Σ. Καργάκος: Η άγνωστη λέξη «καθήκον», η παραγωγή τεμπέληδων και το σχολείο που δημιουργεί πτυχιούχους βλάκες

Το μεγαλύτερο πρόβλημα των νέων μας εδώ και 30 χρόνια δεν είναι η ανεργία αλλά η… εργασία. Ο νέος δεν φοβάται την αναδουλειά αλλά τη δουλειά. Το επίκαιρο άρθρο του Σαράντου Καργάκου.

Ένα παλαιό, αιχμηρό άρθρο του Σαράντου Καργάκου, που αξίζει να μας βάλει σε σκέψεις και αυτοκριτική -ιδίως όσους υπηρετούν την εκπαίδευση.

Κατά την άποψή μας, ο λόγος είναι υπερβολικά αυστηρός, ενίοτε και ισοπεδωτικός, σήμερα που η ανεργία ειδικά των νέων με ουσιαστικά και όχι τυπικά προσόντα βρίσκεται στα ύψη και πολλοί για να ζήσουν αναγκάζονται να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό.

Εν τούτοις, το αίτημα για (καλύτερη) αξιοποίηση των ανθρωπιστικών σπουδών και της πνευματικής κληρονομιάς μας για καλλιέργεια κριτικής σκέψης, αγωνιστικού φρονήματος, ήθους, εργατικότητας, τόλμης, πρωτοβουλίας και δημιουργικότητας είναι επίκαιρο και διαχρονικό.

«Ακούω ότι το μεγαλύτερο σήμερα πρόβλημα των νέων μας είναι η ανεργία.

Διαφωνώ. Εδώ και τριάντα χρόνια είναι η… εργασία. Ο νέος δε φοβάται την αναδουλειά, φοβάται τη δουλειά. Μια οικογενειακή αντίληψη, ότι δουλειά είναι ό,τι δεν λερώνει, επεκτάθηκε και στο νέο-σουσουδιστικό σχολείο με ευθύνη των κομμάτων, που για λόγους ψηφοθηρίας απεδύθησαν σε μια χυδαία πολιτική παιδοκολακείας, η οποία μετά τη δικτατορία εξέθρεψε και διαμόρφωσε δύο γενιές «κουλοχέρηδων»… παιδιών δηλαδή που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους -πέρα από τη μούντζα- για καμιά εργασία από αυτές που ονομάζονται χειρωνακτικές, επειδή -τάχα- είναι ταπεινωτικές.

Κι ας βρίσκεται μέσα στη λέξη «χειρώναξ», σαν δεύτερο συνθετικό το «άναξ», που κάνει τον δουλευτή, τον άνακτα χειρών, βασιλιά στον χώρο του, βασιλιά στο σπιτικό του, νοικοκύρη δηλαδή, λέξη άλλοτε ιερή που ποδοπατήθηκε κι αυτή μες στην ασυναρτησία μιας πολιτικής που έδειχνε αριστερά και πήγαινε δεξιά και τούμπαλιν. Γι’ αυτό τουμπάραμε…

Κάποτε, έγραφα πως η ανεργία στον τόπον μας είναι επιλεκτική, ότι δουλειές υπάρχουν αλλά ότι δεν υπάρχουν χέρια να τις δουλέψουν. Κι έπρεπε να κατακλυσθεί ο τόπος από 1,5 εκατομμύριο λαθρομετανάστες, για να αποδειχθεί ότι στην Ελλάδα υπήρχε δουλειά πολλή αλλ’ όχι διάθεση για δουλειά. Τα παιδιά -τα μεγάλα θύματα αυτής της ιστορίας- είχαν γαλουχηθεί με τη νοοτροπία του «White collar workers».

Έτσι σήμερα, το πιο φτηνό εργατικό και υπαλληλικό δυναμικό είναι οι… πτυχιούχοι, που ζητούν εργασία ακόμη και στον OΤΕ ως έκτακτοι, τηλεφωνητές, προσκομίζοντας στα πιστοποιητικά προσόντων ακόμη και διδακτορικά! Γέμισε ο τόπος πανεπιστήμια, σχολές επί σχολών, επιστημονικούς κλάδους αόριστους, ομιχλώδεις και ασαφείς, απροσδιορίστου αποστολής και χρησιμότητας. Πτυχία-φτερά στον άνεμο σαν τις ελπίδες των γονιών, που πιστεύουν ότι τα παιδιά μόνον με τα «ντοκτορά» θα βρουν δουλειά. Έτσι παράγονται επιστήμονες που είναι δεκαθλητές του τίποτα, ικανοί μόνο για το δημόσιο ή για υπάλληλοι κάποιας πολυεθνικής.

Παρ’ όλο που γέμισε η χώρα μας τεχνικές σχολές (τι ΤΕΛ, τι ΤΕΙ, τι ΙΕΚ!), οι πιο άτεχνοι νέοι είναι οι νέοι της Ελλάδος. Παίρνουν πτυχίο τεχνικής σχολής και δεν έχουν πιάσει κατσαβίδι οι πιο πολλοί. Δεν ξέρουν να διορθώσουν μια βλάβη στο αυτοκίνητό τους, στο ραδιόφωνο ή στο τηλέφωνό τους. Είναι άχεροι, ουσιαστικά χωρίς χέρια. Τώρα με τα ηλεκτρονικά ξέχασαν να γράφουν, ξέχασαν να διαβάζουν, εκτός φυσικά από «μηνύματα» του αφόρητου «κινητού» τους.

Τούτη η παιδεία, που όχι μόνο παιδεία δεν είναι αλλ’ ούτε καν εκπαίδευση, αφού δεν καλλιεργεί καμιά δεξιότητα, εκτός από τη ραθυμία, την αναβλητικότητα και τον φόβο της δουλειάς, όχι μόνο δεν καλλιεργεί τον νέο εσωτερικά αλλά τον πετρώνει δημιουργικά σαν τα παιδιά της Νιόβης. Τα κάνει άχρηστα τα παιδιά για παραγωγική εργασία, γιατί ο θεσμός της παπαγαλίας και η νοοτροπία της ήσσονος προσπάθειας, με το πρόσχημα να μην τα κουράσομε, τους αφαιρεί την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία, τη φαντασία και την πρωτοτυπία. Το σχολείο, αντί να μαθαίνει τα παιδιά πώς να μαθαίνουν, τα νεκρώνει πνευματικά.

Δεν τα μαθαίνει πώς να σκέπτονται αλλά με τι να σκέπτονται. Έτσι τα κάνει πτυχιούχους βλάκες.Βάζει όρια στον ορίζοντα της σκέψης και των ενδιαφερόντων. Τα χαμηλοποιεί. Τα κάνει να βλέπουν σαν τα σκαθάρια κοντά, κι όχι να θρώσκουν άνω, να έχουν έφεση για κάτι πιο πέρα, πιο τρανό και πιο μεγάλο. Το έμβλημα πια του ελληνικού σχολείου δεν είναι η γλαυξ, είναι ο παπαγάλος, ο μαθητής-βλαξ που καταπίνει σελίδες σαν χάπια και που θεωρεί ως σωστό ό,τι γράφει το σχολικό.

Και το λεγόμενο «σχολικό» είναι συνήθως αισχρό και ως λόγος και ως περιεχόμενο. Και τολμώ να λέγω αισχρό, διότι πρωτίστως το «Αναγνωστικό», που πρέπει να είναι ευαγγέλιο πνευματικό ειδικά στο Δημοτικό, αντί να καλλιεργεί την αγάπη για τη δουλειά, καλλιεργεί την απέχθεια. Πού πια, όπως παλιά, ο έρωτας για την αγροτική, τη βουκολική και τη θαλασσινή ζωή;

Ο ναύτης δεν είναι πρότυπο ζωής. Πρότυπο ζωής είναι ο «χαρτογιακάς». Όσο κι αν ήσαν κάπως ρομαντικά τα παλιά «Αναγνωστικά», καλλιεργούσαν τον έρωτα για τη δουλειά. Ακούω πως δεν πάει καλά η οικονομία. Μα πώς να πάει, όταν με τη ναυτιλία που προσφέρει το 5,6% του ΑΕΠ ασχολείται μόνο το 1% των Ελλήνων; (Με τον αγροτικό τομέα που προσφέρει το 6,6% του ΑΕΠ ασχολείται το 14,5% του πληθυσμού). Διερωτώμαι, τι είδους ναυτικός λαός είμαστε, όταν αποστρεφόμαστε τη θάλασσα και στα ελληνικά καράβια κυριαρχούν Φιλιππινέζοι, Αλβανοί και μελαψοί κάθε αποχρώσεως;

Το σχολείο καλλιεργεί τον έρωτα για την τεμπελιά, όχι για δουλειά. Τα πανεπιστήμια και οι ποικιλώνυμες σχολές επαυξάνουν τον έρωτα αυτό. Πράγματα που μπορούν να διδαχθούν εντός εξαμήνου -και μάλιστα σε σεμιναριακού τύπου μαθήματα- απαιτούν τετραετία! Βγαίνουν τα παιδιά από τις σχολές και δικαίως ζητούν εργασία με βάση τα «προσόντα» τους, αλλά τέτοιες εργασίες που ζητούν, τέτοια προσόντα δεν υπάρχουν. Αν δεν απατώμαι, υπάρχουν δύο σχολές θεατρολογίας -πέρα από τις ιδιωτικές θεατρικές σχολές- που προσφέρουν άνω των 300 πτυχίων το έτος. Πού θα βρουν δουλειά τα παιδιά αυτά;

Αν όμως το σχολείο από το Δημοτικό καλλιεργούσε την τόλμη, την αυτενέργεια, βράβευε την πρωτοβουλία, την ανάληψη ευθυνών, την αγάπη για την οποιαδήποτε δουλειά, ακόμη και του πλανόδιου γαλατά, θα είχαμε κάνει την Ελλάδα Ελδοράδο, όπως έγινε Ελδοράδο για τους εργατικούς Αλβανούς, Βουλγάρους, Πολωνούς, Γεωργιανούς, Αιγυπτίους αλιείς, Πακιστανούς και Ουκρανούς.

Σήμερα αυτοί είναι η εργατική κι αύριο η επιχειρηματική τάξη της Ελλάδος. Κι οι Έλληνες, αφήνοντας την πατρώα γη στα χέρια των Αλβανών που τη δουλεύουν, την πατρώα θάλασσα στα χέρια των Αιγυπτίων που την ψαρεύουν, θα μεταβληθούν σε νομάδες της Ευρώπης ή των ΗΠΑ ή θα τρέχουν για δουλειά στην Αλβανία, που ξεπερνά σε νόμιμη και παράνομη επιχειρηματική δραστηριότητα όλες τις χώρες της Βαλκανικής.

Γέμισαν τα Τίρανα ουρανοξύστες, κτίρια γιγάντια, κακόγουστα μεν, σύγχρονα δε. Περίπου 100 ιδιωτικά σχολεία λειτουργούν στην πρωτεύουσα της χώρας των αετών. Εμείς αφήσαμε αδιαπαιδαγώγητη την εργατική και την αγροτική τάξη. Στην πρώτη περάσαμε σαν ιδεολογία-θεολογία το σύνθημα «Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» και υποχρεώσαμε πλήθος επιχειρήσεις να κλείσουν ή να μεταφερθούν αλλού.

Μετά διαφθείραμε τους αγρότες με παροχές χωρίς υποχρεώσεις και τους δημιουργήσαμε νοοτροπία μαχαραγιά. Γέμισε η επαρχία με… «Κέντρα Πολιτισμού», όπου «μπαγιαντέρες» κάθε λογής και φυλής άναβαν πούρο με φωτιά πεντοχίλιαρου ! Το μπουκάλι με το ουίσκι βαπτίστηκε … αγροτικό! Τώρα, όμως, που έρχονται τα «εξ εσπερίας νέφη», χτυπάμε το κεφάλι μας. Και πού να φθάσουν τα «εξ Ανατολής», σαν εισέλθει η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση! Θα γίνει η Ελλάς vallis flentium (=κοιλάς κλαυθμώνων) και θα κινείται quasi osculaturium inter flentium et dolorum (=σαν εκκρεμές μεταξύ θλίψεως και οδύνης).

Δεν είμαι υπέρ μιας παιδείας που θα υποτάσσεται στην οικονομία. Θεωρώ ολέθριο να χαράσσεται μια εκπαιδευτική πολιτική με κριτήρια οικονομικής αναγκαιότητας. Θεωρώ ολέθρια όμως και την παιδεία που εθίζει τα παιδιά στην οκνηρία, που τα κουράζει με την παπαγαλία και το βάρος άχρηστων μαθημάτων. Το μεγαλύτερο κεφάλαιο της χώρας είναι τα κεφάλια των παιδιών της.

Τούτη η παιδεία αποκεφαλίζει τα παιδιά. Τα κάνει ικανά να μην κάνουν τίποτε. Ούτε να βλαστημήσουν. Ακόμη και η αισχρολογία τους περιορίζεται στη λέξη που τα κάνει συνονόματα. Αν τους πεις βρισιά της περασμένης 20ετίας θα νομίσουν ότι μιλάς αρχαία Ελληνικά!

Είναι θλιβερή η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα, παρουσίαζε χθες και θα παρουσιάζει κι αύριο η ελληνική κοινωνία: να υπάρχουν άνθρωποι άνω των 65 ετών, άνω των 70 ετών, που, ενώ έχουν συνταξιοδοτηθεί, εργάζονται νυχθημερόν, για να συντηρούν τα παιδιά τους μέχρι να τελειώσουν τις ατελείωτες σπουδές τους, τα παιδιά που λιώνουν τα νιάτα τους στα «κηφηνεία», που πάνε σπίτι τους να κοιμηθούν την ώρα που οι Αλβανοί πάνε για δουλειά. Θα μου πείτε, τι δουλειά; Οποιαδήποτε δουλειά, αρκεί να είναι τίμια.

Όταν μικροί -ακόμη στο Δημοτικό- μαθαίναμε απέξω τον Τυρταίο (ποιος τολμά σήμερα να διδάξει Τυρταίο;), δεν τον μαθαίναμε για να γίνουμε πολεμοχαρείς αλλά για να νιώθουμε ντροπή, όταν στη μάχη της ζωής, στην πρώτη γραμμή είναι οι παλαιότεροι, οι «γεραιοί» και οι νέοι κρύβο­νται πίσω από τη σκιά τους. «Αισχρόν γαρ δη τούτο… κείσθαι πρόσθε νέων, άνδρα παλαιότερον». Σήμερα, βέβαια, οι χειρωνακτικές εργασίες ελέγχονται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα από ξένους. Στις οικοδομές μιλούν αλβανικά, στα χωράφια πακιστανικά. Σε λίγο, οι χειρωνακτικές επιχειρήσεις θα περάσουν στα χέρια των Κινέζων που κατασκευάζουν ήδη το μεγαλύτερο μέρος των τουριστικών ειδών που θυμίζουν… Ελλάδα. Ακόμη και τις σημαίες μας στην Κίνα τις φτιάχνουν!

Κι εμείς; Εμείς, όπως πάντα, φτιάχνουμε τα τρία κακά της μοίρας μας. «Φτιάχνουμε» τη ζωή μας στην τηλοψία, που δίνει τα μοντέρνα πρότυπα οκνηρίας στη νεολαία, ποθούμε μια χρυσίζουσα ζωή σαν αυτήν που προσφέρει το «γυαλί», αγοράζουμε πολυτελή αυτοκίνητα με δόσεις, κάνουμε διακοπές με «διακοποδάνεια», εορτάζουμε με «εορτοδάνεια» και πεθαίνουμε με «πεθανοδάνεια». Έλεγε ο Φωκίων, που πλήρωσε τέσσερις δραχμές τη δεύτερη δόση του κωνείου που χρειαζόταν για να «απέλθει», πως στην Αθήνα δεν μπορεί ούτε δωρεάν να πεθάνει κανείς.

Έπρεπε να ζούσε τώρα… Λυπάμαι που θα το πω, αλλά πρέπει να το πω: το σχολείο, οι σχολές και τα ΜΜΕ σακάτεψαν και σακατεύουν τη νεολαία, γιατί μιλούν συνεχώς για τα δικαιώματά της -δικαιώματα στην τεμπελιά- και ποτέ για υποχρεώσεις, ποτέ για χρέος, ποτέ για καθήκον. Το καθήκον έγινε άγνωστη λέξη».

* Εκπαιδευτικός, ιστορικός, συγγραφέας

Ο υπερβολικός φιλελευθερισμός στο σπίτι δημιουργεί παιδιά που τα θέλουν όλα- Liberalizmi i tepërt në shtëpi, krijon fëmijë që i duan të gjitha.

Το βιβλίο του Γάλλου παιδιάτρου  Αλντό Ναουρί «Εκπαιδεύοντας τα παιδιά – Όρια στην παιδική παντοδυναμία«, μπορεί να κυκλοφόρησε το 2012, όμως παραμένει ένα από τα πλέον ευπώλητα, παρά τις… αιρετικές του θέσεις. Όπως χαρακτηριστικά θα διαβάσετε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: [Ο Ναουρί] προτρέπει τις μαμάδες να πάψουν να «ασκούν γοητεία» στα παιδιά τους, τους μπαμπάδες να μην αρκούνται στο ρόλο του παρατηρητή, και τους δύο γονείς να δώσουν έμφαση στη μεταξύ τους σχέση. Στηλιτεύει τη «γλυκερή ψευδοστοργή» των σημερινών γονιών, που δεν διαπαιδαγωγεί αλλά συντηρεί την αίσθηση της παιδικής παντοδυναμίας υπονομεύοντας το μέλλον. Στη σύγχρονη επιταγή «Μπορείς και δικαιούσαι να τα έχεις όλα» ο Αλντό Ναουρί αντιτάσσει: «Δεν μπορείς να τα έχεις όλα, αλλά μπορείς να παλέψεις για να έχεις όσο το δυνατόν περισσότερα». Στα συνεχή «ναι» των γονιών που διαλύουν τον ατομικό ψυχισμό και τον κοινωνικό ιστό αντιπαραβάλλει ένα «όχι» που καταφάσκει στη ζωή! Με αφορμή το εν λόγω βιβλίο, ο Ναουρί μίλησε εκείνη την εποχή στο περιοδικό “Le Point” και αυτά που είπε θα σας κάνουν σε μεγάλο βαθμό να σκεφτείτε το πώς μεγαλώνετε τα παιδιά σας… Le Point: Τα παιδιά μας πηγαίνουν τόσο άσχημα; Aldo Naouri: Πιστεύω ναι. Στα 40 χρόνια που εξασκώ το επάγγελμα μου, βλέπω πόσο τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η φυσική τους υγεία έχει βελτιωθεί αισθητά, αλλά παρουσιάζουν εδώ και 10 ή 15 χρόνια, προβλήματα συμπεριφοράς και αναπτύξεως άγνωστα παλαιότερα. Le Point: Παραδείγματος χάριν; Aldo Naouri: Παρουσιάζουν δυσκολίες σχετικές με την καθυστέρηση της εκμάθησης της γλώσσας, σχολικά προβλήματα, προβλήματα υπερκινητικότητας. Η απόδειξη; Η απίστευτη ανάπτυξη των επαγγελμάτων όπως αυτά που σκοπεύουν σε «αποκατάσταση» και αναφέρονται στην ψυχομετρία ή την ορθοφωνία. Le Point: Κατά την γνώμη σας, προτού οι γονείς καταφύγουν στον ψυχολόγο, πρέπει να εκπληρώσουν τον καθοδηγητικό τους ρόλο καθόλη την διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Όμως δεν το κάνουν, γιατί; Aldo Naouri: Στο βάθος αυτής της «αδυναμίας της καθοδήγησης», υπάρχουν δύο βασικά γεγονότα. Το πρώτο είναι ο έλεγχος από το 1975 των γεννήσεων με την αντισύλληψη. Προφανώς με χαροποιεί. Αλλά αλλάζει τα πάντα. Το μωρό δεν είναι πλέον ένα αθέλητο αποτέλεσμα της σεξουαλικής πράξεως, αλλά το αποτέλεσμα της θελήσεως και των δύο, τοποθετούμενο επομένως στην κορυφή του οικογενειακού οικοδομήματος. Το δεύτερο είναι το πέρασμα την ίδια περίοδο από μια κοινωνία της στερήσεως σε μια κοινωνία της αφθονίας. Προφανώς και αυτό με ικανοποιεί. Όμως σε μια κοινωνία της στερήσεως όπως εκείνη που γνωρίσαμε πριν από το 70, το ενδόμυχο μήνυμα που υπήρχε στην εκπαίδευση ήταν: «Δεν μπορείς να τα έχεις όλα». Παρείχετο μια κατάσταση που το λιγότερο που μπορούσε να χαρακτηριστεί ήταν αυτή της διάψευσης (ματαίωσης), αυτή που οι ψυχαναλυτές ονομάζουν έλλειψη και που είναι κατά την γνώμη μου ουσιαστική στην εκπαίδευση ενός παιδιού από την ποιο μικρή ηλικία. Σήμερα το μήνυμα της καταναλωτικής κοινωνίας, επομένως και των ίδιων των γονέων είναι «Όχι μόνο μπορείς να τα έχεις όλα, αλλά όπως και εμείς, έχεις δικαίωμα σε όλα». Le Point: Υπαινίσσεστε ότι είναι οι μεσαίες τάξεις που πρέπει να αναλάβουν την καθοδήγηση των παιδιών τους. Aldo Naouri: Απόλυτα. Γιατί αυτές ήταν που ωφελήθηκαν από την αύξηση του πλούτου. Πως να αναθρέψουν τα παιδιά τους μέσα σε μια αφθονία που είναι τόσο νέα; Με κίνδυνο να σοκάρω, σκέπτομαι πως οι ανώτερες τάξεις της κοινωνίας που είχαν αυτή την κληρονομιά και δεν γνώρισαν τον βάρβαρο πλουτισμό, πορεύονται καλλίτερα, γιατί συνεχίζουν να έχουν την διάψευση στην εκπαίδευση, είτε ευχαριστεί είτε όχι τα παιδιά. Le Point: Η θεωρία σας εφαρμόζεται ίσως στις καλές συνοικίες, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας σήμερα αποκλείεται από την αφθονία. Τα παιδιά των δύσκολων συνοικιών είναι απογοητευμένα και δεν πάνε καλά. Aldo Naouri: Προέρχομαι και εγώ από την μιζέρια, από την οποία κατάφερα να βγω και δεν είμαι ο μόνος από την γενιά μου. Μεγάλωσα όμως σε μια εποχή όπου το μήνυμα της ήταν: «Δεν μπορείς να τα έχεις όλα, αλλά μπορείς να αγωνισθείς για να έχεις όσο το δυνατόν περισσότερα». Αυτό που είναι φοβερό, είναι να μεγαλώνεις στη στέρηση και η κοινωνία να σε κάνει να πιστεύεις ότι έχεις δικαίωμα για τα πάντα. Είναι κάτι που μπορεί να σε τρελάνει. Le Point: Γιατί τόσοι πολλοί γονείς παραπονιούνται, ότι δεν μπορούν να έχουν καθοδηγητικό ρόλο; Aldo Naouri: Αυτό που θεμελιώνει την καθοδηγητικότητα δεν είναι ο θυμός, δεν είναι τα χαστούκια ή το ξύλο τα οποία καταδικάζω, είναι η ιεραρχία μέσα στην οικογένεια και προπάντων η αίσθηση ότι υπάρχει. Όταν δεν υπάρχει η ελάχιστη αμφιβολία πάνω στο δικαίωμα του καθοδηγείν, όταν δεν χρησιμοποιούμε μεθόδους δελεασμού, τότε ο ρόλος του καθοδηγητή λειτουργεί. Πολλοί γονείς εμπλέκονται σε διαπραγματεύσεις, σε παζάρια με τα παιδιά τους. Όμως διαπραγματευόμαστε με ένα άτομο ίσο με εμάς! Le Point: Αυτό το άτομο δεν είναι ένα παιδί; Aldo Naouri: Ένα μικρό παιδί είναι μια προσωπικότητα άξια σεβασμού. Αλλά όχι δεν είναι ακόμη ένας ισότιμος συνομιλητής. Le Point: Μα δεν είναι δικό σας λάθος, των παιδιάτρων, των ψυχολόγων και των υπολοίπων ειδικών για τα παιδιά, που οι γονείς δεν αισθάνονται ως καθοδηγητές; Τα βιβλία και οι μεγάλες θεωρίες που γνωρίζετε και που εξασκείτε, δεν αποδεικνύουν ότι εσείς είστε που έχετε αποστερήσει αυτό τον ρόλο; Aldo Naouri: Απόλυτα! Μα μην με βάζετε και μένα μέσα. Όλο μου το έργο, εδώ και τριάντα χρόνια, αποτελείται ακριβώς από την προσπάθεια να πείσει τους γονείς να επανεύρουν την θέση τους και να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη στους εαυτούς τους. Είχα πει στην Françoise Dolto*: «Λόγω των απόψεών σας οι γονείς έχουν μουγγαθεί, γι’αυτό τους συμβουλεύω να μην σας ακούν!». Είχε ένα τέτοιο ταλέντο ώστε καθιστούσε τους γονείς παράλυτους. Προτιμώ τους γονείς που κάνουν λάθη, αλλά αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους και τα δικαιώματά τους αυτοί «υψηλά ιστάμενοι» και τα παιδιά «χαμηλά», παρά αυτούς που καταφεύγουν στις συνταγές των ψυχιάτρων. Le Point: Ισχυρίζεστε, εσείς ο φανατικός της ψυχαναλύσεως ότι η θέση που έχει πάρει το υποσυνείδητο μέσα στην κοινωνία μας είναι εμπόδιο στην εκπαίδευση! Aldo Naouri: Μα η εκπαίδευση δεν είναι διαδικασία θεραπευτική! Είναι μια δέσμευση των ορμών! Η λέξη η οποία μπορεί να κάνει την μεγαλύτερη ζημιά μέσα στις οικογένειες είναι η λέξη «τραυματικός». Φοβόμαστε μήπως την υποστούν τα παιδιά και έτσι υφίστανται πολύ καλά την απογοήτευση, τους εμποδίζουν να μεγαλώσουν…Είναι όπως όταν έρχονται στον παιδίατρο με τα οκτάχρονα παιδιά τους, μαζί με ένα μπιμπερό ή με μια πιπίλα στο στόμα, γιατί ο γονιός δεν ξέρει πώς να το αποτρέψει χωρίς να το «τραυματίσει». Αρκεί να τους το πάρει! Le Point: Χρησιμοποιείτε λέξεις πολύ σκληρές για τους γονείς, μα είναι προπάντων οι μητέρες που ως συνήθως μέσα στα γραπτά σας, κατηγορούνται για όλα τα κακά. Θα έλεγε κανείς ότι μετά από 40 χρόνια συναναστροφή στο ιατρείο σας, δεν μπορείτε ούτε να τις βλέπετε! Aldo Naouri: Αντιθέτως, συμπάσχω με την μοίρα τους και θέλω να τις βοηθήσω! Τις έχουν κάτω από μια μεγάλη πίεση αυτή της μητρότητας και εκείνη του επαγγέλματος, που για να κρατηθούν έχουν βρει ένα τρόπο απλό να επιμελούνται του ναρκισσισμού τους: να αγαπιούνται από τα μικρά παιδιά τους ευχαριστώντας τα σε όλα, τιθέμενες καθολοκληρίαν στην διάθεσή τους. Πρόκειται για καταστροφή! Le Point: Όμως οι σημερινές γυναίκες εργάζονται, επενδύουν έξω από τα παιδιά τους. Πώς μπορούν να τεθούν στην διάθεσή τους; Aldo Naouri: Προσπαθώντας να ανακτήσουν κάθε βράδυ σε μιάμιση ώρα τις δέκα ώρες της απουσίας τους! Τι λάθος! Προσπαθώ να τις πείσω ότι η παρουσία τους δεν έχει την σημασία που της δίνουν και πως τα μωρά τους, πέντε λεπτά αφότου τις βρήκαν, είναι σαν να τις είχαν όλη την ημέρα. Δεν χρειάζεται κάτι να «ανακτήσουν». Le Point: Αισθάνεται κανείς την εμπάθεια σας για τους πατεράδες… Είναι λίγο έντονο, μόλις εξήλθαμε από την πατριαρχική κοινωνία, μόλις που άντρας και γυναίκα βιώνουν την ισότητα και παραπονιέστε για τους φτωχούς πατεράδες. Aldo Naouri: Παραδέχομαι την εμπάθεια. Αλλά ο πατέρας και η μητέρα δεν είναι ίσοι. Οι ενδομήτριες σχέσεις αφήνουν ίχνη ανεξίτηλα στα παιδιά, που γνωρίζουν αμέσως ποια είναι η μητέρα τους από την οποία δεν μπορούν να «απαλαγούν», ενώ ο πατέρας για ένα μωρό είναι ένας ξένος. Η μητέρα οφείλει να επενδύσει στο λόγο της και η κοινωνία να την στηρίξει στην αρμόζουσα θέση της, η οποία δεν είναι ανταλλάξιμη με αυτή της άφωνης μαμάς. Κάνουμε το αντίθετο και όλος ο κόσμος χάνει. Θυμόσαστε την αναφορά του δικαστή Bruel πάνω στην βία στα περίχωρα το 1998. Η διάγνωση ήταν χωρίς αμφιβολία: έλλειψη του πατέρα! Le Point: Όμως οι πατεράδες του σήμερα είναι περισσότερο παρόντες, επενδύουν πολύ περισσότερα στα παιδιά τους. Aldo Naouri: Είναι θαυμάσιο, αλλά για μια φορά ακόμα, αν δεν επενδύσουν και δεν αναγνωρισθούν στον ρόλο τους από την φωνή της μητέρας και ολόκληρη την κοινωνία, αν θεωρούνται σαν δεύτερες μητέρες, δεν υπάρχει τίποτα να προσθέσουν στην εκπαίδευση του παιδιού. Ένας πατέρας μπορεί να είναι συνέχεια παρών και να μην έχει καθόλου λόγο. Έτσι το βλέπω! Δεν πρόκειται για την εισαγωγή μιας άδειας πατρότητος των δέκα πέντε ημερών με την οποία θα επαναφέρει την θέση του. Είναι ενθαρρυντικό η κοινωνία και οι μητέρες να δεχτούν, ότι ο πατέρας παίζει σπουδαίο διαλεκτικό ρόλο στην εκπαίδευση: ελκύστε τη μητέρα προς την θηλυκότητά της και θρυμματίστε την σχέση μητέρας παιδιού. Le Point: Αν αυτή η «ανεπάρκεια στην εκπαίδευση» διαιωνίζεται, σε τι κίνδυνους εισέρχεται η κοινωνία; Aldo Naouri: Ένα άτομο του οποίου η παιδική παντοδυναμία δεν έχει σταματήσει από την συνεχή εκπαίδευση, στην ώριμη ηλικία θα ζει στην αγωνία, στην φιλαυτία και στη μονομανία. Τους αναγνωρίζω αμέσως αυτούς τους ενήλικες! Αν οι γονείς δεν επαναεπενδύσουν στο ρόλο τους, η κοινωνία μας κινδυνεύει με ρήξη στο κοινωνικό ιστό, ο οποίος είναι ήδη παρόν. Κινδυνεύει να μείνει ακυβέρνητη. Le Point: Στο βάθος ποιο είναι για σας το παιδί το σωστά μεγαλωμένο; Aldo Naouri: Είναι το ήρεμο παιδί. *Françoise Dolto (1908 –1988), γνωστή γαλλίδα παιδίατρος και ψυχαναλύτρια που ασχολήθηκε με την ψυχανάλυση των παιδιών.

Libri i pediatrit francez Aldo Nauri "Duke edukuar fëmijët - Kufijtë në plotfuqishmërinë fëmijnore" mgjth se ka qarkulluar në greqisht që prej vitit 2012, mbete një prej librave me shitje të larta.. mgjth pozicionet "heretike". Në pjesën e pasme të librit të tij shkruhet: (O Nauri) iu propozon nënave që të ndalojnë të "ushtrojnë tërheqje" ndaj fëmijëve të tyre, baballarëve të mos mjaftohen me rolin e vëzhguesit, dhe të dy prindërve t'i japin rëndësi lidhjes ndërmjet tyre. Korrekton "pseudo-ngrohtësinë e ëmbël" të prindëve të sotëm, që nuk edukon por ruan ndjenjën e plotfuqishmërisë fëmijnore duke vënë në rrezik të ardhmen. Ndaj parimit modern "Mundesh dhe ke të drejtë t'i kesh të gjitha" Aldo Nauri kundërve: "Nuk mund t'i kesh të gjitha, por mund të luftosh që të kesh sa më tepër të jetë e mundur". Në "po-në " e vazhdueshme të prindërve që shkatërrojnë psikizmin dhe indin shoqëror, ai kundëve një "jo" që i përgjigjet pozitivisht jetës! Duke marrë shkasë nga libri në fjalë, Nauri foli në atë kohë në revistën "Le Point" dhe ato sa tha do t'iu bëjnë të mendoni se si ju rritni fëmijët. Le Point: Fëmijët tanë po shkojnë kaq keq? Aldo Nauri: Besoj se po. Në 40 vjet që ushtroj profesionin tim, shikoj se sa gjëra kanë ndryshuar. Shëndeti  tyre natyral është përmirësuar ndjeshëm, por këtu e 10 ose 15 vjet, paraqesin probleme në sjellje dhe zhvillim të panjohura më parë. Le Point: Për shembull? Aldo Nauri: Paraqesin, vështirësi në lidhje me vonesën e mësimit të gjuhës, probleme në shkollë, probleme të hiperaktivitetit. Vërtetimi? Zhvillimi i profesioneve si ato që kanë qëllim "restaurimin" dhe i referohen psikometrisë ose orthofonisë. Le Point: Sipas opinionit tuaj, para se prindërit, të shkojnë tek psikologu, duhet që të përmbushin rolin e tyre udhëzues gjatë gjithë fëmijërisë. Por, nuk e bëjnë, pse? Aldo Nauri: Në thellësi të "dobësisë për udhëzim", ka dy probleme bazë. I pari  është kontrrolli i lindjeve që prej vitit 1975 dhe kontraceptivët. Kjo më gëzon. Por ndryshon gjithçka. Foshnja nuk është më një rezultat i padëshiruar e veprimit seksual, por rezultat i dëshirës së të dyjave, duke e vendosur në majë të strukturës familjare. I dyti është kalimi në të njejtën kohë nga shoqëria e mungesës në një shoqëri të bollëkut. Natyrisht dhe kjo më gëzon. Por në një shoqëri të mungesës si ajo e viteve '70, mesazhi i fshehtë që kishte arsimi ishte "Nuk mund t'i kesh të gjitha". I ofrohej një situatë që më e pakta që do të mund ta karakterizonte ishte ajo e zhgënjimit (anullimit), atë që sot psikanalistët e quajnë mungesë dhe që është sipas mendimit tim, esenciale në edukimin e një fëmije që në moshë të vogël. Sot mesazhi i shoqërisë konsumatore, si rrjedhim dhe i vetë prindërve është "Jo vetëm që mund t'i kesh të gjitha, por dhe ashtu si ne ke të drejta mbi gjithçka". Le Point: Nënkuptoni se klasa e mesme duhet të marrin pësipër orientimin e fëmijëve të tyre. Aldo Nuri: Plotësisht. Sepse ato janë që përfituan nga rritja e pasurisë. Si mund të rritin fëmijët e tyre në një bollëk që është kaq i ri? Me rrezikun, të shokoj me fjalët e mia, mendoj se klasat më larta të shoqërisë që kishin këtë trashëgimni dhe nuk njohën pasurimin barbar, ecin më mirë, sepse vazhdojnë që të kenë zhgënjimin në arsim, qoftë i kënaq, qoftë nuk i kënaq fëmijët. Le Point: Teoria juaj praktikohet ndoshta në lagjet e mira, por në pjesën më të madhe të shoqërisë sot nuk ka bollëk. Fëmijët e lagjeve të vështira janë të zhgënjyera dhe nuk ecin mirë. Aldo Nauri: Unë vij nga mizeria , nga e cila ja dola mbanë të dal dhe nuk jam i vetmi i brezit tim. Por, u rrita në një epokë ku mesazhi i saj ishte: "Nuk mund ti kesh të gjitha, por mund të luftosh për të patur sa më shumë ke mundësi". Ajo që është e tmerrshme, është të rritesh në privim dhe shoqëria të të bëjë të besosh se ke të drejtë për gjithçka. Është diçka që mund të të çmendë. Le Point: Por, përse kaq shumë prindër ankohen, se nuk mund të kenë një rol udhërrëfyes: Aldo Nauri: Ajo që themelon aftësinë e të orientuarit nuk është zemërimi, nuk janë dackat ose druri të cilat unë i dënoj, është hierarkia brenda familjes de mbi të gjitha ndjenja që ajo ekziston. Kur nuk ekziston dyshimi më i vogël, mbi të drejtën e orientimit, kur nuk përdorim metodën e joshjes, atëhere roli i udhërrëfyesit funksionon. Shumë prindër iu hyjnë negociatave dhe pazareve me fëmijët e tyre. Por, negociojmë me një person të barabartë me ne! Le Point: Ky person nuk është një fëmijë? Aldo Nauri: Një fëmijë është një person i denjë për tu respektuar. Por, nuk është akoma një bashkëbisedues i barazvlefshëm? Le Point: Por, a nuk është gabimi juaj i pediatërve, i psikologëve dhe i specialistëve të tjerë për fëmijët që prindërit nuk ndjehen si udhërrëfyes? Librat dhe teoritë e mëdha që ju dini dhe ushtrohen, nuk vërtetojnë se ju jeni ata, që i keni mohuar këtë rol:? Aldo Nauri: Plotësisht! Por mos më vendosni dhe mua në këtë thes. E gjithë vepra ime këtu e 30 vjet, përbëhet pikërisht nga përpjekja  që të bindë prindërit që të rigjejnë vendin e tyre dhe të rifitojnë besimin ndaj vetes. Kisha thën në Fraçoise Dolto "Për shkak të opinioneve tuaja prindërit janë bërë memecë, për këtë arsye ju këshilloj që të mos ju dëgjojnë!". Kishte një talen të tillë që i bënte prindërit të paralizuar. Preferoj prindërit që bëjnë gabime, por që marrin përsipër përgjegjësitë e tyre dhe të drejtat e tyre, ata "që qëndrojnë lart" dhe fëmijët "poshtë"  më shumë se sa ata që ndjekin recetat e psikiatërve. Le Point: Pretendoni, ju admiruesi i psikoanalizës se vendin që ka marrë subkoshienca në shoqërinë tonë është pengesë në arsim!. Aldo Nauri: Arsimi nuk është një proces shërues! Është një kontrroll i ormoneve! Fjala e cila mund të bëjë më shumë dëm në familjet është "tramatizues". Kemi frikë se mos e pësojnë fëmijët dhe kështu vuajnë nga frustimi dhe i pengojnë që të rriten. Është sikur vijnë në pediatri me fëmijët e tyre në moshën 8 vjeçare, bashkë me një biberon ose thithkë në gojë, sepse prindi nuk e di se si t'i heqë pa e "traumatizuar". Mjafton që t'i marrë!. Le Point: Përdorni fjalë shumë të forta për prindërit, por janë kryesisht nënat që zakonisht, në shkrimet tuaja, akuzohen për të gjitha të këqijat . Do të thoshte dikush se pas 40 vjetësh kontakti me klinikën tuaj, nuk mundeni as t'i shikoni! Aldo Nauri: Përkundrazi, vuaj me fatin e tyre dhe dua që ti ndihmoj! I kanë vendosur nën një presion të madh , atë të të qënit nënë dhe atë të profesionit, dhe që të mbahen kanë gjetur një mënyrë të thjeshtë që të kujdesen për narkicizmin e tyre: të dashurohen nga  fëmijët e vegjël duke i kënaqur për të gjitha, duke u vendosur plotësisht në dispozicionin e tyre. Bëhet fjalë për një shkatërrim!. Le Point: Por gratë e sotme punojnë, investojnë jashtë fëmijëve të tyre. Si mund të jenë në dispozicionin e tyre? Aldo Nauri: Duke u përpjekur të fitojnë çdo natë në një orë e gysëm dhjetë orët e mungesës së tyre! Çfarë gabimi! Po përpiqem që t'i bind se prezenca e tyre nuk ka rëndësinë që i japin dhe se foshnjat e tyre, pesë minutat, pasi i gjetën dhe ato, është sikur i kishin gjatë gjithë ditës. Nuk kanë diçka për të rikuperuar. Le Point: Ndjen dikush empatinë tuaj për baballarët.... Është pak e theksuar, sapo dolëm nga shoqëria patriarkale, burri dhe gruaja sapo ka filluar që të përjetojë barazinë dhe ankoheni për të gjorët baballarë. Aldo Nauri: E pranoj empatinë. Por babai dhe nëna nuk janë të barabartë. Marrdhëniet endomitrike lenë gjurmë të pa eliminueshme tek fëmijët, të cilët e dinë menjëherë se cila është nëna e tyre, nga e cila nuk mund të "çlirohen", ndërsa babai i një fëmije është një i huaj. Nëna ka si detyrim që të investojë në fjalën e saj dhe shoqëri ta mbështetë në pozicionin e saj të duhu, e cila është e këmbyeshme me atë të mamasë së heshtur. Ne bëjmë të kundërtën dhe e gjithë bota humbet.  Kujtojmë raportin e gjykatësit Bruel mbi dhunën në zonat përreth në vitet 1998. Diagnoza ishte pa diskutim: mungesa e babait!. Le Point: Por baballarët e sotëm janë më shumë prezent, investojnë shumë më tepër tek fëmijët e tyre. Aldo Nauri: Është e mrekullueshme, por dhe njëherë, nëse nuk investojnë dhe nuk pranohen në rolin e tyre nga zëri i nënës dhe e gjithë shoqëria, nëse konsiderohen si nëna të dyta, nuk ekziston asgjë për të shtuar në edukimin e fëmijëve. Një baba mund të jetë vazhdimisht prezent dhe të mos ketë të asnjë të drejtë fjale. Kështu e shoh! Nuk bëhet fjalë për hyrjen e një leje lindjeje për baballarët prej 15 ditësh me të cilën do të rivendosë pozicionin e tij. Është ikurajues fakti që shoqëria dhe nënat të pranojnë se babai luan një rol madh ndërmjetësues  në arsim: tërhiqni nënën drejt feminilitetit të saj dhe dërmoni marrdhënien nënë fëmijë. Le Point: Nëse kjo "mosmjaftueshmëri në arsim"  do të përjetësohet, çfarë rreziqe do të sjellë për shoqërinë? Aldo Nauri: Një person të cilit plotfuqishmëria fëmijnore nuk i ka ndaluar nga edukimi i vazhdueshëm, në një moshë të pjekur do të jetojë në agoni, në vetëdashje dhe në monomani. I dalloj menjëherë këta adultë! Nëse prindërit nuk riinvestojnë në rolin e tyre, shoqëria jonë, rrezikohet me shkëputje të indit shoqëror, i cili është tashmë prezent. Rrezikohet që të mbetet e paqeverisur. Le Point: Në thellësi cili është për ju fëmija e rritur drejt? Aldo Nauri: Është fëmija i qetë. François Dolto (1908-1988), pediatre e njohur franceze dhe psikanaliste që u mor me psikoanalizën e fëmijëve. Përktheu, përgatiti Pelasgos Koritsas Të gjitha të drejtat të rezervuara.