
Όταν παρήκμασε η εκκλησία στην Μικρά Ασία κατά τους τέσσερις αιώνες που χρειάστηκε για να
ολοκληρωθεί ο εξισλαμισμός ειδικά
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΉ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΟΡΘΌΔΟΞΗ ΤΩΝ ΚΟΡΥΤΣΑΙΩΝ ΗΠΕΙΡΩΤΏΝ - GAZETË ELEKTRONIKE, KULTURORE, HISTORIKE, ORTHODHOKSE E KORÇARËVE EPIROTË
Ένα
ιδιαιτέρως σημαντικό εύρημα εντοπίστηκε και συνελέγη κατά τη διεξαγωγή της
επιφανειακής - γεωαρχαιολογικής έρευνας που πραγματοποιείται σε θέσεις γύρω
από το ιερό της Ολυμπίας, στο πλαίσιο του τριετούς ερευνητικού προγράμματος
με τίτλο «Ο πολυδιάστατος χώρος της Ολυμπίας». Η έρευνα διεξάγεται υπό τη
διεύθυνση της Δρ. Ερωφίλης - Ίριδας Κόλια, προϊσταμένης της ΕΦΑ Ηλείας, σε
συνεργασία με τους καθηγητές Franziska Lang, Birgitta Eder, Andreas Vött
και Hans-Joachim Gehrke του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου και των
Πανεπιστημίων Darmstadt, Tübingen και Frankfurt am Mainz.
Συγκεκριμένα, σε θέση παρακείμενη του ιερού της Ολυμπίας
με κατάλοιπα της ρωμαϊκής εποχής, βρέθηκε πήλινη πλάκα με εγχάρακτη επιγραφή.
Μετά την πρόσφατη ολοκλήρωση της συντήρησής της στο εργαστήριο της ΕΦΑ
Ηλείας, διαπιστώθηκε ότι διασώζει 13 στίχους από την ραψωδία ξ της Οδύσσειας
(ομιλία του Οδυσσέα στον Εύμαιο) και σύμφωνα με την πρώτη εκτίμησή της
ερευνητικής ομάδας, μπορεί να χρονολογηθεί στη ρωμαϊκή εποχή και πιθανώς πριν
από τον 3 ο αι. μ.Χ.
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού,
εφόσον αυτή η προκαταρκτική χρονολόγηση επιβεβαιωθεί κατά τη συστηματική
μελέτη της επιγραφής που έχει ήδη αρχίσει, τότε η πήλινη πλάκα θα διασώζει
ίσως το παλαιότερο σωζόμενο γραπτό απόσπασμα των Ομηρικών Επών που έχει έρθει
στο φως και αποτελεί πέραν της μοναδικότητάς της, ένα σπουδαίο αρχαιολογικό,
επιγραφικό, φιλολογικό και ιστορικό τεκμήριο.
|
Një zbulim i rëndësishëm u gjet dhe u mblodh gjatë një gërrmimi
sipërfaqësor geoarkeologjik i cili u realizua në zonën rreth hierores së
Olimpias, në kontekstin e një programi kërkues trevjeçar me titullin:
"Ambienti multidimensional i Olimpias". Kërkimi realizohet nën
drejtimin e Dr Erofili -Hirida Kolia, drejtoreshë e Zyrës Arkeologjike të
Ilias, në bashkëpunim me pedagogët Franziska Lang, Birgitta Eder, Andreas Vött και Hans-Joachim Gehrke të Institutit Arkeologjikë Gjerman
dhe të Universitetit të Darmstadt, Tübingen dhe Frankfurt am Mainz.
Më konkretisht në një vend pranë hierores
së Olimpias me mbetje të periudhës
romakë, u gjend një pllakë balti me një mbishkrim të skalitur. Pas
përfundimit të punës të restaurimit të saj në punishten e Zyrës Arkeologjike të Ilias , u vëre se ka
të arkivuara 13 varjge nga rapsodia 60 e Odisesë (fjalimi i Odisesë në Evmeo)
dhe sipas vlerësimit të parë të grupit studiues mund të caktohet në kohë
gjatë periudhës romake dhe ka mundësi para shek të 3-të pas Krishtit.
Siç përmend dhe lajmërimi i Minstrisë
së Kulturës, përderisa kjo matje paraprake e kohës verifikohet gjatë studimit
sistematik të mbishkrimit që tashmë ka filluar, atëhere pllaka prej balte do
të ketë ruajtur pjesën më të lashtë nga Eposi Homerik i cili ka parë dritën
dhe përbën përveç unikalitetit të tij, një dëshmi tepër të rëndësishme,
arkeologjike, mbishkruese, filologjike dhe historike.
Shënim i faqes
sonë:
Ne propozojmë
të thërresin Xhufrat apo pseudohistorianë të tjerë shqiptarë, të cilësisë
deri në halen e shtëpisë, të cilët thonë
që gjuha Homerike është shqip, që ta lexojnë dhe ta dëshifrojnë, sepse ata
nuk janë pedagogë të aftë vetëm xhufkat e Shqipërisë historianët e
televizorit, memushët qesharakë që bëjnë dokumentarë "hollivudianë"
mundet të hedhin dritë mbi këtë mister
të "ilirishtes" së vjetër.
(Për ata që
nuk e kuptojnë shaka bëjmë!!!!)
Përktheu përgatiti Pelasgos Koritsas
|
![]() |
Από το οπισθόφυλλο του Τόμου Α': Β. Κυράνη, Ελληνο - Ηπειρωτικά |
Γκάρεθ Οουενς: «Η Φωνή του Δίσκου
της Φαιστού»
«Η α' πλευρά του δίσκου μιλάει για
την έγκυο θεότητα που λάμπει και η β΄πλευρά έχει μια πρόταση σε δυο στίχους,
με μινωική παρήχηση, που αναφέρεται στη θεότητα που δύει. Η δύση της
Αστάρτης/Αφροδίτης/Αφαίας. Με τη δική σας βοήθεια θα ήθελα μια μέρα στο μέλλον
να μεταφράσουμε αυτούς τους στίχους για τη θεότητα του έρωτα, να ξέρουμε πιο
πολλά».
Με αυτά τα λόγια ο γλωσσολόγος δρ.
Γκάρεθ Οουενς, ειδικός σε θέματα μινωικής γραφής, έκλεισε την ενδιαφέρουσα
ομιλία του με τίτλο «Η Φωνή του Δίσκου της Φαιστού» που έδωσε σήμερα Τετάρτη
στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), διοργάνωση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης
(ΕΚΤ) σε συνεργασία με το ΤΕΙ Κρήτης.
«Είναι 61 λέξεις στις δυο πλευρές
και 18 στίχοι σαν σονέτο με ομοιοκαταληξία. Εξι λέξεις μιλάνε για το φως και
έξι λέξεις για τη δύση του φωτός. Τρεις λέξεις μιλάνε για την έγκυο θεότητα
και άλλες 10 για τη θεότητα με διάφορα επίθετα», επισήμανε ο δρ. Οουενς,
απευθυνόμενος, σε άπταιστα ελληνικά, στο πολυπληθές ακροατήριο που κατέκλυσε
το αμφιθέατρο του ΕΙΕ για να ακούσει την πειραματική ερμηνεία του για τις
περισσότερες από τις μισές λέξεις του δίσκου, η οποία έχει βασιστεί σε
πολυετή επιστημονική έρευνα.
«Και σε άλλες επιγραφές»
«Λέξεις και μια ολόκληρη πρόταση
από τον Δίσκο της Φαιστού βρέθηκαν και σε άλλες μινωικές θρησκευτικές
συλλαβικές επιγραφές και στο σπήλαιο του Αρκαλοχωρίου και στο Βουνό Γιούχτα
δίπλα στις Αρχάνες και στην Κνωσό.
»Οι θρησκευτικές αυτές επιγραφές
εντοπίστηκαν και με τάματα, συνεπώς οι μινωικές λέξεις που ήταν με τα μινωικά
τάματα έχουν σχέση και με τη θρησκεία και με την υγεία.
»Αρα έχουμε ένα λογικό περιεχόμενο
(context), ότι δηλαδή ο Δίσκος της Φαιστού είναι μια μινωική θρησκευτική
συλλαβική επιγραφή που διαβάζεται με επιγραφική συνέχεια και έχει σχέση με
σχεδόν παράλληλα κείμενα τα οποία σχετίζονται με ιερούς τόπους και με τάματα,
δηλαδή με ευχές και προσευχές και πάνω από όλα με την υγεία», ανέφερε.
Και τόνισε επίσης ότι «χωρίς τους
καλούς φίλους και συναδέλφους δεν θα είχαμε φτάσει στην ανάγνωση, που πιστεύω
ότι είναι η καλύτερη δυνατή που υπάρχει τα τελευταία 110 χρόνια ή τους
τελευταίους 37 αιώνες που κάποιος ή κάποια διάβασε τον Δίσκο στην Κρήτη ίσως
για τελευταία φορά, 500 χρόνια πριν τον Τρωικό Πόλεμο»
Και συμπλήρωσε: «Φυσικά έχω κάνει
λάθη. Παίρνω όλη την ευθύνη πάνω μου. Αλλά έχουμε κάνει και μια προσπάθεια.
Δεν υπάρχει κάποιος που δεν έχει κάνει λάθη, απλώς υπάρχει κάποιος που δεν
έχει κάνει την προσπάθεια. Απόψε θα ήθελα να μοιραστώ αυτή την προσπάθεια
μαζί σας με την ελπίδα ότι θα κάνουμε βελτιώσεις και διορθώσεις μαζί.
»Με την ανάγνωσή μας πιστεύουμε
πλέον ότι μπορούμε να διαβάζουμε το 99% από τον Δίσκο της Φαιστού με τις
φωνητικές αξίες της μυκηναϊκής Γραμμικής γραφής Β. Εχουμε συνολικά 242 σημεία
γραφής, δηλαδή συλλαβογράμματα, με 45 διαφορετικά σημεία. Ηρθε η ώρα να
κάνουμε το επόμενο βήμα στην κατανόηση» πρόσθεσε.
«Τώρα μπορούμε να μιλάμε για το τι
μπορεί να σημαίνουν πιο πολλές από τις μισές λέξεις του δίσκου» και πως για
το 10% από τις 61 λέξεις «έχουμε ενδείξεις γλωσσολογικές ότι σημαίνουν κάτι»
χωρίς να γνωρίζουμε την ακριβή σημασία τους, είπε.
«Ισως η φωνή μιας μινωικής Σαπφούς
ή Υπατίας μιλάει για την Αστάρτη της μινωικής Κρήτης, τη θεότητα του έρωτα. Ο
δίσκος έχει 18 στίχους με ομοιοκαταληξία, με ποιητική παρήχηση. Μήπως μιλάμε
για στίχους σαν το σονέτο του Σαίξπηρ; Ή μήπως για κάτι σαν τις μαντινάδες
από την Κρήτη;» αναρωτήθηκε, μυώντας το κοινό του στα μυστικά του Δίσκου της
Φαιστού, που ακόμα έχει πολλά να αποκαλύψει.
Στην εκδήλωση απηύθυναν
χαιρετισμούς η δρ. Εύη Σαχίνη, διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης
και ο καθηγητής Γιάννης Καλιακάτσος, τέως αντιπρύτανης, ακαδημαϊκός
διευθυντής Γραφείου Διεθνών Σχέσεων ΤΕΙ Κρήτης. Ακολούθησαν ερωτήσεις από το
κοινό.http://www.tanea.gr/
|
Gareth Owens: “Zëri i
Diskut të Festu”
“Nga ana nr 1
e diskut flitet për një hyjni shtatzënë e cila ndriçon ndërsa krahu nr 2 ka
një fjali në dy vargje, me aliteracion minoik, e cila flet për hyjninë që
perëndon. Perëndimi i Astratit/Afërditës/Afeas. Me ndihmën tuaj do të doja
një ditë në të ardhmen të përkthejmë vargjet për hyjninë e dashurisë, të
mësojmë më shumë”.
Me këto
fjalë, glosologu Dr Gareth Ouens, që është një specialist në shkrimin minoik,
mbylli ligjëratën e tij interesante me titullin “Zëri i Diskut të Festu” që
mbajti në Instutin e Kërkimeve Shtetërore,
të organizuar nga Qëndra Kombëtare e Vërtetimeve në bashkëpunim me
Universitetin e Kretës.
“Janë 61
fjalë nga të dyja anët dhe 18 vargje si soneta me rrimë. Gjashtë fjalë i
rreferohen dritës dhe gjashtë fjalë
perëndimit të djellit. Tre fjalë flasin për një hyjni shtatzënë dhe dhjetë të tjera për hyjninë
me mbiemra të ndryshëm”, theksoi o doc. Owens, duke ju drejtuar, me një greqishte të përsosur, dëgjuesve të
shumtë të cilët kishin mbushur sallën e Institutit për të dëgjuar
interpretimin eksperimental të tij për më shumë se gjysmën e fjalëve të
diskut, i cili është bazuar në një kërkim shumëvjeçar shkencor.
“Të tjera
mbishkrime”.
“Fjalë dhe
një fjali e plotë nga Disku i Festu u gjendën
dhe në mbishkrime rrokjesh minoike fetare dhe në shpellën e
Arkalohoriout dhe në malin Juhta pranë Aharnes dhe në Konso.
“Këto
mbishkrime u gjetën dhe me dedikime, si rrjedhim fjalën minoike që ishin me
dedikime minoike kanë lidhje me fenë dhe me shëndetin.
“Pra kemi një
përbërje llogjike (kontekst), që do të thotë se Disku i Festos është një
mbishkrim në rrokje minoik fetar i cili lexohet me një vazhdimësi
mbishkrimore dhe ka lidhje me pothuajse tekste paralele me të cilat kanë
ldihje me vende të shenjta dhe dedikime, dmth me urata dhe lutje dhe mbi të
gjitha me shëndet”, përmendi profesori.
Gjithashtu
theksoi se “Pa miqtë dhe kolegët e mirë nuk do të kishim arritur në leximin e
tekstit, që besoj se është dhe më i miri i mundshëm këtu e 110 vitet e fundit
ose 37 shekujt e fundit që dikush lexoi Diskun në Kretë ndoshta për herë të
fundit, 500 vjet para Luftës Trojane”.
Plotësoi: “
Natyrsisht kam bërë gabime. Marr përsipër të gjithë përgjegjësinë mbi vete. Por
kemi bërë një përpjekje. Nuk ekziston dikush që nuk ka bërë gabime, thjesht
ekziston dikush që nuk është përpjekur. Sot do të doja që të ndaj këtë
përpjekje me ju, me shpresën se do të bëjmë përmirësime dhe korrigjime
sëbashku. “
“Me leximin
tonë besojmë tashmë se mund të lexojmë 99% të diskut të Festu me vlerat
fondetike të shkrimet linear mikinaik B. Kemi tërësisht 242 pika shkrimi,
dmth gërma rrokje, me 45 pika të ndryshme. Erdhi çasti që të bëjmë hapin
tjetër mbi kuptimin” shtoi ai.
“Tani mund të
flasim mbi se çfarë kuptimi kanë shumë nga gjysmat e fjalëve të diskut” dhe
se si për 10% nga 61 fjalë “kemi
gjurmë gjuhore se ato kanë një kuptim” pa ditur kuptimin e tyre ekzakt.”
“Ndoshta zëri i një Sapfoje minoike ose zëri i
Ipatias flet për Astartin e Kretës Minonike, perëndeshën e erosit. Disku ka
18 vargje me rrimë, me një ngjyrim poetik. Mos ndoshta flasim për vargje si
soneta e Shekspirit? Apo si mandinadhat e Kretës?” pyeti, duke e futur
publikun në sekretet e Diskut të Festu, i cili ka shumë akoma për të na
zbuluar.
Këtë event e
përshëndetën dr Evi Sahini, drejtoresha e Qëndrës Kombëtare të
Dokumentacionit dhe profesori Jani Kaliakatsos, ish rektor, drejtor akademik
i Zyrës të marrdhënieve Ndërkombëtare të Universitetit të Kretës. Më pas u dëgjuan
pyetjet e spektatorëve.
Përktheu përgatiti: Pelasgos Koritsas |