ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΉ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΟΡΘΌΔΟΞΗ ΤΩΝ ΚΟΡΥΤΣΑΙΩΝ ΗΠΕΙΡΩΤΏΝ - GAZETË ELEKTRONIKE, KULTURORE, HISTORIKE, ORTHODHOKSE E KORÇARËVE EPIROTË
Τρίτη 19 Αυγούστου 2014
Πέμπτη 29 Μαΐου 2014
Παρέμβαση Εθνικού Συλλόγου "Βόρειος Ήπειρος 1914" με αφορμή τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών στη Θράκη
Από το 1990 με την κατάρρευση του κομουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία και την επίλυση του γερμανικού ζητήματος, στην ελληνική κυβέρνηση παρουσιάστηκαν ουκ ολίγες ευκαιρίες για δυναμικές παρεμβάσεις με σκοπό την δίκαιη επίλυση του εθνικού θέματος της Βορείου Ηπείρου.
Όπως γνωρίζουμε πολύ καλά όμως, δεν έπραξε απολύτως τίποτα προς αυτή την κατεύθυνση. Οι Έλληνες πολιτικοί, όλων σχεδόν των πολιτικών παρατάξεων, επίσημα δηλώνουν ότι «ενδιαφέρονται για την διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας». Ανεπίσημα όμως σημειώνουν ότι «δεν είναι δυνατόν να εγείρουμε διεκδικήσεις επί της Βορείου Ηπείρου διότι αυτό θα αποτελέσει αφορμή για ανάλογες διεκδικήσεις των Τούρκων στη Δυτική Θράκη»!
Δυστυχώς αυτή η «καραμέλα» αποτελεί μία από τις δικαιολογίες (επίσημες και ανεπίσημες) του ελληνικού πολιτικού συστήματος για το θάψιμο του Βορειοηπειρωτικού.
Ως επιχείρημα που σίγουρα θα ενισχύσει αυτή την απαράδεκτη εθνικά θέση έρχεται το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών στη Θράκη μας, όπου το (δεχόμενο εντολές από την Άγκυρα) Κόμμα Ισότητας Ειρήνης και Φιλίας, που φέρεται ότι εκπροσωπεί την εκεί μουσουλμανική μειονότητα, έλαβε στους νομούς Ροδόπης και Ξάνθης το 41,68% και το 25,89% των ψήφων αντίστοιχα.
Όμως αυτό που φωνάζουμε σε κάθε κατεύθυνση είναι ότι δεν δικαιούται κανείς να εξομοιώνει τον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό με τους μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης, γιατί εμείς αποτελούμε διεθνώς αναγνωρισμένη εθνική κοινότητα σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας (1914), ενώ οι μουσουλμάνοι θρησκευτική μειονότητα - και τίποτε περισσότερο - σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης.
Αν το θέμα της μειονότητας στη Θράκη έχει πάρει διαστάσεις αυτό συμβαίνει εξαιτίας της προδοτικής στάσης και ανικανότητας του αθηναϊκού κράτους το οποίο έχει αφήσει εδώ και χρόνια το τουρκικό προξενείο στην Κομοτηνή να αλωνίζει ανεμπόδιστο και να συμπεριφέρεται ως «κράτος εν κράτει» στη γη του Δημόκριτου.
Αντίθετα οι ελληνικές διπλωματικές αντιπροσωπείες στη Βόρειο Ήπειρο (Προξενεία σε Αργυρόκαστρο και Κορυτσά) προσέχουν – κατόπιν εντολών της Αθήνας – μην τυχόν και θίξουν τους «φίλους» μας αλβανούς! Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τον μοναδικό Ελληνόψυχο διπλωμάτη, που πέρασε από την αλύτρωτη Ήπειρο, τον πρώην Γενικό Πρόξενο στην Κορυτσά Θεόδωρο Οικονόμου – Καμαρινό, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών του άσκησε δίωξη επειδή ξύπνησε τις συνειδήσεις των φοβισμένων Ελληνόβλαχων της Περιφέρειας Κορυτσάς και παράλληλα διέκοψε το «πάρτι» με τις βίζες των επαγγελματιών «ενδιάμεσων».
Παράλληλα παρατηρούμε το τουρκικό προξενείο της Κομοτηνής να παρέχει γενναίες οικονομικές ενισχύσεις και κάθε είδους διευκολύνσεις στους μουσουλμάνους της Θράκης τραβώντας τους στην αγκαλιά της Άγκυρας, ενώ η ελληνική κυβέρνηση καταργεί παντελώς και αυτό το μικρό βοήθημα του ΟΓΑ προς τους ηλικιωμένους Βορειοηπειρώτες αναγκάζοντας και τους τελευταίους από αυτούς να εγκαταλείψουν τα πάτρια εδάφη τους!
Επίσης τεράστιες ευθύνες βαρύνουν τις κυβερνήσεις των Αθηνών για την κατάσταση στην πολιτική εκπροσώπηση του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού αφού δεν ενδιαφέρθηκε να υπάρχει μία ισχυρή οργάνωση ή ένα ισχυρό κόμμα που θα συσπειρώνει όλους τους Έλληνες διεκδικώντας τα δίκαια μας σε όλα τα επίπεδα έναντι των Τιράνων. Αντίθετα από τους πολιτικούς μας «εκπροσώπους» βλέπουμε να κάνουν αγώνα μόνο στα παζάρια για τις καρέκλες στο αλβανικό δημόσιο, ενώ τελευταία ζούμε το κωμικοτραγικό γεγονός να διορίζεται ως πρόξενος της Αλβανίας στα Ιωάννινα, την πρωτεύουσα της ενιαίας Ηπείρου, πρώην πρόεδρος της οργάνωσης «Ομόνοια» που υποτίθεται ότι μας εκπροσωπεί…
Τετάρτη 30 Απριλίου 2014
Από την ιστορία της Ηπείρου (β μέρος): O θρησκευτικός βίος – Εξισλαμισμός
Από του Σουλτάν
Μουράτ, μετά την ήττα του Σκεντέρμπεη,
στο βαθύ σκοτάδι, που έφερε η εισβολή
των Τούρκων στην Ήπειρο, αρχίζουν οι
εξισλαμισμοί των χριστιανών. Η ανάμνηση
του Δεσποτάτου και των Κομνηνών όλο κι
έσβυνε στου χρόνου το πέρασμα. Πρώτοι
έδωσαν το παράδειγμα οι μεγάλοι κτηματίαι,
οι αρχηγοί πατριών για να διατηρήσουν
τα φέουδά τους. Εμιμήθησαν αυτούς και
οι φτωχοί κολλήγοι κάτω από τον ψυχολογικό
καταναγκασμό.
Όμως
οι νεοφώτιστοι, αγράμματοι και αμαθείς,
δεν εγνώριζαν τίποτε από το Κοράνιο κι
εξακολουθούσαν να προσκυνούν τον Άγιο
Γεώργιο και τον Άγιο Νικόλαο. Διατηρούσαν
τα χριστιανικά τους ονόματα , γιόρταζαν
τακτικά τις ημέρες του εορτολογίου, πού
τις γνώριζαν απ' έξω και φορούσαν μετάλλια
με
σταυρό. Αν ο μουλάς ( ιερολογιώτατος)
αγνοεί την ευχή για τη θεραπεία του
παιδιού του, φέρνει αυτό στον παπά της
γειτονιάς του και αυτός τη διαβάζει
ελληνικά. Δεν ξέυρει το σεριάτι
( ιερό νόμο) και το βρίσκει πολύ φυσικό
ν' ακολουθήσει την παράδοση των πατέρων
του.
Πολλές
φορές στον εξισλαμισμό συντελούν και
επίσκοποι, που
με αψυχολόγητα τακρίρια
αφόριζαν κατοίκους φτωχών περιοχών,
διότι δεν εκρατούσαν όλες τις επιβεβλημένες
νηστείες, όπως στην περιοχή του
Κουρβελεσίου, όπου τα μοναδικά προϊόντα
ήταν λίγο κριθάρι, γάλα τυρί, κορόμηλα
και λεφτόκαρα.
Κοντά στους
αφορισμούς και η πίεση για την είσπραξη
των εκκλησιαστικών δικαιωμάτων και των
επαρχιακών εισοδημάτων, όπως ήταν τα
κύρια και τυχερά τα συνήθη και νενομισμένα
δηλ. βοήθεια, φιλότιμα, κανονικά,
εμβατοίκια, τα των γάμων και πανηγύρεων,
η τοπική ζητεία, παρρησία, προθέσεις,
σαρανταλείτουργα και ψυχομερίδια,
έσπρωχνε στον εξισλαμισμό και τους
υπολοίπους. ' Ό, τι επί χρόνια φιλότιμοι
Επίσκοποι έκαναν για να διατηρήσουν
στην πίστη του Γένους τους πιστούς,
μπορούσε να καταστρέψει μέσα σε λίγο
διάστημα ένας ανάξιος διάδοχός τους.
Αλλά σ' αυτήν τη
χώρα που κατέχει τα παράλια του Αδριατικού
και κρατεί τα κλειδιά της πόρτας του
διασταυρώνονται κι άλλα ξίφη. Δεν είναι
μόνο η πάλη ανάμεσα στο χριστιανισμό
και το Ισλάμ. Μαύρες κουκούλες Φραγκισκανών
μοναχών από τον 14ον αιώνα εφωδισμένων
με φιρμάνια του Μωάμεθ του Β' ξεκινώντας
από τη Βοσνία διατρέχουν την Αλβανία
και την Ήπειρο απ' άκρου εις άκρον με
ευχολόγια και παράδες.
Από τον 17ον αιώνα
επωφελούνται των νικών του πρίγκιπος
Ευγενίου και γίνονται όργανα της
Αυστριακής πολιτικής.
Σαν
να μη έφθαναν αυτοί, από του 1840 εμφανίζονται
και Ισουΐται με εντολές από τη Ρώμη. Τα
νήματα πού ξεκινούν από τη Βιέννη και
τη Ρώμη τυλίγουν σ'
ένα αδιαπέραστο πλέγμα όλη τη χώρα. Έτσι
οι Μιρδίται της Βορείου Αλβανίας έγιναν
καθολικοί επί Πάπα Ινοκεντίου του Δ' ,
αλλά διατηρώντας τύπους της Ορθοδόξου
Ανατολικής Εκκλησίας μετελάμβαναν
των Αχράντων Μυστηρίων.
Η
διαρροή προς τον Ισλαμισμό εξακολουθούσε
ομαδικά πότε με τη βία του κατακτητού
και πότε εθελουσία μέχρι το 1860. Εκατοντάδες
κάτοικοι της Αρπίτσας
του Μαργαριτίου
της Τσαμουργιάς ωνομάζονταν μέχρι προ
ολίγων χρόνων Πασχαλινοί και Μπαϊραμίτες
διότι εξισλαμίσθησαν το Πάσχα και το
Μπαϊράμι. Όλοι οι Τούρκοι της Αρβανιτιάς
και της Ηπείρου είναι Χριστιανοί
γυρισμένοι, ρωμηογυρίσματα.
Ο
κατακτής είχε
ανάγκη από ένα υπόστρωμα δικού του
πληθυσμού και στην αρχή ευνόησε
ποικιλοτρόπως τον εκμουσουλμανισμό.
Και
όταν το κακό παραγινόταν και ολιγόστευαν
οι ραγιάδες ( ποιος θα δούλευε;) τότε η
Κεντρική Οθωμανική Διοίκηση, συνήθως
διά των βερατίων
των Επισκόπων, προσπαθούσε ν' αναχαιτίσει
την πλημυρίδα.
Ιστορικά.
Εις
βεράτι του Μητροπολίτου Λαρίσσης
Λεοντίου εκδοθέν το 1604 :
«
Κανείς
ραγιάς ποτέ ακουσίως να μη βιάζεται
παρ' ουδενός να εξομόση» (Περιοδ. Προμηθεύς
τεύχος 4 (1892) σελ. 311 κι εξ ).
Εις τον γνωστόν
Ορισμόν του Σινάν Πασιά, έγγραφον
παραχωρήσεων του Μουράτ του Β' προς τους
Ιωαννίτας το 1430 αναφέρεται:
«
Ο μητροπολίτης να έχη την κρίσιν την
Ρωμαϊκήν και όλα τα εκκλησιαστικά
δικαιώματα .... και οι εκκλησίαις σας να
σημαίνουν καθώς έχουν συνήθειαν ( Βλ.
Κ. Αμάντου: Οι χριστιανοί και ο Ορισμός
του Σινάν Πασιά, Ηπειρ. Χρονικά τεύχ. Γ'
1930).
Ότι
όμως ήταν πολιτική της κεντρικής
Οθωμανικής Διοικήσεως, αλλ' αντέβαινε
στα σχέδια των τοπικών οργάνων στις
απομεμακρυσμένες επαρχίες της
αυτοκρατορίας, των σπαχήδων και των
ζαΐμιδων ( τιμαριούχων) δεν έμπαινε σε
εφαρμογή, ύστερα μάλιστα από μικρές
εξεγέρσεις των ραγιάδων
ή και σοβαρώτερα κινήματα, όπως του
Διονυσίου του Τρίκκης, του επιλεγομένου
Σκυλοσόφου.
Έτσι έχουμε βιαίους
εξισλαμισμούς από το 1612. Τότε εσταμάτησαν
οι κωδωνοκρουσίες και αφηρέθησαν και
τα προνόμια ( σιουρούτια). ( Βλ. Περιγραφή
πόλεως Ιωαννίνων σελ. 45 Ηπειρ. Μελετήματα
Ι. Λαμπρίδη).
Τα φρικτά μικτά
συνοικέσια επεδείνωναν το κακό.( Βλ.
Αθηναγόρα Νέος Κουβαράς Ηπ. , Χρον.τεύχος
Α – Β 1929, σελ. 25 Χριστιανές πού συζούσαν
με Οθωμανούς).
Ο Σπ. Αραβαντινός
γράφει ότι « ο χείμαρρος του εξισλαμισμού
ηπείλει να κατακλύση ολόκληρον την
Ήπειρον» ( Βλ. Σπ. Αραβαντινού. Ιστορία
Αλή Πασιά Τεπελενλή – Αθήναι 1895 εν σελ.
29-30 .
« Το δυστύχημα,
γράφει ο Φαν. Μιχαλόπουλος , είναι πως
οι περισσότεροι εξισλαμισμοί ήσαν με
τη θέληση των κατοίκων. Βαριεστημένοι
οι ραγιάδες από την καταθλιπτική
φορολογία, από την εγκατάλειψη και
ακηδία του ανωτέρου κλήρου... αλλαξοπιστούσαν,
ελπίζοντας την καλυτέρευση της τύχης
των. ( Βλ. Φ. Μιχαλοπούλου – Κοσμάς ο
Αιτωλός (1774-1779) Ν. Κράτος τεύχος 9 σελ.
611).
«
Κατά το 1739 οι χριστιανοί της Χαονίας
και Θεσπρωτίας ήρξαντο ελαττούσθαι
επαισθητώς ένεκεν της κατά καιρόν
τουρκεύσεως γιγνομένης προς αποφυγήν
των αδιαλείπτων κακουχιών, ας οι Οθωμανοί
ενεποίουν εις τους Χριστιανούς. Πολλά
λοιπόν τότε χωρία ηναγκάσθησαν να
εναγκαλισθούν τον Ισλαμισμόν. Και της
Επαρχίας Δελβίνου και Παραμυθίας
και
των Φιλιατών και της Αυλώνος και των
Ακροκεραυνίων. Εις τα μεν των ως είρηται
χωρίων ο Χριστιανισμός εις το παντελώς
απεσβέσθη». ( Βλέπε χρονογραφ. της Ηπείρου
Παν. Αραβαντινού, τόμ. Α' σελ. 245).
«
Οι
δυστυχείς Χριστιανοί ένεκα των ποικίλων
καταπιέσεων και της παχυλής αμαθείας
εις ήν δετέλουν, ήρχισαν να κλονίζωνται
εν τη πίστει και ν' ασπάζωνται την πλείονα
επίγεια αγαθά και απολαύσεις υποσχόμενην
αυτοίς θρησκείαν». ( Ηπειρ. Ημερ. 1914 σελ.
218).
«
Εις τες Δουκάτες του τμήματος Αυλώνος
Επαρχίας Βελεγράδων εκ 300 Χριστιανικών
οικογενειών
άπασαι
ησπάσθησαν τον Ισλαμισμό εκτός 25-30
απόρων οικογενειών. Γάμοι μεταξύ Οθωμανών
και Χριστιανών ήσαν συνηθέστατοι. Εκ
δύο αδελφών ο μεν οπαδός του Μωάμεθ, ο
έτερος του Χριστού. Ο πατήρ Οθωμανός, η
μήτηρ Χριστιανή και τ' ανάπαλιν. ( Βλ.
Έκθεσιν Δ. Μαλιάδη. Επετηρίς Ηπειρωτ.
Φιλεκπαιδ. Συλλόγου Κων/πόλεως 1873 σελ.
70).
«Εις
τα 34 χωρία της άνω και κάτω Σπαθίας οι
νέοι μετήλλασσον εκ φόβου τα ονόματα
εγγραφόμενοι εις τους στρατολογικούς
καταλόγους και τους απογραφικούς μετά
την έκδοσιν του Τανζιματίου.
( Βλέπε ανωτέρω σελ. 70-71).
Αντίδρασιν
κατά του κύματος αυτού έχομε φωτεινούς
ιερωμένους, που
ορθώνουν το ανάστημά τους. Πρώτος στους
πρώτους ο πάτερ Κοσμάς ο Αιτωλός, με το
ιερό κήρυγμα από το ένα μέρος και με τα
συστατικά γράμματα προς τους προεστούς
και δημογέροντες, προτρεπτικά για την
ίδρυσι σχολείων, που
σώζονται ακόμα και που
μπορούν να θεωρηθούν σαν διατάγματα
ιδρύσεως.
Μα και του
Δριϊνουπόλεως Σοφιανού το παράδειγμα,
που εγκατέλειψε τον επισκοπικό θρόνο
και εγκαταστάθηκε στον Άγιο Αθανάσιο
της Πολιτσάνης δεν είναι το μικρότερο.
Έχοντας ορμητήριον
τούτον περιήλθε τα χωριά της Ζαγοριάς
και ανεχαίτισε τον χείμαρρο του
εξισλαμισμού. Πολλά χωριά είχαν εξωμότες.
Τους συγκέντρωσε όλους στο Μαλέσοβο.
Στο χωριό Χάλιο
του Δελβίνου, στο εικονοστάσι της
οικογενείας Ιωάννου Παπά σωζόταν μέχρι
το 1936 ιδιόγραφη επιστολή του Πάτερ
Κοσμά. Αντίγραφο της επιστολής αυτής
είχε κάνει προ ετών ο Ευάγγελος Ζάρος
, Μπουλιαρατινός δάσκαλος. Αντίγραφον
από το αντίγραφο του Ζάρου είχε κάνει
ο επίσης δάσκαλος Γ. Κ. Καλυβόπουλος.
Του
Πάτερ Κοσμά , που
στέκει πλάι-πλάι ισάξια με τους τρεις
ιεράρχες
ο αναγώστης θα ιδή παρακάτω επιστολή:
«
Ευγενέστατοι αγαπητοί μου αδελφοί , οι
κατοικούντες την χώραν Χάλιου, σας
ασπάζομαι και παρακαλώ τον Άγιον Θεόν
διά την ψυχικήν και σωματικήν σας υγείαν.
Εγώ, αδελφοί μου, ως δούλος ανάξιος
Χριστού του Θεού ημών περιερχόμενος
και διδάσκων το κατά δύναμιν τους
χριστιανούς με άδειαν των κατά τόπον
Αρχιερέων, ήλθα και εδώ εις την χώραν
σας και βλέποντας ότι δεν έχετε σχολείον
να διαβάζουν τα παιδιά σας χωρίς πληρωμήν,
επαρακίνησα τους Χριστιανούς και έδωσαν
τα κατά δύναμιν και προαίρεσιν διά το
σχολείον σας , πρέπει
δε και η ευγένειά σας
, πάντες
να βοηθάτε πάντοτε το σχολείον σας εξ
ιδίων πόνων ή κοινώς από την χώραν ή και
από βακούφια διά να λάβετε και παρά Θεού
τον μισθόν σας και τιμήν παρά ανθρώπων.
Είμαι και εγώ χρεώστης και παρακαλώ τον
Κύριον τον ευλογούντα τα πάντα να
ευλογήση και την χώραν σας και το
σχολείον και τα παιδιά σας και να σας
αξιώση να ζήσετε και εδώ καλά και θεάρεστα
και να σας βάλη και εις τον παράδεισον
να χαίρεσθε και να ευφραίνεσθε, να
δοξάζετε την Αγία Τριάδα. Αμήν.
Έλαβα
δε και επίτροπον , με την γνώμην πάντων,
τον κύρ Ρίζον του Δήμου και επιστάτας
και βοηθούς αυτού όλην την χώραν, μάλιστα
δε τον κύρ Κυριάζον του Ζήση και τον κύρ
Ιωάννην του Γκίκα και τον κύρ Ιωάννην
του Ζώτου και τον κύρ Κυριάζον του
Δημητρίου και τον κύρ Κώστα του Σπύρου
και τον κύρ Πάντον του Δήμου να κυβερνήσουν
το σχολείον καθώς ο Κύριος τους φωτίσει.
Ταύτα
και υγιαίνετε εν Κυρίω
(1779)
ΑΨΟΘ Ιούλιος
Κοσμάς
Ιερομόναχος και ευχέτης σας
Αν
όμως μεγάλο τμήμα του πληθυσμού κάτω
από τις ιδιόμορφες συνθήκες έχασε την
πίστην των προγόνων του, όμως οι εκδηλώσεις
του , αποτέλεσμα παραδόσεων αιώνων, δεν
έπαψαν να δείχνουν και να σελαγίζουν
αυτό το παρελθόν προ της μεταστροφής.
Ιδιαιτέρως αυτό συνέβαινε με τους
Λιάμπιδες. Οι Λιάμπιδες ήταν
καλοί, μα τους χαλούσαν οι Καστρινοί
αγάδες, που
τους είχαν όργανά τους.
Δανείζομαι
από τον Αραβαντινό ( Ιστορία Αλή Πασιά
του Τεπελενλή) δύο μπουγιουρντιά του
σπουδαιοτέρου από τους Λιάμπιδες, του
αρχηγού τους, του περιφήμου Πασιά των
Ιωαννίνων.
Ετοίμασε
η Ιωάννα Λουμπόνια, (Ιστορικός) με
πληροφορείες από το βιβλιο ΗΠΕΙΡΟΣ
(Λαογραφικά- Ηθογραφικά – Εθνογραφικά)
του Αλεξ. Χ Μαμμόπουλου, Αθήνα 1961, Τομος
Α, σελ 5-8
Απο την ιστορία της Ηπείρου: Μεσελέδες (Α' Μέρος)
Μεσελέδες
Α'
Τι είναι οι μεσελέδες ;
Σπειριά
σιτάρι, σπειριά νταρί, σπειριά αραποσίτι!
Γεννήματα του νου και της καρδιάς ,
παιδιά της μνήμης. Έρχονται από το βάθος
των αιώνων και κυλούν από τα γεροντικά
χείλη προτού τα σφραγίσει του θανάτου
το βαμπάκι και τα σκεπάσει του τάφου το
χώμα. Φτεροκοπούν από τα χείλη στ' αυτιά
και χάνονται στου χρόνου το αχνό σβύσιμο.
Μεσελέδες,
μουαμπέτι ελαφρό, αφήγηση χωρίς αξιώσεις,
που απλώνεται παντού, στο χώρο και στο
χρόνο, σε πρόσωπα και σε πράγματα.
Στοματικές
παραδόσεις, που μέσα σ' αυτές σπιθίζει
το πνέυμα. Συχνά συμπληρώματα της
ιστορίας.
Β'
Πού και πώς λέγονται ;
Στις
μακρές χειμωνιάτικες ώρες, που ξεφυλλίζουν
οι χωρικοί το καλαμπόκι, μεσελέδες λένε.
Χειμώνα στην παραστιά, που ξεφλουδίζουν
το ρεβίθι, μεσελέδες λένε. Στης εκκλησίας
το χαγιάτι, ύστερα από την απόλυση της
λειτουργίας, όταν το παγούρι του ρακιού
φέρνει γύρω από στόμα σε στόμα στους
λαμπροφορεμένους χωριανούς κι ενώ
μασουλάνε τα κόλλυβα του μνημοσύνου,
πάλι μεσελέδες λένε. Στο μύλο, που
περιμένουν ν' αλέσουν τα γεννήματα, στο
μεσοχώρι το γλυκό ανοιξιάτικο βραδυνό
τριγύρω- γύρω καθισμένοι στα πεζούλια
οι γερόντοι, στου νεκρού το ξενύχτισμα,
στα πογκανίκια και στα επιστρόφια του
γάμου οι συμπεθέροι, μεσελέδες λένε.
Λένε μεσελέδες κάθε πού θ' αδειάσουν
από της δουλειάς τον πικρό μόχθο.
Γ'
Πού αναφέρονται;
Θέματα των μεσελέδων
είναι πρόσωπα και πράγματα, η θρησκεία,
η παιδεία, το εμπόριο, οι πόλεμοι, το
έθνος, η δουλεία και η απελευθέρωση, τα
ήθη και τα έθιμα κι οι δοξασίες του λαού.
Ο μεσελές, ο λόγος
ο φιλοσοφημένος, το μολόγημα είναι πουλί
πετούμενο
που δεν γνωρίζει
σύνορα, που δεν έχει ανάγκη από διαβατήριο
για να διαβεί από τόπο σε τόπο κι από
στόμα σε στόμα.
«
Κίνησε ο Ρόβας κίνησε, μεσ' στη
Βλαχιά να πάη»
Σπίθα
από τ' ασημένια πέταλα τ' αλόγου κι ο
μεσελές παρακολουθεί τον ταξιδιώτη και
γυρίζει και γυρίζει στου χρόνου το
διάβα.
Δ'
Πώς μαζευτήκαν
; Λίγα λόγια επιμνημόσυνα. Ένα μπουκέτο
λουλούδια γι' αυτούς που
ζούνε.
Κατά την ωραία
συνήθεια του τόπου μας έμαθα να τιμώ
τους γερόντους καινα τους φιλώ το χέρι.
Σκεφτόμουν πάντα πως αυτοί, παρά την
αγραμματωσύνη, που έιχαν μερικοί, ήταν
σοφώτεροι από μένα. Αν έιχαν διπλάσια
χρόνια από μένα, ήταν δυο φορές ανώτεροί
μου, αν έιχαν τριπλάσια, τρεις φορές
ανώτεροί μου.
Έτσι κέρδιζα την
αγάπη τους, έτσι κέρδιζα την εμπιστοσύνη
τους.
Κατά το στάδιο της
συλλογής των μεσελέδων ποτέ μου δεν
προσπάθησα να διορθώσω κανέναν. Πάντοτε
επεδοκίμαζα με επιφωνήματα θαυμασμού
κάθετι που λέγαν. Έγραφα και ζητούσα
διασαφήσεις. Ποτέ δεν είπα σε κανέναν,
ότι τούτο δεν χρειάζεται ή εκείνο είναι
ανούσιο. Με υπομονή κατέγραφα και τις
παραμικρότερες ανοησίες ή και γεροντικές
κομπορρημοσύνες για να μη τους αποθαρρύνω.
Όταν σταματούσαν, τους υπέβαλα ερωτήσεις
και η γεροντική τους μηχανή άρχιζε και
δούλευε.
Ποτέ δεν πήγα
προγραμματισμένος με το μολύβι στο
χέρι. Η ανάκριση είναι πάντοτε ενοχλητική.
Η εργασιά άρχιζε πάντα σαν φυσιολογική
συνέπεια της συζητήσεως.
- Α! Να γράψουμε κι
αυτό γιατί είναι ωραίο! Να σώσουμε και
εκείνο γιατί είναι σπουδαίο!
Πολλοί δίναν την
ελπίδα πως θα ήταν μαντέμια γι' αυτή
τη δουλειά. Μάταιος κόπος. Παράδειγμα:
Ένας παπάς ανώνυμος εβδομήντα ετών,
τελειόφοιτος σχολαρχείου. Μόλις άρχιζε
η συζήτηση διαπιστώνονταν πως ήταν
ξερός, σαν την συκιά την κατάξερη, που
δεν κάνει ούτε σύκα , ούτε φύλλα!
Άλλοι πάλι ξέρουν
πολλά κι έχουν και αρχειακές πηγές στα
χέρια τους. Μα να φανούν γενναίοδωροι
ποτέ δεν το σκέφθηκαν. Γι' αυτούς ταιριάζει
η παροιμία της λυσσιασμένης σκύλλας,
που φέρνοντας γύρω σ' ένα σωρό κριθάρι,
ούτε αυτή τρώγει, γιατί δεν είναι η τροφή
της, μα ούτε το άλογο αφήνει να φάει,
παρά το γαυγίζει με επιμονή και το
διώχνει.
Πολλές φορές
στάθηκα τυχερός. Της τύχης αυτής γεννήματα
είναι οι μεσελέδες. Κερήθρες με κερί
και μέλι χρυσαφί της φτωχής μας ιστορίας
βοηθήματα και της λαογραφίας.
Ετοίμασε
η Ιωάννα Λουμπόνια, (Ιστορικός) με
πληροφορείες από το βιβλιο ΗΠΕΙΡΟΣ
(Λαογραφικά- Ηθογραφικά – Εθνογραφικά)
του Αλεξ. Χ Μαμμόπουλου, Αθήνα 1961, Τομος
Α, σελ 1-3.
Τετάρτη 9 Απριλίου 2014
Ποιοι θέλουν το Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό χωρίς μνήμη και ιστορία; Η μία όψη ενός παλιού νομίσματος
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Ενισχύστε οικονομικά την προσπάθεια μας!
-
Πέρασαν 30 χρόνια από την 18 η Απριλίου 1994, την «μαύρη νύχτα» στα χρονικά της μεταπολίτευσης στην Αλβανία σε βάρος της ...
Ετικέτες
ενημέρωση
(2161)
ενημέρωση-informacion
(1427)
Αλβανία
(904)
ορθοδοξία
(422)
ιστορία-historia
(374)
Εθνική Ελληνική Μειονότητα
(366)
ελληνοαλβανικές σχέσεις
(311)
ορθόδοξη πίστη - besimi orthodhoks
(277)
Εθνική Ελληνική Μειονότητα - Minoriteti Etnik Grek
(253)
Β Ήπειρος
(239)
ορθοδοξία-orthodhoksia
(234)
ορθόδοξη πίστη
(222)
εθνικισμός
(195)
διωγμοί
(162)
τσάμηδες
(122)
shqip
(119)
Κορυτσά-Korçë
(118)
Κορυτσά Β Ήπειρος
(103)
informacion
(100)
Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος
(97)
ορθόδοξη ζωή
(96)
ορθόδοξη ζωή- jeta orthodhokse
(76)
διωγμοί - përndjekje
(61)
ορθόδοξο βίωμα
(59)
εθνικισμός-nacionalizmi
(56)
ορθόδοξη εκκλησία της Αλβανίας
(55)
Ελλάδα-Αλβανία
(48)
Ι.Μ Κορυτσάς - Mitropolia e Shenjtë Korçë
(45)
ανθελληνισμός
(44)
Ελληνικό Σχολείο Όμηρος
(43)
πολιτισμός - kulturë
(43)
besimi orthodhoks
(40)
Γενικό Προξενείο Ελλάδος Κορυτσά
(39)
Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας - Kisha Orthodhokse Autoqefale Shqiptare
(37)
ιστορία ορθοδοξίας
(36)
βίντεο
(34)
Shqipëria
(32)
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821
(32)
κομμουνισμός- komunizmi
(30)
πνευματικά
(27)
Μητρόπολη Κορυτσάς - MItropolia e Korçës
(24)
πολιτική-politikë
(23)
απόδημος ελληνισμός-helenizmi i diasporës
(22)
αλβανικά
(21)
εκπαίδευση
(21)
Αρχαία Ελλάδα
(20)
helenët-Έλληνες
(19)
κομμουνισμός
(19)
Greqia
(17)
Βλαχόφωνοι Έλληνες
(15)