SHBA zgjedh Greqinë si shtyllë strategjike në Ballkan, çon si ambasador 'buldozierin' Hoyt Brian Yee

Greqia është shtylla e strategjisë amerikane në rajonin e Ballkanit. Këtë pohon në një intervistë për gazetën greke “Kathimerini”, ambasadori amerikan në Athinë, Geoffrey Pyatt, referohet Respublika.

Sipas tij caktimi si ambasador në Greqi i zv.ndihmës sekretarit të Departamentit të Shtetit për Europën, Hoyt Brian Yee tregon se SHBA po synon të investojë në këtë vend që e shikon me përparësi në Ballkan. Pyatt është treguar shumë optimist kur vjen puna për investimet amerikane: ai ka folur për Selanikun, për gazsjellësin TAP dhe seksionin greko-bullgar (IGB). Pyatt po ashtu ka shprehur gatishmërinë e biznesit amerikan për të investuar në portin e Alexandroupoli që është terminal në këtë kontekst. Bëhet fjalë për shprehjen e interesit nga Exxon Mobile dhe nga Energean; ky i fundit ka marrë së fundmi miratimin për të nisur kërkimet në detin Jon dhe aktualisht operon në Greqinë e Veriut.

I pyetur mbi rolin e Turqisë në Mesdheun Lindor, ambasadori amerikan ka përcjellë si pikë të parë, kundërshtimin amerikan për një gazsjellës të dytë për Turkish Stream.

“Ne e shohim atë si një tjetër rrugë, njësoj si Rryma Veriore për Europën, për të zgjeruar varësinë nga gazi rus në një mënyrë që është keq për sigurinë europiane dhe për rritjen ekonomike të Europës. Turqia me përkufizim është pjesë e Korridorit të Jugut. E vetmja rrugë që gazi të vijë nga Azerbajxhani në Greqi për TAP është duke kaluar në territorin turk, kështu që këtu ka një rol natyral…Kjo është arsyeja që ne kemi qenë mbështetës kaq të mëdhenj të TAP, sepse krijon dinamika për Greqinë, Italinë dhe për vendet e Ballkanit Perëndimor”, shprehet ambasadori amerikan në Greqi.

Ai ka shprehur vlerësime për qëndrimin grek në raport me Turqinë, duke konsideruar se Turiqa, duhet, ashtu siç propozon Greqia, të qëndrojë në institucionet perëndimore dhe me Perëndimin./Syri/

Shoqëria babilonike – Edison Ypi

 

Shqipëria është vendi më i rëndësishëm i botës, ai vend që përcakton fatet e planetit, dhe shqiptarët janë njerëzit më inteligjentë, më puntorë, më trima, më heroikë të rruzullit.
Ky pohim është budallallëk. Megjithatë në shoqërinë babilonike lejohet ta thuash sa herë të vjen ndërment dhe ta përsërisësh sa herë të intereson.
Do shpallen emrat e spiunëve. Të thuash se në listat përkatëse është, ta zemë, emri im që me Sigurimin kam qënë më i largët se toka me galaktikën e Andromedës, është e sigurtë se nënën motrën, gruan, dhe të gjitha femrat e fisit deri në 17 breza i ke karaputana, vet’ je kurv, fëmijët nuk i ke të tutë por të komshiut qefli dhe gruas tënde lavire. Mirpo në shoqërinë babilonike që po e ndërtojmë me sukses të madh, s’ka pse të mos thuhet edhe kjo.
Po thonë se shumica e spiunave kanë qënë nga të përsekutuarit. Çka nënkupton se ideatorët dhe ekzekutorët e vërtetë të persekutimit të Shqipërisë diktatoriale, nuk paskan qënë ata që dinim, çeta e vrasësve që morën pushtetin më ’44-ën, por viktimat e tyre, të internuarit, të burgosurit, të pushkaturit. Zbulimi befasues mund të jetë tmerrues në një shoqëri normale. Por është më se i mundur në shoqërinë babilonike.
Nga stili inekzistent, fjalori i varfër, klishetë e neveritëshme që të nxjerrin mallin e Zërit të Popullit, kuptohet se jo pak nga ata që sot hiqen për konservatorë janë ca qesharakë ngrehalucë pa asnjë impakt në publik për të cilët Shqipëria nuk është më e madhe se kafeneja ndër të cilët shquajnë ca gjydyrymë që llomotitin nga jashtë, ca gomerë që hiqen për gjenialë. Le të jenë. Shoqëria babilonike ua lejon.
Ka në Shqipëri treva me dhjetra fshatra ku mijëra shqiptarë punojnë, mbjellin, korrin, ndërtojnë shtëpi, kultivojnë vreshta, pinë raki, dehen, dashurohen, martohen, bëjnë kalamaj, trashëgohen. Por kanë një të keqe; Nuk vrasin njëri-tjetrin. Duke mos u vrarë me sho-shoq, nuk prodhojnë lajm. Duke mos prodhuar lajm nuk dalin në media. Duke mos dalë në media nuk ekzistojnë. Për shoqërinë babilonike është më se normale.
Rrjetat sociale po shërbejnë si një mundësi e mrekullueshme për tu mundësuar budallenjve të krijojnë një të dytë, të tretë, të katër, të pestë, të njëqintë, identitet të paqënë por të dëshiruar. Dëshmon krizë identitare me përmasa gjiganteske. Rëndësi ka që shoqëria babilonike, mes shumë të mirave të tjera, edhe këtë e mundëson.
Sa qef të jetosh në shoqërinë babilonike. Ku s’të lypset të shohësh realitetin e ashpër, por vetëm ëndërra të buta me sy hapur duke u ngutur të vdesësh këndshëm.

BE me qëndrim zyrtar, nazizmi dhe komunizmi ideologji terrori

 

"Dita evropiane e përkujtimit për viktimat e të gjitha regjimeve totalitare dhe autoritare përfaqëson vlerat e përbashkëta të Evropës dhe shteteve anëtare të saj”- ka shkruar në Twitter nënkryetari i Komisionit Evropian, Frans Timmermans duke i vënë kapak diskutimit të hapur nga qeveria greke, e cila kontestoi shenjën e barazisë mes nazizmit dhe komunizmit.

Deklaratat e zyrtarit europian erdhën gjatë  konferencës ndërkombëtare të mbajtur në Estoni me rastin e Ditës Evropiane të përkujtimit për viktimat e komunizmit dhe nazizmit, ku ishin të pranishëm të gjithë ministrat e Drejtësisë së vendeve të Bashkimit Europian. Konferenca mori karakterin e një konflikti, pasi  ministri grek i Drejtësisë kritikoi nismën e presidencës së estoneze të BE-së. Nga ana e tij, Ministri i Drejtësisë i Estonisë, Urmas Reinsalu, premtoi se do t'i përgjigjet me shkrim homologut grek, i cili argumentoi se nazizmi dhe komunizmi nuk mund të barazohen.

"Çuditërisht, kjo letër do të japë një shpjegim shumë të qartë për faktin se këto aktivitete janë jetike dhe të domosdoshme për të ardhmen tonë dhe kujtimin e miliona viktimave. Do të thosha se kjo nuk është çështje politike, por e bazuar në vlera dhe në ligj. Baza e kësaj është dinjiteti njerëzor " shtoi Reinsalu. Presidenti i Platformës Evropiane të kujtesës dhe ndërgjegjes (PEMC) Goran Lindblad, i cili gjithashtu mori pjesë në konferencën për shtyp, theksoi rëndësinë e dënimit të të gjitha regjimeve totalitare.

"Nuk është e nevojshme të krahasohen apo barazohen regjimet e ndryshme totalitare. Nuk ka nevojë. Ne vetëm duhet të shohim rezultatet e aktivitetit të tyre. Të dy tekstet -The" Mein Kampf " i Hitlerit dhe Karl Marx përfshijnë idenë e përdorimit të terrorit, në mënyrë që  diktaturat mbeten në pushtet. Komunistët janë në qeveri në Greqi, por nuk ka shumë qeveri të tilla. Nëse do të kishte më shumë, ata do të mendonin ndryshe. Prandaj shpresoj që t'i përgjigjeni me vendosmëri", iu drejtua tha Lindblad ministrit estonez.

Vlen të përmendet se grupi i së Majtës së Bashkuar Evropiane / Nordik Gjelbër (GUE / NGL) Parlamenti miratoi të martën një deklaratë në mbështetje të ministrit grek, duke e akuzuar Estoninë për politizim të Presidencën e BE-së, dhe akuzuar Talinin se konferenca që do të mbahej ishte "një fyerje ndaj kujtesës historike evropiane".

Nënkryetari i Komisionit Evropian, Frans Timmermans tha se Komisioni Evropian duhet të miratojë plotësisht temën e konferencës së presidencës së Estonisë. "Bashkëpunimi evropian, patriotizmi dhe vlerat tona na bëjnë të jemei ku ndodhemi. Le të hedhim poshtë nacionalizmin ekstrem që na dobëson të gjithëve. Kjo është BE, e themeluar mbi vlerat e respektit dhe dinjitetit njerëzor, lirisë, demokracisë” - thekson Timmermans.

http://www.respublica.al 

I kishte kërkuar Enverit të mos i mbyllte kishat, por nuk do të besoni se çfarë i kishte bërë ai

Mihal Davidhi, nga fshati Zhukë i Novoselës në Vlorë, në vitin 1967 ishte 19 vjeç kur mori guximin dhe i shkroi një letër të thjeshtë udhëheqësit të madh e të lavdishëm të popullit shqiptar, shokut Enver Hoxha. “Të madh, të lavdishëm…” e quanin të gjithë në atë kohë Enver Hoxhën.

Mirëpo kjo letër e shkruar me shpirt, në kërkim të dritës, do të ishte fatale për Mihal Davidhin. Kërkoi dritë dhe gjeti errësirën. I hapi zëmrën partisë dhe ajo i mbylli të gjitha dyert e jetës. Ishte gënjyer keq. Ishte mashtruar akoma më keq nga propaganda komuniste. I kishte besuar sloganit të partisë “se cilido mund të shkruajë me shkronja të mëdha ç’mendon për punën dhe njerëzit”.

Pas këtij slogani, të mëdhenj e të vegjël filluan t’i shkruajnë partisë dhe shokut Enver, pavarësisht se punonin në uzinë apo fabrikë, pavarësisht se punonin në fermë apo kooperativë, pavarësisht se mësonin në bankat e shkollës, apo militonin në ushtri. Kushdo mund t’i hapte zëmrën partisë dhe shokut Enver.

Nga të katër anët e Shqipërisë vërshuan letrat e popullit drejtuar partisë dhe shokut Enver, Komitetit Qendror dhe Presidiumit të Kuvendit Popullor. Aq shumë letra shkruheshin nga populli, sa një gjë e tillë u kthye në epidemi. Shumë nga këto letra botoheshin në gazetë. Për shumë të tjera bëheshin komente pa fund. Më të zgjedhurat lexoheshin publikisht në uzina, fabrika e shkolla.

Në atë kohë nuk kishte televizion, po Radio Tirana, e vetmja në Shqipëri buçiste nga mëngjesi në mbrëmje duke lexuar letrat që populli i shkruante partisë.

Në Komitetin Qendror kishte një sektor të veçantë që lexonte letrat e popullit. Ishin këta njerëz që zgjidhnin me kujdes letrat që do bëheshin publike. Ishin këta njerëz që vendosnin se cilat letra do t’u kalonin komiteteve të partive në rrethe për shqyrtim, cilat nuk kishin interes e do hidheshin në kosh pa i parë e pa i lexuar njeri, dhe të tjera që do t’i kalonin Sigurimit të Shtetit për verifikim. Këto ishin letra të zeza, letra me spec, që kërkonin të shqetësonin udhëheqjen e lartë të partisë, prandaj ata që i shkruanin, duhet të jepnin llogari. Pse e kishin shkruar këtë letër, si e kishin shkruar, kush i kishte mësuar, me kë bashkëpunonin, a kishin kryetar, e të tjera e të tjera.

Ndërkohë që punonte një armatë e tërë për të nxitur njerëzit që të shkruanin letra, një armatë tjetër, dy herë më e madhe, punonte për t’i seleksionuar këto letra.

Në këtë atmosferë, Mihal Davidhi e kuptoi se ishte i vonuar për të shkruar letrën e tij. Më kot ishte përpëlitur për net të tëra me dilemën për ta shkruar apo jo letrën e tij.

Prindërit e tij ishin kooperativistë të thjeshtë. Ata punonin në bujqësi. Nuk kishin arsim, po ishin njerëz të ndershëm. Si të tillë, besonin në Zot, besonin te Jezu Krishti. Një gjë të tillë e bënin me shpirt.

Me besimin te Zoti i edukuan edhe të gjashtë fëmijët e tyre, Mihalin, vëllain e tij, si dhe të katër vajzat e tyre. Kur vendosi t’i shkruajë letër Enver Hoxhës dhe Presidiumit të Kuvendit Popullor, Mihali ishte 19 vjeç. Ishte viti 1967, kur në të gjithë Shqipërinë po prisheshin kishat dhe xhamitë. Ishte koha kur rinia shqiptare, nën udhëheqjen e partisë, me mësimet e shokut Enver, ishte vënë në ballë të aksionit për të shkallmuar nga themelet këto vatra të obskurantizmit që helmonin njerëzit e i largonin ata nga partia dhe mësimet e saj.

Duke iu kthyer atyre viteve të largëta, Mihal Davidhi kujton: Ne jetonim në një vend të mbyllur. Ishim krejtësisht të izoluar dhe çuditërisht kujtonim se dinim shumë, po nuk dinim asgjë. Kujtonim se ishim të pasur, po në fakt ishim shumë të varfër. Ëndrra jonë ishte të mbaronim shkollën. Të ishim sa më të rregullt në jetë e të bëheshim kooperativistë të mirë. Shumë-shumë të bëheshim traktoristë, shoferë, brigadierë.

Në atë kohë, për ne të provincës nuk hapej kollaj drita jeshile. Kështu, pasi mbarova shkollën e mesme, më morën ushtar.

Kam qenë në rrethin e Korçës, në një repart artilerie me topa 192. Aty kam dëgjuar në radio vendimin e qeverisë, ku me ligj, në Shqipëri ndalohej besimi fetar. Kjo ishte një dhimbje shumë e madhe për mua që besoja te Zoti. Duke prishur të gjitha kishat e xhamitë, gjithçka që lidhej me besimin te Zoti, për mua kjo ishte absurde, një vendim i kobshëm.

Unë isha i hapur. Madje thosha: “Ne duhet ta kundërshtojmë këtë. Si është e mundur të na heqin Zotin?! Kujt duhet t’i besojmë? Një udhëheqësi! Po ai është si ne”. Ushtria më kishte burrëruar, më kishte zhvilluar. Aty kisha lexuar shumë libra, shumë autorë të ndryshëm. Pra, isha më i formuar.

Ndërkohë në kooperativë shihja se njerëzit punonin për një copë bukë. Po kuptoja izolimin, varfërinë, gati-gati skllavëruese. Ç’mund të bëhej më tutje? Pasi kaloi viti i ri, në atë kohë nuk kishte Krishtlindje. Asgjë. Madje, nëse zbuloheshe se festoje Krishtlindje, mund të futeshe në burg. Gjithë muajin janar po mendoja se çfarë mund të bëja. Nuk shikoja hapësirë, nuk shikoja dritë. Me vete mendoja se vetëm Zoti mund të më ndihmonte.

E përse të mos i shkruaj partisë, vetë shokut Enver dhe Presidiumit të Kuvendit Popullor?

Unë jam thjesht një njeri, një ortodoks, një i ri kooperativist. Nëse nuk do ta ngrinim zërin, ne që besonim në Zot, kush do ta ngrinte?

Përse u prishën kishat dhe objektet e kultit?

E përpunova këtë vendim, e përpunova… dhe shkrova një letër.

Ishte një letër e hapur, drejtuar Enver Hoxhës si Sekretar i Parë i Partisë dhe Presidiumit të Kuvendit Popullor me president Haxhi Lleshin. Unë mendoja se partia duhet ta rishikojë këtë vendim. Pse? Sepse pa besimin te Zoti, ç’do të bëjmë? Plus kësaj, ne nuk mund të ecim përpara si komb, si shoqëri, si familje pa Zotin. Kujt do t’i drejtohemi ne e kujt do t’i themi Zot? Për këto pikëpyetje, unë doja shpjegim. Për këtë letër që po ju shkruaj, ju mund të më burgosni, mund të më vrisni, mund të bëni ç’të doni, por gjyqit të fundit, gjyqit para Zotit, askush nuk i shpëton. Në fund, me respekt Mihal Thoma Davidhi. Kjo ishte letra ime e hapur, një letër individuale.

Nuk u konsultuat me të tjerë, në mënyrë që letra, veç firmës suaj, të mbante edhe firma të tjera?

Jo, një gjë e tillë për atë kohë ishte e rrezikshme. Nëse nuk i pëlqente partisë kjo letër, atëherë gjithë firmëtarët do trajtoheshin si grupazh, madje si grupazh i organizuar. Nuk do merrej në qafë një njeri, po gjithë grupi, familjet po e po.

Mirëpo unë isha i bindur se letra ime do të pëlqehej nga partia, se ajo do të hapte polemika, po më në fund do të ndërhynte partia, vetë shoku Enver e do thoshte: “Ndaluni pak! Ky djalë i ri ndoshta ka të drejtë. Pa të mendohemi mirë. Të vjetrit, prindërit tanë kanë besuar në Zot, e ky djalë i edukuar nga partia mendon dhe i sugjeron partisë që të mos i lëndojmë njerëzit tanë të dashur. Ata që duan të besojnë në Zot, le të besojnë. Ata që nuk duan, le të mos besojnë”.

Në këtë mënyrë Enver Hoxha kënaqte të dyja palët. Unë kthehesha në hero të ditës, sepse me letrën time kisha ndihmuar partinë. Kështu mendoja atëherë.

Pasi e shkrova letrën, e futa në një zarf dhe u nisa për në Vlorë.

Në këtë moment, vjen motra.

– Ti ke shkruar diçka të fshehtë, – më thotë ajo. Kërkoi të ma marrë letrën, por unë refuzova. Erdhi edhe nëna. Kur më pyeti, i thashë:

– Asgjë, moj nënë. Kërkoj të bëhem burrë, e kaq, – pa i thënë se ç’kisha bërë.

Ku e postuat letrën, në fshat?

Jo, në fshat nuk kishte postë. Vajta në Vlorë. E postova rekomande dhe po prisja. Sigurisht që do të më kthenin përgjigje.

Pasi kaloi një muaj e kuptova se letra ime ishte një thirrje e shuar, një zë në shkretëtirë. Ajo ishte një lule që kërkonte të çelte në acar, para se të vinte pranvera. Ajo letër ishte e destinuar të thahej nga ngrica e regjimit. Megjithatë, përsëri thosha me vete: Jo, patjetër do të vijnë të më pyesin.

Madje, do të më marrin mendim sepse unë nuk kisha bërë asgjë të keqe ndaj pushtetit popullor, as ndaj atdheut tim, as ndaj shoqërisë. A mund të dënohesha thjesht se kisha shkruar një letër, ku shprehja pikëpamjet e mia, ashtu siç na mësonte partia dhe shoku Enver?

Ditët kalonin e asgjë nuk po ndodhte.

Një ditë më thërret kryetari i Këshillit e më thotë: “Dëgjo Mihal! Kooperativa jonë ka nevojë për elektricist dhe ne kemi menduar t’ju çojmë juve në një kurs në Vlorë për t’u bërë elektricist. Jeni familje komunistësh, familje dëshmori, kështu që ju takon kjo bursë. Nëse jeni dakord bëni një kërkesë me shkrim”.

I entuziazmuar për besimin që kishin ndaj meje e bëra menjëherë kërkesën me shkrim.

Unë nuk e dija se letra ime drejtuar shokut Enver ishte seleksionuar nga sektori i letrave si letër e zezë. Sigurimi i Shtetit kish ditë që punonte për të. Përgjigjja nga operativi i zonës kish shkuar deri lart se Mihal Davidhi nuk mund të shkruante një letër të tillë, pasi babai i tij është komunist. Vëllai i tij është dëshmor, madje edhe vëllai i nënës është dëshmor. Vetë Mihali është ushtar shembullor në të gjitha drejtimet. Një njeri i tillë si Mihali, nuk mund të dalë kundër vijës së partisë.

Mirëpo ata më lart, në ministri, që u shkonin punëve deri në fund, dhanë urdhër të verifikohet shkrimi. Kursi për elektricist ishte një sajesë. Sigurimi i Shtetit donte shkrimin tim, në mënyrë që ta krahasonte origjinalin me letrën.

Pse duhet ta bënin një gjë të tillë, kur ju kishit vënë emrin tuaj?

E kisha vënë, por ata dyshonin se mos e kishte bërë njeri tjetër, pasi unë vija nga një familje dëshmorësh, të luftës.

Verifikimi nëse ishte i njëjti shkrim, për ta ishte më se normal. Pas verifikimit të shkrimit më arrestuan.

Çfarë ndodhi me ju, pasi ju arrestuan? Ku ju çuan?

Më futën në izolim, në Degën e Punëve të Brendshme. Në një birucë të veçantë. Aty e kuptova se çdo të thoshte diktaturë dhe sa e vështirë ishte për ta përballuar. Besimi te Zoti që më kishin kultivuar prindërit më jepte motiv për të qëndruar.

Pas tri ditësh, në mes të natës, më merr polici e më ballafaqon me hetuesin. “Letrën e ke bërë ti, por ne duam të dimë kush të mësoi, në cilin grup bën pjesë, me kë je lidhur, kush ju drejton?”.

Kur hetuesi e pa se unë nuk kisha gjë për të thënë, se letrën e kisha shkruar vetë, me emrin tim, se nuk kisha lidhje me asnjë grup, me asnjë drejtues, madje as me imperialistët amerikanë, as me revizionistët sovjetikë dhe as me monar kët grekë, siç aludonte ai.

Hetuesi u egërsua.

“Pse duhet ta heqim Zotin me ligj?,- i thashë unë.- Nëse dikush do që të besojë, le të besojë! – Ose do të nxjerrësh grupin dhe njerëzit që të kanë shtyrë, ose do të kalbesh në burg!,- më tha hetuesi.- Nëse ju kërkoni vdekjen time, lavdi Zotit, ja ku më keni, por unë nuk po ju gënjej. Përse më detyroni të gënjej? -Kush ju frymëzoi?,- më pyeti hetuesi. – Ungjilli, Bibla, leximet e shenjta. -Sot po të lë të lirë,- më tha hetuesi,- por herë të tjera, mendohu mirë”.

Pas disa ditësh më mori përsëri në pyetje, natën. Më hodhi në tavolinë një kryq dhe një libër të Shën Kozmait që unë i kisha fshehur në baxhanë e shtëpisë në fshat. Çështja u komplikua edhe më shumë, pasi rrezikoja 3 deri në 10 vjet burg për agjitacion e propagandë.

Dolët në gjyq?

Jo, nuk dola në gjyq. Vendosa të bëja vetëflijim. Vendosa të mos ha e të mos pi. Një ditë, dy, tri, katër. Ditën e pestë erdhën e më thanë: “Pse nuk ha?”.

Doja të vdisja. S’kisha motiv të jetoja më, por kjo ishte dobësia ime.

Ditën e gjashtë më vjen prokurori i qarkut. Ai ishte njeri me potencë. Kish qenë në Drejtorinë e Përgjithshme në Tiranë, pastaj meqë i kishte dhënë të drejtë një gruaje Enver Hoxha e kishë kritikuar. Drejtësi partie. Kështu që e hoqën nga Tirana dhe e sollën prokuror në Vlorë. Ky ishte nga fshati im, mik i familjes tonë. U pa qartë se donte të më shpëtonte. Nuk donte që unë të bëja burg.

Ky hetues më vjen në birucë, më gjen të shtrirë në dysheme e më thotë” “Pse nuk ha? Pse bën grevë urie? Pse do që të vdesësh?”.

Duke vazhduar bisedën më thotë: “Unë e japë jetën për partinë, ti për kë e jep jetën? -Për Zotin,- i thashë. – Mua më bëhet qejfi që një djalë nga Myzeqeja është trim, por këtë trimëri ta vëmë në dispozicion të partisë e të shokut Enver e jo për Zotin. Që të luftosh duhet të bëhesh burrë. Që të bëhesh burrë duhet të hash”. Me këto fjalë ai më dha kurajë. Bëra kryq e falënderova Zotin. Fillova të ha bukë.

Për fat kisha një prokuror nga anët e mia, Spiron, mik i familjes sonë, i cili kishë dëshirën të më ndihmonte, por pa u kuptuar nga të tjerët, ndryshe do të dënohej vetë si kundërshtar i partisë dhe pushtetit popullor. Spiro i njihte mirë ligjet. Ai e dinte se sistemi komunist nëse falte këtë mund të bënte vetëm për një të sëmurë mendor. Por edhe këta i fusnin në psikiatri. Unë s’kam qenë asnjëherë i sëmurë. Nuk jam as sot. Ai më dërgoi në Burgun e Tiranës. Përpiloi një raport mjekoligjor të gjatë e indirekt më la të kuptoja se si duhet të sillesha.

Në Burgun e Tiranës ndenja 3 muaj. Aty njoha të burgosurit politikë, siç ishte Panajot Buzuku nga Belahova e Delvinës, i cili ishte dënuar për tentativë arratisjeje. Ai kishte krijuar grupin e Delvinës, mirëpo ishte zbuluar dhe e kishin futur në burg. Ai më mësoi e më drejtoi bëj kështu e ashtu. “Ji shumë i kujdesshëm se edhe këtu brenda ka spiunë e të fusin në kallëpe që nuk del dot më”. Edhe ai besonte shumë te Zoti. “Bëju i zgjuar, përdor pak taktikë”. Pastaj më pyeti: “Ju je më mirë, të jesh jashtë, apo të jesh brenda? Unë jam dënuar me 20 vjet burg. 20 vjet nuk do t’i japë asgjë shoqërisë. Këtu edhe mund të vdesësh e të mos dalësh i gjallë, kurse jashtë ke mundësi të bësh diçka të dobishme”. Kur dola në komision bëra ato që më kishë thënë shoku im. Konkluzioni: I sëmurë psikik, prandaj e ka shkruar edhe atë letër të mallkuar. D.m.th. isha i papërgjegjshëm për veprimet që bëja. Për të gjitha këto ishte kujdesur miku ynë i familjes.

Ju liruan nga burgu?

Jo, më çuan përsëri në Burgun e Vlorës. Më mbajtën një- farë kohe, u bë përsëri një gjyq i dytë dhe aty nga fundi i dhjetorit më çuan në psikiatri. Për mua kjo ishte një kosto shumë e lartë. Do t’u nënshtrohesha ilaçeve. Nuk jam mjek, jam agronom, por diçka mësova. Medikamentet në psikiatri janë injeksione që shkatërrojnë gjithë sheqernat në gjak dhe pas kësaj të kalojnë në elektroshok.

I lutesha Zotit që të më mbronte e të më shpëtonte nga kjo situatë.

Pas gjashtë muajve në spital më nxorën në gjyq dhe arritën në përfundimin se isha shëruar. Kështu më liruan.

Ku shkuat?

Në fshat, në Zhukë. Atje gjeta një atmosferë tepër armiqë- sore. Familjen e kishin izoluar me kohë. Kostoja që pagova për një letër ishte e lartë jo vetëm për shëndetin, por edhe nga pikëpamja morale.

Pas proceseve demokratike u lidha me kishën. Dëshira ime ishte të bëhesha prift, mirëpo kanuni i kishës nuk më lejonte të bëhesha prift, pasi isha martuar dy herë. Imzot Anastasi, fort lumturia e tij, më emëroi ekonomist në akademinë e Shëno Vlashit.

Pas gjithë kësaj historie, a e ndieni veten të kënaqur e të gëzuar?

Po. Kur shkrova letrën isha fare i ri. Sot jam 70 vjeç. Shoh thinjat e pleqërisë. Po përgatitem. Nuk jam i përsosur, por përpiqem të jem njeri i mirë. Kam vënë gjithë aftësitë e mia mendore, fizike dhe intelektuale në shërbim të kishës e të akademisë. I gjithë gjelbërimi që shihni rreth e rrotull ka kontributin tim modest.

Komunizmi ishte një e keqe e madhe për të gjithë ne. Qoftë larg e mos ardhtë më ai sistem, sepse nuk ka qenë aq i lehtë për t’u përmbysur. Veçanërisht mentaliteti i tij. Për të mos iu kthyer atyre që thamë, kam një mesazh. Unë edhe ata policë që më kanë rrahur i kam falur. I kam falur e kam thënë Zoti i bekoftë edhe ata!

AGRON GJEKMARKAJ/ “Lila u tall me priftërinjtë, Mavraj s’i jep dorën kardinalit. Pse luajnë në Greqi e Gjermani dhe jo në Libi e Iran?”

Agron Gjekmarkaj

 Kur para dy vitesh në stadiumin e Beogradit luhej ndeshja Serbi – Shqipëri, i gjithë kombi shqiptar përjetonte krenarinë, zemërimin dhe shqetësimin që ai eveniment sportiv i shndërruar në ngjarje krijoi. Mënyra se si luante skuadra, mënyra se si reaguan për të mbrojtur një simbol kuqezi, i ngjashëm me flamurin e mbi të gjitha agresioni fizik me të cilin u përballën, na i alternoi ato ndjesi. Një krenari legjitime stampohej në aurën e çdokujt për përfaqësimin dinjitoz të Kombëtares, në një fushë që i trajtoi ata si njerëz të armatosur e jo si sportistë.
Nuk guxon askush të dyshojë se me të njëjtin emocion e kanë përcjellë gjithësa edhe imami Elvis Naço, edhe prifti Dom Gjergj Meta, edhe hirësi Anton Merdani, apo baba dervish Mikeli për faktin se ajo ishte Kombëtarja e vendit tonë, e vendit të tyre, që u jep, siç ndodh prej shekujsh, emrin e përbashkët ilirë, arbëreshë, shqiptarë! Po kaq të trazuar nga mbështetja pa kushte për këta djem ishim të gjithë edhe gjatë Kampionatit Europian të qershorit në Francë. U pritën si heronj rrugëve të Tiranës.
Askush nuk pyeti çfarë feje kanë ata! Na mjaftonin e na mjaftojnë si bashkëkombës deri në momentin kur nuk e njohin veten si të tillë. Kështu ka qenë gjithmonë, edhe kur në shkallët e stadiumit njerëzit përqafoheshin pas golave që shënonte Kryeziu, Borici, Pano, Zhega, Bajko, Bizi, Rragami, Zmijani, Kushta, Majaci, Demollari, Vata, Kacaj, Kola, Bogdani, Tare, Rraklli, Lala e shumë të tjerë.
E admiruam me ankth Lilën kur në fush- ën e Beogradit përleshej me huliganët për të ndihmuar shokët me trimëri dhe kameratizëm gjenuin. Por do të ishim hipokritë nëse nuk do të thoshim që video ku ai, Sadiku dhe imami Kalaja shfaqeshin së bashku, nën një gaz të ndezur e hukame fundore, duke tallur priftërinjtë ishte skandaloze dhe e turpshme. Ato minuta dhe ato rrëfenja shfaqin një tablo tejet shqetësuese. Në ato ka urrejtje fetare e racore deri në kufijtë e fondamentalizmit. Në ato sekuenca zbulohet një dyfytyrësi në raport me fenë e tjetrit me vendin që e paguan dhe e mban me bukë, pse jo edhe me famë Greqinë. Pse u shqetësuaka Lila kaq shumë nga klerikët e vendit helen dhe nga ritet apo zakonet e tyre, kur atë nuk e ka shtrënguar askush të bëjë diçka jashtë dëshirës së tij?
Ndonjë patrioti birrarie që i gufon xhani, tërbimi, për hesap të Erdoganit, me të drejtë mund të thotë se grekët kanë shtrënguar shumë emigrantë të ndërrojnë fe, por nuk thonë se pse shqiptarët pranuan nëse ndiheshin kaq besimtarë dhe të vendosur!? Ata edhe mund të iknin duke rezistuar, ndonëse të varfër por krenarë për besimin e tyre! Nuk e bënë, ndaj qëndruan dhe pranuan për interes për një pragmatizëm të pastër rrogat, punën, shtëpitë, plazhet, spitalet dhe ajodhimat e Greqisë dhe kështu Mehmeti u bë Kristo e Kristoja me të kaluar Kapshticën bëhet sërish Mehmet. Në këtë rast faji përpjesëtohet!
Zgërdhirjet dialektale të imamit në këtë rast dëshmojnë se sa i pavërtetë është ligjërimi i tij mbi vëllazërinë, harmoninë dhe tolerancën, nëse ato i ka predikuar ndonjëherë. Sigurisht, një individ nuk përfaqëson më shumë se vetveten, por ndez indikatorin e hipokrizisë, fatmirësisht ende sporadik për çështje fetare. Si do të sillej ky klerik me të ndryshmit, nëse shumica absolute e shoqërisë nuk do të respektonte një kod shekullor vëllazërie?!
Rasti i fundit i Lilës e Sadikut nën hijen e Kalasë ishte më i zhurmshmi sepse ishte me zë dhe figurë, me të cilin je i shtrënguar t’i bësh llogaritë. Por ky nuk ishte i pari. Para disa kohësh, njëri prej lojtarëve të Kombëtares sonë që luan në Gjermani, Mërgim Mavraj, tregonte me mburrje se si kishte dalë nga rreshti dhe nuk i kishte dhënë dorën kardinalit të Këlnit, i cili kishte shkuar t’i takonte në prag Krishtlindjesh, paç- ka se beneficet e tjera të Gjermanisë lojtari nuk i refuzon. Një gjest ky i pastër intolerance i provincializmit fetar ballkanik, që zotërisë i bëhet bashkudhëtar në jetë. Çudi se si ky lojtar apo ndonjë tjetër nuk gajreton të shkojë e të luajë në Afganistan, Libi, Siri, Iran etj., por vetëpersekutohet në zemër të Europës? Dramë e madhe luhet brenda ndërgjegjes së tij. Po ky lojtar kërkonte që për të të bëhej birra “hallall” dhe fabrika e Pejës ia plotësoi dëshirën, duke shmangur “haramin”, madje duke e lajmëruar atë me një reklamë. Tjetër është të besosh dhe krejt tjetër ta veshësh apo ta tallallisësh besimin.
Enver Robelli me të drejtë në një shkrim të para do kohëve i kërkonte Shkodran Mustafit se si ka mundësi një shqiptar, lojtar i Kombëtares gjermane, në “Facebook”-un e tij ka vetëm flamuj jeshilë, citate në arabisht, shpata të kryqëzuara dhe asgjë për të promovuar Kosovën dhe Shqipërinë, historinë, artin dhe kulturën e tyre. Po ashtu, të tjerë futbollistë shqiptarë të lindur në Europë në rrjetet e tyre sociale nuk kursejnë hapësirat e nderimit për imamë radikalë si Shefqet Krasniqi, por janë tepër të kursyer të shkruajnë dy rreshta për Kadarenë, Rugovën, pse jo edhe për Rita Orën, Dua Lipën, Bebe Rexhën, Ermal Metën, apo Ermonela Jahon e Saimir Pirgun. Mes luksit të merituar prej talentit e punës të tyre që u mundësoi Perëndimi, nuk do të ishte keq që t’i shpenzonin dy fjalë për kampionin e Europës në kërcim për së gjati, Izmir Smajlaj, i cili në qytetin e Shkodrës sot paguhet me 400 mijë lekë të vjetër rrogë në muaj dhe stërvitet në rrugë.
Nuk është vetëm Kombëtarja e Kosovës që shkon në xhami para ndeshjes, paçka se edhe ekipi nacional është një institucion laik që nuk do të duhej kurrsesi të bënte gjeste publike religjioze e të kujdesej që ato të njoftoheshin publikisht, por edhe ekipi ynë kombëtar. Televizionet tona kujdeseshin që të na shfaqnin ekipin në xhami para ndeshjeve në Elbasan dhe Xhani De Biazin në kishë. Dy shfaqje qesharake dhe përçarëse. Në asnjërën prej të dyjave pamjeve nuk ishte Shqipëria e vërtetë dhe e plotë. Gazetari Berat Buzhala pak ditë më parë shprehte një shqetësim kësodore për ekspozimin e Kombëtares së Kosovës, duke u falur në xhami në prag të ndeshjes me Islandën, të cilën e humbi 2-1, duke e konsideruar këtë si një manipulim dhe abuzim me rregullat e një shoqëri multifetare, multietnike e mbi të gjitha laike. Nëse secili lojtar shkon në xhami apo në kishë privatisht, e keqja do të qëndronte te çdo kritikë apo kritik real e hipotetik ndaj tyre. Kur kjo vajtje shndërrohet në akt-propagandë, e keqja është tek ata dhe nxitësit e tyre.
Droja se fashizmi fondamentalist islamik, siç e quante ndonjë vit me parë Baton Haxhiu, josh dhe kërcënon në mënyrën e vet pikërisht aty ku imazhi është më ndikues e trokitës mbetet.
Personalisht do t’i bashkohesha thirrjes së Buzhalës që nëse ka një vend ku duhet të bëjmë peligrinazh është varri i Skënderbeut prej të cilit kemi kombin, pse jo edhe shtetet. Por në këtë vend askush nuk kujtohet për betejat dhe fitoret e tij, teksa arbëreshët në Itali mallëngjyeshëm i kujtojnë ato thuaj çdo të diel me këngë e valle nga njëra qytezë në tjetrën. Nuk mendojnë për asnjë çast se 25 vitet e tij të qëndresës na mbajtën në histori dhe në Europë. Falë kujtimit të tij, sot, si shqiptarë mund të jemi lirshëm të krishterë e myslimanë, të barabartë e në vëllazëri.
Tendencat religjioze që po shfaqin haptas disa eksponentë të kombëtareve tona dëmtojnë imazhin e tyre, ulin entuziazmin dhe sjellin përçarje mes shqiptarësh. Ato nuk janë kombëtaret e xhamive të Shqipërisë dhe Kosovës, por të dy shteteve e mbi të gjitha të kombit shqiptar, i cili i njeh njësoj për të vetët, si të krishterët, ashtu dhe myslimanët. Nëse kombëtaret tona, partitë politike, shkollat, krahinat, rrugët dhe kodrat shndërrohen vetëm të Kishës e të Xhamisë Shqipërisë dhe Kosovës i vihet çelësi dhe shqiptarët shkojnë në drejtim të paditur.
http://droni.al 

Përse nuk duhet lejuar "shqiponja" e ushtarëve në Greqi

Nga Panajot Barka                                    

Akti i shtatë rekruteve në repartin ushtarak të Mesollongjit të ushtrisë greke, të cilët rezultuan se ishin shqiptarë e që me vullnetin e tyre të lirë kërkuan të bëhen shtetas grekë, provokuan perseri klimë konfrontuese në mjediset publike dhe politike të të dy vendeve. Në palën greke, edhe pse në menyrë të përmbajtur, vihen re qendrimet denoncuese ndaj këtij akti si të tillë me kërkesa për denimin e autoreve.

"Jo-ja" e Metaksait dhe takimi me historinë në grykën e Këlcyrës

Duke u gdhirë 28 Tetori i vitit 1940 qeveria e Benito Musolinit kërkoi nga Athina të lejojë futjen në Greqi të trupave italiane përmes kufirit greko-shqiptar, në kuadër të planit fashit për pushtimin më tej të pikve strategjike në Mesdhe dhe Afrikë.

Letërkërkesa iu dorëzua kryeministrit grek Ioanis Metaksa në orën 2:45 të mëngjesit nga ambasadori italian në Athinë Emanuele Graci. "Metaksai nisi ta lexonte. Pashë sytë iu mbufatën brenda syzeve. Kur e mbaroi letrën më pa në sy dhe me një zë të keqardhur por të sigurtë: "Alors, c'est la guerre" (D.m.th kemi luftë)" shkruan ish-ambasadori italian Emanuele Graci në librin e tij të kujtimeve «Il Principio della fine - L' impresa di Grecia " që u botua në 1945 në Romë.

Refuzimi i kryeministrit Metaksa shënoi pikëtakimin më të rëndësishëm me historinë si për atë personalisht por edhe për Greqinë që do të përfshihej në një luftë të pabarabartë dhe kundër një makineri luftarake disa herë më të fuqishme.

"Ju flet Radiostacioni i Athinës. Lajmërim urgjent. Forcat e ushtrisë italiane do të hyjnë nga kufiri shqiptar në 5:30 të mëngjesit. Forca tona do të mbrojnë tokën e Atdheut". Ky lajmërim dhe sirenat e alarmit shenuan fillimin e luftës italo greke në të gdhirë të 28 Nentorit 1940. Italianët u pritën me batare sapo hynë në territorin grek dhe në pak orë ushtria e Musolinit mori goditje befasuese. Më 14 Nëntor Ushtria Kombëtare greke nis kundërsulmin kundër forcave italiane duke i zbrapsur në thellësi të territorit shqiptar. Mësymja fiton një jehonë të madhe në shtypin ndërkombëtar dhe kancelaritë diplomatike, duke bërë që britanikët të fokusojnë veprimet e tyre luftarake në këtë rajon.

Beteja e përgjakshme në piramidën 731

Italianët të shokuar nga reagimi grek tentuan të rimarrin kontrollin në territorin shqiptar në operacionin "Primavera" të udhëhequr nga vetë Musolini. Beteja më e përgjakshme u bë në tgrykën e Këlcyrës ku italianët megjithëse përparuan në disa zona nuk arritën të dekurajojë ushtrinë greke. Luftimet zgjatën nga 9 deri në 20 Mars ku të dyja palet pësuan humbje të mëdha. U desh ndihma e gjermanëve më 6 Prill të 1941-it që ushtria greke të nisë tërheqjen megjithëse betejën e përshtypjeve e kishte fituar tashmë, me jehonën që pati kjo luftë në opinionin botëror. Lufta italo-greke shënoi kthesën e përplasjes finale me boshtin nazi-fashist.

http://www.respublica.al/2016/10/28/jo-ja-e-metaksait-dhe-takimi-me-historin%C3%AB-n%C3%AB-gryk%C3%ABn-e-k%C3%ABlcyr%C3%ABs?foto_album=0#gallery_photo

Nëntë modelet tona ekonomike

ARTAN FUGA

Qysh përpara 15 vjetësh e kam thënë dhe e mbroj, po të doni përpara çdo trupe gjykatësish ushtarakë, hipotezën e ardhur nga studimet e mia te libri “Shoqëria Periferike”:

Me këtë model ekonomik që ka Shqipëria nuk zhvillon dot asnjë “industri” tjetër konkurruese veçse atë të lindjes të të rinjve, ushqimit të tyre deri në adoleshencë për t’i “shitur” si emigrantë në tregjet e Perëndimit.

Përndryshe nuk zhvillon dot asgjë tjetër, me këto politika, veçse

Përmbahuni një çikë se ju njeh gjithë dynjaja kush jeni!

Ju, shqiptarë të trashë e shkërdhata

Nga Edison  Ypi marrë nga Gazeta EXPRESS

Ju ishit skllevër, por hiqeshit të lirë, të qeshur, të lumtur. Ju mbaheshit për trima, por dridheshit nga frika.

Ju hiqeshit më të ndershmit e botës, por s’latë bijë dhe mbesë dhe kushurirë pa e shitur në Itali sapo muarët vesh se kushtonte jo më pak sa një lopë.

563 vjet nga Rënia e Konstandinopojës dhe impakti politik në Europë

Shkruan Pirro Prifti marrë nga Bot Sot

Me 29 Maj 2016 mbushen 563 vjet nga pushtimi i Konstandinopojës i cili ndodhi pikerisht me 29 Maj 1453, nga Sulltan Mehmet 2, i cili me ushtrine e tij te madhe dhe me moshën e tij të re realizoi ëndrën e Sulltanëve të mëparshëm të shkatërrimit të një Perandorie të Krishterë të Lindjes dhe në vënd të saj të krijontë një Perandori tjetër me kryeqytet po Konstandinopojës.

Kjo fitore e turqve osmanllnj hodhi bazat e pushtimit 450 vjeçar të gadishullit ballkanik, në Anatoli, Azi të vogël, dhe ndryshimet masive e të thella në përbërjen e popullatave të asaj kohe për shkak të largimeve massive, vrasjeve, përdhunimeve, ndryshimeve të mëdha ekonomike , sociale dhe politike. Kryesorja ishte konvertimi me forcën e armëve, tëligjeve të reja dhe të korrutpimit të klasave të pasura në religjionin islam, të popullatave të mbetura të asaj kohe. implikimet e shumta të rënies së një Perandorie të Krishterë të Lindjes shkaktoi gjithashtu edhe ndryshimin e ineresave gjeopolitike të shteteve të reja të krijuara më vonë pas rënies së Perandorisë Osmane por edhe të shteteve të mëdha që ndikuan më vonë në rënien e kësaj perandorie.

Pushtimi nga Osmanët i trevave të gadishullit ballkanik që kishin popullarë të krishterë kryesisht orthodokse por dhe katolike në disa zona, shkaktoi gjitashtu një rënie në anarki ekonomike, sociale, dhe prishjen e shteteve të reja që mund të formoheshin në atë kohë në gadishullin ballkanik dhe në Europën lindore apo dhe në Azinë e Vogël bazuar në binomin Fe+Atdhe. Perandoria Osmane mbeti një perandori pushtuese për popujt e atyre trevave dhe aspak siç e pretendojnë disa osmanofilë se perandoria osmane ishte vetëm një administruese. Vetë fakti i largimit masiv të popujve pas pushtimit, vrasje dhe genocide masiv që u bënë popujve që luftuan kundër tyre, çvendosjet e popullatave nga periferia lindore e perandorisë osmane për në ballkan, bëri që struktura e popujve të ndyshojë madje u krijuan pupuj të rinj por që ruajtën gjuhën e deri diku edhe karakteristikat e një popullate të mundur por luftarake.
Prania e nje shteti turk që prej 563 vitesh në vënd të qytetërimit bizantin ka ndryshuar gjitashtu dhe gjeopolitikat në Europë e sigurisht dhe kahjet ekonomike-politike.
i
Le të kthehemi tek Perandoria e Bizantit.
Perandoria Bizantine nganjehere referohet si Perandoria Romake e Lindjes dhe vazhdim i Perandorise Romake te Lindjes gjate periudhes Antike te vone dhe gjate mesjetes. Kryeqyteti i saj ishte Konstandinopoja (Stambolli i sotem) e cila ne fillim e kishte emrin Bizantium.
Kjo Perandori, i mbijetoi fragmentimit te Perandorise Romake te Perendimit ne shek 5 e.r., dhe vazhdoi te egzistoje deri ne renien e Konstandinopojes ne duart e Osmaneve me 29 Maj 1453. Perandoria e Bizantit jetoi afersisht 1100 vjet.
Gjatë egzistences se saj Perandoria e Bizantit ishte nje force ekonomike, ushtarake, kulturore e fuqishme. Njëlloj Perandoria Bizantine dhe Perandorie Romake e Lindjes jane terma të njëjtë historiografike te krijuar pas perfundimit te mbreterise.
Qytetaret e saj vazhduan ti referohen peradorise se tyre si `perandori romane` ose Romanian dhe per vehten e tyre si `romane` apo `romanoi`.
Konstantinopoja ka qene kryeqyteti perandorak pas shenjterimit te saj ne vitin 330 e.r., ne Kohen kur Perandor i Romes ishte Konstandini i Madh me origjinë ilire. Gjate 11 shekujve qyteti ka qene rrethuar shume here por u pushtua vetem nje here : gjatë kryqëzates se 4 ne vitin 1204 dhe kryqtaret vendosen nje shtet jo stabel Latin per disa vite; Nicaeanet u a rimorën Konstandinopojën latineve me 1261; dhe heren e dyte kur u pushtua perfundimisht nga turqit në 29 maj 1453.
Disa ngjarje ne shekujt 4-6 shenuan periudhen e tranzicionit gjate te ciles Perandoria Romake u nda perfundimisht Perandorinë Romake e Perendimit dhe ne Perandorine Greke te Lindjes.
Konstandini i i (mbreterimi 324–337) e riorganizoi Perandorinne duke e bere Konstandinopojen Kryeqytet të Ri dhe legalizoi Kristianizmin ne Perandori.
Nen Theodosius i i (mbreterimi 379–395), Kristianizmi u be Fe zyrtare dhe Perandoria u be shtet-fetar-zyrtar Kristian, dhe praktikat e tjera religjioze u ndaluan.
Më në fund, nën mbretërimin e Heraclius i i (mbreterimi 610–641),Ushtria dhe Administrata Perandorake u ristrukturuan dhe u përshtaten per perdorim zyrtar Grek ne vend te asaj Latine.
Keshtu, megjithsse shteti Romak vazhdoi dhe mbajti traditat e shtetit Romak , historianet modern e dallojne Bizantin nga Roma e Lashte aq sa kur Perandoria u perqendrua ne Konstandinopoje, u orientua me shume nga kultura greke se sa ajo latine dhe u karakterizua nga Kristianizmi Orthodoks.
Termi Roma e Lindjes eshte pershkruar me kujdes si nje njesi politike qe perfshin provincat lindore te Perandorise se vjeter Romake deri ne vitin 476 e.r., kur kishte akoma dy perandore.

I njejti term mund te jete perdorur te pakten deri ne shek VI, per aq gjate sa njerezit vazhduan te veprojne dhe mendojne ne pajtim me ato qe mbizoteronin ne nje Perandori Romake te meparshme.

Ne nje perpjekje per te njohur kete dallim, historianet ne menyre tradicionale kane pershkruar perandorite e mesjetes si `Bizantine`.

Termi erdhi nga emri Bizantium, qe ishte ne fakt nje koloni greke e lashte ne anen europiane te Bosforit midis detit mesdhe dhe detit te zi; qyteti me kete emer ishte nje pike kalimi midis Europes dhe Azise se Vogel (Anatolia.)
I rithemeluar si Roma e Re nga Perandori Konstandin ne vitin 330 e.r., ketij qyteti i u vendos emri Konstandinopoje ose qyteti i Konstandinit për nder të Perandorit me të njëjtin emër.

Termi Bizantium thekson aspektin qendror te civilizimit bizantin; nje shkalle qyteterimi ne te cilin jeta administrative dhe intelektuale gjendej ne kete qytet nga viti 330- deri ne vitin1453 kur ishte Perandor Konstandini 11.

Pas dates 29 Maj 1453 kur Osmanet me ne krye Sulltan Mehmetin e II Konstandinopoja u be Kryeqytet i Perandorise Osmane. Qyteti e nderroi emrin ne Istanbul (Stamboll) ne vitin 1930.

Qytei i Bizantit u krijua nga nje koloni greke te themeluar ne anen europiane te Bosforit. Legjenda e lashte Greke i referohet mbretit legjendar Byzas, udheheqesi i koloneve Megarean, dhe njekohesisht themeluesi i ketij qyteti qe ne vitin 667 p.e.r. Forma e latinizuar- Byzantium mbeti emri original i ketij qyteti. Shumë më vone, emri Byzantium u be i zakonshem ne Perendim te cilet i referoheshin Perandorise Romake te Lindjes.

Kryeqyteti Konstandinopoja u ri-inagurua ne vitin 324 e.r., ne qytetin e lashte te Bizantit, si Kryeqytet i Perandorise Romake nga Perandori Konstandini i Madh dhe emir i tij i dedikohet ne 11 maj 330.

Nje nga Perandoret me te medhenj Justiniani i i (mbreteroi 527-565), konstruktoi Katedralen e famshme të Shën Sofisë më 537e.r. Pas pushtimit menjëhere u be xhami sepse Sulltan Mehmetit te iI i pelqeu shume dhe u mahnit nga bukuria. Si xhami shërbeu deri më 1930, dhe pas 1930 u vendos te behet Muza. Emri Konstandinopoje ndenji me ketee mer si kryeqytet i Perandorise deri ne 1930, dhe pastaj me vendim u quajt istambul (ose Stambolli i sotem).
ii

Shizma midis Kishës Lindore Bizantine Orthodokse dhe Kishës Perëndimore Katolike filluan që në shek e 5, atehere kur Perandoria Romake e Perëndimit pushoi se egzistuari për të pushtimit Romës nga Osthrogotet ne vitin 476 e.r.
Ndarja perfundimtare e Kishave Linodre byzantine Orthodokse me atë Perëndimore Latine ndodhi në vitin 1054. Shkaqet mund të përmblidhen si më poshtë por kryesisht ka qënë më tepër çështje dominimi politik dhe religjioz:
Divergjenca Teologjike

Problemi i `Filioque` (`dhe Biri`), i futur nga Perendimi ne versionin Latin, riafirmimi qe imazhet duhen nderuar por jo adhuruar, iconoklastet qe u kundershtuan nga Kisha Lindore.
Divergjenca Juridike
Debatet se te kujt kishe i perkisnin: Ballkani, Sicilia, Italia e Jugut, nga Roma apo Konstandinopoja
Perandoria Bizantine ishte Theokraci, pra dhe Mbret dhe perfaqesues i Zotit.
Kurse ne Perendim Autoriteti i Kishes ishte i pavaur nga ai shteteror.
Per shkak te pushtimeve te msylimaneve ne territoret lindore (pushtimi i Patriarkateve te Antiokit, Aleksandrise dhe Jeruzalimit), Roma luajti nje rol ndermjetes dhe disi perfitues.
Divergjenca Kanonike
Perdorimi i bukes se pabrumte per Eukarist (darka e Zotit me buke dhe vere) nga katoliket, ne vend te bukes me maja nga orthodokset.
Beqarlleku tek katoliket.
Ndarja gjeografike bazuar mbi Religjionin Orthodoks dhe atij Katolik u sistemua ga Perandori Thedosius i Madh (Perandor Romak nga viti 379-395) e quajtur Linja e Theodosit në të cilën Orthodoksë mbetën: Bizanti, Sllavët, Ballkani, Europa lindore dhe Qendrore (pjesërisht), Azia e vogel, dhe Anatolia(Anadolli).
Me vendim të perandorit Leo [Isauriku] (732), Epiri i Ri, Prevalitana dhe italia e Jugut, iu hoqën kishës Romane, pushtetin e së cilës për këto territore e përfaqësonte vikari apostolik i Selanikut, dhe u vunë nën kontrollin e patriarkatit të Konstantinopojës. Kryeqendra e Prevalitanës, që ishte në Shkodër, transferohet në Durrës, kështu që zhduket qendra ipeshkvnore e Shkodrës, autoriteti i të cilës i kalon Dioklesë.
iii
Pushtimi i Kryeqytetit Perandorak Kristian Orthodoks i Konstandinopojës filloi me rrethimin e tij më 6 prill 1453 dhe u pushtua me 29 Maj 1453, pas një rrethimi prej 53 ditësh.
Osmanet e komanduar nga 21 vjecari Sulltan Mehmeti 2, e mundi ushtrinë e komanduar nga Perandori Bizantin Konstandin XI Palaeologos.
Sipas profecive osmaneve `ishte pjekur Molla e Kuqe`, dhe ate muaj Sulltan Mehmeti i iI i mbiquajtur Fatih (cliruesi) vendosi rrethimin dhe pushtimin e Konstandinopojes.
Pushtimi i Konstandinopojes (dhe e dy territoreve te tjera-shtete) shenoi fundin e Perandorise Romake, te ketij shteti perandorak i cili kishte jetuar per 1100 vjet (330 e.r.,-1453 e.r.).
Pushtimi i Konstandinopojes ishte nje goditje shume e rende per Krishterimin sidomos atij Orthodoks.
Ushtrite Osmane tashme kishin dore te lire per te perparuar me ne perendim.
Pas pushtimit, Sulltan Mehmeti 2 e transferoi Kryeqytetin Osman nga Ederne ek qyteti- kryeqytet i Konstandinopojes.
Kur filloj rrethimi, popullata e kryeqytetit llogaritej rreth 50.000 banore se bashku me rrefugjatet qe erdhen nga periferia perreth.
Garnizoni i qytetit perbehej nga 5.000 greke dhe 2.000 te huaj, me te shumtit ishin gjenoveze dhe veneciane.
Njerzit e Justininit ishin armatosur mire, kurse pjesa tjeter ishin civile, vullnetare dhe armatosur vendas e te huaj, marinare,dhe gjithashtu edhe murgj.
Te gjithe zoteronin shpirt luftarak dhe shume nga ata u vrane duke luftuar.
Gjate javes se pare te rillit, trupat osmane u rreshtuan dhe mren pozicionet perreth mureve te kryeqytetit. Sulmi i pare u be me 18 prill 1453.
Dihej qe ushtria e Sulltanit u grumbullua masivisht ne zonen e Adrianopoles. Trupat kishin ardhur nga cdo rajon i Perandorise osmane dhe ishin afersisht mbi 150.000 ushtare nga shume nacionalitete, dhe mijra te tjere jo ushtare te rregullt por te grumbulluar se bashku me ushtrine osmane me qellim per te plackitur.
Trupat osmane ishin shume te pergatitura dhe te pajisura mire. Trupat `elite` ishin Janissaries qe perbeheshin nga femijet e rrembyar te krishtere dhe te konvertuar forcerisht ne islam; sidoqofte ishin ushtare profesioniste qe perbenin ajken e ushtrise osmane.
Sipas tradites islame , Sulltani perpara fillimit te masakres u kerkoi te rrethuarve te dorezonin qytetin duke u premtuar tu ruante jetet e tyre dhe pronen e tyre.
Perandori i Konstandin i XI i Bizantit dha nje pergjigje sfiduese dhe krenare dhuke hedhur poshte kerkesen e Sulltan Mehmetit te iI.
Menjehere filloi goditja e mureve te qytetit me topa te medhej gjylet e te cileve peshonin disa kuintale.
Veziri i Sulltanit Halil Chandarli pati rezerva te medha persa i perket rrethimit qe ne fillim,sepse kishte frike nga ndonje nderhyrje e Flotes Veneciane qe sipas fjaleve qe qarkullonin –ishte duke ardhur, apo trupat hungareze qe do te kapercenin Danubin, e keshtu rrethimi do te vazhdonte per nje kohe te gjate.
Veziri gjate nje takimi ne daten 25 maj, i tha Sulltanit qe te hiqnin rrethimin, sepse sipas tij po te qendronte rrethimi me gjate, atehere, do te kishin pasoja te paparashikuara per interesat Osmane.
Sulltani ishte i merzitur dhe vete per shkak te zgjatjes se veprimeve luftarake dhe per pasoje, dha urdher per nje sulm frontal, ne shkalle te gjere, dhe te fundit kunder Konstandinopojes.
Vendimi i Sulltanit u perkrah nga komandantet e rinj e sidomos nga Zaganos Pasha, nje Kristian i konvertuar ne islam.
Propozimi i Vezirit Halil u hodh poshte dhe te gjithe te pranishmit vendosen te vazhdojne rrethimin.
Te rrethuarit gjate dites se hene te 28 majit, riparuan muret dhe pengesat dhe i riforcuan ato.
Ne qytet kembanat e kishave orthodokse rane zhurmshem dhe qytetare e ushtare u bashkuan ne nje procession te gjate duke mbajtur reliket e shenjta Brenda dhe pastaj duke marshuar jashte kishave.
Procesioni vazhdoi duke kenduar himne ne greqisht, italiane, katalane, dhe katolike; burra dhe gra, ushtare, femije, civile, klerike, murgj, dhe murgesha, duke e ditur qe do te vdisnin nga perpjekjet me osmanet, u luten dhe bene paqe me veten e tyre dhe Zotin Jezu Krisht.
Atehere nje grup ushtaresh armiq hyne papritur ne qytet nga nje port i vogel (kripore), i quajtur Blachernae, aty ku muri takohej me nje mur te trefishte. Luftimet shperthyen prane portes se vogel. Pataj mberriten shume jenicere te cilet i u afruan murit te brendeshem.
Duke pare luftimet, Perandori Konstandin XI e kuptoi qe cdo gje humbi, hoqi shenjat e tij perandoorake dhe se bashku me kusheririn e tij Theophilus Palaeologus, Castilian Don Francisko nga Toledo, dhe John Dalmatus, te gjithe duke mbajtur shpatat ne dore u hodhen ne sulm kunder ushtareve armiq qe ishin futur turma turma ne qytet duke goditur sa majtas djathtas ne nje akt final te sfidues.
Keshtu ata nuk u pane me kurre.
Sulltani me jeniceret e tij te gardes, hyne ne qytet mbasditen e pare te pushtimit. Konstandinopoja kryeqyteti i Perandorise se Bizantit dhe qeyteti me i madh i Europes se asaj kohe kishte rene ne duart e tij. Sulltani beri nje vizite ne te gjithe qytetin e shkaterruar.
Sulltani hyri per here te pare ne Katedralen e Shen Sofise dhe e pa me habi madheshtine e saj.
Pas pak urdheroi qe kjo katedrale te kthehej ne xhami.
Sulltani dha urdher qe tu jepeshin fund vrasjeve, sepse sipas tij mjaftonte.
Ndersa Sulltani kaleronte ne rruget e Konstndinopojes ai tha: Cfare qyteti qe fituam, qe e lame ne dore te plackitjes dhe shkaterrimit.
iv
Krishterimi Orthodoks pësoi nje humbje jashtzakonisht te madhe pas Rënies së Konstandinopojës.
I vetmi popull orthodox, qe luftoi deri ne 1479 ishin Arberit dhe Epirotët te cilet nen udheheqjen e Gjergj Kastrioti –Skenderbeu, rezistuan per 25-30 vite pushtimit Osman.
Pushtimi i Gadishullik ilirik shpërbeu kishat orthodokse dhe hierarkine orthodokse, por ajo u ruajt nga disa dekrete te Sulltaneve per: Mali Athos, kishat sllave te Serbisë dhe Bullgarisë, më pak ato Rumune, ne disa zona te Greqise, ne Siri, Egjipt (koptet), Armeni e Gjeorgji, irak, me kusht qe te paguanin harac dhe te mobilizonin ushtare ne rast lufte si dhe te lejonin kalimin e ushtrive osmane.
Sulltani lejoj Patriarkanen e Konstandinopojes te mbijetonte dhe te manaxhonte ne menyre te kufizuar kishat dhe te krishteret.
Me pushtimin e Stambollit, Sulltan Mehmeti iI u shpall si mprojtës i Kishës Orthodokse dhe i njohu Patrikanës jo vetëm të drejtat e vjetëra n'anën fetare, po edhe fuqi juridike mbi Orthodoksit.
Ai ripërtëriu traktatet e paqes me Serbinë dhe Vllahinë.
Megjithe keto leshime orthodoksia u pakesua dhe nje pjese e mire e populates orthodokse u largua ne zona jashte perandorise si ne itali, Ukraine, Venedik, Spanje, Hungari.
Pas viteve 1540, Doktrina FIDE dhe Urdheri Bazilian, filluan te kristianizojne me lejen e Sulltanit disa zona ne Ballkan, ne religjionin katolik.
Pas pushtimit me 1537 nga Sulltan Sulejmani, shume njerez u kthyen ne kripto-kristiane (laramane).
Misioni Basilian dhe Propaganda Fide, e cila u themelua nga Selia e Shënjtë më 1622 nga Papa Gregori XV. Propaganda Fide u quajt ndryshe edhe “Kongregacioni për Ungjillizimin e Popujve“.
Perandorinë ruse ka mbrojtur kristianizmin duke qënë i vetmi shtet që mund të uftojë kundër Perandorisë së re turke. Ka qenë njësi Luftarake `Shqiptare` orthodokse, e cila ka marrë pjesë në luftërat ruso-turke, në vitet 1768-1774, 1787-1792, 1806-1812 si dhe në Luftën e Krimesë”.
Shen Kozmai ndihmoi ripërtëritjen e kristianizmit orthodoks në ballkan, madje erdhi ne Shqiperi ne vitet 1760-1779., si dhe krijimi i shtetit grek me 1831.
Definitivisht, Traktati i Shën Stefanit 1878, pas humbjes se luftës me Rusinë, detyroi Perandorine Turke të lëshojë tokat e zaptuara në Ballkan dhe formimin e shteteve të reja kryesisht të krishtera. Kështu pas 563 lindën gjeo-politika të reja dhe aspirate të reja për popujt e nënështruar dhe të vuajtur të Ballkanit.
Sigurisht Pavarësia e Shqipërisë shënoi përfundimisht largimin e sundimit turk në Ballkan por mentaliteti turkoshak vazhdon të mbijetojë akoma në politikën ballkanase dhe asaj shqiptare duke krijuar probleme të mëdha integrimin në BE. Ndoshta prania e një Perandorie byzantine në vend të asaj turke do të kishte krijuar mundësinë e një shteti të madh shqiptar apo më saktë Arberor dhe Epirot.

REFERENCAT
(1)Nicolo Barbaro, "Diary of the Siege of Constantinople, 1453", translated from the italian by J.R. Jones, an Exposition-University Book, Exposition Press, Neë York, 1969. The Venetian surgeon Nicolo Barbaro ëas present in the city throughout the siege and ëitnessed the events described by him in his diary.
(2) Among recent studies, the basic reference on the subject is Sir Steven Runciman's, "The Fall Constantinople, 1453", Cambridge University Press, 1969. This ëork, by the British Historian, a Byzantine studies scholar, is based on an exhaustive study and analysis of existing sourse material.
Additional Referecnes: (http://ëëë.greece.org/romiosini/fall.html)
(1) Babinger, F., "Mahomet iI le Conquerant et son Temps, 1432-1481", translated from the German by H.E. del Medico, Paris, 1954.
(2) Pears ,E., "The Destruction of the Greek Empire and the story of the Capture of Constantinople" by the Turks", London, 1903.
(3) Schlumberger, G., Le siege, la prise et la sac de Constantionple en 1453", Paris, 1926.
(4) Ëalter, G., La ruine de Byzance", Paris, 1958.
• · Back to the main "Romiosini" ëebpage hosting this and related articles on Byzantine history
Dionysios Hatzopoulos
Professor of Classical and Byzantine Studies, and Chairman of Hellenic Studies Center at Daëson College, Montreal, and Lecturer at the Department of History at Universite de Montreal, Quebec, Canada.
• https://en.ëikipedia.org/ëiki/Byzantium
• ttps://en.ëikipedia.org/ëiki/East–Ëest_Schism#/media/File:00058_christ_pantocrator_mosaic_hagia_sophia_656x800.jpg
• http://history-ëorld.org/byzantine3.htm
• http://ëëë.neëëorldencyclopedia.org/entry/Theodosius_I
• REFERENCAT
• 1. Gerorg Ostrogorski, Historia e Perandorisë Bizantinë, Tiranë 1997.
• 2. Ogys Baji, Perandoria e Bizantit, Tiranë (pa vit botim).
• 3. John, Bizanti, Tiranë 2005.
• 4. Stanfrod J. Shoë, Historia e Perandorisë Osmane dhe Turqisë Modernë, Tiranë 2006.
• 5. Osman Nuri Topbash, Osmanët, Progresi 2009.
• 6. Ferdinand Julius NorëichSchevill, Ballkani-Historia dhe Qytetërimi, Tiranë 2002.

Η Αλβανική δεν είναι συνέχεια της Ιλλυρικής - Shqipja nuk është vazhdim i ilirishtes.

Η Αλβανική, γνωστή μόλις από τον 15ο αι, μ.Χ. από μια μετάφραση τού κατά Ματθαίον Ευαγγελίου διακρίνεται στην Γκεκική(Βόρεια Αλβανική) και την Τοσκική(Νότια Αλβανική). Λίγοι αλβανόφωνοι Έλληνες σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδος μιλούν ακόμη ένα ιδίωμα της Τοσκικής, τα Αρβανίτικα. Η Τοσκική μιλιέται επίσης και στην Κάτω Ιταλία.

Η παλιότερη άποψη ότι η Αλβανική συνεχίζει πιθανώς την αρχαία Ιλλυρική σήμερα δεν είναι ευρύτερα αποδεκτή. Ο KRAHE απέδειξε ότι η Αλβανική δεν συνδέεται με την Ιλλυρική. Την Ιλλυρική συνεχίζει στην Κάτω Ιταλία η Μεσσαπική γλώσσα.

...............

Shqipja e njohur vetëm gjatë shek të 15-të pas Krishtit, nga një përkthim i Ungjillit sipas Mattheut dallohet në Gegërishte (shqipja e Veriut) dhe Toskërishtja (Shqipja e Jugut). Pak shqipfolës Grekë në disa zona të Greqisë flasin akoma dialekt të Toskërishtes, Arvanitishten. Toskërishtja flitet gjithashtu në Italinë e poshtëme. 

Versioni i dikurshëm që Shqipja ka mundësi të jetë vazhdimi i Ilirishtes sot nuk është gjërësish i pranueshëm. Krahe vërtetoi se Shqipja nuk lidhet me Ilirishten. Ilirishtja vazhdon në Italinë e poshtme nëpërmjet gjuhës Mesapike. 

Burimi: Glossologu Georgios Mpampiniotis. Historia e Shkurtër e Gjuhës Greke,me hyrje në glossologjinë krahasuese, botimi i 3-të, Athinë 1998 fq 51

Πηγή: 

Γεωργίου Μπαμπινιώτη, Συνοπτική Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας, με εισαγωγή στην ιστορικοσυγκριτική γλωσσολογία, γ' έκδοση, Αθήνα 1.998μ.α.χ.χ., σελίδα 51.