Το φετινό ημερολόγιο της Ένωσής μας, αποτελεί ταπεινή σπονδή στους Εθνομάρτυρες της Βορείου Ηπείρου.
Είναι αφιερωμένο σε όλους εκείνους, τους γνωστούς και άγνωστους Βορειοηπειρώτες ήρωες, που κατέθεσαν το αίμα της καρδιάς τους στο βωμό της Ελλάδος, που θυσιάστηκαν σε εξορίες, κάτεργα και στρατόπεδα συγκεντρώσεως, υπερασπιζόμενοι το αναφαίρετο δικαίωμα να ζήσουν ως Ελεύθεροι Έλληνες και Χριστιανοί Ορθόδοξοι.
Στη μακρά περίοδο της δουλείας, που ακολούθησε μετά τη διάψευση του εθνικού ονείρου της Αυτονομίας, ο αλβανικός ολοκληρωτισμός επιχείρησε με απερίγραπτους διωγμούς να κάμψει το εθνικό φρόνημα των Βορειοηπειρωτών με τελικό σκοπό τη φυσική και εθνική συρρίκνωση του Ελληνισμού.
Όμως οι Βορειοηπειρώτες αδελφοί μας, ζώντας σε γη Ελληνική από την αυγή της ιστορίας, αντιστάθηκαν με σθένος και αποφασιστικότητα, χιλιάδες δε από αυτούς κοσμούν το εθνικό μαρτυρολόγιο.
Η συμπερίληψη των εθνομαρτύρων στο παρόν ημερολόγιο αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα του γεωγραφικού χώρου που μαρτύρησαν ενώ στην προσπάθειά μας για ανεύρεση φωτογραφικού υλικού οι δυσχέρειες ήταν μεγάλες. Η ΣΦΕΒΑ επιφυλάσσεται να αναδείξει μελλοντικά και άλλες μορφές εθνομαρτύρων της Βορείου Ηπείρου.
Οι θυσίες του Βορειοηπειρωτικού ελληνισμού αποτελούν για όλους μας φωτεινό οδοδείκτη στον αγώνα για μια ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ.
ΤΟ ΚΔΣ ΤΗΣ ΣΦΕΒΑ
ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ Κ’ ΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ
Έχει λεχθή, ότι η ευτυχία διαρκεί πολύ λίγο, ενώ, αντίθετα, οι δύσκολες ώρες είναι ασύγκριτα περισσότερες. Αυτό, ακριβώς, συνέβη στην πολύπαθη Βόρειο Ήπειρο, τον περασμένο - εικοστό - αιώνα. Ειδικώτερα από το 1940 κι’ ύστερα. Όταν ο Ελληνικός Στρατός, καταδιώκοντας τον Ιταλό επιδρομέα, έφθανε δαφνοστεφανωμένος νικητής στην Βόρειο Ήπειρο, οι Βορειοηπειρώτες ζούσαν το όνειρο. Ζούσαν την ελευθερία. Κι’ όπως πίστευαν, την Ένωσή τους με την Μάνα Ελλάδα. Κορυτσά, Άγιοι Σαράντα, Αργυρόκαστρο, Χειμάρρα - όλη η Βόρειος Ήπειρος έπλεε σε πελάγη ευτυχίας, κάτω από την σκέπη της Γαλανόλευκης.
Όμως, τα όνειρα κρατάνε λίγο, κι’ έπειτα σβύνουν και χάνονται. Έτσι και το όνειρο της πολυπόθητης λευτεριάς. Προτού προλάβουν να την χαρούν οι Βορειοηπειρώτες αδελφοί μας, έδωσε την θέση του στο πηχτό και αδιαπέραστο σκοτάδι της σκλαβιάς. Μιας σκλαβιάς ανείκουστης, που έστησε όλο τον αλβανικό πληθυσμό, ιδιαίτερα όμως, τον Βορειοηπειρωτικό, στο απόσπασμα. Ήταν η κομμουνιστική δικτατορία του Ενβέρ Χότζα.
Οι φυλακές και οι εξορίες κυριολεκτικά στέναζαν από εκείνους που ήθελαν να μείνουν Ορθόδοξοι Χριστιανοί και Έλληνες : Παπάδες, δάσκαλοι, αγρότες, εργάτες, άνθρωποι του καθημερινού μόχθου, βασανίστηκαν, πολλοί πέθαναν από τις κακουχίες η εκτελέστηκαν, άλλοι πνίγηκαν στα νερά του Ιονίου πελάγους κι’ άλλοι θανατώθηκαν στα ηλεκτροφόρα συρματοπλέγματα, στην προσπάθειά τους να περάσουν στην Ελλάδα. Από τον Βασίλη Σαχίνη (1943), μέχρι τον Αριστοτέλη Γκούμα (2010), το Βορειοηπειρωτικό Μαρτυρολόγιο είναι γεμάτο από τις σεπτές μορφές όλων εκείνων που πέθαναν, γιατί ήθελαν να μείνουν «πιστοί άχρι θανάτου» στα ιδεώδη της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Και που δεν πρέπει να τους ξεχάσουμε ποτέ.
Για τον λόγο αυτό, η Σ.Φ.Ε.Β.Α. εκδίδει το ημερολόγιο του 2016, αφιερωμένο στους γνωστούς και άγνωστους Βορειοηπειρώτες ήρωες. Μην αρκεσθήτε μόνο να το πάρετε. Φυλλομετρήστε το · διαβάστε το · στοχαστείτε το χρέος που έχουμε : πρώτον απέναντι στους εθνομάρτυρες, και, δεύτερο και κυριώτερο, απέναντι σε όλους όσοι επιμένουν να ζουν στην γη των πατέρων των - «στη γη των τόσων στεναγμών» - παρά τις ποικίλες ανθελληνικές αλβανικές μεθοδεύσεις, που αποβλέπουν στο «άδειασμα» της Βορείου Ηπείρου από τους προαιώνιους Έλληνες κατοίκους της.
Καλή χρονιά σε όλους, ευλογημένη παρά Κυρίου. Και για την Βόρειο Ήπειρο, ευχή μας και προσευχή μας να έλθη γρήγορα «το ποθούμενο», η Ένωσή της με την Μητέρα Ελλάδα.
† Ο Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Α Ν Δ Ρ Ε Α Σ
Ιανουάριος: Γρ. Λαμποβητιάδης
Γεννήθηκε το 1898 στη Δρούβιανη. Σπούδασε στην Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών. Εγκαθίσταται στο Αργυρόκαστρο και αναδεικνύεται σε ηγετική μορφή του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Συμμετέχει ενεργά στο ΜΑΒΗ και μετά τη θυσία του Βασιλείου Σαχίνη, αναλαμβάνει την Προεδρία της οργάνωσης. Συλλαμβάνεται στις 28 Δεκεμβρίου 1945. Υποβάλλεται σε φρικτά βασανιστήρια. Δε λυγίζει και δεν καταδίδει τους συνεργάτες του. Καταδικάζεται σε θάνατο. Λίγο πριν το εκτελεστικό απόσπασμα παίρνει στην αγκαλιά του το μικρό γιο του Γιώργο, μετέπειτα Πρόεδρο της «ΟΜΟΝΟΙΑΣ», και του αφήνει την υποθήκη: «Όταν μεγαλώσεις, να πάρεις το αίμα μου πίσω».
Φεβρουάριος: Φίλιππος Παπαθανάσης
Γεννήθηκε το 1921 στα Καλύβια. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αγωνίσθηκε εναντίον των κατοχικών δυνάμεων. Υπεύθυνος του τμήματος Παιδείας, Υγείας και Μορφώσεως του νομού Αγίων Σαράντα, αλληλογραφεί μόνο στα Ελληνικά.
Οργανώνει τη νεολαία. Διοργανώνει συμπόσια με καθαρά εθνικό ελληνικό περιεχόμενο.
Συλλαμβάνεται στις 17 Φεβρουαρίου 1946. Καταδικάζεται σε θάνατο και στη συνέχεια σε ισόβια δεσμά χωρίς αναστολή. Φυλακίζεται στις φυλακές του Μπουρέλι, σε πλήρη απομόνωση. Υποκύπτει από τις σκληρές κακουχίες τον Ιούλιο του 1952. Τα τελευταία λόγια σε συγκρατούμενό του ήταν « Αν βγεις ποτέ ζωντανός από δω μέσα να πας να πεις της μάνας μου, πως ο Φίλιππος στάθηκε άνδρας και δεν ντρόπιασε το Έθνος του»
Μάρτιος: Γεώργιος(Γάκης) Τάσιος
Γεννήθηκε στο Λεσκοβίκι. Φοίτησε στην Εμπορική Σχολή Ιωαννίνων. Αγωνίσθηκε μέσα από τις τάξεις του ΜΑΒΗ για την Ελευθερία της Βορείου Ηπείρου. Φυλακίσθηκε στο Βεράτι. Στις 18 Ιουνίου 1946 καταδικάσθηκε σε θάνατο. Αντιμετώπισε την απόφαση του δικαστηρίου με γενναιότητα και ελληνική υπερηφάνεια. Στον τόπο της εκτελέσεως, δεν δέχθηκε να του δέσουν τα μάτια. Όταν το απόσπασμα ήταν έτοιμο να πυροβολήσει, ο Τάσιος βροντοφώναξε: «Εδώ στην καρδιά χτυπάτε, σ’ αυτήν την ελληνική καρδιά».
Απρίλιος; π. Δημήτριος Λέκκας
Γεννήθηκε στο Κούδεσι Χειμμάρας το 1911 και καταγόταν από ιερατική οικογένεια. Σε ηλικία 30 ετών χειροτονήθηκε ιερέας από το Μητροπολίτη Αργυροκάστρου Παντελεήμονα. Στις 23 Απρίλιου 1944 Αλβανοί εισέβαλαν στο ναό του χωριού του, όπου λειτουργούσε ο ηρωικός ιερέας, τον συνέλαβαν και την ίδια μέρα τον εκτέλεσαν με την κατηγορία του κατασκόπου. Ήταν η αρχή μιας βαθειάς νύχτας τρόμου και διώξεων για το Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό.
Μάιος: Ανδρέας Δήμας
Ηγετική φυσιογνωμία της Χειμμάρας στην αντίσταση κατά των ανελεύθερων εκλογών του Δεκεμβρίου του 1945. Πρωτεργάτης της αποχής των Χειμμαριωτών από τις κάλπες που έστειλε στους αλβανούς τυράννους το μήνυμα ότι η Ελληνικότητα της Χειμμάρας είναι αδιαπραγμάτευτη. Ο Ανδρέας Δήμας καταδικάσθηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 29 Μαΐου 1946. Ανέλαβε μόνος όλη την ευθύνη για την αποχή, σώζοντας τους συγκατηγορουμένους του. Τα τελευταία λόγια του ήταν: « Έλληνας είμαι και Έλληνας πεθαίνω. Ζήτω η Ελλάδα».
Ιούνιος: Θεοδόσιος Λαζάκης
Γεννήθηκε στο Κλεισάρι Αργυροκάστρου. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη και υπηρέτησε για 30 χρόνια ως δάσκαλος στη Βόρειο Ήπειρο. Ανέπτυξε αξιόλογη δράση κατά το Σχολικό Ζήτημα, τη δεκαετία του 1930, όταν ο αλβανικός εθνικισμός επιχείρησε τον θρησκευτικό και εθνικό αποχρωματισμό του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Λόγω της δράσεώς του εξορίστηκε και φυλακίσθηκε μέχρι τις 25 Ιουνίου 1944, οπότε εκτελέστηκε. Τελευταία λόγια του ήταν: «Σαν Έλλην εργάσθηκα για την ελευθερία της Πατρίδος μου. Έχω οκτώ παιδιά, τα οποία θα συνεχίσουν τους αγώνες μου. Ζήτω η αθάνατος Ελλάς».
Ιούλιος: Ιωάννης Καραθάνος
Γεννήθηκε στους Λαζάτες το 1893. Ήταν έμπορος. Μετέχει ενεργά στον Αυτονομιακό Αγώνα του 1914. Πρωτοστατεί στη περιφέρεια για να διδάσκεται στα σχολεία η ελληνική γλώσσα. Φυλακίζεται κατ’ επανάληψη από τους Ιταλούς και Αλβανούς. Η απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου από τον Ελληνικό Στρατό το 1940-41, τον βρίσκει με το όπλο στο χέρι. Με την αποχώρηση των Ελλήνων το κατάστημα του λεηλατείται και η περιουσία του κατάσχεται. Του αφαιρούνται τα πολιτικά του δικαιώματα και η δυνατότητα να εμπορεύεται. Συλλαμβάνεται στις 26 Ιουλίου του 1944 και μετά από οκτώ(8) ημέρες φρικτά βασανιστήρια υποκύπτει. Τα τελευταία λόγια του ήταν: « Χτυπάτε, ότι και να κάνετε οι ΄Ελληνες θα’ ρθουν».
Αύγουστος: Αριστοτέλης Γκούμας
37 ετών. Δολοφονήθηκε άνανδρα στη Χειμμάρα στις 12 Αυγούστου 2010 γιατί μιλούσε Ελληνικά. Παλληκάρι του μόχθου, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλβανία του ζόφου, πίσω από τα ηλεκτροφόρα συρματοπλέγματα, έμαθε την εθνική μας γλώσσα από τις διηγήσεις των παππούδων μέσα από ερμητικά κλειστά παραθυρόφυλλα στην ηρωική Χειμμάρα! Αυτήν την αδαπάνητη προγονική κληρονομιά επισφράγισε με τη θυσία του, στέλνοντας σε όλους μας το ηχηρό μήνυμα ότι ο αγώνας για Ελεύθερη Βόρειο Ήπειρο συνεχίζεται!
Σεπτέμβριος: Γρηγόριος Σταύρου
Ο Γρηγόρης Σταύρου σε ηλικία 23 χρονών εκτελούσε επικίνδυνες αποστολές πληροφοριών στο χώρο της Βορείου Ηπείρου, με σκοπό την ενδυνάμωση της αντιστάσεως του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού στην Αλβανία. Συνελήφθη, βασανίσθηκε και καταδικάσθηκε σε θάνατο. Εκτελέστηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1953.Οι τελευταίες λέξεις του Γρηγόρη προς τους στρατοδίκες του ήταν «Θα ξανακάνω το ίδιο, αν μου δοθεί μία ακόμη ευκαιρία». Το Σεπτέμβριο του 1991, του απονεμήθηκε –μετά θάνατον- από την Ελληνική Κυβέρνηση το Μετάλλιο εξαιρέτων πράξεων.
Οκτώβριος: Ευθύμιος Γκίκας
Γεννήθηκε στη Σωπική Αργυροκάστρου το 1911. Σπούδασε θεολόγος. Υπήρξε από τα πιο πατριωτικά και δραστήρια στοιχεία του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Συνεργαζόταν άμεσα με τον αρχηγό του ΜΑΒΗ Βασίλειο Σαχίνη αγωνιζόμενος άοκνα για την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου και την ενσωμάτωσή της με την Μητέρα Ελλάδα. Για την εθνική του δράση καταδικάσθηκε σε θάνατο ως «εχθρός του λαού». Εκτελέσθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1946.
Νοέμβριος: Βασίλειος Σαχίνης
Γεννήθηκε στη Δρούβιανη το 1894. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη. Μετέχει στον Αυτονομιακό Αγώνα του 1914. Από το 1920 αναδεικνύεται σε φυσικός ηγέτης του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Το 1933, ιδρύει τη «Νέα Φιλική Εταιρεία», η οποία στέλνει υπόμνημα στην κοινωνία των Εθνών για το κλείσιμο των σχολείων στη Βόρειο Ήπειρο. Μετά την αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού τον Απρίλιο του 1941, ιδρύει το Μέτωπο Απελευθερώσεως Βορείου Ηπείρου(ΜΑΒΗ) και δρα ηρωικά κατά των Ιταλών, Γερμανών και Αλβανών στο χώρο της Βορείου Ηπείρου. Στις 17 Νοεμβρίου 1943 συλλαμβάνεται και μετά από βασανιστήρια εκτελείται την αυγή της επόμενης ημέρας.
Δεκέμβριος: Γιώργης Μπολάνος
Ηγετική φυσιογνωμία της Χειμμάρας, υπέρμαχος αγωνιστής για την επικράτηση των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Μετέχει στον Αυτονομιακό Αγώνα του 1914, ενταγμένος στο Σώμα του θρυλικού Ταγματάρχη Σπυρομήλιου. Φυλακίζεται για τη δράση του στο Σχολικό Ζήτημα. Στις 3-12-1943 δολοφονείται έξω από την οικία του στα Σπήλια.