Ενίσχυση του έργου!

Ενίσχυση του έργου!

Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018

Ο Θεοφάνης Μαυρομάτης και η δημιουργία προκομμουνιστικού κλίματος στην Αλβανία.- Theofan Mavromati dhe krijimi i frymës parakomuniste në Shqipëri!

Κατά την περίοδο 1901 – 1903 στην Ελλάδα περιόδευαν αρκετοί θεατρικοί θίασοι. Στους θιάσους Παντοπούλου, Ταβουλάρη, Βενιέρη, Λαούνη, εργάζονταν ως δακτυλογράφος ένας φτωχός φοιτητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Θεοφάνης Στυλιανού Μαυρομάτης με καταγωγή από τη Θράκη, όντας μόλις 23 ον χρονών ξεκίνησε τα ταξίδια του σε διάφορες ελληνικές πόλεις. Καταλήγοντας στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, αποφασίζει να διαμείνει εκεί μόνιμα. Διορίζεται διδάσκαλος και ψάλτης στις ελληνικές παροικίες Σίμπιν – ελ – Κομ και Φαγιούμ. Όπως αναφέρει και ο Henry Baerlein στο εκδοθέν βιβλίο του το 1922: «Under the Acroceraunian Mountains» (Κάτω από τα Ακροκεραύνια Όρη) «…απήγγειλε λόγους οι οποίοι ήταν ελληνικοί και πατριωτικοί…»
Την ίδια χρονική περίοδο στην Αίγυπτο ενδυναμώνονται οι αλβανικές κινήσεις και εκδίδονται τρεις εφημερίδες στη γλώσσα τους. Η «Besa» (Μπέσα), η «Shqiperia» (Σκιπερία) και η «Shkopi» (Σκόπι). Έτσι λοιπόν οι συγκεκριμένοι κύκλοι προσεγγίζουν το Μαυρομάτη και κλονίζοντας τον στην εθνική του συνείδηση, τον εντάξαν στην ομάδα τους. Γεννημένος στο χωριό Ιμπρίκ Τεπέ της Αδριανουπόλεως, όπου οι κάτοικοι εκτός της ελληνικής χρησιμοποιούσαν για τις συναλλαγές τους τα τούρκικα, βουλγάρικα και αλβανικά. Όντας φιλόδοξος και επαναστατικός νέος, χρησιμοποίησε τις γλωσσικές του γνώσεις. Η αγάπη του για την πατρίδα είχε ήδη εκδηλωθεί από τότε που φοιτούσε στο Ελληνικό Γυμνάσιο της Αδριανούπολης, απ’ το οποίο αποβλήθηκε, ως ο κύριος αίτιος μιας γενικής απεργίας των μαθητών, κατά το έτος 1899 – 1900.Μετά από παρέμβαση του προστάτη του Βεργάντη, όπως αναφέρει ο Μπαρλέιν (Baerlein)στο βιβλίο του, επιστρέφει για να τελειώσει τις σπουδές του. Ωστόσο για το Θεοφάνη υπήρξε πρόβλημα να αναδείξει τον εαυτό του ως Αλβανό, καθώς στην Αίγυπτο γνώριζαν όλοι πως ήταν ο φλογερός Ελληνοδιδάσκαλος. Κατά το έτος 1906 μεταβαίνει στην Αμερική, όπου αλλάζοντας το όνομά του παρουσιάζεται στους εκεί κύκλους με το όνομα Φαν Νόλι. Επίσης κατέχοντας κάποιες γνώσεις της βουλγάρικης γλώσσας, εξασφαλίζει στενές σχέσεις με τον Ρώσο Αρχιεπίσκοπο Αλάσκας Πλάτωνα,ο οποίος το 1908 τον χειροτονεί ιερέα. Παράλληλα εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο του Harvard, εκ του οποίου αποφοιτά το 1912. Εργάζεται ως δημοσιογράφος σε μία αλβανική παροικία και όπως γράφει ο J. Swire: «…μόνο 20 μπορούσαν να διαβάζουν και να γράφουν…» Έρχεται σε επαφή με τον Φάικ Κονίτσα, όπου μαζί εκδίδουν την εφημερίδα «Dielli» (Ήλιος) και ιδρύουν την οργάνωση «Vatra» (Εστία).

Ο “επίσκοπος” Νόλι

Είκοσι χρόνια αργότερα ο ίδιος ο Φ. Κονίτσα γράφοντας ένα άρθρο στην ίδια την εφημερίδα του «Dielli», αναφέρει τα κάτωθι: « ….. Μας κοροϊδεύει ένας ξένος τον οποίο δε γνωρίζουμε, παρά μόνο από τα παραμύθια τα οποία αυτός ο ίδιος μας έλεγε ως δήθεν Χριστιανός και Αλβανός και με το ψευδές όνομα Φάν Νόλι… Φτάσαμε μέχρι του σημείου να μας διασπάσει ένας βρωμερός, ο οποίος πιθανόν να είναι Τούρκος, Αρμένιος, Αράπης ή οτιδήποτε άλλο, αλλά μόνο Αλβανός δεν μπορεί να είναι…..»Παίρνοντας ο ίδιος ο Νόλι την πρωτοβουλία, το 1914 καταφθάνει στην Αλβανία και αυτοτιτλοφορείται «επίσκοπος», επιχειρεί να τελέσει «υπαίθρια δοξολογία» στο Δυρράχιο, κατά την άφιξη του Πρίγκιπα Βιντ. Ωστόσο αποτυγχάνει παταγωδώς, καθώς ο λαός αποχωρεί εφόσον δεν παρίστατο ο κανονικός Μητροπολίτης Δυρραχίου Ιάκωβος.

Έτσι επιστρέφοντας στην Αμερική ο Αρχιεπίσκοπος Αλάσκας Αλέξανδρος, το χειροτονεί αντικανονικός επίσκοπο. Ο H. Baerlein περιγράφοντας τη διαδικασίας τελετής αναφέρει:
« Την ημέρα της Πεντηκοστής του 1918, εμφανίσθηκε στη Νέα Υόρκη ενώπιον μιας συνελεύσεως Χριστιανών και Μουσουλμάνων Αλβανών. Είπε σε αυτούς ότι ήταν γενική επιθυμία για την ανάδειξη ενός Αλβανού επισκόπου, αλλά οι ελληνικές ραδιουργίες δεν το επέτρεπαν… « Λοιπόν» φώναξε, εν τω μεταξύ οι φίλοι του είχαν σκορπιστεί μέσα στο ακροατήριο, «τι πρέπει να κάνουμε;» «Ο λαός», απάντησαν αυτοί « ο λαός μπορεί να αναδείξει βασιλιάδες, αυτός μπορεί να αναδείξει και επισκόπους». «Τι θα κάνουμε;» φώναξε ο Φαν Νόλι. «Θα είσαι ο επίσκοπος μας». Τότε αποσύρθηκε, όπως λέγεται και επανήλθε περιβεβλημένος δια των ιερών αμφίων, χαιρετήθηκε από το πλήθος με κραυγές «Άξιος, Άξιος». Και ενώ έδινε τις ευλογίες του, εκείνη σταυροκοπιούνταν, εκτός από τους Μουσουλμάνους, οι οποίοι, όπως εύκολα κατανοείται, των χαιρετούσαν με τον τρόπο τους…»
Χρησιμοποιώντας το τίτλο του «επισκόπου», μεταβαίνει ξανά στο Δυρράχιο για να αναλάβει τα «αρχιερατικά» του καθήκοντα. Μολαταύτα ο Μητροπολίτης Ιάκωβος δεν το δέχεται, λόγω της αντικανονικής χειροτονίας του.
Οι Αυστριακές αρχές όντας κατά της σλαβικής πολιτικής, εμποδίζουν το Νόλι απαγορεύοντας την αποβίβασή του στο Δυρράχιο. Βρισκόμενος τότε στο πλοίο, εξέδωσε μία προκήρυξη, στην οποία έλεγε: «…ο Ιάκωβος εξακολουθεί να διευθύνει στην Αλβανία..». Αυτή τους η σύγκρουση το Δεκέμβριο του 1918,στοίχισε στο Μητροπολίτη Ιάκωβο μία δολοφονική απόπειρα, αλλά και άλλη μία δύο χρόνια αργότερα, το 1920. Εκείνη την περίοδο η Αυστρο –Ουγγαρία αποσύρεται από το Ευρωπαϊκό προσκήνιο και στις 28 Φεβρουαρίου του 1918, ιδρύεται στο Λονδίνο η “Aglo – Albanian – Society” (Άγγλο – Αλβανική – Οργάνωση). Ο Ιταλός στρατηγός Φερρέρο για ακόμη μία φορά ανακοινώνει τα κοινά Ιταλό – Αλβανικά συμφέροντα επί της θαλάσσης. Ο Κονίτσα ξανά επιστρατεύεται στο πλευρό του Νόλι και εμφανίζονται στο Παρίσι, ως εκπρόσωποι της οργάνωσης «Vatra» (Εστία) (Panalbanian Federation of America).
Ο πρόεδρος της Κομιτέρν,Γ. Ζινοβιεφ
Ο πρόεδρος της Κομιτέρν,
Γ. Ζινοβιεφ
Kryetari i Komiternit Zinovief
Οι υποστηρικτές του Νόλι δεν κατανόησαν καθόλου την απειλή της Κομιτέρν (Comitern) η οποία ανέφερε τα εξής:
« …Εντός ολίγου ο πολιτισμένος κόσμος θα είναι κομμουνιστικός…», όπως τηλεγράφησε επί λέξη στις 12 Μαϊου του 1919 ο Ζηνόνιεφ (πρώτος πρόεδρος της Κομιτερν), έμπροσθεν του Μπέλα Κουν, αρχηγό της Ουγγρικής επανάστασης.
Λόγω των σχέσεων του Νόλι με τους Μπολσεβίκους (Ρώσων) και τους Βούλγαρους, ο Φάικ Κονίτσα δυσαρεστημένος απ’ την όλη κατάσταση, γράφει στην εφημερίδα «Vatra»: «… Όταν ψάλλουν στην εκκλησία για τον «επίσκοπο» Φαν Νόλι – ας λένε γι’ αυτόν: Αφορισμένος να είσαι….. ω πράκτωρα του Λένιν, ο οποίος πρόδοσες τη Θρησκεία και το Έθνος και με το προσωπείο της Θρησκείας διακυρύττεις την αιματοχυσία και την αδελφοκτονία μεταξύ Αλβανών….»Πέραν αυτών, όσοι παραστέκονταν στο Νόλι, δεν είχαν πλήρη γνώση των όσων συνέβαιναν στην Αλβανία, τα οποία αναπόφευκτα οδηγούσαν σε μία κομμουνιστική επανάσταση. Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση αστάθειας και αβεβαιότητας, δημιουργούνται οι εστίες δύο μεγάλων επαναστάσεων. Στο Βορρά των Κοσοβάρων και στο Νότο των Ηπειρωτών.
Αναφερόμενοι στο πρόσωπο του Νόλι, επιδιώκουμε να κατανοήσουν οι αναγνώστες μας, όλα τα εσωτερικά ζητήματα τα οποία προετοίμαζαν τον πρόδρομο του Κομμουνιστικού Καθεστώτος στην Αλβανία, την καταδίκη των Βορειοηπειρωτών καθώς και τη μανιώδη φιλοδοξία κάποιων “πρώην Ελλήνων”, ώστε να δημιουργήσουν ένα «κράμα» λαών και να το παρουσιάσουν ως το ιδανικό κράτος. Όλα αυτά ενώπιον διεθνών συμβουλίων και οργανώσεων.

http://dervitsani.gr/

Gjatë periudhës 1901 -1903 në Greqi udhëtonin mjaft trupa teatrale. Në trupat teatrale Pantopoulou, Taboulari, Venieri, Laouni, punonte si daktilograf një student i varfër i Fakultetit të Filozofisë që Universitetit të Athinës. Theofan Stilian Mavromati me prejardhje nga Thraka, duke qënë vetëm 23 vjeç filloi udhëtimet e tij në qytete të ndryshme greke. Duke përfunduar në Aleksandri të Egjiptit, vendos që të qëndrojë atjëe përgjithmonë. Caktohet si mësues dhe psalt në zonat helene të Sibin-el- Kom dhe Fajium. Siç përmend dhe Henry Baerlein në librin e tij në vitin 1922: «Under the Acroceraunian Mountains» (Nën Malet Akrokeraune) "... recitonte fjalë që ishin helene dhe patriotike..."21736

Në të njejtën periudhë në Egjipt forcohen lëvizjet shqiptare dhe botohen tre gazeta e tyre. "Besa", "Shqipëria dhe "Shkopi".  kështu pra këto qarqe iu afruan Mavromatit dhe duke tronditur ndërgjegjien e tij kombëtare e rënditën në grupin e tyre. I lindur në fshatin Ibrik Tepe të Andrianupojës, ku banorët përveç gjuhës helene përdornin për këmbimet e tyre tregëtare dhe turqishte, bullgarishte dhe shqipen Duke qënë një i ri lavdidashës dhe revolucionar, përdori njohuritë e tij linguistike. Dashuria e tij për atdheun ishte tashmë shprehur që prej kohës që studionte në Gjimnazin Helen të Andrianupojës, nga i cili u përjashtua, kryesisht për shkak të një greve të përgjithëshme të nxënësve gjatë viteve 1899-1900. Pas ndërhyrjes së mbrojtësit të tij Verganti, siç thotë Baerlein në librin e tij, kthehet që të përfundojë studimet e tij. Ndërkaq për Theofanin kishte një problem që të tregonte veten e tij si shqiptar, pasi në Egjipt e njihnin të gjithë  se ishte një dhaskal i zjarrtë helen. Gjatë vitit 1906 shkon në Amerikë, ku duke ndërruar emrin e tij prezantohet tek qarqet atje me emrin Fan Noli. Gjithashtu duke pasur njohuri të gjuhës bullgare, siguron marrdhënie të ngushta me Kryepiskopin e Alaskës Platonin, i cili më 1908-ën e dorëzoi klerik. Në të njejtën kohë regjistrohetn në Harvard, nga i cili përfundoi studimet më 1912-ën. Punon si gazetar në një prej komuniteteve shqiptare dhe siç shkruan J Swire: "... vetëm 20 (prej tyre) do të mund të lexonin dhe të shkruanin..." Vjen në kontakt  me Faik Konicën, dhe sëbashku nxjerrin gazetën Dielli dhe themelojnë organizatën Vatra.
 

"Episkopi" Noli.

Njëzet vjetë më vonë vetë Faik Konica duke shkruar një artikull të tij në gazetën "Dielli", thotë sa më poshtë: ".... Tallet me ne një i huaj, të cilin e njohim vetëm nga përrallat që ai vetë na thoshte si gjoja i krishter dhe shqiptar dhe me emrin e gënjeshtër Fan Noli... Arritëm deri në pikën që të na përçajë një qelbanik, i cili ka mundësi të jetë turk, armen, arap ose çdo gjë tjetër, dhe vetëm shqiptar nuk mund të jetë..." Duke marrë vetë Noli iniciativën, më 1914-ën  mbërrin në Shqipëri dhe vetëtitullohet "peshkop", përpiqet që të kryejë një "dhoksologji në vend të hapur" në Durrës, gjatë mbërritjes së Princit Vid. Ndërkaq dështon plotësisht pasi populli largohet pëderisa nuk ishte prezent Mitropoliti  i Durrësit Jakovi.
Kështu duke u kthyer në Amerikë Kryepiskopi i Alaskës Aleksandri, e dorëzon në mënyrë jo-kanonike peshkop. H Baerlein duke përshkruar procesin e ceremonisë përmend:

"Ditën e Pentikostisë në vitin 1918, u shfaq në New York para një mbledhjeje të shqiptarëve të krishterë dhe myslymanë. Ju tha atyre se ishte një dëshirë e përgjithëshme shpallja e një peshkopi shqiptar, por intrigat helene nuk e lejonin.. "Pra" thirri, në të njejtën kohë miqtë e tij që ishin shpërndarë në publik, "çfarë duhet të bëjmë?" "Populli", u përgjigjën ata "populli mund të shpallë mbretër, ai mund shpallë dhe peshkopë". "Çfarë do bëjmë?" thirri Fan Noli. "Do jesh peshkopi ynë". Atëhere u tërhoq, siç thuhet dhe erdhi i veshur me  veshjen klerikale, populli thërriste "I denjë, I denjë". Ndërsa bekonte, ata kryqoseshin, përveç myslymanëve, të cilët siç kuptohet e përshëndetnin me mënyrën e tyre.."
Duke përdorur titullin e "peshkopit", shkon sërish në Durrës që të marrë detyrat e tij "arkieratike". Me gjithë këto Mitropoliti Jakov nuk e pranon, për shkak të dorëzimit të tij jokanonik. Austriakët duke qënë kundra politikës sllave, ndalojnë Nolin duke moslejuar zbritjen e tij në Durrës. I bllokuar në anije, nxorri një shpallje ku thoshte: "... Jakovi vazhdon që të komandojë Shqipërinë...".  Kjo përplasje e tyre e Dhjetorit të vitit 1918, i kushtoi Mitropolitit Jakov një tentativë për vrasje, por dhe një tjetër dy vjet më vonë në vitin 1920. Në atë periudhë Austrohungaria u tërhoq nga skena Europiane dhe më 28 Shkurt të vitit 1918 u themelua në Londër "Shoqëria Anglo-Shqiptare". Gjenerali italian Ferrero edhe njëherë tjetër shpall interesat e përbashkëta italoshqiptare mbi detin. Konica sërish rënditet në krah të Nolit dhe shfaqet në Paris, si përfaqësues të organizatës "Vatra"(Panalbanian Federation of America).
Mbështetësit e Nolit nuk e kuptuan fare kërcënimin e Komiternit e cila shpalli si mëposhtë:"... Pas pak bota e kulturuar do të jetë komuniste...", siç dhe dërgoi me telegram fjalë për fjalë më 12 Maj të 1919 Zinoiefi (kryetari i parë i Komiternit) para Bella Kaun  udhëheqës të revolucionit hungarez.
Për shkak të marrdhënieve të Nolit me Bollshevikët (Rusët) dhe bullgarët, Faik Konica i pakënaqur nga  e gjithë situata, shkruan në gazetën "Vatra": ",,, Kur të psalin në ksihë për "peshkopin" Fan Noli - le të thonë për të: i çkishëruar qofsh o agjent i Leninit, i cili tradhëtove Fenë dhe Kombin dhe me skën e Fesë promovon gjakderdhjen dhe vëllavrasjen ndër shqiptarë...." Përtej këtyre, të gjithë sa ishin në krah të Nolit, nuk kishin dijeni të plotë për sa po ndodhnin në Shqipëri, të cilat në mënyrë të pashmangshme po çonin në një revolucion komunist. Në këtë kontekst pasigurie dhe mungese stabiliteti, krijohen vatrat e dy revolucioneve të mëdha. Në veri ajo e Kosovarëve dhe jug e Epirotëve.
Duke iu referuar personit Noli, dëshirojmë që të kuptojnë lexuesit tanë, të gjitha  çështjet e brendshme që përgatisnin pararendësin e Regjimit Komunist në Shqipëri, dënimin e Epirotëve të Veriut  si dhe lavdidashjen maniake të disa "ish Helenëve" që të krijonin një "aliazh" popujsh dhe a paraqitin si shteti ideal. Të gjitha këto para këshillave dhe organizatave ndërkombëtare.

Përgatiti, Përktheu © Pelasgos Koritsas

Δεν υπάρχουν σχόλια: