Ενίσχυση του έργου!

Ενίσχυση του έργου!

Πέμπτη 30 Απριλίου 2015

Οι Αρμάνοι Βλάχοι - (Βιβλίο)! - Vllehët Arumunë-Libër!

Η εθνική ελληνική μειονότητα και οι ελληνοαλβανικές σχέσεις από τη συγκρότηση του αλβανικού κράτους μέχρι και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου -Minoriteti kombëtar etnik grek dhe marrëdhëniet shqiptaro-greke që nga themelimi i shtetit shqiptar deri në përfundimin e Luftës së Ftohtë

Οι Έλληνες συνιστούν τη μεγαλύτερη μειονοτική ομάδα στην Αλβανία, αποτελούν μία αυτόχθονη πληθυσμιακή ομάδα (99) και συνδέεται με μια σειρά από προσπάθειες, είτε για την ένωση της Βορείου Ηπείρου με την Ελλάδα είτε για αυτοδιάθεση τους στα πλαίσια του αλβανικού κράτους -πολύ σημαντική περίοδος αποτελεί αυτή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου- αλλά κυρίως για την προάσπιση και το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους από τις αρχές του 20ου αιώνα όταν ιδρύθηκε το αλβανικό εθνικό κράτος. Η μονομερής δήλωση του 1921 αποτελεί, όπως αναφέραμε, τη νομική αναγνώριση της εθνικής ελληνικής μειονότητας και της απόδοσης δικαιωμάτων σε αυτήν και απαριθμεί τις δεσμεύσεις τις Αλβανίας στους πολίτες της που ανήκουν σε εθνικές, θρησκευτικές ή γλωσσικές μειονότητες. Το καθεστώς προστασίας αφορά τη θρησκευτική ελευθερία και τα γλωσσικά δικαιώματα, κατοχυρώνοντας παράλληλα την αρχή της μη διάκρισης και της ισότητας απέναντι στο νόμο. Η Διακήρυξη έγινε δεκτή από το Συμβούλιο της ΚτΕ την ίδια ημέρα της κατάθεσής της και τέθηκε ρητά υπό την εγγύηση των αρμόδιων οργάνων της. Τα δικαιώματα της εθνικής ελληνικής μειονότητας παρέμειναν μόνο τυπικά σεβαστά επί Χότζα. Το Σύνταγμα του 1946 ανέφερε ότι οι εθνικές μειονότητες απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα σχετικά με την προστασία της πολιτισμικής τους ανάπτυξης και της ελεύθερης χρήσης της γλώσσας τους (άρθρο 39), ενώ το Σύνταγμα του 1977 έδινε εγγυήσεις στις εθνικές μειονότητες για την προστασία και την ανάπτυξη του πολιτισμού και των λαϊκών τους παραδόσεων, τη χρήση της μητρικής τους γλώσσας και τη διδασκαλία της στο σχολείο, καθώς και την ισότητα στην ανάπτυξη σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής (άρθρο 42). Ωστόσο παρότι τα δύο Συντάγματα αναφέρονταν στην ισότητα των πολιτών ανεξαρτήτως εθνικότητας, φυλής ή θρησκείας καθώς και στα δικαιώματα των μειονοτήτων, δεν προσδιόριζαν συγκεκριμένες ομάδες(100), ενώ με το Σύνταγμα του 1946 μεταβιβαζόταν η διαχείριση όλων των σχολείων στο κράτος, αφαιρώντας το δικαίωμα που είχαν προπολεμικά οι ελληνικοί πληθυσμοί. Βέβαια σύμφωνα με τη γενική παραδοχή, το καθεστώς Χότζα έπληξε την εκπαίδευση της μειονότητας στο βαθμό που υποβάθμιζε το επίπεδο ζωής των Ελλήνων και περιόριζε σημαντικά δικαιώματά τους. Η μειονοτική εκπαίδευση αφού πέρασε στον άμεσο έλεγχο του κράτους υποβαθμίστηκε, λόγω της έλλειψης υποδομής και ειδικής κατάρτισης. Στην περίπτωση της Χειμάρρας, το καθεστώς έκλεισε το ελληνικό σχολείο ως μέτρο αντιποίνων για την αρνητικη στάση των κατοίκων της περιοχής στις εκλογές του 1946. Το καθεστώς Χότζα δημιούργησε τις λεγόμενες «μειονοτικές ζώνες» στις οποίες υπήχθησαν 99 οικισμοί των οποίων μητρική γλώσσα ήταν η ελληνική και εξαιρέθηκαν τα ελληνόφωνα χωριά της Χειμάρρας -το 1959 αφαιρέθηκε και η ελληνική εθνικότητα- και η Άρτα της Αυλώνας, όπως και περιοχές με συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς (Αργυρόκαστρο, Πρεμετή, κ.ά.). Δύο θέματα αφορούν την ελληνική μειονότητα αυτήν την περίοδο και αποτελούν μείζονος σημασίας για την ελληνική πολιτική. Το πρώτο ζήτημα σχετίζεται με τον αριθμό της. Το 1930, υπάρχει μια καταγραφή 37.000 Ελλήνων στην Αλβανία και ενώ η αντίστοιχη αύξηση του αλβανικού πληθυσμού μέχρι τη δεκαετία του 1980 είναι τετραπλάσια, και θα έφερνε τον ελληνικό πληθυσμό περίπου στις 150.000, η απογραφή του 1960 κατέγραψε 40.000 Έλληνες, του 1979 49.307 και του 1989 48.758(101) χωρίς να περιλαμβάνεται σε αυτούς ο πληθυσμός της Χειμάρρας. Προφανώς, πρόκειται για αυτούς οι οποίοι ήταν καταγραμμένοι με «Εθνικότητα ελληνική». Το άθροισμα των κατοίκων των αγροτικών οικισμών, μαζί με τους Έλληνες των τριών πόλεων της περιοχής -ακολουθώντας στον αριθμό τους και τις εκτιμήσεις των ίδιων των Ελλήνων της Αλβανίας- και παραδεχόμενοι όλο τον πληθυσμό των ελληνικών χωριών, ξεπερνούσε τις 60.000-61.000 των Ελλήνων στην περιοχή των μειονοτικών ζωνών(102). Η απόκλιση από την αλβανική απογραφή του 1989, αφορά δηλαδή 4.000 ως 5.000 Έλληνες μέσα στις «μειονοτικές περιοχές»(103). Εκτός των «μειονοτικών ζωνών», οι εκτιμήσεις για τον πληθυσμό της ελληνικής μειονότητας είναι σαφώς πιο δύσκολες. (103). Οι 26500 Έλληνες που δίνει η απογραφή του 1945, αν ακολουθηθεί ο μέσος αλβανικός δείκτης αύξησης της μεταπολεμικής περιόδου (16,05 ανά χίλιους κατοίκους) θα έπρεπε να είναι 74000 το 1989. Berholli A., ''The Greek Minority in the Albanian Republic. A demographic study'', Albanian Catholic Bulletin, vol. XV, San Francisco, 1994, σ. 87-93 και Καλλιβρετάκης Λ., ''Η ελληνική κοινότητα της Αλβανίας από τη σκοπιά της ιστορικής γεωγραφίας και δημογραφίας'', στο Βερεμής Θ. κ.ά. (επιμ.) Ο Ελληνισμός της Αλβανίας, ό.π., σ. 25-58. Πέρα από το ζήτημα της στέρησης των μειονοτικών δικαιωμάτων ως αποτέλεσμα της μετοίκησης, τίθενται πλέον και άλλες δυσκολίες που αφορούν τον επαναπροσδιορισμό της πραγματικής ταυτότητας των ανθρώπων αυτών, αλλά και της γλώσσας τους στις περιοχές εκτός «μειονοτικών ζωνών»(104). Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στα Τίρανα, όπου η απογραφή δίνει 610 άτομα ως Έλληνες, και δευτερευόντως στην Αυλώνα στην οποία δίνει 200. O αριθμός των Ελλήνων ήταν και είναι στα Τίρανα, αλλά και στην Αυλώνα και στο Δυρράχιο, υπερπολλαπλάσιος των αλβανικών απογραφών, και αυτό είναι αποτέλεσμα της αναγκαστικής μετοίκησης και της εξόδου από τον αγροτικό αλβανικό νότο προς τα αστικά κέντρα. H σταδιακή αφομοίωση των Ελλήνων που κατοικούσαν εκτός ζώνης, η φυγή πολλών μελών της μειονότητας προς την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα σημαντικά μεγέθη διασποράς που προέρχονται από την ελληνική μειονότητα, είναι παράγοντες που συμβάλλουν σε σημαντική μείωση του αρχικά υπολογισμένου μέγιστου αριθμού των 150.000, και αναγκαστικά μειώνουν τον αριθμό των Ελλήνων κάτω από τις 100.000. Από την άλλη πλευρά η ελληνική πολιτική υποστήριζε ότι οι Έλληνες της Αλβανίας έφταναν τις 400.000, ενώ μία έρευνα του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ αναφερόταν σε 266.800 Έλληνες(105). Το δεύτερο ζήτημα αφορά το ποιοί είναι οι Έλληνες της Αλβανίας, αφού το καθεστώς του Χότζα έπληξε την ελληνική μειονότητα. O δύσκολος εντοπισμός της ελληνικής μειονότητας εκτός «μειονοτικής ζώνης»(106) είναι επίσης αποτέλεσμα του επιδιωκόμενου υψηλού βαθμού ένταξης της στην αλβανική κοινωνία, ενώ οι Ελληνόβλαχοι θεωρήθηκαν ως Αλβανοί. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, το καθεστώς Χότζα μετακίνησε εδώ βίαια τους πέντε χιλιάδες ελληνόβλαχους με διαμονή στην παραθαλάσσια περιοχή από τα Εξαμηλια μέχρι την Βρύνα. Ο πληθυσμός αυτός με το κλείσιμο των συνόρων έμεινε στο αλβανικό έδαφος. Συνέχιζε όμως να προέκυπτε εκτός ληξιαρχικών μητρώων και δεν γνώριζε καν τα αλβανικά. Σε απογραφή ενός τμήματος ελληνόβλαχων στην περιοχή της Κολόνια το 1945 σημειώνονταν ως μητρική γλώσσα η βλάχικη και η ελληνική ως ξένη γλώσσα, ενώ δεν αναφέρονταν καν η Αλβανική(107). Οι εκτοπισθέντες ελληνόβλαχοι εγκαταστάθηκαν στα χωριά της Λιουντζεριάς, Ζαγοριάς και Πωγωνιού, περιοχές από τις οποίες το καθεστώς είχε αφαιρέσεις με τους προαναφερόμενους τρόπους μεγάλο τμήμα ντόπιου πληθυσμού. Μεταξύ αυτών τους φορείς ελληνικής και ελληνίζουσας συνείδησης. Στη Λιουντζεριά οι ελληνόβλαχοι ίδρυσαν μάλιστα και δικά τους χωριά, όπως το Αντών Πότση. Εντάχτηκαν όμως σε αλβανικά σχολεία και αυθαιρέτως η εθνικότητά τους έγινε αλβανική. Το καθεστώς άνοιξε αλβανικά σχολεία και για τους ελληνόβλαχους στο Πωγώνι, μη επιτρέποντας σ' αυτούς να πάνε στα υπάρχοντα ελληνικά σχολεία. Ωστόσο μεταξύ των ελληνόβλαχων ακολούθησαν οι μαζικές συλλήψεις και βαρύτατες ποινές με μόνιμες κατηγορίες «συνεργάτες των Ελλήνων μοναρχοφασιστών». Εξηνταπέντε ελληνόβλαχοι οδηγήθηκαν στο απόσπασμα, ενώ οι τιμωρίες και ποινές αυτών ανέρχονται σε 1850 χρόνια φυλάκισης. Μέσα σε λίγες δεκαετίες όμως η ελληνικη έμεινε γλώσσα εν δυνάμει και αχρείαστη των παρήλικων. Μάλιστα και η βλάχικη πέρασε σε δεύτερη μοίρα σε χωριά με μικτό αλβανο-βλάχικο πληθυσμό επιτρέποντας όλο το έδαφος στην αλβανική(108). Στην σημερινή τους εγκατάσταση οι Βλάχοι μπορούν να εντοπιστούν σε δύο τοπικες-γεωγραφικες ενότητες. Η πρώτη κατοικεί στις περιοχές του Πόγραδετς, της Κορυτσάς και της Ερσέκας, της Πρεμετής, και σε μικρότερο βαθμό του Αργυροκάστρου και των Αγ. Σαράντα. Η δεύτερη σημαντική συγκέντρωση εντοπίζεται βόρεια της γραμμής Αυλώνας-Βερατίου μέχρι την Καβάγια. Μετά το 1991 το Κόμμα της Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΚΕΑΔ), με το οποίο εκπροσωπείται η εθνική ελληνική μειονότητα, έδινε 150.000 βλαχόφωνο πληθυσμό, με ελληνική συνείδηση. Η κοινωνική ανέλιξη των Ελλήνων της Αλβανίας ήταν ευπρόσδεκτη από το καθεστώς στο βαθμό αφού συνοδεύονταν από απομάκρυνση από την ελληνική εθνική ιδεολογία(109) και στήριξης στο ΚΕΑ το οποίο επέλεξε μία μεταχείριση που συνάδει με το λενινιστικό δόγμα περί μειονοτήτων(110) και η βαθμιαία αφομοίωση των Ελλήνων της Αλβανίας αποτέλεσε την προϋπόθεση ένταξης τους στον αλβανικό εθνικό και κοινωνικό ιστό. Το καθεστώς ακολούθησε μία συστηματική και συνεχή διάβρωση της ελληνικής μειονότητας με διασπορά σε άλλες περιοχές(111), τοποθετήσεις κομματικών και κρατικών υπαλλήλων ελληνικής καταγωγής σε θέσεις εκτός μειονοτικών περιοχών(112), προχώρησε σε αναγκαστική μετακίνηση, εξορία και φυλάκιση Ελλήνων που χαρακτηρίστηκαν αντιφρονούντες προς το καθεστώς(113), και παράλληλη εγκατάσταση Αλβανών στις μειονοτικές περιοχές, ενώ δημιούργησε συνθήκες αποκοπής από τη ελληνική πολιτιστική παράδοση(114). Η εξορία των Ελλήνων συνδυαζόταν και με την εξορία ολόκληρης της οικογένειας ή την περιθωριοποίηση της στους χώρους διαβίωση της. Η εξορία των Ελλήνων αρχικώς γινόταν στο κάστρο του Αργυροκάστρου και αργότερα συνεχιζόταν στα στρατόπεδα του Σπατς, του Μπουρέλ και του Βλότσιστ αλλά και σε απομακρυσμένα χωριά, όπου στερούνταν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, διατροφής, ενώ βασανιζόταν συστηματικά και το 10-12% των Ελλήνων από τις αμιγείς ελληνικές περιοχές, διώχθηκε. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής που αποσκοπούσε στην ένταξη των Ελλήνων στην αλβανική κοινωνία είναι και ο σημαντικός αριθμός των μεικτών γάμων(115). Τα παιδιά που προέρχονται από μεικτούς γάμους στα αλβανικά αστικά κέντρα είχαν πλημμελή ή καθόλου γνώση της ελληνικής γλώσσας και ήταν πλήρως ενσωματωμένα σε μια αλβανική εθνική ταυτότητα. Μία άλλη μέθοδος για τη διάβρωση της ελληνικής κοινότητας ήταν η ονοματοδοσία σε Έλληνες αλβανικών ονομάτων, ή ιλλυρικών ή νεόκοπων -π.χ. το Μαρεγκλέν ως σύμπτυξη των ονομάτων Μαρξ, Έγκελς, Λένιν- αλλά και η αλλαγή των ελληνικών ονομάτων στους οικισμούς (π.χ. Θεολόγος Αγίων Σαράντα σε Παρτιζάνι, Άγιος Νικόλαος σε Ντρίτα, Μαυρόπουλον σε Μπουρόνια)(116). Αυτό συνδυάστηκε και με τη δημιουργία νέων οικισμών με κατοίκους αλβανούς μουσουλμανικού θρησκεύματος εντός των αμιγών μειονοτικών περιοχών. Για παράδειγμα από τη δεκαετία του 1950 δημιουργήθηκαν νέα χωριά τα λεγόμενα «σοσιαλιστικά χωριά» στους νομούς Αργυροκάστρου (Βαλερέ, Βρυσερά, Ασίμ Ζενέλι, Αντών Πότση, Μπούλιο, κ.ά) και Αγίων Σαράντα (Φιτόρια, Νταβέρα, Γκιάστα, κ.ά)(117). Ακόμη χρησιμοποιήθηκε το καθεστώς της επιτηρούμενης ζώνης στις μειονοτικές περιοχές, της απαγόρευσης της κυκλοφορίας και των κατασταλτικών μέτρων (π.χ. ηλεκτροφόρα σύρματα στα σύνορα με την Ελλάδα, κ.ά.), παρά τη θέληση της Ελλάδας η ύπαρξη της μειονότητας να είναι συντελεστής φιλίας και γέφυρας ανάμεσα στους λαούς(118). Μετά όμως το 1991 και τις καθεστωτικές αλλαγές, ο αριθμός των μελών της ελληνικής μειονότητας μειώθηκε ακόμη περισσότερο αφού ένα μεγάλος μέρος των Ελλήνων μετανάστευσε προς την Ελλάδα(119). Επίσης η απογραφή του 2001 δεν συμπεριέλαβε την εθνικότητα και γι' αυτόν τον λόγο τα μέλη της εθνικής ελληνικής μειονότητας απείχαν. Υπολογίζεται ότι σήμερα η ελληνική μειονότητα απαρτίζεται από 400.000 μέλη(120). Σήμερα η μειονότητα θεωρείται ως «από πάντα αναγνωρισμένη ως εθνική»(121) κάτι που καταδεικνύει το ιδιαίτερο ιδεολογικό βάρος της ύπαρξης μιας ελληνικής μειονότητας στις σχέσεις Ελλάδας-Αλβανίας, ενώ έχει γίνει αναγνώριση μιας «μακεδονικής» μειονότητας(122), εθνικής μαυροβουνιακής, βλάχικης, ρομά, Αιγυπτίων, κ.ά. (99).Εκδοτική Αθηνών, Ήπειρος, 4000 χρόνια ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού, Αθήνα 1997, σ. 212. (100).Στο βιβλίο του Σαλάκου, Ν., Γεωγραφία της Αλβανίας για την τέταρτη τάξη του οχτάχρονου σχολείου, Τίρανα, Εκδοτικό Σχολικού Βιβλίου, 1980, σ. 62, αναφερόταν ότι «στην Αλβανία εκτός από τους Αλβανούς ζει και μία πολύ μικρή μειονότητα με Ελληνική και Μακεδονική Εθνικότητα. Στη Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αλβανίας οι εθνικές μειονότητες έχουν ίδια δικαιώματα με τον Αλβανικό λαό». (101).Zanga L. «Albania. Minorities; An overview», Report on eastern Europe, vol. 2, Bo. 50, 1991, σ. 3. (104).Οι απομονωμένες περιοχές του αλβανικού βορά, αφιλόξενες για τους Έλληνες και τους Αλβανούς του νότου, όπως το Κούκοι και Χάσι της Βόρειας Αλβανίας, ο αριθμός των Ελλήνων που δίνει η απογραφή του 1989, δεν θα πρέπει να θεωρείται ανεδαφικός, ενώ η ίδια απογραφή δίνει για την περιφέρεια της Πρεμετής 442 Έλληνες. (105).Sherman Α., ο.π., σ. 120. (106).Winnifrith T., Vlachs of Albania, London 1995, σ. 58-59. Βλ. Kahl Th., Ethnizität und räumliche Verteilung der Aromunen in Südosteuropa; Münster; 1999. Schwandner-Sievers St., "The Albanian Aromanians' Awakening: Identity Politics and Conflicts in Post-Communist Albania", European Center for Minority Issues το 1999 Council of Europe, Report submitted by Albania pursuant to art. 25, para. 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities, ACFC/SR (2001)5, π. 16. Aκöμη για τους Βλάχους της Aλßαvíας τον 19ο και 20ο αιώνα βλ. Κουκουδης A., Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων, Θεσσαλονίκη, εκδ. Ινστιτούτο Aμυvτικώv Aναλύσεων - Ζήτρος, 2000. (107).Πότση Σ., Επιστημονικές μελέτες 5, Πανεπιστήμιο Aργυροκάστρου 2001, σελ 139. (108).Πότση Σ., ο.π., σ. 139-140. (109).Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι το εγκυκλοπαιδικό λεξικό της Ακαδημίας Επιστημών της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας δεν παραδεχόταν το αυτόχθονο και τη μακραίωνη παρουσία της ελληνικής μειονότητας αναφέροντας ότι «οι κάτοικοι της Δρόπολης αφίχθηκαν εδώ το 18ο αιώνα ως κολίγοι στα τσιφλίκια των αλβανών γαιοκτημόνων». H Χειμάρρα αναφερόταν ότι είναι μία ιλλυρική πόλη, ενώ οι περιοχές των Αγίων Σαράντα και Δελβίνου δεν αναφερόταν καν ως περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς. Βλ. Akademia e Shkencave e Republik Popullare Socialist te Shqiperise, Fjalor enciklopedik, Tirane 1985, σ. 270, 345-346. (110).Κωφός E., Βαλκανικές μειονότητες στα κομμουνιστικά καθεστώτα, Θεσσαλονίκη 1960, σ. 27. (111).Βίκερς M., Αλβανοί, Αθήνα, εκδ. Οδυσσέας, 1997, σ. 311. (112).Στη δεκαετία του 1980 μόνο στον αλβανικό βορρά διορίστηκαν περισσότερα από 300 στελέχη της ελληνικής κοινότητας. Μπάρκας Π., «Η ελληνική μειονότητα επί καθεστώτος Χότζα», στο Τσιτσελίκης - Χριστόπουλος, ό.π., σ. 225-264 (113).Τσάκας Α., Το χρονικότης πολύχρονης τραγωδίας της Βορείου Ηπείρου. Μαρτυρολόγιο Βορειοηπειρωτών, Ιωάννινα, εκδ. Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών, 1999. (114).Σύνδεσμος Συνταξιούχων Ελληνοδασκάλων Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας Βορείου Ηπείρου, Ααογραφικά Σύμμεικτα της εθνικής ελληνικής μειονότητας Βορείου Ηπείρου, Αργυρόκαστρο 2004. Κατσαλίδας Γ., Η ταυτότητα του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού, Ιωάννινα, εκδ. Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών, 2004. Ντάγιος Σ., Αποκληρωμένο έθνος. Η λαϊκή λογοτεχνία των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, Θεσσαλονίκη, εκδ. Κυρομάνος, 1997, σ. 18. ιδίου Η ελληνική γλωσσική παιδεία και ο πολιτισμός της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας στην Αλβανία κατά τη διάρκεια του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού, Θεσσαλονίκη 1995, σ. 67. Για τα έργα Ελλήνων μειονοτικών που πρόβαλλαν το καθεστώς βλ. τα βιβλία του Τσούκα Π., Αεύτερη ζωή, Τίρανα 1953, Αόγια καρδιάς, Τίρανα 1981 και Τραγούδια της ξενιτιάς, Τίρανα, χ.χ. (115).Οι εξευτελιστικές αποδοχές ανάγκαζαν τους Έλληνες να βρουν με οποιονδήποτε τρόπο και όρους (κυρίους με μικτούς γάμους) καταφύγιο στις πόλεις και τα άλλα αστικά κέντρα. Εδώ θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η διάχυση της ελληνικής διανόησης στην αλβανική επικράτεια ή για ανάγκες του καθεστώτος, ή διότι το επάγγελμά τους δεν είχε καμιά σχέση με την οικονομικό-κοινωνική ανάπτυξη των ελληνικών περιοχών. Το 50% στις πόλεις του Αργυροκάστρου, των Αγίων Σαράντα και του Δελβίνου ανήκουν στην κατηγορία των μικτών γάμων. Επίσης ο πληθυσμός της πόλης της Χειμάρρας το 1990 ανέρχονταν στις 8,5 χιλιάδες. Ο αριθμός των φυλακισμένων επί κομμουνιστικού καθεστώτος για πολιτικούς λόγους ανέρχεται σε 2.700 άτομα με ποινές φυλάκισης από 12-25 χρόνια, πέντε άτομα εκτελέστηκαν, τρία άτομα δικάστηκαν με 101 χρόνια. 100 οικογένειες εκτοπίστηκαν. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με στοιχεία του συλλόγου Χειμαρριωτών, ο αριθμός Χειμαρριωτών στην αλβανική επικράτεια, κυρίως στις πόλεις Τίρανα, Δυρράχιο, Αυλώνα, Φίερι και Λιούσνια υπολογίζεται στις δέκα χιλιάδες. Ενώ ο αριθμός των χειμαρριωτών απόφοιτων των αλβανικών πανεπιστημίων αγγίζει τα 380 άτομα. Στη Δρόβιανη στην περίοδο του Χότζα, 29 άτομα φυλακίστηκαν και 8 εκτελέστηκαν. Από τους 18 ελληνοδιδάσκαλους που σπούδασαν στην Ελλάδα, 7 φυλακίστηκαν και 9 απέδρασαν στην Ελλάδα για να σωθούν. Ταυτόχρονα 122 Δροβιανίτες είναι απόφοιτοι πανεπιστημίων στην Αλβανία. Από αυτούς μόνο 14 υπηρέτησαν στην περιοχή και οι υπόλοιποι στην υπόλοιπη Αλβανική επικράτεια. Λόγω των διωγμών και των δύσκολων συνθηκών ζωής απομακρύνθηκαν από το χωριό 135 οικογένειες. Σαν αποτέλεσμα αν το 1913 αριθμούσε 1 630 κάτοικους. Το 1990 είναι μόλις 780 κάτοικοι. Η Πολύτσιανη το 1913 αριθμούσε 1650 κατοίκους. Το 1985 στο χωριό κατοικούσαν 585 άτομα ή 136 οικογένειες Ελλήνων και 23 οικογένειες Αλβανών αξιωματικών. Το χωριό είχε 19 φυλακισμένους, ή 680 χρόνια φυλάκισης και 95 καταδιωγμένες οικογένειες. Από την Πολύτσιανη απομακρύνθηκαν 250 οικογένειες και μόνο στην Αυλώνα αριθμούνται 156 πολυτσιανίτικες οικογένειες. Στη Δίβρη ο πληθυσμός της 1899 ανέρχονταν, σε 1100 άτομα. Το 1990 σε 700 άτομα. Μέχρι το 1967 οδηγήθηκαν στις φυλακές 35 Διβριώτες, πέντε απ' αυτούς ήταν γυναίκες. Τα συνολικά χρόνια φυλάκισης ανέρχονται σε 268. Τέσσερις καταδικάστηκαν με θανατική ποινή και δυο πέθαναν στη φυλακή. Στην ίδια περίοδο, 25 άτομα απέδρασαν προς Ελλάδα. Ως αντίποινα 17 οικογένειες εκτοπίστηκαν. (116).Υπ. Αρ. 225/23.9.1975 απόφαση του προεδρείου της Λαϊκής βουλής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Αλβανίας. (117).Παπαδόπουλος Γ.Χ., ό.π., σ. 190. (118). Ο Έλληνας Υπουργός εξωτερικών K. Παπούλιας μετά την επίσκεψή του στην Αλβανία (Νοέμβριος 1987) Αντωνόπουλος H., ό.π., σ. 42. (119).Fekrat B., Ethnic-Greeks in Albania, Update Jonathan Fox (1995), Lyubov Mincheva (1999), σ. 8. (120).Σε συνέντευξή του στο περιοδικό Der Spiegel στις 30 Μαρτίου 1992, o αρχηγός του Δημοκρατικού Κόμματος Σαλί Μπερίσα (Sali Berisha) δήλωνε ότι η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία δεν υπερβαίνει τα 45.000 άτομα. (121).Είναι ενδεικτική η θέση που της αφιερώνει η Πρώτη Έκθεση εφαρμογής της Συμβασης-πλαισίου για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων της Αλβανίας, ως της σημαντικότερης εθνικής μειονότητας στην Αλβανία. (122).Κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Χότζα είχε αναγνωριστεί «μακεδονική» μειονότητα με πληθυσμό 4.697 σύμφωνα με την απογραφή του 1989. Poulton H., The Bakans. Minorities and states in conflict, London 1993, σ. 195, σ. 201-202. Πηγή: Θεοφάνης Μαλκίδης, Η Εθνική Ελληνική μειονότητα στην Αλβανία, Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Αμερικής, 2007. * Ο Θεοφάνης Μαλκίδης είναι διδάκτωρ Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και ασχολείται ερευνητικά με την Πολιτική, την Οικονομία και Κοινωνία στα Βαλκάνια και στον Εύξεινο Πόντο. Είναι μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για την μελέτη των γενοκτονιών και έχει τιμηθεί από το Συμβούλιο Τύπου των Εθνικών Κοινοτήτων του Καναδά για την συνεισφορά του στην προαγωγή του πολιτισμού και την αλληλοκατανόηση μεταξύ των Εθνικών Κοινοτήτων. Κυριότερα έργα του είναι: "Προσαρμογή και συγκρότηση της αγροτικής κοινωνίας στο ελλαδικό κράτος", "Αγροτική Κοινωνιολογία, Γενικές αρχές Κοινωνιολογίας", "Η αρμενική γενοκτονία και το δικαίωμα στη μνήμη", "Aspects of Greek social life in Black Sea", "La situation de la Minorite Grecque en Albanie. A l`egard du Droit International relatif a la protection des Minorites. Dimensions Politiques et Juridques" (σε συνεργασία με τον Στέφανο Αμπατζή), "Κοινωνία και μειονότητες στη χερσόνησο του Αίμου. Η Αλβανία και η ελληνική κοινότητα στη Χιμάρα" (σε συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Δημητρόπουλο). πηγή
Grekët përbëjnë grupin më të madh etnik në Shqipëri, ata përbëjnë një popullatë autoktone[102] që lidhet me një sërë përpjekjesh qoftë për bashkimin e V. Epirit me Greqinë qoftë për vetëvendosjen e tyre brenda suazës së shtetit shqiptar –një periudhë shumë e rëndësishme është ajo e Luftës së Dytë Botërore– por kryesisht për mbrojtjen edhe respektimin e të drejtave të njeriut edhe atyre sociale qe në fillim të shekullit të 20-të me krijimin e shtetik kombëtar shqiptar. Deklarata e njëanshme e vitit 1921 përbën gurin themeltar të njohjes juridike të minoritetit grek dhe ofrimit të të drejtave ndaj tij duke paraqitur njëkohësisht angazhimet e Shqipërisë ndaj qytetarëve të saj që u përkasin minoriteteve kombëtare, fetare dhe gjuhësore. Statusi i mbrojtjes ka të bëjë me lirinë fetare dhe të drejtat gjuhësore, duke garantuar njëkohësisht parimin e mos dallimeve edhe të barazisë para ligjit. Deklarata u pranua nga Këshilli i ... ditën e paraqitjes së saj dhe u vu qartë nën garancinë e organeve kompetente. Të drejtat e minoritetit grek u respektuan vetëm formalisht në kohën e Hoxhës, pasi Kushtetuta e vitit 1946 përmendte se minoritetet kombëtare gëzojnë të gjitha të drejtat në lidhje me mbrojtjen e zhvillimit të tyre kulturor dhe përdorimin e lirë të gjuhës së tyre (neni 39), kurse Kushtetuta e vitit 1977 u jepte garanci minoriteteve kombëtare për mbrojtjen edhe zhvillimin e kulturës edhe traditës së tyre popullore, përdorimin e gjuhës amtare edhe mësimin e saj në shkollë, si edhe barazinë në të gjitha fushat e jetës sociale (neni 42). Ndërkaq edhe pse të dy Kushtetutat u referoheshin barazisë së qytetarëve pavarësisht nga përkatësia e tyre kombëtare, racore apo fetare si edhe të drejtave të minoriteteve, nuk përcaktonin grupe konkrete[103], kurse Kushtetuta e vitit 1946 administrimin e të gjitha shkollave ia kaloi shtetit, duke u hequr të drejtën që gëzonin para luftës komunitetet greke. Sigurisht, siç pranohet nga të gjithë, regjimi i Hoxhës dëmtoi arsimin e minoritetit në masën që dëgradonte nga ana e tij nivelin e jetesës së grekëve dhe kufizonte ndjeshëm të drejtat e tyre. Pjesëtarët e minoritetit grek përballeshin me probleme shtesë. Arsimi minoritar u ruajt pasi u vu nën kontrollin e drejtpërdrejtë të shtetit dhe degradoi për shkak të mungesës së infrastrukturës edhe të kualifikimit të posaçëm. Në rastin e Himarës, shteti mbylli shkollën greke si masë ndëshkimore ndaj qëndrimit negativ të banorëve të zonës në zgjedhjet e vitit 1946. Regjimi i Hoxhës krijoi të ashtuquajturat “zona minoritare” ku u përfshinë 99 qëndra banimi gjuha amtare e të cilave ishte greqishtja duke përjashtuar vetëm fshatrat grekofone të Himarës –në vitin 1959 iu hoq edhe kombësia greke– dhe Artës së Vlorës, si edhe zona me popullsi greke kompakte (Gjirokastra, Përmeti e tj.). Dy çështje kanë të bëjnë me minoritetin grek në këtë periudhë dhe që janë të një rëndësie të madhe për politikën greke. Çështja e parë ka të bëjë me numrin e popullsisë së tij. Një regjistrim i vitit 1930 bën fjalë për 37.000 grekë dhe që me katërfishimin e popullsisë shqiptare deri në dekadën e viteve ’80-të respektivisht duhej të rriste edhe popullsinë grekegreqishtfolëse në rreth 150.000 vetë. Përkundrazi, regjistrimi i vitit 1961 bënte fjalë për 40.000 grekë edhe ai i vitit 1989 për 58.758 grekë[104] pa u përfshirë këtu popullsia e Himarës. Me sa duket, bëhet fjalë për të regjistruarit me “kombësi greke”. Regjistrimi shqiptar bënte fjalë për 56.000 grekë për zonat e Sarandës, Delvinës edhe Gjirokastrës, kurse ai i vitit 1992 për 59.700 vetë. Shuma e banorëve të zonave rurale, së bashku me grekët e tre qyteteve të zonës –duke pasur këtu parasysh edhe vlerësimet e vetë grekëve të Shqipërisë– duke përllogaritur të gjithë popullsisë e fshatrave greke, e kapërcente shifrën e 60.000-61.000 të grekëve në rajonin e zonave minoritare[105]. Diferenca me regjistrimin shqiptar të vitit 1989 arrin shifrën e 4.000 deri 5.000 vetëve brenda hapësirës së “zonave minoritare”[106]. Përveç “zonave minoritare”, vlerësimet për popullsinë e minoritetit grek është e qartë se bëhen më të vështira. Përpos çështjes së privimit të të drejtave minoritare si rezultat i shpërnguljes, shtrohen edhe vështirësi të tjera që kanë të bëjnë me ripërcaktimin e identitetit të vërtetë të këtyre njerëzve por edhe të gjuhës së tyre jashtë “zonave minoritare”[107]. Problemi evidentohet kryesisht në Tiranë, ku regjistrimi bën fjalë vetëm për 610 grekë, dhe së dyti në Vlorë ku evidenton 200 vetë. Numri i grekëve si në Tiranë po kështu edhe në Vlorë e Durrës ka qenë edhe është i tejfishtë në krahasim me numrin që japin regjistrimet shqiptare dhe kjo është rezultat i shpërnguljes edhe i eksodit të detyrueshëm nga jugu shqiptar rural drejt qendrave urbane. Asimilimi gradual i grekëve që banonin jashtë zonave minoritare, largimi i pjesëtarëve të shumtë të minoritetit drejt Greqisë gjatë Luftës së Dytë Botërore, përmasat e konsiderueshme të diasporës me prejardhje nga minoriteti, janë faktorë që kontribuojnë në reduktimin e konsiderushëm të numrit të përllogaritur maksimal fillestar poshtë nivelit të 100.000 vetëve. Nga ana tjetër politika greke pretendonte se grekët e Shqipërisë arrinin në 400.000 vetë, kurse një studim i Departamentit Amerikan të Shtetit bënte fjalë për 266.800 grekë[108]. Çështja e dytë ka të bëjë me atë se cilët janë grekët e Shqipërisë. Evidentimi i vështirë i minoritetit grek jashtë “zonës minoritare”[109] është gjithashtu rrjedhojë e shkallës së lartë të integrimit të tyre në shoqërinë shqiptare kurse vllehtë grekë u konsideruan si shqiptarë. Në fillimet e dekadës së viteve ’60-të, regjimi i Hoxhës zhvendosi këtu në mënyrë të dhunshme të 5.000 vllehtë grekë me banim në zonën bregdetare nga Ksamili deri në Vrinë. Popullsia në fjalë bënte jetë nomade në zonën bregdetare të Sarandës së Tesprotisë. Me mbylljen e kufirit mbeti në territorin shqiptar. Vazhdonte të mbetej jashtë regjistrave themeltarë dhe as dinte gjuhën shqipe. Në regjistrimin e një pjese të vllehëve grekë të zonës së Kolonjës në vitin 1945 regjistrohej si gjuhë amtare vllahishtja dhe greqishtja si gjuhë e huaj, kurse shqipja as që përmendej fare[110]. Vllehtë grekë të shpërngulur u vendosen në zonat e Lunxherisë, Zagorisë edhe Pogonit, zona nga të cilat regjimi kishte hequr me mënyrat e sipërpëmendura një pjesë të madhe të popullsisë vendase. Në mesin e tyre edhe ata që ishin bartës të ndërgjegjes greke ose me sens grek. Në Lunxhëri vllehtë grekë ngritën edhe fshatrat e tyre si Andon Poçi. Por u përfshinë nëpër shkolla shqipe edhe në mënyrë arbitrare kombësia e tyre u kthye në shqiptare. Regjimi hapi shkolla shqipe edhe për vllehtë grekë në zonën e Pogonit, duke u ndaluar të hyjnë nëpër shkolla greke. Nga ana tjetër në mesin e vllehëve grekë pasuan arrestimet masive edhe dënimet e rënda me akuzën e rëndomtë “Bashkëpunëtorë të monarkofashistëve grekë”! 65 vllehë grekë u pushkatuan, kurse ndëshkimet edhe dënimet e tyre arrijnë në 1850 vjet burg. Brenda pak dekadash gjuha greke mbeti një gjuhë potenciale edhe e pavlefshme dhe si e tillë vetëm në radhët e të moshuarve. Bile edhe vllahishtja kaloi në plan të dytë në fshatrat me popullsi shqiptaro-vllahe mikse duke ia lënë gjithë terrenin shqipes[111]. Përsa i përket vendosjes së sotme vllehtë mund të evidentohen në dy njësi topo-gjeografike. E para banon në rajonet e Pogradecit, Korçës edhe Ersekës, të Përmetit dhe në shkallë më të vogël në rajonet e Gjirokastrës edhe të Sarandës. Përqendrimi i dytë i rëndësishëm evidentohet në veri të vijës Vlorë-Berat deri në Kavajë. Pas vitit 1991 Partia e Bashkimit të të Drejtave të Njeriut (PBDNJ) jepte një shifër prej 150.000 vetësh përsa u përket vllehëve me ndërgjegje greke. Progresi social i grekëve të Shqipërisë ishte e mirëpritur nga regjimi në masën që shoqërohej me distancimin nga ideologjia kombëtare greke[112] dhe mbështetjen ndaj Partisë së Punës të Shqipërisë, e cila ndoqi rrugën e trajtimit konform dogmës leniniste në lidhje me minoritetet[113] dhe asimilimi gradual i grekëve të Shqipërisë ishte premisa e integrimit të tyre në indin kombëtar edhe social. Regjimi ndoqi rrugën e një erozioni sistematik edhe të vazhdueshëm të komunitetit grek të diasporës në zona të tjera në një kohë që disa pjesëtarë të favorizuar të komunitetit zinin poste të rëndësishme brenda sistemit[114], nënpunës partiakë edhe shtetërorë me origjinë greke emëroheshin në poste jashtë zonave minoritare[115], aplikoi shpërnguljen e detyruershme, internimin edhe burgimin e grekëve që shpalleshin disidentë të regjimit[116] dhe paralelisht ngulitjen e shqiptarëve në zonat e minoritetit, duke krijuar njëkohësisht kushte shkëputjeje nga tradita kulturore greke[117]. Internimi i grekëve shoqërohej edhe me internimin e gjithë familjes apo margjinalizimin e saj në vendet ku banonte. Internimi i grekëve fillimisht bëhej në kalanë e Gjirokastrës dhe më vonë në kampet e Spaçit, Burrelit dhe Vloçistit por edhe në fshatra të largëta, ku u privohej trajtimi shëndetësor edhe farmaceutik, furnizimi ushqimor, u nënshtroheshim torturave sistematike dhe rreth 10-12% e grekëve u dëbuan nga zonat e pastra greke. Rezultat i kësaj politike që synonte në integrimin e grekëve në shoqërinë shqiptare është edhe numri i konsiderueshëm i martesave mikse[118]. Fëmijët që vijnë nga martesa mikse në qendrat urbane shqiptare kishin njohje të mangët ose mosnjohje të plotë të gjuhës greke dhe ishin plotësisht të integruar në një identitet kombëtar shqiptar. Një metodë tjetër për degradimin e komunitetit grek ishte dhënia e emrave shqiptare ose ilire te grekët apo emrave të rinj –p.sh. Mareglen si rezultat i bashkimit të emrave Marks, Engels, Lenin– por edhe ndryshimi i emrave grekë të vendbanimeve (p.sh. Theollogos i Sarandës në Partizani, Shën Nikollaos në Drita, Mavropullo në Buronja)[119]. Kjo u kombinua edhe me krijimin e vendbanimeve të reja me banorë shqiptarë të besimit fetar mysliman brenda zonave të pastra të minoritetit. Për shembull, që nga dekada e vitit 1950 u krijuan fshatra të reja, të ashtuquajturat “fshatra socialiste” në qarqet e Gjirokastrës (Valare, Vrisera, Asim Zeneli, Andon Poçi, Bulo e tj.) edhe Sarandës (Fitorja, Davera, Gjashta e tj.)[120]. Gjithashtu u vu në efiçensë statusi i zonës së survejuar në zonat e minoritetit, të ndalim qarkullimit edhe të masave represive (p.sh. tela të elektrizuara në kufirin me Greqinë e tj.), me gjithë dëshirën e Greqisë që ekzistenca e minoritetit të jetë një komponent miqësie edhe ure lidhëse midis popujve[121]. Por më pas në vitin 1991 dhe me ndryshimet e regjimeve numri i pjesëtarëve të minoritetit grek u reduktua akoma më tepër, pasi një pjesë e madhe e grekëve emigroi në drejtim të Greqisë[122]. Gjithashtu regjistrimi i vitit 2001 nuk përfshiu kombësinë edhe për këtë arësye pjesëtarët e minoritetit nuk morën pjesë. Përllogaritet se sot minoriteti grek përbëhet nga 400.000 vetë[123]. Sot minoriteti konsiderohet “përherë i njohur si kombëtar”[124], diçka që tregon peshën e veçantë ideologjike të ekzistencës së një minoriteti grek në marrëdhëniet GreqiShqipëri, kurse është njohur edhe ekzistenca e një minoriteti “maqedonas”[125], e një minoriteti “kombëtar malazez”, vllah, Roma, egjiptian e tj. [102]. Ekdhotiqi Athinon, Epiri, 4.000 vjet histori edhe kulturë greke, Athinë 1997, f. 212. [103] Në Librin e N. Sallakut, Gjeografia e Shqipërisë për klasën e katërt të shkollës 8-vjeçare, Tiranë, Shtëpia Botuese e Librit Shkollor, 1980. f. 62, thuhej se “në Shqipëri përveç shqiptarëve jeton edhe një minoritet shumë i vogël me Kombësi Greke edhe Maqedonase. Në Republikën Socialiste Popullore të Shqipërisë minoritetet kombëtare gëzojnë të njëjta të drejta me popullin shqiptar”. [104]. Zanga L., “Albania. Minorities: An overview”, Report on eastern Europe, vol. 2, Bo 50, 1991, f. 3. [106]. Te 26.000 grekët që jep regjistrimi i vitit 1945, në qoftë se mbahet parasysh koefiçenti mesatar shqiptar i shtimit të popullsisë në periudhën e pasluftës (16.05 për çdo 1.000 banorë) do të duhej të numëronin 74.000 vetë në vitin 1989. Berholli A., “The Greek Minority in the Albanian Republic. A demographic Study”, Albanian Catholic Bulletin, vol. XV, San Francisco, 1994, faqe 87-93 dhe Kalivretaqis L., “Komuniteti grek i Shqipërisë nga këndveshtrimi i gjeografisë historike edhe demografisë”, te Th. Veremis e tj. (shtesë) Helenizmi i Shqipërisë, faqe 25-58. [107]. Zonat e izoluara të veriut shqiptar, jo familjare për grekët edhe shqiptarët e jugut, si Kuksi dhe Hasi i Shqipërisë së Veriut, numri i grekëve që jep regjistrimi i vitit 1989 nuk duhet të konsiderohet pa bazë, në një kohë që i njejti regjistrim jep për rrethin e Përmetit 442 grekë. [108]. Sherman A, faqe 120. [109]. Winnifrith T., Vlachs of Albania, London 1995, f. 58-59. Shiko Kahl Th., Ethnizitat und raumliche Verteilung der Aromunen in Sudosteuropa: Munster: 1999. Schwandner-Sievers St., “The Albanian Aromanian’s Awakening: Identity Politics and Conflicts in Post-Communist Albania”, European Center for Minority Issues to 1999 Council of Europe, Report submitted by Albania pursuant to art. 25 parag. 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities, ACFC/SR (2001)5. . 16. Përpos kësaj për vllehtë e Shqipërisë gjatë shekullit të 19-të dhe 20-të shiko Kakudhis A., Mitropolitë edhe Diaspora e vllehëve, Selanik, bot. I Institutit të Studimeve MbrojtëseYitros, 2000. [110]. S. Poçi, Studime shkencore 5, Universiteti i Gjirokastrës, faqe 139. [111]. Shiko të njëjtin studim, faqe 139-140. [112]. Është me interes të shënohet se Fjalori Enciklopedik i Akademisë së Shkencave të Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë nuk pranonte karakterin autokton dhe prezencën shumëshekullore të minoritetit grek duke përmendur se “banorët e Dropullit erdhën këtu në shekullin e 18-të si çifçinj nëpër çifliqet e latifondistëve shqiptarë”. Himara përmendej si një qytet ilir, kurse zona të Sarandës dhe Delvinës as përmendeshin fare si zona me popullsi greke. Shiko Akademia e Shkencave e Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë, Fjalor enciklopedik, Tiranë 1985, f. 270, 345-346. [113]. Kofos Ev., Minoritetet ballkanike në regjimet komuniste, Selanik 1960, f. 27. [114]. Petifer T., Vikers M., ref. i mësipërm f. 311. [115]. Gjatë dhjetëvjeçarit të viteve 80-të vetëm në veriun shqiptar u emëruan më shumë se 300 kuadro nga minoriteti grek. Barkas P., “Minoriteti grek gjatë regjimit të Hoxhës”, në Ciceliqis-Kristopullos, f. 225-264. [116]. Cakas A., Kronika e tragjedisë shumëvjeçare të Vorio Epirit. Martirologu i Vorioepirotëve, Janinë, botim i Institutit të Studimeve Vorioepirote, 1999. [117]. Shoqata i mësuesve grekë pensionistë të Minoritetit Kombëtar Grek të Vorio Epirit. Potpuri folklorike të Minoritetit Kombëtar Grek të Vorio Epirit, Gjirokastër 2004. Kacalidhas Gr., Identiteti i Helenizmit të Vorio Epirit, Janinë, botim i Institutit të Studimeve Voreioepirote, 2004. Dajos St., Komb i privuar nga trashëgimia. Letërsia popullore e grekëve të Shqipërisë, Selanik, bot. Kuromanos, 1997, f. 18. I të njëjtit autor Arsimi gjuhësor grek edhe kultura e Minoritetit Kombëtar Grek në Shqipëri gjatë kohës së totalitarizmit komunist, Selanik 1995, f. 67. Përsa u përket veprave të minoritarëve grekë që propagandonin regjimin shiko librat e P. Çukës, Jetë e lirë, Tiranë 1953, Fjalë zemre, Tiranë 1981 dhe Këngët e kurbetit, Tiranë. [118]. Pagesat denigruese detyronin grekët të gjejnë me çdo mënyrë edhe çdo kusht (kryesisht me martesa mikse) strehim në qytete edhe në qendrat e tjera urbane. Këtu duhet të mbahet parasysh njëkohësisht edhe emërimi i inteligjencës greke në të gjithë territorin shqiptar ose për nevoja të shtetit ose për arësye se profesioni i tyre nuk kishte asnjë lidhje me zhvillimin ekonomiko shoqëror të zonave minoritare. 50 % e tyre në qytetet e Gjirokastrës, Sarandës dhe Delvinës i përkasin kategorisë së martesave mikse. Gjithashtu, popullsia e qytetit të Himarës më 1990 arrinte në 8.5 mijë vetë. Numri i të burgosurve në kohën e regjimit komunist për shkaqe politike arrin në 2.700 vetë me dënime burgimi 12-15 vjet, pesë vetë u ekzekutuan dhe 3 vetë u dënuan më nga 101 vjet. 100 familje u zhvendosen. Njëkohësisht, sipas të dhënave të shoqatës së Himarës në Tiranë, numri i Himariotëve në territorin e Shqipërisë, kryesisht në qytetet Tiranë, Durrës. Vlorë, Fier dhe Lushnjë, përllogaritet në 10.000 vetë. Kurse numri i himariotëve që kanë mbaruar studimet universitare në Shqipëri arrin shifrën e 380 vetëve. Në Dhrovjan në periudhën e Hoxhës janë burgosur 29 vetë edhe 8 u ekzekutuan. Nga 18 mësues grekë që studiuan në Greqi, 7 janë burgosur edhe 9 të tjerë janë arratisur në Greqi për të shpëtuar. Ndërkohë 122 Dhrovjanitë kanë mbaruar universitetin në Shqipëri. Nga ata vetëm 14 kanë punuar në zonën e tyre kurse të tjerët në pjesën tjetër të territorit shqiptar. Për shkak të përndjekjeve dhe kushteve të vështira të jetesës janë larguar nga fshati 135 familje. Për rrjedhojë, në qoftë se fshati në vitin 1913 numëronte 1.630 banorë, në vitin 1990 kishte vetëm 780 banorë. Poliçani në vitin 1913 numëronte 1.650 banorë. Në vitin 1985 në fshat banonin 585 vetë ose 136 familje grekësh dhe 23 familje oficerash shqiptarë. Fshati kishte 19 të burgosur ose 680 vjet burg dhe 95 familje të përndjekura. Nga Poliçani u larguan 250 familje dhe vetëm në Vlorë numërohen 156 familje poliçanjote. Në Dhivër popullsia në vitin 1989 arrinte në 1.100 vetë. Në vitin 1990 në 700 vetë. Deri në vitin 1967 kishin përfunduar në burg 35 Dhivriotë, pesë prej tyre gra. Totali i viteve të burgut arrin në 268 vjet. Katër u dënuan me vdekje edhe dy vdiqën në burg. Në të njejtën periudhë, 25 vetë u arratisen në Greqi. Si ndëshkim 17 familje u internuan. [119]. Numër 225/23.09.1975, vendim i kryesisë së Kuvendit Popullor të Republikës Popullore të Shqipërisë. [120]. Papadhopullos G.H., referim i mësipërm, f. 190. [121]. Ministri i jashtëm grek Karollos Papulias pas vizitës së tij në Shqipëri (nëntor 1987) Andonopullos H., Referim i mësipërm, f. 42. [122]. Fekrat B., Ethnik-Greeks in Albania, Update Jonathan Fox (1995), Lyubov Mincheva (1999), f. 8. [123]. Në një intervistë të tij në revistën Der Spiegel më 30 mars të vitit 1992, kryetari i Partisë Demokratike Sali Berisha deklaronte se minoriteti grek në Shqipëri nuk i kalon të 45.000 vetët. [124]. Është sinjifikativ vendi që i kushton Raporti i Parë i Zbatimit të Konventës Kuadër për mbrojtjen e minoriteteve kombëtare në Shqipëri, duke e konsideruar si minoritetin kombëtar më të rëndësishëm në Shqipëri. [125]. Gjatë kohës së regjimit të Hoxhës është njohur minoriteti “maqedonas” me popullsi 4.697 vetë sipas regjistrimit të vitit 1989. Poulton H., The Balkans. Minorities and states in coflict, London 1993, f. 195, 201-2002. [THEOFANIS MALQIDHIS, MINORITETI ETNIK GREK NE SHQIPERI, FEDERATA PANEPIROTE E AMERIKES, 2007] * THEOFANIS MALQIDHIS është profesor i Shkencave Shoqërore dhe Politike dhe jep lëndën e politikës bashkëkhore, shoqërisë dhe ekonomisë së Ballkanit dhe të Detit të Zi, në Departamentin e Gjuhës, Filologjisë dhe Kulturës së Vendeve të Detit të Zi në Universitetin Demokriteion të Thrakës. Veprat më kryesore të tij ianë – Politika e Greqisë dhe e Turqisë për Thrakën, pas hyrjes së tyre në NATO – Ekonomia dhe shoqëria në zonën e Detit të Zi – Evropa e Bashkuar dhe vendet e Detit të Zi – Politika, ekonomia dhe shoqëria në Rusinë bashkëkohore – Dimensione kombëtare dhe ndërkombëtare të çështjes së Grekëve të vendeve të Detit të Zi – Pamje të çështjes etnike shqiptare – Marrëdhëniet Greko-Shqiptare Gjihashtu ka korrektuar vëllimet me bashkëautorësi: “Aspects of Southeastern Europe and the Black Sea After the Cold War” dhe “Ndryshimi i identiterit kolegjital të Pomakëve” (së bashku me N. Kokka).

Ένα καταπληκτικό βίντεο με την Κέρκυρα!- Një video e mrekullueshme me Korfuzin!


Freedom House: Οι μεγάλες επιχειρήσεις ελέγχουν την αγορά των ΜΜΕ στην Αλβανία

Η κατάσταση των μέσων ενημέρωσης στον κόσμο, επιδεινώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του 2014, φθάνοντας στο χαμηλότερο σημείο τα τελευταία 10 χρόνια, αναφέρει η τελευταία έκθεση σχετικά με την ελευθερία του Τύπου, που δημοσιεύθηκε από το Freedom House.
Elaine Aghekyan, αναλυτής της οργάνωσης, αναφέρει ότι όσον αφορά τα Δυτικά Βαλκάνια, η περιοχή έχει καταγράψει απώλειες από πολλές απόψεις στην ελευθερία του τύπου.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο αλβανικό τμήμα της Φωνής της Αμερικής, η κα. Aghekyan δήλωσε ότι πρέπει να αναζητηθούν τα αίτια σε διάφορους παράγοντες, όπως η διαδεδομένη χρήση των νόμων περί δυσφήμισης από κυβερνητικούς αξιωματούχους ή άλλα δημόσια πρόσωπα κατά δημοσιογράφων.
Σύμφωνα με την ίδια, η ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης σε όλες αυτές τις χώρες είναι αρκετά ασαφής και άγνωστη στο ευρύ κοινό, κάτι που οδηγεί σε πολλές συγκρούσεις με τα συμφέροντα των διαφόρων πολιτικών και εμπορικών παραγόντων.
Συγκεκριμένα για την Αλβανία, η κα. Aghekyan αναφέρει οτι πολλοί από τους νόμους της χωρας, ταυτίζονται με τα καλύτερα ευρωπαϊκά πρότυπα, αλλά συνήθως δεν εφαρμόζονται.
"Οι διαρθρωτικές δεξιότητες λείπουν για την εφαρμογή αυτών των νόμων, όπως η ελευθερία της πληροφόρησης. Το πραγματικό πρόβλημα είναι το νομικό σύστημα, το οποίο δεν είναι αρκετά ισχυρό. Οι μεγάλες επιχειρήσεις ελέγχουν την αγορά των μέσων ενημέρωσης, η οποία είναι πολύ μικρή. Πολλά ιδρύματα ΜΜΕ είναι ακόμα αρκετά νέα και χωρίς ισχυρή ανεξαρτησία" δήλωσε η κα. Αghekyan
Η αναλυτής της Freedom House λέει ότι η συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης στα χέρια των επιχειρήσεων στην Αλβανία αποτελεί ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο, χρειάζεται ισχυρή νομοθεσία και ισχυρά μέτρα κατα της συγκέντρωσης των μέσων ενημέρωσης σε λίγα χέρια μεγιστάνων καταλήγει.




Πηγή: www.himara.gr

Απάντηση Καμμένου σε ερώτηση βουλευτών για την εκταφή, ταυτοποίηση και ταφή των Ελλήνων στρατιωτών που έπεσαν στα βουνά της Β. Ηπείρου

Απάντηση στην σχετική ερώτηση που κατέθεσαν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ – μεταξύ αυτών και της βουλευτή Χανίων κα Βαγιωνάκη – με θέμα την: «Εφαρμογή της Ελληνοαλβανικής Συμφωνίας για την έρευνα, εκταφή, ταυτοποίηση και ταφή των Ελλήνων πεσόντων στρατιωτών στην Αλβανία κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-41» εξέδωσε ο υπουργός Άμυνας κ. Καμμένος.
Ο Υπουργός στην απάντηση του σημειώνει μεταξύ άλλων πως «η ελληνική πλευρά, δια της παρούσης πολιτικής ηγεσίας του ΥΠ.ΕΘ.Α καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια με βασικό στόχο την αποκατάσταση της υπόψη εθνικής και ιστορικής εκκρεμότητας και την απότιση φόρου τιμής στους πεσόντες ήρωες του Έπους του 1940-41. Στο πλαίσιο των ανωτέρω προσπαθειών, η χώρα μας […} έχει ενεργοποιήσει και εκπληρώσει τα απαιτούμενα από την ισχύουσα διακρατική συμφωνία. Ταυτοχρόνως δε, έχει προχωρήσει έγκαιρα στο σχεδιασμό για την κατά το δυνατό ταχύτερη εκκίνηση και εκτέλεση του συνόλου των απαιτούμενων εργασιών, τόσο για την εκταφή των πεσόντων στρατιωτικών, όσο και για την κατασκευή των δύο στρατιωτικών κοιμητηρίων».
Σε άλλα σημείο η απαντητική επιστολή αναφέρει: «Δυστυχώς, παρά την άμεση ανταπόκριση της ελληνικής πλευράς, υφίστανται σημαντικές καθυστερήσεις και κωλυσιεργίες από την κυβέρνηση της γείτονος χώρας, οι οποίες έχουν οδηγήσει στην επιβράδυνση των ανωτέρων διαδικασιών […] το ΥΠ.ΕΘ.Α στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, θα θέσει το θέμα ως βασικό ζήτημα σε όλες τις διμερείς επαφές των δύο Υπουργείων Άμυνας».
Επιπρόσθετα, το υπουργείο Άμυνας ενημερώνει τους βουλευτές πως επίκειται «νέα συνεδρίαση της Μικρής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων (ΜΕΕ) που θα λάβει χώρα στην Ελλάδα σε χρόνο που θα καθορισθεί κατόπιν συνεννοήσεως με την Αλβανική πλευρά».
Η σχετική ερώτηση των βουλευτών
«Πέρασαν 74 χρόνια από τότε που ο ελληνικός λαός με τα στρατευμένα παιδιά του έδωσε τη μάχη στα βουνά της Αλβανίας εναντίον των επίδοξων φασιστών κατακτητών δημιουργώντας το περίφημο Έπος του 40. Και όμως 74 χρόνια μετά οι πεσόντες στρατιώτες παραμένουν άταφοι ή προσωρινά θαμμένοι.
Στις 23.03.2010 η Αλβανική Βουλή κύρωσε τη συμφωνία με την Ελλάδα για την έρευνα, εκταφή, ταυτοποίηση και ταφή των Ελλήνων πεσόντων στρατιωτών στην Αλβανία κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940-41. Η συμφωνία προβλέπει την κατασκευή στρατιωτικών νεκροταφείων στην Αλβανία (Βουλιαράτες-Κλεισούρα). Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχουν ανοίξει οι ομαδικοί τάφοι και δεν έχει γίνει ο ενταφιασμός.
Αρμόδια για την υλοποίηση της ανωτέρω συμφωνίας ορίστηκε η Μικτή Επιτροπή Ελλάδας-Αλβανίας, η οποία συνήλθε μόνο μια φορά (23.04.2012). Η μεγάλη καθυστέρηση εφαρμογής της συμφωνίας δυσχεραίνει τις διαδικασίες εύρεσης και ταυτοποίησης των οστών υπενθυμίζοντας, ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν.
Ήρθε η ώρα να αποδοθεί η τιμή σε αυτούς, που έδωσαν τη ζωή τους σε σημαντικές μάχες εναντίον του φασισμού. Σε ένα καιρό, που ο φασισμός στην Ευρώπη ξυπνάει, η απότιση φόρου τιμής στους νεκρούς του αντιφασιστικού αγώνα, γίνεται πιο επιτακτική. Η ικανοποίηση του αιτήματος των συγγενών και φίλων των πεσόντων αποτελεί τόσο πατριωτικό, όσο και ανθρωπιστικό χρέος.
Ερωτώνται οι κύριοι Υπουργοί:
Πώς προτίθεται να κινηθεί η Κυβέρνηση, προκειμένου η εν λόγω συμφωνία να εφαρμοστεί και να ικανοποιηθεί το δίκαιο αίτημα περισυλλογής και του ενταφιασμού των πεσόντων του 1940-41, ώστε να εκπληρωθεί ένα ιστορικό και ανθρωπιστικό χρέος».
Οι ερωτώντες βουλευτές:
Βάλια Βαγιωνάκη, Κωνσταντίνος Δελημήτρος, Κωνσταντίνος Ζαχαριάς, Ζήσης Ζάννας, Ηλίας Ιωαννίδης, Ιωάννης Καραγιάννης, Μάριος Κατσής, Κωνσταντίνος Μπάρκας, Δημήτριος Ρίζος, Γιάννης Σταθάς, Βασίλειος Τσίρκας

Τετάρτη 29 Απριλίου 2015

Απόσπασμα από την διαθήκη του Αβδούλ Μπέη Σελίμη του Δελβίνου! - Pjesë nga Testamenti i Abdul Bej Selimi e Delvinës

Απόσπασμα από την διαθήκη του Αβδούλ Μπέη Σελίμη του Δελβίνου: «Ποτέ Αλβανοί να μη πολεμήσετε κατά της Ελλάδος` αν θελήση ο Σουλτάνος, ας πολεμήση` αν έλθη στρατός ελληνικός εις τα μέρη μας, σεις να προσκυνήσετε και να μείνητε με τους Έλληνας. Αν σας δώση ο Σουλτάνος όπλα και πολεμοφόδια δια να πολεμήσετε κατά των Ελλήνων, να μη το δεχθήτε, διότι θα πάθητε ό,τι έπαθαν οι Βόσνιοι με την Αυστρίαν. Θα σκοτωθήτε, θα σκλαβωθούν τα γυναικόπαιδά σας, και θα δημευθή η περιουσία σας. Οι Έλληνες έχουν καλούς νόμους και να μείνητε με αυτούς. Ελπίζω δε να ζήσετε (…) Την ευχήν μου να έχητε όλοι να μη πολεμήσετε κατά των Ελλήνων»
Pjesë nga Testamenti i Abdul Bej Selimi e Delvinës: "Kur ju shqiptarë tëmos luftoni kundër Greqisë, nëse do Sulltani, le të luftojë, nëse vjen ushtria greke në vendin tonë, ju të faleni dhe të qëndroni me Grekët. Nëse ju jep Sulltani armë dhe armatime që të luftoni kundër Greqisë, të mos pranoni, sepse do të pësoni ato sa pësuan Boshnjakët me Austrinë. Do të vriteni do të skllavërohen fëmijët dhe gratë tuaja dhe do t'iu merret pasuria. Grekët kanë ligje të mira dhe të qëndroni me ta. shpresoj që të jetoni(..) Bekimin tim të keni të gjithë dhe të mos luftoni kundër Grekëve.

Τα αγάλματα για την μάχη του Τσανακαλέ με αλβανικές στολές, ενδυμασίες - Skulpturat në “Betejën e Çanakkalasë” me karakteristika luftëtarësh shqiptarë (foto)

Πριν από λίγο καιρό δεκάδες αρχιτέκτονες από Τουρκία, Γαλλία και Αγγλία έχουν δημιουργήσει το πάρκο μνημείο στην περιοχή του Τσανακαλέ στην Τουρκία όπου και έχει εξελιχθεί μία από τις πιο αιματηρές Μάχες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Και σε μερικά από αυτά τα πρόσωπα διακρίνουμε ανθρώπους με ιδιαίτερο παραδοσιακό καπέλο. Οι ιστορικοί λένε πως πάνω από 25 χιλιάδες αλβανοί πολέμησαν στην μάχη αυτή. Η συμμετοχή των αλβανών στην πιο αιματηρή μάχη του Α Παγκοσμίου Πολέμου που έλαβε χώρα στην περιοχή του Τσανακαλά μπορεί να αποδειχθεί μέσω "του αναμνηστικού πάρκου". Εκεί έχουν δημιουργηθεί σε μπρούντζο σύμφωνα με το ιστορικό αρχείο και εμφανίζονται άνθρωποι με παραδοσιακές αλβανικές ενδυμασίας και συγκεκριμένο ένα ιδιαίτερο καπέλο, και αυτό αποδεικνύει την μεγάλη συμμετοχή των αλβανών μαχητών στην μάχη αυτή. Η συγκεκριμένη μάχη έγινε μεταξύ των άνισων στρατιωτικών δυνάμεων σε αριθμό και όπλα. Από την μία πλευρά η ΑΝΤΑΝΤ και από την άλλη η Αυστροουγαρία και η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σύμφωνα με τους ιστορικούς οι αλβανοί ήταν στην 19 Μεραρχία του Τουρκικού Στρατού, οι περισσότεροι εκ των οποίων πήγαν εθελοντικά. Αυτή η μεραρχία θεωρείται πως ήταν και ο άξονας της μεγάλης νίκης των Οθωμανών στην μάχη αυτή όπου σκοτώθηκαν συνολικά 500000 άνθρωποι. η μάχη σχεδιάστηκε αφού η Αγγλία θέλησε να αποτελειώσει την οθωμανική Αυτοκρατορία. Βλέπετε οι αλβανοί πάντα πολεμούσαν στο πλευρό των αδερφών τους.
Para pak kohësh dhjetëra skulptor nga Turqia, Franca dhe Anglia, kanë përfunduar projektin e parkut memorial në zonën e Çanakkalasë në Turqi ku është zhvilluar një ndër betejat me të përgjakshme në Luftën e Parë Botërore. Në disa nga këto skulptura hasen figura “njerëzish me plis”. Historianët thonë se mbi 25 mijë shqiptarë luftuan në këtë betejë… Përgatiti: Bekim Salihu Ankara, Prishtinë 25 prill 2015 – Pjesëmarrja e luftëtarëve shqiptarë në betejën me të përgjakshme të Luftës së Parë Botërore që është zhvilluar në rajonin e quajtur Çanakkala dokumentohet edhe përmes ‘parkut memorial’ të ngritur nga dhjetëra skulptor nga Turqia, Franca dhe Anglia.Aty janë shkrirë në bronz figurat sipas dokumentimeve arkivore dhe nga aty shihen ‘njerëzit me plis’ që tregon për një pjesëmarrje të madhe të luftëtareve shqiptarë ne atë betejë. Betejës e përgjakshme të Çanakkalasë, u zhvillua në mes ushtrive jo të barabartë në numër dhe armatime, që u zhvillua në njërën anë armata e bashkuar të Antantës (Anglia, Rusia, Franca, Zelanda, Australia, etj), në anën tjetër Perandoria Osmane dhe Austro-Hungaria. Sipas historiografisë shqiptarët kryesuan divizionin e 19 të ushtrisë turke, shumica prej tyre ju kanë bashkangjitur kësaj beteje vullnetarisht, por ka pasur edhe mobilizim me forcë të shqiptarëve. Divizioni është komanduar nga Mustafa Qemali. Ky divizion vlerësohet nga historianet të ketë qenë shtylla kryesore e fitores osmane në ketë betejë ku besohet se nga të dy palët kanë humbur jetën mbi 500 mijë luftëtarë. Beteja u planifikua dhe nisi pasi Anglia kërkonte t’i jepte fund Perandorisë Osmane dhe të merrnin ngushticat dhe Stambollin. Çanakkalaja, në buzë të veriperëndimit të Turqisë, me detin e kaltër dhe të thellë që kalon brenda saj, është një korridor strategjik natyror që bashkon Detin Egje dhe Detin Marmara. Për shkak të kësaj rëndësie strategjike, prej mijëra vjetësh aty zhvilluar konfrontime të përgjakshme.

Ο Ισμαήλ Κεμαλ ο μεγάλος φιλέλληνας και η εφημερίδα του! - DOKUMENT HISTORIK: ISMAIL QEMALI, GAZETA E TIJ GREKO-SHQIPTARE DHE ARTIKULLI I TIJ MBI HELENIZMIN

Faqja e parë e Gazetës Greko- Shqiptare SOTIRIA-SHPËTIMI, të botuar nga Ismail Qemali. Pjesë nga artikulli i dytë mbi Destinacionin e Helenizmit do ta gjeni më poshtë. 






Faqja e fundit e Gazetës në Shqip. 
Ισμαήλ Κεμάλ, ο μέγας φιλέλληνας

Ο Ισμαήλ Κεμάλ, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος πρωθυπουργός του Αλβανικού κράτους, ήταν μέγας φιλέλληνας και ήθελε την ένωση της Αλβανίας με την Ελλάδα ως μια Ελληνοαλβανική Ομοσπονδία και υπέγραψε μάλιστα και Ειδικό Πρωτόκολλο για Ελληνοαλβανική Ομοσπονδία με Έλληνες στις 22 Μαρτίου του 1907.

Ο Ισμαήλ Κεμάλ είχε αποφοιτήσει από τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων και ομιλούσε και έγραφε απταίστως τα Ελληνικά. Έτρεφε φιλικά αισθήματα προς τους Έλληνες και τον Ελληνικό πολιτισμό.

Το 1901 στις Βρυξέλλες εξέδωσε μια αλβανική εφημερίδα, αλλά σε ελληνικά γλώσσα, που την έγραφε ο ίδιος και μόνο η τελευταία της σελίδα, από το δεύτερο φύλλο που κυκλοφόρησε ήταν γραμμένη στην αλβανική γλώσσα. Ο τίτλος αυτής της εφημερίδας ήταν: ΣΩΤΗΡΙΑ-ΑΛΒΑΝΙΑ (ΕΛΛΗΝΟ-ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΗ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΤΟ ΜΗΝΑ). Συνολικά εξέδωσε μόνο πέντε φύλλα. Χαρακτηριστικό των φιλελληνικών του αισθημάτων είναι το άρθρο που δημοσιεύει στην πρώτη σελίδα του δεύτερου φύλλου της εφημερίδας ΣΩΤΗΡΙΑ-ΑΛΒΑΝΙΑ με τίτλο Ο ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, το οποίο είναι ένας πραγματικός ύμνος για την Ελλάδα. 

Όλα τα τεύχη της εφημερίδας του έχουν δημοσιευθεί στο βιβλίο ‘Ελλάς και Αλβανία στις αρχές του εικοστού αιώνα’ του Θάνου Αναγνωστόπουλου- Παλαιολόγου, εκδοτικός οίκος Κυρομάνος.

Ας δούμε τι ο Ισμαήλ Κεμάλ γράφει για την Ελλάδα, τους Έλληνες και τον Ελληνικό πολιτισμό.

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Έθνος έχον αναμφισβήτητον μεγαλείον παρελθόν και δικαίωμα προσδοκίας μεγάλου μέλλοντος εν Ανατολή είναι το Ελληνικό. Αφίνομεν κατά μέρος τας υπηρεσίας, τας οποίας το μέγα τούτο έθνος έκαμεν εις όλην εν γένει την ανθρωπότητα, διαδίδον εις τα απώτερα μέρη της υφηλίου τον πολιτισμόν και την επιστήμην ως ουσίαν ευεργετικήν και δικαίως αποκτών τίτλους διά την ευγνωμοσύνην της ανθρωπότητος. Αλλά τοιούτον ως υπάρχει την σήμερον, το Ελληνικόν έθνος αποτελεί το κυριώτερον και σπουδαιότερον στοιχείον της Ανατολής. Εν πρώτοις ως πληθυσμός η Ελληνική φυλή μετά τους Τούρκους και Άραβας υπερτερεί όλας τας άλλας της Ανατολής φυλάς. Γεωγραφικώς δε κατέχει την πρώτην και πρωτίστην θέσιν εν Ανατολή. Το ωραιότερον μέρος της Μεσογείου είναι θάλασσα Ελληνική. Η Προποντίς είναι σχεδόν όλη Ελληνική. Όλαι αι νήσοι του Αρχιπελάγους, του Αιγαίου, του Ιονικού κόλπου, της Προποντίδος είναι Ελληνικαί. Όλαι σχεδόν αι παραλίαι της Μικράς Ασίας από των προπόδων του Ταύρου μέχρι της Ηρακλείας του Πόντου είναι Ελληνικαί. Η Ιλλυρική χερσόννησος, υφ’ όλας τας εισβολάς των ξένων εθνών και ορδών διετήρησεν όλας τας προς τας δύο θάλασσας χώρας, από του στομίου του Δουνάβεως μέχρι του Αμβρακικού κόλπου Ελληνικάς.

Έθνος ως το Ελληνικόν, έχον ένδοξον μέλλον, κατέχον τας σπουδαιοτέρας χώρας της Ανατολής, δικαιούται ενεργώς να μεριμνά περί της τύχης της Ανατολής, ης είναι ιστορικώς και γεωγραφικώς ο πολυτιμότερος συγκύριος. Είμεθα βέβαιοι ότι πας Έλλην έχει συνείδησιν του δικαιώματος τούτου, όπερ αποτελεί τον προορισμόν του Ελληνισμού, και εν ταυτώ της συνεπαγομένης υποχρεώσεώς του.

Όταν λέγομεν Ελληνισμόν δεν εννοούμεν τους εν τω Ελληνικώ κράτει ευρισκομένους Έλληνας, εννοούμεν όλους τους Έλληνας, ων ο πληθυσμός υπερβαίνειν τους εν Ανατολή ευρισκομένους λαούς, των Τούρκων και των Αράβων εξαιρουμένων. Ημείς, οι μη Έλληνες, επιθυμούμεν και από καρδίας ευχόμεθα να ίδωμεν τον Ελληνισμόν ως τον ισχυρότερον παράγοντα της Ανατολής.

Τι εξετάζομεν ημείς; Ποίος ο προορισμός του Ελληνισμού. Ο Έλλην έχει συνείδησιν του προορισμού του; Ποία τα μέσα διά την πραγματοποίησιν αυτού; Κατά τόσον δε μάλλον μας ενδιαφέρει το ζήτημα, καθ όσον είμεθα πεπεισμένοι ότι ο προορισμός του Έλληνος είναι και προορισμός του ομαίμου Αλβανού και ότι η τύχη του ενός εξαρτάται εκ της τύχης του άλλου.

Δεν έχομεν την απαίτησιν να δώσωμεν ψυχολογικήν ανάλυσιν έθνους ως το ελληνικόν ούτε τολμώμεν ν’ αποφανθώμεν περί τούτου. Εκείνο όμως, όπερ μετά πεποιθήσεως δυνάμεθα να κηρύξωμεν εκ των προτέρων είναι ότι ποτέ ο Έλλην δεν θα υποπέση εις τον εκφυλισμόν. Η ιστορία τους ήτις είναι και η ιστορία της ανθρωπότητος παρουσιάζει όλα τα εχέγγυα της διασώσεως της ελληνικής φύσεως και πάσης ηθικής διαφθοράς και εκφυλισμού. Η ιστορία της ανθρωπότητος μας παρουσιάζει πολλά έθνη άπερ συρόμενα παρά της ορμής των μεγάλων εισβολών ηδυνήθησαν να διασώσωσι την εθνικήν των ατομικότητα. Κανέν όμως τούτων δεν δύναται να παραβληθή με το ελληνικόν έθνος.

Ο Έλλην, κατά πρώτον, είναι ο τύπος της τελειότητος και της μορφής και της ψυχής του ανθρώπου. Ουδέν έθνος προ αυτού ηδυνήθη να σχηματίση ιδέαν περί του ωραίου και του καλού. Ουδέν έθνος προ αυτού ηδυνήθη να καθέξη και εκτιμήση το αίσθημα της ελευθερίας. Οι διαδεχθέντες τους Μακεδόνας Ρωμαίοι κατέκτησαν μεν την Ελλάδα, εκηρύχθησαν δε προστάται του ελληνικού πολιτισμού, και διά της υλικής ισχύος των κατώρθωασν να πραγματοποιήσουν ό, τι η ηθική των Ελλήνων δύναμις δεν είχε κατορθώσει. Οι Ρωμαίοι δεν ήσαν εχθροί του Ελληνισμού, ήσαν μάλλον οι συμπληρωταί του. Εις όλας τας ρωμαϊκάς κτήσεις η ελληνική γλώσσα, τα ελληνικά γράμματα ήσαν σεβαστά, οι Έλληνες καίτοι υποτελείς εθεωρούντο ως ανώτεροι των Ρωμαίων. Ρήτορες, φιλόσοφοι, ποιηταί, στρατηγοί και αυτοί οι αυτοκράτορες δεν εθήρευον άλλην δόξαν παρά την παρομοίωσιν μετά τινος των Ελλήνων και δεν εθεωρούντο ικαναποιημένοι παρά ότε η αρετή των επεβεβαιούτο παρά των Ελλήνων.

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία κατήντησεν επί τέλους Ελληνική Αυτοκρατορία.

Έθνος λοιπόν μη εκφυλιζόμενον απέναντι τόσων συμφορών και περιπετειών δεν δύναται να εκφυλισθή ούτε να θεωρηθή υποκείμενον εις εκφυλισμόν.

Ο Έλλην και ο ομαίμων αυτού Αλβανός διετήρησαν, ο εις μετά περισσοτέρας λεπτότητος, ο άλλος μετά κάποιας τραχύτητος, την ψυχικήν υπεροχήν και την ιδιότητα του συζήν μεθ΄όλων των εθνών και εγκλιματίζεσθαι εις όλους τους τόπους και εις όλα τα κλίματα. Υπάρχουν έθνη μεγάλα τα οποία διά της υπεροχής και της καρτερίας επεβλήθησαν εις όλα τα μέρη της υφηλίου και εσχημάτισαν κολοσσιαία κράτη, όπως οι Αγγλο-Σάξωνες. Κανέν όμως έθνος δεν ομοιάζει τους Έλληνας. Ο Έλλην το πάλαι και την σήμερον μεταβαίνει εις όλας τας ζώνας, εις όλα τα κλίματα του κόσμου, όπου αποκαθίσταται όχι ως ξένος αλλά ως οικείος. 


ΜΑΡΙΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ
 Të tjera burime këtu, këtu këtu,
Ismail Qemali, Filogreku i Madh.


Ismail Qemali i cili ishte dhe kryeministri i parë i shtetit Shqiptar, ishte një filogrek i madh dhe donte bashkimin e Shqipërisë në një Federatë Greko-Shqiptare. Ai nënshkroi një Protokoll të Posatshëm me Grekët më 22 Mars të 1907.


Ismail Qemali kishte mbaruar studimet në Shkolla Zosimea e Janinës . Fliste dhe shkruante në mënyrë të përsosur Greqisht. Ushqente ndjenja miqësore kundrejt Helenëve  dhe kulturës Helene.




Më 1901 në Bruksel publikoi një gazetë shqiptare, por në gjuhën greke, që e shkruante ai vetë  dhe vetëm faqja e fundit nga gazeta e dytë që qarkulloi ishte e shkruar në shqip. Titulli i kësaj gazete ishte: SHPËTIMI-SHQIPËRI =ΣΩΤΗΡΙΑ-ΑΛΒΑΝΙΑ (GAZETË GREKO-SHQIPTARE QË BOTOHET DY HERË NË MUAJ). Në total publikoi vetëm pesë numra. Shprehje karakteristike e ndjenjave të tij filogreke ishte artikulli që publikon në faqen e parë të numërit të dytë të gazetës Shpëtimi-Shqipëri me titullin “DESTINACIONI I HELENIZMIT”, i cili përbënte një himn të vërtetë për Greqinë.



Të gjithë numrat e gazetës të tij janë të publikuara në librin “Greqia dhe Shqipëria në fillimet e shek të 20-të” të Thano Anagnostopoulo-Palaiologu, shtëpia e botimit Kiramanos




Le të shohim se çfarë Ismail Qemali shkruan për Greqinë, grekët dhe Kulturën Greke.

DESTINACIONI I HELENIZMIT

(Po ju prezantojmë disa nga pjesët kryesore të artikullit i cili më lart në fotografi ndodhet i gjithi)

Një komb që ka një të kaluar madhështore  të padiskutueshme dhe të drejtën për pritshëmri të një të ardhme madhështore është ai Grek. Lemë mënjanë shërbimet që ky komb i madh i ka bërë të gjithë njerëzimit, duke përhapur në pikat më të largëta të globit kulturën dhe shkencën si esencë të dobishme dhe me të drejtë marrin tituj nëpërmjet mirënjohjes së njerëzimit. Por kjo është prezente dhe sot, kur kombi Grek përbën elementin më kryesor dhe më të vlefshëm të Lindjes. Si fillim si popullatë raca Greke me Turqit dhe Arabët i tejkalon të gjitha racat e tjera të Lindjes. Ndërsa Gjeografikisht mban vendin e parë dhe parësor në Lindje. Vendi më i bukur i Mesdheut është det Grek. Proponti është pothuajse i gjithi Grek. Të gjithë ishujt e Detit Egje, të gjirit Jonik të Propondidhës (Emërtimi i Detit Marmara hyrja për në Evksino Ponto) janë pothuajse të gjitha Greke.
Të gjitha pothuajse  brigjet e Azisë së vogël nga këmbët e Tavrut deri në Heraklia të Pontit janë Greke. Gadishulli Ilirik, me gjithë invazionet e kombeve dhe ordhive ruajti të gjitha vendet në të dyja detet që nga gryka e Danubit deri në Gjirin Ambrakik, Greke.

Komb si helenët duke pasur një të ardhme të ndritshme duke pasur vendet më të mira të Lindjes, i takon në mënyrë aktive të kujdeset mbi fatin e Lindjes, mqs është historikisht dhe gjeografikisht bashkëzotëruesi më i çmuar.
Jemi të sigurt që çdo Helen ka në ndërgjegjie këtë të drejtë e cila përbën dhe destinacionin e Helenizmit, dhe si rrjedhim të kësaj dhe të detyrimeve të tij.



Kur themi Helenizëm nuk kuptojmë Grekët që ndodhen brena shtetit Helen, nënkuptojmë të gjithë Helenët,  të cilët si popull i tejkalojnë popujt që gjenden në Lindje, duke përjashtuar Turqit dhe Arabët.  Ne, jo helenët, dëshirojmë me zemër të shohim Helenizmin si faktorin më të fortë të Lindjes.


Çfarë analizojmë ne? Cili është destinacioni i Helenizmit. Çdo Helen e ka në ndërgjegjie destinacionin e tij? Por cilat janë mjetet për realizimin e këtij qëllimi? Kaq shumë na intereson çështja pasi jemi të bindur se destinacioni i Helenit është destinacion i Shqiptarit që ka të njejtin gjak me të dhe fati i njërit varet nga tjetri.


Nuk kërkojmë që të japim një analizë psikologjike të një kombi si ai helen, as guxojmë që të nxjerrim rezultate mbi këtë. Por atë, të cilën me bindje mund të shpallim më përpara është se Heleni nuk do të degjenerojë. Historia e tyre e cila është dhe historia e njerëzimit paraqet të gjitha garancitë e shpëtimit të natyrës helene  dhe të çdo korruptimi moral dhe degjenerim. Historia e njerëzimit na paraqet shumë kombe të cilat të tërhequra nga vrulli i invazioneve të mëdha mundën të shpëtojnë personalitetin e tyre kombëtar. Por asnjë nga këto nuk mund të krahasohet me kombin helen.

Heleni, pikë së pari, është tipi i  përsosmërisë si i formës ashtu dhe i shpirtit të njeriut. Asnjë komb para tij nuk mundi të krijonte idenë mbi të bukurën dhe të mirën.

Asnjë komb para tij nuk mundi të lindë dhe të vlerësojë ndjenjën e lirisë. Trashëguesit e tyre Maqedonas dhe Romakë vërtet e pushtuan Greqinë, por u shpallën mbrojtës së kulturës helene, dhe nëpërmjet forcës materiale të tyre ja dolën mbanë që të realizojnë atë që morali i forcës Greke nuk kishte arritur.

Romakët nuk ishin armiq të Helenizmit, ishin më tepër plotësues të tij. Në të gjtiha zonat e pushtuara nga romakët, gjuha greke, shkronjat greke, ishin të respektuara, Helenët mgjth se të nënshtruar konsideroheshin më të ngritur se Romakët. Oratorët, filozofët, poetët, gjeneralët dhe vetë Perandorët nuk ndoqën tjetër lavdi përveç asaj që do të ti bënte të ngjashëm me Helenët dhe nuk do të konsideroheshin të kënaqur përveç se kur virtyti i tyre do të konfirmohej nga vetë Helenët.



Perandoria Bizantine u katandis  më në fund Perandori Helene.

Komb pra që nuk degjeneroi para të gjitha këtyre të këqijave dhe aventurave nuk mundet të degjenerojë as të konsiderohet objekt degjenrimi/tjetërsimi.  




Heleni dhe Shqiptari që është me të njejtin gjak me atë, rujatën, me hollësitë më të shumta, i dyti me një farë trashësie, superioritetin shpirtëror dhe cilësinë e bashkëjetesës me të gjithë kombet dhe familjarizohet  në të gjitha vendet dhe në të gjitha klimat.
Ekzistojnë kombe të mëdha të cilat nëpërmjet superioritetit dhe durimit mbizotëruan dhe u imponuan në të gjitha vendet e globit dhe krijuan shtete kolosale si Anglo – Saksonët. Por asnjë komb nuk ngjan me Helenët. Helenët si më parë dhe tani shkon në të gjitha zonat, në të gjitha llojet e klimave të botës, ku vendoset si i huaj por dhe si vendas...

Τρίτη 28 Απριλίου 2015

Διασπασμένοι ξανά οι Β/Ηπειρώτες στις δημοτικές εκλογές της 21ης Ιουνίου

✔ Άκαρπη για κοινή κάθοδο και η τελευταία σύσκεψη στους Αγ. Σαράντα

EKLOGES MEIONOTHTA
 • Παρά τις προσπάθειες που έγιναν εκ μέρους της Ομόνοιας, την οργάνωση όλων των Ελλήνων της Αλβανίας,  για μια κοινή υποψηφιότητα και την υποστήριξή της από τα δύο κόμματα  ΚΕΑΔ και ΜΕΓΚΑ, η Εθνική Ελληνική Μειονότητα κατεβαίνει διασπασμένη και διχασμένη στις εκλογές της 21ης Ιουνίου.
Αυτό οριστικοποιήθηκε τελικά στην τελευταία σύσκεψη του Γενικού Συμβουλίου, που έλαβε χώρα το Σάββατο στους Αγίους Σαράντα.
Το Γενικό Συμβούλιο, ύστερα από έντονες συζητήσεις, γιατί όχι και προστριβές,  οριστικοποίησε τις υποψηφιότητες  για τους Δήμους, που πρωταρχικό ρόλο έχει η Ελληνική Κοινότητα, αλλά και στους Δήμους που υπάρχει ένα έντονο ελληνικό στοιχείο και άλλοι υποστηριχτές και καλοθελητές της.

Οι υποψήφιοι
Στο Δήμο της Δρόπολης εγκρίθηκε η μοναδική υποψηφιότητα του Κώστα Ζήσου. Στο Δήμο των Αγίων Σαράντα, μεταξύ των τεσσάρων υποψηφίων, επικράτησε το όνομα του Υφυπουργού Γεωργίας Γιάννη Μπάμπη που κέρδισε των άλλων αντιπάλων: Χαράλαμπου Παντέχη, Ηρώδη Δαλιάνη και  Σωκράτη Σπύρου.
Στο Δήμο της Χιμάρας θα δώσει τη μάχη με τον συμπατριώτη του σοσιαλιστή  Γ. Γκόρο  ο Φρέντης Μπελέρης. Στο Δήμο της Κονίσπολης, όπου συμπεριλαμβάνεται και η επαρχία του Μουρσιού, με έντονο ορθόδοξο και ελληνικό στοιχείο, εγκρίθηκε η υποψηφιότητα του Αναστάση Γκούντα, ενώ στο Δήμο του Δελβίνου ο Λαέρτης Στεφανίδης. 
Το άλλο κόμμα της Ελληνικής Κοινότητας, το ΜΕΓΚΑ, ανακοίνωσε τους δικούς του υποψηφίους: Τον Βαγγέλη Γκέλιο στο Δήμο της Δρόπολης, τον Χριστάκη Κίτσιο στο Δήμο της Φοινίκης και τον  γιατρό Νίκο Κούρη στο Δήμο των Αγίων Σαράντα. Στους άλλους Δήμους, σύμφωνα με πληροφορίες του κόμματος, θα υποστηριχτούν οι υποψήφιοι που εκπροσωπούν τον Ελληνισμό.

Η απάρνηση του ΣΚ
Η Ελληνική Κοινότητα ζούσε με τον παλμό των γεγονότων και μέχρι την τελευταία στιγμή ήλπιζε σε μια κοινή υποψηφιότητα των δύο κομμάτων. Το σοσιαλιστικό κόμμα, με το οποίο συνεργάζεται και συγκυβερνά το ΚΕΑΔ, μολονότι υποσχέθηκε την στήριξή του σε δύο Δήμους,  Δρόπολης και Φοινίκης, απαρνήθηκε την υπόσχεση αυτή και κατεβάζει δικούς του υποψηφίους.  Διαφορετική στάση κράτησε με το κόμμα των «Τσάμηδων» που τους υποστηρίζει και τους παραχώρησε τρεις Δήμους.
Καλά έκανε κι απαρνήθηκε για να καταλάβει ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός πως όλα τα αλβανικά κόμματα την ίδια πολιτική ακολουθούν απέναντί του, περισσότερο δε ο Ράμα που ονειρεύεται μια μεγάλη Αλβανία, και πως είναι καιρός όλοι μαζί να ενωθούν και να υποστηρίξουν τον δικό τους υποψήφιο.

Η πρόταση του ΜΕΓΚΑ
Όπως ανάφερε ο εκπρόσωπος τύπου του ΜΕΓΚΑ έγιναν οι απαιτούμενες ενέργειες για κοινή υποψηφιότητα με την επιστολή της 31η Μαρτίου, όπου ανάμεσα στ’ άλλα αναφέρεται: «Στο ψηφοδέλτιο της Συμμαχίας των Ελλήνων το όνομα του υποψηφίου Δημάρχου να φέρει την επωνυμία των δύο κομμάτων ΚΕΑΔ-ΜΕΓΚΑ. Τα δύο κόμματα να παρουσιάσουν στους Δήμους Φοινίκης, Δρόπολης, Χιμάρας, Αγ. Σαράντα, Κονίσπολης, το καθένα το δικό του συνδυασμό για τα Δημοτικά Συμβούλια. Στην υπόλοιπη επικράτεια οφείλουν να καταλήξουν σε κοινό συνδυασμό. 
Τα δύο κόμματα δεσμεύονται ώστε μετά τις δημοτικές εκλογές να προωθήσουν από κοινού στην κυβέρνηση της χώρας τα σχέδια ανάπτυξης των Δήμων, την εφαρμογή στην πράξη των αυτοδιοίκητων δικαιωμάτων που απορρέουν από το Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας του Συμβουλίου της Ευρώπης και κυρίως των συνταγματικών δικαιωμάτων για την προβολή, διατήρηση και ανάπτυξη της εθνικής κληρονομιάς και ταυτότητας».

Αποτέλεσμα
Η λέξη αποτέλεσμα με δύο έννοιες: Σαν αποτέλεσμα: Όλες οι προσπάθειες και οι ελπίδες του εδώ Ελληνισμού για να υπάρχει μια κατανόηση και να πάνε ομαδικά και ενωτικά στις τοπικές εκλογές δεν βρήκαν ανταπόκριση. 
Περιμένουμε και ελπίζουμε στα θετικά αποτελέσματα αυτής της διάσπασης.
Όπως και να ’χει το πράγμα, οι αίτιοι κάποτε πρέπει να λογοδοτήσουν σ’ αυτόν το λαό…