“Fort
të lumë janë qysh njitash, ata që flenë në Zotin. Po, thotë
Shpirti i Shenjtë, le të pushojnë nga travajet e shumta, sepse
veprat e tyre flasin për ta” (Apokalipsi/Zbulesa, XIV, 13).
Tërë
shenjtëria Juaj, Patriarku ekumenik Bartolomé,
Fort
të nderuar anëtarë dhe hierarkë të Sinodit të Shenjtë të
Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë,
Fort
i nderuar Mitropolit Joani, Mbikëqyrës i Mitropolisë së
Shenjtë të Tiranës dhe Durrësit,
I
nderuari kryeministër i Republikës së Greqisë dhe mik i
mirëseardhur Kyriakos Mitsotakis,
Komuniteti
ortodoks është sot në zi. Kisha ortodokse autoqefale e
Shqipërisë është sot, e vé. Kryepeshkopi Anastas e përfundoi
detyrën e tij vikare, si pasrendës i apostujve, në shërbim të
shpresëtarëve ortodoksë të Shqipërisë. Jeta e tij, fort e
gjatë, por mbi të gjitha fort kuptimplotë, qe një jetë për
mbarë Kishën katolike dhe apostolike, në kuptimin patristik të
fjalës, në atë kuptim plenar që merr në “Besojmën” e
madhe të Koncilit të Nikesë, mbajtur 1700 vjet më parë nën
kujdesin e Kostandinit të Madh.
Plot
33 vite ungjillëzim në viset e Shqipërisë, nga viti tanimë i
largët 1992 e deri më sot, janë një shifër domethënëse dhe
jo vetëm simbolikisht e përputhur me moshën e Jezu Krishtit.
Nga këto 33 vite, tri shërbyen për të predikuar ngjalljen e
trupit mistik të ortodoksisë shqiptare, e plot tridhjetë të
tjera për të punuar si zdrukthëtar këmbëngulës në
ringritjen e ngrehinës së shkrumbuar të Kishës Autoqefale
Shqiptare.
Si
nga një pikëpamje thjesht njerëzore, si nga një pikëpamje
thellësisht shpirtërore, jeta e Anastas Janullatosit, ishte një
jetë tërësisht e përmbushur përderisa përmes saj u realizua
me gjithsej ëndrra e një fëmije.
“Kur
isha fëmijë – kujtonte Kryepiskopi i ndierë – nuk më
mjaftonte t’i jepja diçka Perëndisë, duhej t’i jepesha
plotësisht Atij. Doja që e gjithë qënia ime të jetonte në
Krishtin”.
Si
hierark i një bashkësie shoqërore historike, me ndikim të
madh në mozaikun kombëtar shqiptar, personi i Kryepiskopit të
ndjerë dhe vepra e tij në krye të Kishës e të grigjës, janë
qëmtuar, admiruar, bekuar, qortuar e deri edhe anatemuar.
Pasionet më kontradiktore (kanë mbizotëruar) janë shfaqur në
mexhelisin tonë kur ka ardhur puna tek veprimtaria publike dhe
qytetare e njeriut, i cili deshi apo s’deshi, mori mbi supe
edhe zjarret e konflikteve fëminore të fqinjësisë sonë, të
ringjallur në të njëjtën kohë me ringjalljen e kishës. Edhe
kjo më së paku dëshmon për stoicizmin e bariut, cilësi
gjithnjë e më rrallë në një kohë dhe në një mjedis ku
gjithnjë e më të shumtë janë ata që lëkunden nga fryn era
dhe ku gjithnjë e më pak mundësi i lihet “Shpirtit të
Shenjtë të fryjë nga të dojë” (Gjn. III, 8).
Por,
përtej atyre zjarreve të ndezur si rrufe në qiell të pastër
andej a këtej kufirit të rihapur pas gjysëm shekulli heshtjeje
mortore, e të shuar pastaj si një hall i përbashkët, askush
dhe asnjëherë, nuk e ka vënë dot në dyshim autenticitetin e
angazhimit baritor të Kryepiskopit për grigjën që e gjeti të
vrarë, të plagosur e të shpërndarë, 33 vite më parë, dhe
që e bashkoi me përkushtim e durim të madh, në një vathë që
të kujton shtëpinë e përtërirë nga arratia e demonëve, për
të cilën flet Jezusi në Ungjillin sipas Mateut (XII, 43-45).
Nuk
kam për qëllim të bëj këtu as nekrologjinë dhe as eulogjinë
e këtij prelati, të cilin, për hirin e pamohueshëm të së
vërtetës, gjithë ç’mban rruzulli në njerëz të qytetëruar
të fesë, në intelektualë të angazhuar për paqen, në
artizanë të dialogut mes kulteve dhe kulturave, e deri tek çdo
kryetarë shteti e qeverie që e njohu, ia patën fort zili
Kishës ortodokse Autoqefale të Shqipërisë.
Me
siguri këtë opinion e bashkëndan tërësisht me mua edhe miku
im Kyriakos Micotaqis, i cili nderon sot me praninë e tij dhe të
delegacionit të nderuar që e shoqëron, figurën epokale të
kryepiskopit, Kishën Autoqefale të Shqipërisë dhe shtetin ku
ajo lulëzon, duke dhënë njëkohësisht mesazhin kuptimplotë
të pandashmërisë në jetë e në zi mes dy vendeve tona.
Kam
pasur privilegjin të jem i pranishëm këtu, në këtë
katedrale që Kryepiskopi ia kushtoi Ngjalljes së Krishtit,
ngjalljes së trupit të tij mistik në Shqipëri, kur u bë
inaugurimi dhe shugurimi i saj. Ishte dita e shpërblimit të
mundit të tij të gjatë për ndërtimin e saj, e cila u kremtua
me pjesëmarrjen e patriarkëve dhe mitropolitëve të të gjithë
kishave ortodokse të botës. Të tillë prestigj dhe peshë, as
ortodoksia shqiptare, po as vetë Shqipëria nuk e kishin ndjerë
dhe mishëruar ndonjëherë në rrafshin fetar. Ishte një nderim
solemn që mbarë bota ortodokse i bënte Shqipërisë dhe kishës
së saj autoqefale, çka ishte e pamundur të imagjinohej pa
praninë, rolin dhe personalitetin e respektuar botërisht të
kryepiskopit tonë.
Sot
më takon të kujtoj në nderim të tij, diçka që shumë e kanë
parë apo e kanë ndjerë, e shumë të tjerë s’e kanë
kuptuar apo s’kanë dashur ta besojnë, por që në fund të
fundit ai vetë e dëshmoi në 33 vjet dhe e dëshmon edhe sot,
me trupin që la këtu, në tokën e Shqipërisë.
Në
përmasën e vetme që i interesonte, atë të fesë, Anastasi
erdhi mes nesh si një prift nga Greqia dhe u nda nga ne, si
Anastasi i Shqipërisë.
Duhet
pranuar se është vështirë të gjendet dikush i çfarëdo
kombësie tjetër të ketë qenë, në kujtesën tonë historike,
që të jetë identifikuar me aq krenari dhe me aq përkushtim,
me emrin e Shqipërisë, sa kryepiskopi Anastas. E di që ka plot
nga ne që nuk pajtohen me këtë që thashë, por le të
kundrojnë me reflektim të paqtë dhe natyrisht, të çlirët
nga paragjykimet a dyshimet fqinjësore, vetëm disa nga veprat e
tij, ku ashtu siç njihet pema e mirë nga frytet e saj, lexohet
edhe identifikimi i tij me Shqipërinë tonë.
Sot
dëgjohet në diptikët e shenjtë, në të gjitha gjuhët
liturgjike të ikumené-së ortodokse, emri i Kryepiskopit të
Shqipërisë, menjëherë pas selive patriarkale dhe dy kishave
më të vjetra autoqefale, asaj të Qipros dhe asaj të Greqisë.
Kur e dëgjon këtë përnderim liturgjik, është e pamundur të
mos i jesh mirënjohës njeriut që përcjellim sot, po të kesh
parasysh se pas shkrirjes në flakën 23 vjeçare të ferrit
ateist, Kisha ortodokse autoqefale e Shqipërisë ishte veç hija
e një kujtimi.
Ekzistenca
e kësaj Kishe, me frymën që i dha bariu i saj, Anastasi i
Shqipërisë, për 33 vite, është mirëfilli sot një aset
konstitutiv i vetë pavarësisë, integritetit dhe sovranitetit
të Republikës së Shqipërisë - një “Kishë e lirë, në
një Shtet të lirë”.
Sa
prekëse në koherencën stoike të jetës së tij baritore dhe
gjithaq shpartalluese për të gjithë paragjykuesit e dyshuesit
e tij, tingëllon sot në prani të trupit pa jetë të
rilindësit të Kishës Autoqefale të Shqipërisë, pohimi i tij
botërisht i përpara pak kohëve në një intervistë të dhënë
për shtypin grek, e cila tingëllon më shqip se sa shqipja e
kujtdo që e ka paragjykuar e dyshuar si grek Kryepiskopin e
ortodoksëve shqiptarë:
“Pasuesi
im do të jetë shqiptar. Unë kam që në vitin 1963 që udhëtoj
nëpër botë. Kam mësuar ta respektoj tjetrin siç është, të
mendoj për të drejtat e tij. Imagjinoni të kishim në Greqi
njësituatë të ngjashme: a do ta pranonim të drejtonte Kishën
e Greqisë një bullgar apo një serb? Sigurisht që jo! E
konsideroj të mirëqenë që pasuesi im të jetë shqiptar. Në
nuk shkuam nëShqipëri për të bërë një koloni, ne shkuam
për të bërë një kishë autoqefale të Shqipërisë. Ajo nuk
është pjesë e Kishës së Greqisë, ajo është një ndër 14
kishat ortodokse autoqefale të botës”.
Çfarë
njeriu, çfarë bariu, çfarë pajtori e paqëtori, çfarë greku
në kombësi e shqiptari në shtetësi!
Dinjitetin
e martirizuar te kësaj kishe dhe të kreut të saj, larë me
djersën dhe gjakun e stërmundimeve të Kristofor Kisit e Damian
Kokoneshit, Irene Banushit e sa e sa të tjerëve, Kryepiskopi
Anastas e rivendosi të plotë në altarin e saj, duke i dhënë
mundësinë Kishës autoqefale të Shqipërisë, klerit dhe
besnikëve të saj, ta marrin stafetën nga ky atlet fitimtar i
Krishtit e ta çojnë përpara, në liri të plotë, pavarësi të
pakthyeshme dhe siguri të garantuar.
Mjafton
ta dëshirosh dhe ke plot ç’të mësosh prej trashëgimisë së
këtij njeriu, që refuzoi me urtësi të rrallë qindra, mbase
mijëra ftesa për armiqësi, duel e polemikë, që i erdhën pa
kursim nga të katër anët, deri ditën e fundit të jetës. Ai,
që duke mos qenë vendas mund të ishte edhe më i legjitimuar
të vinte kujën për diskriminim dhe për keqtrajtim, parapëlqeu
të ndiqte udhërrëfyesin e Apostullit Pavël:
“Megjithëse
jam i lirë kundruall të gjithëve, u bëra shërbëtor i të
gjithëve, që të tërhiqja pas fjalës së Zotit sa më shumë
njerëz” (Letra 1 Korintasve IX, 19).
I
lëçitur si pak të tjerë dhe i hapur ndaj kulturës së madhe,
Kryepiskopi që me mua kishte qejf t’i ndante për kuturisje në
xhevahiret e Biblës e të letrave laike momentet e mbetura pasi
më qante hallet e kishës, me siguri nuk do të më mbante mëri,
po do të vinte buzën në gaz pse dua t’ia jap lamtumirën me
disa rreshta nga De Profundis i Oscar Wilde, sipas përkthimit
mjeshtëror të Mihal Nas Hanxharit:
“Pjesa
më e madhe e njerëzve jetojnë për t’u dashur dhe adhuruar
nga të tjerët. Po ne duhet të jetonim për të dashur dhe
adhuruar të tjerët; nëse dikush na jep dashuri, duhet ta
pranojmë vetë se jemi të padenjë për t’u dashur. Askush
s’është i denjë për t’u dashur. Vetë fakti që Perëndia
e do njeriun, na tregon se në rendin hyjnor të gjërave
dashuria e përjetshme i jepet pikërisht atyre që janë
përjetësisht të padenjë për të; nëse kjo duket fort e
hidhur, le ta kthejmë së prapthi e le të themi se të gjithë
njerëzit janë të denjë për t’u dashur me përjashtim të
atyre që e meritojnë vërtetë”.
Fort
të dashur besimtarë ortodoksë të mbledhur nga të katër anët
e vendit dhe nga më larg,
Sot,
komuniteti ortodoks, jo vetëm në Shqipëri, por kudo gjetkë,
ka zi. Sot, Kisha ortodokse autoqefale e Shqipërisë, është në
zi. Por le ta themi sërish me Shën Palin: “Gëzohuni gjithnjë
në Zotin! Jua përsëris, gëzohuni!” (Letra Filipianëve, IV,
4). Humbët në këtë jetë Kryepiskopin, që përmes fjetjes në
Zotin, “ndërroi jetë” – shprehje që ai e konsideronte
ndër më të bukurat e shqipes - por fituat Anastasin e
Shqipërisë. Fituat një avokat atje lart, pranë Zotit, që
liturgjia e Shën Joan Gojartit e quan aq bukur “Mik të
njeriut”. Fituat shembullin e një shërbestari të pajtimit
në tokë, që tashmë ju takon të gjithëve ta ndiqni.
Paqja
qoftë me shpirtin e Anastasit të Shqipërisë në amshim dhe
përdëllimi i kësaj dite sjelltë në zemrat e gjithsecilit
ngushëllimin e Zotit të Jetës.
Tiranë,
30 janar 2025
|
«Μακάριοι
οι νεκροί που πεθαίνουν εν Κυρίω από
τώρα και στο εξής. Ναι, λέγει το Άγιο
Πνεύμα, ας αναπαυθούν από τους κόπους
τους, διότι τα έργα τους μαρτυρούν
γι’ αυτούς» (Αποκάλυψη/Ζμπουλέσα,
ΙΔ΄, 13). Παναγιώτατε,
Οικουμενικέ Πατριάρχη Βαρθολομαίε,
Αξιότιμα
και σεβάσμια μέλη και ιεράρχες της
Αγίας Συνόδου της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης
Εκκλησίας της Αλβανίας,
Σεβασμιώτατε
Μητροπολίτα Ιωάννη , Τοποτηρητής της
Ιεράς Μητροπόλεως των Τιράνων και
του Δυρραχίου,
Αξιότιμε Πρωθυπουργέ
της Ελληνικής Δημοκρατίας και
ευπρόσδεκτε φίλε, Κυριάκο Μητσοτάκη, Η
ορθόδοξη κοινότητα σήμερα πενθή. Η
Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της
Αλβανίας είναι σήμερα ορφανή. Ο
Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ολοκλήρωσε
την αποστολή του ως τοποτηρητής,
διάδοχος των Αποστόλων, στην υπηρεσία
των ορθόδοξων πιστών της Αλβανίας. Η
ζωή του, πολύχρονη, αλλά πάνω από όλα
γεμάτη νόημα, ήταν μια ζωή αφιερωμένη
σε ολόκληρη την Καθολική και Αποστολική
Εκκλησία, με την πατερική έννοια της
λέξης, με την πληρότητα που λαμβάνει
στο «Πιστεύω» της Μεγάλης Συνόδου
της Νίκαιας, η οποία πραγματοποιήθηκε
πριν από 1700 χρόνια υπό την αιγίδα του
Μεγάλου Κωνσταντίνου. Τριάντα
τρία ολόκληρα χρόνια ευαγγελισμού
στα εδάφη της Αλβανίας, από το μακρινό
1992 έως σήμερα, είναι ένας αριθμός
σημαντικός και όχι μόνο συμβολικά
αντιστοιχών στην ηλικία του Ιησού
Χριστού. Από αυτά τα 33 χρόνια, τρία
αφιερώθηκαν στο κήρυγμα της ανάστασης
του μυστικού σώματος της αλβανικής
ορθοδοξίας, και ολόκληρα τριάντα για
να εργαστεί ως επίμονος ξυλουργός
στην ανοικοδόμηση του κατεστραμμένου
οικοδομήματος της Αυτοκέφαλης
Εκκλησίας της Αλβανίας. Είτε
από καθαρά ανθρώπινη άποψη είτε από
βαθιά πνευματική, η ζωή του Αναστασίου
Γιαννουλάτου ήταν μια απόλυτα
ολοκληρωμένη ζωή, αφού μέσα από αυτήν
πραγματοποιήθηκε απόλυτα το όνειρο
ενός παιδιού.
«Όταν ήμουν παιδί –
θυμόταν ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος
– δεν μου αρκούσε να δώσω κάτι στον
Θεό, έπρεπε να Του δοθώ ολοκληρωτικά.
Ήθελα όλη μου η ύπαρξη να ζει μέσα
στον Χριστό». Ως
ιεράρχης μιας ιστορικής κοινωνικής
κοινότητας, με μεγάλη επιρροή στο
εθνικό μωσαϊκό της Αλβανίας, το πρόσωπο
του μακαριστού Αρχιεπισκόπου και το
έργο του στην ηγεσία της Εκκλησίας
και του ποιμνίου, εξετάστηκαν,
θαυμάστηκαν, ευλογήθηκαν, επικρίθηκαν
και ακόμη και αναθεματίστηκαν. Τα πιο
αντιφατικά πάθη εκδηλώθηκαν στις
συζητήσεις μας όταν επρόκειτο για τη
δημόσια και την δραστηριότητα ως
πολίτη του ανθρώπου, ο οποίος, είτε
το ήθελε είτε όχι, ανέλαβε στις πλάτες
του και τις φωτιές των παιδαριωδών
συγκρούσεων της γειτνίασης μας, οι
οποίες αναζωπυρώθηκαν ταυτόχρονα με
την αναγέννηση της Εκκλησίας. Και
αυτό, τουλάχιστον, μαρτυρεί τον
στωικισμό του ποιμένα, μια ιδιότητα
ολοένα και πιο σπάνια σε μια εποχή
και σε ένα περιβάλλον όπου όλο και
περισσότεροι παρασύρονται από τον
άνεμο, και όπου όλο και λιγότερες
ευκαιρίες δίνονται στο «Άγιο Πνεύμα
να πνέει όπου θέλει» (Ιω. Γ΄, 8). Αλλά,
πέρα από εκείνες τις φωτιές που άναψαν
σαν κεραυνός εν αιθρία εδώ ή εκεί ,από
τις δύο πλευρές των σύνορων, που
ξανάνοιξαν έπειτα από μισό αιώνα
νεκρικής σιωπής, και που στη συνέχεια
έσβησαν σαν ένα κοινό πρόβλημα, κανένας
και ποτέ δεν μπόρεσε να αμφισβητήσει
τη γνησιότητα της ποιμαντικής δέσμευσης
του Αρχιεπισκόπου προς το ποίμνιο
που βρήκε δολοφονημένο, πληγωμένο
και διασκορπισμένο πριν από 33 χρόνια,
και που το επανένωσε με αφοσίωση και
μεγάλη υπομονή, σε μία ποίμνη που
θυμίζει την ανακαινισμένη οικία μετά
την εκδίωξη των δαιμόνων, για την
οποία μιλάει ο Ιησούς στο Ευαγγέλιο
κατά Ματθαίο (ΙΒ΄, 43-45). Δεν
έχω σκοπό εδώ ούτε να συντάξω νεκρολογία
ούτε εγκώμιο για αυτόν τον ιεράρχη,
για τον οποίο, προς τιμήν της
αδιαμφισβήτητης αλήθειας, όλος ο
πολιτισμένος κόσμος, όλοι οι άνθρωποι
της πίστης, οι διανοούμενοι που
αγωνίζονται για την ειρήνη, οι τεχνίτες
του διαλόγου μεταξύ θρησκειών και
πολιτισμών, μέχρι και κάθε αρχηγός
κράτους και κυβέρνησης που τον γνώρισε,
ζήλευαν ιδιαίτερα την Αυτοκέφαλη
Ορθόδοξης Εκκλησία της Αλβανίας. Με
σιγουριά, αυτή την άποψη τη συμμερίζεται
πλήρως μαζί μου και ο φίλος μου Κυριάκος
Μητσοτάκης, ο οποίος σήμερα τιμά με
την παρουσία του, καθώς και με την
τιμητική αντιπροσωπεία που τον
συνοδεύει, την εμβληματική μορφή του
Αρχιεπισκόπου, την Αυτοκέφαλη Εκκλησία
της Αλβανίας και το κράτος στο οποίο
αυτή ανθεί, στέλνοντας ταυτόχρονα το
βαθυστόχαστο μήνυμα της αδιάσπαστης
ενότητας στη ζωή και στο πένθος μεταξύ
των δύο χωρών μας. Είχα
το προνόμιο να είμαι παρών εδώ, σε
αυτόν τον καθεδρικό ναό που ο
Αρχιεπίσκοπος αφιέρωσε στην Ανάσταση
του Χριστού, στην ανάσταση του μυστικού
Του σώματος στην Αλβανία, κατά την
ημέρα των εγκαινίων και του αγιασμού
του. Ήταν η ημέρα της ανταμοιβής του
μακροχρόνιου κόπου του για την ανέγερσή
του, μια ημέρα που εορτάστηκε με τη
συμμετοχή των Πατριαρχών και
Μητροπολιτών όλων των Ορθόδοξων
Εκκλησιών του κόσμου. Τέτοιο
κύρος και βαρύτητα, ούτε η αλβανική
Ορθοδοξία, ούτε καν η ίδια η Αλβανία
είχαν ποτέ νιώσει ή ενσωματώσει στον
θρησκευτικό τομέα. Ήταν ένας πανηγυρικός
φόρος τιμής που απέδιδε ολόκληρος ο
Ορθόδοξος κόσμος στην Αλβανία και
στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της, κάτι
που ήταν αδύνατο να φανταστεί κανείς
χωρίς την παρουσία, τον ρόλο και το
διεθνώς σεβαστό κύρος του Αρχιεπισκόπου
μας. Σήμερα
οφείλω να θυμηθώ προς
τιμήν του, κάτι που πολλοί το έχουν
δει ή το έχουν αισθανθεί, και πολλοί
άλλοι δεν το έχουν κατανοήσει ή δεν
έχουν θελήσει να το πιστέψουν, αλλά
που στο τέλος ο ίδιος το απέδειξε σε
33 χρόνια και το αποδεικνύει ακόμα και
σήμερα, με το σώμα που άφησε εδώ, στη
γη της Αλβανίας. Στη
μοναδική διάσταση που τον ενδιέφερε,
εκείνη της πίστης, ο Αναστάσιος ήρθε
ανάμεσά μας ως ένας ιερέας από την
Ελλάδα και αναχώρησε από εμάς, ως
Αναστάσιος της Αλβανίας. Πρέπει
να παραδεχτούμε ότι είναι δύσκολο να
βρεθεί κάποιος, οποιασδήποτε άλλης
εθνικότητας κι αν ήταν, στη συλλογική
μας ιστορική μνήμη, που να έχει
ταυτιστεί με τόση περηφάνια και με
τόση αφοσίωση με το όνομα της Αλβανίας,
όσο ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος. Ξέρω
ότι υπάρχουν πολλοί ανάμεσά μας που
δεν συμφωνούν με αυτό που λέω, αλλά
ας στοχαστούν με ήρεμη σκέψη και
φυσικά, απελευθερωμένοι από προκαταλήψεις
ή καχυποψίες της γειτονίας, μόνο
μερικά από τα έργα του, όπου, όπως το
καλό δέντρο αναγνωρίζεται από τους
καρπούς του, έτσι μπορεί να διαβαστεί
και η ταύτισή του με την Αλβανία μας. Σήμερα
ακούγεται στα ιερά δίπτυχα, σε όλες
τις λειτουργικές γλώσσες της
οικουμενικής Ορθοδοξίας, το όνομα
του Αρχιεπισκόπου της Αλβανίας, αμέσως
μετά τις πατριαρχικές έδρες και τις
δύο παλαιότερες αυτοκέφαλες εκκλησίες,
εκείνες της Κύπρου και της Ελλάδας.
Όταν ακούς αυτή την τιμητική λειτουργική
μνημόνευση, είναι αδύνατον να μη
νιώσεις ευγνωμοσύνη προς τον άνθρωπο
που αποχαιρετούμε σήμερα, αν αναλογιστείς
ότι, μετά από την 23χρονη φωτιά της
κόλασης του αθεϊστικού καθεστώτος,
η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της
Αλβανίας ήταν απλώς η σκιά μιας
ανάμνησης. Η
ύπαρξη αυτής της Εκκλησίας, με το
πνεύμα που της προσέδωσε ο ποιμένας
της, Αναστάσιος της Αλβανίας, για 33
χρόνια, αποτελεί σήμερα πραγματικά
ένα θεμελιώδες στοιχείο της ίδιας
της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας
και της κυριαρχίας της Δημοκρατίας
της Αλβανίας - μια «Ελεύθερη Εκκλησία,
σε ένα Ελεύθερο Κράτος». Πόσο
συγκινητική, μέσα στη στωική συνοχή
της ποιμαντικής του ζωής, και ταυτόχρονα
αφοπλιστική για όλους όσους είχαν
προκαταλήψεις και τον αμφισβήτησαν,
αντηχεί σήμερα, μπροστά στο άψυχο
σώμα του αναγεννητή της Αυτοκέφαλης
Εκκλησίας της Αλβανίας, η δημόσια
δήλωσή του που έγινε πριν από λίγο
καιρό σε συνέντευξή του στον ελληνικό
Τύπο, και η οποία ηχεί πιο αλβανικά
από τα αλβανικά του καθενός που τον
έχει δει υπό το πρίσμα της προκατάληψης
ή τον έχει αμφισβητήσει ως Έλληνα
Αρχιεπίσκοπο των Ορθοδόξων της
Αλβανίας: «Ο
διάδοχός μου θα είναι Αλβανός. Εγώ
ταξιδεύω στον κόσμο από το 1963. Έχω
μάθει να σέβομαι τον άλλον όπως είναι,
να σκέφτομαι τα δικαιώματά του.
Φανταστείτε να υπήρχε στην Ελλάδα
μια παρόμοια κατάσταση: θα αποδεχόμασταν
να ηγηθεί της Εκκλησίας της Ελλάδας
ένας Βούλγαρος ή ένας Σέρβος; Σίγουρα
όχι! Θεωρώ δεδομένο ότι ο διάδοχός
μου θα είναι Αλβανός. Δεν πήγαμε στην
Αλβανία για να δημιουργήσουμε μια
αποικία, πήγαμε για να φτιάξουμε μια
Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας.
Αυτή δεν είναι μέρος της Εκκλησίας
της Ελλάδας, είναι μία από τις 14
αυτοκέφαλες ορθόδοξες Εκκλησίες του
κόσμου». Τι
άνθρωπος, τι ποιμένας, τι συμφιλιωτής
και ειρηνοποιός, τι Έλληνας στην
εθνικότητα και Αλβανός στην υπηκοότητα! Την
μαρτυρική αξιοπρέπεια αυτής της
Εκκλησίας και του προκαθήμενού της,
ποτισμένη με τον ιδρώτα και το αίμα
των βασάνων του Χριστοφόρου Κίσση
και του Δαμιανού Κοκόνεση, του Ειρηναίου
Μπανούσι και τόσων άλλων, ο Αρχιεπίσκοπος
Αναστάσιος την αποκατέστησε πλήρως
στο ιερό της θυσιαστήριο, δίνοντας
την ευκαιρία στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία
της Αλβανίας, στον κλήρο και στους
πιστούς της, να παραλάβουν τη σκυτάλη
από αυτόν τον νικηφόρο αθλητή του
Χριστού και να την προχωρήσουν μπροστά,
σε πλήρη ελευθερία, αμετάκλητη
ανεξαρτησία και εγγυημένη ασφάλεια. Αρκεί
να το επιθυμήσεις, και έχεις τόσα να
διδαχθείς από την κληρονομιά αυτού
του ανθρώπου, που αρνήθηκε με σπάνια
σοφία εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες
προσκλήσεις για εχθρότητα, μονομαχία
και πολεμική αντιπαράθεση, που του
ήρθαν απλόχερα από όλες τις κατευθύνσεις,
μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής
του. Αυτός, που ενώ δεν ήταν ντόπιος,
θα μπορούσε ακόμη πιο δικαιολογημένα
να διαμαρτυρηθεί για διακρίσεις και
κακομεταχείριση, προτίμησε να
ακολουθήσει τον οδηγό του Αποστόλου
Παύλου: «Παρόλο
που είμαι ελεύθερος απέναντι σε όλους,
έγινα δούλος όλων, για να κερδίσω όσο
το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους
για τον λόγο του Κυρίου»
(Α΄ Κορινθίους, Θ΄, 19). Πολυμαθής
όσο λίγοι και ανοιχτός στον μεγάλο
πολιτισμό, ο Αρχιεπίσκοπος, που μαζί
μου απολάμβανε να μοιράζεται
περιπλανήσεις στα διαμάντια της
Βίβλου και της λαϊκής λογοτεχνίας,
στις στιγμές που του απέμεναν αφού
μου εξομολογούνταν τα βάσανα της
Εκκλησίας, σίγουρα δεν θα μου κρατούσε
κακία, αλλά θα χαμογελούσε αν έδινα
τον τελευταίο χαιρετισμό μου προς
αυτόν με μερικές γραμμές από το De
Profundis
του Όσκαρ Ουάιλντ, στη μαστορική
μετάφραση του Μιχάλη Νας Χαντζάρη: «Οι
περισσότεροι άνθρωποι ζουν για να
αγαπηθούν και να λατρευτούν από τους
άλλους. Αλλά εμείς πρέπει να ζούμε
για να αγαπάμε και να λατρεύουμε τους
άλλους· αν κάποιος μας δώσει αγάπη,
πρέπει να παραδεχτούμε οι ίδιοι ότι
είμαστε ανάξιοι να αγαπηθούμε. Κανείς
δεν είναι άξιος να αγαπηθεί. Το ίδιο
το γεγονός πως
ο Θεός αγαπά τον άνθρωπο, μας δείχνει
ότι στην ουράνια τάξη των πραγμάτων
η αιώνια αγάπη δίνεται ακριβώς σε
εκείνους που είναι αιωνίως ανάξιοι
γι' αυτήν· αν αυτό φαίνεται πολύ πικρό,
ας το αντιστρέψουμε και ας πούμε ότι
όλοι οι άνθρωποι είναι άξιοι να
αγαπηθούν, εκτός από εκείνους που
πραγματικά το αξίζουν». Αγαπητοί
Ορθόδοξοι πιστοί, συγκεντρωμένοι εδώ
από όλα τα μέρη της χώρας και από ακόμη
πιο μακριά,Σήμερα,
η ορθόδοξη κοινότητα, όχι μόνο στην
Αλβανία αλλά και παντού, πενθεί.
Σήμερα, η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία
της Αλβανίας είναι σε πένθος. Αλλά ας
το πούμε ξανά με τα λόγια του Αγίου
Παύλου: «Να
χαίρεστε πάντοτε εν Κυρίω! Σας το
ξαναλέω, χαρείτε!»
(Φιλιππησίους, Δ΄, 4). Χάσατε
σε αυτή τη ζωή τον Αρχιεπίσκοπό σας,
που μέσα από την κοίμηση εν Κυρίω
«άλλαξε ζωή» – έκφραση που ο ίδιος
θεωρούσε από τις ωραιότερες της
αλβανικής γλώσσας – αλλά κερδίσατε
τον Αναστάσιο της Αλβανίας. Κερδίσατε
έναν συνήγορο εκεί ψηλά, κοντά στον
Θεό, που η Θεία Λειτουργία του Αγίου
Ιωάννη του Χρυσοστόμου αποκαλεί τόσο
όμορφα «Φίλο
του Ανθρώπου».
Κερδίσατε το παράδειγμα ενός υπηρέτη
της συμφιλίωσης στη γη, το οποίο τώρα
ανήκει σε όλους σας να ακολουθήσετε. Είθε
η ειρήνη να είναι με την ψυχή του
Αναστασίου της Αλβανίας στην αιωνιότητα
και η παρηγοριά αυτής της ημέρας να
φέρει στις καρδιές όλων σας τη συμπόνια
του Θεού της Ζωής.
Τίρανα 30 01 2025 .
Μετάφραση Πελασγός Κορυτσάς Η Αναδημοσίευση παρακαλώ να συνοδεύεται με το σύνδεσμο.
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου