Ενίσχυση του έργου!

Ενίσχυση του έργου!

Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2015

Φωτο: Φιρμάνι του Αλή Πασά, 1810, γραμμένο σε δημοτική γλώσσα.- Fotografia Firman i Ali Pashës 1810, i shkruar në gjuhën popullore greke

[Φωτο: Φιρμάνι του Αλή Πασά, 1810, γραμμένο σε δημοτική γλώσσα. Όλες οι διαταγές και συμφωνίες του Αλή διατυπώνονταν στην καθομιλουμένη Ελληνική.]
Αλή Πασάς Τεπελενλής
Γενάρχης της οικογένειάς του, ή ο πρώτος που έγινε ονομαστός από την οικογένειά του ήταν κάποιος Τούρκος ονόματι Μουσταφά ή Μούτζο Χούσσος, προπάππους του Αλή, αρχηγός ληστρικών ομάδων που δρούσε στην Ανατολία, περί τα τέλη του 17ου αιώνα που εξ αυτού και η οικογένειά του λεγόταν Μουτζοχουσσάτες, η οποία και εγκαταστάθηκε στην Αλβανία, προερχόμενη από τη Μικρά Ασία, περίπου 80 χρόνια πριν τη γέννηση του Αλή Πασά. Γιος του Μουσταφά (Μουτζοχουσσάτη) ήταν ο Μουχτάρ (Μουτζοχουσσάτης) που λέγεται πως είχε λάβει μέρος στην πολιορκία της Κέρκυρας κατά τον πόλεμο με του Ενετούς το 1716. Από αυτή την ενέργεια η Υψηλή Πύλη τον αμνήστευσε για τις πρότερες ληστρικές δράσεις του, που όμως επανέλαβε αργότερα. Ο γιος του Μουχτάρ εκείνου, ο λεγόμενος Βελής, ήταν ο πατέρας του Αλή Πασά.
Ο Βελής ακολουθώντας τα χνάρια του παππού του αλλά και του πατέρα του ήταν αρχηγός συμμοριών και είχε υπό την προστασία του τα χωριά Λέκλη και Χόρμοβο της Βορείας Ηπείρου, όπου αφού σκότωσε τους αδελφούς του και τον εξάδελφό του Ισλάμπεη, είχε αναγνωρισθεί από την Πύλη πασάς δύο μικρών περιοχών λαμβάνοντας και τη θέση του Μουτασερίφη του Δελβίνου, για μικρό όμως διάστημα μέχρι το θάνατό του.
Ο Αλής γεννήθηκε στο Τεπελένι ένα μικρό χωριό τότε της σημερινής Αλβανίας το 1744 (κατά νεότερες έρευνες, αντί 1740 ή 1750, ή 1752 που είχαν υποστηρίξει παλιότεροι βιογράφοι). Η μητέρα του λεγόταν Χάμκω, ήταν ελληνίδα στην καταγωγή και ελληνόγλωση - δεύτερη γυναίκα του Βελή, κόρη του Μπέη της Κόνιτσας. Μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1753, που επηρέασε δραματικά την εφηβική του ηλικία, οι κάτοικοι των χωριών που δυνάστευε ο πατέρας του εξεγέρθηκαν, και οι Γαρδικιώτες συνέλαβαν την Χάμκω και κακοποιώντας την, την υπέβαλαν σε εξευτελιστικά βασανιστήρια, προτού την αφήσουν τελικά ελεύθερη.
Σύμφωνα με συχνές εκμυστηρεύσεις του Αλή, ο πατέρας του, ο Βελής, τα μόνα περιουσιακά στοιχεία που άφησε στη γυναίκα του, Χάμκω, και στα δύο παιδιά του, τον Αλή και την αδελφή του Χαϊνίτσα, ήταν "μιά άθλια τρύπα και λίγα χωράφια"


(Fotografia Firman i Ali Pashës 1810, i shkruar në gjuhën popullore greke. Të gjitha urdhëresat dhe kontratat e Ali Pashës shkurheshin në Greqishten e folur)

Ali Pashë Tepelena.
Më i madhi i familjes së tij, ose i pari që u bë i njohur nga familja e tij ishte një Turk i  quajtur Mustafa ose Muço (Muxho) Hyso, stërgjysh i Aliut, udhëheqës i grupeve të hajdutëve që vepronin në Anadoll, rreth fundit të shek të 17-të dhe prej këtij familja quhej Muçohysen- Muxhohysenët (sipas shqiptimit) , e cila u vendos në Shqipëri pasi kishte erdhur nga Azia e Vogël rreth 80 vjet para lindjes së Ali Pashës. I Biri i tij Mustafa (Muxhahysat- Muçahysat) ishte Myhtar (Muçahysati) që thuhet se kishte marrë pjesë në luftën e pushtimit të Korfuzit nga Venecianët në vitin 1716. Nga ky veprim Porta e Lartë i dha amnisti për aktivitetet e tij si hajdut, të cilat i përsëriti më vonë. I biri i tij Muhtar apo Myhtar i quajturi Veli, ishte i ati i Ali Pashës.
Veliu duke ndjekur gjurmët e gjyshti të tij por dhe të atit të tij ishte udhëheqës i bandave dhe kishte nën mbrojtjen e tij fshatrat Lekli, Hormovë të Epirit të Veriut, ku pasi vrau vëllezërit dhe kushërinjtë e Islabeut, u njoh nga Porta si Pasha i dy zonave të vogla duke zënë vendin e e Mytasherifit të Delvinës, por për kohë të shkurtër deri në vdekjen e tij.

Ali Pasha u lind në Tepelenë në një fshat të vogël të Shqipërisë së sotme më 1744 (sipas studimeve më të reja, në vend të 1740 ose 1750 ose 1752 siç thonë disa biografë më të vjetër). Nëna e tij quhej Hamko dhe ishte me origjinë greke dhe fliste greqisht- gruaja e dytë e Velut, vajza e Beut të Konicës. Pas vdekjes së të atit më 1753, që ndikoi në mënyrë dramatike në adoleshencën e saj, banorëtë e fshatrave që dhunonte i ati u rrebeluan, dhe Gardhikiotët arrestuan Hamkon duke e keqtrajtuar dhe e torturuan në mënyrë poshtëruese, para se ta linin të lirë. Sipas tregimeve të shpeshta të Aliut, i ati i tij, Veliu, pasuritë e vetme që i la të shoqes së tij  Hamkos dhe dy fëmijëve të tij, Aliun dhe motrën e tij Hajnicën,  ishte një “vrimë e mjeruar dhe pak toka”.


Δεν υπάρχουν σχόλια: