Ὁ Ἅγιος Ἀναστάσιος ὁ Ὁσιομάρτυρας ὁ Πέρσης - Oshënar dëshmor Anastas Persiani.

Χρόνια πολλά στον αγαπημένο μας Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο. Ο Θεός να του δίνει υγεία και κάθε ευλογία για να τον έχουμε κοντά μας. 

- 

Për shumë vjet gëzuar Kryepiskopit tonë të dashur Anastas. Perëndia ti falë shëndet dhe çdo bekim që ta keim për shumë vjet pranë. 

Ὁ Ἅγιος Ἀναστάσιος γεννήθηκε στὸ χωριὸ Ραχὴζ τῆς Περσίας, τῆς ἐπαρχίας Ρασνουνί. Ὀνομαζόταν Μαγουνδάτ, ἦταν υἱὸς τοῦ μάγου Μὰβ καὶ ὑπηρέτησε στὸ στρατὸ ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ βασιλέως Χοσρόη τοῦ Β’ (590 – 628 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος κατέλαβε τὰ Ἱεροσόλυμα καὶ μετέφερε στὴ χώρα του τὸν Τίμιο Σταυρὸ (614 μ.Χ.). Τότε ὁ Μαγουνδὰτ θέλησε νὰ μάθει, ἀφοῦ ἄκουσε περὶ αὐτοῦ καὶ τῶν ἐπιτελουμένων θαυμάτων, γιατί οἱ Χριστιανοὶ τιμοῦσαν αὐτόν. Ἔτσι, ἀφοῦ διδάχθηκε ἀπὸ κάποιον πιστὸ ὅτι μὲ τὸν σταυρικὸ θάνατο τοῦ Κυρίου λυτρώθηκε τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων, πίστεψε στὸν Χριστό. Ἔπειτα, συμμετέχοντας στὴν ἐκστρατεία τῶν Περσῶν κατὰ τῆς Κωνσταντινουπόλεως, βρέθηκε στὴ Χαλκηδόνα. Κατὰ τὴν διαμονή του ἐκεῖ, ἀφοῦ πληροφορήθηκε ὅτι ὁ Ἡράκλειος κατατρόπωσε τοὺς Πέρσες, πῆγε στὴν Ἱεράπολη καὶ ἀπὸ ἐκεῖ στὰ Ἱεροσόλυμα ὅπου βαπτίσθηκε ὑπὸ τοῦ Πατριάρχη Μοδέστου,  πρὸς τὸν ὁποῖο τὸν ὁδήγησε ὁ ἱερεὺς τοῦ πανίερου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως καὶ ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἀναστάσιος. Στὴν συνέχεια ἐκάρη μοναχὸς στὴ μονὴ τοῦ Ἀββᾶ Ἰουστίνου ἢ κατ’ ἄλλους στὴ μονὴ τοῦ Ἁγίου Σάββα. Μετὰ ἀπὸ ἑπταετὴ ἄσκηση καὶ διαβάζοντας καθημερινὰ τοὺς βίους τῶν Ἁγίων καὶ τὰ μαρτύριά τους, τοὺς ζήλεψε καὶ προσευχόταν νὰ ἀξιωθεῖ τὸ μαρτυρικὸ τέλος αὐτῶν. Ἔτσι, ὅταν κατὰ τὴν παραχώρηση τοῦ Κυρίου, εἶδε σὲ ὄνειρο ὅτι ἀνέβηκε στὸ ὄρος Κυρίου καὶ στάθηκε στὸν ἅγιο τόπο Αὐτοῦ καὶ ἐκεῖ ἤπιε ἕνα χρυσὸ ποτήρι γεμάτο κρασί, θεώρησε ὅτι σκιαγραφόταν τὸ μέλλον καὶ τὸ μαρτύριό του. Γι’ αὐτό, γονυπετὴς καὶ ἔνδακρυς, ζήτησε τὴν εὐχὴ τοῦ προεστῶτος ἱερέως τῆς μονῆς γιὰ τὴ μακάρια  ἀποδημία του, δηλαδὴ τὴν πορεία του πρὸς τὸ μαρτύριο. Ἀφοῦ κοινώνησε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων κατευθύνθηκε πρὸς τὴν Διόσπολη, γιὰ νὰ προσευχηθεῖ στὸν Ἅγιο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο καὶ ἔφθασε στὴν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης. Ἐκεῖ, ὅταν εἶδε κάποιους μάγους ὁμοεθνεῖς του, ἔλεγξε καὶ χλεύασε τὰ σοφίσματα καὶ τὴν ἀσέβειά τους. Τότε ἐκεῖνοι τὸν συνέλαβαν καὶ τὸν ὁδήγησαν στὸν ἄρχοντα Μαρζαβανά. Ὁ ἄρχοντας διέταξε νὰ ἀφεθεῖ ἐλεύθερος, ἀρκεῖ νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστὸ ἐνώπιον ἑνὸς μόνο προσώπου. Ὅμως ὁ Ἀναστάσιος μὲ πνευματικὴ ἀνδρεία ἀπάντησε:«Μὴ δῴη μοι ὁ Θεὸς τῆς ἀγαπήσεως  ἐκπεσεῖν τοῦ Χριστοῦ μου». Ὁ Μαρζαβανὰς θύμωσε καὶ ἔδωσε ἐντολὴ νὰ μεταφέρει βαριὲς πέτρες χωρὶς καμιὰ ἀνάπαυλα. Τὰ βασανιστήρια συνεχίστηκαν μέχρι ποὺ ὁδηγήθηκε ἐνώπιον τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν Χοσρόη. Ἀλλὰ καὶ μπροστὰ στὸν βασιλιὰ δὲν φοβήθηκε. Τὸν κτύπησαν ἀλύπητα, μέχρι θανάτου, μὲ ραβδιά. Τὸ μαρτύριο ἦταν καθημερινό. Στὸ τέλος τὸν κρέμασαν ἀπὸ τὸ ἕνα χέρι καὶ διὰ βρόχου τὸν ἔπνιξαν καὶ ἀπέκοψαν τὴν κεφαλὴ αὐτοῦ. Τὸ μαρτύριό του ἔγινε τὸ 628 μ.Χ. μὲ ἄλλους 70 Χριστιανοὺς Μάρτυρες. Ἡ Σύναξη τοῦ Ἁγίου ἐτελεῖτο στὸ Μαρτύριό του, ποὺ βρισκόταν ἐντὸς τοῦ Ἁγίου Φιλήμονος, στὸ Στρατήγιο.

Ishte magjistar dhe bir magjistari, që më parë quhej Magundat. Shërbente në ushtrinë e mbretit Hosroi II (590-628), që ishte fillimisht pushtues i shumë krahinave bizantine, madje edhe të vetë Jerusalemit (614). Kryqi i Nderuar u rrëmbye atëherë në Persi, por mrekullitë e shumta të Tij atje u bënë shkak që Krishterimi të merrte një përhapje të gjerë, madje, ai tërhoqi dhe interesimin e Magundatit. Kështu dezertoi nga ushtria persiane që kishte arritur sërish kundër Konstandinopojës dhe shkoi në qytetin e afërt të Hierapolit të Frigjisë. Më vonë, në Jerusalem, pagëzohet me emrin Anastas nga patriku shën Modesti (16 dhjetor) dhe bëhet murg në Manastirin e Shën Savës ose ka shumë mundësi në Manastirin e Shën Anastasit , ku igumen ishte ava Justini. Ndërkohë jetët e shenjtorëve i ndezin etjen për martirizim. Prandaj pas shtatë vjetësh shkon në Qesarinë e Palestinës që ishte nën pushtimin persian. Këtu vë në lojë disa magë. Pra e njohin, e kapin dhe e burgosin. Ai iu nënshtrohet poshtërimeve dhe torturave nga të afërmit e tij, ngaqë i kishte ‘turpëruar’ me ndërrimin e besimit. Më pas e qëlluan me shkopinj në kurriz dhe ai duroi pa lëvizur edhe pse ishte i zgjidhur, siç kishte kërkuar. Kur i thanë Hosroit për kapjen e tij, ai urdhëroi që të lirohej në qoftë se do të ndërronte besimin, qoftë edhe vetëm në dukje para një njeriu të vetëm! Oshënari nuk pranon, ndaj e çojnë në Persi, ku e rrahin mizorisht, i shtrëngojnë këmbët me mors druri deri në kockë, i lidhin mbi vete një gur të rëndë dhe e varin me një dorë, së fundi e mbysin me litar së bashku me shtatëdhjetë të krishterë të tjerë, madje atij i presin edhe kokën (628). Pas një dhjetëvjeçari një episkop romak mori nga Persia lipsanin e nderuar, i cili më pas u ruajt në Qesari, në Konstandinopojë dhe në Romë. Transferimi i lipsanit kremtohet më 24 janar. Anastas, greqisht = ai që ka lidhje me ngjalljen.