Τα Βαλκάνια παραμένουν… Βαλκάνια

 

Άγγελος Στάγκος

07.11.2021 

Kathimerini

  

Ακούγεται υπερβολική η άποψη ότι στα Βαλκάνια μυρίζει πάλι μπαρούτι. Τα πολύ αδύναμα και φτωχά κράτη της περιοχής αδυνατούν να εμπλακούν σε μακρόσυρτες συγκρούσεις, παρασύροντας και άλλους. Οι βραχυχρόνιες συγκρούσεις δεν μπορούν να αποκλειστούν, αλλά οι παρεμβάσεις ισχυρών για να σταματήσουν θα είναι άμεσες. Με γνώμονα ασφαλώς τα συμφέροντά τους, δίχως ίσως να εξασφαλίζουν μακροχρόνια σταθερότητα, αλλά λογικά δεν πρόκειται να επιτρέψουν νέους βαλκανικούς πολέμους στο υπογάστριο της Ευρώπης.

Από την άλλη πλευρά, ισχύει πάντα εκείνος ο στίχος του Νίκου Εγγονόπουλου «εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε – γέλασε», που έκανε γνωστό στο πανελλήνιο ο Διονύσης Σαββόπουλος. Οι σταθερές ισορροπίες δεν αποτελούν και σήμερα μόνιμο χαρακτηριστικό των Βαλκανίων, το αντίθετο. Εθνικοί πληθυσμοί παραμένουν κατακερματισμένοι και διάσπαρτοι, εθνικιστικές βλέψεις τροφοδοτούν –και τροφοδοτούνται– σε μεγάλο βαθμό εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές αρκετών κυβερνήσεων. Ειδικά όταν βοηθούν την άνοδο στην εξουσία ή την παραμονή σε αυτήν.

Εχουν περάσει μόλις τριάντα χρόνια από την τελευταία δυναμική παρέμβαση των Δυτικών με αφορμή την αλληλοσφαγή των εθνοτήτων στην πρώην Γιουγκοσλαβία και οι φόβοι μήπως ξεσπάσει νέα αναταραχή αναζωπυρώθηκαν, καθώς δημιουργήθηκαν νέοι παράγοντες αστάθειας. Η Σερβία αισθάνεται βαθιά αδικημένη εξαιτίας της επέμβασης των Δυτικών. Αποκόπηκε τελείως από τη θάλασσα (περίκλειστη) και πληθυσμοί Σέρβων αναγκάστηκαν να ζουν σε όμορες κρατικές οντότητες που τις θεωρεί τεχνητές. Πολυάριθμοι Σέρβοι ζουν στο Μαυροβούνιο, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στο Κόσοβο, στη Βόρεια Μακεδονία. Αμφίβολη η μακροημέρευση του πρώτου, καταδικασμένη στην αστάθεια από τη γένεσή της και με χαρακτηριστικά άντρου ανομίας και εκτροφείου ακραίου ισλαμισμού η δεύτερη, με παρόμοια χαρακτηριστικά το τρίτο, που πασχίζει να αναγνωριστεί διεθνώς, ενώ η τέταρτη δεν πατάει σταθερά στα πόδια της. Επιβαρυντικός παράγοντας το άσβεστο μίσος μεταξύ Σέρβων και Αλβανών.

Η Σερβία εξακολουθεί να θεωρείται από τους Δυτικούς βασική υπεύθυνη για τη σημερινή αστάθεια, γιατί διεκδικεί πεισματικά εδάφη και πληθυσμούς, κάτι ανάλογο όμως ισχύει για την Αλβανία. Οι διάσπαρτοι αλβανικοί πληθυσμοί επιτρέπουν στα Τίρανα να τρέφουν το όραμα σχηματισμού «Μεγάλης Αλβανίας» και να το εκπληρώνουν σταδιακά με επιμέλεια. Η αλβανική κυβέρνηση δεν το κρύβει, ήδη έχουν καταργηθεί τα σύνορα Αλβανίας – Κοσόβου, η διαδικασία της ένωσης βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και σίγουρα το επόμενο βήμα θα αφορά τη Βόρεια Μακεδονία, με το 35%-40% Αλβανών στον πληθυσμό.

Στο κράτος παρίας που ονομάζεται Βοσνία-Ερζεγοβίνη, επιρροή και βλέψεις έχει και η Κροατία, αφού εκτός από τους μουσουλμάνους Βόσνιους και τους Σέρβους, ένα τμήμα του πληθυσμού αποτελείται από Κροάτες, ενώ υπάρχουν και Αλβανοί. Στη Βοσνία είναι έκδηλη η επιρροή της Τουρκίας, όπως και σε Αλβανία – Κόσοβο. Είναι φανερό ότι η Αγκυρα επιχειρεί να έχει ρόλο στα Βαλκάνια (και το καταφέρνει) μέσω του λεγόμενου «ισλαμικού τόξου», που βασίζεται στη θρησκεία, αλλά και στο γεγονός ότι υπάρχουν αναγνωρισμένες τουρκικές μειονότητες τόσο στη Βουλγαρία, που είναι πολυάριθμη, όσο και στη Βόρεια Μακεδονία. Εξάλλου, μέρος της πολιτικής αυτής είναι η συνεχής απαίτηση της Αγκυρας να χαρακτηριστεί «τουρκική» η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.

Στη Βόρεια Μακεδονία, που ενδιαφέρει πρωτίστως την Ελλάδα, η αστάθεια και η φτώχεια εντείνονται και ταυτόχρονα εντείνονται οι εθνοτικές διαφορές στο εσωτερικό. Είναι γνωστό ότι Αλβανοί και Σλάβοι με το ζόρι συμβιώνουν και η Βουλγαρία θεωρεί (ανεπίσημα) τους δεύτερους ομοεθνείς και επίσημα τη μακεδονική γλώσσα βουλγαρική. Με αυτή την έννοια, σωστά υπογράφηκε η συμφωνία των Πρεσπών από την Αθήνα, για να αφαιρεθεί ένα αγκάθι από την εξωτερική πολιτική μας, κακώς όμως η Ελλάδα αναγνώρισε ως μακεδονική τη γλώσσα. Δεν είχε κανένα λόγο να ανακατευθεί σε αυτό, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια της Βουλγαρίας. Για τον λόγο αυτό στο βαλκανικό κομφούζιο προστέθηκε το βέτο της Σόφιας στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Ε.Ε. – Σκοπίων.

Η Ε.Ε. κατηγορείται επίσης ότι με πρωτοβουλία της Γαλλίας καθυστερεί την ένταξη όλων των δυτικών Βαλκανίων, διευκολύνοντας έτσι τη διείσδυση της Ρωσίας πρωτίστως –επειδή η Σερβία βρίσκει αποκούμπι εκεί–, της Τουρκίας δευτερευόντως, συμβάλλοντας παράλληλα στην αστάθεια της περιοχής. Τα βάσιμα αντεπιχειρήματα είναι: α) η εκτεταμένη διαφθορά ως τρόπος ζωής και διοίκησης, μαζί με την καθυστέρηση, β) οι μεγάλες εκκρεμότητες που δημιουργήθηκαν και δεν διευθετήθηκαν μετά τη χάραξη νέων συνόρων. Οι βαλκανικοί λαοί πάντως ενσωματώνονται στην Ευρώπη διά της μετανάστευσης!