Το “Τίναγμα της Συκαμιάς” στη Δερβιτσάνη

Μέσα στις χιλιετηρίδες της παράδοσης και της ιστορίας μας, οι Έλληνες ανέκαθεν συναντάμε ατόφια κομμάτια της εθνικής μας ταυτότητας και συνείδησης. Ειδικά η περιοχή μας η οποία από τα πρώτα χρόνια αποτέλεσε την άπειρο γαία των Δωριέων και των Χαόνων, λάτρεψε τους θεούς της και συνδέθηκε μαζί τους διαμέσου των στοιχείων της φύσης.

Επί παραδείγματι τα δέντρα ήταν εκείνα τα οποία από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξαν οι συνδετικοί κρίκοι μεταξύ του θνητού και του αθάνατου κόσμου. Τρεις εκφάνσεις της πραγματικότητας μπορούνε κάλλιστα να εκφραστούν μέσω ενός δέντρου. Ο κόσμος των νεκρών κάτω από τη γη, ο κόσμος των έμβιων όντων επάνω αυτής και ο κόσμος των ουράνιων ορατών – αόρατων σωμάτων.

Η ελιά ως ιερό δέντρο της θεάς Αθηνάς, η δρυς ως σύμβολο του Ολυμπίου Διός παρά το Μαντείο της Δωδώνης, κι εκείνη – σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή – από την οποία έλαβε την ονομασία της η Δρυϊνούπολη (Δερόπολη) της Ηπείρου.

Στη Δερβι(η)τσάνη από τα πολύ παλιά χρόνια της εντόπιας ιστορίας μας, απαντάται το έθιμο του «Τινάγματος της Συκαμιάς». Ένα δέντρο ιερό στους Έλληνες, τόσο όσο και η άμπελος, καθότι θεωρούνται δέντρα καρποφόρα και υψηλής διατροφικής αξίας.

Έτσι κατά την 21η Μαϊου, εορτή των Αγίων Αυτοκρατόρων Κωνσταντίνου και Ελένης, κάθε νοικοκυριό μας, έκανε τη συγκομιδή των «συκαμιών», δηλαδή των μούρων. Μέχρι τότε θεωρούνταν ως βασική προϋπόθεση, κάθε σπίτι να έχει φυτεμένη (κυρίως) στο κέντρο της αυλής του, μια «συκαμιά» (μουριά), η οποία κατά τους θερινούς μήνες θα αποτελούσε χώρο δροσιάς λόγω του ίσκιου της, στον περιβάλλοντα χώρο. Επίσης η φτώχεια και οι λοιπές δυσκολίες της εποχής, δεν επέτρεπαν στους περισσότερους να έχουν γλυκίσματα και άλλα «σκευάσματα πολυτελείας» για τους ίδιους και τα παιδιά τους.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ (ΤΙΝΑΓΜΑΤΟΣ)

Μετά την καθιερωμένη Θεία Λειτουργία στην Εκκλησιά του χωριού μας, ένα ευκίνητος νέος ανέβαινε επάνω στη συκαμιά (μουριά) και κάτω άλλοι τέσσερις νέοι, κρατώντας ένα καθαρό και λευκό σεντόνι τεντωμένο, περίμεναν να πέσουν όλα μέσα σε αυτό, ενόσω ο νέος χτυπούσε τα κλαδιά του δέντρου με ένα λείο ξύλο.

Έπειτα εύχονταν μεταξύ τους χρόνια πολλά και μάζευαν σε δοχεία τα συκάμια. Αφού έτρωγαν οι ίδιοι και οι οικείοι τους, έπαιρναν τα υπόλοιπα και πήγαιναν ως δώρο στους αρραβωνιασμένους μελλόνυμφους.
Με μεγάλη ευλάβεια οι τελευταίοι τα δέχονταν και τους ευχαριστούσαν.

Αυτές οι απλές και συνάμα εκ βάθους καρδίας κινήσεις, βοηθούσαν και συντηρούσαν τους δεσμούς των ανθρώπων. Ήθη καλά ριζωμένα στις συνήθειες των προγόνων μας, που βαστούν άρρηκτα τα θεμέλια της ψυχής μας.

πηγές – έρευνα – παραπομπές:

1.«Η Δερβητσάνη της Κάτω Δροπόλεως Αργυροκάστρου», Γεώργιος Χαραλάμπους Παπαδόπουλος, Αθήνα 1978

2.Πραγματεία πάνω στην Ιστορία των Θρησκειών, Mircea Eliade, Εκδόσεις Ι. Χατζηνικολή, Αθήνα 1981, μετάφραση Τσούτη Έλση.

3.Λεξικό Συμβόλων, Τζ. Κούπερ Πύρινος Κόσμος, Αθήνα 1992, μετάφραση Τσάκαλης Ανδρέας.

4.Φύση – Μύθος – Άνθρωπος (Αρ. 6, Μυθολογικά του Δέντρου), Συλλογικό έργο, Εκδόσεις Επτά Ημέρες, Εφημερίδα Καθημερινή, Αθήνα 2003.

Το διαβάσαμε εδώ