Ένταση στην Επιτροπή των Νόμων της Αλβανικής Βουλής για το Νόμο Μειονοτήτων [ΒΙΝΤΕΟ]

– Ο Υπ. Εξωτερικών D. Bushati μετέτρεψε τη συζήτηση σε βήμα κατά των γειτονικών χωρών

– Έντονη αντιπαράθεση και με τον Γενικό Πρόεδρο της Ομόνοιας

Παρουσιάστηκε σήμερα (04/10/2017) στην Επιτροπή της αλβανικής βουλής για τους Νόμους το νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων. Η συνεδρίαση έγινε παρουσία του Υπ. Εξωτερικών της Αλβανίας και με τη συμμετοχή βουλευτών απ’ όλες τις κοινοβουλευτικές ομάδες καθώς και εκπρόσωπους των Μειονοτήτων.

Την Εθνική Ελληνική Μειονότητα εκπροσώπησε ο Γενικός Πρόεδρος της Ομόνοιας κ. Λεωνίδας Παππάς ο οποίος στην τοποθέτηση του τόνισε πως το νομοσχέδιο για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων που προτάθηκε από το Υπουργείου Εξωτερικών αντί να προσαρμόσει στα δεδομένα της χώρας την Σύμβαση Πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης η οποία επικυρώθηκε στο αλβανικό κοινοβούλιο το 1999, προσπαθεί να την «κουτσουρέψει» μεταφέροντας στην ουσία τα δικαιώματα που απορρέουν από τη Σύμβαση στη κρίση του εκάστοτε Υπουργικού Συμβουλίου και των κατά τόπου Δημοτικών Συμβουλίων.

Η Ομόνοια, τον Δεκέμβριο του 2016, κατέθεσε τις δικές της προτάσεις, στο αρμόδιο γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών της Αλβανίας που ανέλαβε την κατάρτιση του Νόμου για την Προστασία των Μειονοτήτων. Την πρόταση αυτή συνυπέγραψαν, το σύνολο των πολιτικών εκπροσώπων της Ε.Ε.Μ. στην Αλβανία, οι πρόεδροι των δύο μειονοτικών κομμάτων ΚΕΑΔ και ΕΕΜΜ-MEGA, τρεις εν ενεργεία βουλευτές όπως και οι δύο μειονοτικοί εκλεγμένοι δήμαρχοι.

Η πρόταση αυτή έγινε με αναφορά το προσχέδιο που είχε παρουσιάσει το ΥΠΕΞ ένα μήνα νωρίτερα, άρθρο προς άρθρο ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα τρία κορυφαία ζητήματα αυτού του νόμου όπου είναι: α) η ταυτοποίηση β) η εκπαίδευση και γ) η χρήση της γλώσσας

Στις 12 Απριλίου του 2017, το Υπουργικό Συμβούλιο της Αλβανίας ενέκρινε το προσχέδιο νόμου για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων, για να το στείλει προς ψήφιση στη βουλή. Σε αυτό το κείμενο υπάρχουν αρκετές αλλαγές από το αρχικό draft του ΥΠΕΞ αλλά προς την αρνητική κατεύθυνση και χωρίς να ληφθεί υπόψη καμία από τις προτάσεις της Ομόνοιας.

1. Δικαιούστε αλλά
Τα άρθρα δεν ορίζουν με σαφήνεια τα δικαιώματα αλλά περιγράφουν ένα γενικόλογο πλαίσιο δικαιωμάτων για τα οποία κάθε φορά θα πρέπει να αποφανθεί το Υπουργικό Συμβούλιο για το αν είναι εφικτό και αν είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί.

2. Δικαιώματα χρήσης μητρικής γλώσσας.
Για την δημόσια χρήση της μητρικής γλώσσας στο προσχέδιο του Νοεμβρίου προβλεπόταν η έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου εφόσον ο μειονοτικός πληθυσμός μιας διοικητικής μονάδας υπερβαίνει το 20%, Στην τροποποίηση του Απριλίου αντί για «κάθε διοικητική μονάδα» (χωριό, δήμος, περιφέρεια) θα εξετάζονται μόνο τα «ποσοστά του δήμου» και μάλιστα για αυτό το δικαίωμα θα απαιτείται και η έγκριση του Δημοτικού Συμβουλίου.
Οι εκπρόσωποι της ΕΕΜ θεωρούμε δίκαια και ιδανική την πρόταση μας στην οποία προβλέπεται:
1. Εάν ο μειονοτικός πληθυσμός υπερβαίνει το 1/3 να υπάρχει ισοτιμία της μειονοτικής και κρατικής γλώσσας. 
2. Εάν ο μειονοτικός πληθυσμός υπερβαίνει το 15% να υπάρχει παράλληλη χρήση της μειονοτικής γλώσσας.

Η Δημοκρατική Ένωση Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας «ΟΜΟΝΟΙΑ», καταγγέλλει την προκλητική στάση στη σημερινή συνεδρίαση του Υπ. Εξωτερικών κ. Ditmir Bushati ο οποίος «απαντώντας» στις παρατηρήσεις και προτάσεις του Γ. Προέδρου της Ομόνοιας, συνέστησε στους εκπροσώπους των μειονοτήτων να μεταφέρουν στα μητρικά τους έθνη την παραδειγματική στάση της Αλβανίας έναντι των μειονοτήτων!!!

Ο Γενικός Πρόεδρος της Ομόνοιας παρέδωσε στην Γραμματεία της Επιτροπής των Νόμων της Αλβανικής Βουλής, το ακόλουθο κείμενο:

Ενημέρωση – Προτάσεις για το Νόμο Μειονοτήτων

Η Ομόνοια, τον Δεκέμβριο του 2016, κατέθεσε τις δικές της προτάσεις, στο αρμόδιο γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών της Αλβανίας όπου ανέλαβε την κατάρτιση του Νόμου για την Προστασία των Μειονοτήτων. Την πρόταση αυτή συνυπέγραψαν, το σύνολο των πολιτικών εκπροσώπων της Ε.Ε.Μ. στην Αλβανία, τρεις βουλευτές όπως και οι δύο μειονοτικοί εκλεγμένοι δήμαρχοι.

Η πρόταση μας γίνεται με αναφορά το προσχέδιο που μας είχε παρουσιάσει το ΥΠΕΞ ένα μήνα νωρίτερα, άρθρο προς άρθρο. Στην αρχή του κειμένου υπάρχει και μία περίληψη όπου επικεντρωνόμαστε στα τρία κορυφαία ζητήματα αυτού του νόμου όπου είναι: 1) Η ταυτοποίηση 2) Η εκπαίδευση και 3) Η χρήση της γλώσσας

Στις 12 Απριλίου του 2017, το Υπουργικό Συμβούλιο της Αλβανίας ενέκρινε το προσχέδιο νόμου για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων, για να το στείλει προς ψήφιση στη βουλή. Σε αυτό το κείμενο υπάρχουν αρκετές αλλαγές από το αρχικό draft του ΥΠΕΞ αλλά προς την αρνητική κατεύθυνση και χωρίς να ληφθεί υπόψη καμία από τις προτάσεις της Ομόνοιας.

Παρατηρήσεις – προτάσεις:

Οι κάτωθι προτάσεις αφορούν αποκλειστικά και μόνο στα πιο σημαντικά προβλήματα του νόμου. Για πιο λεπτομερή καταγραφή των συνολικών προτάσεών μας παραπέμπουμε στο κείμενο που είχαμε υποβάλει τον Δεκέμβριο του 2016.

1. Επικύρωση «μειονοτικών ζωνών», δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού και νόμος περί απογραφής

Περισσότερα από 25 έτη μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, οι Χοτζικές «μειονοτικές ζώνες» που περιόριζαν την άσκηση των μειονοτικών δικαιωμάτων σε ένα ελάχιστο τμήμα της αλβανικής επικράτειας όχι μόνο συνεχίζουν να υφίστανται στην πράξη[1] αλλά και τυγχάνουν επικύρωσης από το σχέδιο νόμου που υποτίθεται ότι προστατεύει τα δικαιώματα των μειονοτήτων.

Συγκεκριμένα, το δικαίωμα του ελεύθερου προσδιορισμού εξαρτάται άμεσα (Άρθρο 6 παρ. 1) από τα έγγραφα που τηρούν τα Ληξιαρχεία της χώρας, όπου ως μέλη μειονοτήτων μπορούσαν να εγγραφούν μόνο κάτοικοι ελάχιστων χωριών των καλούμενων «μειονοτικών ζωνών»[2].

Μέθοδος αυτή περιορισμού του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού χρησιμοποιήθηκε και κατά τη διάρκεια της απογραφής του 2011 από το αλβανικό κράτος. Τρεις μήνες πριν την διενέργεια αυτής, τροποποιήθηκε ο σχετικός νόμος που πλέον προέβλεπε την επιβολή προστίμου ύψους 100.000 ALL (περίπου 1000 αμερικανικών δολαρίων) σε περίπτωση «λανθασμένων απαντήσεων» και όριζε ότι μία απάντηση θα εθεωρείτο ως λανθασμένη αν δεν αντιστοιχούσε στα δεδομένα που τηρούσαν τα ληξιαρχεία[3].

Παρ’ όλα αυτά, σχέδιο νόμου συνδέει άμεσα (Άρθρο 5 παρ.1) το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού με τον νόμο περί απογραφής (που συνεχίζει να ισχύει στην μορφή του 2011), γεγονός που παραβιάζει ουσιωδώς τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Αλβανία.

2. Δικαίωμα εκπαίδευσης στη γλώσσα της μειονότητας.

Σε προηγούμενη εκδοχή του σχεδίου νόμου προβλεπόταν ότι (όλες) οι μειονότητες «χαίρουν του δικαιώματος εκπαίδευσης στη μητρική γλώσσα στα δημόσια προσχολικά, 9χρονα, μεσαία και τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, βάσει των κριτηρίων που προσδιορίζουν αποφάσεις του ΥΣ».

Παρούσα εκδοχή δεν περιέχει ανωτέρω πρόβλεψη ούτε καν για τα μέλη των εθνικών μειονοτήτων που «κατοικούν παραδοσιακά» σε μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης (Άρθρο 12 παρ.2) και αποτελεί ουσιώδη επιδείνωση των όρων παροχής μειονοτικής εκπαίδευσης ακόμη και σε σύγκριση με την, κάθε άλλο παρά ιδανική, σημερινή κατάσταση[4].

3. Χρήση της μειονοτικής γλώσσας.

Η άσκηση του δικαιώματος χρήσης της μειονοτικής γλώσσας σε «Δήμους όπου πάνω από το 20% των κατοίκων ανήκουν σε εθνικές μειονότητες» αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια των δημοτικών συμβουλίων, γεγονός που το ακυρώνει στην πράξη, παρά την και στο παρελθόν επισήμανση ζητήματος από αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς[5].

Επίσης, μετά την εδαφική μεταρρύθμιση του 2014, οι Δήμοι της χώρας μειώθηκαν από 373 σε μόλις 61. Ακριβώς λόγω της «γιγάντωσης» αυτής των Δήμων της χώρας, κρίνεται σκόπιμο η άσκηση του δικαιώματος χρήσης της μειονοτικής γλώσσας να διασφαλίζεται και σε περίπτωση κατά την οποία το κριτήριο του 20% πληρείται και σε επίπεδο «διοικητικών διαμερισμάτων» (njesi administrative), όρια οποίων συμπίπτουν με εκείνα των πρώην Δήμων ή Κοινοτήτων.

4. Μη κατοχύρωση περιουσιακών δικαιωμάτων.

Παρά την δραματική κατάσταση που επικρατεί ως προς την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων των μειονοτήτων στην Αλβανία (βλ. περίπτωση Χειμάρρας, Φοινίκης κ.ο.κ), ουδεμία απολύτως πρόβλεψη για την κατοχύρωση ή την προστασία των δικαιωμάτων αυτών περιέχεται στο σχέδιο αυτό.

5. Απαγόρευση δημογραφικών αλλοιώσεων.

Πρόβλεψη περί απαγόρευσης λήψης μέτρων που έχουν ως αποτέλεσμα δημογραφική αλλοίωση Δήμων όπου κατοικούν εθνικές μειονότητες (Άρθρο 15), είναι σκόπιμο απαριθμήσει ενδεικτικώς παραδείγματα τέτοιου είδους μέτρων, κατά το πρότυπο «αιτιολογικής Εκθέσεως» (explanatory report) αντίστοιχου Άρθρου 16 Σύμβασης Πλαισίου για την Προστασία των Μειονοτήτων Συμβουλίου της Ευρώπης.

Αυτό γιατί το αλβανικό κράτος χρησιμοποίησε και συνεχίζει να χρησιμοποιεί τέτοιου είδους μέτρα, όπως είναι για παράδειγμα η «μεταβολή διοικητικών ορίων» (περίπτωση Χειμάρρας που συνενώθηκε κατά την εδαφική μεταρρύθμιση 2014 με Λούκοβο και ιδίως Vranisht) ή οι απαλλοτριώσεις, με ή χωρίς αποζημίωση, κατεδαφίσεις οικιών και εξώσεις (περίπτωση Χειμάρρας και όχι μόνον), με σκοπό τον περιορισμό των μειονοτικών δικαιωμάτων.

___________________________________________

[1]Βλ. την πιο πρόσφατη Τρίτη Έκθεση για την Αλβανία της Γνωμοδοτικής Επιτροπής της Συμβάσεως Πλαισίου για την προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων (διαθέσιμη στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://rm.coe.int/168008c633)
[2]Για το θέμα βλ. ανωτέρω Έκθεση, π.χ. παρ.16 σελ. 6 και παρ.20 σελ.7).
[3]Όπως ανωτέρω, παρ. 44 σελ.11-12)
[4]Βλ. ως άνω Έκθεση παρ.20 σελ.7
[5]Βλ. ως άνω Έκθεση παρ.139 σελ.24

Εκ του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας
http://omonoia-deeem.org/