21 Σεπτεμβρίου 1956. Χαράματα στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας. Ο
ήλιος δεν έχει ακόμα σκορπίσει τις ακτίνες του στη μαρτυρική
μεγαλόνησο, αλλά μια ασυνήθιστη κίνηση μαρτυρά πως κάτι σοβαρό θα γίνει
σήμερα.
Πράγματι,
δυο στρατιώτες του Βρετανικού αποικιακού καθεστώτος μπαίνουν βιαστικοί
στο χώρο των κελιών και βγάζουν έξω τρία παλικάρια: το Μιχαήλ Κουτσόφτα,
το Στέλιο Μαυρομμάτη και τον Ανδρέα Παναγίδη.
Ο
Ανδρέας είναι μόλις 22
ετών, αλλά έχει ήδη προλάβει να παντρευτεί την αγαπημένη του Γιαννούλα
και να αποκτήσει μαζί της τρία παιδιά. Δεν πρόλαβε να τα χαρεί, δεν
πρόλαβε να τα δει να μεγαλώνουν ... Μεγάλωσαν ορφανά, μα περήφανα γιατί
ήταν τα παιδιά ενός ήρωα, αργότερα παντρεύτηκαν και απέκτησαν έξι δικά
τους παιδιά.
Ο Ανδρέας Παναγίδης με τη Γιαννούλα τη μέρα του γάμου τους
Ένα από τα εγγόνια του ήρωα, η Μαρία Λαονάρη μεταφέρει τις αφηγήσεις της μητέρας της και της γιαγιάς της τις τελευταίες στιγμές του ήρωα.
"Ένα
απ’ αυτά τα παιδιά είμαι κι ́εγώ και είναι τιμή μου να έχω αυτό τον
ήρωα για παππού. Ο Ανδρέας Παναγίδης ήταν καλός οικογενειάρχης και
λάτρευε τη γυναίκα και τα παιδιά του. Αυτή του η αγάπη φαινόταν μέσα από
τις πράξεις του. Παρά τη φτώχεια που επικρατούσε εκείνη την εποχή,
φρόντιζε ν’ αγοράζει καθημερινά καραμέλες στα παιδιά του όταν επέστρεφε
στο σπίτι από τη δουλειά. Του άρεσε να ρίχνει ψηλά τις καραμέλες και να
βλέπει τα παιδιά να τρέχουν να τις μαζέψουν.
Τότε
εργαζόταν σαν επιπλοποιός αλλά για ένα μικρό χρονικό διάστημα δούλεψε
και σαν μάγειρας στη N.A.A.F.I. του αεροδρομίου Λευκωσίας. Ήταν
αχώριστος φίλος με το Μιχαήλ Κουτσόφτα και πάντα βοηθούσε ό ένας τον
άλλο.
Πριν
ακόμη ενταχθούν στην ΕΟΚΑ, ύψωναν κάθε βράδυ την ελληνική σημαία, σε
διάφορα σημεία του χωριού, αλλά το επόμενο πρωί την κατέβαζαν οι Άγγλοι.
Ένα βράδυ αποφάσισαν ν’ ανέβουν στον ευκάλυπτο στην πλατεία του χωριού
κι’ εκεί ύψωσαν τη σημαία στο πιο ψηλό σημείο. Κατεβαίνοντας έκοψαν όλα
τα κλαδιά του ευκάλυπτου ώστε κανένας να μην μπορεί να κατεβάσει τη
σημαία. Το επόμενο πρωί μάταια οι Άγγλοι προσπαθούσαν να κατεβάσουν τη
σημαία. Έτσι αναγκάστηκαν να κόψουν τα δέντρα.
Η
ορκωμοσία τους στην ΕΟΚΑ έγινε από τον τομεάρχη Κυριάκο Γωγάκη. Το
τελευταίο βράδυ πριν τον συλλάβουν οι Άγγλοι, ο Ανδρέας Παναγίδης το
πέρασε με την οικογένειά του. Έπαιξε και γέλασε με τα παιδιά του. Ύστερα
πήρε τον Αριστείδη που ήταν τεσσάρων ετών στα πόδια του και τον ρώτησε
αν ήξερε για τον Καραολή και το Δημητρίου. Ο μικρός του απάντησε «είναι ήρωες παπά (μπαμπά)». Ύστερα ρώτησε τον πατέρα του «παπά θα γίνεις κι’ εσύ ήρωας;».
Ο Παναγίδης αρχικά τα έχασε και αφού δάκρυσε του απάντησε «αν το θέλει ο
Θεός γιε μου θα γίνω». Αμέσως μετά έβαλε τα παιδιά για ύπνο και τα
φίλησε. Αυτές ήταν οι τελευταίες στιγμές του Παναγίδη με την οικογένειά
του.
Την
επόμενη μέρα 16 Μαΐου 1956, ο Παναγίδης, ο Κουτσόφτας και ο Παρασκευάς
Χοιροπούλης, πήγαν στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, στο παρατηρητήριο “Όμηρος”.
Στόχος τους ήταν να πάρουν τα όπλα που βρίσκονταν εκεί και να απαγάγουν
τον Άγγλο στρατιώτη που τα φρουρούσε. Το στρατιώτη σκόπευαν να τον
ανταλλάξουν με το Χαρίλαο Μιχαήλ ή τον Αντρέα Ζάκο. Τη συγκεκριμένη μέρα
όμως, σε μικρή απόσταση από το παρατηρητήριο, υπήρχαν πολλοί στρατιώτες
που τοποθετούσαν συρματοπλέγματα. Μέσα στο παρατηρητήριο, αντί ένας
στρατιώτης, υπήρχαν δύο. Έγινε μεγάλη μάχη κατά την οποία σκοτώθηκε ο
ένας στρατιώτης και τραυματίστηκε ο δεύτερος. Οι τρεις τους, προσπάθησαν
να διαφύγουν, αλλά δυστυχώς δεν τα κατάφεραν.
Πρώτος
συνελήφθη ο Παναγίδης και μετά από 10 λεπτά ο Κουτσόφτας. Δυόμισι ώρες
μετά, συνελήφθη και ο Χοιροπούλης με τη βοήθεια ελικοπτέρου. Οδήγησαν
και τους τρεις αγωνιστές στο αεροδρόμιο, όπου και τους βασάνισαν φοβερά.
Μετά οδήγησαν τον Παναγίδη στην Ομορφίτα, τον Κουτσόφτα στον Άγιο
Δομέτιο και το Χοιροπούλη στο Σαράγιο.
Η
δίκη ξεκίνησε στις 13 Ιουνίου και στις 18 Ιουνίου εκδόθηκε η δικαστική
απόφαση. Η απόφαση έλεγε ότι ο Παναγίδης με τον Κουτσόφτα θα
απαγχονίζονταν, ενώ ο Χοιροπούλης θα εξοριζόταν. Δικηγόροι των δύο
αγωνιστών ήταν ο Μιχαλάκης Τριανταφυλλίδης, ο Γλαύκος Κληρίδης, ο Ρένος
Λυσιώτης και ο Τίτος Φάνος. Κατά τη διάρκεια της κράτησης τους, πέρασαν
φοβερά βασανιστήρια από τους Άγγλους.
Ο
Παναγίδης, εκτός από τη σωματική πέρασε και από ψυχολογική βία, γιατί
οι Άγγλοι πίστευαν ότι θα πρόδιδε πιο εύκολα την πατρίδα του, αν έβαζαν
μπροστά τα παιδιά του. Μια μέρα αφού τον βασάνισαν, τον ρώτησαν πόση
περιουσία θ’ αφήσει στα παιδιά του. Ο Παναγίδης τους απάντησε «ούτε γρόσι, μόνο το όνομα μου». Τότε
οι Άγγλοι άνοιξαν μια βαλίτσα γεμάτη χρήματα και του είπαν ότι αν
πρόδινε ένα συναγωνιστή του για κάθε παιδί του θα τον άφηναν ελεύθερο
και θα γινόταν πλούσιος. Τότε ο Παναγίδης έριξε την τσάντα στο πάτωμα
και τους είπε ότι προτιμά τα παιδιά του να ζήσουν μια δύσκολη ζωή και να
είναι περήφανα παρά να τον θεωρούν προδότη.
Οι
Άγγλοι είχαν υποσχεθεί στον Παναγίδη ότι θα του επέτρεπαν να δει τα
παιδιά του, να τ’ αγκαλιάσει και να τα φιλήσει την τελευταία μέρα. Όταν η
οικογένεια πήγε να τον επισκεφθεί για τελευταία φορά η αγγλίδα
δεσμοφύλακας απαγόρευσε την είσοδο των παιδιών στις φυλακές. Τότε η
σύζυγος του Παναγίδη, Γιαννούλα, δεν άντεξε και αρπάζοντας το μικρότερο
παιδί της από τα χέρια της Αγγλίδας το έριξε στο χώμα και της επιτέθηκε.
Την κτύπησε άγρια και κατάφερε να πάρει τα παιδιά της στον πατέρα τους.
Δεν επέτρεψαν στον Παναγίδη να τ’ αγκαλιάσει, αλλά τουλάχιστον τον είδαν για τελευταία φορά.
Είναι
δύσκολο να περιγράψει κανείς τις τελευταίες στιγμές των ηρώων. Χόρευαν
και τραγουδούσαν με όλη τους την ψυχή. Ο πατέρας του Παναγίδη αυθόρμητα
έβγαλε ένα μαντίλι για να χορέψει με το γιο του. Επειδή όμως δεν
μπορούσε να πάρει το μαντίλι, ακούμπησαν τα χέρια πάνω στο σύρμα της
πόρτας και ξεκίνησαν να χορεύουν. Ο γιος του Παναγίδη, Αριστείδης,
κτυπούσε τα χέρια φωνάζοντας «όπα». Ο Παναγίδης τότε του είπε: «χόρεψε γιε μου, χόρεψε για το μεγάλο ταξίδι που θα κάνει απόψε ο πατέρας σου».
Ο πατέρας του Παναγίδη με δυνατή φωνή απήγγειλε το ποίημα: «τι τιμή στο
παλικάρι όταν πρώτο στη φωτιά σκοτωθεί για την πατρίδα με τη σπάθα στη
δεξιά» και η μάνα του απάγγειλε το τσιαττιστό «ήθελα να’ μουν νια για να
πάω πολεμήσω και έτσι αιώνιον ζωή να την κληρονομήσω». Έτσι
αποχαιρέτησαν οι οικογένειες τους τρεις μελλοθανάτους".
Ο Παναγίδης έγραψε παραμονές του απαγχονισμού του στη γυναίκα του και τα παιδιά του:
Αυτήν την στιγμήν που σας γράφω είναι Τρίτη, 10 η ώρα βράδυ.
Ακριβώς πριν τρία λεπτά μας ειδοποίησαν ότι χαράματα της Παρασκευής 21.9.1956, θα εκτελεσθούμε.
Ίσως, όταν διαβάζετε αυτό το γράμμα, εγώ να μην υπάρχω αναμεταξύ στους ζωντανούς.
Λατρευτά μου παιδιά, σας αφήνω για πάντα, στην τόσο νεαρή μου ηλικία.
Στα 22 μου χρόνια πεθαίνω για χάρη μιας μεγάλης ιδέας.
Σας εύχομαι, αγαπημένα μου παιδιά, να γινήτε καλοί Χριστιανοί και καλοί Έλληνες Κύπριοι.
Ακολουθήστε πάντα τον δρόμο της αρετής.
Να είσθε πάντα βέβαιοι ότι σας αγάπησα τόσο θερμά και με μια απέραντη πατρική αγάπη.
Αλλά δυστυχώς σας αφήνω, χωρίς να σας δω να μεγαλώνετε, όπως το ονειρευόμουν…
Κι εσύ, πολυαγαπημένη μου Γιαννούλα, σου ζητώ για τελευταία χάρη να περνάς καλά με τα παιδιά μας.
Αγάπα τα θερμά, τόσο πολύ, και για μένα.
Και εγώ από ψηλά θα σας στέλλω τις πιο θερμές μου ευχές.
Και να σεβαστής και το δικό μου όνομα.
Βλέπεις ότι η μοίρα θέλησε να μας πικράνει στα πρώτα χρόνια του γάμου μας.
Αυτή
τη στιγμή που σου γράφω, ένα χαμόγελο γλυκύ στολίζει τα χείλη μου,
γιατί είμαι ευτυχισμένος που αφήνω τα παιδιά μου σε μια καλή μητέρα.
Η ψυχή μου είναι γεμάτη μια αληθινή χαρά, γιατί είμαι υπερήφανος για σένα.
Μη δώσεις καμιά ματιά στο παρελθόν, αλλά κοίταζε το παρόν.
Σου ζητώ συγγνώμη και συγχώρεση για ό, τι σου έφταιξα Γιαννούλα. …
Έχετε γεια, μια και για πάντα, αγαπημένες μου υπάρξεις.
Με φιλιά και αγάπη, ο σύζυγος σου και ο αγαπητός σας πατέρας
Ανδρέας Σ. Παναγίδης.
Τέσσερα χρόνια μετά, στις 24 Αυγούστου 1960
κι ενώ πια η Κύπρος είναι ελεύθερο κράτος, η γυναίκα του μαζί μα τα
τρία παιδιά τους, τον Αριστείδη, τη Δέσποινα και την Αυγή μαζί με
στενούς συγγενείς, επισκέφθηκαν για πρώτη φορά τα Φυλακισμένα Μνήματα,
όπου οι Βρετανοί έθαψαν τα βασανισμένα κορμιά των ηρώων.
Η
συγκίνηση είναι μεγάλη. Οι μαυροφορεμένες γυναίκες ξεσπάνε σε λυγμούς.
Οι άντρες ντυμένοι με τις παραδοσιακές φορεσιές στέκονται ακίνητοι, όπως
θα στέκονταν στο μνημείο του βασιλιά Ευαγόρα ή του Αρχιεπίσκοπου
Κυπριανού ...
Τα
παιδιά αμήχανα κοιτούν τους μεγάλους. Μόνο ο οχτάχρονος Αριστείδης
σοβάρεψε ξαφνικά. Κοίταξε έναν-έναν τις θείες, τον παππού και τη μάνα.
Ύστερα άρχισε με τα μικρά χεράκια του να παραμερίζει το χώμα και να
σκάβει. Είχε ήδη ανοίξει μια μικρή λακούβα όταν μια από τις γυναίκες τον
παρατήρησε.
"Τι κάμνεις γιε μου;" είπε απορημένη.
Εκείνο δεν της απάντησε.
Μόνο
τα μεγάλα μαύρα μάτια του την κοίταξαν κατευθείαν στης ψυχής της τα
βάθια και της αποκρίθηκε βουβά: "Το ξέρω πως είναι στα ουράνια, η μάμα
μάς έχει διαβάσει το τελευταίο γράμμα πολλές φορές. Τα χέρια του μόνο
θέλω να σφίξω. Εκείνα που δεν πρόλαβα να τα φιλήσω και να του πω Πάπα, έγινες ήρωας!"
Υπ.
Με πολλές ευχαριστίες στον αγαπημένο συνάδελφο Μάριο Μιχαηλίδη από τον οποίο δανειστήκαμε την τελευταία φωτογραφία και που στάθηκε η αφορμή για να γνωρίσουμε τον ήρωα.
***
"Επί του πιεστηρίου" (που λέγανε παλιά)
Εκείνες τις συγκλονιστικές στιγμές του απαγχονισμού, ο
Ευαγόρας Παλληκαρίδης, χωρίς να γνωρίζει το δικό του τέλος, έγραψε ένα
ποίημα για τους τρεις. Απαγχονίστηκε έξι μήνες μετά. Και ήταν μόλις 19
ετών.
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ “ΤΡΙΟ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΥ”
Γιατί μαυρίζει ο ουρανός κι ας είναι καλοκαίρι;
Λες κι η αυγή κατάμαυρο χαμπάρι θα μας φέρη….
Και ναι! Χτυπούνε πένθιμα κάθε χωριού καμπάνες.
Κλαίνε μαζί τρεις μάνες, μαζί τους κι όλη η γη.
Κι είναι γλυκό το κλάμα τους από χαρά λες κλαίνε.
Λόγια Σουλιώτου λένε στην πένθιμη σιγή:
“Ποτέ δεν θα πεθάνουνε όσοι πέθαναν σήμερα.
Και της σκλαβιάς τα σίδερα θα σπάσουν κάποια μέρα,
και θ’ ακουστούν ελεύθερα τραγούδια πέρα ως πέρα στο Ελληνικό νησί….”
Ό,τι και να γράφουμε τόπο δεν πιάνει. Γι’ αυτό καλύτερα να στραφούμε στις πατραγαθίες και δη στο «άγιο βήμα» της ιστορίας μας, την Αγιασμένη Επανάσταση του ’21. Από εκεί πρέπει να πιάσουμε το νήμα… Παρηγορία και θάρρος. Μοσχοβολούν τα καριοφίλια και τα πετραχήλια. Να αρχίσει να βροντολαλεί και πάλι στην καρδιά του Ελληνισμού το μπαρούτι του Εικοσιένα, τώρα που πολλά «θερία πολεμούν να μας φάνε»…
Όταν έφτασε στην γυναίκα του Μάρκου Μπότσαρη, το πικρό μαντάτο για τον ηρωικό θάνατο του άνδρα της, έτυχε να χτενίζει τον γιο της, τον Δημήτριο, αγόρι έντεκα ετών. Άρχισε να μοιρολογεί. Ο μικρός Σουλιώτης δεν την άφηνε να κλαίει. Ο πατέρας, της έλεγε, σκοτώθηκε για την πατρίδα και η ψυχή του θα πάει στον παράδεισο. Μην κλαις! Να μην φορέσεις μαύρα και να με αφήσεις να πάω στον θείο μου, (τον Νότη Μπότσαρη), να πολεμήσω μαζί του. Να μου δώσεις άρματα και άλογο, μπορώ να τα κρατώ. Θέλω να πάρω εκδίκηση για το αίμα του πατέρα μου…
Όσοι αγαπούν την πατρίδα μας, αυτό το «πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τους αγώνες του λαού της, την θάλασσα και το φως του ήλιου» (Σεφέρης), θλίβονται και πικραίνονται για το τωρινό κατάντημά της.
Τα συμπτώματα της παρακμής είναι εμφανέστατα. Κράτος – ζήτουλας της οικουμένης, τετρομαγμένο και δανειοσυντήρητο. Πολίτες, ένας ολόκληρος λαός, πανικοβλημένοι, απογοητευμένοι και, το χειρότερο, που δεν σέβονται, δεν συμπονούν, δεν αγαπούν την πατρίδα τους. Σεργιανίζουν οι Τούρκοι στο Αιγαίο, μαγαρίζουν τα αίματα του Κανάρη και απαντάμε με απειλή κυρώσεων, που θα λάβουν οι Ευρωπαίοι, τους οποίους γονυπετώς εκλιπαρούμε. Και δεν το κάνουν, γιατί ξέρουν ότι μας κυβερνούν προσκυνημένοι. Και ο πολύς λαός, το ασκέρι, ξεφυσά με ανακούφιση. Πήραμε παράταση. Τα πάρτι στην Μύκονο, στην παραλιακή των Αθηνών, θα συνεχιστούν. Το ξεφάντωμα δεν θα αναβληθεί…
Ταυτίζουν οι μελλοθάνατοι γλεντοκόποι την πατρίδα, με το κράτος της μίζας, της αναξιοκρατίας, του σαλταδορισμού, της τεμπελιάς, της αργομισθίας. Είναι τέτοιο σίγουρα, φρόντισαν γι’ αυτό οι ανθυπομετριότητες που το κυβέρνησαν και το κυβερνούν, που αντί να αναδείξουν και να καλλιεργήσουν τα προτερήματα του λαού, ξέβρασαν τα ελαττώματά του.
Όμως άλλο είναι η πατρίδα μας. Είναι ο τόπος των πατέρων μας, είμαστε γραμμένοι στα μητρώα της, της ανήκουμε, δεν μας ανήκει. Είμαστε παιδιά της και κανένα παιδί δεν απαρνιέται την μάνα του, γιατί έτυχε να πέσει, (οι γέροντες γονείς πέφτουν, αλλά δεν ξεπέφτουν), να χάσει τα πλούτη της, τα φτερά της τα πρωτινά, τα μεγάλα.
Ο γιος του αθάνατου Μάρκου Μπότσαρη, ο Δημήτριος, δεν κλαίει, δεν οδύρεται. Όχι. Γυρεύει άρματα για «γδικιωμό», να πάρει το αίμα του πατέρα του πίσω. Καμαρώνει που σκοτώθηκε ο πατέρας του για την πατρίδα και παρηγοριέται που θα πάει στον παράδεισο. Ομολογία πίστεως και φιλοπατρία αταλάντευτη. Ποιος του τα έμαθε; Γονιοί και δάσκαλοι του δίδαξαν παιδεία…σουλιώτικη. Γράμματα αντίστασης, γράμματα ελευθερίας.
Σε έναν ωραίο, παλιό τόμο με τίτλο «Μνήμη Σουλίου», έργο του 1971, περιέχεται μια ομιλία του Γ. Αθανασιάδη, το 1957, αφιερωμένη στον αγέρωχο πολέμαρχο του Σουλίου, Νότη Μπότσαρη, τον αρχηγό της Φρουράς του Μεσολογγίου. Διαβάζω στον επίλογο του κειμένου:
«Η προβολή ενώπιον των νεωτέρων γενεών του Έθνους ιστορικών προσωπικοτήτων της ολκής του Νότη Μπότσαρη αποτελεί το καλύτερο δίδαγμα για την διάπλαση του χαρακτήρος των». (σελ. 197). Σωστά. Με τους Μποτσαραίους διαπλάθεις χαρακτήρα και όχι με την «Σόνια» την γάτα που αποτελεί πρότυπο ηρωϊσμού στα βιβλία Γλώσσας του Δημοτικού. (Β΄ τεύχος, Γλώσσα Στ΄ Δημοτικού, σελ. 62). Η Παιδεία μας είναι βαριά και θέλει γερά χέρια για να την κρατήσεις. Αυτό δεν το καταλαβαίνουν. Με τις γάτες και με κείμενα που υμνούν την ηττοπάθεια, δεν μορφώνεις «γερούς» Έλληνες, αλλά γερασμένους καλοπερασάκηδες.
Δύο μόνο επεισόδια θα αναφέρουμε από την ζωή του ένδοξου καπετάνιου. Τον Απρίλιο του 1804 στο Μοναστήρι του Σέλτσου, έγινε ο ξακουσμένος «χαλασμός των Μποτσαραίων». Σκοτώθηκαν πολλοί, μεταξύ αυτών και η περίφημη κόρη του Νότη, Λένω (Ελένη) Μπότσαρη. Διαβάζω: «Ο Νότης κείτεται στο πεδίο της μάχης, διάτρητος από τις πληγές πνιγμένος στο αίμα κατάμαυρος από το μπαρούτι. Εφτά πληγές είχε και την σοβαρότερη στο δεξί μάτι. Την ώρα εκείνη η κόρη του η Λένω, λεβεντοκόριτσο 22 χρονών, λυγερή, ξανθή, ήρθε μετά τον ηρωικό θάνατο του θείου της Νίκηζα, με τον οποίο συμπολεμούσε, και βρήκε τον πατέρα της μισοπεθαμένο. Με το ματωμένο γιαταγάνι στο χέρι, έσκυψε και τον ρώτησε:
-Τι να κάνω πατέρα;
Παιδί μου ήρθε η ώρα σου. Σκοτώσου! Της αποκρίθηκε ψιθυριστά». Χίμηξε η Λένω με το γιαταγάνι, αναμέρισε τους εχθρούς και πνίγηκε στον Αχελώο, για να μην την μαγαρίσουν, κατά το “λαμπρό” τους συνήθειο, οι αντίχριστοι Μωχαμετάνοι.
Παρελαύνουν οι υπουργοί στο «Παιδείας». Έρχονται και παρέρχονται. Και το μόνο που απομένει είναι η σκιά τους, το σκοτάδι που παραλαμβάνουν, το παραδίδουν στον διάδοχό τους. Ο ένας χειρότερος από τον άλλο. Αν είχαν φρόνιμα ελληνικό θα καθιέρωναν τα «σουλιώτικα γράμματα».
Σουλιώτικα γράμματα είναι να επαναφέρεις στους τοίχους των σχολείων τα κάδρα των ηρώων του Εικοσιένα, τώρα που θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνια από την Παλιγγενεσία.
Σουλιώτικη παιδεία είναι να ετοιμάσεις Ανθολόγιο για το δημοτικό σχολείο, όπου θα περιέχονται λόγια και επεισόδια των αγωνιστών, σαν αυτά που προανέφερα.
Σουλιώτικα γράμματα είναι να διδάξεις στα παιδιά την κολοκοτρωναίικη εθνική διδαχή: «Όταν επιάσαμε τα άρματα είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και έπειτα υπέρ Πατρίδος».
Και εφόσον το κράτος είναι αιχμάλωτο και βασιλεύει το «ψευτορωμαίικο», παιδεία για Ελληνόπουλα που θα σκέφτονται και θα πράττουν όπως ο γιος του Μάρκου Μπότσαρη ή του Μιχαήλ Μελά και του Πιερή Αυξεντίου, κατορθώνεις, αν ιδρύσεις «Φροντιστήρια Ελληνισμού», όπου θα διδάσκονται τα τιμαλφή της Γλώσσας, της Ιστορίας και της Ορθοδοξίας. Για παιδιά Δημοτικού, με δασκάλους που δεν «παρουσιάζουν συμπτώματα» αφιλοπατρίας και εκκλησιομαχίας, αλλά είναι υγιείς, με «ψυχή και Χριστό». Δίπλα στα φροντιστήρια αγγλικών και γερμανικών, να ανοίξουν και τα, επαναλαμβάνω, «Φροντιστήρια Ελληνισμού». Διότι, μας κανοναρχεί ο Ρήγας, «εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή με την οποία λάμπουν τα ελεύθερα έθνη». Αλλά ποιων γραμμάτων; Του Σουλίου, της Μάνης, των Σφακίων, της Πίνδου, του Μαχαιρά και του Άθω…
Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος-Κιλκίς Μέλος ΙΗΑ
Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του ΙΗΑ εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς – μέλη του ΙΗΑ. Η ιστοσελίδα του ΙΗΑ δεν λογοκρίνει, ούτε επεμβαίνει σε άρθρα – κείμενα των μελών του ΙΗΑ.
Η
Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού του Υπουργείου
Εξωτερικών και το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Ιδρύματος «ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ» στο SimonFraserUniversity (SFU) στο Βανκούβερ του Καναδά ανακοινώνουν
την επίσημη κυκλοφορία της πλατφόρμας www.staellinika.com.
Πρόκειται
για μια μοναδική ψηφιακή πλατφόρμα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και του
ελληνικού πολιτισμού,
η οποία, στην πιλοτική της εφαρμογή τους προηγούμενους μήνες, συγκέντρωσε 13.000 εγγεγραμμένους χρήστες από
110 κράτη.
Από σήμερα, οι χρήστες της πλατφόρμας www.staellinika.com,
χιλιάδες
ελληνόπουλα ανά τον κόσμο, καθώς και παιδιά διαφορετικών εθνικοτήτων που
μαθαίνουν ελληνικά, θα
μπορούν να χρησιμοποιήσουν την πλήρη έκδοση της εφαρμογής με πρόσθετο
περιεχόμενο και μαθήματα στα ήδη υπάρχοντα εργαλεία εκμάθησης της ελληνικής
γλώσσας και του πολιτισμού.
Στην παρούσα έκδοση οι γονείς, οι
δάσκαλοι και οι μαθητές θα αξιοποιήσουν νέες ενότητες μαθημάτων πάνω στην
ελληνική γλώσσα και πολιτισμό, που απευθύνονται σε μαθητές διαφόρων ηλικιακών
ομάδων. Τα μαθήματα αυτά περιλαμβάνουν Ελληνικά για Αρχάριους (ηλικίες 4+, 6+,
9+ και 13+) Ιστορία και Ελληνική Μυθολογία. Οι εφαρμογές είναι πλέον διαθέσιμες για iOS
και Android κινητές συσκευές (τηλέφωνα και tablets).
Ο
Υφυπουργός Εξωτερικών, κ. Κώστας Βλάσης, δήλωσε: «Η
ελληνική γλώσσα αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία που ενώνουν τον οικουμενικό
ελληνισμό και μέσα από την πλατφόρμα www.staellinika.com
μπορούμε να συνεισφέρουμε σημαντικά στη διατήρηση, τη διάδοση και την προώθησή
της. Η δημιουργική συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διπλωματίας
& Απόδημου Ελληνισμού του Υπουργείου Εξωτερικών με το Εργαστήριο Νέων
Τεχνολογιών του Simon Fraser University,Stavros Niarchos Foundation – Centre for Hellenic Studies,Vancouver Canada και φυσικά η γενναιόδωρη
χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος μάς οδήγησαν στη λειτουργία της πλήρους
έκδοσης της εφαρμογής, που ήδη από την πιλοτική της λειτουργία έχει αγαπηθεί κι
αγκαλιαστεί από τους απανταχού Έλληνες με 13.000 εγγεγραμμένους χρήστες από 110
κράτη.
Στις
ιδιαίτερες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί λόγω της πανδημίας έχει ακόμη
μεγαλύτερη αξία το γεγονός ότι τα παιδιά και οι νέοι της ομογένειας έχουν τη
δυνατότητα να ταξιδέψουν δωρεάν από τον υπολογιστή του σπιτιού τους, από το
κινητό τηλέφωνο ή το tablet τους στον υπέροχο κόσμο της ελληνικής γλώσσας, της
ελληνικής μυθολογίας και του πολιτισμού».
Ανακοινώνοντας την πλήρη έκδοση της
πλατφόρμας StaEllinika, ο
Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού του Υπουργείου
Εξωτερικών, κ. Ιωάννης Χρυσουλάκης, αναφέρθηκε στην τεράστια απήχηση που
έχει ήδη σημειώσει η πλατφόρμα και τόνισε ότι «η πλήρης έκδοση που κυκλοφορεί σήμερα σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας
πολύ σημαντικής και καινοτόμας προσπάθειας, που υλοποιήθηκε χάρη στη συνέργεια
της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του
Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Πανεπιστήμιο SimonFraser
με τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού. Πρόκειται
για το χειροπιαστό αποτέλεσμα της ελληνικής επιστημονικής πρωτοβουλίας και της
ασίγαστης δίψας για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και την εμπέδωση του
ελληνικού πολιτισμού. Είμαστε βέβαιοι ότι θα συνεχίσει να εμπλουτίζεται με νέες
ενότητες και εφαρμογές και ότι θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για άλλες
παρόμοιες πρωτοβουλίες, που θα απευθύνονται στους απανταχού Έλληνες και
φιλέλληνες του κόσμου».
Ο
Διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του ΙΣΝ στο Πανεπιστήμιο Simon Fraser
(SFU), Δρ. Δημήτρης Κράλλης, σημείωσε ότι «η ομάδα του New Media Lab στο SFU και οι συνεργάτες μας στην Ελλάδα και
σε όλο τον κόσμο, αισθάνονται ευγνώμονες για την ευκαιρία που μας έδωσε η
γενναιοδωρία του ΙΣΝ, ώστε να ξεκινήσουμε ένα ευχάριστο, δημιουργικό ταξίδι. Με
τη βοήθεια του Ιδρύματος καταφέραμε να συνδυάσουμε την καναδική και την
ελληνική τεχνογνωσία σε τρόπους που γεφυρώνουν τις ηπείρους, δημιουργώντας μια
ομάδα, η δημιουργικότητα και η καινοτομία της οποίας καθιστούν την πλατφόρμα
StaEllinika ένα εργαλείο ιδανικό για μάθηση σε αυτό το πρώτο μισό του 21ου
αιώνα. Είμαστε περήφανοι που μπορούμε να υπηρετούμε τις ελληνικές κοινότητες σε
όλο τον κόσμο, τόσο σε συνθήκες κοινωνικής απόσταση όσο και σε μια επερχόμενη εποχή,
που θα πρέπει να είναι πιο φωτεινή και πιο αισιόδοξη. Βλέπουμε το StaEllinika
ως απαύγασμα της δημιουργικότητας και της γενναιοδωρίας ενός παγκόσμιου
Ελληνισμού που λειτουργεί διασυνοριακά στην υπηρεσία τόσο των Ελλήνων όσο και
των φίλων μας σε όλο τον κόσμο».
Η Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτωνκα Σοφία Ζαχαράκηδήλωσε:«Η πλατφόρμα “StaEllinika” είναι μια
σημαντική πρωτοβουλία που υποστηρίζει την προβολή και διάδοση της ελληνικής
γλώσσας και του πολιτισμού μας ευρύτερα και στα σχολεία της ομογένειας.
Αποτελεί σημαντικό σταθμό για τις δράσεις, με σκοπό την διάδοση της
πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ευχαριστούμε τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας
Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού του Υπουργείου
Εξωτερικών για την πρωτοβουλία αυτή».
Η πλατφόρμα StaEllinika χρησιμοποιείται
ως βασικό εργαλείο για τη διδασκαλία και την εκμάθηση της νεοελληνικής γλώσσας,
της μυθολογίας και στοιχείων του ελληνικού πολιτισμού σε όλη την ελληνική
Διασπορά. Τον Μάιο του 2020, η πλατφόρμα διατέθηκε πιλοτικά σε επιλεγμένα
σχολεία της Ελληνικής Ορθόδοξης
Αρχιεπισκοπής Αμερικής και σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτωνκαι
το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του ΙΣΝ στο SFU.
Δείτε
εδώ το βίντεο για την πλήρη έκδοση
του #StaEllinika!
Επικοινωνία:
Lauren Gilbert: hscomm@sfu.ca / (+1) 778-782-8466
Διοικητικός συντονιστής
Γενικές
πληροφορίες- Ιστορικό
Η διαδικτυακή πλατφόρμα και σειρά
εφαρμογών StaEllinika επιδιώκει να παρέχει σε παιδιά προσχολικής ηλικίας έως
νεαρούς ενήλικες ένα καινοτόμο και ελκυστικό προϊόν, που έχει σχεδιαστεί για να
επανασυνδέει τους Έλληνες σε όλον τον κόσμο με τη γλώσσα και τον πολιτισμό της
κληρονομιάς τους. Η σημερινή πλήρης έκδοση επιτυγχάνει τον στόχο αυτόν με την
έναρξη ενός πλήρους προγράμματος σπουδών για αρχάριους μαθητές στα σχολεία,
αλλά και για όσους μαθαίνουν από το σπίτι. Η πλατφόρμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί
είτε ως αυτόνομο πρόγραμμα, για να βοηθήσει τη δουλειά που συντελείται στα
σχολεία, είτε για να συμπληρώσει το υπάρχον πρόγραμμα σπουδών.
Η πλατφόρμα StaEllinika, ανταποκρινόμενη
πλήρως στις προκλήσεις που δημιούργησε η πανδημία στο παραδοσιακό σύστημα
μάθησης για τους νέους σε όλον τον κόσμο, συνεχίζει και σε αυτή τη φάση να
διευκολύνει την εξ αποστάσεως μάθηση με προνόμια προσβασιμότητας και καινοτόμες
παιδαγωγικές μεθόδους. Βασίζεται στις αρχές της μικρομάθησης και του παιχνιδιού
για τη διευκόλυνση της διαδικτυακής διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε
σχολεία, άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και στο σπίτι. Οι χρήστες εκτίθενται
σε λειτουργίες βιντεοπαιχνιδιών όπως βαθμολογία, πόντους, επιτεύγματα,
ικανότητες και ανταμοιβές σε σύντομες περιόδους, ώστε να τροφοδοτείται η
επιθυμία για συνεχή μάθηση.
Μια εξαίρετη διεπιστημονική ομάδα
προγραμματιστών, εμψυχωτών και εκπαιδευτικών, που συντονίζεται από τη Γενική
Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού του Υπουργείου
Εξωτερικών και από το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του ΙΣΝ, εργάζεται εδώ και ένα
μεγάλο διάστημα για να αναπτύξει τη διαδικτυακή πλατφόρμα και σουίτα εφαρμογών
που είναι τώρα διαθέσιμες στη Διασπορά. Η ομάδα αυτή συνεχίζει και θα
διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαρκή επικαιροποίηση της πλατφόρμας
StaEllinika.
The
Secretariat General for Public Diplomacy and Greeks Abroad of the Hellenic
Ministry of Foreign Affairs and the
“STAVROS NIARCHOS” Foundation Centre for Hellenic Studies at Simon Fraser University (SFU), Vancouver, Canada, are pleased to announce the
official release of www.staellinika.com, a unique
digital platform for learning the Greek language and culture. During the previous months, the platform, in its pilot
format, gained 13,000 subscribers from 110 different countries.
Asoftoday, theusersofthewww.staellinika.complatform, thatisthousandsofGreekyoungstersacrosstheworld,aswellaschildrenofdifferent
nationalities who learn Greek, will be able to
usethe full
version of the application with its additional content and courses to the
already existing learning tools for the Greek language and culture.
Inthecurrenteditiontheparents, teachersandlearnerswillyieldthenewlearning unitsonGreek language
and culture that are addressed to learners of different age groups. ThesecoursesincludeBeginners Greek
for Ages 4+, Beginners Greek for Ages 6+, Beginners Greek for Ages 9+,
Beginners Greek for Teens and Adults (Ages 13+), History and Greek Mythology. The mobile apps are available for iOS and
Android devices (phones and tablets).
The Deputy Minister of Foreign Affairs, Mr. Costas
Vlasis,made the
following statement:"The Greek
language is one of the basic elements that unite the ecumenical Hellenism and
through the platform www.staellinika.com we can make a significant contribution to its
preservation, dissemination and promotion. The creative collaboration of the
Secretariat General of Public Diplomacy & Greeks Abroad of the Ministry of
Foreign Affairs with the New Media Lab of the Simon Fraser University, Stavros
Niarchos Foundation - Center for Hellenic Studies, Vancouver, Canada, and, of
course, the generous sponsoring of the “Stavros Niarchos” Foundation led us to
the function of the full version of the application which has been loved and
embraced by Greeks everywhere, with 13,000 registered users from 110 countries
since its pilot operation.
Due to the special conditions caused by the pandemic, the fact that children
and young people of the Greek Diaspora have the opportunity to travel for free
from their home computer, mobile phone or their tablet to the wonderful world
of the Greek language, Greek mythology and culture is even more valuable".
Announcing the
full version of the platform www.staellinika.com, the Secretary General for Public Diplomacy
and Greeks Abroad of the Ministry of Foreign Affairs, Mr. Ioannis Chrysoulakis,
referred to the huge impact the platform has already reached and stressed that
"the full version that is launched
today signifies the completion of a very important and innovative effort
realized thanks to the synergy of the Greek scientific community of the Stavros
Niarchos Foundation - Center for Hellenic Studies at Simon Fraser University
with the Secretariat General of Public Diplomacy and Greeks Abroad. This is the
tangible result of the Greek scientific initiative and the unquenchable thirst
for learning the Greek language and the consolidation of the Greek culture. We
are confident that it will continue to be enriched with new modules and
applications and that it will be a reference point for other similar
initiatives that will be addressed to Greeks and philhellenes around the world”.
The Director of the SNF Centre for Hellenic Studies at
Simon Fraser University, Dr. Dimitris Krallis, noted that, “the team at the SNF New Media Lab at SFU
and our partners around Greece and across the world, feel grateful for the
opportunity afforded us by the generosity of the SNF, to embark upon a
rewarding creative journey. With
the Foundation’s assistance we were able to bring together Canadian and Greek
expertise in ways that bridged continents and constituted a team, whose
creativity and innovation makes Staellinika a tool ideally suited for learning
in this early part of the 21st century. We are proud to be able to serve Greek communities
around the world, both in conditions of social distancing, but also in what should be a brighter and more
optimistic era to follow. We
see Staellinika as an illustration of the creativity and generosity of a global
Hellenism that works across borders in the service of both Hellenes and our
friends the world over.”
The Deputy Minister of Education and Religious
Affairs, Ms. Sofia Zacharaki stated: “The "StaEllinika" platform is an
important initiative that supports the promotion and dissemination of the Greek
language and our culture more widely in the schools of the Greek Diaspora
included. It is an important milestone for the plans that will be developed in
order to spread our cultural heritage. We thank the Secretariat General for Public
Diplomacy and Greeks Abroad of the Ministry of Foreign Affairs for this
initiative."
Findherethe video for
the full version of #StaEllinika!
Communication
Lauren Gilbert: hscomm@sfu.ca / (+1) 778-782-8466
Administrational co-ordinator
Backgroundinformation
The internet platform
and series of applications www.staellinika.comis seeking to provide individuals ranging from
preschool-aged children to young adults with an innovative and engaging product
designed to re-connect Greeks around the world with their heritage language and
culture.Today’s full release sees this goal
realized with the launch of a full course curriculum for beginner heritage
learners in schools and for individuals at home. The platform
can be used either as a stand-alone program to assist schools or to supplement
existing curriculums.
The platform www.staellinika.com responds fully
to the challenges caused by the pandemic on the traditional learning system of
the young people across the world and is, at this stage, continuing to facilitate
remote learning by privileging accessibility and innovative pedagogy. The
platform can be accessed on mobile devices and relies on principles of
microlearning and gamification for the facilitation of the Greek language
web-teaching at schools, other educational foundations or at home. Users are
exposed to video game features such as scores, points, skills and rewards to
promote the desire for continued learning.
An excellent interdisciplinary team of developers,
animators, and educators coordinated by the Secretariat General for Public
Diplomacy and Greeks Abroad and the SNF Centre for Hellenic Studies has been
working to develop the online platform and suite of apps now available to the Diaspora.
This team continues to work and will play a
key role in the continuous updating of www.staellinika.com.