Η επίσκεψη του Πάπα στην Αλβανία: αξίες και προκλήσεις

Ιορδάνης Γιώργης
Jordan Jorgji

Η αναμενόμενη μονοήμερη επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στην Αλβανία, στις 21 Σεπτεμβρίου, αποτελεί, για την άνω χώρα, τη σημαντικότερη εξέλιξη της χρονιάς. Από την ίδρυση του αλβανικού κράτους, ένας άλλος πάπας έχει επισκεφθεί τα Τίρανα, ο Ιωάννης Παύλος Β’, το 1993, ενώ στο παρελθόν, πέντε παπικοί ηγέτες  κατάγονται από την περιοχή της σημερινής Αλβανίας.

Η επίσκεψη του Πάπα, εγείρει, κυρίως, δύο προσδοκίες. Πρώτον, να προβάλει το αλβανικό πρότυπο της διαθρησκευτικής συμβίωσης σε περιοχές όπου σήμερα εκδηλώνονται θρησκευτικές συγκρούσεις, κυρίως στη Μέση Ανατολή. Δεύτερον, να καταδικάσει την κρατική καταπίεση της θρησκείας, κατά τη σοσιαλιστική περίοδο του Ενβέρ Χότζα. Το 1967, η καταπίεση κορυφώθηκε σε συνταγματικό καθεστώς αθεϊσμού, το οποίο διήρκησε μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Εν ολίγοις, οι κατεξοχήν αξίες που ενδέχεται να προβάλονται, σχετίζονται με την ελεύθερη και δημοκρατική συνύπαρξη των θρησκειών, καθώς και την ειρηνική συμβίωση μεταξύ τους.

Εντούτοις, ο χαρακτήρας των αξιών αυτών, δύναται να τεθεί υπό αμφισβήτηση από διάφορες προκλήσεις, παλιές και καινούργιες.

Σχετικά πρόσφατα, εκδηλώθηκε το φαινόμενο των “στρατιωτών του Αλλάχ”. Οργανωμένοι μουσουλμάνοι, μετέβησαν στη Συρία και αργότερα στο Ιράκ, για να πολεμήσουν στο πλευρό των πυρήνων του ριζοσπαστικού Ισλάμ, Αλ Νούσρα και ISIS. Ένα μέρος των πολεμιστών, αποτελούν Αλβανοί, κυρίως από το Κόσσοβο και τα Σκόπια. Σε μερικές περιπτώσεις, οι άνδρες, στη θρησκευτική τους αποστολή, παίρνουν μαζί και τα παιδιά τους, για να πολεμήσουν και να γαλουχηθούν στις μάχες, οι οποίες χαρακτηρίζουν σήμερα τις ασταθείς χώρες της Μέσης Ανατολής. Φοβούμενες μία πιθανή “εισαγωγή τρομοκρατίας”, οι αρχές στην Αλβανία, καθώς και στο Κόσσοβο, επέβαλαν μέτρα κατά των “ιερών πολεμιστών” που επιστρέφουν από τις εστίες συγκρούσεων. Η πιθανή επιστροφή τους, ενδεχομένως, να αποτελέσει, δύσκολο έργο για την αναπροσαρμογή τους στο παλαιό τρόπο ζωής, καθώς επίσης, μπορεί να θεωρηθεί πρόκληση για το ίδιο το κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον. Όπως έχει αναφερθεί και άλλες φορές, το ριζοσπαστικό Ισλάμ, όπως και η φανατική εκδοχή κάθε άλλης θρησκείας, αποτελούν πρόκληση για τη διαθρησκευτική βάση της αλβανικής εθνικής ταυτότητας.

Για την ενίσχυση του θρησκευτικού φανατισμού δεν ευθύνονται μονάχα οι διάφορες οργανώσεις από το εξωτερικό, οι οποίες εξυπηρετούν διαφορετικές σκοπιμότητες. Η αποτυχία του πολιτικού κατεστημένου ως προς την εκπροσώπευση του λαού, καθώς και τη διαχείριση της εξουσίας με τέτοιον τρόπο ώστε να εξυπηρετεί το εκλογικό σώμα και όχι μία πολιτικο-οικονομική ολιγαρχία, οδηγεί το λαό στο να μην αποδοκιμάζει διάφορες εκδηλώσεις θρησκευτικού, πολιτικού ή κοινωνικού φανατισμού. Η διαφθορά δρα ως καρκίνος για την Αλβανία, καθώς και για άλλες περιοχές των Βαλκανίων. Η πλειοψηφία του λαού, ο οποίος γίνεται πιο φτωχός ή παραμένει φτωχός, μπορεί μία μέρα να χάσει την ελπίδα στο πολιτικό καθεστώς που επικρατεί σήμερα σε αυτές τις χώρες. Οι “ευρωπαϊκές ιδέες” ενστερνίζονται μόνο επιφανειακά, ενώ στην έμπρακτη καθημερινή ζωή, κυριαρχεί ο άτυπος κανόνας, ο οποίος ισχύει εδώ και αιώνες. Σε μία ασθενή Ευρωπαϊκή Ένωση, η ιδέα του εκσυγχρονισμού των βαλκανικών κοινωνιών, αποτελεί, σχεδόν, αυταπάτη.

Τα διάφορα ριψοκίνδυνα πολιτικά παιχνίδια από ανεύθυνες προσωπικότητες μπορεί, επίσης, να απειλήσουν τη διαθρησκευτική συνοχή. Πρόσφατα, ο Αλβανός πρώην πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα, κατηγόρησε το νέο πρωθυπουργό Έντι Ράμα ως αντιμουσουλμάνο, εξαιτίας της καθυστέρησης για την ανοικοδόμηση του μεγάλου τζαμιού στα Τίρανα.

Μία άλλη πρόκληση εντοπίζεται στο αναδυόμενο αλβανικό εθνικισμό. Η κομμουνιστική παράδοση της καταπίεσης της θρησκευτικής συνείδησης από την εθνική ταυτότητα, η οποία, ταυτόχρονα, ήταν και σοσιαλιστική-χοτζαϊκή, δεν πέθανε οριστικά. Παρόλο το γεγονός της εξασφάλισης της θρησκευτικής ελευθερίας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το κοσμικό κράτος δρά υπό την επιρροή του πατριωτισμού. Το τελευταίο, αντιμετωπίζει ως βασική απειλή το ιστορικό και τωρινό φιλελληνισμό ενός ποσοστού Αλβανών ορθόδοξων, καθώς στρέφεται συχνά κατά του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, κυρίως, εξαιτίας της ελληνικής καταγωγής του. Στον Αρχιεπίσκοπο αποδίδεται, αδίκως, η ευθύνη για πολλά προβλήματα στις ελληνο-αλβανικές σχέσεις. Λέγεται ότι ο Αναστάσιος “κρατάει υπό ομηρία” την Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, η οποία έγινε “εθνική” από τον πρωτεργάτη του αλβανικού εθνικού κινήματος Φαν Νόλι. Η απέχθεια προς το πρόσωπο του Αναστασίου, έχει φθάσει στο έσχατο επίπεδο της “θεωρίας της συνωμοσίας”. Τελευταία, κάποιος μού είπε ότι «ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ελέγχει και κατευθύνει όλους τους Αλβανούς πολιτικούς, την ηγεσία της χωράς, την εσωτερική και εξωτερική πολιτική. Ως αποτέλεσμα, ο Αρχιεπίσκοπος ευθύνεται για όλα που συμβαίνουν σήμερα στην Αλβανία!!!».

Ο κρατικός και κοινωνικός ανθελληνισμός μπορεί να αποτελέσει παράγοντα για πιθανή αμέλεια στην ετοιμότητα κατά του ισλαμικού φανατισμού, καθώς επίσης, μπορεί να δικαιολογήσει προσωρινά το τελευταίο, στο όνομα της “ασφάλειας της πατρίδας κατά της επιρροής και των διεκδικήσεων εκ μέρους της Ελλάδας”. Μπορεί επίσης, να οδηγήσει στη δημιουργία ενός πατριωτικού Ισλάμ, φανατικού ή μη.

Επιπλέον, μία σειρά από περιφερειακές εξελίξεις, όπως για παράδειγμα, η μη αναγνώριση του Κοσσόβου ή η ένταση στα εθνοτικά και θρησκευτικά προβλήματα στα Σκόπια, ενδέχεται να ενισχύουν τον εθνικισμό, καθώς και το θρησκευτικό φανατισμό.

Η ηγεσία της Αλβανίας, δεν πρέπει να δει την επίσκεψη του Πάπα, μόνο ως ευκαιρία για την προβολή της χώρας διεθνώς. Χρειάζεται σημαντική προσπάθεια, ώστε η διαθρησκευτική συνύπαρξη και ανεκτικότητα να μην θεωρηθούν ωραία πρόσοψη στην ανάγνωση της αλβανικής πραγματικότητας, αλλά να αποτελέσουν αληθινές αξίες· ισχυρή και σταθερή βάση για την κοινωνία και το κράτος.

*Υποψήφιος Διδάκτωρ

Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών

Πάντειο Πανεπιστήμιο

____________________________

Ο Εθνικός Σύλλογος Βόρειος Ήπειρος 1914 τίμησε τα 200 χρόνια από την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας

Αντιπροσωπεία του Εθνικού Συλλόγου "Βόρειος Ήπειρος 1914" παραβρέθηκε την Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2014 στην επιμνημόσυνη δέηση που τελέστηκε στον Ιερό Ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο κέντρο της Αθήνας για τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας και τον Αρχηγό της Αλέξανδρο Υψηλάντη, με αφορμή την συμπλήρωση 200 ετών (14 Σεπτεμβρίου 1814) από την ίδρυση της μυστικής οργάνωσης που προετοίμασε την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Στη συνέχεια η αντιπροσωπεία του Συλλόγου κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο των Ιδρυτών Αθανασίου Τσακάλωφ, Νικολάου Σκουφά και Εμμανουήλ Ξάνθου στην Πλατεία Φιλικής Εταιρείας, όπως είναι η επίσημη ονομασία της πλατείας Κολωνακίου. 

Την εκδήλωση διοργάνωσαν η Εταιρεία Ελλήνων Ευεργετών και η Πανελλήνια Ένωση Ποντίων Αξιωματικών "Αλέξανδρος Υψηλάντης".

Ως Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός ερχόμαστε να επιβεβαιώσουμε με την παρουσία μας και την συνέχιση του αγώνα για την εθνική μας αποκατάσταση, ότι η αποστολή της Φιλικής Εταιρείας δεν εξετελέσθη μέχρι στιγμής στο ακέραιο.

Επίσης η εφετινή 14η Σεπτεμβρίου έχει μία επιπλέον συμβολική σημασία για τον Ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου, αφού την ημέρα αυτή συμπληρώνονται 100 έτη από την απελευθέρωση του Βερατίου, γεγονός που αποτέλεσε την τελευταία επιτυχία του Στρατού της Αυτονόμου Βορείου Ηπείρου. 

Ο Εθνικός Σύλλογος Βόρειος Ήπειρος 1914 θα είναι παρών στις εκδηλώσεις μνήμης που αφορούν την Ιστορία του Ελληνισμού και ειδικά αυτές που αφορούν την αλύτρωτη Ήπειρο, ενώ θα λαμβάνει και τις ανάλογες πρωτοβουλίες για την ανάδειξη της ιστορικής μνήμης. 

ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ 1914
esvh1914@gmail.com  

Κατάθεση στεφάνου εκ μέρους του Εθνικού Συλλόγου Βόρειος Ήπειρος 1914 

  

Η αντιπροσωπεία του Εθνικού Συλλόγου Βόρειος Ήπειρος 1914 με τους διοργανωτές της εκδήλωσης, τον πρόεδρο της Πανελληνίου Ενώσεως Ποντίων Αξιωματικών "Αλέξανδρος Υψηλάντης" Γιώργο Τσαλουχίδη, τον "Γέρο του Μοριά", τον αντιπρόεδρο του Ομίλου Απογόνων Αγωνιστών 1821 Ανδρέα Ζαϊμη και τον πρόεδρο της Εταιρείας Ελλήνων Ευεργετών Ανάστο Δημητρόπουλο.

Το στεφάνι του Εθνικού Συλλόγου Βόρειος Ήπειρος 1914 στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας 

1814-2014: 200 Χρόνια από την Ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας

εικ. «Σκουφάς, Τσακάλωφ και Ξάνθος ορκίζονται, 

Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας (μουσείο κέρινων ομοιωμάτων Π. Βρέλλη)»

1814-2014: 200 Χρόνια από την Ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας

Επιμέλεια Αφιερώματος: Σοφία Ντρέκου/Αέναη επΑνάσταση

Σήμερα, Ανήμερα της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού 14 Σεπτεμβρίου 2014, κλείνουν 200 χρόνια πού το 1814 ο Νικόλαος Σκουφάς, από το Κομπότι τής Άρτας, ο Εμμανουήλ Ξάνθος από την Πάτμο και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ από τα Ιωάννινα, ιδρύουν στην Οδησσό τη Φιλική Εταιρεία.

Σαν σήμερα. Περάσαν δυο αιώνες από την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας. Ιστορικό παράδειγμα αιώνιας ισχύος που αποδεικνύει πως για να γυρίσει ο ιστορικός τροχός δεν ειναι απαραίτητες τόσο οι συνθήκες όσο η ύπαρξη νοήματος κι οράματος έστω και κόντρα στους άνεμους των Καιρών. Επίκαιρο όσο ποτέ το παράδειγμα. Ας ευχηθούμε την ιστορική επανάληψη του. Δόξα και τιμή στους Φιλικούς μας. Ελαφρύ το χώμα των εργατών της λευτεριάς του Νέου Ελληνισμού.

Η Φιλική Εταιρεία ήταν η σημαντικότερη από τις μυστικές οργανώσεις που σχηματίστηκαν για την προετοιμασία επανάστασης για την απελευθέρωση των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό, και σύμφωνα από τους παλαιότερους ιστορικούς, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ.

Τέταρτο μέλος της, μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από τη Φιλιππούπολη. Επίσης από τα πρώτα μέλη που μυήθηκαν ήταν και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος (και μάλιστα κατά ορισμένες πηγές συνιδρυτής, πριν τον Ξάνθο που μυήθηκε αργότερα).

Οι Φιλικοί αφού μυούνταν στην Εταιρεία έδιναν όρκο πίστης και επικοινωνούσαν με κώδικες, ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις.

«Ο μυστικός χαρακτήρας της εξηγεί εν μέρει τον περιορισμένο και αμφίσημο χαρακτήρα των τεκμηρίων που άφησε πίσω της.»

ΟΡΚΟΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

«Ορκίζομαι ενώπιον του αληθινού Θεού, ότι θέλω είμαι επί ζωής μου πιστός εις την Εταιρείαν κατά πάντα. Να φανερώσω το παραμικρόν από τα σημεία και τους λόγους της, μήτε να σταθώ κατ' ουδένα λόγον ή αφορμή του να καταλάβωσι άλλοι ποτέ, ότι γνωρίζω τι περί τούτων, μήτε εις συγγενείς μου, μήτε εις πνευματικόν ή φίλον μου.

Ορκίζομαι ότι εις το εξής δεν θέλω έμβει εις καμμίαν εταιρείαν, οποία και αν είναι, μήτε εις κανέναν δεσμόν υποχρεωτικόν. Και μάλιστα, οποιονδήποτε δεσμόν αν είχα, και τον πλέον αδιάφορον ως προς την Εταιρείαν, θέλω τον νομίζει ως ουδέν.

Ορκίζομαι ότι θέλω τρέφει εις την καρδίαν μου αδιάλλακτον μίσος εναντίον των τυράννων της πατρίδος μου, των οπαδών και των ομοφρόνων με τούτους, θέλω ενεργεί κατά πάντα τρόπον προς βλάβην και αυτόν τον παντελή όλεθρόν των, όταν η περίστασις το συγχωρήσει.

Ορκίζομαι να μη μεταχειριστώ ποτέ βίαν δια να αναγνωρισθώ με κανένα συνάδελφον, προσέχων εξ εναντίας με την μεγαλυτέραν επιμέλειαν να μην λανθασθώ κατά τούτο, γενόμενος αίτιος ακολούθου τινός συμβάντος, με κανένα συνάδελφον.

Ορκίζομαι να συντρέχω, όπου εύρω τινά συνάδελφον, με όλην την δύναμιν και την κατάστασίν μου. Να προσφέρω εις αυτόν σέβας και υπακοήν, αν είναι μεγαλύτερος εις τον βαθμόν και αν έτυχε πρότερον εχθρός μου, τόσον περισσότερον να τον αγαπώ και να τον συντρέχω, καθ΄όσον η έχθρα μου ήθελεν είναι μεγαλυτέρα.

Ορκίζομαι ότι καθώς εγώ παρεδέχθην εις Εταιρείαν, να δέχομαι παρομοίως άλλον αδελφόν, μεταχειριζόμενος πάντα τρόπον και όλην την κανονιζομένην άργητα, εωσού τον γνωρίσω Έλληνα αληθή, θερμόν υπερασπιστήν της πατρίδος, άνθρωπον ενάρετον και άξιον όχι μόνον να φυλάττη το μυστικόν, αλλά να κατηχήση και άλλον ορθού φρονήματος.

Ορκίζομαι να μην ωφελώμαι κατ' ουδένα τρόπον από τα χρήματα της Εταιρείας, θεωρών αυτά ως ιερό πράγμα και ενέχυρον ανήκον εις όλον το Έθνος μου. Να προφυλάττωμαι παρομοίως και εις τα λαμβανόμενα εσφραγισμένα γράμματα.

Ορκίζομαι να μην ερωτώ κανένα των Φιλικών με περιέργειαν, δια να μάθω οποίος τον εδέχθη εις την Εταιρείαν. Κατά τούτο δε μήτε εγώ να φανερώσω, ή να δώσω αφορμήν εις τούτον να καταλάβη, ποίος με παρεδέχθη. Να αποκρίνομαι μάλιστα άγνοιαν, αν γνωρίζω το σημείον εις το εφοδιαστικόν τινός.

Ορκίζομαι να προσέχω πάντοτε εις την διαγωγήν μου, να είμαι ενάρετος. Να ευλαβώμαι την θρησκείαν μου, χωρίς να καταφρονώ τας ξένας. Να δίδω πάντοτε το καλόν παράδειγμα. Να συμβουλεύω και να συντρέχω τον ασθενή, τον δυστυχή και τον αδύνατον. Να σέβομαι την διοίκησιν, τα έθιμα, τα κριτήρια και τους διοικητάς του τόπου, εις τον οποίον διατριβώ.

Τέλος πάντων ορκίζομαι εις Σε, ω ιερά πλην τρισάθλια Πατρίς! Ορκίζομαι εις τας πολυχρονίους βασάνους Σου. Ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα τα οποία τόσους αιώνας έχυσαν και χύνουν τα ταλαίπωρα τέκνα Σου, εις τα ίδια μου δάκρυα, χυνόμενα κατά ταύτην την στιγμήν, και εις την μέλλουσαν ελευθερίαν των ομογενών μου ότι αφιερώνομαι όλως εις Σε. Εις το εξής συ θέλεις είσαι η αιτία και ο σκοπός των διαλογισμών μου.

Το όνομά σου ο οδηγός των πράξεών μου, και η ευτυχία Σου η ανταμοιβή των κόπων μου. Η θεία δικαιοσύνη ας εξαντλήσει επάνω εις την κεφαλήν μου όλους τους κεραυνούς της, το όνομά μου να είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενον της κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου, αν ίσως λησμονήσω εις μίαν στιγμήν τας δυστυχίας των και δεν εκπληρώσω το χρέος μου. Τέλος ο θάνατός μου ας είναι η άφευκτος τιμωρία του αμαρτήματός μου, δια να μη λησμονώ την αγνότητα της Εταιρείας με την συμμετοχήν μου».

ΒΙΝΤΕΟ: «1821 Ο όρκος της Φιλικής Εταιρίας.»

Ο όρκος της συνέχειας

Ν. Λυγερός

Δεν πρόκειται                                14/09/2014

να ξεχάσω                                           1814

ότι το πιο σημαντικό                         +200

είναι η απελευθέρωση                     χρόνια

του Ελληνισμού                              ελευθερίας

κι ότι κάθε εμπόδιο

δίνει μεγαλύτερη

αξία στον αγώνα

κατά συνέπεια

ακόμα και μόνος

θα συνεχίσω

το έργο των Φιλικών

γιατί είναι

το πρέπον

για την Ανθρωπότητα

και το Χρόνο

λόγω των δεσμών.

ΠΗΓΗ: «Ο Μεγάλος Όρκος» Επιμέλεια: Σοφία Ντρέκου/Νίκος Λυγερός Ποίηση και Λόγοι

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

200 χρόνια από την ίδρυσή της

Οι Φιλικοί μπορεί να μην κατάφεραν να υλοποιήσουν το όραμά τους, 

όμως κατάφεραν να ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου στην επικράτεια των Οθωμανών

Σύμφωνα με τους ιστορικούς που ασχολήθηκαν με τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό της Νέας Ρωσίας (έτσι ονομάζονταν τότε οι περιοχές που είχαν ενσωματωθεί στη Ρωσική Αυτοκρατορία στο τέλος του 18ου αιώνα) μια μυστική εταιρεία για να προετοιμάσει την ελληνική αντιαπολυταρχική εξέγερση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ξυλογραφία με τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, Τσακάλωφ, Σκουφά και Ξάνθο

Ιδρυτές της θεωρούνται οι Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς και Αθανάσιος Τσακάλωφ. Στη συνέχεια μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από τη Φιλιππούπολη και αργότερα ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος. Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας υπήρξε αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας οργάνωσης των πλέον ανήσυχων ατόμων της ελληνικής Διασποράς.

Λίγα χρόνια πριν είχε ιδρυθεί στο Παρίσι το Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον, μέλος του οποίου υπήρξε ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο οποίος αργότερα θα πρωτοστατήσει στην ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας. Το Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον βάσιζε τις πολιτικές του επιδιώξεις στην πολιτική του Ναπολέοντα. Ακολουθούσε τους κανόνες των καρμπονάρων και των ελευθεροτεκτόνων και είχε υιοθετήσει το μυστικό όρκο με τον οποίο δεσμεύονταν τα μέλη του.

Ριζοσπάστες κατά «ρεφορμιστών»

Η ήττα του Ναπολέοντα οδήγησε στο μαρασμό του Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου. Η επόμενη προσπάθεια της μάλλον αγγλόφιλης «Φιλομούσου Εταιρείας» των Αθηνών θα είναι εξαιρετικά περιορισμένη σε κύκλους κάποιων λίγων διανοουμένων και ποτέ δεν θα καταφέρει να αποκτήσει λαϊκό έρεισμα στην -κυρίως αλβανόφωνη- κωμόπολη που ήταν τότε η οθωμανική Αθήνα.

Σύμφωνα με τις αναφορές του Φιλικού και ιερολοχίτη Π. Καλεβρά, πρέπει να υπήρχαν και άλλες μυστικές οργανώσεις, όπως η «Εταιρεία του Λέοντος» και η «Εταιρεία του Φοίνικος», που στόχευαν στην απελευθέρωση των Ελλήνων. Εχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ότι εκείνη την πρώιμη περίοδο εμφανίζονται οι διαφορετικές στρατηγικές, που θα ακολουθήσουν το εγχείρημα της Απελευθέρωσης στους επόμενους δύο αιώνες, ώς την τελική του στιγμή, που δεν είναι άλλη από τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Έτσι λοιπόν, ο Καλεβράς αποκαλύπτει ότι η «εταιρεία επιλεγομένη του Λέοντος» θεωρούσε ότι η απελευθέρωση των Ελλήνων θα επιτευχθεί με την «ευδαιμονία των εν Τουρκία χριστιανών». Αυτή η θεώρηση είχε προκαλέσει την μήνιν των μελών του «Φοίνικος», οι οποίοι τη χαρακτήρισαν «επιβλαβήν και καταχθόνιον». Επηρεασμένοι και ριζοσπαστικοποιημένοι από τους καρμπονάρους επαναστάτες, τα μέλη του Φοίνικα επαγγέλλονταν τη βίαιη επανάσταση και όχι τη βαθμιαία απόκτηση ισχύος εντός των οθωμανικών δομών. Μέλη του Φοίνικα υπήρξαν ο Ν. Σκουφάς και ο Εμμ. Ξάνθος, οι οποίοι με τη μετάβασή τους στην Οδησσό θα συμβάλουν στη δημιουργία της Φιλικής Εταιρείας.

Η εφαρμογή

Οι επιπτώσεις της κοσμοαντίληψης των Φιλικών επί της ιστορίας της Εγγύς Ανατολής και των Βαλκανίων θα είναι συντριπτική. Μπορεί να μην κατάφεραν να υλοποιήσουν το όραμά τους. Μπορεί να είδαν στο τέλος της επαναστατικής διαδικασίας -που οργάνωσε και πυροδότησε το 1821- το όραμα να λαμβάνει σάρκα και οστά μόνο στο βαλκανικό Νότο, ως ένα κακέκτυπο των αρχικών τους επιδιώξεων. Όμως κατάφεραν να ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου στην υπό απολυταρχικό ισλαμικό έλεγχο επικράτεια των Οθωμανών. Η εποχή της μετάβασης από τη θεοκρατική ισλαμική απολυταρχία στα έθνη-κράτη του δυτικού Διαφωτισμού είχε αρχίσει.

*ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ, Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός,

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

ΟΔΗΣΣΟΣ: Εδώ γιορτάζουν κάθε χρόνο την 25η Μαρτίου

Της ΛΙΑΣ ΒΑΛΑΤΑ-ΤΣΙΑΜΑ*

Η Οδησσός είναι η πόλη που ίδρυσε, το 1794, η Αικατερίνη η Μεγάλη, αμέσως μετά την ανακατάληψη των περιοχών που βρίσκονταν για αιώνες κάτω από οθωμανική κυριαρχία.

Η Οδησσός οφείλει πολλά στον εθνικό μας ευεργέτη και μαικήνα Γρηγόριο Μαρασλή

Κτισμένη με βάση τα πρότυπα του ευρωπαϊκού νεοκλασικισμού, με τη βοήθεια του πρώτου κυβερνήτη της, Γάλλου δούκα Ρισελιέ (1803-1814), η Οδησσός, χάρη στη γεωγραφική της θέση στις εκβολές του Δνείστερου στον Εύξεινο Πόντο, δεν άργησε να γίνει το δεύτερο μεγάλο λιμάνι, μετά την Αγία Πετρούπολη, και η τρίτη σε πληθυσμό πόλη της Ρωσίας. Σημαντικότατο ρόλο στην οικοδόμηση της πόλης έπαιξαν οι Ελληνες πάροικοι και οι ελληνικής καταγωγής εγκατεστημένοι στην πόλη μεγαλέμποροι.

Από τις αρχές του 19ου αιώνα, αναπτυγμένη οικονομικά, με ακμαία ελληνική παροικία, η πολυεθνική, πολυπολιτισμική Οδησσός οφείλει πολλά στον εθνικό μας ευεργέτη και μαικήνα Γρηγόριο Μαρασλή.

Παρά τις πολλές γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή, η Οδησσός παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα μαυροθαλασσίτικα λιμάνια, κύρια «πόρτα» του εμπορικού μας ναυτικού στη Ρωσία, «ελεύθερο λιμάνι» (porto franco) γενικά.

Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ

Το 1993, μετά την Ανεξαρτησία της Ουκρανίας (1991), ιδρύθηκε στην Οδησσό Ελληνο-Ουκρανικός Σύνδεσμος, με τη συμβολή του τοπικού ελληνικού στοιχείου και κυρίως με τη σημαντική αρωγή του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιώς και του προέδρου του Ιών. Πολυχρονόπουλου (1990-1993), με σκοπό όχι μόνο την ανανέωση αλλά και τη σύσφιγξη των ιστορικών, φιλικών, κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ των δύο λαών, της Ουκρανίας και της Ελλάδας.

«Συμβόλαιο» φιλίας μεταξύ των δύο λαών αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, το γεγονός ότι το 1994 ο Δήμος Οδησσού, έναντι συμβολικού μηνιαίου μισθώματος, παραχώρησε στο Παράρτημα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού ( ΕΙΠ) στην Οδησσό τρία οικήματα, στην οδό Κρέσνι αριθ. 18, ένα από τα οποία ήταν η ιστορική οικία του Γρ. Ι. Μαρασλή, όπου συνεδρίαζαν τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας, όταν η Οδησσός ήταν ένα από τα σημαντικότερα κέντρα για την προετοιμασία του Αγώνα του 1821.

Το κτήριο, δωρεά του δημάρχου Μαρασλή στο Δήμο της Οδησσού, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο ιστορικό μνημείο εθνικής σημασίας από το Υπουργικό Συμβούλιο της Ουκρανίας και αναστηλώθηκε, με χρήματα ελληνικών φορέων και ιδιωτών, για να στεγάσει το Μουσείο Φιλικής Εταιρείας, το οποίο είχε ιδρύσει το 1979 το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο της Οδησσού, σε συνεργασία με την Ελληνική Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.

Η πλατεία, όπου βρίσκεται το Μουσείο, μετονομάστηκε σε πλατεία Ελλήνων και ο δρόμος που την τέμνει σε οδό Ελλήνων. Συγχρόνως εκδόθηκε από το ΕΙΠ ο κατάλογος του Μουσείου στα ελληνικά και στα ουκρανικά.

Σήμερα, ο διευθυντής του παραρτήματος του ΙΕΠ στην Οδησσό, Σωφρόνης Παραδεισόπουλος, υποστηρίζει ότι από το 1994 «ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου έχει γίνει παράδοση και για τους κατοίκους της πόλης. Κρύβει συγκίνηση και παλμό, αφού στη συνείδηση της τοπικής κοινωνίας, η ίδρυση και ανάπτυξη της πόλης είναι συνυφασμένη με την ελληνική παρουσία».

Από το προσκυνηματικό ταξίδι, που είχα την τύχη να συμμετέχω, στη γοητευτική, αρχοντική, «ελληνική» Οδησσό -με τους πολιτισμένους, φιλόξενους και αξιοπρεπείς, αν και σε αισθητή ανέχεια, λόγω της οικονομικής ύφεσης, κατοίκους- χαραγμένη στη μνήμη μου θα παραμείνει, μεταξύ άλλων, η εικόνα ενός ευθυτενούς, ηλικιωμένου Ελληνα, ποντιακής καταγωγής, ο οποίος, με μια χάρτινη ελληνική σημαιούλα στο χέρι, στα σκαλιά της ελληνικής εκκλησίας της Αγίας Τριάδας, μετά τη δοξολογία της 25ης Μαρτίου, μου εξομολογήθηκε, σε ωραία ελληνικά, τον καημό του: «Είμαι 70 χρόνων και δεν έχω δει ακόμα την Ακρόπολη».

*Λία Βαλάτα -Τσιάµα: Φιλόλογος, ερευνήτρια, Μ.Α. στη Συγκριτική Φιλολογία, Πανεπιστήμιο Indianapolis. Συμμετείχε στο «ταξίδι» που οργανώθηκε πριν από 20 χρόνια από το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού, με αφορμή τα εγκαίνια του Μουσείου της Φιλικής Εταιρείας.

200 ελληνικές οικογένειες, πριν από 220 χρόνια

Του ΛΑΜΠΡΟΥ ΒΑΖΑΙΟΥ*

Η Οδησσός ιδρύθηκε ακριβώς πριν από 220 χρόνια, στη θέση του ταταρο-χαζαρικού χωριού Χατζήμπεη. Πολλούς αιώνες πριν οι Μιλήσιοι είχαν ιδρύσει την ευδαίμονα ελληνική πόλη-λιμάνι Ολβία, ακριβώς στην ίδια θέση.

Ο Λάμπρος, η Ειρήνη και η Καλομοίρα Βαζαίου στην Οδησσό

Οι ιστορικές αναφορές μιλούν για περίπου 200 ελληνικές οικογένειες που κατοικούσαν εκεί όταν ο στρατός της Μεγάλης Αικατερίνης προωθήθηκε στη Νότια Ρωσία και εδραίωσε την κυριαρχία της επί των εδαφών της Κριμαίας, της Αζοφικής και της ακτής του Εύξεινου Πόντου, μέχρι το Νοβοροσίσκ και την Αμπχαζία, του χρυσόμαλλου δέρατος. Η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζί στη συνέχεια άνοιξε το δρόμο της εγκατάστασης ναυτικών και εμπόρων απ' τα νησιά του Αιγαίου.

Οι ομόδοξοι Ελληνες, τα «μικρά αδέλφια» των Μεγαλορώσων της εποχής, όχι μόνον ήταν καλοδεχούμενοι, αλλά με τα πρώτα αυτοκρατορικά ουκάζια πήραν προνόμια στην εμπορική, τη ναυτική και την κοινωνική ζωή.

Η Οδησσός έγινε ανοιχτή πολυεθνική πόλη, το λιμάνι ελεύθερο λιμάνι (Port Franc) με πρώτο κυβερνήτη τον κόμη de Richelieu. Ολα αυτά με κανόνες συχνά αυστηρούς, που εξασφάλισαν την επιτυχία του εγχειρήματος και μακρά κοινωνική ειρήνη, με αυτόματη απορρόφηση των κραδασμών από τις πολεμικές περιπέτειες, των δύο προ των μπολσεβίκων αιώνων.

Οικοδομήθηκε και οργανώθηκε εξ αρχής η Οδησσός, ως σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη. Η ρυμοτομία, τα δημόσια κτήρια, οι δομές της εμπορικής ζωής και του λιμανιού, της εκπαίδευσης και του πολιτισμού ακολουθούσαν τα πιο σύγχρονα δεδομένα της εποχής τους.

Οι Έλληνες πρωταγωνιστούσαν, αν και ποτέ δεν ξεπέρασαν στον καθαρά αστικό πληθυσμό τους 15.000 κατοίκους. Τα χρόνια περνούν και η Οδησσός, που είχαν αρχίσει να αποκαλούν «η Οδησσός των Ελλήνων», γνωρίζει ξεχωριστή ευημερία. Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα χαρακτηρίζεται από τη δημιουργική έκρηξη που πυροδότησε η δημαρχία του Γρηγόρη Μαρασλή.

Ο πάμπλουτος Θρακιώτης έμπορος, ένας από τους πολλούς πιονέρους της οικονομίας της Ρωσίας και της Ανατολής, δεν είχε ούτε καν επισκεφθεί την Ελλάδα. Μαζί με τον Βαρβάκη και τον Αρσάκη ξορκίσανε τα στοιχειά της λειψής τους μόρφωσης φτιάχνοντας Σχολεία. Το Διδασκαλείο, το Μαράσλειο της Αθήνας, κρατάει πάντα ψηλά την ποιότητα της μάθησης που δίνει, τώρα πια σαν Πειραματικό Σχολείο.

Ηταν τα χρόνια ακμής της πόλης που κράτησε μέχρι το 1920 και την είσοδο των μπολσεβίκων. Τα παλάτια του, τα σπίτια του, σήμερα φιλοξενούν τη Βιβλιοθήκη της Οδησσού, ένα από τα Μουσεία της, αλλά και το Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, στο σπίτι που στέγαζε τους Φιλικούς, εκείνους τους ρομαντικούς της Ελευθερίας του Γένους, που προετοίμασαν την Εθνεγερσία.

*Λάμπρος Βαζαίος: Γιατρός, απόγονος της οικογένειας των Σαντορινιών εμπόρων Βαζαίων που έζησαν στην Οδησσό. Εφυγαν οριστικά από τη γενέθλια πόλη τον Οκτώβρη του 1920 με το τελευταίο ελληνικό καράβι που έφυγε από το λιμάνι της Οδησσού. Κατοικούσαν στο Στρογγυλό Σπίτι, το Κρούγλεϊ Ντομ, επί της πλατείας Ελλήνων, το οποίο κατεδαφίστηκε από Ελληνες (εξ Ελλάδος) επενδυτές και στη θέση του ανεγέρθη εμπορικό κέντρο. Ο Λάμπρος Βαζαίος επέστρεψε στην πόλη των παππούδων του το 1994, με αφορμή τους εορτασμούς για τα 200 χρόνια της Οδησσού και τα εγκαίνια του Μουσείου της Φιλικής Εταιρείας.

Η Ημέρα Ανεξαρτησίας των Ελλήνων

Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΥΠΙΔΗ*
Οι Ελληνες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης πάντα γιόρταζαν την Ημέρα Ανεξαρτησίας της Ελλάδας και τιμούσαν τους ήρωες του έπους του 1821 και βέβαια και άλλες εθνικές γιορτές, όπως η «Ημέρα του Οχι» κ.λπ.

Από τον εορτασμό στην Τιφλίδα της Γεωργίας το 1986 της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης. Από αριστερά προς δεξιά: Ερ. Σαρμαζανίδου, μέλος του δ.σ. του Συλλ. Ελληνικής Νεολαίας, Μ. Στεφανίδου, β' αντιπρ. του Συλλόγου, Γ. Μπαραμίτζε, γραμματέας της Κ.Ε. του Κομσομόλ της Τιφλίδας, Γ. Καρυπίδης, πρ. του Συλλ., Γ. Ατζαμίδης, α' αντιπρ. του Συλλόγου, Λ. Παπαζαχαριάδης, πολιτικός-πρόσφυγας, καθηγητής ελληνικής γλώσσας, Γ. Μουρατίδης, ιατρός, και o Ηρ. Παπουνίδης, χοροδιδάσκαλος-καλλιτεχνικός διευθυντής

Δυστυχώς, μετά τη δεκαετία του '30, οι γιορτές γίνονταν στα εστιατόρια ή στα σπίτια. Και μόνο μετά την ίδρυση του Συλλόγου Ελληνικής Νεολαίας της Τιφλίδας, το 1983, άρχισαν να γιορτάζουν επίσημα.

Η πρώτη επίσημη τελετή πραγματοποιήθηκε στις 25 Μαρτίου 1983, στη Λέσχη Νεολαίας «Αμιράνι» της Τιφλίδας, με την αρωγή και υποστήριξη του σοβιετικού κράτους. Και έπειτα, στην Αίθουσα Τελετών του υπουργείου Επικοινωνιών της Γεωργίας.

Συνήθως, γίνονταν χαιρετισμοί των επισήμων, εισηγήσεις στα αναδρομικά της Επανάστασης του '21, προβολή του σχετικού σλάιντ φιλμ και στη συνέχεια καλλιτεχνικό πρόγραμμα, που έπαιρναν μέρος οι καλλιτέχνες και διάφορα ελληνικά μουσικά και χορευτικά συγκροτήματα. Η αίθουσα ήταν πάντα γεμάτη από τους επίσημους προσκεκλημένους, φοιτητές, ανθρώπους της επιστήμης, της τέχνης και πλήθος κόσμου.

Η Ελληνική Κομσομόλ Τιφλίδας

Τον Ιανουάριο του 1983, πριν από την έναρξη της περεστρόικας, στην Τιφλίδα ιδρύθηκε ο Σύλλογος Ελληνικής Νεολαίας, με την πρωτοβουλία και τη στήριξη τότε του 1ου γραμματέα του ΚΚΣΕ της Γεωργίας Εδουάρδο Σεβαρντνάντζε.

Εκείνη την εποχή ήταν η πρώτη και μοναδική οργάνωση που ένωνε τους νέους με ελληνική καταγωγή (και όχι μόνο τους νέους), όχι μόνο στην Τιφλίδα και στη Γεωργία, αλλά και σε ολόκληρη την πρώην Σοβιετική Ενωση. Παρά την υπαγωγή της στην Επιτροπή του Κομσομόλ, ο πρωταρχικός στόχος ήταν η ένωση της ελληνικής νεολαίας, η αφύπνιση της εθνικής συνείδησής της, για να λύσει τα προβλήματα που υπήρχαν στον τομέα της γλώσσας και του πολιτισμού. Τα περισσότερα μέλη του Συλλόγου ήταν φοιτητές των πανεπιστημίων της Τιφλίδας.

Κατά τη διάρκεια των ετών της ύπαρξής του, ο Σύλλογος Ελληνικής Νεολαίας της Τιφλίδας ήταν ο εμπνευστής και οργανωτής πολλών εκδηλώσεων. Υπό την αιγίδα του, για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του '30, γιορτάζαμε τις ελληνικές εθνικές γιορτές, την Ημέρα της Ανεξαρτησίας - 25η Μαρτίου, το «Οχι» και άλλα.

Ο Σύλλογος προώθησε ενεργά την εκμάθηση της μητρικής γλώσσας και του πολιτισμού. Υποστήριξε τη διδασκαλία της γλώσσας, τόσο στο κρατικά, αλλά και στα κυριακάτικα σχολεία. Και σε αυτό το θέμα είναι ανεκτίμητη η συμβολή του μεγάλου πατριώτη, του καθηγητή της ελληνικής, Λάζαρου Ζαφειρίδη. Ιδιαίτερη προσοχή δινόταν στην ανάπτυξη της εθνικής κουλτούρας: δημιουργήθηκαν νέα χορογραφικά και μουσικά συγκροτήματα, οργανώθηκαν εκθέσεις Ελλήνων ζωγράφων, συναυλίες ελληνικών συγκροτημάτων, καθώς και της κλασικής μουσικής.

Με την πάροδο του χρόνου, όλες αυτές οι πράξεις έφεραν θετικά αποτελέσματα. Ένα εκ των οποίων ήταν η δημιουργία, με πρωτοβουλία του Συλλόγου μας, του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Τιφλίδας (1986).

Σήμερα, τα περισσότερα από τα πρώην μέλη του Συλλόγου Νεολαίας ζουν και εργάζονται έξω από τη Γεωργία, στην Ελλάδα, στην Κύπρο, στη Ρωσία και αλλού. Και ο καθένας από αυτούς, με την ανιδιοτελή εργασία και τον ενθουσιασμό τους, συμβάλλουν σημαντικά στα χρονικά της ιστορίας των Ελλήνων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

*Γιάννης Καρυπίδης: Πρώην πρόεδρος του Συλλόγου Ελληνικής Νεολαίας της Τιφλίδας, συντονιστής Προγραμμάτων και υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων του Κέντρου Μελέτης και Ανάπτυξης του Ελληνικού Πολιτισμού της Μαύρης Θάλασσας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδόνες.

Αφιέρωμα στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (30 Μαρτίου 2014) με αφορμή την επέτειο ίδρυσης της επαναστατικής οργάνωσης «Φιλική Εταιρεία» στην Οδησσό. Συμμετείχαν με άρθρα τους οι: Λία Βαλάτα-Τσιάμα, Λάμπρος Βαζαίος και Γιάννης Καρυπίδης.

ΒΙΝΤΕΟ: Η ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ του National Geopraphic

Επιμέλεια Αφιερώματος: Σοφία Ντρέκου/Αέναη επΑνάσταση

Αγιασμός στο Ελληνικό σχολείο της Χιμάρας

Με τον καθιερωμένο αγιασμό ξεκίνησε η νέα σχολική χρονιά για τα παιδιά του Ελληνικού σχολείου της Χιμάρας, ΟΜΗΡΟΣ.

Η τελετή του αγιασμού πραγματοποιήθηκε στις 10 το πρωί, παρουσία των, Βαγγέλη Ντούλε προέδρου του ΚΕΑΔ και αντιπροέδρου του αλβανικού κοινοβουλίου, Βασίλη Μπολάνου προέδρου της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, Γιώργου Χρονόπουλου συντονιστή εκπαίδευσης στην Αλβανία.

Η νέα σχολική χρονιά ξεκινάει με 15 νέους μαθητές που εντάχθηκαν στην πρώτη τάξη.

Καλή Χρονιά και καλή πρόοδο.

Εγγραφή στην λίστα ενημερώσεων του himara.gr

Πηγή: www.himara.gr

Τζιχάντ στα Βαλκάνια, αποτέλεσμα μακρόχρονων προσπαθειών .- Xhihadi në Ballkan, rezultati përpjekjeve afatgjate të ekstremistëve

Xhihadi në Ballkan, rezultati përpjekjeve afatgjate të ekstremistëve Edhe pse myslimanët e Evropës juglindore mbeten popullata më e moderuar myslimane në botë, 5 deri në 10 për qind e tyre janë indoktrinuar në format më ekstreme të Islamit, në vendet si Arabia Saudie dhe Egjipti, shkruan revista World Affairs Journal. Sipas saj, kjo nuk është rastësi; rritja e islamizmit militant në juglindje të Evropës është rezultat i përpjekjeve afatgjate të ekstremistëve për të radikalizuar popullsinë lokale. Gjatë disa dekadave të kaluara, lëvizja islamike në Evropën juglindore ka krijuar një infrastrukturë të sofistikuar, të përbërë nga strehë të sigurta në fshatra të izoluar dhe xhami të kontrolluara nga klerikë radikalë. Po ashtu bëhet fjalë për rrjet të gjerë të meidave elektronike dhe të shkruara, që propagandojnë lajme nga fronte të ndryshme xhihadiste. Të gjitha këto, sipas revistës, financohen nga donatorë bujarë në Lindjen e Mesme dhe mbështeten nga grupe të vogla të ekstremistëve lokalë, të cilët kanë infiltruar institucionet politike, fetare dhe shoqërore. Kontingjenti më i madh diplomatik i Iranit në Evropë banon në Sarajevë. Dhe, prania islamike, përfshirë qelizat e terrorit dhe kampet e trajnimit, vazhdon të kërcënojë rajonin dhe Perëndimin, shkruan World Affairs Journal. Origjina e lëvizjes militante islamike në Evropën juglindore mund të lidhet me jetën dhe punën e presidentit të ndjerë të Bosnjës, Alija Izetbegovic. Në fund të viteve 1930, Izetbegoviq dhe një grup konspirativ i ekstremistëve islamikë kanë formuar një organizatë të quajtur “Mladi Muslimani” (Myslimanët e Rinj). Gazeta e cilëson atë si versionin ballkanik të Vëllazërisë Myslimane, qëllimi i së cilës ka qenë krijimi i një “shteti të madh mysliman”. Drejt këtij qëllimi, Myslimanët e Rinj kanë premtuar se do të ndjekin “rrugën e xhihadit” dhe do të bëjnë luftë pa kompromis “kundër çdo gjëje jo-islamike”. Për më tepër, emri i gazetës së tyre ka qenë “Muxhahid” (Lufta e Shenjtë). Sipas revistës World Affairs Journal, shpërbërja e Jugosllavisë në vitet 1990 i ka hapur dyert brezit të ri të militantëve islamikë, që të lëshojë rrënjë në rajon. I përbërë nga transferime të huaja nga Afganistani dhe fronte të tjera xhihadiste, ai ka qenë edhe më ekstrem dhe më i rrezikshëm se grupi origjinal i Izetbegovicit. Kryesisht të përqendruar në një njësi që Izetbegoviq ka formuar në gusht të vitit 1992, me emrin Katibat al-Mujahideen, veteranët e xhihadit boshnjak në vitet 1990 kanë përfshirë njerëz të tillë si Khalid Shaikh Mohammed, organizator i sulmeve të 11 shtatorit; Mamdouh Mahmud Salim, i përfshirë në sulmin kundër ambasadës amerikane në Afrikën lindore në gusht të vitit 1998, dhe Zaki ur-Rehman Lakhvi, njëri nga pjesëmarrësit në sulmet në Mumbai, në nëntor të 2008-ës. Për fat të keq, vijon artikulli, këta njerëz nuk kanë mbledhur plaçkat dhe nuk janë larguar kur Marrëveshja e Dejtonit i ka dhënë fund luftës në Bosnjë, në dhjetor të vitit 1995. Në vend të kësaj, është krijuar një infrastrukturë e tërë së bashku me aleatët lokalë ekstremistë, e cila mbështeste kauzën militante ekstremiste. Pasojat e saj vazhdojnë të rëndojnë rajonin, shkruan revista. Në gjithë Ballkanin perëndimor dhe jugor, xhamitë e udhëhequra nga ekstremistët kanë shërbyer si baza për militantët islamikë. Xhamia e Bardhë në Sarajevë është seli e Sulejman Bugarit, imam i lindur në Kosovë, të cilin agjencia globale e inteligjencës Stratfor e ka përshkruar si ndërmjetës të ekstremistëve shqiptarë dhe boshnjakë. Në Kosovë, gazetari Mohammad al-Arnaout ka raportuar se një xhami në periferi të Prishtinës dhe një në Mitrovicë rekrutojnë militantë për të luftuar së bashku me grupet islamike në Siri. Në FYROM, ekstremistët vehabistë janë angazhuar në një luftë me komunitetin zyrtar mysliman për të marrë kontrollin e disa xhamive në Shkup, shkruan revista World Affairs Journal. Po sipas saj, militantët islamikë u japin hov përpjekjeve të tyre në Evropën juglindore përmes “OJQ-ve”, “shoqatave të bamirësisë” dhe “organizatave të ndihmës humanitare”. CIA ka vlerësuar se një e treta OJQ-ve boshnjake kanë lidhje terroriste ose punësojnë njerëz me lidhje terroriste. Revista po ashtu thotë se ideologjia e përhapur përmes mediave militante islamike përfshin gjuhë të urrejtjes dhe jotolerancës. Në artikull citohet një lider vehabist nga Bosnja, Bilal Bosnic, gjatë predikimit të tij: “Ne duhet t’i duam ata që i do Allahu dhe t’i urrejmë ata që i urren Allahu. Ne duhet t’i urrejmë të pafetë, qofshin ata fqinjët tanë apo ata që jetojnë në shtëpitë tona”, ka thënë Bosnic. Për fat të keq, reagimi ndërkombëtar ndaj rritjes së Islamit në Evropën juglindore është sjellë nga neglizhenca deri te mohimi i plotë, shkruan World Affairs Journal. Revista kujton se pas sulmeve të 11 Shtatorit, përfaqësuesi i atëhershëm i lartë në Bosnjë, Wolfgang Petritsch, ka shkruar në New York Times se nuk ka prova se Bosnja ka shërbyer si bazë për Al Kaidën, ndërsa përfaqësuesi i tanishëm i lartë në Bosnjë, Valentin Inzko, ka argumentuar në mënyrë të ngjashme, duke thënë se vehabistët në Bosnjë “nuk paraqesin rrezik për Evropën”./REL

Τζιχάντ στα Βαλκάνια, αποτέλεσμα μακρόχρονων προσπαθειών . Αν και οι μουσουλμάνοι της νοτιοανατολικής Ευρώπης παραμένουν οι πιο εκμοντερνισμένοι στο κόσμο, 5 εως 10% τους έχουν εισαχθεί στις πιο εξτρεμιστικές ομάδες του Ισλάμ, στις χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και Αιγύπτου, γράφει το περιοδικό World Affairs Journal. Σύμφωνα με το περιοδικό, αυτό δεν είναι τυχαίο, η αύξηση του μαχητικού Ισλαμ στα νοτιοανατολικά της Ευρώπης και είναι αποτέλεσμα των μακρόχρονων προσπαθειών για να ριζοσπαστικοποιηθεί ο τοπικός πληθυσμός. Κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, η ισλαμική κίνηση της  νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει δημιουργήσει μια  περίπλοκη δομή, που αποτελείται από ασφαλής κατοικίες σε απομονωμένα χωριά, και τζαμιά που ελέγχονται από εξτρεμιστές κληρικούς. Επίσης γίνεται λόγος για ένα ευρύ δίκτυο  ηλεκτρονικών και γραπτών μέσων που προπαγανδίσουν τις ειδήσεις από τα διάφορα τζιχαντιστικά μέτωπα. Όλα αυτά σύμφωνα με την εφημερίδα, χρηματοδοτούνται από διάφορους γενναιόδωρους  δωρητές  από την Μέση Ανατολή και στηρίζονται από μικρές ομάδες τοπικών εξτρεμιστών, οι οποίοι έχουν διείσδυση στους  πολιτικούς, θρησκευτικούς και κοινωνικούς θεσμούς. Το μεγαλύτερο μέρος των διπλωματών από το Ιράν στην Ευρώπη κατοικεί στο Σαράγιεβο και η ισλαμική παρουσία, συμπεριλαμβανομένου και τα κύτταρα του τρόμου και τα στρατόπεδα εκπαίδευσης, συνεχίζει να απειλεί την περιοχή και την Δύση, γράφει το World Affairs Journal. Η πηγή της ισλαμικής στρατιωτικής κίνησης στην νοτιοανατολική Ευρώπη μπορεί να συνδεθεί με την ζωή και την εργασία του συγχωρεμένου Πρόεδρου της Δημοκρατίας της Βοσνίας όπως ο Αλία Ιζετμπέγκοβιτς. Στο τέλος της δεκαετίας του 1930, Ιζετμπέγκοβιτς και μια συνωμοτική ομάδα των εξτρεμιστών ισλαμιστών έχουν δημιουργήσει μια οργάνωση που ονομάζεται «Μλάντη Μουσουλμάνη» (Νέοι Μουσουλμάνοι). Η εφημερίδα το χαρακτηρίζει αυτό ως μια βαλκανική έκδοση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, σκοπός της οποίας  ήταν η δημιουργία ενός « μεγάλου μουσουλμανικού κράτους». Με το στόχο αυτό, οι Νέοι Μουσουλμάνοι έχουν υποσχεθεί πως θα ακολουθήσουν το « δρόμο του τζιχάντ» και θα κάνουν έναν πόλεμο χωρίς συμβιβασμό προς οτιδήποτε το «μη-ισλαμικό». Επιπλέον, το όνομα της εφημερίδας τους ήταν «Μουτζαχίντ» (Ιερός Πόλεμος). Σύμφωνα με το περιοδικό World Affairs Journal η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1990 έχει ανοίξει τις πόρτες σε μια νέα γενιά ισλαμιστών μαχητών , που βγάζουν ρίζες στην περιοχή. Αποτελούμενο από ξένες μεταφορές από το Αφγανιστάν και άλλα τζιχαντιστικά μέτωπα, αυτή ήταν και πιο ακραία και πιο επικίνδυνη από την γνήσια ομάδα του Ιζετμπέγκοβιτς. Κυρίως συγκεντρωμένοι σε μια ομάδα που ο Ιζετμπέγκοβιτς το έχει δημιουργήσει τον Αύγουστο του 1992, με την ονομασία Κατιμπατ αλ Μουτζαχεντήν, οι  βετεράνοι του βοσνιακού τζιχάντ στα έτη του 1990 έχουν συμπεριλάβει και άτομα τέτοια όπως ο Κχαλιντ Σαϊκχ Μοχαμεντ, οργανωτής των επιθέσεων τις 11 Σεπτεμβρίου, ο Μαμντουχ Μαχμουντ Σαλιμ, που έλαβε μέρος στις επιθέσεις εναντίων της Αμερικάνικης Πρεσβείας στην Ανατολικής Αφρικής των Αύγουστο του 1998, και  Ζακι ουρ Ρέχμαν Λακχβί , ένας εκ των συμμετεχόντων στις επιθέσεις στο Μουμπάι, το Νοέμβριο του 2008. Για κακή τύχη, συνεχίζει το άρθρο, αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν μαζέψει τα μπογαλάκια τους και δεν έχουν απομακρυνθεί όταν το Σύμφωνο του Ντέιτον έδωσε τέλος στο πόλεμο της Βοσνίας, το Δεκέμβριο του 1995. Αντί γι’ αυτό έχει δημιουργηθεί μια ολόκληρη δομή με  συμμάχους τους τοπικούς εξτρεμιστές, η  οποία στηρίζει την υπόθεση των ισλαμιστών εξτρεμιστών. Τα αποτελέσματα της συνεχίζουν να επιβαρύνουν την περιοχή γράφει το περιοδικό. Σε όλα τα δυτικά και νότια Βαλκάνια, τα τζαμιά που καθοδηγούνται από εξτρεμιστές έχουν υπηρετήσει ως βάσεις για τους ισλαμιστές μαχητές. Το Λευκό Τζαμί στο Σαράγιεβο είναι έδρα του Σουλεϊμάν Μπογκάρη, ένας γεννημένος ιμάμης στο Κόσσοβο, τον οποίο το παγκόσμιο πρακτορείο  Stratfor τον έχει χαρακτηρίσει ως μεσάζοντα των αλβανών και βόσνιων εξτρεμιστών. Στο  Κόσσοβο, ο δημοσιογράφος Μοχαμαντ αλ – Αρναουτ έχει μεταδώσει πως σε ένα τζαμί στην περιφέρεια της Μιτροβίτσας στρατολογούν μαχητές για να πολεμήσουν μαζί με τις ισλαμικές ομάδες στην Συρία. Στα Σκόπια εξτρεμιστές βεχαμπιστές έχουν δραστηριοποιηθεί σε ένα πόλεμο με την επίσημη ισλαμική κοινότητα για να πάρουν τον έλεγχο τον τζαμιών στα Σκόπια, γράφει το World Affairs Journal. Σύμφωνα με αυτό, οι ισλαμικές μαχητές δίνουν ώθηση στις προσπάθειες τους στην νοτιοανατολική Ευρώπη, μέσω των ΜΚΟ, «φιλανθρωπικών οργανώσεων», και «οργανώσεων που φέρνουν ανθρωπιστική βοήθεια». Το CIA έχει εκτιμήσει πως το 1/3 των βοσνιακών ΜΚΟ έχουν διασυνδέσεις με τους τρομοκράτες και προσλαμβάνουν άτομα που έχουν σχέσεις με τους τρομοκράτες. Το περιοδικό λέει επίσης πως η πιο διαδεδομένη ιδεολογία στα ΜΜΕ των ισλαμικών μαχητών συμπεριλαμβάνει την γλώσσα του μίσους και τις μη-ανεκτικότητας. Σ’ ένα άρθρο αναφέρεται πως ένας βεχαμπιστής ηγέτης από την Βοσνία ο  Bilal Bosnic, κατά το κήρυγμα του είπε: «Θα πρέπει να αγαπούμε αυτούς που αγαπά ο Αλλάχ και να μισούμε όσους δεν αγαπά  ο Αλλάχ. Θα πρέπει να μισούμε τους απίστους είτε είναι γείτονες μας είτε ζουν μέσα στα σπίτια μας», είπε ο Bilal Bosnic. Δυστυχώς η Διεθνής αντίδραση εναντίων της αύξησης του Ισλάμ στην Νοτιοανατολική Ευρώπη έχει χαρακτηρισθεί από την αδιαφορία μέχρι και την πλήρη άρνηση γράφει το World Affairs Journal. Το περιοδικό υπενθυμίζει πως μετά τις επιθέσεις της 11 Σεπτεμβρίου, ο τότε υψηλός εκπρόσωπος της Βοσνίας  Wolfgang Petritsch έχει γράψει στην New York Times, ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις πως η Βοσνία έχει υπηρετήσει ως βάση της Αλ Κάιντας, μέχρι και ο σημερινός εκπρόσωπος  της Βοσνίας Valentin Inzko, έχει αναφερθεί με παρόμοιο τρόπο, λέγοντας πως οι βεχαμπιστές στην Βοσνία «δεν αποτελούν κίνδυνο για την Ευρώπη». πηγή

-Αντίδραση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας για την δήλωση του Νικόλα Μάρκου παραμονές της επίσκεψης του Πάπα.- Reagim i Kishës Orthodhokse ndaj deklaratës së Nikolla Markut në prag të vizitës së Papës

Përpjekje mjerane për të prishur atmosferën e mikpritjes dhe harmoninë fetare - Reagim i Kishës Orthodhokse ndaj deklaratës së Nikolla Markut në prag të vizitës së Papës - Siç kemi deklaruar, ardhja e Papa Françeskut I në vendin tonë është më se e mirëpritur dhe vazhdim i një tradite marrëdhëniesh të shkëlqyera. Dhe jo vetëm midis të krishterëve. Që nga rikthimi i lirisë fetare, komunitetet fetare themelore, myslimanët, orthodhoksët, katolikët, dhe bektashinjtë, kanë kultivuar jo thjesht një tolerancë fetare dhe mirëkuptim, por diçka më të rëndësishme: respektin e ndërsjellë, reciprocitetin, bashkëpunimin krijues: fakt që ka ndihmuar më në përgjithësi rrugëtimin paqësor dhe zhvillimin e vendit. Jo rastësisht, para vizitës në Shqipëri, Papa do të deklaronte se “ata kanë qenë në gjendje të krijojnë një “qeveri të unitetit kombëtar” mes myslimanëve, orthodhoksëve dhe katolikëve dhe një këshill ndërfetar që ka ndihmuar shumë dhe që është i balancuar. Kjo është harmoni fetare.” Eshtë pikërisht kjo vlerë unike që populli ynë ka kultivuar në shekuj, që tashmë po përmendet si dëshmia më e rëndësishme që mund t’i japë Evropës dhe botës, duke e renditur me dinjitet krah vendeve më të qytetëruara. Por, për fat të keq, disa media u përdorën për t’i dhënë zë dhe figurë në disa ekrane dhe gazeta një individi nga Elbasani, të vetëshpallur prift, që përdhos çdo ditë shërbesat e shenjta ortodokse, që flet marrëzira e gënjeshtra kundër shenjtorëve, kanoneve të shenjta dhe klerikëve e Kishave Orthodhokse, që mbeshtetet nga qarqe të errëta antitëkrishtera dhe antiortodokse, që duan të nxisin përçarje e dasi midis shqiptarëve (ai nuk njihet dhe pranohet si klerik nga asnjë Kishë Orthodhokse apo e krishterë në botë dhe as nga besimet e tjera apo shteti). Orthodhoksët e Shqipërisë e kanë shprehur gjithnjë dhe në të gjitha mënyrat e mundshme, edhe në çaste kritike, se janë të bashkuar rreth kryebariut të tyre, Kryepiskopit Anastas, i cili njihet dhe nderohet jo vetëm nga Kishat Orthodhokse, por edhe nga të gjitha Kishat e Krishtera dhe më gjerë nga besimet e tjera (ndër të tjera ai është President Nderi i “Fetë për Paqen”, organizata më e madhe ndërfetare në botë) dhe distancohen nga qëndrime dhe deklarata të tilla. Takimet e kontaktet e Kishës sonë me hierarkinë Kishës Katolike kanë qenë të shpeshta dhe në raste veprimtarish të përbashkëta të panumurta, brenda dhe jashtë vendit. “Marrëdhëniet vëllazërore midis katolikëve dhe orthodhoksëve janë frymëzim për gjithë popullin shqiptar, dhe dëshmojnë se për të krishterët është e mundur që të jetojnë në harmoni...”, - do të deklaronte Papa Benedikti XVI, më 4 dhjetor 2011, gjatë vizitës zyrtare të Kryepiskopit Anastas në Vatikan. Kjo marrëdhënie është e përbërë nga nisma e takime të shumta, që fillojnë nga takimet personale dhe njohja e Fortlumturisë së Tij, Anastasit me Papa Gjon Palin, në takimet e shumta ndërkombëtare të iniciuara në emër të paqes dhe bashkëjetesës paqësore midis feve e deri te nismat e përbashkëta këtu në vend, si Shoqëria Biblike Ndërkonfesionale dhe Këshilli Ndërfetar i Shqipërisë, takimet e shumta, pjesëmarrja në shërbesat e njëri-tjetrit në rastet e rëndësishme etj. Kryepiskopi Anastas ka pasur korrespondencë personale me Papa Franceskun, që nga dita e  zgjedhjes së tij, ashtu si në këta 22 vjet, ka pasur korrespondencë të pasur me Papa Gjon Palin II, me  Papa Benediktin XVI. Sigurisht, që vizita e Papës do ndihmojë në vënien në dukje edhe më mirë të kësaj harmonie të pashoqe dhe do t’i sfumojë qëndrimet e tilla keqdashëse. Tiranë, 13. 09. 2014 Zyra e Shtypit e Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë

Απεγνωσμένη προσπάθεια για να χαλάσουν την φιλόξενη ατμόσφαιρα και την θρησκευτική αρμονία. Αντίδραση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας για την δήλωση του Νικόλα Μάρκου παραμονές της επίσκεψης του Πάπα. Όπως έχουμε δηλώσει ο ερχομός του Πάπα Φραγκίσκου στην χώρα μας είναι πέρα από καλοδεχούμενη και η συνέχεια μιας παράδοσης εξαιρετικών σχέσεων και όχι μόνο μεταξύ των χριστιανών. Από την στιγμή που η θρησκευτική ελευθερία επανήλθε, οι βασικές θρησκευτικές κοινότητες, μουσουλμάνοι, ορθόδοξοι, καθολική και μπεκτασίδες έχουν καλλιεργήσει όχι μόνο την θρησκευτική ανεκτικότητα και την κατανόηση, αλλά κάτι πιο σημαντικό: τον αλληλοσεβασμό, την αμοιβαιότητα, την δημιουργική συνεργασία. Γεγονός που έχει βοηθήσει γενικά στην ειρηνική συμπόρευση και την ανάπτυξη της χώρας. Καθόλου τυχαίο δεν είναι, που λίγο πριν από την επίσκεψη στην Αλβανία, ο Πάπας θα δήλωνε «αυτοί είναι ικανοί να δημιουργούν μια «κυβέρνηση εθνικής ενότητας» μεταξύ μουσουλμάνων, ορθοδόξων και καθολικών και ένα διαθρησκευτικό   συμβούλιο που έχει βοηθήσει πολύ και είναι ισορροπημένο. Αυτή είναι η θρησκευτική αρμονία». Είναι ακριβώς αυτή η μοναδική αξία που  ο λαός μας έχει καλλιεργήσει εδώ και αιώνες, που τώρα πια αναφέρεται ως η πιο σημαντική μαρτυρία  που μπορεί να δώσει στην Ευρώπη και τον κόσμο, κατατάσσοντας την χώρα δίπλα στις πιο πολιτισμένες χώρες. Για κακή μας τύχη, μερικά ΜΜΕ χρησιμοποιήθηκαν για να δώσουν φωνή και εικόνα σε μερικές οθόνες και εφημερίδες σε ένα άτομο από το Ελμπασάν, που έχει αυτοανακηρυχθεί ιερέας, που βεβηλώνει κάθε μέρα τα ιερά ορθόδοξα μυστήρια, και λέει ψέματα εναντίων αγίων, ιερών κανόνων και κληρικών των Ορθοδόξων Εκκλησιών, που στηρίζεται από αντι-ορθόδοξα κυκλώματα, που θέλουν να σπείρουν την διχόνοια μεταξύ αλβανών. (αυτός δεν αναγνωρίζεται ως κληρικός από καμία Ορθόδοξη Εκκλησία στο κόσμο η χριστιανική εκκλησία και από καμία άλλη θρησκεία η κράτος). Οι ορθόδοξοι της Αλβανίας το έχουν εκφράσει με όλους τους δυνατούς τρόπους και σε δύσκολες στιγμές, πως είναι ενωμένοι, γύρω από τον αρχικοποιημένα τους, τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, ο οποίος αναγνωρίζεται και τιμάται σε όχι μόνο από τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, αλλά και από όλες τις Χριστιανικές Εκκλησίες και ευρύτερα από τις άλλες θρησκείες (μεταξύ άλλων αυτός είναι Επίτιμος Πρόεδρος του «Θρησκείες για την Ειρήνη», ο μεγαλύτερος διαθρησκευτικός οργανισμός στο κόσμο) και αποστασιοποιούνται από τέτοιες δηλώσεις και στάσεις. Οι συναντήσεις και οι επαφές της Εκκλησίας μας με την ιεραρχία της Καθολικής Εκκλησίας είναι συχνές και σε περιπτώσεις κοινών, αμέτρητων, δραστηριοτήτων, μέσα και έξω από την χώρα. «Οι αδερφικές σχέσεις μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων είναι έμπνευση για όλο το αλβανικό λαό και μαρτυρούν ότι για τους χριστιανούς είναι δυνατών να ζουν σε αρμονία…», - θα δήλωνε ο Πάπα Βενέδικτος ΙΣΤ, στις 4 Δεκεμβρίου 2011, κατά την επίσημη επίσκεψη  του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου στο Βατικανό. Αυτή η σχέση αποτελείται από πρωτοβουλίες και πολλές συναντήσεις, που ξεκινούν από προσωπικές συναντήσεις και την γνωριμία του Μακαριότατου Αρχιεπισκόπου Αναστασίου με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο, στις πολλές διεθνές συναντήσεις που  πραγματοποιήθηκαν στο όνομα της ειρήνης και της ειρηνικής συμβίωσης μεταξύ των θρησκειών και μέχρι την κοινή πρωτοβουλία εδώ στην χώρα, όπως η Διαδογματική Βιβλική Εταιρία και το Διαθρησκευτικό Συμβούλιο της Αλβανίας, οι συχνές συναντήσεις, η παρουσία στις τελετές των αλλήλων και σε σημαντικές στιγμές κ.α. Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος είχε προσωπική πλούσια αλληλογραφία με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β, με τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ. Ασφαλώς η επίσκεψη του Πάπα θα βοηθήσει στην καλύτερη ανάδειξη αυτής της μοναδικής αρμονίας και θα εξατμίσει τέτοιες κακόβουλες στάσεις. Τίρανα 14 09 2014 Γραφείο Τύπου Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας   πηγή