Ενίσχυση του έργου!

Ενίσχυση του έργου!
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Μητροπολίτης Φώτιος. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Μητροπολίτης Φώτιος. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 2014

Ο μάρτυρας της Ορθοδοξίας και εθνομάρτυρας, Μητροπολίτης Κορυτσάς, Φώτιος Καλπίδης - Martiri i orthodhoksisë dhe helenizmit, Mitropoliti i Korçës Foti Kalpidhi!

Από τον Πόντο στην Ήπειρο, από τη μια πλευρά του ελληνισμού στην άλλη θα βρεθεί ο Πόντιος ιεράρχης Φώτιος Καλπίδης. Ως μητροπολίτης Κορυτσάς θα κρατήσει ψηλά τη φλόγα της πίστης αλλά και το λάβαρο του εθνικού αγώνα. Συμπαραστάτης του καταπιεζόμενου ποιμνίου του από Αλβανούς, Βουλγάρους και Ρουμάνους κομιτατζήδες, ο Φώτιος έπεσε στις επάλξεις του καθήκοντος από τις σφαίρες των δολοφόνων, για να ξεσηκώσει τότε ο θάνατός του τον ελληνισμό. Το ποιος ήταν ο Φώτιος Καλπίδης, θα σας εξιστορήσουμε ευθύς αμέσως.
Στο χωριό Τσαγράκ της Κερασούντας μια φτωχή αγροτική ποντιακή οικογένεια θα φέρει στον κόσμο, το 1865, ένα αγόρι που θα του δώσουν το όνομα Φώτιος. Ζει κι αυτό μέσα στη φτώχεια, ακολουθεί και βοηθά τους γονείς του στις αγροτικές ασχολίες, αλλά έχει μια ιδιαίτερη κλίση στα γράμματα που μαθαίνει από τον ιερέα του χωριού. Το επόμενο βήμα του είναι να φοιτήσει στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και θα ξεκινήσει έτσι μια αξιοθαύμαστη σταδιοδρομία, αφού το 1890, σε ηλικία 25 ετών, διορίζεται διευθυντής της σχολής αρρένων στην Κερασούντα κι ένα χρόνο μετά προσλαμβάνεται στο Πατριαρχείο και ορίζεται πρωτοκολλητής.

Ο μητροπολιτικός θρόνος στην τουρκοκρατούμενη ελληνική Κορυτσά

Το 1893 γίνεται υπογραμματέας της Ιεράς Συνόδου και το 1897 προάγεται σε αρχιγραμματέα. Την ίδια χρονιά γίνεται αρχιμανδρίτης. Οι ικανότητές του χαίρουν εκτιμήσεως και αναγνωρίσεως. Το 1902, στις 16 Μαΐου ψηφίζεται μητροπολίτης Μοσχοπόλεως, Κορυτσάς και Πρεμετής. Ακούραστος, γεμάτος φλόγα εθνική και ένθεο ζήλο έτρεχε στην περιφέρειά του για να κηρύξει το λόγο του Θεού και να τονώσει το εθνικό φρόνημα των Ελλήνων.
Στην Κορυτσά τότε ανθούσε ακραιφνής ελληνισμός.

Υπήρχε το Πάγκειο γυμνάσιο με διακεκριμένους καθηγητές, το παρθεναγωγείο, τα δημοτικά σχολεία με 4.000 μαθητές. Όλα τόνιζαν την ελληνικότητα της περιοχής, όπως και τώρα. Το 1905, την ημέρα της απονομής των πτυχίων στους μαθητές του γυμνασίου, σε επίσημη τελετή, παρευρέθη και ο πρόξενος του Μοναστηρίου. Στο καταπληκτικό θέαμα που αντίκρισε δεν μπόρεσε να συγκρατηθεί και γεμάτος συγκίνηση αναφώνησε: «Οίος γνήσιος και ακραιφνής Ελληνισμός! Ζήτω η ελληνικότατη Κορυτσά!».
Ο Φώτιος ήταν προικισμένος με φλογερή φιλοπατρία, άκρατη φιλανθρωπία, ευγλωττία, θάρρος, και πίστη στα αναλλοίωτα εθνικά ιδεώδη. Η κοινωνία της Κορυτσάς κυριολεκτικά τον λάτρευε. Ήταν άξιος ποιμενάρχης. Ήταν τουρκοκρατούμενη περιοχή και το έργο του δύσκολο. Τότε άρχιζε και η αφυπνισθείσα αλβανική προπαγάνδα με υποκίνηση των μεγάλων δυνάμεων που διέκειντο δυστυχώς και τότε δυσμενώς προς την Ελλάδα. Ο Φώτιος ήταν γι’ αυτούς το μεγάλο εμπόδιο κι έπρεπε με κάθε τρόπο να εκλείψει. Τον απείλησαν. Έμεινε απτόητος από αυτές τις απειλές και ακλόνητος στη θέση του.
Τον Ιούνιο του 1905 στο χωριό Πλίασα δέχτηκε δολοφονική επίθεση, αλλά διέφυγε το θάνατο με έναν ελαφρύ τραυματισμό. Στις 9 Σεπτεμβρίου του 1906, όμως, πηγαίνοντας να τελέσει λειτουργία στο χωριό Μπρατβίστα του Μοράβα έπεσε σε ενέδρα αλβανορουμάνων κομιτατζήδων με αποτέλεσμα να πέσει νεκρός από τις σφαίρες των δολοφόνων του.

Η απώλεια του Δεσπότη και η αποφασιστικότητα για αγώνα
Η είδηση του θανάτου του συγκλόνισε το πανελλήνιο και σκόρπισε πόνο και οδύνη στις ψυχές του ελληνισμού της Κορυτσάς. Κραυγές οργής ακούστηκαν κι όρκοι δόθηκαν στον Ύψιστο για εκδίκηση… Καταφθάνουν για να τελέσουν την κηδεία του δυο Δεσποτάδες. Ο Δυρραχίου Προκόπιος, που αργότερα έγινε Ικονίου, και ο Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, κατ’ εντολή του Πατριάρχη να κάνει την κηδεία του Φωτίου. Έγραφε ο Γερμανός: «Ο Μητροπολίτης ήταν φίλος και συμμαθητής μου, άνθρωπος μορφωμένος και ειρηνικός, που με παρακαλούσε να πάψω τις επικίνδυνες περιοδείες μου, να μην τρέχω δεξιά κι αριστερά γιατί θα με σκοτώσουν οι Βούλγαροι και οι συνεργαζόμενοι μαζί τους Τουρκαλβανοί». Και παρακάτω: «Εγώ εκφώνησα τον επικήδειο του αείμνηστου Φωτίου. Ανέβηκα στον άμβωνα και άρχισα με το προφητικό ρητό, “ουκ εκλείψει άρχων εξ Ιούδα και ηγούμενος εκ των μηρών αυτού, έως ο έλθη ω απόκειται και αυτός προσδοκία εθνών”. Και συγχρόνως με το χέρι μου έδειχνα προς την Ελλάδα». Τους είπε πως δεν πρέπει να απελπίζονται, πως στη θέση του σκοτωμένου εμείς θα στείλουμε καλύτερον, κι αν τον σκοτώσουν κι αυτόν θα στείλουμε άλλον καλύτερον. Αυτή, τους είπε, ήταν η μοίρα του Ελληνικού Έθνους, να εργάζεται με το αίμα του για την απελευθέρωσή του.
Το πολυπληθές εκκλησίασμα, ανάμεσά του και αρκετοί παπάδες της περιοχής, κλαίει κι ενθουσιάζεται. Ζητωκραυγές αντηχούν. Κατάρες απευθύνονται προς τους δολοφόνους. Η επίδραση του λόγου του, στους κατατρομαγμένους Κορυτσαίους είναι τεράστια.
Η διαλεύκανση του αποτρόπαιου εγκλήματος
Ο Γερμανός Καραβαγγέλης ήθελε να ξεδιαλύνει το έγκλημα. Μετά την κηδεία άρχισε ανακρίσεις σαν να ήταν ο ίδιος δικαστικός λειτουργός. Από τους πολλούς που ρώτησε, διαπίστωσε πως στη δολοφονία του Φωτίου είχε βάλει το χέρι του ο αιμοχαρής βοεβόδας Μήτρος Βράχος. Είχε φθάσει σ’ ένα χωριό έξω από την Κορυτσά και είχε συνεννοηθεί με τους Αλβανούς για κοινή δράση εναντίον των Ελλήνων. Σκόρπισε πολύ χρήμα για να τους εξαγοράσει. Τους υποσχέθηκε πολλά. Πλούτη και αξιώματα. Εκεί αποφασίστηκε και η δολοφονία του Φωτίου. Ανατέθηκε η εκτέλεση σ’ έναν Κορυτσαίο αλβανιστή που λεγόταν Σπύρος Κωστούρος. Έτσι έστησαν ενέδρα στον Φώτιο, και πυροβολώντας τον δολοφόνησαν την ώρα που πήγαινε να εκτελέσει το ύψιστο καθήκον του.
Ξεσηκώθηκαν όλοι οι Έλληνες και τότε μόνο οι τοπικές αρχές διέταξαν έρευνες και συνέλαβαν δύο ρουμανίζοντες, ενώ διέφευγε ο Κωστούρος, ο οποίος συνελήφθη αργότερα μαζί με τους δύο γιους του. Ο δολοφόνος τιμωρήθηκε παραδειγματικά: πλήρωσε κι αυτός με τη ζωή του.
Τότε το Πατριαρχείο διόρισε στη θέση του Φωτίου έναν άλλο Πόντιο, τον μητροπολίτη Ροδοπόλεως Γερβάσιο, έναν φλογερό ιεράρχη που συνέχισε το εθνικό έργο του Φωτίου...
Τάσος Κοντογιαννίδης, δημοσιογράφος, συγγραφέας και ερευνητής ιστορικών θεμάτων.

Πηγή: www.himara.gr

Nga Pondi në Epir, nga njëri krah i helenizmit në tjetri do të gjendet jerarku Foti Kalpidhi. Si Mitropolit i Korçës do të mbajë lart flakën e besimit por dhe flamurin e betejës kombëtare. Mbështetës i kopesë së tij shpirtërore të shtypur nga Shqiptarët, Bullgarët dhe komitaxhinjtë Rumunë, Foti ra në krye të detyrës nga plumbat e vrasësve, që të reveltonte atëhere vdekja e tij helenizmin. Por kush ishte Foti Kalpidhi do t’ia u tregojmë menjëherë.

Në fshatin Cagrak të Qerasundës një familje e varfër bujqësore e Pondit e solli në jetë, më 1865, një djalë që do ta quanin Foti. 

Jetonte dhe ky fëmijë në varfëri, ndiqte dhe ndihmonte prindërit e tij në punët bujqësore, por kishte një talent të veçantë në lidhje me shkollimin që merrte nga prifti i fshatit. Hapat e tij të ardhshme ishin që të studionte në Shkollën Teologjike të Halkit dhe të fillonte kështu një karrierë të mrekullueshme, pasi më 1890, në moshën 25 vjeçare, u caktua drejtor i shkollës së djemëve në Qerasunda dhe një vit më vonë u morr në punë nga Patriarkane dhe u caktua protokollues.

Froni i mitropolitit në Korçën greke nën rregjimin turk.

Më 1893 u bë nënsekretar i Sinodhit të Shenjtë dhe më 1897  u ngrit në detyrë si kryesekretar. Në të njejtin vit u bë arkimandrit. Aftësitë e tij vlerësohen dhe njihen prej të gjithëve. Më 1902, në 16 Maj zgjithet Mitropolit i Voskopojës, Korçës dhe Përmetit. I palodhur, i mbushur me flakën e patriotizmit dhe zellit më Zotin  nxitonte në zonën e tij të përhapte fjalën e Zotit dhe të forconte ndjenjën kombëtare të Grekëve të zonës.

Në Korçë atëhere lulëzonte helenizmi puro.
Ekzistonte Gjimnazi Pangio me mësues të njohur, shkolla e vashave , shkollat fillore me 4000 nxënës. Të gjitha theksonin helenizmin e zonës, si dhe tani. Më 1905, ditën e ndarjes së dipllomave tek nxënësit e gjimnazit, në një ceremoni zyrtare, ishte prezent dhe konsulli i Manastirit. Me pamjen e mrekullueshme që pa nuk mundi që të përmbahej dhe thirri: “Ky është helenizmi puro! Rroftë Korça helenike!”.

Foti ishte i pajisur me një atdhedashuri  të zjarrtë, filantropi të papërmbajtëshme, oratori, guxim dhe besim në idealet kombëtare. Komuniteti i Korçës e adhuronte. Ishte një bari i denjë. Ishte një zonë në pushtimin turk dhe vepra e tij e vështirë. Atëhere filloi dhe propaganda e sapozgjuar shqiptare  me shtytje të fuqive të mëdha dhe fatkeqësisht lëvizte në mënyrë armiqësore kundrejt Greqisë. Foti ishte  për ta pengesa e madhe dhe duhej me çdo mënyrë të zhdukej. E kërcënuan. Qëndroi i patundur nga këto kërcënime në vendin e tij.

Në Qershor të 1905 në fshatin Plasë ai pësoi një atentat për vrasje, por i shpëtoi vdekjes me një plagë të lehtë. Më 9 shtator të 1906, duke shkuar që të kryente shërbesën në fshatin Bradvicë të Moravës ra në një pritë të komitaxhinjëve shqiptaro-rumunë me rezultat të gjente vdekjen nga plumbat e vrasësve të tij.







Humbja e Dhespotit dhe vendosmëria e betejës.

Lajmi i vdekjes së tij tronditi panhelenizmin dhe shpërndahu dhimbje dhe indinjim në shpirtrat e helenëve të Korçës. Klithma urrejtjeje u dëgjuan dhe betime tek më i Larti për hakmarrje... Erdhën që të kryenin varrimin dy Dhespotllerë. Ai i Durrësit Prokopi i cili më vonë u bë i Ikonit, dhe i Kosturit Gjermanos Karavangjelis, me urdhër të Patrikut të bëjë varrimin e Fotit. Shkuante vetë Gjermanoi: “Mitropoliti ishte miku dhe bashkënxënësi im, njeri i edukuar dhe paqësor, që më lutej të ndaloja udhëtimet e mia të rrezikshme , të mos shkoj majtas dhe djathtas  sepse do të më vrasin Bullgarët dhe ata sa bashkëpunojnë me ta, Turkoshqiptarët”. Më poshtë: “Unë lexova fjalën e varrimit  të të ndjerit Foti. U ngjita në amvonë dhe fillova fjalën profetike, “nuk do të zhduket udhëheqës prej Jude dhe kryetar nga kyçet e tij, deri sa të vijë ai tek i cili janë vendosur të gjitha pritshmëritë e kombeve”. Në njejtën kohë me dorën time tregoja Greqinë”. Ju tha se nuk duhet të dëshpërohen, se në vendin e të vrarit ne do të dërgojmë më të mirë, dhe nëse e vrasin dhe atë do të dërgojmë tjetër më të mirë. Ky, ju tha, është fati i Kombit Helen, të punojmë me gjakun e tij për çlirimin e tij.


Populli i shumtë besimtar në kishë, ndër ta dhe mjaft klerikë të zonës, qanin dhe entuziasmoheshin. Duartrokitjet kumbojnë. Mallkime drejtohen kundër vrasësve. Ndikimi i fjalës së tij, në Korçarët e trembur është i stërmadh.



Zbulimi i krimit të dënueshëm.


Gjermano Karavangjeli donte që të ndriçonte krimin. Pas varrimit filloi investigimet sikur të ishte vetë funksionar i drejtësisë. Nga shumë që pyeti, mësoi se në vrrasjen e Fotit kishte vënë dorë voivoda i etur për gjak Mitro Vraho. Kishte shkuar në një fshat larg Korçës për tu marrë vesh me shqiptarët për aktivitetin e përbashkët kundër Grekëve. Shpërndahu shumë para që t’i blinte. Ju premtoi shumë. Pasuri dhe grada. Atje u vendos dhe vrasja e Fotit. Ju caktua ekzekutimi një Korçari të shqipëtarizuar që quhej Spiro Kosturo.

Kështu i ngritën pusi Fotit dhe duke e qëlluar e vranë gjatë çastit që shkonte të kryente detyrën e tij të lartë.

U ngritën të gjithë Grekët dhe atëhere vetëm, autoritetet kërkuan investigime dhe arrestuan  dy arumunë ndërsa shpëtoi Kosturoja i cili u arrestua më vonë së bashku me dy djemtë e tij. Vrasësi u dënua në mënyrë shëmbullore: e pagoi dhe ai me jetën e tij.

Atëhere Patriarkana caktoi në vend të Fotit  një tjetër jerark me prejardhje nga Pondi, Mitropolitin e Rodhopit Gjervasio, një jerark të flaktë i cili vazhdoi veprën shpirtërore dhe patriotike të Fotit.....


Taso Kodojanidhi
Gazetar, shkrimtar, hulumtues i çështjeve historike.