Ish-ministri i Jashtëm grek flet për takimet me Nanon e Berishën: Kur në Shqipëri nuk kishte Kushtetutë, kërkuam…

Nëse lexon apo dëgjon që ka njerëz në administratën publike që paguhen pa shkuar në punë, që shkojnë formalisht në punë dhe gjatë orarit zyrtar bëjnë punë të tjera, që ka zyrtarë që rezistencën më të fuqishme ndaj reformave e bëjnë me buzëqeshje dhe mos veprim, që shkojnë në Bruksel dhe ngaqë nuk njohiin asnjë gjuhë të huaj dhe përgjigjen vetëm me tundjen e kokës – mos mendoni se po flitet për Shqipërinë.

Eshtë Greqia e viteve 80. Rrëfimtari,- një veteran i politikës greke, por edhe asaj europiane Teodor Pangallos. 32 vjet deputet. Ish zv/kryeministri, ish ministër i jashtëm. Njeriu prezent në ciklonin e politikës greke dhe asaj të Bashkimit Europian gjatë viteve 80 dhe 90.

Në një llibër të pazakontë për nga stili i të shkruarit, i mbështetur ne anekdoda treguar mes miqsh- rrefëhet me sinqeritet brutal- jo vetëm politika greke, por edhe kulisat brenda BE. Vendimmarrja, përfitimet dhe sakfricat e të qenit anëtar i Unionit. Libri tregon çfarë do të thotë konkretisht të mbrosh interesat e vendit mes anëtarëve të mëdhenj, dhe pse pavarëissht retorikës antieuropiane dhe antiNATO që kishte mbërttyer Greqinë në vitet 80l, interesi më i mirë i vendit mbetej Bashkimi Europian dhe ky nuk është konkluzion historik, por edhe mendimi kryeministrit kohës që publikisht shprehej për daljen nga TPE.

Një llibër që duket se është shkruar edhe për klasën politike dhe publikun shqiptar.

Në një intervistë për #Përballë, Pangallos, i cili shprehet krenar që është arvanitas flet për marrëdhëniet historike mes dy vendeve, sfidat dhe rrugëtimin e përbashkët në të ardhmen.

INTERVISTA

Zoti Pangalllos është kënaqësi që kam rastin për t’iu intervistuar.

Edhe për mua zoti Lutfi të jem në televizionin publik. Ka qenë një nga ëndrrat e mia.

Ja që erdhi dita që kjo ëndërr të bëhet realitet.

* Po

E lexova librin tuaj brenda natës dhe duket sikur e keni shkruar për publikun shqiptar….

* Unë e kam shkruar librin për të dy vendet edhe pa e ditur që do të përkthehet në shqip. Për mua kjo do të thotë shumë. Nuk jam i sigurtë në mund të këshilloj dikë ta lexoj brenda natës, por është një libër që nuk është libër serioz në sensin që kam shkruar shumë ndodhi dhe anekdoda rreth asaj që ne i themi sot Europë dhe kam shkruar gjëra që askush tjetër nuk i ka shkruar më parë. Po mendoj se është një libër edhe për një audiencë më të gjerë.

Mënyra si është shkruar libri, të kujton më shumë rrëfenjat dhe anekdodat që dikush i thotë miqve të tij duke pirë një gotë verë…

* Po,…

* Kjo është përshtypja nga faqja e parë tek e fundit.

* Po, por ka edhe gjëra serioze brenda.

* Absolutisht.

* …rreth Europës dhe mendoj se është e rëndësishme për njerëzit që negociojnë tani pozitën e Shqipërisë në Europë, për të ditur ku po shkojmë? Çfarë është Europa. Europa është …interes… më së shumti. është…

* Jo rreth vlerave?

* është rreth interesit, biznesit. Ka nisur nga biznesi, por nuk është vetëm rreth biznesit, por gjithashtu rreth idealeve. Europa ka shumicën e kombeve në botë dhe shumicën e gjuhëve. çdo gjuhë paraqet karakterin kombëtar. Grekët janë krejt ndryshe nga suedezët dhe irlandezët janë krejt ndryshe nga polakët apo sllovakët apo bullgarët apo rumunët..

* Cfarë i mban bashkë…

* Ajo që i mban bashkë është interesi i përbashkët, sepse madhësia është një faktor në ekonominë e sotme- ekonominë globale. Por gjithashtu është edhe besimi në demokraci. Eshtë një komunitet i vendeve demokratike. Të drejtat e njeriut duhen mbrojtur në Europë dhe të drejtat e njeriut nuk janë çështje e shumicës, janë çështje e pakicës. Do të thotë se pakicat jo vetëm që kanë të drejtë të jetojnë në Europë, por duhet të jenë dhe të lira. Greqia është një vend të themi mesatar dhe Shqipëria është një komb i vogël në Europë dhe të jesh në Europë do të thotë të lëvizësh lirisht dhe lirisht të bësh biznes.

Zoti Pangallosh ju vini nga Greqia dhe përmendët një fjalë që do të thotë shumë për miliona njerëz në gjithë botën- demokraci. A po kalon demokracia në ditët e sotme një krizë të… moshës së mesme?

* Mendoj se demokracia është në krizë sepse tashmë është një formë qeverisje globale, me përjashtim të Koresë së Veriut dhe eventualisht Venezuelës apo Kuba, megjithëse edhe ajo po lëviz drejt demokracisë, plot vende të tjera e kanë orientuar veten drejt zgjedhjeve të lira dhe sistemit shumë partiak., por kjo ka të bëjë edhe me të drejtat e njeriut, siç ju thashë më lart të drejtat e njeriut duhet të mbrohen edhe atëherë kur lidhen ngushtësisht me pakicat, sepse shumicat bëjnë çfarë të duan, kanë qeverinë, miratojnë ligje në Parlament. Demokraci nënkupton që edhe pakicat kanë të drejtë të jenë të lira dhe aktive. Dhe për më tepër pakicat duhet të jenë të lira të kërkojnë rrugë dhe mjete për t’u bërë shumica apo pjesë e shumicës. Kjo është demokracia në botën bashkkohore.

* Ju folët për një komunitet interesash dhe në librin tuaj ju shpjegoni në detaje çfarë do të thotë praktikisht të jesh në Europë, cilat janë rregullat e lojës dhe po citoj apo më mirë po perifrazoj ato që ju keni cilësuar si “interes kombëtar” për gjëra shumë konkrete. Po e them këtë sepse në Shqipëri flitet për reforma, kuptohet BE si një leje për t’u futur në një klub të pasur, nënkupton gjëra të bukura, por jo shumë konkrete. Ju flisni në libër për shembull edhe për 100 rrënjë ulliri të tuat, fati i të cilave lidhej nga vendimi që do të merrej në Bruksel. Ωfarë mund të mësojnë zyrtarë dhe qeveritar të Shqipërisë në dëshirën për t’u afruar në Bashkimin Europian?

* Ju e dini që kur Spanja dhe Portugalia dëshironin të bëheshin….

* ..anëtarë!

* Anëtarë. Spanja ishte prodhuesi më i madh i vajit të ullirit në Europë në atë kohë bashkë me Italinë dhe Greqinë. Ata prodhonin shumë më tepër se Greqia dhe në Greqi nuk është se i kushtohej rëndësi kësaj sepse vaji ullirit këtu ishte i mirë, i lirë dhe i shëndetshëm. Por e them këtë se dua të jem krejt i qartë dhe i kuptueshëm. Unë thashë kam 100 rrënjë ulliri, sepse kjo nënkupton diçka për mua. Unë nuk jam bujk, nuk jam fermer… por kjo ka të bëj me identitetin tim. Unë prodhoj vetë vajin e ullirit, po ashtu e bëj vetë verën dhe mendoj se kjo është thelbësore për identitetin tim. Ndoshta ka njerëz në Shqipëri që e kuptojnë çfarë unë dua të them. Ju duhet t’i përshtateni konsumatorëve dhe përdoruesve edhe atëherë kur ata nuk janë korrekt. Për shembull unë këto ditë kam kërkuar verë shqiptare në restorante shumë të shtrenjta këtu në Tiranë, unë isha aty me botuesin dhe miqtë e mi dhe mikëpritja ishte shembullore dhe më thonin: nuk kemi verë shqiptare. Kemi vetëm verë italiane. Verën italiane që keni këtu e keni me cilësi mesatare.

* Mesatare në cilësi, por jo në çmim…

* Po, po flisja për cilësinë, cilësi mesatare dhe çmim shumë i shtrenjtë për këtë verë që unë kurrë nuk do ta pija në Itali dhe duhet të prodhoni verë të mirë siç keni prodhuar më parë, para se rregullat që do të vendosen do të disiplionojnë kuotat e prodhimit. Dhe sot mbetet vetëm të prodhoni verë siç keni prodhuar apo edhe verë më të mirë, me çmim më të ulët.. Kam qenë për herë të parë në Shqipëri si vëzhgues në zgjedhjet e vitit 1991…

Ndoshta ju nuk kishit lindur në atë kohë

Ahh jo, kisha lindur… nuk jam aq i ri.

* Ahh po, por ju e mbani që nuk ka qenë kohë e zakonshme, ka qenë kohë historike…të rinjtë ndoshta nuk e mbajnë mend… Verë e mirë prodhohej në kufijtë veriorë të Greqisë, çka do të thotë se në Jug të vendit ju mund të prodhoni verë shumë të mirë, mund të prodhoni vaj ulliri në Bregdet, përderisa prodhohet në Itali, prodhohet në Korfuz dhe nuk ka asnjë arsye pse të mos prodhohet edhe në Shqipëri. Duhet të mbroni interesat tuaja dhe të mbrosh interesat tuaja do të thotë që të bëni të pamundurën që të prodhoni, ndryshe mund të jeni pjesë e Europës pa patur pjesë në të. ….Europa nuk është institucion ndërkombëtar. Amerikanët bëjnë gabimin që e marrin Europën si një institucion ndërkombëtar, si OKB, si Kombet e Bashkuara. Nuk është kështu. Europa është dinamike, është si biçikleta. Nëse nuk lëviz biçikleta ndalet. Duhet të pedalosh gjithë kohën, që të qëndrosh duhet të lëvizësh gjithë kohën. Dhe lëvizja duhet të jetë gjithmonë përpara. Të duhet të ndryshosh zakonet dhe mentalitetin, ndonjëherë thjesht duhet të ndryshosh mënyrën e të menduarit. Ne arritëm ta bëjmë këtë në Greqi vetëm pjesërisht dhe tani po ballafaqohemi me pasojat sepse ne kemi qenë dorëlëshuar. Europa nuk është për ata që shpenzojnë. është për njerëzit që investojnë….

* …dhe kursejnë..

* Dhe kursejnë. Po.

* Ju keni thënë në një fjalim publik, në mos gaboj në vitin 2012 se njerëzit duan të shkojnë drejt së ardhmes sepse nga natyra janë të prirur për të qenë më mirë dhe ju thatë se gjatë 20 viteve që ikën çdo vit ishte më i mirë se viti paraardhës dhe për 20 vitet që do të vijnë njerëzit duhet të mësohen që viti që vjen do të jetë po aq i keq sa ai që ikën…

* E kam thënë shpesh dhe tingëllon pak e vështirë për njerëzit këtu në Shqipëri. Ju e dini çfarë është një shtet komunist, por në Greqi nuk kemi patur një ekonomi shtetërore komuniste…

* Por ju keni provuar “frutet” e sistemit komunist në Shqipëri sepse në vitin 1990 dhjetëra mijëra shqiptarë erdhën në Greqi…

* Po dhe ata na ndihmuan shumë dhe ne tani kemi edhe një lidhje tjetër në historinë e përbashkët të Shqipërisë dhe Greqisë. Shqiptarët erdhën nga Jugu. Kanë ardhur drejt Jugut edhe në të shkuarën tejet të largët dhe nëna e Aleksandrit të Madh ishte…

* …Ilire.

* …ishte shqiptare, do të ishte këtej sot nëse familja e saj do të mbetej në Shqipërinë e sotme. Ajo ishte princeshë e Molosit. Molosët ishin një prej fiseve ilire, vëllai i saj gjithashtu quhej Aleksandër dhe ajo përdori… të paktën legjenda thotë kështu, nuk e di a është e vërtetë, por kur ajo mësoi se Filipi i Maqedonisë kishte një grua tjetër më të re dhe priste një djalë që do të zëvëndësonte djalin e saj Aleksandrin, ajo e helmoi atë. Princesha e Molosit, kishte një lidhje të ngushtë me …helmin (qesh). Më pas shqiptarët erdhën nga viti 1000 deri në vitin 1200.

* Arvanitasit.

* Po, Arvanitasit që janë pjesë e familjes time dhe jam shumë krenar për të. Dhe (arvanitasit) luftuan së bashku me grekët kundër Perandorisë Osmane për pavarësinë e Greqisë dhe ende janë patriotë të përkushtuar dhe (shqiptarët) erdhën sërish si punëtorë dhe Greqia kishte nevojë për punëtorë për të punuar sidomos në zonat rurale, në ndërtim apo në aktivitete të tjera të rëndësishme. Pra kemi një histori, që i themi e përbashkët sepse është bazuar në fakte dhe jo thjesht nga ndonjë ideologji. Tanimë 800 mijë shqiptarë jetojnë në Greqi dhe shumica e tyre janë të rinj, shkojnë në shkolla, mësojnë si të jenë të suksesshëm në jetë. Disa prej tyre janë tejet të suksesshëm. Shqiptarët tanimë nuk janë, ata të disa viteve më parë, thjesht njerëz që kaluan kufirin për të punuar dhe për të mbajtur familjet e tyre, ata po bëhen shumë aktiv të strukturuar dhe shumë të rëndësishëm në jetën tonë të përditshme. Kemi kampion olimpik nga minoriteti shqiptar. Gjërat po ecin mirë.

* Nëse shohim të shkuarën, siç po bëni ju tani, 800 apo 1000 vite më parë ne mund të gjejmë shembujt që ju përmendët, revolucionin grek arvanitët që erdhën rreth vitit 1200, emigrantët në vitet 90 të shekullit të kaluar, .. në çfarë mase historia mund të jetë….

* Historia nuk mund të jetë gjithçka, por të ndihmon…

* Po, por nuk duhet të harrojmë përvojat e hidhura…duhen parë dy anët e monedhës.

* Zoti Erdogan, po thotë….unë e dëgjoj zotin Erdogan është pak i lodhshëm se flet shumë dhe thotë shpesh gjëra pa i menduar. Ai thotë ndonjëherë se njerëzit që jetonin në Perandorinë Osmane ishin subjekte të Sulltanit dhe jetonin të lumtur sepse gjithkush tolerohej. Fjala tolerim e ka një kuptim, sepse nëse ishe turk, ti ishe një lider, ishe pasha, ishe…, por kur nuk e pranoje sistemin nuk toleroheshe. Në rastin më të keq të ikte koka, ose në rastin më të mirë të ikte pasuria, të merrnin fëmijët. Ali Pasha i Janinës e kuptoi këtë. Ai ishte një kriminel i madh, por edhe njeri i madh, një politikan i madh me fuqi analizuese. Ai përdori Napoleonin që në atë kohë ishte i suksesshëm në Europë, e përdori sa kohë ishte i suksesshëm, e përdori Napoleonin për të krijuar një shtet multietnik dhe multifetar. Kjo është e ardhmja. Nuk duhet ta lemë fenë të na ndajë dhe mendoj se Shqipëria e ka për detyrë të shkojë në Europë edhe t’u mësojë të tjerëve se si duhet të jenë realisht tolerant, me fenë dhe me pozicionet e ndryshme të vendeve që përbëjnë komunitetin europian. Njerëzit duhet të lëvizin lirishëm dhe nuk duhet pyetur për origjinën e tyre etnike apo qëndrimet e tyre me synimin për t’u bërë një. Ne nuk duam që kombet të zhduken, ne duam të jenë të suksesshëm dhe të larmishëm në struktura multi kombëshe.

* Ajo që ju po thoni është të shohim të ardhmen përmes së shkuarës. çfarë duhet të shmangim nga e shkuara e cila nuk ka qenë gjithmonë e lavdishme…

* Në të shkuarën ka patur përpjekje për të unifikuar njerëzit përmes forcës. Nuk u bë kjo gjë vetëm në Ballkan, më e shumta e kombeve, gjermanët, francezët, italianët u bashkuan përmes forcës, përmes operacioneve ushtarake. Tani po përpiqemi të bashkohemi përmes tregtisë, shkëmbimeve, informacionit. Në këtë aspekt edhe kombet e vogla kanë për çfarë të na mësojnë.

* Për çfarë…?

* Nuk e di. Për tolerancën, për mikpritjen. Duhet të ketë tolerancë mes njerëzve të kulturave dhe traditave të ndryshme në Komunitetin Europian.

* Zoti Pangallos ju jeni një politikan i njohur në Shqipëri dhe në rajon, doja të dija çfarë ju shkon në mendje kur dëgjoni fjalët, shqiptar, Shqipëri?

* Shumë simpati. Shumë simpati, sepse nuk mendoj se jemi vëllezër, sepse vëllezërit nuk ekzistojnë në një botë shumë kombëshe, por nëse kemi një kushëri… jeni ju. Nëse diku ekziston një kushëri për ne. Ne nuk i përkasim familjes së kombeve të mëdha. Nuk jemi as latin, as gjermanik, as slllav, që janë familje të mëdha dhe janë krenar që i përkasin këtyre familjeve, por ne nuk i përkasim këtyre familjeve dhe ju po ashtu nuk i përkisni. Idea për ta bërë Shqipërinë një komb latin është e gabuar. Kjo tashmë është e provuar në të shkuarën dhe unë nuk dua të përsëris provat. Ajo çka ofron Italia shpesh është e mirë dhe ju ndihmon ju për të krijuar një ekonomi tregu, por ndonjëherë e bëjnë,…si të them…., të duket kapitalizmi nga pikpamja e cilësisë…. Unë mendoj se ju duhet të zgjidhni lirisht dhe të bëni zgjedhje që ju ndihmojnë si për historinë si për karakterin kombëtar dhe do të jeni të vlefshëm për konstruktin europian.

* Ju përmendët kushurinjtë dhe dua të bëj një pyetje përgjigjen e së cilës doja ta merrja pas një pushimi të shkurtër, në këtë rajon janë tri kombe, grekët, sllavët, shqiptarët, tri alfabete, grek, latin, cirilik dhe tre fe. Sa i përket kushërinjëve janë shqiptarët kushërinj të parë apo janë sllavët?

* Ata nuk janë kushërinj, janë familje tjetër. Grekët dhe shqiptarët kanë jetuar së bashku… ju përmendët tre alfabete. Unë po ju them se ka vetëm një alfabet dhe ju e përmendët, alfa do të thotë alfa dhe beta do të thotë beta.dhe cirilik ishte për priftërinjtë bizantinë dhe murgjit që morën alfabeti bizantin dhe bënë ndryshime për përdorimin e gjuhëve sllave dhe ju morët gërmat latine për shkruar fjalët tuaja… gjyshi im kishte korrespondencë me Zogun, Mbretin e Shqipërisë duke shkruar në shqip me gërma kapitale greke dhe e kuptonin njëri-tjetrin. Zogu nuk është konsideruar një njeri shumë inteligjent dhe gjyshi im do të gjykohet nga historia, por këtë gjë e bënë. Arvanitika sot që është ende gjallë në zona të largëta dhe tek më të vjetrit mund të dëgjosh rrëfenja në gjuhën arvanite dhe mund të gjesh transkripte ose në gërma latine ose në gërma greke, shumë më parë se alfabeti latin. Kemi një histori të përbashkët që është një histori europiane. Dhe duhet ta “shesim” këtë histori duke shfrytëzuar gjithë mundësitë që ofron sot kultura…

* Një pyetje që do të dëshiroja përgjigje pas publicitetit. Shqipëria dhe Greqia, a mendoni se ka probleme që duhet të mësohemi të jetojmë me to dhe jo t’i zgjidhim.

* Po.

* Zoti Pangallos në ngutje për të zgjidhur një problem ndonjëherë duket hapim probleme të tjera…

* Të jetosh me një problem është më mirë se sa të përpiqesh ta zgjidhësh atë me forcë. Askush nuk mund të përdorë forcën në ditët e sotme dhe mendoj se të jetosh me problemin, ndonjëherë bëhet e nevojshme. Por progres do të thotë të zgjidhësh problemin. Pra më mirë të jetosh me problemin se ta zgjidhësh me forcë, por sigurisht më mirë akoma ta zgjidhësh atë. Për shembull dua të them se falë kryeministrit Rama, që e di se ka vështirësi në Parlament sot…. Për disa vite ushtria italiane dhe ushtria greke luftuan me njëra-tjetrën në Shqipëri dhe forcat greke mbërritën në Vlorë e deri në Durrës e Elbasan si fitimtarë. Por humbën shumë njerëz. 20 apo 30 vite më parë italianët erdhën dhe ngritën varreza për të rënët e tyre…

* …ata i morën të rënët në luftë dhe i kthyen në Itali.

* Po.

* Nuk ngritën varreza këtu.

* Në disa raste ngritën monumente dhe varre..sidoqoftë. Kjo nuk ishte një çështje mes nesh. Ishte atëherë çështja e lejes që duhet të jepte Shqipëria për të mbledhur të rënët.

* Po.

* Për t’i identifikuar dhe për t’i varrosur. Leja u dha nga Shqipëria dhe jemi shumë falenderues. Ismail Kadare shkroi një libër…

* …Gjenerali ushtrisë së vdekur…

* ….po e kam lexuar disa vite më parë dhe e di si ka ndodhur dhe çfarë ka ndodhur. Ky nuk ishte një problem mes jush dhe nesh. Ky problem u zgjidh vitin e kaluar dhe ja pse unë dua të them publikisht faleminderit për kryeministrin Rama. E di që për shumë njerëz kjo histori nuk është e rëndësishme, por për disa është shumë e rëndësishme që të dinë që të rënët në luftë do të prehen në një varrezë aty ku dhanë jetën. Fakti që u dha një zgjidhje për problemin dëshmoi se ky ishte një problem i zgjidhshëm…

* Kur Charlsi Anglisë erdhi për vizitë në Greqi, disa javë më parë, ai duhet të shkonte te varrezat e ushtarëve të rënë britanikë dhe ishte një moment i mirë. Kështu që le të zgjidhim problemet që ende ekzistojnë dhe të forcojmë tregtinë që është më e fuqishme nga ç’mund ta mendojë kush mes vendeve fqinje dhe nuk duhet të imitojmë ministra apo kryeministra që duan të duken si heronj dhe që shfaqin pikpamje agresive, sepse në këtë mënyrë ju transformoni këta lidera në personalitete qesharake dhe ….

* Ju përmendët probleme që mund të trajtohen dhe të zgjidhen…

* Po.

* A shihni probleme që më mirë t’i lemë të flenë?

* Jo. Problemet që i lemë të flenë mund të zgjidhen përmes besimit të përbashkët në institucione. Shqipëria është në rrugën e mbarë për të qenë pjesë e institucioneve europiane, për shembull pranimi i vendimeve të gjykatës europiane dhe mendoj se kjo është gjë e mirë. Duhet t’i besojmë atyre. Ata nuk janë në xhepin tonë. Problemi është se ke besim në institucionet ndërkombëtare vetëm nëse je shtet ligjor dhe ky nuk është psh rasti Turqisë. Turqia nuk është shtet ligjor dhe ajo që mund të të ndodhë ty nuk është shkruar gjëkundi. Ju jeni gazetar dhe në Turqi disa dhjetëra gazetarë janë në burg. Ata nuk e dinë pse.

* Ju përmendni Turqinë?! Pse?

* Sepse Turqia në mënyrë sistematik përpiqet të vendosë hegjemoni në marrëdhënie….

* ..me vendet e rajonit.

* Po, me vendet e rajonit. Ata duhet të kuptojnë se mund të jenë aq popullor sa dëshirojnë, por nuk mund të jenë më lider në rajon.

* Kur Greqia u bë anëtare e BE-së, unioni kishte vetëm 10 anëtarë, ndërsa sot kemi një realitet tjetër, një familje e madhe me 28 anëtarë. Sa e lehtë/e vështirë është për Shqipërinë për të “luajtur” në këtë hapësirë.

* E dini, ju përmendët fjalën “lojë”. Nuk është lojë…

* Nuk ka hapësirë…

* Nuk ka hapësirë për propagandë apo për transferim të ëçështjeve të brendshme në Strasburg apo në Bruksel. Ne mësuam shumë nga pritshmëritë që kishim në lidhje me marrëdhëniet europiane dhe pjesë e këtij mësimi është shënuar edhe në librin që ndoshta u shërben negociatorëve të ardhshëm shqiptar.

* Kur Greqia u bë anëtare e BE-së në fillim të viteve ‘80, sipas alfabetit ju uleshit mes Gjermanisë dhe Francës..

* Po mes tyre….

* Dhe atëherë ministri jashtëm Gensher ju thoshte se jeni si lumi Rin që ndan Gjermaninë me Francën. Ku qëndron Greqia sot?

* Në atë moment i thashë zotit Gensher, jam shumë i lumtur sepse unë i bashkoja, lumi Rin, një lum i madh për kulturën europiane, unë “bashkoja” Gjermaninë dhe Francën që është një rol model për të luajtur dhe rol i dobishëm. Mendoj se kisha të drejtë. Gensher nuk mi përmendi më këto fjalë, por jam i sigurtë që ai luajti një rol unifikues me Gjermanisë dhe Francës sa kohë ishte gjallë dhe së bashku me kolegët francezë ja arriti të ketë sukses. Tani marrëdhëniet Franko – Gjermane janë fondamentale, janë faktor stabilizues për jetën europiane, për jetën politike europiane. Ne jemi pa luftë (në kontinent) për periudhën më të gjatë në histori. Dhe mendoj se marrëdhëniet e mira mes Gjermanisë dhe Francës janë themelore.

* Europa sot është ndryshe nga Europa e viteve 80- 90 ku ju keni qenë aktor, janë rritur liderët populistë, partitë nacionaliste, lojtarë të rinj, politikanë jo tradicional që kthehen në lider. Si e shihni ju të ardhmen e Europës.

* Ka ndodhur një ndryshim fondamental, që ishte kolapsi komunizmit. Ky ishte një vend i Enver Hoxhës. Dhe në kohën kur ne shkuam në Europë askush nuk mendonte se Enver Hoxha do të ishte akushi sot në Shqipëri, apo Tito në Jugosllavi apo…liderë të tjerë në Rumani dhe Bullgari. Ne atëherë menduam se kjo situatë nuk do të ndryshonte. Bashkimi Europian nuk ishte një operacion antikomunist në thelb, ishte krijuar për të dhën zgjidhje për probleme dytësore. Në atë kohë problemi kryesor ishte komunizmi. Ndodhi një ndryshim kryesor dhe ndodhi dhe ndryshimi i numrit të anëtarëve. Nuk mund të kishte më 12 anëtarë. Një numër i madh njerëzish u çliruan nga dominimi komunist. Gjithmonë ka patur ndryshime, …çështja e emigrantëve, po e bën gjithnjë e më të vështirë për të pranuar fakte të reja. Për shembull në Gjermani në një kohë të caktuar nuk ka patur turq dhe më pas një numër turqish shkuan në Gjermani- 5 milionë dhe tani janë 10% e popullsisë gjermane dhe nuk duket se janë shumë të dëshiruar për të ndryshuar- sa i përket pozicionit të grave dhe çështjeve të tjera kulturore që janë shumë të rëndësishme. Kjo do të thotë se ka një cak toleranca ku ju mund të përshtatni emigrimin me kusht që të mos ndryshojnë kushtet ekonomike dhe mënyra jetesës sepse atëherë nuk ke më vend. Emigrimi duhet të jetë si emigrimi shqiptar në Greqi, një mënyrë për të jetuar më mirë për tu pasuruar. Unifkimi europian përmes institucioneve ekzistuese është shumë i rëndësishëm, është një operacion me mjete paqësore dhe duhet të jetë universal, por të huajt janë të huaj dhe nuk mund të kesh pa fund emigrantë të huaj në vendin tënd. Problemi është se sot partitë fashiste po shfaqen në vende që nuk kanë fare problem me emigrantët. Në Norvegji nuk është se ka shumë emigrantë dhe kanë një nga partitë më të mëdha fashiste në botë. Mendoj se në të ardhmen partitë fashiste do të zhduken, ata do të thonë çfarë kanë për të thënë dhe kaq.

* çështja e politikanëve jo tradicionalë, çështja e lëvizjeve jo tradicionale që kthehen në parti, tashmë ka lojtarë të rinj në fushë, si Siriza në Greqi, lëvizja me 5 yje në Itali, Podemos në Spanjë. Cila është ideologjia sunduese e partive si Siriza?

* E dini që arsyeja pse unë jam kundër këtyre lëvizjeve të reja është se zakonisht ata nuk kanë ideologji, paraqesin një miks ideologjish, elementi unifikues..është se kur shihni të transferuar në vendin tuaj ide që kanë qenë zotëruese në vitet ‘30 apo ‘40, në Greqi apo në vende të tjera si Austria, kjo paraqet një situatë të rrezikshme… mendoj se është koha për të patur një diskutim serioz rrethe kësaj çështje. Mendoj se këto parti që përfaqësojnë shtresa margjinale të shoqërisë që përpiqen të vijnë në pushtet duhet të përjashtohen nga jeta politike, ashtu siç ka ndodhur shpesh herë edhe në të shkuarën.

* Si t’i përjashtosh?

* Duke mos i votuar.

* Aha.., duke mos i votuar, me zgjedhje duke i bërë thirrje votuesve. Zoti Pangallos ju jeni në politikë për më shumë se 3 dekada dhe tani jeni në pension. Pyetja është cili është çmimi që duhet të paguajë një njeri që është thellësisht i përfshirë në politikë?.

* Të pranosh kritikën. Mendoj se krijimi i partisë socialdemokrate nga Andreas Papandreu në Greqi krijoi mundësi, mundësi që unë i shfrytëzova, me sukses do të thoja sepse unë kam qenë 32 vjet në Parlament, i zgjedhur në të njëjtën zonë, pranë Athinës.

* Kur nisët t’i shërbenit vendit tuaj në pozicionin e zv/ministrit të Tregtisë në fillim të viteve ‘80, në librin tuaj thoni se një nga momentet më emocionuese ishte kur patë të shkrua në mure në Athinë parrullën: Rroftë Ministria e Tregtisë, për shkak të disa veprimeve konkrete në favor të publikut, si ndalimi i reklamave për lojërat dhe ushqimet e pashëndetshme për fëmijët. Por realiteti është, siç edhe e keni përmendur se 10 vite më pas reklamat u kthyen në televizion. Një hap para, dy hapa pas?!!

* Po, por mësimi është se duhet të luftoni gjithë kohën.

* Të luftosh gjithë kohën?

* Kur ndalon së luftuari… Ju e njihni betejën e Herkulit me Hidrën, mostrën me 3 koka, një kokë luani, një kokë gjarpri, një kokë dhie. Sa i prisnin një kokë, lindnin dy koka të tjera….është betejë e vazhdueshme….

* Në atë kohë përballeshim edhe me një problem me prodhuesit e bukës. Atëherë kishim shumë biznese të vogla familjare që prodhonin bukë. Bënin bukë, por rregullat ishin të shumta dhe kini parasysh se buka ishte “ushqimi” përditshëm për shoqërinë. Furrtarët nuk pranonin asnjë negocim dhe paralajmëruan edhe grevë. Unë i paralajmërova furrtarët të bënin bukën gati përndryshe do të dërgoja ushtarë në furra të gatuanin dhe të shpërndanin bukën me çmim fiks. Ishte një veprim që përmbante një dilemë të madhe, i ngjashëm me reagimin që ti pret nga organizmi kur i jep një ilaç të ri.. Tashmë tregu i bukës në Greqi është i rregulluar. Ka konkurrencë. është buka masive, por ka edhe bukë të cilësive të tjera….

* Kur ju përshkruani Greqinë e viteve 80 apo më mirë të themi, administratën publike të Greqisë, njerëz që nuk shkojnë në punë por që marrin rrogë, njerëz që shkojnë në Bruksel, por nuk dinë anglisht…

* Po..

* Njerëz që paraqiten në punë dhe pjesën tjetër të ditës bëjnë punë të tjera, duket sikur ke shkruar për Shqipërinë e viteve 2000, – 2010.

* Kam të njëjtën ndjesi. Na duhet të përballemi me sistemi klientelist politik. Jemi të dobët. Nuk kemi industri. Njerëzit kërkojnë mundësi dhe thonë hajt ta shtyjmë. Nuk ka gjë të re me klientelizmin e ka thënë me kohë Aristoteli. Bëjmë zgjedhje, votojmë çdo katër vjet dhe përpiqemi të ofrojmë zgjidhje…

* çfarë mund të mësoj Shqipëria nga gabimet e Greqisë dhe po i referohem, veçanërisht krizës ekonomike greke. A mund të mësojmë diçka prej saj? A mësoi vetë Greqia nga kjo krizë?

* Sigurisht që mësuam. Modernizimi politikave ka qenë pezull për një kohë të gjatë sepse bezdiste lojtarët politik dhe gjithë sistemin politik. Ju e dini që ndryshimi has në shumë rezistencë dhe në të njëjtën kohë janë hapa të nevojshme që duhen marrë.

* Një nga gjërat që më ka bërë më shumë përshtypje në librin tuaj është momenti kur si zyrtar i ministrisë së jashtme, si i ri që ishit shkuat te Andreas Papandreu dhe e pyetët: cilat janë objektivat politik..

* …Po se në atë kohë ishim me Kostas Simitis, që më vonë u bë kryeministër. Papandreu ishte shprehur në favor të largimit nga Bashkimi Europian dhe NATO dhe të bëheshim rajon autonom, të kishim tregti me Europën si Norvegjia, dhe po flisnim për modelin Norvegjez…

* Po kjo ishte retorika në fushatën e zgjedhjeve…

* Unë u zgjodha për herë të parë dhe i thashë atij (kryeministrit Papandreu). Si do të pranoj unë postin që po më ofron (zv/ministër i jashtëm) nëse kemi qëndrime shumtë ndryshme. Dhe ai më pyeti: për çfarë diferencash po flet?! Nuk kemi dallime. Do t’i lemë gjërat kështu si janë. Atëherë i thashë: çfarë politike do të ndjekim. Ai më tha: do të qëndrojmë në BE dhe do të djersitim të përfitojmë sa të mundemi dhe unë i thashë: po njerëzit ju kanë duartrokitur kur thatë: do të largohemi. Papandreu tha: do të rrimë në të njëjtën lagje (unioni) që na ka lënë Karamanlis. Ata nuk do të na votonin ne nëse ne vërtet do të iknim nga NATO dhe institucionet europiane. Atëherë e pyeta: po atëherë pse na duartrokisnin, nëse nuk na merrnin seriozisht. Ai më tha: ata donin të dëgjonin këto fjalë, por jo t’i bënim realitet. Ne jemi në Europë dhe duhet të negociojmë për interesat tona.

* Kur ke shkruar për politikanët është një fjali që më duket interesante, për politikanë të lartë: ata ndonjëherë nuk janë të sinqertë as me veten.

* Nuk janë sepse përpiqen të bindin njerëzit dhe janë disa politikanë

* disa..

* Politikanët janë njëlloj në gjithë botën, sa më shumë përpiqen të organizojnë lehtësisht jetën politike në përputhje me atë që duan njerëzit. Ata që mendojnë vetëm të kënaqin votuesit, nuk kanë të ardhme do të zhduken. Ju e dini ka politikanë që kanë bërë çfarë kanë dashur- Micotaqis. Ai shkoi në qendër, shkoi në të djathtë. U bë kryeministër i së djathtës. Na ka sulmuar ne. Ishte 90 vjeç…

* Pyetja e fundit që doja të bëja ka të bëj me marrëdhëniet me median. Ju keni thënë se preferoni më mirë marrëdhënie të keqe por sinqeritet se sa rastin kur njëra dorë lan tjetrën- si i thonë fjalës.

* Unë kam thënë edhe diçka tjetër. Kam thënë se më mirë preferoj shtypin e skandaleve sesa mungesën e shtypit.

* Pse?

* Sepse kritika është e nevojshme për demokracinë dhe nuk është sekret që ndryshimi në Bashkimin Sovjetik nisi nga zoti Gorbaçov me dy sllogane: perestrojka dhe gllasnost. Perestrojka nënkuptonte reformë të sistemi politik, zgjedhje me shumë kandidatë dhe glasnost ishte transparenca- pra të thuash të vërtetën rreth gjërave pavarësisht se pëlqehen apo jo nga njerëzit. Sigurisht zoti Gorbaçov humbi, por ai ishte një element tranformues i sistemit të Bashkimit Sovjetik dhe njëri pas tjetrit vendet që kishin adoptuar sistemin sovjetik dështuan si në Shqipëri dhe pjesa tjetër është histori.

* Kur vini në Shqipëri ju takoni miq të vjetër, si Fatos Nano dhe Sali Berisha, si i gjetët ato?

* Janë miq të vjetër, miq që kanë transformuar sistemin, i kam takuar që kur kam ardhur në Shqipëri. Janë në politikë, janë më të rinj se unë. Mbaj mend që në Shqipëri nuk kishte kushtetutë dhe ne kërkuam përmes ministrisë së jashtme një njeri shumë të rëndësishëm, konstitucionalistin e njohur Dhimitër Cacos që shkroi kushtetutën, duke marrë më të mirën nga gjithë kushtetutat që njihte dhe ishte njeri që njihte gjithë kushtetutat. Shqipëria e ka një kushtetutë të mirë që duhet zbatuar, jo ta ndërroj shpesh.

* Fjalë/mesazh për publikun shqiptar?

* Shpresoj që niveli jetesë të vijë gjithnjë e duke u rritur. E di që keni plazhe dhe vende shumë të mira. Personalisht më pëlqejnë plazhet. Shpresoj dhe uroj që shumë shqiptarë të vijnë për pushime në Greqi. E di që keni kaluar vështirë në transformimin e vendit.

Λόγοι αλήθειας προς Έντυ Ράμα... - Fjalë të vërteta me marrës Edi RAMËN......!

Η εκλογή του Έντυ Ράμα στη θέση του Πρωθυπουργού της Αλβανίας συνδέθηκε, από την πρώτη στιγμή, με ανιστόρητες εθνικιστικές και αλυτρωτικές φωνές εναντίον της Ελλάδας, υπονόμευση των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων των Ελλήνων που ζουν, από καταβολής κόσμου, στις πατρογονικές εστίες τους και πολλά άλλα. Οι εσωτερικές σκοπιμότητες που υποκρύπτονται σε αυτή τη συμπεριφορά είναι εμφανείς. * * *   Στην παρούσα, όμως, φάση που οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας για την επίλυση σειράς εκκρεμών θεμάτων βρίσκονται σε εξέλιξη, ώστε να υπάρξει η σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας για την ένταξη της γείτονος χώρας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, θεώρησα ωφέλιμο, σημειολογικά, να δημοσιοποιήσω ένα άγνωστο γεγονός. Πρόκειται για τη στάση της επίσημης Ελλάδας απέναντι στους εξαίρετους γονείς του Αλβανού Πρωθυπουργού, Κριστάκ και Ανέτα Ράμα, επιφανή γλύπτη και γιατρό αντιστοίχως. Η Ανέτα Ράμα έλκει την καταγωγή της από το χωριό Βούνο της Χειμάρας εξού και τα άπταιστα ελληνικά της. Το ζεύγος Ράμα, στα μέσα της 10ετίας του 1990, επέλεξε τα Ιωάννινα για τη διερεύνηση των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε. Με την άφιξη στα Ιωάννινα ο Κριστάκ Ράμα ήλθε, αμέσως, σε επαφή με φοιτητές του από τη Σχολή Καλών Τεχνών των Τιράνων, έγινε δε αποδέκτης της ελληνικής φιλοξενίας στο σπίτι του Μιχάλη Παπανικολάου (γεωπόνου) και της συζύγου του Σύλβιας (ιατρού γυναικολόγου). Τις συστάσεις για το ζεύγος Παπανικολάου ο Κριστάκ Ράμα είχε πάρει από φίλο του, που παλαιότερα υπηρετούσε στην Πρεσβεία της Αλβανίας στο Βουκουρέστι. Ο Μιχάλης Παπανικολάου βρέθηκε μικρό παιδί και σπούδασε στη Ρουμανία ως πρόσφυγας λόγω του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα. Στην ιδιαίτερη πατρίδα του επέστρεψε οικογενειακώς, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ύστερα από αναγκαστική «ξενιτεία» τριάντα και πλέον ετών. Στο «Νοσοκομείο Χατζηκώστα», το οποίο επισκέφθηκε το ζεύγος Ράμα για την παροχή των ιατρικών υπηρεσιών, την Ανέτα Ράμα ανέλαβε η ιατρός γυναικολόγος Σύλβια Παπανικολάου και τον Κριστάκ Ράμα ομάδα ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων. Οι υπηρεσίες που τους παρασχέθηκαν ήταν άψογες. Δεν υπήρξε, βεβαίως, κανενός είδους ξεχωριστή αντιμετώπιση. Τις ίδιες ιατρικές υπηρεσίες απολάμβαναν και χιλιάδες απλοί Αλβανοί πολίτες και στα δύο νοσοκομεία της πόλης των Ιωαννίνων. Για τούτο και η επίσημη βράβευσή τους από τη Δημοκρατία της Αλβανίας με το μετάλλιο “Μητέρα Τερέζα”, την ύψιστη τιμητική διάκριση της φίλης χώρας. * * *  Αυτά τα ολίγιστα με αποδέκτη τον Πρωθυπουργό της Αλβανίας Έντυ Ράμα, ο οποίος αρέσκεται σε παραδειγματικές αναφορές διάφορων γεγονότων κατά την εκφορά του δημόσιου λόγου του. του Μιχαήλ Παντούλα https://www.proinoslogos.gr/

Zgjedhja e Edi Ramës në vendin e Kryeministrit të Shqipërisë, u lidh, në çastet e para, me zërat nacionaliste jo-historike  dhe irredentiste kundër Greqisë, shkelje të të drejtave themelore të grekëve që jetojnë, që prej krijimit të botës, në vatrat e tyre paraetërore dhe shumë të tjera. Qëllimet e brendshme që fshehen në këtë sjellje janë të dukshme. *** Por, në fazën e tanishme, kur dhe bisedimet ndërmjet Greqisë dhe Shqipërisë për zgjidhjen e një rradhe të gjatë çështjesh që kanë mbetur varuru, në mënyrë që të ketë dhe një aporvim të Greqisë për integrimin e vendit fqinj në institucionet europiane, e konsiderova të nevojshme,  nga pikpamja simeologjike, që të bëj publike një ndodhi të panjohur. Bëhet fjalë për pozicionin e Greqisë zyrtare përballë prindërve të shkëlqyer të Kryeministrit,Kristaq dhe Aneta Rama, një skulptor të njohur dhe mjeke respektivisht. Aneta Rama  e ka origjinën nga fshati Vuno i Himarës, për këtë arsye ajo flet dhe greqishten në mënyrë të shkëlqyer. Çifti Rama, gjatë mesit të dhjetëvjeçarit të 1990, zgjodhi Janinën që të kontrrollonte porblemet shëndetësore të cilat përballonte. Me mbërritjen në Janinë të Kristaq Ramës, menjëherë, duke erdhur në kontakt me studentët e Shkollës së Arteve Të Tiranës, pranoi mikpritjen helene në shtëpinë e Miha Papanikolaut (Agronom) dhe bashkëshorti i Silvias (Mjeke Gjinekologe). Rekomandimet për çiftin Papanikolau, Kristaq Rama i kishte marrë nga miku i tij, që më herët shërbente në Ambasadën Shqiptare në Bukuresht. Mihali Papanikolau, në moshë të vogël u gjend në Rumani dhe studioi atje,  si emigrant për shkak të luftës civile në Greqi. Në atdheun e tij të veçantë, u kthye familisht, në fillimet e viteve 1980, pas një "emigrimi" të detyruar prej 30 vjetësh. Në spitalin "Hatzikosta" të cilin e vizitoi çifti Rama për marrjen e shërbimeve mjekësore, Aneta Ramën e mori përsipër mjekja gjinekologe Silvia Papanikolau dhe Kristaq Ramën një grup mjekësh të specialiteteve të ndryshme. Shërbimet që ju dhanë ishin të shkëlqyera. Nuk ekzistonte, sigurisht, asnjë lloj trajtimi i veçantë. Të njejta shërbime mjekësore që përfitonin dhe mijëra qytetarë shqiptarë të thjeshtë në të dyja spitalet e qytetit të Janinës. Për këtë arsye dhe nderimi i tyre nga Republika e Shqipërisë me çmimin "Nënë Tereza", që është dhe nderimi maksimal i vendit mik. **** Këto pak fjalë, me marrës, Kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama, të cilit i pëlqen që të përmendë ngjarje të ndryshme si shembuj, gjatë fjalimeve të tij publike.    Nga Mihail Pandula Përktheu, përshtati  Pelasgos Koritsas

Η Αλβανία θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία.(βίντεο) - Shqipëria duhet të zgjedhë mes BE-së dhe Turqisë së Erdoganit (video)

The Globalist έχει αφιερώσει ένα άρθρο που αναφέρεται στις στενές σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ της Αλβανίας και της Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το άρθρο με τίτλο "Οι Αλβανία θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ της Ε.Ε και της Τουρκίας", περιγράφει συνοπτικά τους στρατηγικούς τομείς της Αλβανίας που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Τουρκίας. "Οι τουρκικές επενδύσεις στην Αλβανία είναι επιλεκτικές και στρατηγικά μελετημένες. Αυτές περιλαμβάνουν την κατοχή της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας στην χώρα, υδροηλεκτρικούς σταθμούς, το εργοστάσιο παραγωγής και επεξεργασίας σιδήρου,  το κεντρικό δίκτυο τηλεφωνίας "Albtelecom" το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας “Eagle Moblile”,γράφει ο αρθρογράφος Μπέν -Μέιρ. The Globalist τονίζει πως ο σκοπός του Ερντογάν είναι να προσφέρει στην Αλβανία κάποιες μικρές δόσεις οικονομικής ανάπτυξης, μέχρι την στιγμή που η χώρα θα υποκύψει εντελώς σ' αυτόν. Ο αρθρογράφος  προειδοποιεί τα Τίρανα πως η Βρυξέλλες δεν θα δεχτούν κανένα νέο μέλος που είναι στενά συνδεδεμένο με την Άγκυρα. "Όπως και να έχει, εάν η Αλβανία βλέπει προς την ΕΕ, έτσι όπως και επίσημα δηλώνει, θα πρέπει να είναι προσεχτική σ΄αυτά που επιθυμεί. Δεν πρέπει να επιτρέψει στον Ερντογάν να ελέγξει την  χώρα. Η ΕΕ, δεν πρέπει να δεχτεί κανένα νέο μέλος που είναι σοβαρά συνδεδεμένο με τον Ερντογάν, ιδιαίτερα τώρα που η βασική  επιθυμία του  να επικρατήσει σε όλα τα Βαλκάνια είναι εξόφθαλμη" Αυτό δεν φαίνεται να ανησυχεί τον πρωθυπουργό της Αλβανίας, Έντι Ράμα. Γνωστός για τις στενές του σχέσεις με τον Ερντογάν, αυτός είναι ο μόνος ηγέτης από την Ευρώπη που έλαβε μέρος στο γάμο της κόρης του. Τώρα συζητά το χτίσιμο ενός τουριστικού αεροδρομίου στην Αυλώνα" γράφει ο Μέιρ. Αφού εκφράζει τις ανησυχίες για την συμμετοχή των τούρκων στην αλβανική θρησκευτική ζωή, το άρθρο κλείνει με την ξεκάθαρη προειδοποίηση : "Εάν η Αλβανία συνεχίσει να οικειοποιείται με τον Ερντογάν, η πόρτα της ένταξης την ΕΕ θα κλείσει" . ... Μετέφρασε, ετοίμασε, προσάρμοσε  ΠΕΛΑΣΓΟΣ ΚΟΡΥΤΣΑΣ

The Globalist i ka kushtuar një artikull lidhjeve të ngushta që ekzistojnë midis Shqipërisë dhe Turqisë së Rexhep Taip Erdogan. Artikulli me titull “Shqipëria duhet të zgjedhë midis Bashkimit Evropian dhe Turqisë”, bën një pasqyrë të shkurtër të sektorëve strategjikë në vendin tonë që tashmë janë nën kontrollin e Turqisë. “Investimet turke në Shqipëri janë selektive dhe të llogaritura në mënyrë strategjike. Ato përfshijnë pronësinë e bankës së dytë më të madhe në vend, hidrocentrale, metalurgjikun, si dhe ish-operatorin shtetëror ‘Albtelecom’ apo kompaninë celulare “Eagle Moblile”, shkruan autori Alon Ben-Meir. The Globalist thekson se qëllimi i Erdogan është që t’i ofrojë Shqipërisë disa doza të vogla zhvillimi ekonomik, deri sa vendi t’i nënshtrohet totalisht atij. Autori paralajmëron Tiranën se Brukseli nuk do të pranojë asnjë anëtar të ri që është i lidhur ngushtë me Ankaranë. “Gjithsesi, nëse Shqipëria është duke parë drejt Bashkimit Evropian, ashtu siç thuhet zyrtarisht, duhet të tregohet e kujdesshme në atë që dëshiron. Nuk duhet të lejojë Erdoganin të dominojë vendin. BE nuk do të pranojë asnjë anëtar të ri që është thellësisht i lidhur me Erdogan, veçanërisht tani që dëshira e tij e zbuluar për të dominuar Ballkanin mund të shihet nga të gjithë. Kjo nuk duket se e shqetëson kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama. I njohur për lidhjet e ngushta me Erdogan, ai ishte lideri i vetëm nga Evropa që mori pjesë në dasmën e vajzës së Erdogan. Tani ai po negocion ndërtimin e një aeroporti turistik në Vlorë”, shkruan Meir. Pasi ngre shqetësimin edhe për përfshirjen e turqve në jetën fetare shqiptare, artikulli i kësaj media mbyllet me paralajmërimin e qartë se, “nëse Shqipëria vazhdon të familjarizohet me Erdogan, dera e anëtarësimit në BE do të mbyllet”…tpz…

Η Αλβανία του Ερντογάν και του Ράμα!- Shqipëria e Erdoganit dhe e Ramës! from Pelasgos Koritsas on Vimeo.

Η ταυτότητα των Αλβανών στην Ελλάδα-Identiteti i shqiptarëve në Greqi.

Η ταυτότητα των Αλβανών στην Ελλάδα Η πιο πρόσφατη και πιο άρτια φετινή μελέτη δείχνει ότι οι Αλβανοί μετανάστες ενσωματώθηκαν στην ελληνική κοινωνία ταχύτερα και πληρέστερα από κάθε άλλη ομάδα ξένων μεταναστών.[1] Αντιγράφουμε: Οι μετανάστες έχουν γίνει οργανικό στοιχείο της τοπικής κοινωνίας και η ενσωμάτωση τους προκύπτει από τις ίδιες διαδικασίες που ορίζουν τις ζωές των ντόπιων. Καθώς οι Αλβανοί μετανάστες έχουν ενταχθεί σε μεγάλο βαθμό στις τοπικές κοινωνίες θα ήταν ίσως άκαιρο να συζητάμε για αλβανική κοινότητα στην Ελλάδα, καθώς οι περισσότεροι εμφανίζονται διασκορπισμένοι στον αστικό και περιαστικό ιστό χωρίς ιδιαίτερα κοινωνικά δίκτυα ενεργοποιημένα μεταξύ τους. Δεν προβάλλουν ιδιαίτερα την εθνική ταυτότητα, η οποία δεν φαίνεται να είναι ένας ισχυρός συνδετικός κρίκος που να τους συσπειρώνει στην καθημερινή τους ζωή. Οι Αλβανοί στη μεγάλη πλειοψηφία τους προσαρμόζονται, αποφασίζουν να ζήσουν εδώ, μαθαίνουν αμέσως ελληνικά και εντάσσονται. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το ποσοστό των μαθητών με αλβανική καταγωγή/υπηκοότητα που φοιτούν στα ελληνικά σχολεία φτάνει στο 71,5% του συνόλου των αλλοδαπών μαθητών. Το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών αναφέρει ότι 100.000 Αλβανοί μετανάστες έχουν τελειώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και 20.000 είναι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης. Οι γονείς ωθούν τα παιδιά τους στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, στην απόκτηση πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και, σε αρκετές περιπτώσεις, τους αποτρέπουν από το να χρησιμοποιούν την αλβανική. Η διαδικασία συγκρότησης της ταυτότητας των Αλβανών διαφοροποιείται με βάση τα βιώματά τους και τις ηλικίες. Από την επιτόπια έρευνα προκύπτει ότι οι Αλβανοί δεύτερης και, πλέον, τρίτης γενιάς βρίσκονται σε μια ενδιάμεση συνθήκη. Αναφέρει ο Δώρης Κυριαζής: Η δεύτερη και η τρίτη γενιά παραμένουν Αλβανοί αλλά τρόπον τινά Αλβανοί, αρχίζουν και ενσωματώνουν στοιχεία ελληνικότητας, δηλαδή συνδυάζουν πια, είναι κάτι που βρίσκεται στο ενδιάμεσο, πιστεύω πως μάλλον αγαπάνε περισσότερο την Ελλάδα ως τη χώρα που μεγάλωσαν και ζούμε και εντάξει έχουν και από ακούσματα από επαφές από ταξίδια και ένα είδος σχέσης ξανά πνευματικής με την άλλη χώρα την Αλβανία. Θα πρέπει να γίνουν έρευνες για να επαληθευτούν, αυτή η κατηγορία των ανθρώπων με διπλή ταυτότητα και αν μου επιτραπεί ο όρος και τη διπλή πατρίδα. Χαρακτηριστικά μας αναφέρει ένας πληροφορητής: Λέει το παιδί μου εγώ πατέρα έρχομαι στην Αλβανία μαζί σου και με λένε το ελληνάκι. Είμαι στην Ελλάδα στο σχολείο και με λένε το αλβανάκι. Με ρωτάει το παιδί μου, πατέρα εγώ τι είμαι. Εγώ σαν πατέρας δεν ξέρω τι να του απαντήσω, εσείς ξέρετε να του απαντήσετε; Ακόμη όμως και σε πιο σύντομες επισκέψεις στην χώρα καταγωγής, οι οποίες δεν συνδέονται με κάποιου είδους μόνιμη εγκατάσταση, τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει στην Ελλάδα δεν φαίνεται να βρίσκουν κάποιο κοινό στοιχείο. Αναφέρει ένας άλλος πληροφορητής μας: Δηλαδή τα παιδιά και όταν πηγαίνουν στους παππούδες πηγαίνουν μία φορά το χρόνο δυο-τρεις μέρες και αυτά όταν ήταν μικρά, τώρα όσο μεγαλώνουν δεν πηγαίνουν καν, οι περισσότεροι παππούδες έχουν πεθάνει οι σχέσεις πλέον με τη χώρα αυτή είναι σχεδόν μηδενικές οπότε πιστεύω αυτή η γενιά έχει ενταχθεί πλήρως στην ελληνική κοινωνία είναι μόνο μία ανάμνηση η Αλβανία για αυτούς. Οι δυσμενείς αναπαραστάσεις στο δημόσιο λόγο και οι κρατικές πολιτικές δεν βοήθησαν ιδιαίτερα στην ένταξη των μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες. Όπως παρατηρούν η Triandafyllidou και Veikou το 2002, η απροθυμία του Ελληνικού Κράτους να διαχειριστεί την μετανάστευση ως ένα μακροπρόθεσμο φαινόμενο αρχικά καθώς επίσης η έλλειψη ενός πλαισίου πολιτικών ακόμη και 10 χρόνια μετά το πρώτο μεγάλο κύμα δείχνουν ότι υπάρχει σχέση μεταξύ αυτών και του εθνικοπολιτισμικού ορισμού της ελληνικής ταυτότητας. Ο μεταναστευτικός νόμος 2910/2001 χορήγησε ίσα δικαιώματα με αυτά των Ελλήνων στους ξένους πολίτες που διαμένουν νόμιμα στη χώρα, όσον αφορά στην εθνική ασφάλιση και κοινωνική προστασία. Ο ασφαλιστικός φορέας που καλύπτει τους περισσότερους μετανάστες είναι το Ι.Κ.Α. Οι παροχές που δικαιούται ο ασφαλισμένος και τα εξαρτημένα μέλη της οικογένειάς του είναι ίδιες με αυτές των Ελλήνων ασφαλισμένων:  ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, νοσοκομειακή περίθαλψη, επίδομα ασθενείας, ατυχήματος, μητρότητας, σύνταξη και λοιπές παροχές. Έως τότε το έλλειμμα της ιατρικής ασφάλισης των Αλβανών αναπληρώθηκε από τη συνδρομή των ίδιων των ιατρών στα δημόσια νοσοκομεία. Πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία υπήρχε παράτυπα, ιδιαιτέρως για επείγοντα περιστατικά, αλλά διέφερε ως προς την ποιότητα και το εύρος της πρόσβασης. Πολλοί Έλληνες ιατροί καθώς και Έλληνες πολίτες στάθηκαν αρωγοί σε προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζαν οι Αλβανοί, σε αντίθεση με άλλες εκδηλώσεις του δημόσιου βίου, όπου η ρατσιστική διακριτική αντιμετώπιση των Αλβανών ήταν έκδηλη. Τα σχόλιά τους για τους Έλληνες ιατρούς στο Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι εγκωμιαστικά. Μεγάλη αλλαγή στον μεταναστευτικό χάρτη της Ελλάδας αποτελεί η αύξηση των Μουσουλμάνων μεταναστών με την «προσφυγική κρίση». Το έντονο κλίμα του «αντι-αλβανισμού», του ρατσισμού κατά των Αλβανών άρχισε να υποχωρεί και να υποκαθίσταται από το ρατσισμό έναντι των μουσουλμανικών μεταναστευτικών και προσφυγικών πληθυσμών, το οποίο σηματοδότησε μεγαλύτερη κοινωνική ένταξη των Αλβανών μεταναστών που παραμένουν σήμερα η πολυπληθέστερη κοινότητα μεταναστών στην Ελλάδα. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών κατοικεί σε αστικά κέντρα, κυρίως, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Ως συνέπεια της οικονομικής κατάστασης, ένα ποσοστό αυτών ταξιδεύει σε χώρες της Ε.Ε. αναζητώντας εργασία. Ένας αριθμός των Αλβανών μεταναστών αποφασίζει τα τελευταία χρόνια να επιστρέψει στη χώρα καταγωγής προκειμένου να αναζητήσει ασφαλέστερες εργασιακές και οικονομικές συνθήκες διαβίωσης. Σε αρκετές περιπτώσεις, η επιστροφή αυτή έχει προσωρινό χαρακτήρα και προσιδιάζει με ένα σχήμα επαναλαμβανόμενης κινητικότητας ανάμεσα στις δύο χώρες, παρά μία απόφαση επιστροφής και μόνιμης εγκατάστασης. Η συλλογική δραστηριότητα και εκπροσώπηση των Αλβανών μεταναστών σχετίζεται με την υπεράσπιση και προώθηση ζητημάτων που αφορούν στην παραμονή τους και τη νομική κατάστασή τους στην Ελλάδα. Άρχισαν τη δεκαετία του 2000 να συστήνονται Σύλλογοι Αλβανών με νομική υπόσταση και με την ειδικευμένη μορφή. Ωστόσο, πολλοί Αλβανοί μετανάστες επιλέγουν να απέχουν από σχέσεις με συλλόγους, γιατί θεωρούν ότι δημιουργήθηκαν πολλοί προσωποπαγείς σύλλογοι που δεν εξυπηρετούσαν συλλογικά συμφέροντα και «υπάγονται στα κόμματα της Αλβανίας», ενώ δεν υπάρχει συνεργασία μεταξύ των συλλόγων των Αλβανών ώστε να προωθούνται τα κοινά συμφέροντα. Αυτό ισχύει και για πολλά άτομα σε νεαρή ηλικία, της λεγόμενης «δεύτερης γενιάς» που δεν θέλουν να σχετίζονται με Αλβανικούς συλλόγους. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έντονη κινητικότητα των Αλβανών μεταναστών δεύτερης γενιάς προς την εκμάθηση της μητρικής τους γλώσσας (Gogonas 2009, 2010). Η δημόσια χρήση των αλβανικών δε θεωρείται, πλέον, ως μία απορριπτέα ή στιγματισμένη πρακτική. Αντίθετα αποτελεί ένα πρόσθετο προσόν γλωσσομάθειας, μια ακόμη γλώσσα στο βιογραφικό, η γνώση της οποίας βελτιώνει τις δεξιότητες και αυξάνει βελτιώνει την ανάδειξη ενός επαγγελματικού προφίλ, κάτι που μπορεί να ανοίξει εργασιακούς δρόμους. Η τάση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη στάση που ακολουθούσαν τα πρώτα χρόνια της διαβίωσης στην Ελλάδα οι μετανάστες γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά (Ευθυμιάδου 2014, Κοιλιάρη 2014). Ν.Ι.Μέρτζος [1] Μελετώντας πτυχές της Αλβανικής Μετανάστευσης στην Ελλάδα, Ιωάννης Μάνος, Δώρα Παπαδοπούλου και Βασιλική Μακρυγιάννη, Κέντρο για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Θεσσαλονίκη, 2017, σελίδες 29, 32, 37, 46, 50-51, 55-56, 58, 61, 65, 68, 75-82, 89, 95-99, 103,105, 107-109, 123

Identiteti i shqiptarëve në Greqi. Një studim i shkëlqyer i kohëve të fundit tregon se emigrantët shqiptarë janë instaluar në shoqërinë helene më shpejt dhe në mënyrën më të plotë nga çdo grup tjetë i huaj (1). Po kopjojmë: Emigrantët janë bërë pjesë organike e komunitetit lokal dhe trupëzimi i tyre vjen si rrjedhim i të njejtave procedura që cakton jeta e vendasve. Pasi emigrantët shqiptarë janë instaluar në një nivel të lartë në shoqëritë lokale do të ishte ndoshta e pavend që të diskutojmë për një komunitet shqiptar në Greqi, pasi shumica prej tyre janë të shpërndarë në rrjetin qytetar dhe atë rural pa rrjete të veçanta shoqërore të aktivizuar ndërmjet tyre.  Nuk proklamojnë në  veçanti identitetin e tyre kombëtar, e cila nuk duket që të jetë një hallkë e fortë lidhëse e cila ti mbledhë në jetën e përditëshme. Shqiptarët në shumicën e tyre dërmuese përshtaten, vendosin që të jetojnë këtu, mësojnë menjëherë greqisht dhe instalohen. Sipas të dhënave të fundit, përqindja e nxënësve me prejardhje/nënshtetësi shqiptare që studiojnë në shkollat helene arrin në 71,5 % të numrit total të nxënësve të huaj. Forumi Helen i Emigrantëve raporton se 100.000 emigrantë shqiptarë kanë mbaruar arsimin e mesëm të lartë  dhe 20.000 prej tyre kanë përfunduar studimet e larta. Prindërit i shtyjnë fëmijët e tyre në mësimin e gjuhës helene, në marrjen e një dipllome universitare dhe në mjaft raste i dekurarojnë të përdorin gjuhën shqipe. Procesi i strukturimit të identitetit të shqiptarëve diferencohet me bazë eksperiencat e tyre të jetuar dhe në moshat e ndryshme. Nga kërkimi në vend del se shqiptarët e brezit të dyt dhe tashmë ata të brezit të tretë, gjenden në një gjendje të mesme. Dhori Qiriazi raporton se: Brezi i dytë dhe i tretë mbeten shqiptarë por në një farë mënyrë shqiptarë. Fillojnë që të instalojnë elementë të së qënit helen, dmth ndërthurrin tashmë, është një gjendje që gjendet në mes, besoj se më shumë duan Greqinë si vendi ku u rritën dhe jetojmë si dhe kanë dëgjime nga kontaktet dhe udhëtimet e një llojë marrdhënie shpirtërore me vendin tjetër Shqipërinë. Do të duhet që të bëhen kërkime që të vërtetohet, kjo kategori e personave me identitet të dyfishtë dhe nëse mund të më lejohet përkufizimi dhe atdhe të dyfishtë. Ja se çfarë na sjell një informues: Më thotë djali im, unë baba po vij në Shqipëri me ty dhe më quajnë grek. Jam në Greqi në shkollë dhe më quajnë shqiptar. Më pyet djali, baba, unë çfarë jam. Unë si baba nuk di se çfarë ti përgjigjem, ju dini se çfarë përgjigje t'iu jepni? Por akoma, dhe në vizitat më të shkurtra në vendin e prejardhjes, të cilat nuk lidhen me një farë qëndrimi të përhershëm, fëmijët që janë rritur në Greqi nuk duket se kanë gjetur ndonjë element të përbashkët. Na thotë dhe një informues tjetër: Dmth fëmijët, dhe kur shkojnë në gjyshërit e tyre njëherë në vit, dy - tre ditë dhe këto kur ishin të vegjël, tani sa më shumë rriten nuk shkojnë fare, shumica e gjyshërve kanë vdekur dhe marrdhëniet me këtë vendin tashmë janë pothuajse zero, kështu që mendoj se ky brez është plotësisht i instaluar në shoqërinë helene dhe Shqipëria për ta është thjesht një kujtim. Përfaqësimet negative në fjalën publike dhe politikat shtetërore nuk ndihmuan në veçanti instalimin e emigrantëve në shoqëritë lokale. Ashtu siç vërejnë Triantafillidou dhe Veikou në vitin 2002, mungesa e vullnetit të Shtetit Helen të menaxhojë emigrimin fillimisht si një fenomen afatgjat si dhe mungesa e një kornize politike dhe dhjetë vjet pas dallgës së parë të madhe, tregojnë se ka një lidhje ndërmjet tyre dhe përcaktimit etnokulturor të identitetit helen. Ligji i emigracioniti vitit 2910/2001 iu dha të drejta të barabarta me ato të helenëve, të gjithë qytetarëve që banojnë në mënyrë të përhershme në vend, përsa i përket sigurimeve kombëtare dhe mbrojtjes sociale. Institucioni i sigurimeve shoqërore i cili mbulon shumicën e emigrantëve është IKA. Përfitimet që kanë të drejtë të marrin të siguruarit dhe anëtarët e familjes që varen prej tyre, janë të njejta me ato të të siguruarve helene: përkujdesje mjekësore, spitalore, kompesime në rast sëmundjeje, aksidenti, lindje fëmijësh, pension etj. Deri atëhere mungesa e sigurimeve mjekësore e shqiptarëve, u plotësua nga kontributi i vetë mjekëve në spitalet shtetërore. Aksesi në spitalet shtetërore ekzistonte në mënyrë jo-formale, në veçanti në rastet urgjente, por ndryshonte përsa i përket cilësisë dhe gjërësisë së aksesit. Shumë mjekë helenë si dhe qytetarë helenë qëndruan pranë dhe ndihmuan në zgjidhjen e problemeve shëndetësore që përballonin shqiptarët, në kundërshtim me demostrimet e tjera të jetës publike, ku përballimi racist dhe diferencues i shqiptarëve ishte i dukshëm. Komentet e tyre për mjekët Helenë në Sistemin Kombëtar të Shëndetit janë glorifikuese. Një ndryshim të madh në hartën e emigracionit të Greqisë përbën shtimi i myslymanëve emigrantë gjatë "krizës së emigrimit". Klima e fortë e "anti-shqiptarizmit", e racizmit ndaj shqiptarëve filloi që të tërhiqej dhe të zvendësohej nga një racizëm ndaj popullatave emigruese myslymane, e cila shënonte dhe instalimn më të madh shoqëror të emigrantëve shqiptarë të cilët deri më sot mbeten komuniteti më i madh i emigrantëve në Greqi. Përqindja më e madhe e tyre banon në qëndrat qytetare, kryesisht në Athinë dhe në Thessaloniki. Si rrjedhim  i gjendje ekonomike, një pjesë e tyre udhëton në vendet e B.E duke kërkuar punë. Një numër emigrantë shqiptarësh vendos vitet e fundit që të kthehet në vendin e prejardhjes me qëllim që të kërkojë kushte ekonomike dhe punësimi më të sigurta. Në mjaft raste, ky kthim kishte një karakter të përkohshëm dhe ngjason me tepër me një formë të një lëvizje të përsëritur ndërmjet dy vendeve, se sa një vendim i kthimit dhe qëndrimit të përhershëm. Aktiviteti kolektiv dhe përfaqësimi i emigrantëve shqiptarë, ka lidhje me mbrojtjen dhe promovimin e çështjeve që kanë lidhje me qëndrimin e tyre dhe gjendjen juridike të tyre në Greqi. Filluan në dhjetëvjeçarin e 2000-ës që të krijohen Shoqatat e Shqiptarëve me një dimension juridik dhe me një formë të specializuar. Ndërkaq, shumë emigrantë shqiptarë zgjedhin që të qëndrojnë larg nga marrdhëniet me shoqatat, sepse e konsiderojnë se u krijuan shumë shoqata të personifikuara që nuk iu shërbejnë interesave të përbashkëta dhe "janë degë të partive në Shqipëri", ndërsa nuk ekziston një lloj bashkëpunimi ndërmjet shoqatave të shqiptarëve në mënyrë që të promovohen interesat e përbashkëta. Kjo vlen dhe për shumë persona të rinj në moshë, të së ashtuquajturës "brezi i dytë" që nuk duan që të kenë lidhje me shoqatat shqiptare. Vitet e fundit vërehet një lëvizje e theksuar tek emigrantët shqiptarë të brezit të dytë për mësimin e gjuhës së tyre mëmë. (Gogonas 2009, 2010). Përdorimi publik i shqipes, nuk konsiderohet, tashmë si një praktikë e përjashtuar dhe e shenjëstruar. Në kundërshtim ajo përbën një aftësi shtesë gjuhore, një gjuhë më tepër në CV, njohuria e sëcilës përmirëson aftësitë dhe shton, përmirëson shpalosjen e një profili profesional, diçka që mund të hapë rrugë të tjera punësimi. Kjo tendencë vjen në kundërshtim me pozicionin që ndiqnin gjatë viteve të para të jetesës në Greqi prindërit emigrantë por dhe vetë fëmijët (Efthimiadou 2014, Koiliari 2014). N.I Mertzos (1) Duke studiuar aspektet e Emigrimit Shqiptar në Greqi, Joan Mano, Dhora Papadhopoulou dhe Vasiliki Makriyianni, Qëndra për Demokracinë dhe Miqësinë në Europën Juglindore, Thessalonik 2017, fq 29, 32, 37, 46, 50-51, 55-56, 58, 61, 65, 68, 75-82, 89, 95-99, 103,105, 107-109, 123 Përgatiti, përshtati, përktheu Pelasgos Koritsas.