Ιστορικά στοιχεία για την Αυτονομία της Β Ηπείρου από τον ολλανδό ταγματάρχη Τόμσον - Të dhëna historike mbi autonominë e V Epirit nga koloneli hollandez Tomson

Për 100 vjetorin e misionit Holandez të paqes u botua kronologjia e kolonel Tomsonit i cili ishte prezent në Shqipëri me qëllim kontributin e fuqive të mëdha në krijimin e këtij shteti. Ndër të tjera mori pjesë si ndërrmjetës ndër dy palët me qëllim paqen. Në kronologjinë e tij dolën në pah disa letërkëmbime të cilat na japin informacione të shumta dhe mbi të gjitha vërtetojnë se Epiri i Veriut ishte pjesë e pandashme e Greqisë dhe banorët e saj ishin kryengritës grekë të cilët kërkonin autonominë apo bashkimin me atdheun. Le të lexojmë letrat e le të krijojmë një ide mbi ato ngjarje historike të rëndësishme që ndodhën në këtë vend. LETRA I, Vlorë, e martë 17 SHKURT 1914  Është një letër e kolonel Tomsonit dërguar të vëllait, kapitenit të kufirit, Gerrit Jan Pieter Albert Thomson. Në kohën kur është shkruar kjo letër, De Veer dhe Tomson kanë qenë në një tur investigimi në Shqipëri dhe duhej të raportonin në Holandë për veprimtarinë e tyre. Përmbajtja e letrës, e cila publikohet për herë të parë në shqip, është kjo:  [...] puna ime këtu është interesante, por është pothuajse e pamundur të bashkëpunosh me gjeneralin De Veer. Nuk kam parë ndonjëherë ndonjë nursëz të tillë. Ai është një ushtarak i modës së vjetër, në kuptimin më të keq të kësaj fjale. Gjithçka duhet të varet nga fakti se ai është gjenerali këtu. Kur njerëzit përpiqen të lidhen me mua, ai zemërohet. Ai u inatos shumë ndaj një artikulli të “Corriere della Sera”, aq shumë u zemërua, sa u soll shumë keq me korrespondentin e kësaj gazete. Korrespondenti më pyeti se mos kishte shkarë gjë nga trutë gjenerali De Veer. Në të vërtetë, unë kam refuzuar çdo intervistë, ndërkohë që vetë De Veer shkroi në “Nieuwe Courant”, gjë që e diskutova edhe me të. Ai sërish u zemërua me mua dhe i detyroi serxhentët që na shoqëronin, të betoheshin se nuk do të flisnin me gazetarët. Vërej se në kapitullin 3, të raportit paraprak, De Veer është kritikuar për shpjegimin e tij. Në këtë fazë të investigimit tonë, vetëm një idiot mund të shprehë idetë e tij në gazetë ashtu. Por De Veer ka pasur kohë të mjaftueshme për ta bërë këtë, sepse punën ia bëja unë. Tani jam duke shkruar pjesën e fundit të raportit tim, që shpresoj ta nis këtë javë për atje. Ky raport do të jetë i gjerë dhe duhet të ketë formën e një manuali. Varet nga rrethanat se sa kohë do të qëndroj ende këtu. Do të doja të vendosja oficerë të rinj dhe secilin në distriktin e tij. Pas kësaj, puna ime këtu mbaron. Është e pamundur të bashkëpunosh me De Veer. Edhe Mallinckrodi, i cili është një djalë i mirë, mendon të japë dorëheqjen. De Veer nuk ka takt që të bashkëpunojë me oficerët shqiptarë. Nuk e kuptoj se përse një njeri i tillë ka ardhur këtu. Ai i flet shumë keq gjuhët që njeh dhe të tjera e të tjera. Kështu, tani ti i di pak a shumë kushtet e mia. Më shkruaj, nëse ke dëshirë dhe kohë. Besoj se puna në jug do të fillojë shumë shpejt dhe mbase do të përfshihem në të, ngaqë do të jetë një punë e vështirë. Më kanë pyetur nëse do të doja të isha guvernator atje. Shihemi. Mbahu fort dhe shpresoj që të zgjidhet Roterdami (është fjala për një punë të re të të vëllait atje, f.a.) Nëse jo, mos u shkurajo! Secili ka vështirësitë e veta në jetë, edhe pse ndonjëherë duket ndryshe.  LETRA II, ATHINË, 13 MARS 1914  Letra e përfaqësuesit holandez në Athinë, J.E de Sturler, dërguar Ministrit të Punëve të Jashtme të Holandës në Hagë.  “Emërimi i major Tomsonit si ‘Commissair Général extraordinaire’ për jugun e Shqipërisë – rreth së cilës kam pasur nderin ta informoj ministrin me letrën e datës 11 dhjetor, nr. 432/91 – u prit me entuziazëm të madh nga ministri i Jashtëm (i Greqisë): ‘Drejtimi i aktivitetit kurajoz nga major Tomsoni, është ngritur prej nesh me besim dhe konfidencë të madhe”, tha zoti Streit (ministri i Jashtëm i Greqisë). Kur prefekti i Korfuzit më njoftoi se nuk mund të vepronte ndaj kërkesës së Tomsonit, për ta vënë në kontakt me zotin Zografos, ngaqë nuk është miratuar prej nesh, i shkrova menjëherë prefektit dhe i kërkova mbështetjen për ta vënë atë (Tomsonin) në kontakt me zotin Zografos.  Njoftimet nga Koritza janë të këqija; ajo është pushtuar nga kryengritësit dhe nga luftimet që janë bërë sërish me shqiptarët, kanë ndodhur gjithfarë mizorish. Takimi mes major Tomsonit dhe zotit Zografos do të ndihmojë shumë që ata të mirëkuptohen mes tyre, për të rivendosur rregullin dhe për të arritur një marrëveshje. Do t’ju kërkoja që të informoni major Tomsonin në emrin tim.  Zoti Streit më lexoi në konfidencë telegramin që mbreti (i Greqisë) i ka dërguar Princ Vidit, me mbërritjen e këtij të fundit në Durrës. Aty, Madhëria e tij i uron me fjalë të përzemërta mirëseardhjen princit, duke i uruar atij përparime dhe i konfirmon qëllimin e tij të sinqertë për marrëdhëniet të mira me Shqipërinë. Ky telegram që ministri Streit nuk dëshiron akoma ta bëjë publike, ka një rëndësi të madhe, sepse në të janë shprehur qëllime të mira, të cilat ushqehen si prej Mbretit, ashtu edhe prej qeverisë (greke) – për këtë gjë ju kam informuar më parë.  Dje u informova nga major Tomsoni, njoftim i dërguar prej tij më 10 dhjetor me “Baron Bück”: “Tani jam rrugës për në Korfuz, ku dëshiroj të takoj guvernatorin. Jam tejet i zënë me një detyrë të vështirë. Unë shpresoj se, nëse do të jetë e nevojshme, mund të kërkoj ndihmën tuaj”.  Kjo është e njëjtë me atë që më tregoi edhe prefekti i Korfuzit.  Siç mund ta kuptoni edhe ju, zoti Ministër, mua më është kërkuar urgjentisht nga të dyja anët, nga qeveria greke dhe nga majori Tomson, të veproj si ‘trait d’union’ [ndërmjetës]. Mendoj – nisur nga marrëdhëniet tona ekonomike dhe politike, po aq nga misionin ushtarak në Shqipëri – se ky bashkëpunim i kërkuar dhe ky ndërmjetësim, të mos anulohet. Nuk kam harruar se më duhet t’ju informoj për të gjitha hollësitë. Por deri tani nuk kam mësuar ende ndonjë gjë, kështu që nuk e di çfarë hapi tjetër duhet të bëj, nëse atyre do t’u lejohet apo jo, për aq kohë sa në këtë çështje nuk kam udhëzime dhe kompetencë.  I dërguari, J.E. de Sturler  LETRA III, VLORË, 9 PRILL 1914  Letra e kolonel Tomsonit, drejtuar përfaqësuesit të qeverisë holandeze në Athinë, J.E. de Sturler. Të enjten, më 9 prill 1914, koloneli Tomson dhe adjutanti i tij, Mallinckrodt, kanë qenë me shërbim në Vlorë. Prej aty, Tomsoni i shkroi një letër përfaqësuesit të qeverisë holandeze në Athinë, J.E. de Sturler. Mes tjerash, ai pohon vetë se si idetë e tij mbi Vorio Epirin nuk ishin të pranueshme nga kabineti qeveritar i Turhan Pashës. Po kështu flet edhe drejtuesin e misionit holandez, gjeneralin De Veer. Përmbajtja e përmbledhur e letrës, e cila botohet për herë të parë në shqip, është kjo:  Ai (Tomsoni) qysh në krye të misionit në Korfuz, i ka dërguar Zografosit, nëpërmjet Karapanos, një ‘exposé de principes’ mbi këtë çështje. I ka dërguar gjithashtu një kopje të saj edhe Venizellosit. Ky material është një lloj proklamate, ku ai shpjegon elementët kryesorë të qeverisjes së Vorio Epirit. Ai është i bindur se do t’ia dalë me këtë plan. Mendimi i tij është që të emërohet Zografos si guvernator i Gjirokastrës. Për këtë iu desh të shkonte në Durrës, në një takim me kabinetin qeveritar. Por atje iu shpjegua se Esat Pasha donte të formonte një ushtri me gati 25 mijë trupa, në mënyrë që të nisnin një luftë frontale në jug. Ai (Tomsoni) e ka kundërshtuar me forcë këtë ide, duke ia bërë të qartë kabinetit se çfarë do të ndodhte nëse do të dërgoheshin ata 25 mijë trupa të padisiplinuar në jug. Ai i shpjegoi atij (Esat Pashës) edhe pamundësinë financiare për ta mbështetur këtë ide. Në takimin e tij me princ Vidin, ai (Tomsoni) u përpoq me të gjitha mënyrat që ta bindte tjetrin të hiqte dorë nga kjo ide. Ai (Tomsoni) i takoi personalisht vetë ministrat, ata që ishin miqësorë dhe silleshin me dashamirësi me të dhe u përpoq t’ua ndryshonte mendjen dhe t’i bënte përkrahës të idesë së tij. Ai e dinte se disa bejlerë dhe pashallarë ishin xhelozë me të, për shkak të angazhimit të tij në çështjen e Epirit. Këta bejlerë dhe pashallarë nuk e shprehën hapur këtë xhelozi, por e akuzuan se kishte bërë propozime mbi çështjet e administrimit në jug, ndërkohë që ende nuk ekzistonte ndonjë status për jugun. Përgjigjja e tij (Tomsonit) ndaj vërejtjeve të tyre ishte se statusi duhet të përshtatet me nevojat e popullatës dhe se ishte një gjë e çuditshme që të qeveriset një zonë që është nën pushtetin e rebelëve, pa pasur gati politikat qeverisëse. Ai insistoi në një plan “plein pouvoir” (fuqiplotë) për Epirin, që të bëhej gjithçka e mundshme, pasi e njihte mirë këtë çështje. Në këtë takim që zgjati me orë të tëra, ai e kishte mbrojtur me këmbëngulje idenë e tij dhe ishte irrituar nga sjellja dhe kthesa e çuditshme që i bëri diskutimit Turhan pasha. Ai (Tomsoni) u tha në atë moment, se nëse ata nuk do të merrnin menjëherë një vendim, duhet të merrnin parasysh edhe dorëheqjen e tij nga përfshirja në misionin në jug. Këtë ia ka kërkuar edhe Princ Vidit, i cili ka një personalitet të dobët dhe frikë për vdekje nga Esat pasha. Prandaj ai (Tomsoni) e shmangu nga vetja këtë çështje dhe ia la atë ministrisë përgjegjëse. Në fund, ai (Princ Vidi) e firmosi vendimin, ku roli i tij (Tomsonit) si “commissionair general” për çështjen e jugut mbyllej dhe me këtë problem do të merrej ministria përgjegjëse. Më vonë ai (Tomsoni) ia shpjegoi skenarin e tij mbi Epirin, disa anëtarëve të KNK-së dhe tha se Austria, Gjermania, Rusia dhe Franca ishin dakord me idenë e tij. Ishte shumë i bindur se në fund, edhe pa luftë e vrasje, rezultati në jug do të ishte i njëjti. Gjatë këtij misioni, ai pati marrë një pneumoni, që e kishte mbajtur në shtrat gati një javë me temperaturë të lartë. Me kujdesin e madh të Reddingius, ishte bërë më mirë. Një çështje tjetër shqetësuese për të ishte se nuk kishte kurrfarë ideje se ç’mendonte De Veer për këtë gjë. De Veer, gjatë kohës që ai kishte qenë i sëmurë, paska menduar se u dashkërka që edhe ai të kontribuojë për këtë çështje. Masat që ai ka marrë tani në Epirus nuk ishin kurrsesi as dëshira e tij, dhe as e kishin miratimin i tij. Ai (Tomsoni) dyshon se si do të shkojnë gjërat tani e tutje në jug. Ai vazhdon të qëndrojë në Shqipëri, sepse beson se në fund mbase mund të ndodhë ndonjë gjë e mirë. Ai (Tomsoni) do të përpiqet ta mbrojë punën e mirë që ka bërë deri tani mbi këtë çështje dhe është i bindur se ata do ta linin që ta vepronte siç duhet në Korçë dhe në Gjirokastër dhe se do t’ia dilte mbanë, pavarësisht kundërshtimeve.

Για τα 100 χρόνια από τις ειρηνευτικές αποστολές της Ολλανδίας δημοσιεύθηκε η χρονολογία του ολλανδού Ταγματάρχη Τόμσον  ο οποίος ήταν παρών στην Αλβανία κατά την δημιουργία αυτού του κράτους και μάλιστα έλαβε μέρος ως διαμεσολαβητής για την επίλυση του ζητήματος που προέκυψε με την Αυτονομία της Β Ηπείρου το 1914. Ας διαβάσουμε τις επιστολές και να βγάλουμε τα συμπεράσματα μας. Η πρώτη Επιστολή, Αυλώνα, Τρίτη 17 Φεβρουαρίου 1914 (Ημέρα κήρυξης της Αυτονομίας της Β Ηπείρου)   Επιστολή του Ταγματάρχη Τόμσον προς τον αδελφό του, ο οποίος ήταν λοχαγός στα σύνορα, Gerrit Jan Pieter Albert Thomson. Την στιγμή που γράφτηκε η επιστολή ο De Veer και ο Τόμσον ήταν σε ερευνητική περιοδεία στην Αλβανία γιατί έπρεπε να αναφέρουν στην Ολλανδία για την δραστηριότητα τους. Το περιεχόμενο της επιστολής, οι οποία δημοσιεύεται για πρώτη φορά στα αλβανικά (και από μας στα ελληνικά, μόνο στο Πελασγό Κορυτσάς)  είναι το εξής: […] η δουλειά μου εδώ έχει ενδιαφέρων, αλλά είναι σχεδόν αδύνατον να συνεργαστείς με τον Στρατηγό De Veer. Δεν έχω δει ποτέ μου τέτοιο πικρό πρόσωπο. Αυτός είναι ένας στρατιωτικός της παλιάς σχολής, με την άσχημη έννοια της λέξεως. Τα πάντα πρέπει να εξαρτώνται από το γεγονός ότι αυτός είναι ο στρατηγός εδώ. Όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να έρθουν σε επαφή με μένα αυτός στεναχωριέται. Στεναχωρήθηκε πολύ με το άρθρο της «Corriere dela Sera», τόσο πολύ που συμπεριφέρθηκε πολύ άσχημα με τον ανταποκριτή αυτής της εφημερίδας.  Ο ανταποκριτής με ρώτησε αν ήταν καλά στα μυαλά του ο Στρατηγός De Veer. Στα αλήθεια εγώ δεν έχω αρνηθεί οποιαδήποτε  συνέντευξη, εντωμεταξύ ο De Veer έγραψε στην  «Nieuwe Courant», πράγμα που το συζήτησα μαζί του. Αυτός ξανά στεναχωρήθηκε μαζί μου και ανάγκασε τους λοχίες που μας συνόδευαν, να ορκιστούν ότι δεν θα μιλούσαν σε δημοσιογράφους. Παρατηρώ στο κεφ. 3  της προκαταρτικής έκθεσης, ο De Veer, έχει λάβει κριτικές για την δική του εκδοχή. Κατά την φάση αυτή της έρευνας μας, μόνο ένας ηλίθιος θα μπορούσε να εκφράσει τις ιδέες του στην εφημερίδα κατά αυτόν τον τρόπο.  Αλλά ο De Veer είχε το χρόνο που χρειαζόταν για να το κάνει αυτό, γιατί την δουλειά του την έκανα εγώ. Τώρα βρίσκομαι στο σημείο που γράφω το τελευταίο μέρος της αναφοράς μου  το οποίο ελπίζω να το στείλω αυτή την εβδομάδα για εκεί. Αυτή η αναφορά θα είναι ευρύτερη και πρέπει να έχει την μορφή ενός εγχειριδίου. Εξαρτάται από τις περιστάσεις για το πόσο θα  καθίσω εδώ.  Θα ήθελα, να τοποθετούσα νέους αξιωματικούς και τον καθένα στην περιοχή του. Μετά από αυτό η δουλειά μου εδώ τελειώνει. Είναι αδύνατον να συνεργαστείς με τον De Veer. Και ο  Mallinckrodi που είναι καλό παιδί, σκέφτεται να παραιτηθεί. Ο De Veer, δεν έχει τον τρόπο για να συνεργαστεί με τους αλβανούς αξιωματικούς. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος έχει έρθει εδώ. Αυτός μιλάει άσχημα τις γλώσσες που γνωρίζει και άλλα, και άλλα. Έτσι λίγο πολύ τώρα εσύ γνωρίζεις την κατάσταση μου. Να μου γράψεις αν θέλεις και έχεις χρόνο. Πιστεύω πως η δουλειά μας στον νότο θα ξεκινήσει πολύ νωρίς και ίσως θα λάβω μέρος σ’ αυτήν επειδή θα είναι δύσκολη δουλειά. Μ’ έχουν ρωτήσει εάν θα ήθελα να ήμουν κυβερνήτης εκεί. Εις το επανιδήν. Κρατήσου γερά και ελπίζω να επιλεχτεί το Ρόδεραμ (γίνεται λόγος για μια νέα δουλειά για τον αδερφό του εκεί). Εάν όχι μην αποθαρρύνεσαι! Ο καθένας έχει τις δικές του δυσκολίες στην ζωή αν κε μερικές φορές φαίνεται διαφορετικά. Δεύτερη Επιστολή Αθήνα 13 Μαρτίου 1914. Η επιστολή τους ολλανδού εκπροσώπου στην Αθήνα , J.E de Sturler, προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Ολλανδίας στην Χάγκη. «Διορισμός του Ταγματάρχη Τόμσον σε ‘Commissair Général extraordinaire’ του  νότου της Αλβανίας,- γύρω από το οποίο είχα την τιμή να ενημερώσω τον Υπουργό μέσω της επιστολής  με ημερομηνία 11 Δεκεμβρίου αριθ 432/91- αντιμετωπίστηκε με μεγάλο ενθουσιασμό από τον Υπουργό Εξωτερικών (της Ελλάδος): « Η ανάληψη της θαρραλέας δραστηριότητας από τον ταγματάρχη Τόμσον, έχει προωθηθεί από μας με μεγάλη εμπιστοσύνη και πίστη», είπε ο κ Στρέιτ ( Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος). Όταν ο Νομάρχης Κέρκυρας με ειδοποίησε πως δεν μπορούσε να δράσει σύμφωνα με το αίτημα του Τόμσον, για να τον φέρει σ’ επαφή με τον κ Ζωγράφο, επειδή δεν έχει εγκριθεί από μας, έγραψα αμέσως στον νομάρχη και του ζήτησα την στήριξη τους για να το φέρουμε αυτόν (τον Τόμσον) σε επαφή με τον κ Ζωγράφο. Οι ειδήσεις από την Κορυτσά είναι άσχημες, αυτή έχει καταληφθεί από τους επαναστάτες και από τις μάχες που έχουν γίνει ξανά με τους αλβανούς, έχουν συμβεί ποικίλες βιαιοπραγίες. Η συνάντηση με τον  ταγματάρχη Τόμσον και του κ Ζωγράφο θα βοηθήσει πάρα πολύ ώστε αυτοί να βρουν την κοινή γλώσσα μεταξύ τους, για να επανέλθει η τάξη και να φτάσουν σε μία συμφωνία. Θα ήθελα να ενημερώσετε τον ταγματάρχη Τόμσον στο όνομα μου. Κύριε Στρέιτ μου διάβασε εμπιστευτικά το τηλεγράφημα που ο Βασιλιάς της Ελλάδας έχει στείλει στον Πρίγκιπα Βιντ, κατά την άφιξή του στο Δυρράχιο. Εκεί η αυτού μεγαλειότητα του εύχεται θερμά και καρδιακά το καλωσόρισμα στον  πρίγκιπα, ευχόμενος σ’ αυτόν πρόοδο και τον επιβεβαιώνει για τους αγνούς του σκοπούς για τις καλές σχέσεις με την Αλβανία. Αυτό το τηλεγράφημα που ο Υπουργός Στρέιτ, δεν θέλει ακόμα να δημοσιευτεί, έχει μεγάλη σημασία, γιατί σ’ αυτό έχουν εκφραστεί οι καλές προθέσεις τα οποία προωθούνται όσο από το Βασιλιά τόσο και από την κυβέρνηση (ελληνική) – για το λόγο αυτό σας έχω ενημερώσει και νωρίτερα. Χτες ενημερώθηκα από τον ταγματάρχη Τόμσον, με μια ανακοίνωση που είχε σταλεί από αυτό στις 10 Δεκεμβρίου με τον «Baron Buck». «Τώρα βρίσκομαι καθ’ οδών για την Κέρκυρα, όπου και επιθυμώ να συναντήσω τον κυβερνήτη. Είμαι υπερβολικά φορτωμένος με ένα δύσκολο καθήκον. Εγώ ελπίζω πως εάν θα είναι αναγκαίο μπορεί και να ζητήσω την βοήθεια σας». Αυτό είναι το ίδιο με αυτό που μου έδειξε και ο Νομάρχης της Κέρκυρας. Όπως μπορείτε να καταλάβετε και εσείς κ Υπουργέ, εμένα με έχουν στείλει επείγοντος από τις δύο πλευρές, από την Ελληνική Κυβέρνηση και τον Συνταγματάρχη Τόμσον, να πράξω ως διαμεσολαβητής ειρήνης ,  ‘trait d’union’. Σκέφτομαι – ξεκινώντας από τις οικονομικές και πολιτικές  σχέσεις, τόσο και από την στρατιωτική αποστολή στην Αλβανία – ότι αυτή η απαιτούμενη  συνεργασία και αυτή η διαμεσολάβηση να μην ακυρωθεί. Δεν έχω ξεχάσει, γιατί πρέπει, να σας ενημερώσω για όλες τις λεπτομέρειες. Αλλά μέχρι τώρα δεν έχω μάθει ακόμη τίποτα, έτσι δεν ξέρω πιο επόμενο βήμα να κάνω, εάν σ΄ αυτούς  θα τους επιτραπεί η όχι, για όσο καιρό για  την υπόθεση αυτή δεν έχω οδηγίες και αρμοδιότητα. Ο απεσταλμένος J.E. de Sturler , Επιστολή Γ, Αυλώνα στις 9 Απριλίου 1914. Επιστολή του ταγματάρχη Τόμσον, προς τους εκπροσώπους της Ολλανδικής Κυβέρνησης στην Αθήνα. J.E. de Sturler. Την Πέμπτη στις 9 Απριλίου, 1914, ο ταγματάρχης Τόμσον και ο βοηθός του, Mallinckrodit, ήταν σε υπηρεσία στην  Αυλώνα. Από εκεί ο Τόμσον έγραψε μία επιστολή στον εκπρόσωπο της Ολλανδικής Κυβέρνησης  στην  Αθήνα τον J.E. de Sturler . Μεταξύ άλλων αυτός αποδέχεται πως οι ιδέες για την Βόρειο Ήπειρο, δεν γίνονταν αποδεκτές από την κυβέρνηση του Τουρχάν Πασά. Έτσι αναφέρεται και ο διευθυντής της ολλανδικής αποστολής, ο Στρατηγός De Veer. Το περιεχόμενο της επιστολής οι οποία και σήμερα δημοσιεύεται για πρώτη φορά είναι το παρακάτω: Αυτός (ο Τόμσον) από την αρχή της αποστολής στην Κέρκυρα,  έχει στείλει στον Ζωγράφο, μέσω του Καραπάνου, μία «έκθεση των αρχών» ‘exposé de principes’ πάνω στην υπόθεση αυτή. Έχει στείλει επίσης έναν αντίγραφό της στον Βενιζέλο. Αυτό το υλικό είναι ένα  είδος Διακήρυξης, όπου αυτός εξηγεί τα βασικά στοιχεία της Διακυβέρνησης στην Βόρειο Ήπειρο. Αυτός είναι πεπεισμένος ότι θα καταφέρει να εκπληρώσει το σχέδιο αυτό. Η σκέψη του είναι να διοριστεί ο Ζωγράφος Διοικητής, Κυβερνήτης  Αργυροκάστρου. Για το λόγο αυτό χρειαζόταν να πάει στο Δυρράχιο για μία συνάντηση με την κυβέρνηση. Αλλά εκεί του  εξήγησαν πως ο Εσάτ Πασά ήθελε να δημιουργήσει ένα στρατό με σχεδόν 25000 άντρες, ώστε να ξεκινήσει μετωπική σύγκρουση, πόλεμο στον νότο. Αυτός (ο Τόμσον), έχει αντιταχθεί ισχυρά σε μια τέτοια ιδέα, ξεκαθαρίζοντας στην κυβέρνηση το τι θα συνέβαινε εάν αυτοί οι 25000 απείθαρχοι άντρες θα στέλνονταν στον νότο. Αυτός εξήγησε σ΄ εκείνον (Εσάτ Πασά) και την οικονομική αδυναμία για να στηρίξει μία  τέτοια ιδέα. Στην συνάντηση του με τον Πρίγκιπα Βίντ, αυτός (ο Τόμσον) προσπάθησε με όλους τους τρόπους να τον πείσει να παραιτηθεί από την ιδέα αυτή. Αυτός (ο Τόμσον) συνάντησε αυτοπροσώπως, τους υπουργούς, αυτούς που ήταν φιλικοί και μιλούσαν φιλικά μ’ αυτόν και προσπάθησε να τους κάνει  υποστηρικτές της ιδέας του. Αυτός ήξερε μερικούς μπέη και πασάδες που τον ζήλευαν, λόγο της ενασχόλησης του με την υπόθεση της Ηπείρου. Αυτοί οι μπέη  και πασάδες δεν εξέφρασαν ανοιχτά την ζήλεια αυτή, αλλά τον κατηγόρησαν ότι είχε κάνει προτάσεις για την διοίκηση στο νότο, ενώ ακόμη δεν υπήρχε κάποιο στάτους για το νότο. Η απάντηση του (Τόμσον) προς τις παρατηρήσεις τους ήταν πως το στάτους πρέπει να προσαρμοστεί στις ανάγκες του πληθυσμού και ότι ήταν παράξενο να κυβερνηθεί μια περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ανταρτών, χωρίς να υπάρχουν έτοιμες κυβερνητικές πολιτικές. Αυτός επέμενε σε ένα σχέδιο πληρεξούσιο για την Ήπειρο, για να γινόταν ότι ήταν δυνατόν, αφού γνώριζε πολύ καλά την υπόθεση αυτή. Στην συνάντηση αυτή που διήρκησε ολόκληρες ώρες, αυτός είχε επιμείνει πάνω στην ιδέα του και είχε νευριάσει από την συμπεριφορά και παράξενη στροφή που έκανε στην συζήτηση ο Τουρχάν Πασά. Αυτός (ο Τόμσον) είπε εκείνη την στιγμή, ότι αν αυτοί δεν θα έπαιρναν αμέσως μία απόφαση, έπρεπε να λάβουν υπόψη να παραιτηθούν από την συμμετοχή της αποστολής στο νότο. Αυτό του το έχει ζητήσει και ο Πρίγκιπας Βιντ, ο οποίος έχει αδύναμο χαρακτήρα και φοβάται υπερβολικά τον Εσάτ Πασά. Για το λόγο αυτό, αυτός (ο Τόμσον) απέφυγε αυτή την υπόθεση και το ανέθεσε στο αρμόδιο υπουργείο. Τέλος αυτός, (ο Πρίγκιπας Βιντ) υπέγραψε την απόφαση, όπου  ο ρόλος του (ο Τόμσον) ως γενικός επίτροπος για τις υποθέσεις του νότου έκλεινε, και με το πρόβλημα αυτό θα ασχολούνταν το αρμόδιο υπουργείο. Αργότερα (ο Τόμσον) του εξήγησε το σενάριό του για την Ήπειρο, σε μερικά μέλη της ΚΝΚ και είπε πως η Αυστρία, η Γερμανία, η Ρωσία και η Γαλλία ήταν σύμφωνες με την ιδέα του. Ήταν πεπεισμένος ότι στο τέλος και χωρίς πολέμους και σκοτωμούς, το αποτέλεσμα στο νότο θα ήταν το ίδιο. Κατά την αποστολή αυτή αυτός έπαθε πνευμονία, που τον κράτησε στο κρεβάτι σχεδόν μία εβδομάδα με υψηλό πυρετό. Με την μεγάλη φροντίδα του Reddingius, είχε βελτιωθεί η υγεία του. Ένα άλλο ανησυχητικό γεγονός γι’ αυτόν ήταν ότι δεν είχε καμία ιδέα για το τι σκεφτόταν ο De Veer πάνω στην υπόθεση. Ο De Veer κατά την περίοδο που αυτός ήταν άρρωστος έχει σκεφτεί πως χρειαζόταν να προσφέρει για την υπόθεση αυτή. Τα μέτρα που έχει λάβει τώρα στην Ήπειρο δεν είναι σε καμία περίπτωση η επιθυμία του και ούτε είχαν την έγκριση του. Αυτός (ο Τόμσον) υποψιάζεται για το πώς θα εξελιχτούν τα πράγματα από δω και πέρα στο νότο. Αυτός συνεχίζει να  βρίσκετε στην Αλβανία γιατί πιστεύει πως στο τέλος ίσως μπορεί να συμβεί κάτι καλό. Αυτός (ο Τόμσον) θα προσπαθήσει να υπερασπιστεί το καλό έργο που έχει κάνει πάνω στην υπόθεση αυτή μέχρι τώρα και είναι πεπεισμένος πως θα τον αφήναν να δρούσε όπως θα έπρεπε στην Κορυτσά και στο Αργυρόκαστρο και ότι θα τα κατάφερνε παρά τις αντιδράσεις.