Le te
kthehemi tek ana historike e parrulles "vogliamo la grande
albania". Nje nga
personat me te rendesishem te ketij projekti ishte arkeologu Luigi Maria
Ugolini. Detyra e tij ishte te 'Provonte' qe romaket, paraardhesit e
italianeve, dhe iliret, paraardhesit e shqiptareve, kishin te njejten
origjine. Zanafilla e saj ishte ne Trojen e lashte. Enea i famshem kishte
kaluar ne Butrint. Kishte qendruar aty perkohesisht dhe kishte ndertuar
qytetin ne fjale. Me pas, ai ishte shperngulur perfundimisht ne Rome ku
kishte themeluar ate qe do te behej kryeqendra e Perandorise Romake. Fotoja ne
vazhdim tregon arkeologun e njohur te ulur ne shkallet e amfitheatrit te
Butrintit.
|
Ας επιστρέψουμε στη ιστορική πλευρά
του συνθήματος "Vogliamo la Grande Albania". Ένα από τα πιο σημαντικά πρόσωπα αυτού
του σχεδίου ήταν ο αρχαιολόγος Luigi Maria Ugolini. Η αποστολή του
ήταν να «αποδείξει» ότι οι Ρωμαίοι, πρόγονοι των Ιταλών, και οι
Ιλλυριοί, πρόγονοι των Αλβανών, είχαν την ίδια καταγωγή. Η αφετηρία αυτής της κοινής
προέλευσης βρισκόταν στην αρχαία Τροία. Ο περίφημος Αινείας
είχε περάσει από το Βουθρωτό (Butrint). Είχε παραμείνει εκεί
προσωρινά και είχε ιδρύσει την πόλη. Στη συνέχεια, είχε μεταναστεύσει
οριστικά στη Ρώμη, όπου είχε θεμελιώσει την πόλη που θα γινόταν η
πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει τον
διάσημο αρχαιολόγο καθισμένο στα σκαλιά του αμφιθεάτρου του Βουθρωτού.
|
Luigi Ugolini στα σκαλιά του αμφιθεάτρου του Βουθρωτού. Κάθεται στην πρώτη σειρά. Έτος 1928. Luigi Ugolini ne shkallet e amfitheatrit te Butrintit. Ai eshte ulur ne rreshtin e pare. Viti 1928. |
Ugolini,
nje fashist i dedikuar, nje VIP i propagandes se kohes, pershendeste me
stilin fashist punetoret e germimeve perpara se ata te fillonin pune. Misioni
i tij ne Shqiperi ishte rilindja e vllazerise romako-ilire. Luigi duhej te
'Provonte' qe iliret ishin vendallinj, ndersa greket ishin te arrdhur. Kete
ide ai u perpoq ta realizonte nepermjet germimeve selektive te cilat i
interpretonte bazuar ne direktivat e percaktuara ne zyrat e Partise Fashiste
ne Rome. Gjate ekspeditave te tij, shume objekte u derguan ne Itali per tu
mos u rikthyer ne vendin ku u gjeten. Arti antik, kryesisht ai grek, paguhej
me 'Flori ne dore'. Sklupturat mijeravjecare perfunduan ne koleksionet
private te parise dhe funksionareve qeveritare.
Ne
shkrimet e tij Ugolini nuk shpjegoi se si ishte e mundur qe disa 'Emigrante
kalimtare' ndertuan objekte kulti, institucione edukative dhe amfiteatro ne
skenat e te cileve luheshin kryeveprat e Helenizmit. Apo perse vendallinjte
ilire kishin toleruar per shekuj kete ekspansion gjeografik, kulturor, fetar
dhe propogandistik te 'Arrdhacakeve' ? Permeteper,
ai nuk shpjegoi se perse 'Trojanet' shkruanin greqisht dhe iliret mbushnin
shkallet per te degjuar pjese teatrale ne nje gjuhe qe nuk e kuptonin ...
Pavaresisht
kesaj heshtjeje, Ugolini kishte disa standarte shkencore qe binin ne
kundeshtim me udhezimet politike. Dhe per kete ai duhet pergezuar. Ugolini
nuk e mohoi origjinen helenike te civilizimit qe dikur kishte lulezuar ne
bregdetin lindor te Adriatikut, ne hapesirat ku ishte krijuar shteti
Shqiptar. Ne librin e tij "L'Antica Albania / Albania Antike", te
botuar ne vitin 1928, ai shkruan se greket e lashte kishin themeluar shume
vendbanime/qytete jo vetem ne jug te Shqiperise, por edhe ne ate qendrore. "Përveç
Apolonisë dhe Durrësit-s, tashmë të përmendur, ekzistonte edhe një qytet grek
i quajtur Amantia (Ku tani ndodhet fshati Plloca); Acrolyssos (I cili - sipas
Diodorus Siculus - u themelua nga një koloni e Sirakuzanëve dhe korrespondon
me Alessio-n e sotëm); Byllis (sot Gradista); Avlona (Vlorë); Oricum (Pasha
Liman); Chimarra (Himara); Panormus (Porto Palermo); Buthrotum (Butrint);
Feniki (Finiqi); dhe porti i Onchesmus, sot Santi Quaranta. Pamja e ketij
qyteti nëpërmjet harqeve që janë duke rënë të kishës me të njëjtin emër është
jashtëzakonisht piktoreske, sepse në të majtë mund të shihni Korfuzin dhe në
horizont, pothuajse në mes të një harku, shfaqen ishujt e Fanarit."
|
Ουγκολίνι: Ένας αφοσιωμένος
φασίστας και VIP της προπαγάνδας της εποχής Ο Luigi Ugolini, ένας
αφοσιωμένος φασίστας και κορυφαία προσωπικότητα της προπαγάνδας της εποχής,
χαιρετούσε με φασιστικό τρόπο τους εργάτες των ανασκαφών πριν
ξεκινήσουν την εργασία τους. Η αποστολή του στην Αλβανία ήταν η «αναβίωση της ρωμαιο-ιλλυρικής
αδελφότητας». Ο Luigi έπρεπε να «αποδείξει» ότι οι Ιλλυριοί
ήταν αυτόχθονες, ενώ οι Έλληνες ήταν νεοφερμένοι. Προσπάθησε να πραγματοποιήσει αυτή την
ιδέα μέσω επιλεκτικών ανασκαφών, ερμηνεύοντας τα ευρήματα σύμφωνα με
τις κατευθυντήριες οδηγίες που είχαν καθοριστεί στα γραφεία του Φασιστικού
Κόμματος στη Ρώμη. Κατά τη διάρκεια των αποστολών του, πολλά
αρχαιολογικά αντικείμενα στάλθηκαν στην Ιταλία και δεν επεστράφησαν ποτέ. Η αρχαία τέχνη, κυρίως ελληνική,
πληρωνόταν «με χρυσό στο χέρι». Γλυπτά και δημιουργίες χιλιάδων
ετών κατέληξαν σε ιδιωτικές συλλογές της αριστοκρατίας και κυβερνητικών
αξιωματούχων. Στα γραπτά του, ο Ugolini δεν
εξήγησε:
Παρά την προπαγάνδα, ο Ugolini είχε
κάποιες επιστημονικές αρχές που ήρθαν σε αντίθεση με τις πολιτικές
οδηγίες. Και γι' αυτό αξίζει αναγνώριση. Ο Ugolini δεν αρνήθηκε την ελληνική
προέλευση του πολιτισμού που κάποτε άνθισε στην ανατολική ακτή της Αδριατικής,
στις περιοχές όπου ιδρύθηκε το αλβανικό κράτος. Στο βιβλίο του "L'Antica
Albania / Η Αρχαία Αλβανία", που εκδόθηκε το 1928, γράφει ότι
οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ιδρύσει πολλές πόλεις όχι μόνο στο νότιο
τμήμα της Αλβανίας, αλλά και στο κεντρική. Ο Ugolini αναφέρει συγκεκριμένα τις
ελληνικές πόλεις: *"Εκτός από την Απολλωνία και το
Δυρράχιο, που αναφέραμε, υπήρχε επίσης μια ελληνική πόλη που ονομαζόταν Αμαντία
(εκεί που βρίσκεται σήμερα το χωριό Πλότσα), Η θέα αυτής της πόλης, μέσα από τις,
έτοιμες να καταρρεύσουν, πύλες της ομώνυμης εκκλησίας είναι εξαιρετικά γραφική. Αριστερά μπορεί κανείς να δει την Κέρκυρα
και στον ορίζοντα, σχεδόν στο κέντρο του τόξου, εμφανίζονται τα νησιά του Φαναρίου."*
|
Qe nga koha e germimeve selektive te
Ugolinit kane kaluar pothuajse 100 vjet. Shume gjera jane venitur, harruar
apo zhdukur pergjithmone. Por debati mbi egzistencen e 'Greqizmes' ne
Shqiperi nuk eshte ulur aspak. Perkundrazi, eshte ndezur akoma edhe me shume.
Ngaterimi dhe perzjerja e qellimshme e etnicitetit me nacionalitetin eshte
bere nje fenomen i zakonshem. Objektivi final: Mohimi i rolit deciziv qe ka
luajtur 'Greqizma' ne krijimin e nacionalitetit modern shqiptar dhe zhdukja
perfundimtare e 'Greqizmes'.
Ne kete
debat une po sjell dicka personale; rezultatet e disa testeve ADN-je. Si puna
ime, keto teste i kane kryer miliona njeres ne Ballkan. Askush nuk i ka
shtyre ata te deklarojne dicka kunder deshires se tyre. As per perkatesine
etnike, as per gjuhet qe flasin, as per te dhenat familjare, as ... Midis
disa kompanive testimi te cilat une kam perdorur, zgjodha faqen e '23andMe'
sepse ajo jep disa detaje me shume ne krahasim me faqet e ngjashme.
|
Έχουν περάσει σχεδόν 100 χρόνια από
τις επιλεκτικές ανασκαφές του Ουγκολίνι. Πολλά πράγματα έχουν ξεθωριάσει,
ξεχαστεί ή εξαφανιστεί για πάντα. Όμως, η συζήτηση για την ύπαρξη του
"Ελληνισμού" στην Αλβανία δεν έχει μειωθεί καθόλου. Αντίθετα, έχει φουντώσει ακόμα
περισσότερο. Η εσκεμμένη σύγχυση και ανάμειξη
της εθνοτικής ταυτότητας με την εθνικότητα έχει γίνει ένα συνηθισμένο
φαινόμενο. Ο τελικός στόχος: Σε αυτή τη συζήτηση, εγώ φέρνω κάτι
προσωπικό: 📌 Τα αποτελέσματα ορισμένων εξετάσεων DNA. Όπως εγώ, εκατομμύρια άνθρωποι στα
Βαλκάνια έχουν κάνει αυτά τα τεστ. Κανείς δεν τους ανάγκασε να
δηλώσουν τίποτα ενάντια στη θέλησή τους: Μεταξύ διαφόρων εταιρειών γενετικών
εξετάσεων που χρησιμοποίησα, επέλεξα την "23andMe",
|
Rezultatet
tregojne se une kam lidhje gjenetike me persona kryesisht nga zona e Korces, "Nje
rajon i njohur per pasurine gjuhesore dhe diversitetin kulturor, duke
reflektuar keshtu shekuj te influences greke, arumune dhe otomane. Shume njeres ne
kete grup gjenetik deshmojne se flasin toskerisht, greqisht, ose aromanian
..." Jo
ndonje surprize e madhe. Thjesht nje vertetim shkencor i atyre gjerave qe kam
degjuar dhe mesuar gjate jetes time.
Natyrisht,
ka miliona njeres qe ndajne kompozim gjenetik te ngjashem me timin. Kjo nuk
do te thote se ata i perkasin te njejtit etnicitet apo nacionalitet. Bie
fjala, i njejti test thote se midis kusherinjve te mij meshkuj gjenden
persona qe i takojne dy grupeve gjenetike shume prezente ne Europen
Lindore/Qendrore, [Haplogroups R-YP417 dhe I-CTS5966]. Dikush thote se eshte polak,
tjetri rus apo ukrainas. Apo dicka tjeter ...
Ajo ku
une insistoj eshte se te paret e mi ishin pjestare te etnicitetit grek dhe e
konsideronin veten greke. Ata flisnin greqisht, ishin besimtare te devotshem
orthodokse, studjonin ne shkollat greke, lexonin veprat me famoze te
Helenizmit, martoheshin dhe martonin femijet e tyre me greke kudo qe
ndodheshin neper Bote, dhe ju 'Qante zemra' per Greqine. Sa mbrapa
ne kohe shkon lidhja e te pareve te mi me 'Greqizmen' ? Kete
une nuk mund ta them. Por di te
them qe Etniciteti permbledh menyren e te menduarit; gjuhet e folura ne
familje, traditat kulturore, besimin fetar, e shume e shume gjera te tjera. Dhe
keto nuk mesohen brenda nates ! As me udhezimet e Patriarkanes te Stambollit, apo me
ndonje ferman Sulltani - sic pretendon dikush.
Si
perfundim, 'Greqizma' ka qene prezente ne territoret e Shqiperise moderne qe
ne antikitet. Keshtu
shkruan Ugolini; ai qe politikisht u perpoq ta tjetersonte te verteten, por
nga ana profesionale nuk mundi ta bente. Keshtu
thone edhe epruvetat e shkences. Dikush
tjeter, qofte dhe i afermi im, ka mendim ndryshe. E drejta
e tij dhe une e respektoj ate !
|
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι έχω
γενετικούς δεσμούς κυρίως με την περιοχή της Κορυτσάς. "Μια περιοχή γνωστή για τον
γλωσσικό της πλούτο και την πολιτιστική της ποικιλομορφία, αντικατοπτρίζοντας
αιώνες ελληνικής, βλαχικής και οθωμανικής επιρροής. Δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη. Φυσικά, υπάρχουν εκατομμύρια
άνθρωποι που μοιράζονται μια παρόμοια γενετική σύνθεση με τη δική μου. Αυτό δεν σημαίνει ότι ανήκουν στο
ίδιο εθνοτικό σύνολο ή στην ίδια εθνικότητα. Για παράδειγμα, το ίδιο τεστ
δείχνει ότι ανάμεσα στους συγγενείς μου υπάρχουν άνδρες που ανήκουν σε δύο
γενετικές ομάδες πολύ διαδεδομένες στην Ανατολική/Κεντρική Ευρώπη, ✔
Κάποιος λέει ότι είναι Πολωνός, Όμως, εκεί που επιμένω είναι το
εξής: Οι πρόγονοί μου ήταν μέλη της
ελληνικής εθνοτικής ταυτότητας και θεωρούσαν τους εαυτούς τους Έλληνες. ✔
Μιλούσαν ελληνικά. Πόσο πίσω στον χρόνο φτάνει η σχέση
των προγόνων μου με τον "Ελληνισμό"; Αυτό δεν μπορώ να το πω. Όμως ξέρω καλά ότι: Και αυτά ΔΕΝ μαθαίνονται μέσα σε
μία νύχτα! Ο "Ελληνισμός" ήταν παρών
στα εδάφη της σύγχρονης Αλβανίας από την αρχαιότητα. Έτσι έγραψε ο Ουγκολίνι. Κάποιος άλλος, ακόμα και στενός
συγγενής μου, έχει διαφορετική άποψη. Δικαίωμά του – και το σέβομαι! Μετάφραση Πελασγός Κορυτσάς
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου