Με την Ανάσταση Tου ο Χριστός ανύψωσε οριστικά την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, την οποία καταρρακώνουν η αδικία, το ψέμα, η βία, τα πάθη, η αμαρτία γενικά, και τη συντρίβει ο θάνατος.
Όλα όσα εξουθενώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια τα νίκησε με την εκούσια αποδοχή του Πάθους Του και τελικά με την Ανάστασή Tου ο Θεάνθρωπος Ιησούς.
Αυτόν τον θρίαμβο, που άνοιξε μια ολοφώτεινη προοπτική στην ανθρώπινη ύπαρξη, γιορτάζουμε, Σ΄ αυτή τη λαμπρή εορτή η Εκκλησία μάς προτρέπει να συνειδητοποιήσουμε βαθύτερα τη θεόσδοτη αξιοπρέπειά μας.
Από τις διάφορες θρησκευτικές ή φιλοσοφικές προτάσεις σχετικά με την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, η πιο τολμηρή και μεγαλειώδης παραμένει αυτή που προβάλλεται από τη χριστιανική πίστη. Βασίζεται στην αλήθεια ότι ο άνθρωπος έχει πλασθεί «κατ’ εικόνα Θεού» (Γεν. 1:26 -27,5:1) και έχει την δυνατότητα να προχωρήσει προς το «καθ’ ομοίωσιν», αξιοποιώντας το «θεοειδές» στοιχείο, που ενυπάρχει στην ανθρώπινη φύση.
Βεβαίως, πολλοί δεν δέχονται τη χριστιανική αποκάλυψη και διατυπώνουν ποικίλες θεωρίες. Όμως, το γεγονός αυτό δεν αναιρεί την αλήθεια και τη δύναμη της χριστιανικής παραδόσεως η οποία αποτέλεσε το πνευματικό υπόστρωμα για τις διακηρύξεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον σχετικό τονισμό της αξιοπρέπειας του ανθρώπου.
Η χριστιανική πίστη ανασταίνει στον άνθρωπο το συναίσθηση της πνευματικής και ηθικής του αξίας. Η θεολογική σκέψη τόνισε ως χαρακτηριστικό της θείας εικόνας τη νόηση, τη συνείδηση, τη θέληση. Ιδιαίτερα η Ορθόδοξη θεολογία επισήμανε με έμφαση την ελευθερία και την αγάπη.
Από την ανάπτυξη των πνευματικών αυτών δυνατοτήτων εξαρτάται η προσωπική αξιοπρέπεια του ανθρώπου.
Για την ορθόδοξη αντίληψη, ουσιαστικά αξιοπρεπής άνθρωπος δεν είναι ο καλοβολεμένος αστός, αλλά ο άνθρωπος ο ευγενής στο ήθος, ο δίκαιος, ο έντιμος, ο αληθινός. Αυτός ο οποίος κινητοποιεί όλες τις πνευματικές δυνατότητες πού πορεύεται σε μια συνεχή εσωτερική ωρίμανση.
Η χριστιανική αξιοπρέπεια συνυφαίνεται με αυθόρμητη ταπεινοφροσύνη, με τη βεβαιότητα ότι αυτό που είμαστε δεν είναι αποκλειστικά δικό μας επίτευγμα. Η προαίρεση μας, ασφαλώς, είναι απαραίτητη, όμως αναγκαία είναι και η ενέργεια της θείας Χάριτος.
Η ανθρώπινη αξία, η αξιοπρέπεια μας, ολοκληρώνεται και τελειούται στην πορεία μας για να γίνουμε «θείας κοινωνοί φύσεως»(Β΄Πετρ. 1:4).
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ορίζει τον άνθρωπο ως «ζῷον ἐνταῦθα οἰκονομούμενον, καί αλλαχοῦ μεθιστάμενον, καί πέρας τοῦ μυστηρίου, τῇ πρός Θεόν νεύσει θεούμενον» (Ο άνθρωπος είναι όν που ενώ ζει εδώ για αλλού μεταβαίνει, και ο σκοπός του μυστηρίου είναι να θεωθεί, ως αποτέλεσμα της κλήσεως του Θεού) (Migne, τ. 36, στ. 632). Με τα γεγονότα του Πάσχα ο Χριστός «πάσχει ὡς θνητός, καὶ διὰ πάθους τὸ θνητόν, ἀφθαρσίας ἐνδύει εὐπρέπειαν» (Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός).
Η Ανάσταση του Χριστού προσδιορίζει την ανοδική κίνηση του «κατ’ εικόνα Θεού» πλασθέντος ανθρώπου, ο οποίος, αξιοποιώντας την κλήση του προς το «καθ’ ομοίωσιν» καλείται να την πραγματοποιήσει, ακολουθώντας τον Χριστό˙ μαζί με Εκείνον ο Οποίος «…ἀναστὰς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, καὶ ὁδοποιήσας πάσῃ σαρκὶ τὴν ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασιν», (Θεία Λειτουργία Μ. Βασιλείου), άνοιξε νέους ορίζοντες στην ανθρώπινη ύπαρξη. Η Ανάσταση καθορίζει το πλήρωμα της αξιοπρέπειας του εν Χριστῷ ζώντος ανθρώπου˙ υπό την προοπτική της αιωνιότητας.
Η εσωτερική αυτή αναστάσιμη αξιοπρέπεια οφείλει να εκφρασθεί και να ακτινοβολήσει, άμεσα ή έμμεσα, στον κοινωνικό βίο. Με την αναγνώριση και τον σεβασμό της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου. Ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικής θέσεως ή πεποιθήσεων του, ο άλλος, ως ανθρώπινο πρόσωπο, είναι επίσης πλασμένος «κατ’ εικόνα Θεού», αφού ολόκληρη η ανθρωπότητα προήλθε από το πρώτο ζεύγος, το οποίο δημιούργησε ο Θεός.
Η συνείδηση αυτή οδηγεί τον πιστό σε μια γενικότερη στάση σεβασμού και αγάπης. Και ακόμη, σε αγώνα για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας των συνανθρώπων μας, οι οποίοι απειλούνται από την αδικία, τη φτώχεια, την ανεργία, τις ασθένειες, την πνευματική άγνοια, τα ατυχήματα, που οδηγούν στην απόγνωση και την εξαθλίωση.
Η χριστιανική αξιοπρέπεια επιβάλλει γενικά αντίσταση στα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας. Αντίδραση στην εγκληματική δράση και νοοτροπία του θρησκευτικού φανατισμού. Αντίσταση στις ποικίλες δαιμονικές δυνάμεις της αδικίας και της διαφθοράς, που διαχέουν την οσμή του Άδη στην κοινωνία μας.
Με μια αξιοπρέπεια χωρίς εκδικητικότητα ή φόβο, που την διακρίνει η ευαισθησία για έμπρακτη κοινωνική αλληλεγγύη.
Αδελφοί μου, κατά την ευφρόσυνη ημέρα του Πάσχα η Εκκλησία μάς καλεί να συνειδητοποιήσουμε ότι η αξιοπρέπεια είναι κυρίως εσωτερική υπόθεση, σχετίζεται με τον πυρήνα της ανθρώπινης προσωπικότητας.
Μάς καλεί να βιώσουμε την αξιοπρέπεια ως αναστάσιμη εμπειρία, εξαγνισμένη μέσα στον πόνο του Σταυρού, γεμάτη ενέργεια και λάμψη Αναστάσεως.
Να συνειδητοποιήσουμε το μυστήριο του ανθρωπίνου προσώπου και του τελικού προορισμού μας. Συγχρόνως μας εμπνέει να γίνουμε ζωηφόρα κύτταρα της κοινωνίας, που αγωνίζονται για την αξιοπρέπεια των δοκιμαζομένων συνανθρώπων μας και των αδικουμένων λαών.
Η αναστάσιμη βεβαιότητα χαρίζει στην αξιοπρέπεια του πιστού μια ιδιαίτερη πνοή, αντοχή και δυναμική˙ ανανεώνει την αυτοσυνειδησία μας, μέσα στο πασχαλινό φως. Χριστός Ανέστη!
Με ολόψυχη αγάπη εν Χριστώ,
+ Αναστάσιος
Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας
Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë
PASHKË 2015
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë
Ngjallja – Lartësimi i dinjitetit njerëzor
Klerit dhe popullit shpresëtar Orthodhoks,
Bij të shtrenjtë më Zotin,
Krishti u Ngjall!
Me Ngjalljen e Tij, Krishti e lartësoi përfundimisht dinjitetin e njeriut, të cilin e rrëzon padrejtësia, dhuna, gënjeshtra, pasionet, mëkati, në përgjithësi, dhe e dërrmon vdekja. Perëndinjeriu Jisu, me pranimin e vullnetshëm të Pësimit dhe, duke triumfuar me Ngjalljen e Tij, mposhti gjithçka që poshtëron dinjitetin njerëzor. Kremtojmë pikërisht këtë triumf që i hapi perspektivë të tërëndritshme qenies njerëzore. Në këtë të kremte plot dritë, Kisha jonë na këshillon të ndërgjegjësohemi më shumë për dinjitetin që na ka dhënë Perëndia.
Nga propozimet e ndryshme fetare ose filozofike në lidhje me dinjitetin njerëzor, më i guximshmi dhe më madhështori mbetet propozimi i besimit të krishterë. Ai bazohet në të vërtetën se njeriu është krijuar “sipas ikonës së Perëndisë” (Gjen.1:26-27, 5:1) dhe i është dhënë mundësia të ecë drejt “ngjashmërisë”, duke përdorur elementin “e llojit hyjnor”, i cili ekziston brenda natyrës njerëzore. Sigurisht, shumë njerëz nuk e pranojnë zbulesën e krishterë dhe formulojnë ide të ndryshme. Por ky fakt nuk ia heq të vërtetën dhe fuqinë traditës së krishterë, e cila ka qenë nënshtresa shpirtërore për deklaratat mbi të drejtat e njeriut dhe theksimin e veçantë që i bëhet dinjitetit njerëzor.
Besimi i krishterë ngjall te njeriu ndjesinë e vlerës së tij shpirtërore dhe morale. Mendimi theologjik ka theksuar si veçori të ikonës hyjnore të kuptuarin, ndërgjegjen, vullnetin. Në mënyrë të veçantë, theologjia orthodhokse ka theksuar me forcë lirinë dhe dashurinë. Nga zhvillimi i këtyre mundësive shpirtërore varet dhe dinjiteti personal i njeriut.
Për botëkuptimin orthodhoks, njeriu me dinjitet, në thelb, nuk është borgjezi që e ka rregulluar jetën më së miri, por njeriu fisnik me moral, i drejti, i ndershmi, i vërteti. Njeriu që vë në lëvizje të gjitha mundësitë shpirtërore dhe ecën drejt një pjekurie të brendshme të vazhdueshme. Dinjiteti i krishterë gërshetohet me përulësinë spontane, me sigurinë se, ajo që jemi, nuk është vetëm arritja jonë. Sigurisht, dëshira jonë është e domosdoshme, por është i nevojshëm edhe veprimi i Hirit Hyjnor.
Vlera e njeriut, dinjiteti ynë, plotësohet dhe përsoset në rrugën tonë për t’u bërë “pjesëmarrës të natyrës hyjnore” (2Petr.1:4). Shën Grigor Theologu e përkufizon njeriun si “një qenie që, ndërsa jeton këtu, udhëton për në një vend tjetër, dhe qëllimi i misterit është të hyjnizohet, si pasojë e thirrjes së Perëndisë” (Migne 36:632). Me ngjarjet e Pashkës, Krishti “vuan si i vdekshëm dhe, nëpërmjet pësimit, të vdekshmin e vesh me hijeshinë e paprishjes” (Shën Joan Damaskinoi).
Ngjallja e Krishtit përcakton kahun drejt lartësimit të njeriut të krijuar “sipas ikonës së Perëndisë”, i cili, duke vlerësuar thirrjen e tij për të arritur në “sipas ngjashmërisë”, ftohet ta realizojë këtë thirrje duke ndjekur Krishtin, së bashku me Atë, i Cili “… u ngjall të tretën ditë dhe i bëri gati çdo mishi Ngjalljen së vdekurish” (Liturgjia Hyjnore e Shën Vasilit të Madh) dhe i hapi horizonte të reja ekzistencës njerëzore. Ngjallja përcakton plotësinë e njeriut në Krishtin e gjallë dhe e vendos në perspektivën e përjetësisë.
Ky dinjitet ngjallësor i brendshëm duhet të shprehet dhe të rrezatojë, direkt ose indirekt, në jetën sociale, me pranimin dhe respektimin e dinjitetit të çdo njeriu. Pavarësisht origjinës, pozitës sociale ose bindjeve të tij, tjetri, si person njerëzor, është edhe ai i krijuar “sipas ikonës së Perëndisë”, meqenëse mbarë njerëzimi erdhi nga çifti i parë që krijoi Perëndia. Ky ndërgjegjësim e udhëheq besimtarin në një qëndrim më të gjerë respekti e dashurie. Dhe për më tepër, në përpjekjen për mbrojtjen e dinjitetit të bashkënjerëzve tanë, që kërcënohen nga padrejtësia, varfëria, sëmundjet, papunësia, injoranca shpirtërore, aksidentet, të cilat çojnë në dëshpërim dhe mjerim.
Dinjiteti i krishterë, në përgjithësi, iu kundërvihet gjendjeve të këqija të shoqërisë sonë. I kundërvihet aktivitetit kriminal dhe mentalitetit fanatik fetar. Ai është kundër fuqive të ndryshme demoniake të padrejtësisë dhe korrupsionit, të cilat përhapin erën e keqe të Hadhit në shoqërinë tonë. Ky dinjitet, i çliruar nga dëshira për hakmarrje dhe nga frika, karakterizohet nga ndjeshmëria për ta shprehur solidaritetin social me vepra.
Vëllezërit e mi, sot, në ditën e gëzuar të Pashkës, Kisha jonë na fton të ndërgjegjësohemi se dinjiteti është kryesisht çështje e brendshme, lidhet me bërthamën e personalitetit njerëzor. Na fton të përjetojmë dinjitetin, si përvojë ngjallësore, të dëlirësuar brenda dhimbjes së Kryqit, të mbushur me energjinë dhe shkëlqimin e Ngjalljes. Ajo na thërret të bëhemi të ndërgjegjshëm për misterin e personit njerëzor dhe për qëllimin tonë final. Njëkohësisht na frymëzon të bëhemi qeliza jetësore të shoqërisë, të cilat përpiqen për dinjitetin e bashkënjerëzve tanë dhe të popujve që iu është bërë padrejtësi. Siguria ngjallësore i fal dinjitetit të çdo të krishteri besimtar frymëzim, qëndresë dhe dinamikë të veçantë; ripërtërin vetëndërgjegjshmërinë tonë brenda dritës paskale.
Krishti u Ngjall!
Me të gjithë dashurinë time më Krishtin,
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου