Κι άλλα σύννεφα έφερε το γκρέμισμα του ναού

• 

Το γκρέμισμα από τις αλβανικές Αρχές του ναού του Αγίου Αθανασίου στους Δρυμάδες Χειμάρρας προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από την πλευρά της χριστιανικής κοινότητας της Αλβανίας και συσσώρευσε και άλλα σύννεφα στις ήδη αρνητικά φορτισμένες ελληνοαλβανικές σχέσεις.

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:

Η κατεδάφιση μιας εκκλησίας αποτελεί σε κάθε περίπτωση βάναυση πρόκληση στο θρησκευτικό αίσθημα των πιστών, μπορεί όμως να προκαλέσει και ισχυρές αναταράξεις στις διακρατικές σχέσεις. Και τα δύο αυτά έγιναν με το γκρέμισμα από τις αλβανικές Αρχές του ορθόδοξου χριστιανικού ναού του Αγίου Αθανασίου στο χωριό Δρυμάδες στην περιοχή της Χειμάρρας, ενέργεια που πυροδότησε ένταση στην ορθόδοξη χριστιανική κοινότητα της Αλβανίας και συσσώρευσε και άλλα σύννεφα στις ήδη αρνητικά φορτισμένες ελληνοαλβανικές σχέσεις.

Για τους ορθόδοξους χριστιανούς της Αλβανίας, ο Αη-Θανάσης ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της προαιώνιας θρησκευτικής τους παρουσίας στη Χειμάρρα και δεν τον εγκατέλειψαν ποτέ, ακόμη και στις πιο μαύρες μέρες, όταν το 1972 το καθεστώς Χότζα τον κατέστρεψε, μαζί με εκατοντάδες άλλες εκκλησίες και μοναστήρια στην Αλβανία. Τις νύχτες, κρυφά και με κίνδυνο να βρεθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα, πιστοί, Ελληνες της Χειμάρρας αλλά και Αλβανοί, άναβαν ένα κερί και άλλοι, πιο τολμηροί, τελούσαν εν ριπή οφθαλμού έναν άτυπο γάμο ή έκαναν μια (αερο)βάπτιση.

Ωσπου, το 1992, όταν το καθεστώς κατέρρευσε, οι πιστοί έχτισαν όπως όπως, χωρίς άδεια, όπως οι πάντες λειτουργούσαν τότε στην Αλβανία, έναν πρόχειρο ναό για τις λατρευτικές τους ανάγκες, με την προσδοκία ότι σε βάθος χρόνου θα τον ολοκληρώσουν.

Είκοσι τρία χρόνια αργότερα, στις αρχές Αυγούστου, το υπουργείο Πολιτισμού της Αλβανίας ανακοινώνει ότι σχεδιάζει να αναστηλώσει στην αρχική του μορφή τον παλαιό ναό, τον οποίο κατατάσσει στα μνημεία πολιτισμού της χώρας, και στέλνει συνεργείο της πολεοδομικής αστυνομίας, που γκρεμίζει το κτίσμα των πιστών, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις σε τοπική κοινωνία, Τίρανα και Αθήνα. Στους επίσημους ισχυρισμούς περί «μνημείου πολιτισμού» αντιτάχθηκε με σφοδρότητα η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, που κατήγγειλε ως βεβήλωση την κατεδάφιση, τονίζοντας πως η εκκλησία των Δρυμάδων αποτελεί με νόμο ιδιοκτησία της και δεν βρίσκεται σε καμία λίστα μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ισως, εάν η υπόθεση εξελισσόταν σε κάποια άλλη περιοχή της Αλβανίας, να μην είχε λάβει τέτοιες διαστάσεις. Στη Χειμάρρα όμως η ατμόσφαιρα, ιστορικά φορτισμένη, ηλεκτρίζεται με το παραμικρό, καθώς εμπλέκεται ενστικτωδώς, κάθε φορά που ανακύπτει ένα ζήτημα τριβής, και η εθνοτική παράμετρος, με την ελληνική μειονότητα να τη θεωρεί προπύργιό της και τον αλβανικό εθνικοπατριωτισμό να επιμένει πως αποτελεί κοιτίδα του.

Αυτή η πτυχή δεν θα μπορούσε να εκλείψει ούτε και τώρα. Ετσι, σε μια προσπάθεια να προβληθεί η θεωρία περί «ιστορικά αμιγώς αλβανικής» Χειμάρρας, επιστρατεύθηκε από μερίδα της πολιτικής και πνευματικής ελίτ ένας ρωμαιοκαθολικός ιεραπόστολος του 17ου αιώνα, ονόματι Nilo Catalano, ο οποίος φέρεται να λειτούργησε την εποχή εκείνη σχολεία στην αλβανική γλώσσα, γεγονός που, σύμφωνα με το σχετικό αφήγημα, αποδεικνύει την προαιώνια παρουσία του αλβανικού στοιχείου. Προσαρμοζόμενο στις τωρινές συνθήκες το αφήγημα, που είδες το φως σε μερίδα του αλβανικού Τύπου, θέλει τους χριστιανούς ορθόδοξους, Ελληνες μειονοτικούς στην πλειονότητά τους, να έχτισαν το παράνομο «γκαράζ», όπως το αποκάλεσε ακόμη και ο πρωθυπουργός Ράμα (!), για να καλύψουν τον τάφο του ιεραπόστολου και να εξαφανίσουν έτσι στοιχεία που κατ’ εκείνους ενισχύουν την θεωρία ότι στη Χειμάρρα ανέκαθεν κυριαρχούσε το αλβανικό στοιχείο.

Δεν είναι καινούργιο αυτό το αφήγημα. Οταν το 1999 ο UCK κατέλαβε με τη βοήθεια του ΝΑΤΟ το Κόσοβο, φανατικοί Αλβανοί αξίωναν να κατεδαφιστούν τα ιστορικά χριστιανικά μοναστήρια και οι εκκλησίες, για να αποκαλυφθεί ότι κάτω από αυτά υπήρχαν στοιχεία που δήθεν αποδείκνυαν ότι οι Αλβανοί προϋπήρχαν των Σέρβων... Η διεθνής ειρηνευτική δύναμη πρόλαβε και ανέπτυξε γύρω από αυτά ενόπλους και, τελικά, τα έσωσε.

Η κατεδάφιση του ναού του Αγίου Αθανασίου προκάλεσε την ανταλλαγή σκληρών δηλώσεων σε Αθήνα και Τίρανα –την καταδίκασαν το ΚΕΑΔ και η ΟΜΟΝΟΙΑ–, με τον εκπρόσωπο του ΥΠΕΞ Κωνσταντίνο Κούτρα να κάνει λόγο για «τζιχαντισμό» και για «αχαριστία από ευεργετηθέντα», ενώ ο Εντι Ράμα, με το σύνηθες αλαζονικό του ύφος, είπε πως «θα πάρει λίγο καιρό στην Ελλάδα να καταλάβει ότι η Αλβανία δεν δέχεται κηδεμόνα».

Ο τέως πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα μίλησε για «κρατικό έγκλημα», όμοιο με αυτό του Χότζα, εις βάρος των θρησκευτικών ελευθεριών, και επιτέθηκε ευθέως εναντίον του Ράμα, στον οποίο υπενθύμισε καταγγελία στη Βουλή του Φατός Νάνο, σύμφωνα με την οποία, όταν στη δεκαετία του 1990 ζούσε (σ.σ. ο Ράμα) στο Παρίσι, ασχολήθηκε με πωλήσεις κλεμμένων εικόνων από εκκλησίες της Αλβανίας. «Πρόκειται για απαίσια πράξη, για επιστροφή της μαύρης εποχής του 1967 της κομμουνιστικής δικτατορίας, όταν οι Χότζα, Αλία, αλλά και ο πατέρας του σημερινού πρωθυπουργού, Κριστάκ Ράμα, προχώρησαν στην κατεδάφιση χιλιάδων εκκλησιών, τζαμιών και τεκέδων σε όλη τη χώρα. Χιλιάδες εικόνες, ιερά βιβλία και άλλα αντικείμενα αξίας των χώρων λατρείας καταληστεύτηκαν και εξαφανίστηκαν από τις συμμορίες του Χότζα», είπε.

πηγή

Συνέντευξη Λεωνίδα Παππά, πρόεδρος της Ομόνοιας, σε τηλεοπτικό σταθμό

Συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό SBCTV και στην εκπομπή του Βασίλη Ταλαμάγκα "ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ" παραχώρησε ο Γενικός πρόεδρος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, Λεωνίδας Παππάς

PANEPIROTIC FEDERATION OF AMERICA CONDEMNS ALBANIA’S RUTHLESS DESTRUCTION OF GREEK CHURCH

The Panepirotic Federation of America vehemently condemns the brutal destruction by Albanian authorities on August 26 of a Greek Orthodox Church in the Chimara region of the former Communist nation that once prohibited all forms of religious worship. The Church of St. Athanasius in the town of Drymades, known in Albanian as Dhermi, was completely destroyed by government agents acting on the authority of Albania’s Interior Ministry. 

The action has raised fears in Albania’s large community of ethnic Greeks of renewed persecution of the country’s Orthodox Christians, who constitute a third of the country’s 3.5 million people. “The razing of St. Athanasius Church echoes the brutal actions of the Stalinist regime that ruled Albania for half of the last century when government forces executed priests, turned churches into stables and imprisoned anyone wearing a cross or reading the Bible,” said Nicholas Gage, president of the Federation. 

“It is a shameful act for a country trying to shed its violent past and become a member of the European Union.” Mr. Gage said the only way Tirana can make amends for its brutal actions is to offer an alternative site for the construction of a new church and to provide the funds to build it. St. Athanasius was first destroyed in 1972 by agents of Stalinist dictator Enver Hohxa and its stones were used to build a water depot. When communism fell in the country in 1992, residents built a new church on the site of the old one. It served the Orthodox Christians in the town as a place of worship for 23 years. Last week as worshipers were observing religious services, local government agents acting on an order from the Interior Ministry removed icons and other religious objects and began to destroy parts of the building. 

The next day the agents returned in cars without license plates and continued the demolition despite the protests of the local priest who was almost crushed by falling debris. By August 26 the whole building was razed to the ground. The Orthodox Church of Albania, leaders of the ethnic Greek minority, human rights activists and foreign diplomats have all condemned the destruction of the church by Albanian authorities as arbitrary, brutal and in violation of the country’s own laws. A spokesman for the Orthodox Church of Albania noted that Law 10057 passed in 2009 that ratified a previous agreement between the Albanian nation and the Orthodox Church guarantees the inviolability of places of worship and their protection by the state. 

Reports from Tirana say that U.S. Ambassador Donald Lu met with Prime Minister Edi Rama to protest the destruction of the church as insensitive to the rights of the Orthodox faith in Albania and the ethnic Greek minority and to urge him to seek a solution to the problem acceptable to both. Omonia, the largest advocacy group representing the Greek minority, and the Human Rights Party of Albania, the minority’s political organization, both issued statements condemning the brutal destruction of the church and warning that it will seriously harm relations between the government of Prime Minister Rama and all minorities in the country. 

Those warnings were echoed by the leaders of the Panepirotic Federation of America both in the United States and in Albania, where the organization’s vice president, Menelaos Tzelios, is traveling to assess the treatment of minorities in the country. Mr Tzelios called on the Albanian government to move quickly and decisively to repair relations with its Orthodox Christians citizens if it wants to claim a rightful place in the community of civilized nations.

Η εξουσία Ράμα - Κοκδήμα ένα κακό αντίγραφο του Χότζα

Άρθρο του Λεωνίδα Παππά , Γενικού Προέδρου της «ΔΕΕΕΜ Ομόνοιας», που δημοσιεύτηκε στην Αλβανική εφημερίδα "Panorama"

Διαβάζοντας το άρθρο του «πρωθυπουργού» της Περιφέρειας Αυλώνας  όπως αποκαλούν άλλοι με ειρωνεία και άλλοι με καμάρι τον κ. Κοκδήμα, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα είναι πόσοι βαρβαρότητα μπορεί να ανεχθεί ακόμα αυτός ο τόπος!;   

Το να αισθάνεται κάποιος ιδιοκτήτης της χώρας ή του δήμου που κυβερνάει, δεν είναι μόνο δικό μας φαινόμενο. Το να σου χαλάνε το σπίτι (με άδεια ή χωρίς άδεια οικοδομής) για να σου πάρουν το οικόπεδο, σίγουρα θα συμβαίνει και σε άλλες τρίτες  χώρες. Το να αποφασίζει  ένας βουλευτής από το ποιος θα διδάσκει τα παιδιά μας μέχρι το ποιος θα καθαρίζει το σχολείο, σίγουρα θα συμβαίνει και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων.  Το να θέλεις όμως να φτιάξεις την ιστορία ενός τόπου σύμφωνα με τη δική σου αισθητική, αυτό ξεπερνάει ακόμα και την αλαζονεία της κάθε εξουσίας και σίγουρα μόνο στην Αλβανία  του Ράμα – Κοκδήμα θα συμβαίνει.

Ακόμα και ο δικτάτορας της Αλβανίας Ενβέρ Χότζα, τον οποίο προσπάθησε να αναστήσει ο κ. Κοκδήμα με κάποιες  καρικατούρες στο χωριό Κούδεσι της Χειμάρρας θα ζήλευε το απόλυτο της εξουσίας του Ράμα - Κοκδήμα. Το ολοκληρωτικό καθεστώς επέβαλε λογοκρισία στους επιστήμονες αλλά δεν τόλμησε να αναλάβει το ρόλο τους. Πρόσθεσε τις δικές του σελίδες στην ιστορία αλλά δεν αντικατέστησε με άλλες  αυτές που έσκισε ή έκρυψε.

Κανένας  δεν γνώρισε μέχρι πριν από μία εβδομάδα  το όνομα του ουνίτη μοναχού Νίλο Καταλάνου. Είναι όμως ευρέως γνωστό ότι στο δεύτερο μισώ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, υπήρχε μία συνεχής αλλά πάντα άκαρπη προσπάθεια του Βατικανού να πάρει με το μέρος του τους ορθοδόξους της Χειμάρρας .  Στην παράδοση του τόπου υπάρχει μάλιστα και τραγούδια όπου ο ντόπιος πληθυσμός ειρωνεύεται τις άκαρπες προσπάθειες τους.

Είναι βλασφημία και ψέμα να ισχυρίζεται ο κ. Κοκδήμα ότι οι δύο Δρυμαδιώτες  ιερείς προσπάθησαν να κρύψουν τα ίχνη του τάφου του ουνίτη μοναχού. Ο Άγιος Αθανάσιος πριν κατεδαφιστεί από το κομουνιστικό καθεστώς, ήταν μία ορθόδοξη μονόχωρη βασιλική εκκλησία και το 1992 οι πιστοί του χωριό με τα μέσα και τις δυνατότητες που διέθεταν την αναστήλωσαν πάνω στα ίδια θεμέλια.

Είναι δικαίωμα του κ. Κοκδήμα να πιστεύει σε όποια ιδεολογία και σε όποια θρησκεία, είναι δικαίωμα του να γίνει συνεχιστής του Νίλο Καταλάνω για να σπείρει τον παπισμό στη Χειμάρρα. Δεν δικαιούται όμως να προσβάλει την πίστη, την ταυτότητα και την ιστορία των ορθοδόξων και όσον αισθάνονται έλληνες στη Χειμάρρα.

Θα ήθελα να διευκρινίσω εδώ , πως δεν έχω σκοπό να ανοίξω δημόσιο διάλογο με τους σημερινούς διοικούντες  της Αλβανίας αλλά να απευθυνθώ στους συμπολίτες μου, άσχετα με το θρήσκευμα ή την εθνικότητα και να τους πω, πως ο τόπος αυτός  έχει ανάγκη από αλήθειες και όχι από τεχνιτούς φανατισμούς. Κανένα κράτος, κανένα έθνος και καμία θρησκεία δεν μπορεί να στηριχθεί  στην απάτη και το ψέμα.  Ο προσανατολισμός της κοινής γνώμης από τα ουσιαστικά προβλήματα της  χώρας, γκρεμίζοντας νύχτα με ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, που ήρθαν από την πρωτεύουσα, ένα εκκλησάκι που έχτισαν οι Δρυμαδιώτες, ξεπερνάει κάθε αρρωστημένη φαντασία. Δεν χρειάζονται ούτε πολιτικά ούτε ιστορικά επιχειρήματα για να αποδείξεις την σκοπιμότητα τους.  Αρκεί κάποιος να δει το μένος του κ. Ράμα και του Κοκδήματα  προσπαθώντας να βάλουν απέναντι στις ενέργειες τους την Ελλάδα, την Ορθόδοξη Εκκλησία, Την Ομόνοια και άλλα πρόσωπου τα οποία οι ίδιοι με τα πολλά μέσα ενημέρωσης που ελέγχουν προσπαθούν να δαιμονοποιήσουν ως εχθρούς του αλβανικού έθνους  αντιγράφοντας αυτή τη φορά πιστά το ολοκληρωτικό καθεστώς  που πίστευε πως οι εχθροί αν δεν υπάρχουν πρέπει να βρεθούν γιατί  είναι απαραίτητοι για την επιβίωση τους.     

Κάνω έκκληση σε όλους τους υγιώς σκεπτόμενους συμπολίτες της χώρας, άσχετα με το θρήσκευμα ή την εθνικότητα να αντισταθούν σε αυτή τη βαρβαρότητα. Να αντισταθούμε στην αλαζονεία που θέλει να μετατρέψει   το ιστορικό παρελθόν  και τους  ιερούς τόπους δεν σε πολιτικά βάθρα. Η ιστορία είναι εκεί για να μας διδάσκει, να μας ελέγχει και να μας εμπνέει για το παρόν και το μέλλον.

Τέλος θα ήθελα να κλείσω με τις ρήσεις τριών παγκόσμιων προσωπικοτήτων που παραμένουν πάντα διαχρονικοί και μας βοηθούν για συμπεράσματα»  :

1. «Την οίησιν προκοπής εγκοπήν» ( μτφρ: η έπαρση είναι εμπόδιο της προκοπής) -  Ηράκλειτος ,544-484 
2.  «Ου γαρ εά φρονέειν μέγα ο Θεός άλλον ή εαυτόν» ( μτφρ: ο θεός δεν επιτρέπεται σε κανέναν, εκτός από τον ίδιο, να έχει μεγαλεπήβολες ιδέες) Ηρόδοτος ,480-420 
3. «Δεν γίνεται κανείς γελοίος με τις ιδιότητες που έχει, αλλά με τις ιδιότητες που προσποιείται ότι έχει»   -   Ο FrançoisdeLaRochefoucauld ( 1613-1680

πηγή

Γρηγόρης Καραμέλος: Η καταστροφή του Αγίου Αθανασίου, πράξη ολοκληρωτικού καθεστώτος - Ligoraq Karamelo: Shkatërrimi i Shën Thanasit veprim i një pushteti totalitar.

Δηλώσεις στην γνωστή εφημερίδα Ντιέβνικ έκανε και ο κ Γρηγόρης Καραμέλος πρώην Πρόεδρος της Ομόνοιας Κορυτσάς. Ο ίδιος αναφέρθηκε στην καταστροφή του ναού τους Αγίου Αθανασίου τονίζοντας πως το γεγονός αυτό δεν έχει προηγούμενο για την ορθόδοξη κοινότητα στην Αλβανία και επιστρέφει  μνήμες, που είναι ακόμη νωπές, ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος που δεν σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες, όπως είναι και η Πίστη. Το καθεστώς αυτό παραβιάζει την ανεξαρτησία των θρησκευτικών θεσμών όπως και την συμφωνία που έχουν υπογράψει οι θεσμοί αυτοί με την Αλβανική Πολιτεία. -         Ασφαλώς και είμαστε θυμωμένοι και καταδικάζουμε αυτή την πράξη τόνισε ο κ Γρηγόρης Καραμέλος που είναι σπουδαίο και ιστορικό μέλος της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία. Ο κ Καραμέλο αναρωτήθηκε αν ταιριάζει σε μια κυβέρνηση με ευρωπαϊκές φιλοδοξίες να κάνει παρόμοιες πράξεις. Αναμφίβολα- τόνισε ο ίδιος- η κατάσταση είναι δύσκολη και εμποτισμένοι με διάφορους κινδύνους με απρόβλεπτες συνέπειες. Αυτό κυρίως γιατί το γεγονός αυτό άγγιξε το πιο ευαίσθητο σημείο κάθε ορθόδοξου που δεν είναι άλλο παρά η Αγία του Πίστη. Οι αυθαιρεσίες της κυβέρνησης προκαλούν ανασφάλεια, άγχος και θυμό. Δεν μπορεί να δικαιολογείται πρωθυπουργός χώρας που φιλοδοξεί να είμαι μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας να λαμβάνει τέτοια ακραία μέτρα. Να παρεμβαίνει βάναυσα  στην εσωτερική ζωή των θρησκευτικών ιδρυμάτων και θεσμών, να ενθαρρύνει την διχόνοια, τις διακρίσεις, να προσβάλλουν την Ορθοδοξία συγκρίνοντας το παρεκκλήσι που χτίστηκε με τους κόπους και την εργασία των κατοίκων, μ΄ ένα «γκαράζ»- ανέφερε ο κ Καραμέλο. Το ελληνικό στοιχείο αντέδρασε έντονα προς το Έντι Ράμα που δημοσιεύοντας φωτογραφίες της παλιάς εκκλησίας προκαλούσε λέγοντας που «ο ναός αυτός θα ξαναγεννηθεί  στο όνομα της εθνικής κληρονομιάς. Ρώτησαν τον κ Καραμέλο να εξηγήσει γιατί συνέβη ό, τι συνέβη. Ο ίδιος τους απάντησε πως είναι δύσκολο να βγάλεις κάποιο, ακριβές, συμπέρασμα και ότι πίσω από την πράξη αυτή είναι κρυμμένες τάσεις διαστρέβλωσης της ιστορίας της Ορθοδοξίας στην περιοχή. Δημιουργώντας έτσι προϋποθέσεις για ποικίλες ερμηνείες που εξυπηρετούν τον εθνικισμό. Ως βάση για τον εθνικισμό αυτό είναι και οι αβάσιμες ιστορίες περί ιεραποστόλων που δίδασκαν την αλβανική γλώσσα εκεί.     Με υλικό από το Ντνιέβνικ.

Deklarata në gazetën e njohur Dievnik bëri z. Ligoraq Karamelo, ish Kryetar i Omonias Dega Korçë. Ai ju rreferua shkatërrimit të Kishës së Shën Athanasit duke theksuar se kjo ngjarje është e paprecedent për komunitetin orthodhoks në Shqipëri dhe natyrisht sjell në mendje, kujtime akoma të freskta nga sistemi totalitar, i cili nuk respektonte të drejtat elementare, siç është dhe vetë Besimi Fetar. Ky pushtet shkel pavarësinë e institucioneve fetare por dhe marrëveshjen që kanë nënshkruar këto institucione më shtetin Shqiptar. -         Sigurisht që jemi të zemëruar dhe dënojmë këtë veprim –theksoi z Ligoraq Karamelo që është një prej anëtarëve të shquar dhe të rëndësishëm të minoritetit grek në Shqipëri.  Zoti Karamelo pyeti veten nëse i pështatet një qeverie me ambicie evropiane që të kryejë të tilla veprime. Pa diskutim – tha ai- që gjendja është e vështirë dhe e mbushur me rreziqe të ndryshme të cilat mund të sjellin rrjedhime të paparashikueshme. Kjo kryesisht sepse kjo ngjarje preku pikën më delikate për çdo orthodhoks që nuk është gjë tjetër veçse Besimit të tyre Shenjtë. Shkeljet e paligjshme të qeverisë nxitin pasiguri, ankth dhe zemërim. Nuk mundet të jusifikohet, kryeministri i një vendi që ka ambicje të jetë anëtar i familjes europiane, të marrë masa kaq ekstreme. Të ndërhyjë me dhunë në jetën e brendshme të institucioneve fetare, të inkurajojë përçarjen, dallimet, të ofendojë Orthodhoksinë duke krahasuar kishën që u ngrit me mundin dhe punën e qytetarëve, me një “garazhd” – tha z Karamelo. Elementi helen reagoi ashpër kundrejt Edi Ramës i cili duke publikuar fotografi të kishës së vjetër përshkallëzonte situatën duke thënë “se ky tempull do të rilindë në emër të trashëgimisë kulturore”. E pyetën z Karamelo që të shpjegonte përse ndodhi kjo që ndodhi. Ai vetë u përgjigj se është e vështirë që të nxjerrësh një rezultat ekzakt por gjithashtu ky veprim fsheh tendenca të shtrembërimit të historisë së Orthodhoksisë në këtë zonë. Duke krijuar kështu, kushtet për interpretime të larmishme që do t’i shërbenin nacionalizmit. Si bazë për këtë nacionalizëm janë dhe historitë e pabaza për misionarë që mësonin gjuhën shqipe atje. Me material  nga Dievnik