Ενίσχυση του έργου!

Ενίσχυση του έργου!
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα τσάμηδες. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα τσάμηδες. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 14 Ιουλίου 2020

Το Κ.Κ.Ε., οι μυστικές συμφωνίες με την Αλβανία και οι Τσάμηδες

kke-albania-0

Το σύμφωνο της Κονίσπολης μεταξύ ΕΑΜ και Αλβανών (1943)
-Η φυγή των Τσάμηδων από την Ήπειρο και η εγκατάστασή τους στην Αλβανία
- Η θέση του Κ.Κ.Ε. στο λεγόμενο "τσάμικο" μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες και πολυσυζητημένες περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας είναι αναμφίβολα τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και όσα ακολούθησαν μετά τη λήξη του.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση του ΚΚΕ το χρονικό διάστημα από το 1943 ως τα τέλη της δεκαετίας του 1940 και η συνεργασία του με το ΚΚ Αλβανίας. Τα περισσότερα από τα στοιχεία που θα παρουσιάσουμε σήμερα, ήταν άγνωστα για χρόνια και ήρθαν στο φως μετά από έρευνες του Δρα Σταύρου Ντάγιου στα αλβανικά αρχεία τα τελευταία χρόνια. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται αναλυτικά στο βιβλίο του "ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ-ΕΝΒΕΡ ΧΟΤΖΑ. Συνεργασία και μυστικές συμφωνίες του ΚΚΕ με την Αλβανία 1943-1974" ΕΚΔΟΣΕΙΣ LITERATUS,2019. Μερικά από τα στοιχεία αυτά θα δούμε σήμερα ευχαριστώντας θερμά τον κύριο Ντάγιο που μας έδωσε την άδεια να χρησιμοποιήσουμε υλικό από το βιβλίο του.

Η συνάντηση της Μεμόραχης - Το σύμφωνο της Κονίσπολης

kke-albania-3
Κομβικής σημασίας για τη στάση του ΚΚΕ μετά το 1943 ήταν όσα έγιναν τον Αύγουστο του έτους αυτού στην Αλβανία μεταξύ αντιπροσώπων του ΕΑΜ και του ΚΚ Αλβανίας.

Τον Αύγουστο του 1943 τρία προβεβλημένα στελέχη του ΚΚΕ, ο Αλέξης Γιάνναρης (Μίλτος Κυργιάννης) ως πολιτικός συντονιστής, ο Παναγιώτης Παπαδημητρίου ως στρατιωτικός παράγοντας και ο Κώστας Βαταβάλης εγκαταστάθηκαν στη Βόρεια Ήπειρο. Με την μετάβασή τους στη γειτονική χώρα μετά από συνεννοήσεις με μέλη του αλβανικού αντιστασιακού κινήματος, ξεκίνησαν άμεσες σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των κομμουνιστικών οργανώσεων και των αντάρτικων ομάδων που δρούσαν στις παραμεθόριες περιοχές.

Τα στελέχη του ΚΚΕ συναντήθηκαν με τα μέλη του αλβανικού αντιστασιακού κινήματος Bedri Spahiu και Shemsi Totozhani παρουσία του Έλληνα Βορειοηπειρώτη κομμουνιστή Λευτέρη Τάλιου, ο οποίος αποτελούσε ηγετική φυσιογνωμία της περιοχής. Στις 8 Αυγούστου 1943 οι Τάλιος, Κυργιάννης και Παπαδημητρίου μετείχαν στη συνάντηση της Μεμόραχης στην οποία κλήθηκαν εκπρόσωποι όλων των τάσεων του βορειοηπειρωτικού ελληνισμού. Μετά από αντεγκλήσεις και διαφωνίες αποφασίστηκε το αντιστασιακό κίνημα της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία να ενταχθεί στον ευρύτερο αντιφασιστικό αλβανικό αγώνα. Ωστόσο οι περισσότεροι Βορειοηπειρώτες αντέδρασαν στις αποφάσεις αυτές και εκδήλωσαν ανοιχτά την επιθυμία τους για αυτονομία και αυτοδιάθεση της περιοχής μετά τον πόλεμο, χαρακτηρίζοντας τις αποφάσεις αυτές ως εκποίηση της πατρίδας τους στους Αλβανούς. Αρχικά με τη θέση των Βορειοηπειρωτών συμφώνησαν και οι Έλληνες απεσταλμένοι του ΚΚΕ ,με την αίρεση ότι το ζήτημα θα λυνόταν ανεπηρέαστα από τους δύο λαούς μετά τον πόλεμο.

kke-albania-5
Το θέμα της αυτοδιάθεσης αποτέλεσε από την αρχή σημείο τριβής μεταξύ ΚΚΕ και ΚΚ Αλβανίας, αν και το ΚΚΕ συμφωνούσε γενικά με την εθνική πολιτική του ΚΚ Αλβανίας για την ελληνική εθνική μειονότητα της Β. Ηπείρου και σχεδόν αποσιωπούσε την καταστρατήγηση των εθνικών της δικαιωμάτων στον βωμό του προλεταριακού διεθνισμού, της κομμουνιστικής αλληλεγγύης και της ιδεολογικής ταύτισης.

Οι αυτονομιστικές τάσεις των Βορειοηπειρωτών προκάλεσαν την οργή των Αλβανών που εγκάλεσαν τους Έλληνες ομοϊδεάτες τους για ανοχή στο πνεύμα του μεγαλοϊδεατισμού και ταύτιση με τις ελληνικές σοβινιστικές επιδιώξεις.

Η Συμφωνία της Κονίσπολης (10 Αυγούστου 1943)

Για να λυθούν τα θέματα που είχαν προκύψει δύο μέρες μετά τη συνάντηση της Μεμόραχης, συναντήθηκαν στην Κονίσπολη ομάδες Ελλήνων και Αλβανών κομμουνιστών. Εκεί συμφωνήθηκε με κοινό ψήφισμα («Απόφασις») ότι θα δημιουργούνταν ανεξάρτητες εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις για την ελληνική εθνική μειονότητα στην Αλβανία και τους μουσουλμάνους Τσάμηδες στη Θεσπρωτία η πολιτική και στρατιωτική δράση των οποίων θα καθοριζόταν από ενιαία επιτροπή. Στη σύνθεση της επιτροπής θα συμμετείχαν ένας Αλβανός, ένας Έλληνας των συνεργαζόμενων ελληνοαλβανικών οργανώσεων, ένας εκπρόσωπος από κάθε μειονότητα ελληνική και αλβανική και ένας Βρετανός απεσταλμένος ο οποίος θα έδινε το παρών μόνο όταν του το ζητούσαν οι μειονότητες. Στη συνάντηση της Κονίσπολης μετείχαν οι Αλέξης Γιάνναρης, Haki Rushiti, εκπρόσωπος του Απελευθερωτικού Μετώπου Αλβανίας, οι Rexhep Plakuκαι Qemal Karagjiozi απεσταλμένοι της Επιτροπής του ΚΚ Αλβανίας για την περιφέρεια Αργυροκάστρου.

kke-albania-6
Στην «Απόφασιν» αναφερόταν ότι:

"Η λύσις αυτή (ενν. της συγκρότησης αντιφασιστικών οργανώσεων) εκατέρωθεν εντός των γραμμών του σημερινού πολέμου διά την ελευθερίαν και την αυτοδιάθεσιν των λαών θα βοηθήσει την ένωσιν εις τον πόλεμον αδελφώνοντας τους γειτονικούς λαούς. Αυτός είναι ο μόνος κατάλληλος δρόμος διά εργασίαν άμεσον και αποδοτικήν".

Ιδιαίτερη σημασία έχει η διάταξη 6 της «Αποφάσεως»:

"Παρέχεται αμνηστία (χάρις) γενικήν διά όλους εκείνους οι οποίοι μέχρι τώρα έχουν εργασθεί κακώς τάσσοντες τα πολιτικά ζητήματα όσων και εις την ιδιωτικήν ζωήν, αποτελέσματα της διαφθοράς του φασισμού και του άτυπου σοβινισμού".

Η διάταξη αυτή αφορούσε τόσο τους Τσάμηδες που ομαδικά και αβίαστα είχαν ταχθεί με τους κατακτητές όσο και τους Βορειοηπειρώτες που συνεργάστηκαν με τον Ναπολέοντα Ζέρβα.

Αν και αρχικά οι δύο πλευρές χαρακτήρισαν πολύ σημαντική τη συμφωνία της Κονίσπολης σύντομα η «Απόφασις» κρίθηκε λανθασμένη και ακυρώθηκε αρχικά από την Περιφερειακή Επιτροπή Αργυροκάστρου και έπειτα από την Πανηπειρωτική Επιτροπή του ΕΑΜ.

Ήταν σαφές όμως ότι οι συμφωνίες αυτές δεν μπορούσαν να υιοθετηθούν από τα ευρύτερα πληθυσμιακά στρώματα.

Στο σύντομο χρονικό διάστημα στο οποίο βρισκόταν σε ισχύ, η Συμφωνία της Κονίσπολης, έδωσε θάρρος στους Βορειοηπειρώτες που άρχισαν να ελπίζουν σε κάποια μορφή αυτονομίας. Συγκροτήθηκαν τρία ένοπλα σώματα, με επικεφαλής άτομα εγνωσμένου κύρους, που προπαγάνδισαν την αυτονομία της Βορείου Ηπείρου και την ένωσή της με την Ελλάδα. Η δράση της επιτροπής, (γνωστής και ως αρχηγείο) διήρκησε ενάμιση μήνα. Στη συνέχεια, οι Αλβανοί κομμουνιστές εξαπέλυσαν ανηλεείς διωγμούς εναντίον των Βορειοηπειρωτών που ήταν μέλη των ομάδων αυτών. Σημειώθηκαν αιματηρές αψιμαχίες και ασκήθηκε ωμή βία από ένοπλα επίλεκτα τμήματα που αναπτύχθηκαν στην περιοχή. Οι ένοπλες εθνικιστικές ομάδες υπό τον Χρήστο Πύλο υποχώρησαν στη Δρόβιανη, ενώ στον Θεολόγο συγκροτήθηκαν με το Τάγμα «Τσαμουριά» (Cameria») και διαλύθηκαν. Οι αρχηγοί Γιώργος Ζώτος και Λευτέρης Γκουβέλης αφοπλίσθηκαν και διαπομπεύθηκαν σε ευρεία παλλαϊκή συγκέντρωση στη Δρόβιανη.

kke-albania-7
Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚ Αλβανίας έστειλε εσπευσμένα στην περιοχή τον σκληροπυρηνικό Haki Toska ο οποίος με αιματηρά μέτρα βίας και καταστολής αποκατέστησε την τάξη… Ήταν πλέον ξεκάθαρες οι προθέσεις της αλβανικής κομμουνιστικής ηγεσίας. Οι Έλληνες κομμουνιστές «υποχώρησαν μεταμελημένοι»,όπως γράφει ο Σταύρος Ντάγιος, ύστερα από τις αυστηρές συστάσεις των Αλβανών κομμουνιστών και ως τον Απρίλιο του 1944, οπότε αποχώρησαν οριστικά από την Αλβανία, «εφήρμοσαν πιστά την ιδεολογική πλατφόρμα του ΚΚΑ», με το αιτιολογικό ότι πλέον η μειονότητα είχε δικά της στελέχη.

Υπήρχε βέβαια και μια σχέση εξάρτησης-υποχρέωσης του ΕΑΜ από τους Αλβανούς, καθώς σύμφωνα με τη Διαταγή 268/1943 του αλβανικού Γενικού Επιτελείου Στρατού, στάλθηκε στο ΕΑΜ τυπογραφικό χαρτί, ιατροφαρμακευτικό υλικό, είδη ένδυσης και υπόδησης, τα οποία παρείχαν στους Αλβανούς οι Βρετανοί…

Οι Τσάμηδες – Η τύχη των δωσίλογων στην υπόλοιπη Ευρώπη

Για τους Τσάμηδες, έχουμε γράψει αρκετά άρθρα. Έχουμε στη διάθεσή μας και άλλες πηγές και θα επανέλθουμε κάποια στιγμή με νέα στοιχεία, αν και τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Οι Έλληνες της Αλβανίας εντάχθηκαν στον αντιφασιστικό αγώνα, συνεργαζόμενοι με τις αντιστασιακές οργανώσεις της χώρας, οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες έκαναν ακριβώς το αντίθετο. Να παραθέσουμε εδώ ένα άγνωστο γεγονός. Ο Γκαλεάτσο Τσιάνο (Galeazzo Ciano), Ιταλός Υπουργός Εξωτερικών και γαμπρός του Μουσολίνι, ήταν αποφασισμένος να κατακτήσει ένα κομμάτι της Ελλάδας και να το προσφέρει στην Αλβανία, την οποία θεωρούσε ένα είδος προσωπικού πριγκιπάτου, όπως γράφει ο Εμανουέλε Γκράτσι, ο Ιταλός πρεσβευτής που επέδωσε το τελεσίγραφο του Μουσολίνι στον Ι. Μεταξά.

Ο Τσιάνο, ήταν αλαζονικός και βίαιος και αποτιμούσε τον αλβανικό πολιτισμό ίσο με «ολίγες δεσμίδες χαρτονομίσματος» (!). Σε συνάντηση του Τσιάνο με τον Γκράτσι, στις 30 Απριλίου 1939, ο γαμπρός του Μουσολίνι ζήτησε από τον πρέσβη του να υποδείξει τρόπους και να εντοπίσει μουσουλμάνους Τσάμηδες που θα αναλάμβαναν τη δολοφονία του Έλληνα Βασιλιά Γεώργιου Β’, που θεωρούσε ότι ευνοεί τα βρετανικά σχέδια. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν έγινε. Δεν υπάρχουν και πληροφορίες ότι, έστω, το σχέδιο αυτό προχώρησε. Μάλλον άρχισε και τελείωσε στο μυαλό του Τσιάνο…

kke-albania-8
Όπως είναι γνωστό, μετά την απώθηση των Γερμανών από την Ήπειρο, τον Οκτώβριο του 1944, 15.000-17.000 μουσουλμάνοι Τσάμηδες (σύμφωνα με την καταγραφή της UNRRA), εγκατέλειψαν τη Θεσπρωτία και κατέφυγαν διωκόμενοι με τους υποχωρούντες Γερμανούς στην Αλβανία, έχοντας το στίγμα του κατοχικού δωσίλογου και του συνεργάτη των Ιταλών και των Γερμανών. Το σύνολο της κοινής γνώμης στην Ελλάδα και την Ευρώπη, καταδίκασε τον δωσιλογισμό των Τσάμηδων. Τον Μάιο του 1945, το Ειδικό Δικαστήριο Δωσίλογων των Ιωαννίνων, τεκμηρίωσε εκατοντάδες δολοφονίες Ελλήνων, απαγωγές, εξαφανίσεις, βιασμούς γυναικών, χιλιάδες πυρπολήσεις κατοικιών και λεηλασίες χωριών από Τσάμηδες. Με την υπ’ αριθμ. 344/23-5-1945 απόφασή του, το Δικαστήριο καταδίκασε ερήμην 1.930 Τσάμηδες, πολλούς από τους οποίους με τη θανατική ποινή, ως εγκληματίες πολέμου και συνεργάτες των κατακτητών.

Με την απόφαση υπ’ αριθμ. 50862/38254 της 16/1/1947, του Υπουργείου Στρατιωτικών, από τους Τσάμηδες αφαιρέθηκε και η ελληνική ιθαγένεια και απαλλοτρίωση των περιουσιών της με αποδιδόμενες κατηγορίες για εθνική προδοσία.

Ακόμη και σήμερα, 75 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συχνά πυκνά οι Αλβανοί θέτουν θέμα Τσάμηδων και Τσαμουριάς, ζητώντας επιστροφή τους στη Θεσπρωτία, απόδοση των περιουσιών τους κλπ. Τι έγινε όμως στην υπόλοιπη Ευρώπη, με τους συνεργάτες των ναζί και των φασιστών το 1944-1945; Ας δούμε μερικές περιπτώσεις.

Στη Γιουγκοσλαβία, 100.000 δωσίλογοι Κροάτες που είχαν συνεργαστεί με τους ναζί, κυνηγήθηκαν από τους παρτιζάνους του (Κροάτη) Τίτο. 40.000 εκτελέστηκαν επί τόπου, χωρίς καν να παραδοθούν ως αιχμάλωτοι πολέμου όπως όριζαν οι συμφωνίες των συμμάχων. Επίσης, οι Γιουγκοσλάβοι εκτέλεσαν ή απέλασαν χιλιάδες εθνοτικά Ούγγρους, χαρακτηρίζοντάς τους όλους συλλήβδην ως σφαγείς για τις ωμότητες του Ιανουαρίου του 1942. 1.000.000 Πολωνοί εγκατέλειψαν τις εστίες τους στη δυτική Ουκρανία. 500.000 Ουκρανοί έφυγαν από την Πολωνία για την ΕΣΣΔ, από τον Οκτώβριο του 1944 ως το 1946. Η Βουλγαρία υποχρέωσε 140.000 Τούρκους και Ρομά να καταφύγουν στην Τουρκία, οι Ρουμάνοι απελάσαν τους Ούγγρους, κυρίως της Τρανσιλβανίας, και αντίστροφα οι Ούγγροι απέλασαν Ρουμάνους. Γερμανόφωνοι Τσέχοι, απελάθηκαν από την Τσεχοσλοβακία και τους αφαιρέθηκε ένα χρόνο μετά η τσεχοσλοβακική ιθαγένεια. Ιταλοί, έφυγαν διωγμένοι από τη Γιουγκοσλαβία κλπ. Όπως γράφει εύστοχα ο Δρ Σταύρος Ντάγιος: «Σε όλη την Ευρώπη λειτούργησε πλημμελώς και βιαίως το εθιμοτυπικό δίκαιο της συλλογικής τιμωρίας, με αποτέλεσμα όλο το 1945 να συντελείτο μια ανίδωτη (=πρωτοφανής) κινητοποίηση εθνοκάθαρσης, γενοκτονίας και μετεγκατάστασης πληθυσμών, η οποία είχε αρχίσει λίγο πριν τη λήξη του πολέμου».

Κ.Κ.Ε και Τσάμηδες

kke-albania-4
Όπως έχουμε αναφέρει, τόσο τα πολιτικά κόμματα, όσο και η κοινή γνώμη καταδίκασε τους Τσάμηδες και τα εγκλήματά τους. Η στάση του Κ.Κ.Ε, ήταν όμως διαφορετική… Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά περιστατικά. Οι Τσάμηδες, ως το 1947 απαιτούσαν την άμεση επιστροφή τους «στην πατρίδα τους και εγγυήσεις για τη ζωή και τις περιουσίες τους». Οι Αλβανοί κομμουνιστές, πίστεψαν αρχικά ότι το ζήτημα των Τσάμηδων μπορούσε να επιλυθεί με μυστικές διμερείς συμφωνίες του ΕΑΜ με το ΚΚ Αλβανίας, παρακάμπτοντας το επίσημο ελληνικό κράτος.

Στις 27-28 Δεκεμβρίου 1944, στη μυστική συνάντηση της Κομματικής Επιτροπής Αργυροκάστρου της Πανηπειρωτικής Επιτροπής του ΕΑΜ, οι Άρης Βελουχιώτης και Στέφανος Σαράφης, συζήτησαν την έκρυθμη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί στην Ελλάδα με τα Δεκεμβριανά. Ο Βελουχιώτης απάντησε ότι προς το παρόν «δεν ενδεικνυόταν η επιστροφή τους», αλλά στο άμεσο μέλλον, όταν το ΕΑΜ θα είχε υπό τον έλεγχό του μια ολόκληρη την Ήπειρο, θα «λυνόταν» οριστικά το θέμα τους, αφού η θέση του ΕΑΜ, όπως τη διατύπωσε και η Πανηπειρωτική Επιτροπή σε εγκύκλιο προς τις οργανώσεις της στις 8 Φεβρουαρίου 1945, ήταν η ανεμπόδιστη επιστροφή των Τσάμηδων. Ενθαρρυμένοι από την απόφαση αυτή, τον Μάρτιο του 1945, πολλοί Τσάμηδες, έχοντας υπέρ τους και την απάθεια του ΕΑΜ της περιοχής, επιχείρησαν να επιστρέψουν στη Θεσπρωτία, με αποτέλεσμα να σημειωθούν αιματηρές συγκρούσεις με τους ντόπιους και να υπάρξουν μερικές δεκάδες θύματα στους Φιλιάτες.

Ήταν φανερό, ότι η αλβανική πλευρά θα χρησιμοποιούσε το, λεγόμενο, «τσάμικο», ως αντίβαρο στο βορειοηπειρωτικό που θα ήταν ένα από τα θέματα της Διάσκεψης Ειρήνης του Παρισιού.

Λίγες μέρες μετά τα αιματηρά επεισόδια των Φιλιατών, στις 19 Μαρτίου 1945, η αλβανική κυβέρνηση κάλεσε τους συμμαχικούς εκπροσώπους στα Τίρανα και τους εξέφρασε την έντονη διαμαρτυρία της για τα ειδεχθή εγκλήματα των ελληνικών αρχών σε βάρος των Τσάμηδων, ζητώντας την παρέμβασή τους για τη συνολική διευθέτηση του ζητήματος. Στις 27 Μαρτίου 1945, Τσάμηδες πραγματοποίησαν ογκώδη πορεία διαμαρτυρίας κατά των «ειδεχθών εγκλημάτων του στρατηγού Ζέρβα», στην Κονίσπολη, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα.

kke-albania-1
Τον Νοέμβριο του 1945, όταν ο Βρετανός Υφυπουργός Εξωτερικών Hector McNeil επισκέφθηκε την Ελλάδα, οι Τσάμηδες απευθύνθηκαν προς αυτόν, ζητώντας από τους συμμάχους να παρέμβουν για να δοθεί ένα τέρμα στο «εκτυλισσόμενο αίσχος εις βάρος τους».

Διερευνητική Επιτροπή, η οποία συστάθηκε από τον Ο.Η.Ε. το 1947, απέτυχε να εξετάσει τα εθνοτικά θέματα κατά μήκος των ελληνοαλβανικών συνόρων, όπως παραδεχόταν τον Ιούνιο του 1948.

Το ΚΚΕ, διαχώρισε και πάλι τη θέση του από τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα. Θεωρούσε τους Τσάμηδες θύματα των ειδεχθών ανοσιουργημάτων του στρατηγού Ζέρβα και της ελληνικής αντίδρασης, καταδίκαζε τις ωμότητες σε βάρος τους, ενώ σχεδόν αποσιωπούσε το ένοχο παρελθόν των Τσάμηδων και τη συνεργασία τους με τους κατακτητές. Σε επανειλημμένα δημοσιεύματά του ο «Ριζοσπάστης», έκανε αναπαραγωγή των δηλώσεων του Ενβέρ Χότζα ή άλλων Αλβανών αξιωματούχων για τους Τσάμηδες, ουσιαστικά υιοθετώντας τις ανακρίβειες που αυτοί έλεγαν. Στις 28 Ιουλίου 1946,ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Οι σφαγές και οι λεηλασίες του Ζέρβα στη Θεσπρωτία: ένα ιστορικό έγγραφο». Με αυτό, το Κ.Κ.Ε. καταδίκαζε δημόσια, τις ωμότητες και τα εγκλήματα του Ζέρβα στην Ήπειρο, μέσω επιστολής ενός Συνταγματάρχη Πεζικού, που λεγόταν Νικόλαος Κατηφόρης και είχε κάνει επιτόπια έρευνα στη Θεσπρωτία.

Στις 11 Φεβρουαρίου 1947, ο «Ριζοσπάστης» φιλοξενούσε δημοσίευμα με την αγόρευση του Αλβανού Συνταγματάρχη Νέστι Κερέντζι για τους Τσάμηδες, ενώπιον της Διερευνητικής Επιτροπής του Ο.Η.Ε

kke-albania-2
«Η πιο απηνής τραγωδία για την αλβανική μειονότητα συντελέσθηκε τον Ιούνιο του 1944 από την 10η Μεραρχία του ΕΔΕΣ, διοικούμενη από τον Αντισυνταγματάρχη Αριστείδη Καμάρα, η οποία πυρπόλησε πόλεις και χωριά», ισχυριζόταν ο Κερέντζι.

Η άμεση εμπλοκή της Αλβανίας στον ελληνικό εμφύλιο, υποβίβασε την υπόθεση των Τσάμηδων. Όπως είδαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, η προσπάθεια για ένταξή τους στον ΔΣΕ, είχε πενιχρά αποτελέσματα. Ωστόσο, η στάση του ΚΚΕ στο λεγόμενο «τσάμικο», ήταν τουλάχιστον περίεργη και ακατανόητη.

Ανάλογη ήταν και η στάση του ΚΚΕ στο θέμα των «σλαβόφωνων» της Μακεδονίας, όπως θα δούμε σε μελλοντικό μας άρθρο.

Ευχαριστούμε θερμά τον Δρα Σταύρο Ντάγιο που μας έδωσε την άδεια να χρησιμοποιήσουμε στοιχεία από το βιβλίο του «ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ-ΕΝΒΕΡ ΧΟΤΖΑ. Συνεργασία και μυστικές συμφωνίες του ΚΚΕ με την Αλβανία», εκδόσεις LITERATUS 2019 και για τις πρόσθετες πληροφορίες που μας έδωσε σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε μαζί του.

Δευτέρα 29 Ιουλίου 2019

Μεγάλος απατεώνας ο Αλβανοτσάμης Φεστίμ Λατό- έφαγε 7 εκατομμύρια

Νέα στοιχεία έχουν δοθεί στη δημοσιότητα για τη δολοφονία στην Ολλανδία του Αλβανοτσάμη Φεστίμ Λατό, που συγκλόνισε  την Αλβανία. 

Ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του « Πρόεδρο της δημοκρατίας της τσαμουριάς». 
Τα στοιχεία έχουν δημοσιευθεί από την μεγάλης κυκλοφορίας ολλανδική εφημερίδα «De Telegraaf» που αφιέρωσε ένα μεγάλο άρθρο για την εκτέλεση του Αλβανού, όπως σημειώνουν αλβανικά δημοσιεύματα.

Η δολοφονία του Λατό, σύμφωνα με το ολλανδικό δημοσίευμα, έγινε για εκδίκηση λόγω της εξαπάτησης δεκάδων ‘θυμάτων’ με σκοπό το κέρδος,  μεταξύ αυτών επιχειρηματιών, συμβολαιογράφων και πρώην συνεργατών του.

Η ολλανδική «De Telegraaf» δημοσίευσε μαρτυρίων εξαπατημένων, οι οποίοι είπαν πως λειτουργούσε ο Λατό εξαπατώντας τα θύματά του.


Ένας από τους επιχειρηματίες που είχε πέσει θύμα του Λατό ήταν ο «Vincent» που δεν έδωσε το πραγματικό όνομά του για τον φόβο αντιποίνων. Αυτός ανέφερε περιπτώσεις εξαπάτησης από τον Αλβανοτσάμη που ζούσε στην Ολλανδία.


Η απάτη ξεκίνησε με τη λεγόμενη «δημοκρατία της τσαμουριάς» και σύμφωνα με το θύμα ο Λατό είχε δημιουργήσει ‘διπλωμάτες’ και ‘ανθρώπους τους καθεστώτος του’. 

 Ο Αλβανοτσάμης φέρεται να εξαπάτησε ‘πατριώτες’ Αλβανούς και το ποσό που καταχράστηκε έφθασε τα επτά εκατομμύρια ευρώ, μάλιστα, όπως σημειώνεται κατόρθωσε να αποσπάσει χρήματα και από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τους σκοπούς του.

Όταν το ποσό έφθασε στον αριθμό αυτό τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους η ‘επιχείρηση τσάμηδες’ χρεωκόπησε.

Η Ολλανδική αστυνομία άρχισε έρευνα έπειτα από καταγγελίες θυμάτων. 

Ωστόσο, εκπρόσωπος της ολλανδικής αστυνομίας αρνήθηκε να σχολιάσει τις πληροφορίες αυτές.



Ένας άλλος εξαπατημένος από τον Αλβανοτσάμη «πρόεδρο» λέει ότι του έφαγε χιλιάδες ευρώ και τον χαρακτηρίζει ως «μεγάλο μαφιόζο». 

Ο Λατό ζούσε πλουσιοπάροχα, ταξίδευε διαμένοντας σε ακριβά ξενοδοχεία, είχε τεθωρακισμένη μερσεντές και μετέφερε πάντοτε όπλο μαζί  του. 


«Επί χρόνια είχε τη φήμη ενός Αλβανού αγωνιστή για την ‘ελευθερία της τσαμουριάς’ και με τον τίτλο αυτόν ο απατεώνας κατάφερε να μπει σε διεθνείς οργανισμούς, διοργάνωσε συνέδρια και πήγε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες και στο Παλάτι της Ειρήνης στη Χάγη. 

Έβγαινε φωτογραφίες με γνωστά πολιτικά πρόσωπα της Ευρώπης με φόντο σημαίες διάφορων χωρών, προκειμένου να προχωρήσει στην  εξαπάτηση των θυμάτων του, από τα οποία αποσπούσε συνεχώς  χρήματα για ‘ιερό σκοπό’.


Ώσπου έφθασε ο κόμπος στο χτένι. 

Τα θύματά του αντιλήφθηκαν την απάτη του και οργάνωσαν τη δολοφονία του.


Το αστείο είναι ότι οι Αλβανοί «πατριώτες» στην Αλβανία, όταν άκουσαν για τη δολοφονία του, εξαπέλυσαν κατηγορίες κατά των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών, γιατί τάχα αποτελούσε …κίνδυνο για την Ελλάδα.


Ο Αλβανοτσάμης απατεώνας, «πρόεδρος της δημοκρατίας της τσαμουριάς» θάφτηκε στην πατρίδα του στην Αυλώνα.


balkanweb.com, syri.net, dosja.al


--
               

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά  της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης  τουιστολογίου παραγωγήςhttps://www.echedoros-a.gr

Κυριακή 2 Ιουνίου 2019

Αλβανοτσάμηδες: Τα σύνορα της Αλβανίας φτάνουν κάτω από τα Ιωάννινα - ΧΑΡΤΗΣ


Freepen.gr - Ο Σύνδεσμος της Τσαμουριάς πραγματοποίησε εκδήλωση στα πλαίσια της υποτιθέμενης 75ης επετείου της Γενοκτονίας των Τσάμηδων στη μνήμη του Ιταλού στρατηγού Enrico Tellini, ο οποίος υπεράσπισε τα σύνορα της Αλβανίας το 1922-1923 προτού σκοτωθεί κοντά στα Ιωάννινα, αναφέρει η αλβανική ιστοσελίδα gazetamapo.al. Στην εκδήλωση συμμετείχε ο Πρόεδρος του PDIU, Shpethim Idrizi. 
"Μην ενοχλείτε την Ελλάδα όταν λέμε ότι η Τσαμουριά είναι μια αλβανική γη, είναι, είναι και θα είναι αλβανική γη. Η Τσαμουριά είναι μια αλβανική γη, ληφθείσα από ιστορική αδικία, που δεν ξέρει να διαβάζει τα αρχαία ελληνικά βιβλία" ανέφερε ο Idrizi αναρωτώμενος γιατί οι Τσάμηδες δεν πρέπει να μιλούν για τα δικαιώματά τους και την επιστροφή στις εστίες τους
Επίσης έκανε ειδική αναφορά στον Tellini. Ο Αλβανός πολιτικός ηγέτης ανέφερε ότι τα σύνορα της Αλβανίας εκτείνονται μέχρι τα Ιωάννινα και μίλησε για καθαρή γενοκτονία και εθνοκάθαρση. Επιπλέον κατηγόρησε την αλβανική ελίτ και την Ακαδημία Επιστημών πως οδηγούν την αλβανική κοινωνία στη λήθη όσον αφορά το θέμα αυτό.

Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 2018

Ο Αθανάσιος Γκότοβος μιλάει για το θέμα των Τσάμηδων στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Κατερίνα Σχισμένου! - Libër i ri i bazuar në arkivat gjermane për krimet e Çamëve!


Τεράστιο ενδιαφέρον εκδηλώθηκε  μετά την έκδοση του νέου βιβλίου του πανεπιστημιακού Θανάση Γκότοβου -Τσαμουριά- και πολλές συζητήσεις και προβληματισμοί έχουν προκληθεί σε κάθε επίπεδο με τα στοιχεία που φέρνει ο κ.Γκότοβος στο φως. Ήταν για μας άγνωστα και αρκετά αδιευκρίνιστα και νομίζω πως η συνέντευξη που μας παραχώρησε ο κ. Γκότοβος θα λύσει όχι μόνο πολλές απορίες αλλά συνεισφέρει και στη γνώση και αλήθεια μιας περιοχής που έχει περάσει τόσα πολλά αλλά και σε ρωγμές της ιστορίας που αρχίζουν να φωτίζονται…

1.Τι ακριβώς σημαίνει Τσαμουριά;
Η περιοχή του σημερινού νομού Θεσπρωτίας, ένα τμήμα του νομού Πρέβεζας και τμήμα της Βορείου Ηπείρου, στα βόρεια της Κονίσπολης, ονομαζόταν επί Τουρκοκρατίας Τσαμουριά. Υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για την ετυμολογία της λέξης και επομένως για την αρχική σημασία της. Καμία από αυτές δεν είναι μέχρι σήμερα γενικώς αποδεκτή.

2.Είναι μια σελίδα με αρκετά σκοτάδια στην οποία ρίχνετε φως και μάλιστα τόσο φως σε μια  περίοδο που και πάλι προκύπτουν αλυτρωτικές τάσεις από την όμορη χώρα. 
Γιατί όμως αυτή την περίοδο;
Τι νομίζετε πως το προκαλεί;
Η περίοδος της Κατοχής είναι όντως μια από τις πιο σκοτεινές και αιματηρές περιόδους για τη Θεσπρωτία και την Πρέβεζα, διότι τότε επιχειρήθηκε εκεί ο «καθαρισμός» της περιοχής από το χριστιανικό στοιχείο, δηλαδή είτε ο φυσικός αφανισμός (δολοφονίες, εκτελέσεις, στέρηση των προς το ζήν) είτε η φυγή μέσω της τρομοκράτησης του χριστιανικού πληθυσμού από ένοπλα τμήματα μουσουλμάνων Τσάμηδων, υπό την επίβλεψη των κατοχικών δυνάμεων, ιταλικών μέχρι το καλοκαίρι του 1943 και γερμανικών αργότερα και μέχρι το καλοκαίρι του 1944). Τα γεγονότα αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά, με κορυφαία την εκτέλεση των 49 της Παραμυθιάς και την καταστροφή των χωριών του Φαναρίου.

3.Διαβλέπετε κάποιο κίνδυνο από την όλη αυτή αφύπνιση;
Αν οι αλυτρωτικές φωνές στη γειτονική χώρα ήταν προϊόντα μιας περιθωριακής ομάδας, τα πράγματα δεν θα ήταν ιδιαίτερα ανησυχητικά.
 Όταν, όμως, αποτελούν κυβερνητικό Πρόγραμμα, αλλά και δεσπόζουσα ιδεολογία σε πνευματικούς θεσμούς της χώρας αυτής (π.χ. Ακαδημία), και όταν συντονίζονται με επιθετικές πολιτικές άλλης γειτονικής χώρας, τότε τα πράγματα αλλάζουν. 
Η Ελλάδα δεν πρέπει να θεωρεί τον μετακομμουνιστικό αλβανικό αλυτρωτισμό ως επικοινωνιακό παιχνίδι για εσωτερική (αλβανική) κατανάλωση, αλλά ως πραγματική απειλή, ως εχθρική ενέργεια της ηγεσίας της γειτονικής χώρας απέναντι στη χώρα μας. 
Ο αλβανικός αλυτρωτισμός, άλλωστε, έχει δημιουργήσει και σε άλλες περιοχές των Βαλκανίων ζητήματα (π.χ. Κόσοβο, ΦΥΡΟΜ), η Τσαμουριά είναι ένα από τα μέτωπά του. Άλλωστε δεν υπάρχει σχεδόν καμία πρώην κομμουνιστική χώρα στην οποία να μην έχουν εκδηλωθεί μετά την κατάρρευση του καθεστώτος ακραίες εθνικιστικές και αλυτρωτικές τάσεις στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια.

4.Πόσο δύσκολο ήταν να βρεθούν και να καταγραφούν πηγές και μαρτυρίες για την Τσαμουριά;
Στην πρώτη περίοδο, αμέσως μετά τα γεγονότα, δεν ήταν πολύ δύσκολο να βρεθούν και να καταγραφούν μαρτυρίες. Ωστόσο οι ερευνητές της εποχής εκείνης είχαν άλλη μεθοδολογία και έτσι δυστυχώς δεν συγκέντρωσαν αυτούσιες μαρτυρίες με τη μορφή συνεντεύξεων, αλλά περιορίστηκαν στα συμπεράσματα και στις καταγραφές. Επειδή, όμως, η ελληνική διοίκηση κατά τη διάρκεια της Κατοχής από ένα σημείο και μετά είχε παραλύσει στην περιοχή, επίσημη καταγραφή των συμβάντων δεν υπήρξε, παρά μόνο μετά την απελευθέρωση.
Αντιθέτως, η γερμανική στρατιωτική διοίκηση διενεργούσε λεπτομερέστατες καταγραφές των συμβάντων σε καθημερινή βάση. Από τις καταγραφές αυτές προκύπτει μια πολύ ρεαλιστική εικόνα για τους υπευθύνους της καταστροφής και τη δράση τους. Τα στοιχεία αυτά φυλάσσονται στα γερμανικά στρατιωτικά αρχεία στις πόλεις Κόμπλενς και Φράϊμπουργκ της Γερμανίας. Όσοι ενδιαφέρονται να τα μελετήσουν πρέπει να ταξιδέψουν μέχρι εκεί. Δυστυχώς τα αρχεία αυτά δεν έχουν ψηφιοποιηθεί, ώστε να έχει κανείς πρόσβαση και εξ αποστάσεως.

5.Πώς θα περιγράφατε την προσωπικότητα του Dr.Nuri Dino του πρωτεργάτη της Ξίλια;
Για την ίδια την προσωπικότητα του Νουρί Ντίνο δεν έχουμε πολλές πληροφορίες. Τα γερμανικά αρχεία, αλλά και κάποιες μαρτυρίες Γερμανών αξιωματικών που τον γνώρισαν από κοντά και έγραψαν μετά τον πόλεμο αναμνήσεις από την εποχή εκείνη, υπογραμμίζουν τη φανατική προσήλωση στην ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας, τη φιλοδοξία του να γίνει νομάρχης Θεσπρωτίας και αργότερα Αργυροκάστρου, την ικανότητά του να δίνει στις γερμανικές αρχές χρήσιμες πληροφορίες για την ελληνική αντίσταση και το μεγάλο μίσος του για τους Έλληνες και την Ελλάδα.

6. Όπως αναφέρετε και μέσα στο βιβλίο σας υπήρχαν και σε άλλες βαλκανικές και όχι μόνο περιοχές παρόμοιες ενέργειες επιθετικού μειονοτικού εθνικισμού, όπως στην Βοσνία, Κόσσοβο, Τσεχία, Πολωνία, Ρουμανία, Ουκρανία, Ρωσία, Βαλτική....ποιά η διαφορά τους με τις πολύπαθες περιοχές της Θεσπρωτίας;
Δύο είναι οι πιο σημαντικές διαφορές. 
Η πρώτη αφορά την έκταση της δράσης του μειονοτικού εθνικισμού στη Θεσπρωτία, όπου μεγάλο μέρος του χριστιανικού πληθυσμού κατά τη διάρκεια της Κατοχής αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την περιοχή, ενώ οι δολοφονίες και οι εκτελέσεις πρέπει να ξεπερνούν τον αριθμό 525 που δίνει μια επίσημη εμπιστευτική έκθεση (η έκθεση Ζάκκα) το 1948. 
Η δεύτερη αφορά τη διαδικασία εξόδου των Μουσουλμάνων Τσάμηδων, όταν τα ένοπλα τμήματά τους, χωρίς τη στήριξη πλέον των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων, ήρθαν αντιμέτωπα με τις συμμαχικές δυνάμεις, εκπροσωπούμενες από τους πολεμιστές του Ζέρβα, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, μαζί με τον άμαχο πληθυσμό (γυναικόπαιδα). 
Η φυγή των γερμανικών και φιλογερμανικών μειονοτήτων στην Ανατολική Ευρώπη προς τη Γερμανία ήταν ιδιαίτερα αιματηρή και ο κόκκινος στρατός ιδιαίτερα σκληρός. 
Η εκκένωση της Θεσπρωτίας από τον αλβανομουσουλμανικό πληθυσμό το καλοκαίρι και το Φθινόπωρο του 1944, παρά τα περιορισμένης έκτασης έκτροπα που σημειώθηκαν κατά την απελευθέρωση ορισμένων πόλεων λίγους μήνες πριν την απόφαση της ηγεσίας των Αλβανοτσάμηδων για εκκένωση της περιοχής, υπήρξε συντεταγμένη και δεν συνοδεύτηκε από ωμότητες των μονάδων του Ζέρβα εναντίον του άμαχου πληθυσμού.

7.Υπήρξε ποτέ δίκη και καταδίκη αυτών των εγκληματιών πολέμου που σήμερα θα λογοδοτούσαν σε διεθνή δικαστήρια;
Γνωρίζουμε την τύχη τους;
Σε ό,τι αφορά την πλευρά των Μουσουλμάνων Τσάμηδων που είχαν εμπλακεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής σε εγκλήματα, υπήρξαν δίκες και καταδίκες από το 1945 μέχρι το 1948. 
Μόνο που οι δικαστικές αποφάσεις δεν εκτελέστηκαν ποτέ, διότι οι καταδικασθέντες βρίσκονταν τότε σε αλβανικό έδαφος και δεν εκδόθηκαν ποτέ στην Ελλάδα για να εκτίσουν την ποινή. Από την πλευρά των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων καταδικάστηκε ένας μόνο, ο στρατηγός Hubert Lanz στις λεγόμενες παρεπόμενες δίκες της μεγάλης δίκης της Νυρεμβέργης, αλλά ποτέ δεν εξέτισε ολόκληρη τη δωδεκαετή ποινή φυλάκισης. Το 1951 αποφυλακίστηκε ύστερα από αμερικανική παρέμβαση. 
Παρότι η Ελλάδα, με πρωταγωνιστή τον Ηπειρώτη δικαστή Ανδρέα Τούση, επί μία δεκαετία – μέχρι το 1959 - προσπάθησε να υποχρεώσει τους Γερμανούς εγκληματίες πολέμου να λογοδοτήσουν για τη δράση τους, η δυτικογερμανική κυβέρνηση προέβαλε σθεναρή αντίσταση και ουσιαστικά τους προστάτευσε τόσο από την ελληνική,  όσο και από τη γερμανική δικαιοσύνη. Πρόκειται για ένα θλιβερό κεφάλαιο στις μεταπολεμικές ελληνογερμανικές σχέσεις που δεν έχει ακόμη πλήρως ερευνηθεί. Άλλωστε δεν είναι το μόνο.

8.Τι σημαίνει τελικά ιστορική καταγραφή για μια περιοχή που βίωσε μαι πρωτοφανή βία από μια μειονότητα;
Είναι υποχρέωση της επιστήμης να δώσει μια ρεαλιστική εικόνα των συμβάντων της εποχής αυτής στην περιοχή κατά τη διάρκεια της Κατοχής, καθώς και των αιτίων που τα προκάλεσαν. Θα ήταν, νομίζω, ασέβεια προς τη μνήμη όσων έχασαν τότε τη ζωή τους εξ αιτίας της φασιστικής και ναζιστικής βίας των κατοχικών στρατευμάτων και των συμμάχων τους αν υιοθετούσαμε μια στάση απάθειας ή λήθης απέναντι στα γεγονότα.

9. Ποτέ σε κανένα σχολικό βιβλίο ιστορίας δεν έχει διδαχθεί αυτή η ιστορική πτυχή. Πόσο αναγκαία την κρίνετε και γιατί;
Είναι αναγκαία από παιδαγωγικής πλευράς, τόσο για τη δημιουργία γνήσιας ιστορικής συνείδησης, όσο και για τη συμμετοχή των νέων, και αργότερα των πολιτών, στο δημόσιο διάλογο για τα ζητήματα αυτά, όταν ανακινούνται για οποιονδήποτε σκοπό. 
Η δική μας άγνοια ή λειψή πληροφόρηση γύρω από τα γεγονότα και τις αιτίες τους είναι πολύτιμοι βοηθοί για τους επιτήδειους που, για τους δικούς τους λόγους, επιχειρούν να διαδώσουν μια στρεβλή εικόνα για αυτά που συνέβησαν στην Ήπειρο κατά τη διάρκεια της Κατοχής. 
Η έκφραση «περασμένα, ξεχασμένα» μπορεί να είναι χρήσιμη για ορισμένες περιπτώσεις, για άλλες όμως έχει μεγάλο κόστος.

Η ιστορία δεν πρέπει ποτέ να ξεχνιέται αλλά ούτε και να την προσπερνάμε. Αξίζει πολλές φορές να στεκόμαστε και ν΄ αφουγκραζόμαστε όσα έχει να μας πει και να μας μεταφέρει από το παρελθόν, γιατί το παρόν είναι η συνέχεια και η προοπτική του μέλλοντος.

Το βιβλίο Τσαμουριά του Θανάση Γκότοβου κυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις.
https://romiazirou.blogspot.com
















Κατερίνα Σχισμένου
Interes tepër të veçantë krijoji libri i ri i pedagogut Thansi Gkotovo-Çamëria- dhe të shumta janë pyetjet që kanë lindur në çdo nivel nga të dhënat që nxjerr në dritë z Gkotovo. Shumë prej tyre ishin për ne të panjohura dhe mjaft të paqarta  dhe mendoj se me intervistën që na dha z Gkotovos do të t'iu japë përgjigje mjaft prej pyetjeve tona por që ofron në dije dhe në të vërtetat që lidhen me një zonë që ka kaluar shumë dhe mbi të çara të historisë të cilat kanë filluar të ndriçohen....

1. Çfarë do të thotë Çamëri?

Zona e Prefekturës së sotme të Thesprotisë, është një pjesë e prefekturës së Prevezës dhe pjesë e Epirit të Veriut, në Veri të Konispolit, quhej në periudhën e pushtimit osman, Çamëri. Ka mjaft vlerësime për etimologjinë e fjalës dhe si rrjedhim për kuptimin e saj fillestar. Asnjëra prej atyre nuk është deri më sot e pranuar gjërësisht.
2. Është një faqe me mjaft errësira tek të cilat ju hidhni dritë dhe bile kaq shumë dritë në një periudhë që përsëri shfaqen tendenca irredentiste nga vendi fqinj.
Por pse kjo periudhë?
Çfarë mendoni se e shkakton?
Periudha e Pushtimit është me të vërtetë një prej periudhave më të errëta dhe më të përgjakshme për Thesprotinë dhe për Prevezën, sepse atëhere u tentua atje "pastrimi" i zonës nga elementi i krishter, dmth sa zhdukja fizike (vrasje, ekzekutime, mungesë e të mirave bazë për jetën) sa dhe largimi nëpërmjet terrorizimit të elementit të krishter nga grupe të armatosura të çamëve myslymanë, nën mbikqyrjen e forcave pushtuese, ato italiane deri në verë të vitit 1943 dhe më vonë të atyre gjermane deri në verë të vitit 1944). Këto ngjarje janë pak të njohura, me kulm ekzekutimin e 49 intelektualëve të Paramithisë dhe shkatërrimin e fshatit Fanari.
3. Shikoni ndonjë rrezik nga gjithë ky zgjim?
Nëse zërat irredentiste nga vendi fqinj janë produkte të një grupi margjinal, gjërat nuk janë kaq shumë shqetësuese.
Por, kur, ato janë pjesë e programit qeveritar dhe ideologji mbizotëruese në institucionet shpirtërore të këtij vendi (psh të Akademisë) dhe kur ato koordinohen me politika agresive të një vendi tjetër fqinj, atëhere gjërat janë ndryshe.
Greqia nuk duhet që irredentizmin postkomunist  shqiptar ta konsiderojë si një lojë për konsum të brendshëm (shqiptar), por si një kërcënim real, si një veprim armiqësor të udhëheqjes së vendit fqinj ndaj vendit tonë.
Përtej kësaj, irredentizmi shqiptar,  ka krijuar në zona të tjera të Ballkanit probleme (psh Kosovë, FYROM), dhe Çamëria është një prej fronteve të tij. Nuk ekziston asnjë vend ish-komunist tek i cili të mos jenë shfaqur pas rrënies së pushteit, tendenca ekstreme irredentiste dhe nacionaliste, në Evropën Lindore dhe në Ballkan.

4. Sa e vështirë është që të gjenden dhe të regjistrohen burimet dhe dëshmitë për Çamërinë?

Në fazën e parë, menjëherë pas ngjarjeve, nuk ishte shumë e vështirë që të gjendeshin dhe të regjistroheshin dëshmi. Ndërkaq studiuesit e kësaj periudhe kishin një tjetër metodologji dhe nuk mblodhën dëshmitë reale me formën e intervistave, por u mjaftuan në konkluzionet dhe në regjistrimet. Por, mqs udhëheqja helene gjatë Pushtimit, që në një pikë e tutje, në këtë zonë ishte e paralizuar, regjistrim zyrtar nuk pati , përveç se pas çlirimit.
Në kundërshtim, komanda ushtarake gjermane kryente regjistrime tepër të hollësishme të ngjarjeve në bazë të përditëshme. Nga këto regjistrime del një imazh tepër real për përgjegjësit e shkatërrimit dhe të aktivitetit të tyre. Këto të dhëna ruhen në arkivin ushtarak gjerman në qytetet Komblens dhe Fraiburg të Gjermanisë. Ata që interesohen që t'i studiojnë duhet që të udhëtojnë deri atje. Fatkeqësisht këto arkiva nuk janë digitalizuar, në mënyrë që të ketë mundësi dikush që t'i shikojë nga distanca.

5. Si do ta përshkruanit personalitetin e Dr Nuri Dino të  liderit të KSILIA?

Për vetë personalitetin e Nuri Dinos nuk kemi shumë informacione. Arkivat gjermane, por dhe disa dëshmi të oficerëve gjermanë që e njohën nga afër dhe shkruan pas luftës kujtimet nga ajo periudhë, theksojnë përkushtimin e tij fanatik mbi idenë e Shqipërisë së Madhe, ambicien e tij që të bëhej Prefekt i Thesprotisë dhe më vonë i Gjirokastrës, aftësinë e tij që t'iu jepte institucioneve gjermane informacione për rrezistencën helene dhe urrejtja e tij e madhe për Grekët dhe Greqinë.

6. Ashtu siç përmendni dhe në librin tuaj ekzistonin dhe në vendet të tjera ballkanike veprime të ngjashme të nacionalizmit agresiv minoritar, si në Bosnjë, Kosovë, Çeki, Poloni, Rumani, Ukrainë, Rusi, Baltik.... cili është ndryshimi i tyre me zonat e shumëmunduara të Thesprotisë?

Dy janë ndryshimet më të rëndësishme.
I pari ka lidhje me dimensionin e aktivitetit të nacionalizmit minoritar në Thesproti, ku një pjesë e madhe e popullatës së krishterë gjatë periudhës së pushtimit u detyrua që të braktisë  zonën ndërsa vrasjet dhe ekzekutimet me siguri e tejkalojnë numrin 525 sipas një raporti konfidencial (raporti Zakka) 1948.
I dyti ka lidhje me procesin e eksodit të Çamëve Myslymanë, kur çetat e tyre të armatosura, tashmë pa mbështetjen e forcave pushtuese gjermane, u përballën me forcat aleate, të cilat përfaqësoheshin nga luftëtarët  e Zervës, u detyruan që të tërhiqeshin, bashkë me popullatën e paarmatosur (gra e fëmijë).
Largimi i minoriteteve gjermane dhe filogjermane në Evropën Lindore drejt Gjermanisë ishte mjaft i përgjakshëm dhe ushtria e kuqe mjaft e ashpër.
Evakuimi i Thesprotisë nga popullata shqiptaro-myslymane në Verë dhe në Vjeshtë të 1944-ës, megjithë incidentet e kufizuara në masë,  që ndodhën gjatë çlirimit të disa qyteteve, pak muaj pas vendimit të udhëheqjes së shqiptaro-çamëve për evakuim të zonës, ishte e koordinuar (e rregullt) dhe nuk u shoqërua nga veprime të egra nga njësitë e Zervës ndaj popullatës së pambrojtur.

7. Ka pasur ndonjëherë gjyq apo dënim të atyre kriminelëve të luftës që sot do të japin llogari në gjykatat ndërkombëtare? A e dinë fatin e tyre?

Përsa i përket Çamëve Myslymanë që kanë lidhje me krimet e kryera gjatë periudhës së Pushtimit, pati gjyqe dhe dënime nga viti 1945 deri në vitin 1948.
Vetëm se vendimet e gjykatave nuk u ekzekutan kurrë, sepse të dënuarit gjendeshin atëhere në territor shqiptar dhe nuk u ekstraduan kurrë në Greqi që të kryenin dënimin. Nga ana e forcave pushtuese gjermane u dënua vetëm një person, gjenerali Hubert Lanz në të ashtuquajturat gjyqet shtesë të gyqit të madh të Nyrembergut, por asnjëher nuk kreu të gjithë dënimin e tij 12 vjeçar. Në vitin 1951 u lirua pas ndërhyrjes amerikane.
Megjithëse Greqia, me protagonist gjyqtarin epirot AnderaTushi, për një dhjetëvjeçar- deri në vitin 1959- u përpoq që të detyronte kriminelët gjermanë të luftës që të jepnin llogari për aktivitetin e tyre, qeveria gjermanoperendimore krijoi një rrezistencë të fortë dhe në esencë i mbrojti sa nga drejtësia greke sa dhe nga ajo gjermane. Bëhet fjalë për një kapitull të trishtë të marrdhënieve gjermano-greke të pasluftës e cila akoma nuk është studiuar. Nuk është dhe e vetmja.

8. Por çfarë do të thotë si përfundim regjistrimi histoik për një zonë që ka përjetuar një dhunë të paparë nga minoriteti?
Është detyrim i shkencës që të japë një pamje sa më reale të ndodhive të kësaj periudhe  në këtë zonë gjatë Pushtimit, pasi dhe të shkaqeve që e shkaktuan. Mendoj se do të ishte, mungesë respekti në ndaj kujtimit të të gjithë atyre që humbën jetën për shkak të dhunës fashiste dhe naziste të ushtrive pushtuese dhe të aleatëve të tyre nëse ne adoptonim një pozicion apatik ose harrues ndaj ngjarjeve.
9. Asnjëherë në asnjë libër shkollor të historisë nuk është mësuar ky aspekt historik. Sa të nevojshme gjykoni dhe pse?

Është e nevojshme nga pikëpamja pedagogjike, sa për krijimin e një ndërgjegjieje të vërtetë historike, sa dhe për pjesmarrjen e të rinjëve dhe më vonë të qytetarëve, në dialogun publik për këto çështje, që ngacmohen për çfarë do lloj qëllimi.
Mosdija jonë ose mungesa e informacionit rreth këtyre ngjarjeve dhe shkaqet e tyre janë ndihmës të çmuar për mashtruesit, të cilët për arsyet e tyre, përpiqen që të përhapin një imazh të shtrembër për ato sa ndodhën në Epir gjatë Pushtimit.
Shprehja "të kaluara, të harruara" mund të jetë me vlerë për disa raste, por për raste të tjera ka një kosto të lartë.

Historia nuk duhet kurrë që të harrohet por as dhe të tejkalohet. Ja vlen shumë herë të qëndrojmë dhe të  dëgjojmë ato sa ka për të na thënë dhe të na çojnë në të kaluarën, sepse e tashmja është vazhdimi  dhe prespektiva e së ardhmës.

Libri Çamëria e Thanasi Gkotovos u botua nga shtëpia Botuese "Botime Alternative"

Nga Katerina Skismenou

Përgatiti Përktheu © Pelasgos Koritsas.