Τα κύρια θέματα στο «τραπέζι» των ελληνοαλβανικών διαπραγματεύσεων

Μετά τη συμφωνία των Πρεσπών η κυβέρνηση βιάζεται τώρα να «κλείσει» και το αλβανικό - Τι προβλέπεται για τη διεκδίκηση περιουσιών, τις θαλάσσιες ζώνες και το αλβανοτσάμικο

Όταν ο Νίκος Κοτζιάς

 δήλωνε πως πριν τις καλοκαιρινές διακοπές του θα είχε λύσει και το Αλβανικό, δεν αστειευόταν. Παράλληλα με τις πυκνές συνομιλίες με τον Νίκολα Ντιμιτρόφ για το ζήτημα της ονομασίας, ο υπουργός Εξωτερικών και το επιτελείο του βρισκόταν ήδη σε πολύ προχωρημένες συνομιλίες με την αλβανική πλευρά. Ενδεικτικό είναι ότι το Σαββατοκύριακο που πέρασε, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών και ο Αλβανός ομόλογός του έβαλαν στη Ρόδο τελευταίες πινελιές στο Σύμφωνο.

Τις επόμενες ημέρες οι συνομιλίες θα ενταθούν εισερχόμενες στην τελική ευθεία και θα αποκτήσουν πιο επίσημη μορφή με την συνάντηση των δύο πρωθυπουργών. Όπως δείχνουν οι μέχρι στιγμής πληροφορίες οιΑλέξης Τσίπρας και Έντι Ράμα θα συναντηθούν στο πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου. Προηγείται, όμως, η σημερινή επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ στο Λουξεμβούργο, προκειμένου να συμμετάσχει στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ και στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ που θα διεξαχθεί την Τρίτη. Η σημερινή ημέρα, όμως, ξεκινάει με πρόγευμα εργασίας των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ με τον υπουργό Εξωτερικών της Αλβανίας Ντιτμίρ Μπουσάτι, το οποίο θα λάβει χώρα στο περιθώριο του Συμβουλίου, κατόπιν ελληνικής πρότασης.

Τα βασικά θέματα που φαίνεται να βρίσκονται στο τραπέζι των ελληνοαλβανικών διαπραγματεύσεων είναι τα εξής:

Θαλάσσιες ζώνες

Το μόνο σίγουρο είναι πως η συμφωνία θα ρυθμίζει το θέμα των θαλασσίων ζωνών (ΑΟΖ) των δύο χωρών στο Ιόνιο. Πρόκειται για καίριο ζήτημα, αν αναλογιστεί κανείς τη δυνατότητα εκμετάλλευσης σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που εκτιμάται ότι υπάρχουν εκεί. Υπενθυμίζουμε ότι η Ελλάδα έχει ξεκινήσει διαδικασίες δημοπράτησης «οικοπέδων» στο Ιόνιο. Να σημειώσουμε πως χάραξη των θαλασσίων ζωνών είχε γίνει και το 2009, αλλά τότε η αλβανική πλευρά είχε εν συνεχεία υπαναχωρήσει από την συμφωνία, λόγω αρνητικής απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η συμφωνία θα παραχωρήσει στην Αλβανία μεγαλύτερη θαλάσσια έκταση από αυτή που της έδινε η προηγούμενη συμφωνία. Παρ’ όλα αυτά, οι Αλβανοί εμφανίζονται σήμερα ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όσον αφορά την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, διότι όπως εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν την Άγκυρα. Η επέκταση των χωρικών υδάτων, ωστόσο, δεν απαιτεί συμφωνία, πραγματοποιείται με μονομερή πράξη της Ελλάδας.

Άρση του εμπόλεμου

Η συμφωνία θα σηματοδοτήσει την οριστική άρση των συνεπειών του «εμπολέμου». Είναι ένα ζήτημα που βρίσκεται στο επίκεντρο των πολιτικών αντιπαραθέσεων των δύο χωρών. Η Αλβανία έχει χαρακτηρίσει «παραλογισμό τη διατήρηση του εμπολέμου Ελλάδος-Αλβανίας και ζωντανό φάντασμα που αιωρείται με νομικές συνέπειες και αφόρητα εμπόδια στους πολίτες». Συμφωνεί και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, δηλώνοντας ότι «αυτές είναι ανοησίες ιστορικές, τις οποίες πρέπει να τις τελειώνουμε».

Τί ακριβώς, όμως, είναι το εμπόλεμο; Τον Απρίλιο του 1939, επί βασιλείας Αχμέτ Ζώγου, η αλβανική Βουλή αποφάσισε ότι όποια χώρα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ιταλία, θεωρείται εχθρική για την Αλβανία. Η απόφαση αυτή, της κήρυξης δηλαδή πολέμου στην Ελλάδα, συνοδεύτηκε από την εισβολή των ιταλικών μεραρχιών στην Ελλάδα, τις οποίες συνέδραμαν και επτά τάγματα του αλβανικού στρατού. Το Νοέμβριο του 1940, αμέσως μετά την εισβολή, η Ελλάδα κήρυξε με τη σειρά της τον πόλεμο στην Αλβανία.

Το 1944 ο Ενβέρ Χότζα, στο συνέδριο της Πρεμετής, όπου έθεσε τις βάσεις του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία, διακήρυξε την ακύρωση όλων των αποφάσεων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Τον Ιούλιο του 1992, η κυβέρνηση Μπερίσα ακύρωσε με τη σειρά της όλες τις αποφάσεις του κομμουνιστικού καθεστώτος και επανέφερε σε ισχύ εκείνες των κυβερνήσεων του βασιλιά Ζώγου. Έτσι, έχουμε μέχρι σήμερα το «αλβανικό εμπόλεμο», που θέσπισε η αλβανική Βουλή το 1939, το οποίο δεν καταργήθηκε με ειδικό νόμο, ούτε από το κομμουνιστικό καθεστώς, ούτε από τις μετέπειτα δημοκρατικές κυβερνήσεις.

Το 1987, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου) ήρθη η εμπολέμη κατάσταση και ο χαρακτηρισμός της Αλβανίας ως εχθρικού κράτους έπαψε να υφίσταται. Το 1996, μάλιστα, εκτός από την άρση του «ελληνικού εμπολέμου», με νέα πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, η Ελλάδα προχώρησε και στην υπογραφή Συμφώνου Φιλίας με την Αλβανία. Παρόλα αυτά, η αλβανική πλευρά δεν αρκείται στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του 1987 και επιμένει ότι πρέπει να υπάρξει κύρωση μέσω του ελληνικού Κοινοβουλίου. Η κύρωση συνδέεται και με περιουσίες Αλβανών υπηκόων που βρίσκονται στην Ελλάδα και οι οποίες από το 1940 βρίσκονται σε καθεστώς μεσεγγύησης. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα Τίρανα δεν έχουν προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση ακύρωσης της απόφασης του «αλβανικού εμπολέμου» του 1939.

Αλβανοτσάμικο

Η ελληνική πλευρά έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι δεν συζητάει το θέμα των Αλβανοτσάμηδων, κάτι που επιδιώκει η Αλβανία. Στη δεκαετία του 1920 οι μουσουλμάνοι Αλβανοτσάμηδες της Θεσπρωτίας (περίπου 23.000 άτομα) εξαιρέθηκαν από την ελληνοτουρκική υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών. Μετά την κατάκτηση της Αλβανίας από τον Μουσολίνι η Τσαμουριά συμπεριλήφθηκε και επισήμως στις διεκδικήσεις του αλβανικού αλυτρωτισμού, που εκτός όλων των άλλων το χρησιμοποιούσε και ως αντίβαρο απέναντι στις ελληνικές αξιώσεις για την Βόρειο Ήπειρο.
Οι Ιταλοί χρησιμοποίησαν τους Αλβανοτσάμηδες σαν μία από τις δικαιολογίες για την εισβολή στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της κατοχής (1941-1944), οι Αλβανοτσάμηδες συντάχθηκαν με τους κατακτητές με σκοπό τη δημιουργία της «Μεγάλης Αλβανίας». Στη Θεσπρωτία, μάλιστα, ίδρυσαν και «κρατίδιο» με την παρότρυνση των Ιταλών. Στη διάρκεια της κατοχής οι σχέσεις τους με τον ελληνικό πληθυσμό επιδεινώθηκαν. Αλβανοτσάμηδες συγκρότησαν ένοπλη πολιτοφυλακή που συνεργάστηκε ανοιχτά με τους κατακτητές και προχώρησε σε φόνους, βιασμούς και λεηλασίες κατά των Ελλήνων.
Μετά το τέλος του πολέμου, φοβούμενοι αντίποινα λόγω των εγκλημάτων τους, οι Αλβανοτσάμηδες διέφυγαν στην Αλβανία. Οι περισσότεροι εγκαταστάθηκαν στην Αλβανία και μικρότερος αριθμός στην Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς καταδικάσθηκε ερήμην για εγκλήματα πολέμου από το Ειδικό Δικαστήριο των Ιωαννίνων. Πάγια θέση έκτοτε της ελληνικής διπλωματίας είναι ότι θέμα Αλβανοτσάμηδων δεν υπάρχει, ούτε προφανώς και θέμα διεκδίκησης περιουσιών. Άλλωστε, και σε επίπεδο ευρωπαϊκών οργάνων και δικαστηρίων έχει αποσαφηνιστεί και από άλλες περιπτώσεις (π.χ. Σουδήτες στην Τσεχία) ότι η ευρωπαϊκή προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων του ανθρώπου δεν εκτείνεται σε γεγονότα προ του 1950.

Αποφυγή αναφορών και γεωγραφικών προσδιορισμών

Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συμφωνία προβλέπεται ότι θα αποφεύγονται επιθετικοί προσδιορισμοί, οι οποίοι «μπορούν δυνητικά να διεγείρουν τα πάθη μεταξύ των δύο λαών». Αυτό πρακτικά μάλλον σημαίνει εγκατάλειψη του ονόματος "Βόρειος Ήπειρος", αλλά και "Τσιμερία" (Τσαμουριά).
Θα έχουμε μάλλον εκατέρωθεν εξέταση των σχολικών βιβλίων.

Η Ελλάδα δεσμεύεται να αποδώσει τις υπό μεσεγγύηση περιουσίες Αλβανών πολιτών οι οποίες δημεύθηκαν με την κήρυξη του εμπολέμου με την Αλβανία το 1940-41. Οι περιουσίες αυτές, που βρίσκονται κυρίως στα Γιάννενα, τη Θεσσαλονίκη και σε ορισμένες περιοχές της Θεσσαλίας, με τη συμφωνία πρέπει να επιστραφούν στους ιδιοκτήτες τους.

Μία σημαντική εμπλοκή που φαίνεται να εγείρεται στην συμφωνία είναι η αντίθεση του Προέδρου Ιλίρ Μέτα, ο οποίος δεν εξουσιοδοτεί την κυβέρνηση του Έντι Ράμα να προχωρήσει, όπως έχει θεσμικό δικαίωμα να πράξει.

 https://www.protothema.gr/

Κοτζιάς στη EURACTIV: Κυβέρνηση της δεκαετίας του ’90 συζητούσε περί «Τσαμουριάς»

 

Η «Τσαμουριά» συζητήθηκε από άλλη κυβέρνηση στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και ουδέποτε τέθηκε ως θέμα στις τωρινές συζητήσεις της ελληνικής κυβέρνησης με την Αλβανία, είπε σε αποκλειστική συνέντευξη στην EURACTIV ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς.

Τόνισε παράλληλα την ανάγκη τα κράτη μέλη να τηρήσουν τον λόγο τους απέναντι στη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία αναφορικά με την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Μίλησε στο Σαράντη Μιχαλόπουλο στο Λουξεμβούργο.

Πώς μπορεί να επηρεάσει η συμφωνία για το ελληνικό χρέος την εξωτερική πολιτική της χώρας, δεδομένου του ότι έχετε αναλάβει μια σειρά πρωτοβουλιών για την εξομάλυνση των σχέσεων στα Βαλκάνια;

Έχουμε πάρει πολλές πρωτοβουλίες συνολικά. Έρχομαι από την Ρόδο, όπου φιλοξενήσαμε την πρωτοβουλία της Ρόδου με 25 αραβικά και ευρωπαϊκά κράτη, ενώ πριν τρία χρόνια είχαμε ξεκινήσει με 11. Είναι μια πρωτοβουλία για την δημιουργία μιας θετικής ατζέντας ανάμεσα στον αραβικό κόσμο της ανατολικής Μεσογείου και τη νοτιοανατολιή Ευρώπη. Επίσης, θα συμμετάσχουμε στην τελευταία πρωτοβουλία για φέτος, στη Βολιβία, στην πρωτοβουλία των μεγάλων πολιτισμών, που συμμετέχουν μεταξύ άλλων Κίνα, Ινδία, Περού, Ιταλία κλπ. Πρόκειται για μια ενεργητική εξωτερική πολιτική και αυτό που προσπαθήσαμε τα τελευταία 3 χρόνια ήταν να βγάλουμε την Ελλάδα από τον βούρκο που βρισκόταν αντί να αποτελούμε ένα βαρίδι της οικονομικής πολιτικής.

Νομίζω η εξωτερική πολιτική που ακολουθήσαμε έδειξε και τις δυνατότητες της χώρας, έδωσε αυτοπεποίθηση στο λαό μας και επίσης συνέβαλε στο να γίνει αντιληπτός ο γεωστρατηγικός ρόλος της Ελλάδας που υπερβαίνει κατά πολύ το οικονομικό πρόβλημα.

Τι περιμένει η Ελλάδα από το Συμβούλιο ΥΠΕΞ αύριο; Προσφάτως, κάνατε λόγο για την ύπαρξη ενός μετώπου χωρών του ευρωπαϊκού βορρά που εξέφρασαν ενστάσεις την ευρωπαϊκή πορεία ΠΓΔΜ και Αλβανίας.

Έχουν διατυπώσει σε γράμμα τις ενστάσεις τους. Η συζήτηση θα ξεκινήσει τη Δευτέρα με το πρωινό που θα συζητηθεί η Αλβανία και θα συνεχίσουμε την Τρίτη που το πρώτο θέμα είναι η διεύρυνση. Θεωρώ ότι υπάρχουν κράτη σημαντικά που έχουνε μια διαφορά: το αν θα πρέπει να συνεχίσει η Ευρώπη με διεύρυνση ή εμβάθυνση. Επίσης, η πορεία προς τις ευρωεκλογές, αν θα δώσουμε αφορμές και θα διευκολύνουμε τον λαϊκισμό ή όχι.

Κατά τη γνώμη μας, από την στιγμή που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε και έθεσε τον ορίζοντα φέτος το καλοκαίρι να ξεκινήσουμε τις τυπικές διαπραγματεύσεις με την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, θα πρέπει να υπόσχεση που δώσαμε να την υλοποιήσουμε.

Κάνω έκκληση προς όλες τις πλευρές να κατανοήσουν ότι υπάρχουν πράγματι προβλήματα με αυτές τις χώρες, εμείς πρώτοι τα θέσαμε, αλλά αυτά μπορούν να λυθούν πιο αποτελεσματικά εάν ενταχθούν σε μια διαδικασία monitoringκαι screening.

Λέω στους συναδέλφους μου ότι μπορούν να είναι όσο πιο αυστηροί θέλουν. Αλλά δεν πρέπει να κόψουμε αυτή την προοπτική. Φοβάμαι ότι εάν δεν δοθεί ημερομηνία ένταξης των διαπραγματεύσεων στη Βόρεια Μακεδονία, όλη αυτή η προσπάθεια που κάναμε με μεγάλες θυσίες και συμβιβασμούς, θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο. Επίσης, εάν ξεκινήσει την διαδικασία μια από τις δύο χώρες και μείνει πχ η Αλβανία εκτός, θα δημιουργηθεί κατάσταση αστάθειας στην περιοχή.

Εάν κάποιοι είχαν προβλήματα, καλό θα ήταν να μην φθάσουμε στην έκθεση της Επιτροπής και στην πρόταση να εξετάσουμε το άνοιγμα της διαπραγμάτευσης. Τώρα φθάσαμε και πρέπει να το κάνουμε. Η Ευρώπη πρέπει να κρατάει τον λόγο της.

Η Γερμανία πρέπει επίσης να ανταποκριθεί περισσότερο στις προτάσεις Μακρόν ή να τις απαντήσει τουλάχιστον αναφορικά με το μέλλον της Ευρώπης. Η κα Μέρκελ έδωσε μια απάντηση, αλλά υποθέτω χρειάζονται περισσότερες διευκρινίσεις. Και η γαλλική πλευρά θα πρέπει να συναινέσει να ξεκινήσουν αυτές οι διαπραγματεύσεις λαμβάνοντας υπόψη και μια πιο θετική διάθεση που θα δείξει το Βερολίνο. Δεν έχουμε να χάσουμε ή να κερδίσουμε ή να χωριστούμε σε δύο στρατόπεδα ηττημένων και κερδισμένων. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να προωθήσουμε το ευρωπαϊκό όραμα.

Ποιες χώρες έχουν εκφράσει ενστάσεις μέχρι τώρα για ΠΓΔΜ και Αλβανία;

Ξεκινήσαμε με τη Δανία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Γαλλία. Υπήρξανε ορισμένες αντιφάσεις στη γερμανική πολιτική. Στη Γερμανία υπάρχει μια σύγκρουση εντός του κυβερνητικού συνασπισμού και αυτό κάνει την κα Μέρκελ αρκετά επιφυλακτική σε μέτρα που θα ενσωματώνουν τρίτους ή στον τρόπο που θα αντιμετωπιστεί το μεταναστευτικό. Εγώ το καταλαβαίνω.

Οι Γάλλοι δεν είναι ευχαριστημένοι από το πώς προχωρά η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης. Και οι Ολλανδοί έχουν εκφράσει διαφωνίες, αλλά νομίζω θα είναι πιο εύκολο να τις ξεπεράσουν. Συνεπώς, το θέμα είναι να συνεννοηθεί η Γαλλία με τη Γερμανία και να μην οδηγήσουμε σε αποσταθεροποίηση τα Βαλκάνια.

Υπάρχουν ενστάσεις και για ένταξη στο ΝΑΤΟ από κάποιες χώρες;

Εάν δούμε τις ενστάσεις από ευρωπαϊκά κράτη ένα μέρος της επιχειρηματολογίας τους δεν αφορά στο ΝΑΤΟ. Ένα άλλο μέρος το αφορά. Ωστόσο στο ΝΑΤΟ, ο συσχετισμός των δυνάμεων που τάσσονται υπέρ και αυτών που έχουνε αμφιβολίες είναι διαφορετικός.

Νιώθετε ότι οι βαλκανικοί λαοί μετά από χρόνια στασιμότητας λύνουν τα προβλήματά τους και κάποιες ευρωπαϊκές χώρες δεν θέλουν να δουν αυτή την αλλαγή;

Η Ελλάδα είναι φίλος όλων των Βαλκανικών χωρών. Έχουμε μια μεγάλη παραδοσιακή φιλία με τη Σερβία αλλά εγώ αναρωτιέμαι πόσο θα αντέχει η Αλβανία να βλέπει τη Σερβία να επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις και να τις ολοκληρώνει και εκείνη να μην τις έχει αρχίσει ακόμη; Αυτά είναι στοιχεία αποσταθεροποιητικά διότι δεν θα τα αντέξουν οι κυβερνήσεις. Και οι ανακατατάξεις στα Βαλκάνια, πλην της Ελλάδας, δεν είναι πάντα εύκολες και ευχάριστες.

Η μεγάλη πλειονότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων χαιρέτησε τη συμφωνία με την ΠΓΔΜ πλην ελαχίστων, όπως πχ του Ούγγρου Πρωθυπουργού. Τι σας είπαν οι Ευρωπαίοι;

Ήταν το καλύτερο νέο της Ευρώπης εδώ και μια 5ετία. Σε μια εποχή που είχαμε κρίσης της ευρωζώνης, κρίση ταυτότητας, εμβάθυνσης ή διεύρυνσης, το brexit, έχουμε και το μεταναστευτικό, σε αυτήν την εποχή λύθηκε ένα πρόβλημα που αφορούσε και στην ΕΕ.

Αναγνωρίστηκε η δυνατότητα της διπλωματίας να λύνει προβλήματα και να μην κοιτάει η Ευρώπη προς τα πίσω.

Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) δεν εξέδωσε κάποια δήλωση. Κάποιοι κεντροδεξιοί πολιτικοί μεμονωμένα εξέφρασαν την ικανοποίησή τους αλλά δεν υπήρξε καμία επίσημη δήλωση.

Νομίζω ότι το ΕΛΚ έχει ένα πρόβλημα: οι δυνάμεις αδράνειας μη λύσης των προβλημάτων είναι κομματικά τους μέλη και δεν μπορούν να τους βοηθήσουν και να τους κατευθύνουν σε μια πολιτική ευρωπαϊκή, λύσεων. Και όταν λέω ευρωπαϊκή πολιτική, εννοώ την πολιτική συναινέσεων και συμβιβασμών. Αυτή είναι η ιδιαιτερότητα της σημερινής Ευρώπης, όχι η σύγκρουση και η βία.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης σε Σκόπια και Αθήνα ενοχλήθηκαν από τους συμβιβασμούς που έγιναν. Φαίνεται ότι όλα αυτά τα χρόνια τροφοδοτούνταν με την μη λύση των προβλημάτων της περιοχής και τώρα έχουν δυσκολία να προσαρμοστούν.

Και δυστυχώς, το ΕΛΚ δείχνει να λαμβάνει περισσότερο υπόψη του το τι χρειάζονται αυτά τα δύο κόμματα παρά τις ανάγκες ευρωπαϊκού μέλλοντος. Είναι στενάχωρο από μια μεριά, διότι δείχνει ότι ικανοποιούνται κατά βάθος που λύσαμε το πρόβλημα, αλλά από την άλλη δεν θέλουν τα αποτελέσματα αυτής της λύσης να τα καρπωθούν αυτοί που είχαν το κουράγιο να τα λύσουν.

Θέλουνε δηλαδή εμείς να λύνουμε τα προβλήματα και τα κόμματά τους να κερδίζουν τις εκλογές.

Θεωρείτε η ΝΔ θα ψηφίσει τη συμφωνία; Και αντίστοιχα στα Σκόπια, θα αντέξει τις πιέσεις η κυβέρνηση Ζάεφ;

Στη Βουλή είπα στην αντιπολίτευση ότι λειτουργεί σαν παράρτημα του VMRO στην Αθήνα. Αντίστοιχα, το VMRO λειτουργεί ως υποκατάστημα της ΝΔ στα Σκόπια. Στα Σκόπια κατηγορούν τον Ζάεφ ότι τα έδωσε όλα στην Ελλάδα. Στην Αθήνα κατηγορούν εμάς ότι τα δώσαμε όλα στον Ζάεφ.

Η αλήθεια είναι ότι η αντιπαράθεση ανέδειξε μια διαχωριστική γραμμή σήμερα. Οι κυβερνήσεις της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας υποστηρίζουν τις λύσεις, τη συνεργασία των κρατών και τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό και των Σκοπίων προς όφελος των λαών τους και υπάρχουν και οι δυνάμεις που έκαναν πολιτικό παιχνίδι και έβγαζαν κέρδη από τη μη λύση και την υπονόμευση του μέλλοντος, της δημοκρατίας και των λαών τους.

Η διαχωριστική γραμμή πλέον δεν είναι “αυτοί στα Σκόπια και εμείς στην Αθήνα” αλλά μεταξύ αυτών που θέλουν τη λύση των προβλημάτων και τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό και αυτών που κάθονται πάνω στη μη λύση. Πιστεύω ότι ο Ζάεφ θα αντέξει. Είναι ένας πολιτικός πολύ μεγαλύτερης αντοχής από ό,τι δείχνει στην πρώτη γνωριμία.

Είστε κοντά σε λύση με την Αλβανία αναφορικά με την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη;

Κοιτάξτε, στην Αλβανία βρήκα ανοιχτά θέματα 100 ετών. Για παράδειγμα, είμαστε ακόμη σε εμπόλεμη κατάσταση. Είμαστε και οι δύο κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, έχουμε κάνει ένα Σύμφωνο φιλίας, αλλά τυπικά υπάρχει αυτή η εμπόλεμη κατάσταση. Βάλαμε όλα αυτά τα προβλήματα σε ένα πακέτο. Μερικά θέματα πιο μικρά τα λύσαμε, ειδικά αυτά που ανακουφίζουν τους εργαζόμενους ή τους μετανάστες από την πλευρά της Αλβανίας.

Τώρα έχουμε τα μεγάλα θέματα. Στην Αθήνα, συνεδρίασε η κοινή επιτροπή εμπειρογνωμόνων και τεχνοκρατών για την ΑΟΖ και κάναμε ένα μεγάλο βήμα.  Νομίζω θα τα λύσουμε τα θέματα, αρκεί να μην πιάνει αυτή η υστερία τις αντιπολιτεύσεις στα δύο κράτη. Παρακολουθώ με θλίψη αυτά που λέει η αντιπολίτευση στην Ελλάδα. Λένε ότι συζητάμε περί Τσαμουριάς. Δεν συζητάμε. Ουδέποτε τέθηκε το ζήτημα της Τσαμουριάς σε αυτή τη συζήτηση.

Και θα σας πω επίσης, και το λέω πρώτη φορά, η Τσαμουριά συζητήθηκε από άλλη κυβέρνηση στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Έχω και μάρτυρες για αυτές τις συζητήσεις. Παρουσιάζονται λες και μόλις βγήκαν στην πολιτική και δεν υπάρχει κανένα παρελθόν.

Και γενικά οι αντιπολιτεύσεις έχουν την τάση να δημιουργούν στα κυβερνητικά τους χρόνια τετελεσμένα και μετά μας καταγγέλλουν για αυτά. Λένε επίσης ότι θα παραδώσουμε τη Βόρεια Ήπειρο. Εάν δεν το έχουν καταλάβει, με τις διεθνείς συνθήκες και την Τελική Πράξη του Ελσίνκι, η Βόρεια Ήπειρος είναι κομμάτι της Αλβανίας και εμείς δεν έχουμε καμία πρόθεση να ανατρέψουμε τα σύνορα. Αυτές είναι ψυχώσεις που κάνουν κακό στη χώρα και δεν έχουν καμία σχέση με την ευρωπαϊκή πολιτική διαλόγου και συμβιβασμού.

Τα Βαλκάνια, μαζί με την Ελλάδα που είναι πιο έμπειρη, να προχωρήσουμε μαζί σε ένα κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Διότι καμία χώρα της περιοχής δεν θα μετράει πολύ σε μια μελλοντική Ένωση με 40-45 κράτη μέλη.

Το Μαυροβούνιο με 600-800 χιλιάδες πληθυσμό ή η Βόρεια Μακεδονία με 1.6 εκ και η Αλβανία με 2.5 εκ σε μια ΕΕ 600 εκ δεν θα έχουν ρόλο. Ούτε η Ελλάδα με 11 εκ. Πάντως, θα έχουμε ρόλο μαζί, με ένα σχέδιο για την περιοχή μας, τη διαμόρφωση δικτύων ανάπτυξης, κοινωνικές συνεργασίες.

Στην τελική, για την Ελλάδα, το μεγάλο της ζήτημα και ο μεγάλος της γείτονας που έχουμε φιλικές διαθέσεις αλλά υπάρχουν και εντάσεις, δεν είναι κανένα από αυτά τα κράτη.

Λύσατε το Μακεδονικό, από ό,τι καταλαβαίνω είναι σε καλή πορεία και το Αλβανικό, στην πράξη τι κερδίζει η Ελλάδα;

Η Ελλάδα δεν πρόκειται να περικυκλωθεί όταν λύνει τα προβλήματά της. Επίσης, τώρα που βγαίνουμε από την οικονομική κρίση, θα ήταν καλό να βγούμε σε συνεργασία με ολόκληρη την περιοχή ώστε να ευοδωθεί η ανάπτυξη στο πολλαπλάσιο από που θα είχαμε εάν ήμασταν μόνοι μας. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν πολλές εντάσεις, από τη Λιβύη μέχρι το Ιράκ, και αυτή η περιοχή δεν είναι εύκολο να προσελκύσει μια σταθερή ανάπτυξη. Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι μαζί με τις άλλες βαλκανικές χώρες αποτελούμε το καλύτερο συγκρότημα κρατών για να αναπτυχθούμε μαζί και να βγούμε με αισιοδοξία στο μέλλον.

Η ενασχόλησή μας με αυτά τα προβλήματα μάς καθιστούσε “φυλακισμένους της ιστορίας” και είχαμε μεγάλη σπατάλη. Το ελληνικό ΥΠΕΞ είναι γενικά συντηρητικό υπουργείο και η συντριπτική πλειονότητα των υπαλλήλων μας στηρίζουν τη συμφωνία διότι είναι έμπειροι. Είδαν πώς σπαταλήθηκε το διπλωματικό μας κεφάλαιο, πώς η χώρα μας αντί να ασχολείται με το μέλλον της ασχολιόταν με αυτά τα προβλήματα και πώς μεγάλες δυνάμεις της περιοχής, θέλανε να ασχολούμαστε με αυτά.

Ένας ισχυρός Ερντογάν μετεκλογικά, θα αποκλιμακώσει την κατάσταση με την Ελλάδα;

Με ρωτήσανε πριν τις εκλογές και απάντησα ότι στην Ελλάδα δυστυχώς δεν έχουμε την παραμικρή ελπίδα ότι εάν έρθει η αντιπολίτευση, η κεμαλική εννοώ, κάτι θα αλλάξει. Εάν ο Ερντογάν κερδίσει τις εκλογές με σαφήνεια, τότε θα πρέπει να επιδείξει μεγαλύτερη ευελιξία και διάθεση να λύσουμε δημιουργικά τα προβλήματα.

Ελπίζω μετά από μια εκλογική νίκη, να είναι λιγότερο νευρικός.

Πότε προβλέπετε να ανοίξετε ξανά το Κυπριακό;

Ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει ορίσει νέα εκπρόσωπο και εμείς αμέσως δώσαμε την συγκατάθεσή μας διότι έχουμε εμπιστοσύνη στο ΓΓ και στο θεσμό του ΟΗΕ. Οι Τούρκοι δεν το έχουνε κάνει αλλά νομίζω θα το κάνουν μετά τις εκλογές.

Οι εγγυήτριες δυνάμεις θα πρέπει να κουβεντιάσουμε πριν πάμε σε μια διεθνή διάσκεψη αν μπορούμε να βρούμε μια κοινή λύση για τα ζητήματα των εγγυήσεων. Εάν δεν μπορεί να βρεθεί λύση σε αυτό, δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσουν ξανά διαπραγματεύσεις. Αντίθετα με ό,τι έγινε στη Γενεύη και το Γκραν Μοντανά, θα ξεκινήσουμε από αυτό το θέμα πρώτα και έχω την αίσθηση ότι η Τουρκία έχει μια λογική άποψη πάνω στο θέμα, εννοώ της μεθόδου λύσης.

https://www.viadiplomacy.gr/ 

Προκαλούν οι Αλβανοτσάμηδες: Σημαία ‘τσαμουριάς’ στην Ηγουμενίτσα

Ομάδα Αλβανών που επισκέφθηκε για πρώτη φορά την περιοχή της Ηγουμενίτσας που την αποκαλεί ‘τσαμουριά’ ανέβηκε σε μια υψηλή τοποθεσία, από όπου εκεί μπορεί κανείς να δει τον ποταμό της περιοχής  και την Ηγουμενίτσα, και τοποθέτησε τρεις σημαίες: Την αμερικανική, την ολλανδική και της λεγόμενης «Δημοκρατίας της τσαμουριάς».

«Για πρώτη φορά, η υπερήφανη αλβανική σημαία υψώθηκε στη γη της τσαμουριάς – Δημοκρατία της τσαμουριάς», σημειώνεται χαρακτηριστικά.

(Στοιχεία από  ‘Press Independent Journal’)

Προς τις αρχές. Ιδού οι φάτσες τους και κάντε τους όλους non-grata να μην πάνε πουθενά. 

--

The Hellenic Information Team

Në fshatin grek ku nuk flitet për kufij

Nga Luan Rama – Shqipëria dhe Greqia po shkojnë drejt një gjeopolitike të re, ku pesha e kufijve ndarës po bëhet gjithnjë e më pak e rëndë, gjithnjë e më pak e dukshme (edhe pse problemi çam ekziston ende), dhe këtë e beson kur hyn në shtëpinë e thjeshtë të një fshatari a peshkatari, grek apo shqiptar, kur shkon me të nëpër det, kur pi e këndon me të dhe ku biseda shkon jo te kufijtë, por te hallet e gëzimet e përditshme, te dëshira për të krijuar një miqësi të re. Udhëtimet nëpër Greqi kanë qenë të këndshme për mua. Pikërisht ato më bënë të njoh dimensionet e vërteta të një miqësie të vjetër e lidhje shqiptaro-greke që nga koha bizantine. Peloponezi, Atika, Salamina, Hidra e Specaj, Mandra, Thiva, Livadhja, Evia etj, e gjer në majat e Parnasit në Arvanitca dëshmojnë për një histori të përbashkët. Në Agia Ana (Shën Ana), në Evia buzë Egjeut, është një kënaqësi të kuvendosh me banorët e fshatit, pasi shumçka i bashkon botët tona, historitë dhe ardhmërinë tonë të përbashkët. Një mëngjes me një peshkatar të vjetër, i hipëm barkës për të shëtitur brigje që vetëm me barkë mund t’i shohësh. Vuzi është shoqëruesi ynë. Adoleshent, Vuzi ishte i shkurtër, i shëndoshë dhe me sy të kërcyer, të mëdhenj dhe shokët e shkollës e ngacmonin.

Kështu u bë i prapë, filloi rebelimin e tij që vazhdon edhe sot. Menjëherë e la shkollën, iku nga familja si një bohem i mbrapshtë për të jetuar me detin. Vetëm deti nuk e ngacmonte, nuk i fliste me mëri, nuk e qortonte, vetëm deti dinte ta përkundte në gjirin e tij, në ditë paqeje e tallazi. U bë marinar. Nga një barkë e vogël peshkimi, ai nisi më pas të punojë si marinar në anijet e mëdha greke që i binin mbarë deteve, oqeaneve, botës anembanë. Gjithnjë mes dallgëve dhe bukurisë llaftarisëse të detit e qiejve të ndezur nga yjet, të shkëlqimeve të habitshme dhe zjarreve të agut të diellit, të delfinëve që i ndiqnin kilometra të tëra dhe vetëm kjo e çlodhte Vuzin, deti. Njëherë në Gjibraltar, anija e tyre e ngarkuar me bombola gazi mori zjarr në një cep të saj. Ç’tmerr…

Më kot thirrën në ndihmë, por askush nuk u duk në horizont dhe anija mund të shpërthente nga çasti në çast e bashkë me të edhe marinarët e saj që do të humbnin në thellësitë e detit. Por ata 5-6 marinarë u ngjitën lart të ftohnin bombolat, të shuanin zjarrin dhe të shmangnin atë shpërthim. Ndryshe Vuzi s’do të ishte me mua, me Cakun e Thanasin, s’do t’i binte kitarës me këngët e dashurisë “agapi mu”, edhe pse nuk e njeh solfezhin dhe notat e muzikës. Telefoni i tij bie orë e çast se të gjithë kur kanë ndonjë nevojë thërrasin Vuzin: Vuzi, më gjej një dhomë tek ata miqtë e tu për disa njerëz që më vijnë për pushime; më gjej ca kallamare të freskët apo barbunja tek barka e Kristos; më hidh me atë motorin tënd gjer në Strafilia.

Motoçikleta e tij me katër rrota i bije rreth e qark atij vendi për t’u shërbyer të tjerëve edhe pse jeton në vetmi, buzë detit, në një karavanë, ku miku më i afërt është një ordinator. Kaq i mjafton Vuzit të lidhet me botën e të marrë vesh se ç’ndodh në tryezat e politikës së madhe: “Unë kam nevojë veç për cigare dhe benzinë”, thotë Vuzi, – të tjerat i gjej vetë, në det dhe në pyll. Në Strafilja, është Rena, apo Irena nga Vloçishti i Korçës me familjen e saj. Ç’grua e fortë, me ato duar që nuk i pushojnë tek punon në baxho e që ke dëshirë t’ia puthësh, se ajo di të bëjë djathë, të prodhojë raki, shet mjaltë e të gjitha i bën ajo grua e bukur me një vështrim krenar si të Irena Papas. Ne vazhdojmë me barkë dhe Vuzi na kujton historinë se si njëherë kishte rënë nga një barkë me motor, por që gabimisht kishte hequr rripin e sigurisë së motorit. I shkreti Vuzi, i kapur pas anijes me një litar të hollë, nuk arrinte dot ta arrinte barkën, sepse ajo shkonte përpara, pa zot…

Zhytej në det dhe ngrihej mbi dallgë gjersa më pas e kishte pikasur një barkë tjetër dhe e kishte ndihmuar të ndalte barkën. Kalojmë cepin shkëmbor të Agia Anës dhe shohim mbi kodrinë kishën e vjetër të Shën Vasilit të populluar që në shekullin e VII, por që tani ka vetëm një kishë pa prift dhe veç ndonjë bari shkon e vë herë pas here ndonjë qiri. Ecim anash shkëmbinjve thepisës ku qëndrojnë të paqtë dhjetëra e dhjetëra zgalemë që na vështrojnë me kërshëri pa lëvizur nga vendi; kalojmë një shpellë të vogël, diku një gji dhe Vuzi na thotë se në atë gji të pashkelur, ka lira turke të kohës së sulltanëve, por tani s’mund të kërkosh atje pasi është shpallur zonë arkeologjike. Vuzi dikur, si amator që ishte, bridhte këtyre anëve me një aparat manjetik për të gjetur gjërat e fshehta mbuluar nga toka shumë shekuj më parë. Më së fundi i afrohemi shpellës së piratëve, por që para më shumë se një shekulli nuk kanë shkelur më në këtë vendi.

Nganjëherë, në të çarat e shkëmbinjve duhet të depërtosh me barkë edhe në një hapësirë prej dy metrash të gjerë, për të parë më pas kubetë e mëdha ku zotëron heshtja dhe magjia, e kushedi, kocka piratësh të fshehur këtu në një varrezë detare. Hyjmë më së fundi në shpellë me një kube të çuditshme në ngjyra kobalti dhe humbasim në errësirë, ku zërat tanë kumbojnë bukur dhe më pas lemë errësirën për të dalë në dritën e bardhë të diellit dhe të kaltrën e detit, ku tutje na shfaqen ishujt, së pari, Ishulli i Bardhë, pastaj Skiathos e në të djathtë Skopelos, pastaj Skaça ku ka veç plazhe të virgjëra e dhi të egra dhe më tutje, Ishulli i Fokave.

Mund të habitesh kur përmend fokat, por prej shumë vitesh ato janë vendosur aty, me ndryshimet klimatike. Më pas; në fshatin e bukur piktoresk Akladhi, buzë detit, marrim kthesën për t’u kthyer në Agia Ana. Sipër në kodrina, një vilë e bukur gjermane, pastaj më tutje një vilë ruse që është në përfundim e sipër, dhe ngado ullishta. Kur shumë kohë më parë në këtë vend kishin zbarkuar disa të ardhur nga ishuj të tjerë, ata kishin thirrur “A-ladhi!” (“Oh, ç’vaj!”) dhe që atëherë ngeli Akladhi, vend i prodhimit të vajit të ullirit. Me të mbërritur në breg, Thanasi na pret në oborrin e tij të gjelbëruar, nën hijen e madhe të një pemë dhe nis të shtrojë një tavolinë me oktapodë, barbunja, sardele dhe kallamarë që i ka peshkuar vetë një natë më parë. Gruan e tij të bukur, Maria, nuk e ka aty. Eshtë në Halkidha ku punon pikturë, peizazhe dhe portrete, madje dhe piktura naive si dekoracione, por ëndrra e saj është të shohë kryeveprat e Luvrit dhe impresionistët e Muzeut të Orsejës.

Thanasi është fjalëpakë dhe me humor të hollë, një grek tipik homerik, me shumë histori peshkimi dhe andralla detare, me ndodhi kur njeriu është në mëshirën e natyrës. Por ky ballafaqim me detin Thanasin nuk e tremb, madje atij kjo i pëlqen, e kështu të ngjan me ata personazhet e Heminguejt. Ka një natyrë fitimtare në gjithë qenien e tij, edhe pse ai mundohet ta fshehë këtë. Brigjet në këto anë janë të virgjëra. Pikërisht, në të majtë të Agia Ana, në ato vende ku dallgët rrahin shkëmbinjtë, kisha gjetur kukulla fëmijësh, të atyre fëmijëve të hipur në barkat e fatit të emigracionit ardhur nga Siria. Kjo më kishte prekur shumë, madje një e ruajta si dëshmi e një tragjedie njerëzore të botës sonë moderne. Për këtë dhe shkrova poezinë “Elegji për kukullat e Egjeut”, ndërkohë që një vit më vonë kisha gjetur këpucë fëmijësh, grash, burrash, që deti i kishte hedhur në breg, me siguri të atyre të mjerëve që kërkonin udhën e shpëtimit. Dhe po kështu shkrova poezinë “Këpucët kërkojnë zotërit e tyre”…

Mbrëmjet janë të bukura në Agia Ana. Në televizionin shtetëror, shohim një emision për këngët arvanitase dhe ajo e folur shqipe e vjetër si dhe vallja e të rinjve të Artaqit, 40 km më tutje, ta ngre zemrën peshë për vazhdimin e traditave identitare, por dhe për atë mpleksje të dy popujve në furtunat e historisë së tyre të përbashkët. Pikërisht ajo valle më kujtoi vallen për të cilën shkruante dhe diplomati francez Henri Belle në Athinë, i cili gjatë vizitës së tij drejt Thivës e Delfit në vitet 1873, hipur mbi kalë, me drogmanin e tij kishte ndalur dhe në Agia Ana (Shën Ana) e Mantudhi, fshati ngjitur. Në librin e tij “Tre vjet në Greqi”, ndër të tjera ai shkruante: “Mbërrijmë në Mantudhi…

Një fshat i madh që është ngritur në rangun e nën-prefekturës dhe ku mbretëron një mjedis i pastër e i begatë. Banorët e saj janë pothuaj të gjithë të ardhur e të emigruar nga Hidra, duke sjellë një eksperiencë në fushën e ndërtimit, çka tani i jep një pamje të veçantë shtëpive të ishullit. Në orën dhjetë ne mbërrijmë në fshatin e Agjia Anës me një sipërfaqe të madhe e të shtrirë, ku nga lart duken tutje në horizont Skopelos dhe Skiathos. Sot festohet dita e Shën Konstantinit, një nga shenjtët më të mëdhenj të Kishës ortodokse, ku në shesh turma e njerëzve po zbavitej. Eubea (Evia e quajtur më pas. L.R.) e veriut është e famshme për vallet e saj. Ajo që po interpretojnë banorët e Mantudhit është një valle e quajtur “sirtos”, me lëvizjet ritmike të peshkatarëve që tërheqin rrjetat në breg. Në fillim është korifeu, pastaj burrat e më pas gratë e pastaj vajzat e reja e fëmijët. Ata nuk kapeshin nga duart, por shamitë krijonin një lloj vargu njerëzor që gjallonte në atë shesh nën tingujt e muzikës së një orkestre të çuditshme të përbërë nga dy vllehë bohemë, ku njëri i binte fyellit dhe tjetri i binte fort tamburasë në formën e një kungulli. Fytyrat e tyre thatime e ngjyrë ulliri, mollëzat e tyre të dala, flokët tepër të gjata ngjyrë abanozi e që u binin pas, flisnin për origjinën e tyre arvanitase. Në sytë e tyre të mëdhenj e të zinj reflektoheshin dritëza të kuqërremta, saqë të dukej se në to reflektoheshin ngjyrat plot shkëlqime të Indisë, atdheut të të parëve të tyre si dhe gjithë atmosfera klimatike e brigjeve të lumit Gang.

Ata shikonin para tyre me atë qetësinë e një statuje te Vishnës. E megjithatë, nganjëherë kishin një lloj nënqeshje me atë rreth njerëzish të gëzuar që lëviznin rreth tyre. Në cep të sheshit qëndronte prifti me mjekrën e tij të bardhë që i mbështetur mbi shkop dhe në shoqërinë e disa pleqve, shikonte ata që kërcenin. Eshtë e pamundur të imagjinosh një skenë të tillë të gjallë e piktoreske nën tingujt britës e të përsëritur të tamburasë që gjëmonte disi, të shikoje atë varg tunikësh të bardhë të grave që kërcenin, një varg që vallëzonte, me ato përparëse para tyre dhe brezat e mëndafshtë e të kuq. Sfondi i kësaj skene të mrekullueshme përbëhej nga gërxhe më të larta dhe kodrinat e blerta në ijet e malit Kandili, ashtu i xhveshur, me gurë, dhe aty këtu me pisha, e ku përrenjtë kanë lënë gjurmët mbi të. Në të gjitha anët e atij sheshi vazhdonin të vallëzonin në rrathë të ndryshme. Ato vajza të reja ishin të këndshme e me tipare më të hijshme se athinaset dhe shumica kishin flokë të verdhë, disi të hirtë…”

http://www.gsh.al/