Nα ζει κανείς ή να μη ζει; - Te rrosh a te mos rrosh

Nα ζει κανείς ή να μη ζει; Ιδού η απορία. Τι είναι πλέον ευγενές; Να ζει, να υποφέρει της Τύχης τα τοξεύματα και σφενδονίσματά της ή εις βασάνων πέλαγος τα όπλα ν' αντιτάξει και να ιδεί το τέλος των με την αντίστασίν του; Απέθανε – κοιμήθηκε· ιδού! Και μ' έναν ύπνο να παύει ο πονόκαρδος και τα δεινά τα χίλια που είν' η μοίρα της σαρκός, συντέλεια θα ήτο να την ορέγεται κανείς ενθέρμως! ‒ Ν' αποθάνει, να κοιμηθεί. ‒ Να κοιμηθεί; Να ονειρεύετ' ίσως! Ιδού, ιδού το πρόσκομμα! Διότι στου θανάτου τον ύπνον τούτον άραγε τι όνειρα θα έλθουν, αφού αποτινάξομεν την σκέπην την φθαρτήν μας; Αυτό μας φέρει δισταγμούς· αυτό είν' η αιτία που κάμνει τόσον μακρινόν της συμφοράς τον βίον. Διότι ποίος ήθελε ποτέ να υποφέρει του κόσμου τον περίγελον και την καταδρομήν του, τυράννων καταπίεσιν, τρανών υπεροψίαν, τα βάσανα του έρωτος του καταφρονημένου, του νόμου τη βραδύτητα, το ύφος των εντέλει ή και τα κολαφίσματα οπού συχνοαρπάζει η μετριόφρων αρετή από τους αναξίους, ενώ του ήτο δυνατόν το παν να εξοφλήσει μ' ένα κεντρί! Ποιος ήθελε φορτία να σηκώνει, και να ιδρώνει, να βογγά απ' της ζωής το βάρος, εάν του μετά θάνατον ο φόβος, ‒αν ο τόπος ο άγνωστος, οπού ποτέ κανένας ταξιδιώτης ακόμη δεν εγύρισεν από τα σύνορά του‒ εάν δεν μας εκλόνιζαν αυτά την θέλησίν μας, ώστε κανείς να προτιμά τα βάσανα που έχει, παρά να τρέξει μόνος του εις άλλα που δεν ξεύρει.

Te rrosh a te mos rrosh Hamleti - William Shakespeare (Përktheu Fan Stilian Noli) Të rrosh a të mos rrosh – kjo është çështja: M’ e lart’ është vallë të durosh. Hobe, shëgjeta fati të tërbuar A të përballsh një det të turbull helmesh Me arm’ e funt t’u japsh. Të vdeç – të flesh – Jo më – dhe me një gjumë të mbarosh Çdo zemer-dhëmbje, mijëra tronditje, Që trupi prej natyrës trashëgon. Ja nje qellim që duhet dëshëruar Me gjithë shpirt. Të vdeç – të fleç; të fleç? E nofta t’ëndërrosh! ah, këtu ngec; Se c’ëndrra shohim n’ ate gjumë-vdekje, Pasi na shkundet kjo pështjellj’ e mortme, Kjo frikë na qëndron; ja arësyja Që aq’ e zgjat një jetë me mjerime; Se kush duron përbuzjen dhe kamcikun’ e botës, Zullumn’ e shtypësit, përdhunën e krenarit, Lëngimn’ e dashuris’ së paperfillur, Vonimn’ e ligjes, gojë-çthurjen e zyrtarit, Dhe shkelmet, që çdo vlerë zemër-gjërë Nga të pavlërshmit merr, kur munt t’ a lanjë Hesapin fare me një copë thike? Kush vallë barra mban e kush dërsin, Renkon nënë një jetë të mërzitur, Po vetëm tmerr’ I asaj diç pas vdekjes – Vëndit të pazbuluar, nga s’ na kthehet Kurr’ udhetari – na trullos vullnetin, Dhe vuajmë të ligat që po kemi Se sa të hidhemi n’ato që s’ dimë. Kështu na bën ndërgjegjia gjuh’ frikaçe; Kështu dhe ngjyr’ e gjall’ e rezollutes Sëmuret, verdhet nga hij’ e mejtimit, Dhe pllane të mëdha e rëndësore Ndalen, përçajnë rrjedhjen, dhe humbasin Emrin e vepërimit. Hesht tani! E bukura Ofeli! Ëngjëll, ne lutjet Mëkatet m’ I kujto të gjitha…