|
Από τον Μέρο Μπάζε
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος από σήμερα έχει και αλβανικά χαρτιά. Αυτός
θα πολιτογραφηθεί, μετά από 25 χρόνια, παρουσίας στην Αλβανία ως αλβανός
πολίτης, μια διαδικασία που περιέχει μέσα της το αρχείο των ελληνοαλβανικων
αμφιβολιών και υποψιών που έχουν και οι δυο λαοί προς αλλήλους
Ερχόμενος το 1991 ως
ιεραπόστολος της Επανασύστασης της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας, από το
Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, αυτός μετατράπηκε για το ένα τέταρτο του
αιώνα σε αλεξικέραυνο όλων των διλημμάτων της σχέσης με την Ελλάδα. Ο διορισμός
τους ήταν δικαιολογημένος αφού η Αλβανία δεν είχε κανένα κληρικό υψηλού προφίλ
που θα μπορούσε να γίνει Αρχιεπίσκοπος, ενώ η προσπάθεια για εναντίωση προς αυτόν,
ήταν παρατραβηγμένη και δήθεν, με πολλές
πολιτικές προεκτάσεις, αθεϊστική και με φόντο εθνικιστικό. Θα πρέπει να πούμε
πως κάποιοι αντίπαλοι του δεν κουράστηκαν ποτέ.
Από την άλλη ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος έδειξε εξωπραγματικές
διαπραγματευτικές ικανότητες με τον
ιεράρχη της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Βοστώνη, τον Άρθουρ Λιολίν, ο
οποίος από ένας αντίπαλος που υποστηριζόταν πολιτικά από τα Τίρανα,
μετατράπηκε σε σύμμαχο, ξεπερνώντας κάθε πρόβλημα μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία
και αφήνοντας την διαμάχη σε πολιτικό επίπεδο.
Υπό την ώθηση του αυξανόμενου εθνικισμού, που εμφανιζόταν κατά την
δεκαετία του 90 και με την ακραία σύγκρουση του Μπερίσα με την Ελλάδα, ο
Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ήταν από τα πρώτα θύματα. Το σύνταγμα του 1994,
περισσότερο έπεσε από αυτόν παρά από τους διχασμένους και αποδυναμωμένους
σοσιαλιστές. Η στοχοποίηση του στο σύνταγμα, ήταν και ο λόγος που ένωσε
σχεδόν όλους τους αλβανούς ορθοδόξους ενάντια του σχεδίου και ο Μπερίσα
βρέθηκε απέναντι σε δύο μεγάλα κόμματα, το αθεϊστικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και της
ορθόδοξης αλβανικής κοινότητας. Ο Αρχιεπίσκοπος κέρδισε την μάχη αυτή, και ο
Μπερίσα κατάπιε σιωπηλά την ήττα.
Έπειτα εναντίον του δεν υπήρχαν πολιτικές μάχες, παρά μόνο δημόσιες προστριβές
από τους ακούραστους αντίπαλους του.
Αλλά γιατί όλη αυτή η αναμονή για να γίνει δεκτός ο Αρχιεπίσκοπος
Αναστάσιος;
Ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος, είναι αναμφίβολα μία από της μεγαλύτερες
εικόνες της παγκόσμιας ορθοδοξίας, την οποία μερίδιο των αλβανών από τύχη την
ονομάζει δυστυχία. Είναι ένας λόγιος κληρικός, με εξωπραγματική επίδραση στον
ορθόδοξο κόσμο, χάρη της οποίας έχει ξαναζωντανέψει την Ορθόδοξη Αλβανική
Εκκλησία. Εκατοντάδες εκκλησίες έχουν κτιστεί εκ θεμελίων και άλλες έχουν συντηρηθεί,
χάρη της οικονομικής προσφοράς που ο ίδιος
έχει εξασφαλίσει εξαιτίας του παγκόσμιου κύρους του. Ο ίδιος είναι μια εικόνα
που είναι καθολικά αποδεκτή στην διεθνής πολιτική και διπλωματική σκηνή, και είναι «δυνατό κόκκαλο» για να θεωρηθεί πολιτικός
στόχος στην Αλβανία.
Η εξαιρετικά σημαντική προσφορά τους στην ανασύσταση της Εκκλησίας
και την δημιουργία τους πραγματικού κύρους της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην
Αλβανία, μερίδιο της κοινωνίας τα βλέπει με καχυποψία, εξαιτίας των
αμφιβολιών που βλέπουν τις μεγάλες του ικανότητες ως μια σύγχρονη προσπάθεια
για να κρατήσει την Ορθόδοξη Αλβανική Εκκλησία συνδεδεμένη με τον ελληνισμό.
Σε αθεϊστικό περιβάλλον όπως αυτό το δικό μας με ελάχιστο θρησκευτικό
πολιτισμό και γεμάτο από ελληνοαλβανικές παράνοιες, πάντα βρίσκεται κάποιος
που βρίσκει σε ένα δελτίο τύπου της Εκκλησίας για το θάνατο από ατύχημα ενός νέου
στην Χιμάρα, ή στην προσέγγιση του προς τους έλληνες στρατιώτες που έπεσαν
στην Αλβανία ένα λόγο για να θολώσει τα
εθνικιστικά νερά στην χώρα και πάντα κατηγορούμενος ήταν ο Αρχιεπίσκοπος.
Υπάρχουν και άλλες παράνοιες σχετικά με τις δυνατότητες που έχει η
Ορθόδοξη Εκκλησία για να κρατήσει όρθιους τους παλαιούς ναούς και την τάση του για να χτίζει καινούριους
ναούς. Αλλά όλα αυτά είναι μέρος συνομοσιολογίας παρά μέρος της πραγματικότητας.
Ο Αναστάσιος ήρθε εδώ χωρίς να το επιθυμούν όλοι, αλλά κατάφερε να
έχει την πλειοψηφία μαζί του. Αυτός σήμερα ζει εν ειρήνη με την πολιτική, το
κράτος, την Ορθόδοξη Κοινότητα και λάμπει σε σύγκριση με τους άλλους αλβανούς
κληρικούς. Πιστεύω πως είναι πια σε ειρήνη και με τον εαυτό του αφού έχει 25
χρόνια που ζητά να γίνει αλβανός πολίτης. Αυτός θα μπορούσε να το είχε πάρει
από το 1992, ή το 2002 , αλλά ακριβώς σ’ αυτή την κρατική διαδικασία συγκρούονταν όλες οι ευαισθησίες και οι αμφιβολίες των
αλβανών για τον ίδιο. Τώρα ελπίζω κανένας πρώην Πρόεδρος, να μην κάνει το
ρεζιλίκι του Μέτα με τον Πρόεδρο Τράμπ, και να πει πως διέταξε χωρίς να μας ρωτήσει.
Πολύ καλά έκανε και του την εδωσε!!
Τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο περισσότερο από τα χαρτιά, τον έκανε μέρος
της ιστορίας της Αλβανίας, η προσφορά τους για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας.
Από τον τρόπο που αυτή η Εκκλησία θα συνεχίσει την διαδρομή της και τον τρόπο πως θα επιβιώσει στο μέλλον θα
καταλάβουμε το πραγματικό του βάρος στην ιστορία μας, και ίσως να βρεθούμε
στην δύσκολη θέση για το πώς σ’ έναν Αρχιεπίσκοπο του εμπιστευτήκαμε την
Εκκλησία αλλά δεν μπορούσαμε να του εμπιστευτούμε κάτι παλιό χαρτιά τα οποία
δεν αφήσαμε άνθρωπο χωρίς να του τα δώσουμε.
Μετάφραση, επεξεργασία Πελασγός Κορυτσάς
|
Nga Mero Baze
Kryepeshkopi Janullatos prej sot ka dhe letra shqiptare.
Ai do të regjistrohet pas 25
vitesh qëndrimi në Shqipëri si shtetas shqiptar, një proces i cili mbart brenda vetes
gjithë arkivën e dyshimeve shqiptaro-greke, ndaj njëri tjetrit.
I ardhur në vitin 1991 si
misionar i Ringritjes së Kishës Ortodokse Shqiptare, nga Patriarkana e
Stambollit, ai u bë për çerek shekulli rrufepritësi i gjithë dilemave të
marrëdhënieve me Greqinë. Emërimi i tij justifikohej, pasi Shqipëria nuk
kishte asnjë klerik të profilit të lartë që mund të bëhej Kryepeshkop, kurse
përpjekja për ta kundërshtuar atë, ishte e sforcuar dhe me gjasa, me shumë
ngarkesa politike, ateiste dhe nacionaliste pas saj. Dhe duhet thënë se
shumë kundërshtarë të tij, nuk u
lodhën kurrë.
Nga ana tjetër Kryepeshkopi
Janullatos tregoi aftësi të jashtëzakonshme negociuese me hierarkun e Kishës
Ortodokse shqiptare në Boston, At Artur Liolin, i cili nga një rival i tij i
mbështetur politikisht nga Tirana kundër tij, u kthye në një aleat, duke
tejkaluar çdo problem brenda Kishës Ortodokse dhe duke e lënë konfliktin në
nivel politik.
Nën shtytjen e një
nacionalizmi në rritje, që po shfaqej në fillim të viteve ’90, dhe acarimit
të skajshëm të Berishës me Greqinë, Kryepeshkopi Janullatos ishte një
viktimat e para. Kushtetuta e vitit
1994, në fakt më shumë se sa nga socialistët e dobësuar dhe të përçarë u
rrëzua prej tij. Shënjestrimi i tij në Kushtetutë, ishte arsyeja që bashkoi
thuajse gjithë ortodoksit shqiptarë kundër projektit dhe Berisha u gjend
përballë dy partive të mëdha politike, Partisë Socialiste ateiste dhe
komunitetit ortodoks shqiptar. Kryepeshkopi e fitoi atë betejë, dhe Berisha e
gëlltiti humbjen në heshtje.
Më pas ndaj tij nuk ka
pasur më beteja politike, por vetëm fërkime publike nga kundërshtarët e
palodhur të tij.
Por përse ky kalvar i
gjatë për t’u pranuar Kryepeshkopi Janullatos?
Anastas Junallatos, është
padyshim një nga figurat më të mëdha të ortodoksisë botërore, të cilën një
pjesë e shqiptarëve nga fat e quanin fatkeqësi. Ai është një klerik eurdit,
me një ndikim të jashtëzakonshëm në botën ortodokse, falë të cilit ai ka
ringjallur Kishën Ortodokse shqiptare. Qindra kisha janë rindërtuar nga e
para dhe të tjera ja kanë dalë të mirëmbahen, falë kontributeve financiare që
ai ka siguruar për shkak të autoriteit të tij ndërkombëtar. AI është një
figurë e mbarëpranuar dhe në botën politike dhe diplomatike ndërkombëtare dhe
një kockë e vështirë për t’u konsideruar target i sulmeve politike në
Shqipëri.
Meritat e tij të
jashtëzakonshme në ngritjen e Kishës dhe krijimin e një autoriteti real të
Kishës Ortodokse në Shqipëri janë parë me dyshim nga një pjesë e shoqërisë,
për shkak të dyshimeve se aftësitë e tij të mëdha, janë një përpjekje e
moderuar për ta mbajtur Kishën Orotodokse Shqiptare të lidhur me helenizmin.
Në një mjedis atesit si ky i yni, me një kulturë minimaliste fetare dhe me
plot paranoja shqiptaro-greke, gjithmonë gjendet dikush që gjen tek një
deklaratë proteste e Kishës për vrasjen aksidentale të një të riu në Himarë,
apo afërsia me kauzën e ushtarëve të vrarë grekë në Shqipëri, një arsye për
të turbulluar ujërat nacialiste në vend dhe nën akuzë ka qenë gjithnjë
Kryepeshkopi.
Ka paranoja të tjera rreth
mundësive që ka Kisha Ortodokse të mbajë në këmbë trashëgiminë e kishave të
vjetra ortodokse shqiptare dhe prirjen për të ndërtuar kisha të reja, por të
gjitha këto janë më shumë pjesë e një konspiracioni se sa pjesë e një
historie reale.
E vërteta që do mbetet është se Anastas Janullatos erdhi këtu pa
dëshirën e të gjithëve, por ja ka dalë të ketë shumicën me vete. Ai është sot
në paqe me politikën, me shtetin, me Komunitetin Orotodoks dhe shkëlqen në
raport me klerikët e tjerë të lartë shqiptarë. Dhe besoj se është në paqe dhe
me veten përderisa ka 25 vite që kërkon të jetë dhe shtetas shqiptar. Ai mund
të merrte ato dhe qysh në vitin 1992, apo 2002, por pikërisht tek ky akt
shtetëror, përplaseshin gjithë ndjeshmëritë dhe dyshimet shqiptare për të. Tani shpresoj që ndonjë ish
President, të mos bëjë atë turp që bëri Ilir Meta me Presidentin Trump, dhe
të thotë që e dekretoi pa u konsultuar me ne. Mirë bëri që ia dha!
Kryepeshkopin Janullatos
më shumë se sa letrat, e bënë pjesë të historisë së Shqipërisë, kontributi i
tij për Kishën Ortodokse Shqiptare. Nga mënyra se si kjo Kishë do të vazhdojë
rrugëtimin e saj dhe do të mbijetojë në të ardhmen do të kuptojmë peshën
reale të tij në historinë tonë, dhe ndoshta do të ndjehemi në siklet, se si
një Kryepshkopi i besuam Kishën, por nuk i besonim dot një palë letra. Të cilat kujt nuk ia kemi
dhënë!
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου