Η νέα Προξενική Κατοικία στην Κορυτσά: Ένας ζωντανός σύνδεσμος με την Ιστορία και την Παιδεία του Ελληνισμού - Rezidenca e re Konsullore në Korçë: Një urë e gjallë mes Historisë dhe Arsimit të Helenizmit

Η νέα Προξενική Κατοικία στην Κορυτσά: Ένας ζωντανός σύνδεσμος με την Ιστορία και την Παιδεία του Ελληνισμού   Κορυτσά, 7 Ιουλίου 2025. Σε μια λιτή αλλά και ουσιαστική τελετή, με την παρουσία πολιτικών παραγόντων, διπλωματών, θεσμικών εκπροσώπων και της τοπικής κοινωνίας, εγκαινιάστηκε το νέο κτίριο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στην Κορυτσά. Ένα κτίριο με ιδιαίτερη ιστορική φόρτιση και συμβολισμό, καθώς αποτελεί την πρώην κατοικία του κορυφαίου Έλληνα ποιητή και διπλωμάτη Γιώργου Σεφέρη κατά τη θητεία του στην πόλη (1936–1938). Στην τελετή παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Γεώργιος Γεραπετρίτης, ο Υπουργός Ευρωπαϊκών και Εξωτερικών Υποθέσεων της Αλβανίας κ. Igli Hasani, ο Ευρωβουλευτής Φρέντης Μπελέρης, καθώς και δεκάδες προσκεκλημένοι, ανάμεσά τους εκπρόσωποι της ελληνικής μειονότητας, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων «Όμηρος» και «Πλάτων» και της επιχειρηματικής κοινότητας Εκπρόσωπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν ο Επίσκοπος Κρούγιας κ.κ Αναστάσιος ο οποίος τέλεσε και το αγιασμό.. Ιστορία με ρίζες και πρόσωπα Το κτίριο της νέας προξενικής κατοικίας δεν είναι απλώς ένα διπλωματικό ακίνητο. Είναι ένας ζωντανός τόπος μνήμης, πολιτισμού και ποίησης. Εκεί, στα χρόνια του Μεσοπολέμου, έζησε και υπηρέτησε ως υποπρόξενος ο Γιώργος Σεφέρης, λίγο πριν την καταιγίδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν μια περίοδος που, αν και «δυσμενής» για τον ποιητή – όπως ο ίδιος την χαρακτήριζε –, στάθηκε γόνιμη για την ποιητική του έμπνευση. Από την Κορυτσά προαισθάνθηκε τις μεγάλες ανατροπές που θα ακολουθούσαν στην Ευρώπη και τον κόσμο, ενώ συγχρόνως έζησε τον αρραβώνα του με τη Μαρώ, τη γυναίκα της ζωής του. Η κατοικία αυτή, ιστορικά γνωστή ως οικία Τούρτουλη, χτίστηκε από τους ντόπιους αρχιτέκτονες Δημήτρη και Ηλία Τούση, και για δεκαετίες υπήρξε σημείο αναφοράς. Δυστυχώς, το 1997, στο χάος που ακολούθησε την κατάρρευση των «πυραμίδων», κάηκε ολοσχερώς, αφού στέγαζε τα γραφεία του τότε κυβερνώντος κόμματος. Έκτοτε, το κτίριο έμεινε επί χρόνια ρημαγμένο – μνημείο λήθης και αδιαφορίας. Μέχρι που εμφανίστηκαν κάποιοι άνθρωποι με όραμα και πείσμα. Πρώτος ο Γενικός Πρόξενος Ιωάννης Πεδιώτης, ο οποίος ξεκίνησε τις πρώτες προσπάθειες για την αναστήλωση, χωρίς να βρει την απαιτούμενη στήριξη. Στη συνέχεια, ο διάδοχός του, κ. Γεώργιος Αλαμάνος, έδωσε πνοή σε αυτό το όραμα. Με προσωπική εργασία, αφοσίωση και κινητοποίηση της ομογένειας, τοπικών επιχειρηματιών και δωρητών, κατάφερε να αποκαταστήσει πλήρως το κτίριο, σεβόμενος την ιστορία και την αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία. Μια σιωπή ηχηρή Η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στο πρόσωπο του κ. Αλαμάνου κατά τη διάρκεια της τελετής δεν πέρασε απαρατήρητη. Ούτε από τους κατοίκους της πόλης, ούτε από όσους γνωρίζουν την πορεία αυτού του έργου. Ούτε μια λέξη, ούτε μια απλή μνεία για τον άνθρωπο που, αδιαμφισβήτητα, «σήκωσε το βάρος» της αναστήλωσης. Το γεγονός ότι δεν προσκλήθηκε καν στην τελετή δημιουργεί εύλογους συνειρμούς. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ιστορία γράφεται ελλιπώς. Ίσως για λόγους «πρωτοκόλλου», ίσως λόγω αλλαγών στη διοίκηση ή – ας ελπίσουμε όχι – λόγω μνήμης επιλεκτικής. Όμως, όπως λέει και ο λαός μας, «η αλήθεια δεν κρύβεται». Και οι άνθρωποι που προσέφεραν, θα μείνουν χαραγμένοι στη συλλογική μνήμη. Εμείς δεν ξεχνάμε. Η Κορυτσά δεν ξεχνά. Και στον κ. Αλαμάνο, δημόσια, με σεβασμό και ευγνωμοσύνη, λέμε: Ευχαριστούμε!   Η Παιδεία ως Δίοδος Διπλωματίας – Τα Σχολεία ως Κιβωτοί Πολιτισμού Η αναφορά του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, κ. Γεραπετρίτη, στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ελληνικής μειονότητας στην Κορυτσά δεν ήταν τυχαία. Αντιθέτως, ήταν μία από τις πιο ουσιαστικές πτυχές της ομιλίας του – και μια έμμεση επιβεβαίωση ότι η Ελλάδα δεν επενδύει μόνο σε τοίχους και κτίρια, αλλά κυρίως σε ανθρώπους και αξίες. Συγκεκριμένα, ο Υπουργός ανέφερε τα σχολεία «Όμηρος», «Πλάτων» και Φροντιστήρια  «Αριστοτέλης», επισημαίνοντας πως η Ελληνική Πολιτεία δεν θα πάψει να μεριμνά γι’ αυτά. Η επισήμανση αυτή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αν αναλογιστεί κανείς τον ρόλο που διαδραματίζουν αυτά τα σχολεία για τη διατήρηση της ελληνικής παιδείας, γλώσσας και ταυτότητας στην περιοχή. Η Κορυτσά, διαχρονικό προπύργιο του ελληνισμού, υπήρξε λίκνο παιδείας και πολιτισμού, με μεγάλη παράδοση ελληνικών σχολείων, εκδοτικών οίκων και πνευματικών ανθρώπων. Από την εποχή του Μπάκγειου Γυμνασίου, έως τις σύγχρονες δομές εκπαίδευσης που λειτουργούν με τη στήριξη της Ελλάδος, η παιδεία ήταν πάντα ο πιο ασφαλής φορέας διπλωματικής παρουσίας. Όταν ακόμη και οι διπλωματικές σχέσεις δοκιμάζονταν, η Παιδεία κρατούσε την πόρτα ανοιχτή. Σε αυτό το πλαίσιο, η ύπαρξη και ενίσχυση των ελληνικών σχολείων στην Κορυτσά δεν είναι μόνο μια ιστορική υποχρέωση της Ελλάδας προς τη μειονότητα. Είναι στρατηγική επιλογή πολιτισμικής διπλωματίας, διάχυσης της γλώσσας, της ιστορίας και του ελληνικού πνεύματος σε μια περιοχή που πάντοτε κοιτούσε προς τον Νότο με σεβασμό και ενδιαφέρον. Η παρουσία στην εκδήλωση της κας Κρεούζας Ανδρέου, νέας Συντονίστριας Εκπαίδευσης, με καταγωγή από την Κορυτσά, υπογραμμίζει επίσης τον εθνικό αλλά και προσωπικό δεσμό που συνδέει πολλούς από τους λειτουργούς της ελληνικής παιδείας με την περιοχή. Όπως λέμε και στην ελληνική παιδαγωγική παράδοση: Η αγάπη του διδασκάλου για τον τόπο του είναι η αρχή κάθε αληθινής μόρφωσης. Ένα Προξενείο που υπερβαίνει τα τείχη του Το νέο Προξενείο δεν είναι απλώς μια υπηρεσία παροχής εγγράφων. Είναι ένας δίαυλος εμπιστοσύνης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία, ένας πυλώνας πολιτιστικής διπλωματίας και ένας φάρος στήριξης για τον ελληνισμό της περιοχής. Η δήλωση του κ. Γεραπετρίτη ότι «το Προξενείο της Κορυτσάς αποτελεί γέφυρα επικοινωνίας με τον βορειοηπειρωτικό ελληνισμό» αντανακλά τον στρατηγικό χαρακτήρα αυτής της παρουσίας. Τα προξενεία δεν είναι μονάχα πρόσοψη. Είναι πρόσωπο. Και το πρόσωπο αυτό χτίζεται μέσα από πράξεις, όχι από επετειακές παρουσίες. Ο Υπουργός αναφέρθηκε επίσης στο γεγονός ότι «οι εποχές αλλαγής συνόρων ανήκουν στο παρελθόν». Μια φράση με καθαρό πολιτικό μήνυμα σταθερότητας και ειρηνικής συνύπαρξης. Ταυτόχρονα όμως υπογράμμισε ότι η προστασία των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας παραμένει αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα της Ελλάδος. Σε μια εποχή ρευστών ισορροπιών, όπου η εθνική ταυτότητα διαστρεβλώνεται ή υποβαθμίζεται, η Ελλάδα στέλνει με αυτήν την κίνηση ένα ξεκάθαρο μήνυμα: ο σεβασμός των μειονοτικών δικαιωμάτων δεν είναι διαπραγματεύσιμος. Το μέλλον θεμελιώνεται στη μνήμη Η τελετή των εγκαινίων, με τη σημειολογία, τα πρόσωπα και τις σιωπές της, υπήρξε από μόνη της ένα μήνυμα. Μήνυμα ελπίδας, συνέχειας, αλλά και μια υπενθύμιση: Η Ιστορία γράφεται με αγώνες. Όχι μόνο με κορδέλες και φωτογραφίες, αλλά με επιμονή, δουλειά και μεράκι. Το κτίριο του Σεφέρη σήμερα λάμπει ξανά. Όχι μόνο από τα φώτα της ανακαίνισης, αλλά από την αναγνώριση ότι η Κορυτσά παραμένει σταυροδρόμι πολιτισμών, τόπος συνάντησης και χώρα γόνιμης σποράς της ελληνικής γλώσσας και παιδείας. Και αυτό οφείλεται τόσο σε θεσμούς, όσο και σε πρόσωπα. Τόσο σε ηγέτες, όσο και σε αφανείς εργάτες της ελληνικότητας. Πελασγός Κορυτσάς

Rezidenca e re Konsullore në Korçë: Një urë e gjallë mes Historisë dhe Arsimit të Helenizmit     Korçë, 7 korrik 2025.    Me një ceremoni të thjeshtë, por të thellë në përmbajtje, në prani të faktorëve politikë, diplomatëve, përfaqësuesve institucionalë dhe komunitetit vendor, u përurua godina e re e Konsullatës së Përgjithshme të Greqisë në Korçë. Një ndërtesë me ngarkesë dhe simbolikë të veçantë historike, pasi dikur ka shërbyer si banesë e poetit dhe diplomatit të madh grek, Jorgo Seferis, gjatë detyrës së tij në qytet (1936–1938). Në ceremoni ishin të pranishëm ndër të tjerë Ministri i Jashtëm i Greqisë z. Georgios Gerapetritis, Ministri për Evropën dhe Punët e Jashtme të Shqipërisë z. Igli Hasani, eurodeputeti Fredi Beleri, si dhe dhjetëra të ftuar, përfshirë përfaqësues të minoritetit grek, institucioneve arsimore “Omiros” dhe “Platon” si dhe të komunitetit të biznesit. Përfaqësues i Kishës Ortodokse ishte Imzot Anastasi, Peshkop i Krujës, i cili bëri edhe bekimin e objektit.     Histori me rrënjë dhe me njerëz   Ndërtesa e re e konsullatës nuk është thjesht një godinë diplomatike. Është një vend i gjallë kujtese, kulture dhe poezie. Aty, në vitet ndërmjet dy luftërave botërore, jetoi dhe shërbeu si nënkonsull Jorgo Seferis, pak kohë para stuhisë së Luftës së Dytë Botërore. Edhe pse vetë e quante këtë transferim të pafavorshëm, ai rezultoi një periudhë e frytshme për krijimtarinë e tij poetike. Në Korçë ai parandiehu ndryshimet e mëdha që do të trondisnin Evropën dhe botën, ndërkohë që përjetoi dhe fejesën me Maron, dashurinë e jetës së tij. Kjo banesë, e njohur historikisht si shtëpia Turtulli, u ndërtua nga arkitektët lokalë Dηimitri dhe Ilia Tushi, dhe për dekada ishte pikë referimi në qytet. Fatkeqësisht, në vitin 1997, gjatë trazirave pas rënies së skemave piramidale, ndërtesa u dogj plotësisht pasi strehonte zyrat e partisë që ishte në pushtet. Që nga ajo kohë, godina mbeti e braktisur për vite të tëra – një monument harrese dhe shpërfilljeje. Derisa u shfaqën njerëz me vizion dhe këmbëngulje. I pari që ndërmori hapa për restaurimin ishte nënkonsulli Ioannis Pediotis, i cili nisi përpjekjet për sigurimin e fondeve, por pa sukses. Më pas, pasardhësi i tij, z. Georgios Alamanos, e bëri ëndrrën realitet. Me punë personale, përkushtim dhe mobilizim të komunitetit grek në Korçë, të sipërmarrësve dhe donatorëve, ai arriti të restaurojë plotësisht godinën, duke respektuar historinë dhe fizionominë arkitekturore të saj.       Një heshtje që bërtet     Mungesa e çdo përmendjeje për z. Alamanos gjatë ceremonisë nuk kaloi pa u vënë re. As nga banorët e qytetit, as nga ata që njohin rrjedhën e këtij projekti. Asnjë fjalë, as edhe një falënderim i thjeshtë për njeriun që, pa asnjë dyshim, “mbajti mbi supe” barrën e këtij restaurimi. Fakti që ai nuk ishte as i ftuar në ceremoni, lë hapësirë për shumë reflektime. Nuk është hera e parë që historia shkruhet në mënyrë të cunguar. Ndoshta për arsye “protokollare”, ndoshta për ndryshime në administratë – ose, le të mos besojmë, për shkak të një kujtese selektive. Por siç thotë populli ynë: e vërteta nuk fshihet. Dhe ata që kontribuan me të vërtetë, do të mbeten të skalitur në kujtesën kolektive. Ne nuk harrojmë. Korça nuk harron. Dhe për z. Alamanos themi publikisht, me respekt dhe mirënjohje: Faleminderit!     Arsimi si kanal diplomatik – Shkollat si arka kulture   Përmendja nga Ministri i Jashtëm grek, z. Gerapetritis, e institucioneve arsimore të minoritetit grek në Korçë nuk ishte e rastësishme. Përkundrazi, ishte një nga pjesët më kuptimplota të fjalimit të tij – një konfirmim i heshtur se Greqia nuk investon vetëm në mure e ndërtesa, por mbi të gjitha në njerëz dhe vlera. Ministri përmendi konkretisht shkollat “Omiros”, “Platon” dhe kurset “Aristotelis”, duke theksuar se shteti grek nuk do të ndalojë së kujdesuri për to. Ky theks merr rëndësi edhe më të madhe po të kemi parasysh rolin që luajnë këto shkolla në ruajtjen e gjuhës, arsimit dhe identitetit grek në rajon. Korça, si bastion historik i helenizmit, ka qenë gjithmonë djep arsimi dhe kulture, me një traditë të pasur në shkolla greke, botime dhe figura të shquara. Që nga koha e Gjimnazit të Jovan Bang;s e deri te strukturat bashkëkohore të mbështetura nga Greqia, arsimi ka qenë gjithmonë forma më e qëndrueshme e pranisë diplomatike greke. Madje edhe kur marrëdhëniet diplomatike janë lëkundur, arsimi ka mbajtur derën hapur. Për këtë arsye, ekzistenca dhe forcimi i shkollave greke në Korçë nuk janë vetëm një detyrim historik i Greqisë ndaj minoritetit. Janë një strategji diplomatike kulturore, që përçon gjuhën, historinë dhe frymën helene në një rajon që gjithmonë ka vështruar nga jugu me respekt e dashamirësi. Prania në ceremoni e znj. Kreuza Andreu, Koordinatore e re e Arsimit me origjinë nga Korça, nënvizon gjithashtu lidhjen kombëtare, por edhe personale që kanë shumë nga aktorët e arsimit grek me këtë qytet. Siç thuhet edhe në traditën pedagogjike greke: Dashuria e mësuesit për vendlindjen është themeli i çdo formimi të vërtetë.   Një Konsullatë që tejkalon muret e saj   Konsullata e re nuk është thjesht një zyrë shërbimesh. Ajo është një urë besimi mes Greqisë dhe Shqipërisë, një shtyllë e diplomacisë kulturore dhe një fener mbështetjeje për helenizmin në rajon. Deklarata e z. Gerapetritis se “Konsullata e Korçës është një urë komunikimi me helenizmin e Shqipërisë së Jugut”, thekson rëndësinë strategjike të kësaj pranie. Konsullatat nuk janë thjesht fasadë. Janë fytyrë. Dhe kjo fytyrë ndërtohet me vepra, jo vetëm me ceremoni përurimi. Ministri u ndal edhe në idenë se “epokat e ndryshimit të kufijve i përkasin të kaluarës”. Një deklaratë me mesazh të qartë për stabilitet dhe bashkëjetesë paqësore. Në të njëjtën kohë, theksoi se mbrojtja e të drejtave të minoritetit grek është prioritet i panegociueshëm për Greqinë. Në një kohë ku identitetet kombëtare relativizohen ose shtrembërohen, Greqia, me këtë akt, dërgon një mesazh të qartë: respekti për të drejtat e minoriteteve nuk është i negociushëm   E ardhmja ndërtohet mbi kujtesën   Ceremonia e përurimit, me simbolikën, personazhet dhe heshtjet e saj, ishte vetë një mesazh. Një mesazh shprese, vazhdimësie, por edhe kujtese: Historia ndërtohet me përpjekje. Jo vetëm me fjongo dhe fotografi, por me këmbëngulje, punë dhe dashuri për vendin. Sot godina e Seferisit ndriçon sërish. Jo vetëm nga dritat e restaurimit, por nga njohja e faktit se Korça mbetet një kryqëzim kulturash, një vend takimesh dhe një tokë pjellore ku mbillet dhe rritet gjuha dhe kultura greke. Dhe kjo falë institucioneve, por mbi të gjitha falë njerëzve – si drejtuesit e përkushtuar, ashtu edhe punëtorët e heshtur të helenizmit. Pelasgos Koritsas