Ρουμανικά Σχολεία στον καζά Κορυτσάς - Shkolla (A)Rumune në kazanë e Korçës.

Ρουμανικά Σχολεία στον καζά Κορυτσάς Στα 1884 ιδρύθηκε στην Κορυτσά ένα ρουμανικό σχολείο, το οποίο ουσιαστικά ήταν ανύπαρκτο, αφού ελάχιστοι ήταν οι μαθητές του και δεν λειτουργούσε. Στα 1890 ιδρύθηκε και στη βλαχόφωνη Μοσχόπολη ένα ρουμανικό σχολείο, το οποίο είχε την ίδια τύχη, να μη λειτουργεί ουσιαστικά, αλλά να διατηρείται μόνο για προπαγανδισμό, αφού είχε ελάχιστους μαθητές και τη χρονιά που έκλεισε, έστω και τυπικά, το 1911, είχε στα χαρτιά μόλις 8 μαθητές. Το ίδιο συνέβαινε και στην ευρύτερη περιοχή, αφού στον καζά Κορυτσάς εμφανίζονταν στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα συνολικά 6 ρουμανικά σχολεία με 203 μαθητές, ελάχιστη παρουσία μπροστά στην ανθηρή ελληνική εκπαίδευση, η οποία στα χρόνια εκείνα λειτουργούσε στον καζά Κορυτσάς 41 ελληνικά σχολεία με 77 διδασκάλους και 3.452 μαθητές. Συμπληρωματικά σημειώνουμε ότι ''ο Πίναξ των εν τω νομώ Βιτωλίων Ρωμουνικών Σχολείων'' του Προξένου Μοναστηρίου Ν. Μπέτσου που στάλθηκε στον Υπουργό των Εξωτερικών Α. Ρωμανό στις 11 Απριλίου του 1899, σημείωνε μόνο δυο ρουμανικά σχολεία, ένα στην Κορυτσά κι ένα στη Μοσχόπολη, και στο προξενικό έγγραφο τονιζόταν η ασημαντότητα της ''ρωμουνικής προπαγάνδας''. ''Καταλήγων επαναλαμβάνω, ότι εκ του έργου της Ρωμουνικής προπαγάνδας δεν υφιστάμεθα μεν μεγάλας βλάβας, διότι τα σχολεία ταύτα ονομαστικά και χάριν του χρήματος υφιστάμεθα, αδυνατούσι να αποσπάσωσι τους Ελληνοβλάχους από του Ελληνικού έθνους, εις ό από αιώνων τάσσονται, και διότι οι απανταχού μετά της ρωμουνικής προπαγάνδας τασσόμενοι είναι ολίγιστοι και εκ των πενεστάτων, αλλ' ουχ ήττον εκ του καθαρώς μισελληνικού τούτου έργου της ρωμουνικής κυβερνήσεως και των ραδιουργιών του Μαργαρίτου ουδέποτε επαύσαμεν ενοχλούμενοι''. Προσπάθεια για ίδρυση ρουμανικού σχολείου στην Πρεμετή Στις αρχές του 20ου αι. η ρουμανική εκπαιδευτική κίνηση προσπάθησε να διεισδύσει στον ακμαίο ελληνισμό της περιοχής του Αργυροκάστρου και να αντιπαρατεθεί με δικό της σχολείο στα πολυδύναμα και άρτια σε οργάνωση και λειτουργία ελληνικά σχολεία. Ίδρυσε κάποιο ρουμανικό σχολείο στην Πρεμετή, το οποίο καταγράφεται σε στατιστικές του 1906 και του 1908 να εμφανίζει ένα διδάσκαλο και 18 μαθητές. Περισσότερα όμως στοιχεία για την οργάνωση και τη λειτουργία του δεν μας είναι γνωστά και φαίνεται να ακολούθησε την ανύπαρκτη παρουσία των άλλων ρουμανικών σχολείων του ευρύτερου βορείου ελλαδικού χώρου, όπου ''άνοιγαν μόνο στα χαρτιά'' και καταδικάζονταν στον αφανισμό τους από την απροθυμία των γονέων και τη μη προσέλευση μαθητών. Προσπάθεια λειτουργίας ''Ρουμανιστικών Σχολών'' στο Βεράτιο Στα 1907 ιδρύθηκε ''Ρουμανιστική Σχολή'' στο Βεράτιο με 8 μαθητές και επρόκειτο από τον επιθεωρητή των ρουμανικών σχολείων, που θα ερχόταν στο Βεράτιο, να ιδρυθεί και Εμπορική Σχολή με Οικοτροφείο. Τόσο όμως η Ρουμανική Σχολή δε λειτούργησε παρά την ίδρυση της, όσο και η Εμπορική Σχολή και το Οικοτροφείο ούτε ποτέ ιδρύθηκαν ούτε βέβαια και λειτούργησαν μπροστά στην απροθυμία και την άρνηση των Βερατινών να υποστηρίξουν τις Σχολές. Και μάλιστα, και κάτω από την ωμή παρέμβαση του Τούρκου διοικητή Σεουφουλάχ πασά, η οποία επέβαλε στο δικαστήριο του Βερατίου να ανασκευάσει την απόφαση του για την καταδίκη σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης του Ρουμάνου δασκάλου, με την απρόκλητη εντολή ότι ''ήταν πολιτική ανάγκη να δημιουργηθή ζήτημα εις τους Έλληνας εν Βερατίω''. Χαρακτηριστικός δε ήταν ο επίκαιρος σχολιασμός από την εφημερίδα ''ο Πύρρος'' των ημερών εκείνων με τον τίτλον: Το Βεράτιον εμολύνθη. Ίδρυσαν Σχολήν Ρουμανιστικήν. Ιδρύουν δε και Εμπορικήν τοιαύτην'' (απ' όπου και η παραπάνω εντολή του Σεουφουλάχ πασά). Πηγή: Αθηνά Αντ. Κολτσίδα, Η εκπαίδευση στη Βόρεια Ήπειρο κατά την ύστερη περίοδο της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η ίδρυση, η οργάνωση και η λειτουργία των ελληνικών σχολείων. Διαδακτορική διατριβή (Τμήμα Θεολογίας Α.Π.Θ.), Θεσ/νίκη 2008, (για τεκμηρίωση) βλ. σελ. 258-258: Φωτο: σχολείο της ρουμανικής προπαγάνδας στην Κορυτσά. Πρόσθετη Σημείωση Πελασγού Κορυτσάς: Οι ρουμανίζοντες συνεχίζουν την προσπάθεια τους και σήμερα, καθώς στις 10 03 2017  η ρουμάνικη τηλεόραση εμφανίστηκε στην Κορυτσά, τράβηξε πλάνα από το ναό της Μεταμορφώσεως στην Κορυτσά όπου και τελέστηκε η Δεύτερη Στάση των Χαιρετισμών, για να δείξουν δήθεν πως έχουν πολλούς πιστούς ρουμανίζοντες. Πήγαν και προκάλεσαν τον Επίσκοπο Κορυτσάς αναφερόμενοι στους παλαιότερους ρουμανίζονες, ήρωες των αλβανών και δικών τους που ήθελαν να βλάψουν την ορθοδοξία και  τον ελληνισμό, αλλά δεν τα κατάφεραν.

Shkolla Rumune në kazanë e Korçës. Më 1884 u themelua në Korçë një shkollë Rumune, e cila në thelb ishte jo-ekzistuese, pasi të paktë ishin nxënësit dhe nuk funksiononte. Më 1890 u themelua dhe në Moskopolin vllahofone një shkollë rumune, e cila kishte të njejtin fat,  realisht nuk funksiononte, por mbahej vetëm për propagandë, pasi kishte shumë pak nxënës dhe vitin që u mbyll, formalisht më 1911-ën, kishte në dokumentat e saj vetëm 8 nxënës. E njejta gjë ndodhte dhe në të gjithë zonën në fjalë, pasi në kazanë e Korçës shfaqeshin në dhjetëvjeçarin e parë të shek të 20-të në total 6 shkolla rumune me 203 nxënës, një prezencë minimale para edukimit helen që lulëzonte, ishte kudo dhe që në atë kohë në kazanë e Korçës kishte 41 shkolla greke me 77 mësuese dhe 3452 nxënës. Gjithashtu duhet të shtojmë se “ Tabela e Shkollave Rumune në Bitola” e Konsullit të Manastirit N Mpetsou që u dërgua në Ministri i Jashtëm A Romano më 11 Prill të 1899, kishte të rregjistruara vetëm dy shkola rumune, një në Korçë dhe një në Moskopoli, dhe në dokumentin konsullor theksohej pavlefshmëria e “propagandës rumunue”. “Duke e mbyllur theksoj, se nga vepra e propagandës Rumune nuk kemi dëmtime të mëdha, sepse këto shkolla ekzistojnë vetëm me emër dhe për shkak të parasë, ndërsa e kanë të pamundur që të shkëputin helenovllahët nga kombi HELEN, ku dhe përkasin për shekuj me rradhë, por dhe sepse ata sa janë rënditur krah propagandës rumune janë të paktë dhe nga më të uriturit, por nuk u mundën kurrë nga kjo vepër e pastër urrejtëse ndaj helenëve, të propagandës rumune dhe të dinakëve të Margaritit pavarësisht se i shqetësojnë vazhdimisht”. Përpjekje për themeliin e shkollës rumune të Përmetit. Në fillimet e shek të 20-të , lëvizja arsimore rumune u përpoq që të depërtonte në zonat me helenizëm të theksuar të zonës së Gjirokastrës dhe t’i kundërvihej me shkollat e saj shkollave, të organizuar në mënyrë  shkëlqyer e të gjithëpushtetëshme, Helene. Themeluan një shkollë rumune në Përmet, e cila në statistikat e 1906-ës dhe 1908-ës duket se ka një mësues dhe 18 nxënës. Por më tepër të dhëna në lidhje me organizmin dhe funksionimin e saj nuk kemi dhe me sa duket vazhdoi prezencën inekzistente të shkollave të tjera rumune të zonës së gjërë të veriut grek, ku “hapeshin vetëm me karta” dhe dënoheshin më pas me zhdukje për shkak të mungesës së dëshirës së prindërve dhe mospjesmarrjes së nxënësve. Përpjekje për funksionimin e “Shkollave Rumune” në Berat Më 1907-ën u themelua “Shkolla Rumune” e Beratit me 8 nxënës dhe më pas nga inspektori i shkollave rumune që do të vinte në Berat u themelua Shkolla Tregtare me Konvikt. Sa Shkolla Rumune, që nuk funksionoi mgjth se u themelua, ashtu dhe Shkolla Tregëtare me Konvikt, e cila kurrë nuk u themelua dhe as që sigurisht nuk funskionoi, përballë, mungesës së dëshirës beratasve që të mbështetnin shkolla të tilla. Natyrisht dhe nën ndërhyrjen brutale të komandantit Turk Seufullah pasha, e cila impnoi tek gjykata e Beratit që të tërheqë vendimin e saj për dënimin 4 vjeçar të mësuesit rumun, me urdhërin e pakuptueshëm se “ishte nevojë politike që të krijohej një çështje tek Grekët e Beratit”. Ishte karakteristike dhe e kohës komenti nga gazeta “O Pirros” në ato ditë me titullin: Berati u infektua. Themeluan Shkollë Rumune. Po themelojnë dhe “një shkollë Tregtare” ( nga ku erdhi dhe urdhëri i mësipërm i Seufullah Pasha” Burimi: Athina Koltsidha. Arsimi në Epirin e Veriut gjatë periudhës së mëvontë të perandorisë osmane. Themelimi, organizimi dhe funksionimi i shkollave helene. Studim Doktorature (Dega e Teologjisë A. P. Th) Thessaloniki 2008, fq 258-258: Fotografia shkolla e propagandës Rumune në Korçë   Shënim i faqes Pelasgos: Rumunët vazhdojnë përpjekjet dhe sot. Më dt 10 3 2017, një kanal rumun u shfaq në Korçë. Mori pamje nga stanca e dytë e Përshëndetjeve të Hyjlindëses në kishën e Metmorfozës në Korçë (kisha e Vllehëve) me qëllim që të tregonte se sa shumë besimtarë kishte atje. Më pas shkoi dhe kërkoi të shkëputë deklarata nga Mitropoliti i Korçës në dobi të tyre por nuk ja dolën mbanë sepse Mitropolit Joan është i drejtë dhe shumë shpirtëror.