Σαν σήμερα: 22 Νοεμβρίου 1940 – Η απελευθέρωση της Κορυτσάς

Από τους εορτασμούς της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας για το Έπος του 40 (Βίντεο)

Είσοδος του Ελληνικού Στρατού στην Κορυτσά στις 22 Νοεμβρίου 1940! - Hyrja e Ushtrisë Greke në 22 Nëntor 1940 në qytetin e Korçës!

 

22α Νοεμβρίου, η 80η επέτειος της Απελευθέρωσης της Κορυτσάς Η μεγάλη νίκη του στρατού μας κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-41

 

22^α Νοεμβρίου, η 80^η επέτειος της Απελευθέρωσης της Κορυτσάς

Η μεγάλη νίκη του στρατού μας κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-41

Ο πρωταγωνιστής και Φρούραρχος της Κορυτσάς

Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Δημήτριος Π. Θεοδωράκης

 

Τα ελληνικά στρατεύματα ύστερα από την ηρωική και επιτυχή αντιμετώπιση της ιταλικής εισβολής στο μέτωπο της Ηπείρου και της Πίνδου, εξαπέλυσαν την καθοριστική αντεπίθεση στις 14 Νοεμβρίου 1940 στον τομέα της Δυτικής Μακεδονίας.

Κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις στα ελληνοαλβανικά σύνορα στην περιοχή της Καστοριάς, συμμετείχε και το 53^ο Σύνταγμα Πεζικού της ΙΧ Μεραρχίας του Γ’ Σώματος Στρατού. Το Σύνταγμα αυτό ήταν συγκροτημένο κατά το μεγαλύτερο μέρος από εφέδρους της Δυτικής Μακεδονίας (γνώστες της περιοχής) και είχε Υποδιοικητή τον Αντισυνταγματάρχη Δημήτριο Θεοδωράκη. Ο έμπειρος και γενναίος αξιωματικός οδήγησε το Σύνταγμα σε αποφασιστικές νίκες στην οροσειρά του Μοράβα.

Στις 21 Νοεμβρίου τα ιταλικά στρατεύματα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το οροπέδιο της Κορυτσάς και να υποχωρήσουν βόρεια προς το Πόγραδετς. Και ενώ οι διαταγές του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας όριζαν αμυντική τακτική και αναμονή για περαιτέρω προώθηση, ο διορατικός και τολμηρός Δημήτριος Θεοδωράκης ανέλαβε την πρωτοβουλία να προχωρήσει στην Απελευθέρωση της Κορυτσάς. Όπως γράφει ο ίδιος στο βιογραφικό του: «Το εσπέρας της 22ας Νοεμβρίου, τεθείς επικεφαλής συγκροτηθέντος αποσπάσματος καταδιώξεως εξ’ενός τάγματος συν ενός λόχου και 25 εφίππων, εκινήθην προς καταδίωξιν των υποχωρούντων ιταλικών τμημάτων και εν συνεχεία κατέλαβον την Κορυτσάν. Με αλλαλαγμούς και κωδωνοκρουσίες οι κάτοικοι επεδέχθησαν τους ελευθερωτάς».

Υπέγραψε ως αντιπρόσωπος του ελληνικού στρατού το πρακτικό παράδοσης της Κορυτσάς από τους εκπροσώπους των Αρχών, καθώς και την ιστορική προκήρυξη της απελευθέρωσης της πόλης. Αυτοδιορίστηκε Φρούραρχος, όρισε νέα δημοτική αρχή και διοίκησε την περιοχή ως το τέλος Νοεμβρίου.

Η επαρχία της Κορυτσάς έμεινε υπό ελληνική διοίκηση έως τις 12 Απριλίου 1941, όταν ο ελληνικός στρατός, ύστερα από τη γερμανική εισβολή στη Μακεδονία, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το αλβανικό έδαφος.

Η απελευθέρωση της Κορυτσάς, της μεγαλύτερης ελληνικής πόλης της Βορείου Ηπείρου, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του ελληνοϊταλικού πολέμου και επηρέασε σημαντικά την πορεία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αναπτέρωσε το ηθικό του Στρατού και του λαού, έδωσε ελπίδα στα κράτη της Ευρώπης. Ήταν η πρώτη νίκη των Συμμάχων εναντίον του φασισμού του Μουσολίνι και του ναζισμού του Χίτλερ, 15 ολόκληρους μήνες μετά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Απέδειξε ότι οι δυνάμεις του Άξονα δεν ήταν ανίκητες.

Τα πρωτοσέλιδα των ελληνικών εφημερίδων με πηχυαίους τίτλους, συγκινητικές μαρτυρίες και περιγραφές στρατιωτών κατέγραψαν τις ενθουσιώδεις εκδηλώσεις και τους πανηγυρισμούς στο μέτωπο και σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στην Ευρώπη και την Αμερική, οι ηγεσίες με εγκωμιαστικά τηλεγραφήματα επαινούσαν το κατόρθωμα της μικρής Ελλάδας!

Ο Στρατηγός Δημήτριος Θεοδωράκης, με καταγωγή από την Άμπλιανη Ευρυτανίας, μεγάλωσε κατά τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια στο Μεσολόγγι. Kατατάχθηκε εθελοντής στο Στρατό το 1910 και αποστρατεύθηκε το 1945. Η μακρόχρονη πολεμική δράση και η προσφορά του στην Πατρίδα είναι αξιοθαύμαστη. Έλαβε μέρος σε όλους τους Απελευθερωτικούς Αγώνες κατά τον 20^ο αιώνα. Η στρατιωτική του διαδρομή ξεκίνησε κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, από τις πλαγιές του Ολύμπου. Συμμετείχε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο μέτωπο των Σερρών. Έλαβε μέρος στην Μικρασιατική Εκστρατεία και έφτασε νικηφόρα μέχρι το Σαγγάριο ποταμό της Νίκαιας. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αγωνίστηκε εναντίον των Ιταλών στα αλβανικά βουνά και αντιστάθηκε στην ιταλογερμανική κατοχή. Δε συμμετείχε σε στρατιωτικά κινήματα και δεν έλαβε μέρος στις εμφύλιες συγκρούσεις. Έζησε σχεδόν εκατό χρόνια. Αφιέρωσε όλη του τη ζωή στην υπηρεσία της Πατρίδας, «εν πολέμω και εν ειρήνη».

«Οὐδὲν γλύκιον ἧς πατρίδος…» - Ομήρου, Οδύσσεια, Ι´ 34-35

(Τίποτα πιο γλυκό από την Πατρίδα)

 

 

Σύρος, 18/11/2020

Κωνσταντίνος Θεοδωράκης

Ανηψιός του Στρατηγού

Για τον Πελασγό Κορυτσάς.

 

Σχόλιο σε μια φωτογραφία του 1940.

Έλληνες Στρατιώτες το 1940 πηγαίνοντας στην Ι. Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Μπομποστίτσα Κορυτσάς. Αριστερά το καμπαναριό της Μονής, όπου ήταν το παλιό νεκροταφείο του χωριού. Εκεί τώρα είναι το μνημείο, ο σταυρός εις μνήμη των πεσόντων, αφού κάτω από το μνημείο έχει ενταφιαστεί Έλληνας στρατιώτης ήρωας του 40.

 

Το μνημείο σήμερα. 

Σχόλιο σε μια φωτογραφία του 1940.

Όσοι διαβάζουν ή γνωρίζουν από την παράδοση, αναρωτιούνται πολλές φορές για το πώς τα κατάφεραν οι Έλληνες του 1940 να νικήσουν έναν πόλεμο που λογικά και με αριθμούς θα έπρεπε να το είχαν χάσει.

Άλλωστε και ο Μουσολίνη,  με τους υπόλοιπους που τον συμβούλευαν, θεώρησε πως ήταν εύκολος στόχος. Προετοιμάστηκε στην Αλβανία για χρόνια γι’ αυτή την ημέρα, όμως απέτυχε οικτρά.

Δεν μπορούσαν να το εξηγήσουν. Δεν μπορούσαν να εξηγήσουν πως χάνουν. Αυτό, όπως μας μαρτυρούν οι αυτόπτες μάρτυρες, φαινόταν σε όλες τους τις εκδηλώσεις και εκφράσεις.

Στην παραπάνω ιστορική φωτογραφία, τραβηγμένη στην Μπομποστίτσα της Κορυτσάς το χειμώνα του 1940, εκεί που σήμερα στέκεται το ηρώο αφιερωμένο στους ήρωες αυτού του δίκαιου πολέμου και ήταν το παλαιό νεκροταφείο του χωριού, βλέπουμε μια ομάδα στρατιωτών που πηγαίνει ημέρα Κυριακή στην Ιερά Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που είναι πίσω από το καμπαναριό. Πήγαιναν όλοι όσοι έμεναν στο χωριό, κάθε Κυριακή, για την Θεία Λειτουργία.

Όπως, ο εκ Μπομποστίτσης Μπάμπουλλας Σωτήριος (που εδώ και δύο χρόνια  αναπαύεται εν Κυρίω), μας έχει αφηγηθεί, κάθε Κυριακή, οι Έλληνες στρατιώτες, που στεγάζονταν στο χωριό, πήγαιναν στην Θεία Λειτουργία και προσεύχονταν όλοι μαζί. Να φανταστείτε πως δεν χρειάζονταν ψάλτες αφού όλοι μαζί οι στρατιώτες, καθ’ όλη την λειτουργία, έψελναν.

Αν σκεφτεί κανείς, μόνο αυτό το γεγονός, καταλαβαίνει που έβρισκαν την δύναμη αυτοί οι ήρωες να καταφέρουν το ακατόρθωτο.

Αυτοί αντλούσαν την δύναμη στον Θεό, στην βαθιά πίστη την οποία ζούσαν βιωματικά, με πράξεις. Αντλούσαν την δύναμη που χαρίζει, η εν Χριστώ ζωή, το γεγονός πως ήταν κύτταρα του σώματος του Χριστού, πως ανήκαν σε μια κοινότητα, στο σώμα του Χριστού, στην Εκκλησία.

Πως να αντέξεις, άλλωστε, τα χιόνια, την πείνα, το ακραίο κρύο,  τους πόνους, την έλλειψη των ανθρώπων σου και πολλά άλλα, αν δεν έχεις Θεό, αν δεν σε κρατήσει η πίστη, η ελπίδα και η εν Χριστώ αγάπη. 

Με τέτοιους ανθρώπους μεγαλούργησε η Ελλάδα και αν δεν φυλάξουμε τα ιδανικά τους και εμπνευστούμε από το τρόπο της ζωής τους, τότε είναι σχεδόν σίγουρο πώς όχι μόνο δεν θα μεγαλουργήσουμε αλλά μπορεί να οδηγηθούμε σε συνεχόμενες αποτυχίες σε κάθε επίπεδο.

Μαρτυρίες ενός Έλληνα στρατιώτη για την Κορυτσά του 40. ( Βίντεο) - Dëshmi të një ushtari helen për Korçën në vitin 1940. (Video )

Μαρτυρίες ενός Έλληνα στρατιώτη για την Κορυτσά του 40. ( Βίντεο)   Καθώς κάμνουμε την επίσκεψή μας στο Ντρένοβο, ξαφνιαζόμαστε που βλέπουμε τον κόσμο να μας μιλάει ελληνικά, να φοράει την ίδια με μας φορεσιά, να έχει το ίδιο βλέμμα και την όμοια έκφραση. Στα μαγαζιά πίνουμε ούζα, κονιάκ, γλυκά τρώμε και διαβάζουμε στο κοινοτικό γραφείο, σε γλώσσα ελληνική και αλβανική: «Εν ονόματι της Α.Μ του Βασιλέως Γεωργίου ανακηρύσσω την πόλιν Κορυτσάς ελευθέραν και καλώ τον λαόν εις υποταγήν. Ο Δ/της Κορυτσάς» Κρέας 70 δραχμές, 10 λεκ. Το σχολείο γεμάτο από υλικά του εχθρού. Πλήθος ποδήλατα, μουσικά όργανα και άλλα.. σελ 33   Μέχρι το λεκανοπέδιο της Κορυτσάς βρίσκαμε κόσμο να μιλάει ελληνικά θαυμάσια. Οι αρβανίτες έδειχναν ικανοποίηση και χαρά από τις επιτυχίες του στρατού μας.  Το μέρος φτωχό και ο κόσμο φτωχός. Σε πολλά χωριά δεν βρίσκουμε σχολεία. .. σελ 37   … Να η σιλουέτα της Κορυτσάς. Φτάσαμε! Πολλά αυτοκίνητα η πρώτη εντύπωση. Σε λίγο μπροστά στο Δημαρχείο, όπου και η μικρή πλατεία της πόλης. Μαζί με το νοσοκομείο της πόλης, το ξενοδοχείο «Πάλλας» και τις στρατώνες να είναι τα πιο επιβλητικά κτίρια. Είναι στολίδια της και τα χρυσαφικά της αυτά. Εφημερίδες… «Νίκη», «Εξόρμηση», Δελτάρια, κύριοι… ο Γκράτσι προφήτης!... Ο Μουσολίνι καρνάβαλος… Ρεκλάμες, εφημερίδες, περιοδικά, όλα ελληνικά. Η πρώτη μας φροντίδα- παρέα με τον εφ. Σπυρούλη- ήταν να επισκεφτούμε τη Μητρόπολη, που τη βομβάρδισαν εχθρικά αεροπλάνα. Ένας επιβλητικός τρούλος μας περιμένει να κάνει την εμφάνισή του, μια Παναγιά χτυπημένη από τα σίδερα των εχτρικών οβίδων και τρεις αστραφτεροί πολυέλαιοι στη μέση κρεμασμένοι σαν από ουράνιο θόλο. Η εκκλησία είναι απαλλαγμένη από περιττές ζωγραφιές. Ανάβουμε τα κεράκια μας και φεύγουμε. Γύρω από την Μητρόπολη πολλά σπίτια γκρεμισμένα από το βομβαρδισμό. Όλα αυτά θα θυμίζουν το πέρασμα του ιταλικού πολιτισμού. Σελ 116   Πολεμικές δόξες, Ελληνικό Έπος στα Βουνά της Β Ηπείρου Τάκης Γ Σίσκου Εκδόσεις 3Ε- Ελίκρανον

Dëshmi të një ushtari helen për Korçën në vitin 1940. (Video )     Pasi bëjmë vizitën tonë në Drenovë, befasohemi kur shikojmë njerëzit që na flasin greqisht, të kenë veshur veshje të njejta me tona, të kenë të njejtin shikim dhe shprehje me ne. Në dyqan pimë uzo, konjak, hamë ëmbëlsira dhe lexojmë në zyrën e komunës, në gjuhën greke dhe shqip. “Në emër të Madhërisë së Tij Mbretit Gjergj, shpall qytetin e Korçës të lirë dhe i bëj thirrje popullit të bindet. Komandanti i Korçës”. Mishi 70 dhrahmi, 10 lek. Shkolla e mbushur me materiale të armikut. Biçikletat, veglat muzikore etj ishin me shumicë.. Fq 33 Deri në fushëgropën e Korçës gjenim njerëz që flisnin në mënyrë të mrekullueshme greqisht. Arvanitët ishin të kënaqur dhe gëzuar për sukseset e ushtrisë sonë. Vendi ishte i varfër dhe populli i varfër.  Në shumë fshatra nuk gjenim as shkolla. Fq 37.   ... Ja silueta e Korçës. Mbërritëm! Shumë makina, përshtypja e parë. Pas pak mbërritëm në Bashkia ku ishte dhe sheshi i vogël i qytetit. Bashkë me spitalin e qytetit, hoteli “Pallas” dhe gazermat  ishin ndërtesat më mbizotëruese. Janë zbukurimet dhe stolitë e saj. Gazeta... “Fitorja”, “Sulmi”, Raporte zotërinj.. Graci profet! ... Musolini Karnaval... Reklama, gazeta, revista, të gjitha greqisht. Puna jonë e parë- bashkë me rekrutin Spiruli- ishte që të vizitonim Mitropolinë , të cilën e bombarduan aeroplanët armiq. Një kupolë impresionuese na priste që të shaqej,një e Tërëshenjtë e goditur nga hekurat e gjyleve armike dhe tre llambadarë të varur në mes si nga qielli. Kisha e çliruar nga ikonat murale të tepërta. Ndezim qirinjtë tanë dhe largohemi. Rreth Mitropolisë shumë shtëpi të rrëzuara nga bombardimi. Të gjitha këto na kujtojnë kalimin e kulturës italiane. Fq 116   Lavdi Luftarake: Epopeja Helene në Malet e Epirit të Veriut, Taki G Siskou, Botimet 3E Elikranon.