|
Μεγάλη Εβδομάδα ίσον· χέρι ανοιχτό για έλεος, μάτια δακρυσμένα
από μετάνοια, πόδια που τρέχουν στο ναό, καρδιά συμφιλιωμένη, γεμάτη λατρεία
στον Εσταυρωμένο
Ο
ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ: (1960)!!!
Φθάσαμε, αγαπητοί μου, στα σωτήρια πάθη του
Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, στη Μεγάλη Εβδομάδα.
Η εβδομάδα αυτή λέγεται Μεγάλη, διότι μέσα στις 168
ώρες της, από σήμερα μέχρι τη νύχτα της Αναστάσεως, τιμώνται μεγάλα γεγονότα,
μοναδικά και κοσμοιστορικά, που συγκλόνισαν τα επίγεια και τα ουράνια και τα
καταχθόνια. Γι᾿ αυτό η εβδομάδα αυτή ονομάζεται Μεγάλη· αλλά και γι᾽ αυτό δεν
θα πρέπη να περάση όπως οι άλλες.
Και θέτω το ερώτημα· ποια είνε τα καθήκοντα
ενός Χριστιανού τη Μεγάλη Εβδομάδα; Δεν απευθύνομαι σε
απίστους, αθέους η σε χιλιαστάς· απευθύνομαι σε πιστούς, που θέλουν να
εορτάσουν σωστά. Ποια είνε λοιπόν τα καθήκοντα που έχουμε την εβδομάδα αυτή;
Το πρώτο καθήκον, αδελφοί μου, είνε να
ευχαριστήσουμε απ᾽ την καρδιά μας τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.
Όλη βέβαια η ζωή μας πρέπει να ᾽νε ένα ευχαριστώ, ένα «Δόξα σοι, Κύριε», για
τις μικρές και μεγάλες ευεργεσίες του, τις φανερές και αφανείς, για όλα τα
καλά, υλικά και πνευματικά, που επιδαψιλεύει η χάρις του· τον ήλιο, τον αέρα,
το νερό, τα λουλούδια, τα ακρογιάλια, όλη την πλάσι. Να τον ευχαριστούμε
ακόμη για τους γονείς και τα αδέρφια, τη γυναίκα και τα παιδιά, για το χρόνο
και τις εποχές, για ο,τι ευλογημένο και αναγκαίο.
Άνθρωπος αγνώμων είνε χειρότερος από ζώο. Ένα σκύλο
έχεις, ένα κομμάτι ψωμί του πετάς, και κουνάει την ουρά του και σού λέει
ευχαριστώ. Κι ο άνθρωπος λοιπόν πρέπει να ᾽νε ευγνώμων στο Θεό. Να τον
ευχαριστούμε για όλα, αλλά προ παντός για τη θυσία του Υιού του,για τα σεπτά
του πάθη. Ακόμη να τον ευχαριστήσουμε και για κάτι άλλο• για τη μακροθυμία
του στα τόσα εγκλήματά μας και μάλιστα στις βλασφημίες, για τις οποίες θα ᾽πρεπε
ν᾽ ανοίξη η γη να μας καταπιή κ᾽ η θάλασσα να φουσκώση να μας πνίξη, και όμως
μας ανέχεται. Γι᾿αυτό τη Μεγάλη Παρασκευή η Εκκλησία λέει«Δόξα τη μακροθυμία
σου, Κύριε, δόξα σοι».
Το ένα καθήκον μας λοιπόν είνε να ευχαριστούμε το
Θεό. Το άλλο είνε να παρακολουθήσουμε τις ιερές ακολουθίες. Οι
ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος δεν είνε όπως οι άλλες· διαφέρουν πολύ. Οι
ύμνοι της, που είνε γλυκύτεροι απ᾽ το μέλι, τα εμπνευσμένα αυτά ποιήματα όπως
π.χ. ο επιτάφιος θρήνος, δεν υπάρχουν σε καμμιά θρησκεία στον κόσμο. Και μόνο
τα τροπάρια αυτά, που δεν τα ᾽χουν ούτε φράγκοι ούτε προτεστάντες ούτε κανείς
άλλος, φτάνουν ν᾽ αποδείξουν ότι η Εκκλησία μας δεν είνε από τη γη· είνε από
τον ουρανό, είνε θεόπνευστη. Ποιος τα έκανε αυτά; που γράφτηκαν, μέσα σε
σχολειά και πανεπιστήμια; Τα έφτειαξαν μέσα σε σπηλιές άγιοι ασκηταί, πούτό
δάκρυ τους έπεφτε στη γη και την έκανε να λουλουδίζη. Δεν τα ᾽γραψαν απλώς με
το μυαλό και τα γράμματα που ήξεραν· αυτά είνε το αίμα της καρδιάς τους,
συναίσθημα υγιές, έκφρασι ζωής, βιώματα άγια, αλήθειες, που μόνο όσοι
αγάπησαν γνησίως το Χριστό μπορούσαν να έχουν. Πρέπει να ᾽νε αναίσθητος
κανείς για να μην τον συγκινούν. Ας τα παρακολουθήσουμε λοιπόν στην εκκλησία
κρατώντας μια Συνόψι.
Το τρίτο καθήκον μας. Η εβδομάδα αυτή είνε
εβδομάδα νηστείας, αυστηρής νηστείας. Μην ακούτε τους υλιστάς και
ασεβείς• εμείς από την παράδοσι αποστόλων και πατέρων της Ορθοδοξίας τηρούμε
τις νηστείες της αγίας μας Εκκλησίας και κατ᾿ εξοχήν τη νηστεία αυτή. Όταν
λέμε νηστεία, δεν εννοούμε να νηστέψη απλώς το στομάχι για να θυμηθή το όξος
του σταυρού· εννοούμε μαζί με το στομάχι να νηστέψη και το στόμα από
κακολογία, η γλώσσα από αισχρολογία, τα μάτια από αισχρά θεάματα. Τέτοιες
μέρες στο Βυζάντιο οι αυτοκράτορες υπέγραφαν διαταγή· Μεγάλη Δευτέρα, Τρίτη,
Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή κλειστά τα ιπποδρόμια και όλα
τα θέατρα. Πενθεί η Εκκλησία. Αν ήμασταν χριστιανικό κράτος, θα ᾽πρεπε από
αύριο να είνε κλεισμένα τα καταγώγια και τα κέντρα διαφθοράς, και να επικρατή
πένθος γι᾿ Αυτόν που υψώθηκε για μας επάνω στο σταυρό.
Αλλά έχουμε κ᾽ ένα άλλο καθήκον. Είνε το
καθήκον της εξομολογήσεως και της θείας μεταλήψεως. Επ᾽ αυτού
δεν θα επεκταθώ. Τούτο μόνο θα πω. Τις άγιες αυτές ημέρες και ιδίως τη νύχτα
της Αναστάσεως καλούμεθα να μείνουμε στο ναό μέχρι τέλους με την αναστάσιμη
λαμπάδα. Όποιος ακούει το «Χριστός ανέστη» και μετά φεύγει, προτιμότερο θα
ήταν να μείνη στο σπίτι του. Αυτό που γίνεται, να αδειάζουν οι εκκλησίες μετά
το «Χριστός ανέστη», είνε βεβήλωσις, περιφρόνησι στο Χριστό. Να μείνουμε
λοιπόν μέχρι τέλους και να ετοιμαστούμε για τη θεία μετάληψι. Η εβδομάδα αυτή
είνε κατ᾽ εξοχήν εβδομάδα θείας μεταλήψεως.
Τι είνε η θεία μετάληψις; Το σώμα και το αίμα του
Χριστού μας, η φωτιά του ουρανού. Τι είσαι, σε ρωτώ, άχυρο; μην πλησιάσης τα
άγια, θα καής. Είσαι χρυσάφι; Αν είσαι χρυσάφι, το χρυσάφι δεν απειλείται από
τη φωτιά· όσο πλησιάζει τη φωτιά, τόσο καθαρίζεται. Έτσι κ᾽ εσύ ο Χριστιανός·
αν είσαι αμετανόητος, θα σε κάψη η φωτιά, όπως έκαψε τον Ιούδα που κοινώνησε
αναξίως· αν όμως πέρασες από το καμίνι της ιεράς εξομολογήσεως, τότε
πλησίασε· η θεία κοινωνία θα είνε φάρμακο αθανασίας.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα έχουμε επίσης ιερό καθήκον
απέναντι των αδελφών μας που πάσχουν και υποφέρουν. Είνε
εβδομάδα αγάπης και ελεημοσύνης. Ένα εκλεκτό φαγητό σε κάποιον που πεινάει,
ένα καινούργιο ρούχο —όχι παλιό— σ᾿ έναν που δεν έχει, μια βοήθεια στη χήρα
και τα ορφανά, ένα φάρμακο αναγκαίο, μια επίσκεψι στον ασθενή, ένας λόγος
παρηγορητικός στον θλιμμένο, ο,τι τέλος πάντων μπορεί να σκεφτή μια καρδιά
που αγαπά.
Αλλά δεν είπα τίποτα· υπάρχει κάτι ακόμη, κι αυτό
είνε το δυσκολώτερο. Όλα όσα είπα- με τα κάνεις· αλλ᾽ εάν το τελευταίο αυτό
δεν το κάνης, Χριστιανός δεν είσαι. Ποιο είν᾽ αυτό; Ξέρω Χριστιανούς που είνε
άνθρωποι προσευχής, που έχουν τ᾽ αυτί τους τεντωμένο στα ιερά λόγια, που
νηστεύουν αυστηρά, που εξομολογούνται, που κοινωνούν· αλλά λίγους Χριστιανούς
γνώρισα που έχουν – ποιο; το «Συγχωρήσωμεν πάντα τη Αναστάσει» (δοξ. αίν.
Πασχ.).
Η Μεγάλη Εβδομάδα είνε εβδομάδα συγχωρήσεως. Ποιος,
αδελφοί μου, στη ζωή αυτή δεν έχει αντιπάθειες, ψυχρότητες, αντιθέσεις, ποιος
δεν έχει κάποιον εχθρό; Τις άγιες αυτές ημέρες ας υψώσουμε το βλέμμα στον
Εσταυρωμένο. Κανείς δεν αδικήθηκε και δεν πόνεσε όπως ο Χριστός μας. Ενώ
έσχιζαν τις σάρκες του τα καρφιά και την καρδιά του οι κατάρες και τ᾽
αναθέματα των φαρισαίων, εκείνος πάνω απ᾽ το σταυρό προσευχήθηκε· «Πάτερ,
άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. 23,34). Κ᾽ εμείς λοιπόν τις
άγιες αυτές ημέρες ας αλληλοσυγχωρηθούμε· νύφες και πεθερές, αδελφοί με
αδελφούς, φίλοι με φίλους,παιδιά με γονείς, όλοι ανεξαιρέτως. Ας πλατύνουμε
τις καρδιές, ας αισθανθούμε μέσα μας την αγάπη του Χριστού μας. Χωρίς την
αγάπη πως μπορούμε να γιορτάσουμε;
Αδελφοί μου! Μεγάλη Εβδομάδα ίσον· χέρι
ανοιχτό για έλεος, μάτια δακρυσμένα από μετάνοια, πόδια που τρέχουν στο ναό,
καρδιά συμφιλιωμένη, γεμάτη λατρεία στον Εσταυρωμένο. Εκτελούμε τα καθήκοντα
αυτά;
Ξέρετε πως μοιάζουμε; Σα να είνε ένας ζητιάνος και
όλες τις μέρες του πετάνε πενταροδεκάρες, κ᾽ έρχεται μια ώρα που περνάει
κάποιος βασιλιάς και του λέει «Άνοιξε τις φούχτες σου» κι αρχίζει και του
μετράει 1, 2, 3, …5,…10, …100, …168 λίρες και θαμπώνουν τα μάτια του. Κι
αυτός, αντί να πάρη αυτό το θησαυρό να τον αξιοποιήση, πάει στο ποτάμι κι
αρχίζει να πετάη τις λίρες στο νερό. Δεν είν᾽ αυτό παραφροσύνη; Κι αυτές οι
ώρες λοιπόν ―έτσι λέει η Εκκλησία, «ώρες» τις ονομάζει―, είνε θησαυρός. Κάθε
ώρα, κάθε καμπάνα, κάθε χτύπος, κάθε λεπτό, είνε σπουδαία ώρα.
Ας εκμεταλλευθούμε τις άγιες αυτές ημέρες. Μην
αφήσουμε να διαρρεύσουν όπως η υπόλοιπη ζωή μας. Ξέρουμε αν θα ζήσουμε να
γιορτάσουμε άλλη Μεγάλη Εβδομάδα; Μήπως η Μεγάλη Εβδομάδα αυτή είνε η
τελευταία της ζωής μας; Πέρυσι πόσοι ήταν μαζί μας; και που είνε τώρα;
Φεύγουμε, σφυρίζει το τραίνο, μια φορά περνάμε πάνω απ᾽ τη φλούδα αυτή.
Εύχομαι, αυτή η Μεγάλη Εβδομάδα να είνε σημαντικός
σταθμός στη ζωή μας. Να δώση ο Κύριος να είνε εβδομάδα αγίων σκέψεων, ιερών
συναισθημάτων, ηρωικών αποφάσεων, αγιασμός ψυχής. Είθε να σφραγίσουμε τη
Μεγάλη Εβδομάδα με τα λόγια «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία
σου» (Λουκ. 23,42).
(†) επίσκοπος Αυγουστίνος
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, που έγινε στον ι. ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος Μοσχάτου - Αθηνών την 10-4-1960 το βράδυ. |
Java e madhe e barabartë me dorën e hapur për lëmoshë,
sytë e lotuar nga pendimi, këmbët që vrapojnë në kishë, zemër të paqësuar,
plot me adhurim për të Kryqëzuarin.
I Follorinës
Avgustini. (1960)
Arritëm të dashurit e
mi në javën e Madhe, sepse brenda 168 orëve të saj nga dita e sotme deri në
natën e Ngjalljes, përkujtohen ndodhi të mëdha, unikale dhe pjesë e historisë
botërore që tronditën ato të tokës dhe qielloret. Për këtë arsye kjo javë
quhet e Madhe, dhe për këtë arsye nuk duhet të kalojë si të tjerat.
Dhe bëj pyetjen: cilat
janë detyrat e të Krishterit gjatë Javës së Madhe? Nuk iu drejtohem të
pabesëve, ateistëve apo jahovenjëve, ju drejtohem besimtarëve që duan të
festojnë drejt. Cilat janë pra detyrat që kemi këtë javë?
Detyra e parë,
vëllezërit e mi, janë të falenderojmë nga zemra jonë Zotin tonë Jesu Krisht. E
gjithë jeta jonë duhet të jetë një falenderim dhe “Lavdi më ty o Zot”, për të
mirat e vogla apo të mëdha, të dukshmet apo të padukshmet, për të gjitha të
mirat, materiale apo shpirtërore, që na ofron hiri i tij, djellin, ajrin,
ujën, lulet, plazhet, të gjithë krijimin. Ta falenderojmë për prindërit
vëllezërit e motrat, gruan dhe fëmijët, për kohën dhe stinët për të gjitha
ato të bekuara dhe të nevojshme.
Njeriu mosmirënjohës
është më i keq se kafsha. Një qen të kesh, një copë bukë t’i hedhësh dhe tund
bishtin e tij dhe të thotë faleminderit. Dhe njeriu pra duhet të jetë
mirënjohës ndaj Zotit.
Ta falenderojmë për të
gjitha, por kryesisht për flijimin e Birit të tij, për pësimet e pastra.
Gjithashtu ta falenderojmë dhe për diçka tjetër për durimin e tij ndaj
krimeve tona të shumta dhe kryesisht për blasfimitë, për të cilat do të duhej
të hapej toka dhe të na përpinte dhe deti të fryhej dhe të na mbytë, por
mgjth atë ai na duron. Për këtë arsye të Premten e Zezë Kisha thotë “Lavdi
zemërgjerësisë sat o Zot, lavdi më ty”.
Pra njëra nga detyrat
është që të falenderojmë Zotin. Tjetra është që të ndjekim shërbesat e
shentja. Shërbesat e Javës së Madhe nuk janë si të tjerat, kanë ndryshim të
madh. Himnet e saj që janë më të ëmbla se mjalta, ato poezi të frymëzuara si
psh vajtimet e përmbivarrëshme, nuk ekzistojnë në asnjë fe në botë. Vetëm
këto tropare, të cilat nuk i kanë as
frangët, as protestantët as ndonjë tjetër, mjaftojnë për të vërtetuar se
Kisha jonë nuk është nga toka, është prej qielli, është e frymëzuar nga
Zotit. Cili i bëri këto? Ku u shkruan , brenda shkollave apo univeristeteve? I
shkruan brenda shpellave asketë të shenjtë, që loti i tyre binte mbi tokë dhe
i bënte që të çelnin. Nuk i shkruan thjesht me mendjen dhe edukimin që ata
kishin, ato janë nga gjaku i zemrës së tyre, emocion i shëndetshëm, shprehje
jete, përjetime të shenjta, të vërteta që vetëm ata sa deshën me të vërtetë
Krishtin mund të kishin. Duhet të jetë i pandjeshëm dikush që të mos e
mallëngjejnë ato vargje. Le ti ndjekim pra në kishë duke mbajtur
Sinopsin/Shërbesat e javës së Madhe.
Detyra jonë e tretë.
Kjo javë është një
javë kreshme, të një agjërimi të
rreptë. Mos dëgjoni materialistët dhe jobesimtarët, ne nga tradita e
apostujve të shenjtë dhe e etërve të Orthodhoksisë mbajmë kreshmtë e shenjta të Kishës sonë dhe
në veçanti këtë kreshmë. Kur themi kreshëm nuk nënkuptojmë që dikusht të
kreshmojë thjesht stomaku që të kujtojmë uthullin e kryqit, nënkuptojmë që të
kreshmojë bashkë me stomakun dhe goja nga fjalët e këqija, gjuha nga fjalët e
ndyra, sytë nga pamjet e pështira. Të tilla ditë në Bizant perandorët
shpallin urdhër, të Hënë e Madhe të Martën, të Mërkurën, të Enjten, të
Premten, të Shtunën dhe të Djelën janë të ndaluara garat me kuaj dhe të
gjitha teatrot. Kisha është në zi. Nëse ishim një shtet i krishter do të
duhej që ditën e nesërme të ishin të mbyllura të qëndrat e korruptimit dhe të
mbahej zi, për Atë që u lartësua për ne në Kryq.
Por kemi dhe një
detyrë tjetër. Është detyra jonë rrëfimi dhe kungimi hyjnor.
Mbi këtë temë nuk do
të zgjerohem. Vetëm këto do të them. Në këto ditë të shenjta dhe në veçanti
gjatë natës së Ngjalljes jemi të thirrur që të qëndrojmë në Kishë deri në
fund të qirit që ndezim për Ngjalljen. Ai i cili dëgjon “Krishti u Ngjall”
dhe më pas largohet, është më mirë të qëndrojë në shtëpinë e tij. Ajo që
ndodh me zbrazjen e kishës pas lajmit “Krishti u Ngjall” është përdhosje,
injorim i Krishtit. Të qëndrojmë pra deri në fund dhe të përgatitemi për kungimin hyjnor. Kjo
javë është java e kungimit.
Çfarë është kungimi
hyjnore? Trupi dhe gjaku i Krishtit tonë, zjarr nga qielli. Çfarë je të pyes,
kashtë? Mos u afro tek të shenjtat do të digjesh. Je flori? Nëse je flori,
floriri nuk kërcënohet nga zjarri, sado që afrohet tek zjarri, aq më tepër
pastrohet.
Kështu dhe ti i
Krishteri, nëse je i pa penduar do të
të djegë zjarri, ashtu siç dogji dhe Judën i cili kungoi i padenjë, por nëse
kalove nga zjarri i rrëfimit të shenjtë, atëhere afrohe,kungimi hyjnore është
ilaç i pavdekësisë.
Javën e Madhe kemi
gjithashtu detyrën e shenjtë përballë vëllezërve tanë që janë të sëmurë dhe
vuajnë. Është java e dashurisë dhe lëmoshës. Një gjellë të mirë tek dikush i
cili ka uri, një rrobë të re- jo të vjetër- tek dikush që nuk ka, një ndihmë
tek vejusha dhe jetimët, një ilaç i nevojshëm
një vizitë tek një i sëmurë, një fjalë ngushëlluese tek i hidhëruari,
çfarë do që mund të mendojë një zemër që i do njerëzit.
Por nuk është asgjë,
ekziston diçka akoma, dhe kjo është më e vështirë. Të gjitha sa thashë-më i
bën por nëse këtë të fundit nuk e bën, nuk je i Krishter. Cila është kjo? Njoh
të krishterë që janë njerzë të lutjes, që kanë veshin e tyre të nderë për të
dëgjuar fjalë të shenjta, që mbajnë kreshmë të rreptë, që rrëfehen dhe
kungojnë, por pak të Krishterë njoha që kanë çfarë? “Ti falim të gjithë në Ngjallje”
Java e Madhe është
java e faljes.
Cili, vëllezërit e mi,
në këtë jetë nuk ka antipati, ftohje,
përplasje, cili nuk ka një armit? Këto ditë të shenjta le të ngremë shikimin
tonë drejt të Kryqëzuarit. Askush nuk pësoi kaq padrejtësi dhe nuk pësoi si
Krishti ynë. Ndërsa i çanin trupin e tij me gozhdë dhe zemrën e tij me
mallkimet dhe anatemat e farisenjëve, ai mbi kryq u lut: “O Zoti fali ata, se
nuk dinë se çbëjnë” (Lluka 23, 34). Dhe ne pra këto ditë të shenjta le të lutemi
së bashku, nuset me vjerrat, vëllezrit dhe motrat ndërmjet tyre, miqtë
ndëmjet tyre, fëmijët me prindërit , të gjithë pavarësisht. Le të hapim
zemrat tona, le të ndjejmë brenda nesh dashurinë e Krishtit tonë. Pa
dashurinë si mund të festojmë?
Vëllezërit e mi! Java
e madhe baraz me dorën e hapur për mëshirë, sytë e lotuara na pendimi, këmbët
që vrapojnë në Kishë, zemrën e pajtuar, plot adhurim për të Kryqëzuarin. I kryjmë
ne këto detyra?
E dini me çfarë
ngjasojmë? Sikur të ishte një lypës dhe të gjitha ditët na japin qindarka,
dhe vejn çasti që një mbret na thotë “Hapi grushtat e tu” dhe fillon të
numërojë 1, 2, 3,....5, .....10, ....100, ....168 lira dhe i ndritin sytë. Dhe
ai në vend që të marrë këtë thesar dhe ta shfrytëzojë, shkon në lumë dhe
fillon ti hedhë këto lira atje në ujë. Nuk është çmenduri? Dhe këto orë pra-
kështu thotë Kisha, “orë” i quan – janë thesar. Çdo orë, çdo këmbanë, çdo
goditje çdo minutë është një çast i madh.
Le të shfrytëzojmë
këto ditë të shenjta. Le të mos lejojmë që të rrjedhin si pjesa tjetër e
jetës sonë. Nga ta dimë nëse do të jetojmë që të festojmë një Javë tjetër të
Madhe? Mos ndoshta kjo Javë e Madhe është e fundit e jetës sonë? Vjet sa
ishin me ne? Ku janë tani? Ikim, dëgjohet fërshëllimi i trenit, njëherë
kalojmë mbi këtë lëvezhgë.
Uroj, që kjo Javë e
Madhe të jetë një stacion i rëndësishëm në jetën tonë. Të falë Zoti që të
jetë java e mendimeve të shenjta, emocioneve të shenjta, vendimeve heroike,
shenjtërimit të shpirit. Uroj që të vulosim Javën e Madhe me fjalët “Më kujto
o Zot kur të vish në mbretërinë tënde” (Lluka 23,42).
Epikop Avgustini, predikim i rregjistruar, që u mbajt
në Kishën e Metamorfozës së Shpëtimtarit në Moskato Athinë 10 4 1960 në
mbrëmje.
Përkthimi Pelasgos
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου