π. Ἀλεξάνδρου Σμέμαν: Ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου - p Aleksandër Smeman: Ipapantia e Zotit!

† Πρωτοπρεσβυτέρου Αλεξάνδρου Σμέμαν Ἀπό τό βιβλίο: Αλέξανδρος Σμέμαν,  Ἑορτοδρόμιο, Ἐκδ. Ἀκρίτας Σαράντα μέρες μετὰ τὰ Χριστούγεννα, οἱ ἐνορίες τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας γιορτάζουν τὴν Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου. Ὅμως ἐπειδὴ συνήθως ἡ γιορτὴ πέφτει σὲ ἐργάσιμη μέρα, ἔχει σχεδὸν μισοξεχαστεῖ· παρ’ ὅλα αὐτά ἔρχεται ὅταν ἡ Ἐκκλησία ὁλοκληρώνει “τὸ χρόνο τῶν Χριστουγέννων”, ἀποκαλύπτοντας καὶ συγκεφαλαιώνοντας τὸ νόημα τῶν Χριστουγέννων σ’ ἕνα ρεῦμα καθαρῆς καὶ βαθιᾶς χαρᾶς. Ἡ ἑορτὴ ἀναφέρεται σ’ ἕνα γεγονὸς πού καταγράφεται στὸ εὐαγγέλιο τοῦ ἀποστόλου Λουκᾶ. Σαράντα μέρες μετὰ τὴ γέννηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στὴ Βηθλεέμ, ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἡ Μαρία, ἀκολουθώντας τὴ θρησκευτικὴ συνήθεια τῆς... ἐποχῆς, “ἀνήγαγον αὐτὸν εἰς Ἱεροσόλυμα παράστησαι τῷ Κυρίῳ, καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ Κυρίου…” (Λουκ. 2, 22-23). Τὸ εὐαγγέλιο συνεχίζει: «Καὶ ἰδοὺ ἦν ἄνθρωπος ἐν ῾Ιεροσολύμοις ᾧ ὄνομα Συμεών, καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος δίκαιος καὶ εὐλαβής, προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ ᾿Ισραήλ, καὶ Πνεῦμα ἦν ῞Αγιον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ ῾Αγίου μὴ ἰδεῖν θάνατον πρὶν ἢ ἴδῃ τὸν Χριστὸν Κυρίου. καὶ ἦλθεν ἐν τῷ Πνεύματι εἰς τὸ ἱερόν· καὶ ἐν τῷ εἰσαγαγεῖν τοὺς γονεῖς τὸ παιδίον ᾿Ιησοῦν τοῦ ποιῆσαι αὐτοὺς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ νόμου περὶ αὐτοῦ, καὶ αὐτὸς ἐδέξατο αὐτὸν εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ καὶ εὐλόγησε τὸν Θεὸν καὶ εἶπε· νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ρῆμά σου ἐν εἰρήνῃ, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν. φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου ᾿Ισραήλ. Καὶ ἦν ᾿Ιωσὴφ καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ θαυμάζοντες ἐπὶ τοῖς λαλουμένοις περὶ αὐτοῦ. καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς Συμεὼν καὶ εἶπε πρὸς Μαριὰμ τὴν μητέρα αὐτοῦ· ἰδοὺ οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ ᾿Ισραὴλ καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον. καὶ σοῦ δὲ αὐτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ρομφαία, ὅπως ἂν ἀποκαλυφθῶσιν ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί».(Λουκ. 2. 26-35). Πόσο ἐκπληκτικὴ καὶ ὄμορφη εἶναι ἡ εἰκόνα, ὁ πρεσβύτερος νὰ κρατᾶ στὴν ἀγκαλιὰ του τὸ βρέφος, καὶ πόσο παράξενα τὰ λόγια του: “ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου…”. Συλλογιζόμενοι αὐτά τὰ λόγια ἀρχίζουμε νὰ ἐκτιμοῦμε τὸ βάθος αὐτοῦ τοῦ γεγονότος καὶ τὴ σχέση πού ἔχει μέ μᾶς, μὲ μένα, μὲ τὴν πίστη μας. Ὑπάρχει στὸν κόσμο κάτι πιὸ χαρούμενο ἀπὸ μιὰ συνάντηση, μιὰ “ὑπαπαντὴ” μὲ κάποιον πού ἀγαπᾶς; Εἶναι ἀλήθεια πώς τὸ νὰ ζεῖς σημαίνει νὰ περιμένεις, νὰ ἀποβλέπεις σὲ μιὰ συνάντηση. Δὲν εἶναι ἄραγε ἡ ὑπερβατικὴ καὶ ὄμορφη προσδοκία τοῦ Συμεὼν τὸ σύμβολό της; Δὲν εἶναι ἡ πολύχρονη ζωὴ του σύμβολο τῆς προσδοκίας, αὐτὸς ὁ “πρεσβύτης” πού περνᾶ ὁλόκληρη τὴ ζωὴ του περιμένοντας τὸ φῶς πού φωτίζει τοὺς πάντες καὶ τὴ χαρὰ πού πληρώνει τὰ πάντα; Πόσο δὲ ἀπροσδόκητο, πόσο ἄρρητα ὄμορφο εἶναι τὸ ὅτι τὸ πολυαναμενόμενο φῶς καὶ ἡ χαρὰ ἔρχεται στὸν πρεσβύτη Συμεὼν μὲ ἕνα παιδί! Φαντασθεῖτε τὰ τρεμάμενα χέρια τοῦ γέροντα Συμεὼν καθὼς παίρνει στὴν ἀγκαλιὰ του τὸ σαρανταήμερο βρέφος τόσο τρυφερὰ καὶ προσεκτικά, ἀτενίζοντας τὸ μικρὸ πλάσμα, καὶ πλημμυρίζοντας ἀπὸ δοξολογία: “νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλον σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ρῆμα σου ἐν εἰρήνῃ· ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου”. Ὁ Συμεὼν περίμενε. Περίμενε σὲ ὁλόκληρη τὴ ζωή του, καὶ εἶναι βέβαιο πώς στοχαζόταν, προσευχόταν καὶ βάθαινε καθὼς περίμενε ἔτσι, ὥστε στὸ τέλος ὁλόκληρη ἡ ζωή του νὰ εἶναι μιὰ συνεχὴς “Παραμονὴ” τῆς χαρούμενης συνάντησης. Δὲν εἶναι καιρὸς νὰ ἀναρωτηθοῦμε τί περιμένουμε; Τί ἐπιμένει ἡ καρδιά μας νὰ μᾶς ὑπενθυμίζει συνεχῶς; Μεταμορφώνεται βαθμιαία ἡ ζωή μας σὲ μιὰ ἀναμονή, καθὼς περιμένουμε νὰ συναντηθοῦμε μὲ τὰ οὐσιώδη; αὐτά εἶναι τὰ ἐρωτήματα πού θέτει ἡ Ὑπαπαντή. Ἐδῶ, σ’ αὐτή τὴ γιορτὴ ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀποκαλύπτεται ὡς ἀνυπέρβλητη ὀμορφιὰ μιᾶς ὥριμης ψυχῆς, πού ἔχει ἀπελευθερωθεῖ, βαθύνει καὶ καθαριστεῖ ἀπὸ καθετί τὸ μικρόψυχο, τὸ ἀνόητο καὶ τυχαῖο. Ἀκόμη καὶ τὰ γηρατειὰ καὶ ὁ θάνατος, ἡ γήινη μοίρα πού ὅλοι μας μοιραζόμαστε, παρουσιάζονται ἐδῶ τόσο ἁπλά καὶ πειστικὰ ὡς ἀνάπτυξη καὶ ἄνοδος πρὸς ἐκείνη τὴ στιγμή, ὅταν μὲ ὅλη μου τὴν καρδιά, στὴν πληρότητα τῆς εὐχαριστίας, θὰ πῶ: “νῦν ἀπολύεις”. Εἶδα τὸ φῶς πού διαπερνᾶ τὸν κόσμο. Εἶδα τὸ “Παιδίον”, πού φέρνει στὸν κόσμο τόση θεϊκὴ ἀγάπη, καὶ πού παραδίνεται σὲ μένα. Τίποτε δὲν προκαλεῖ φόβο, τίποτε δὲν εἶναι ἄγνωστο, ὅλα τώρα εἶναι εἰρήνη, εὐχαριστία, ἀγάπη. Αὐτά φέρνει ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου. Ἑορτάζει τὴ συνάντηση τῆς ψυχῆς μὲ τὴν Ἀγάπη, τὴ συνάντηση μ’ Αὐτὸν πού μοῦ ἔδωσε τὴ ζωή, καὶ πού μοῦ ἔδωσε τὸ κουράγιο νὰ τὴ μεταμορφώσω σὲ ἀναμονή.

Protopresviteri Aleksandër Smeman Nga libri : Aleksandër Smeman, Eortodhromio, Botimet Akrita. Dyzet ditë pas Krishtlindjes, famullitë e Kishër Orthodhokse festojnë Ipapantinë e Zotit. Por mqs zakonisht festa bie ditë jave, është pothuajse gjysmë e harruar por, mgjth atë vjen kur Kisha plotëson "kohën e Krishtlindjeve" duke zbuluar dhe dhe duke rikapitulluar kuptimin e Krishtlindjes në një rrymë gëzimi të pastër dhe të thellë. Festa i referohet një ngjarje e cila regjistrohet në Ungjillin e apostull Llukait. Dyzet ditë pas lindjes së Jesu Krishtit në Betlehem, Josifi dhe Maria, duke ndjekur zakonin fetar të kohës "... e prunë në Jerusalem, që ta paraqitnin përpara Zotit, siç është shkruar në ligjin e Zotit “Se çdo mashkull që hap mitër, shenjt do të quhet tek Zoti...”  (Lluka 2, 22-23). Ungjilli vazhdon: "Edhe ja tek ishte në Jerusalem një njeri, me emrin Simeon; dhe ky njeri ishte i drejtë edhe me frikë Perëndie, duke pritur ngushëllimin e Izraelit edhe Fryma Shenjtë ishte mbi të. 26.Edhe ishte zbuluar tek ai prej Frymës së Shenjtë se nuk do të shihte vdekje para se të shihte Krishtin e Zotit. 27.Edhe erdhi me anë të Frymës në tempull; edhe kur prindërit prunë brenda djalin Jisu, që të bënin për të sipas zakonit të ligjit, 28.ai e mori në krahët e tij dhe bekoi Perëndinë e tha: 29.Tani, o Zot, përlëshoje shërbëtorin tënd, sipas fjalës sate, me paqe; 30.sepse sytë e mi panë shpëtimin tënd, 31.që e bëre gati përpara faqes së të gjithë popujve, 32.dritë për ndriçimin e kombeve dhe lavdi për popullin tënd Izrael. 33.Edhe Josifi dhe e ëma e tij po çuditeshin për ato që fliteshin për të. 34.Edhe Simeoni i bekoi ata, edhe i tha Mariamës, nënës së tij: Ja ky tek është vënë për rënien dhe për ngritjen e shumë vetave në Izrael, edhe për shenjë kundërshtimi. 35.Edhe ty vetë shpirtin një shpatë ka për ta depërtuar, që të zbulohen mendimet e shumë zemrave. (Lluka 26-35). Sa i bukur dhe i mrekullueshëm është ky imazh, më i moçmi mban në kraharorin e tij foshnjën dhe sa të çuditëshme janë fjalët e tij: " ...sepse sytë e mi panë shpëtimin tënd...." Duke menduar këto fjalë fillojmë që të vlerësojmë thellësinë e kësaj ngjarjeje dhe marrdhënien që ka me të gjithë ne, me mua, me besimin tonë. Ekziston në këtë botë diçka më e gëzueshme nga një takim, një "ipapanti" me dikë që do? Është e vërtetë se të jetosh do të thotë të presësh, të presësh një takim. Nuk është vallë pritshmëria e bukur dhe trashendente e Simeonit simboli i saj? Nuk është jeta e gjatë simboli i pritshmërisë, ky "i moshuar" që kalon gjithë jetën e tij duke pritur dritën e cila i ndriçon të gjithë dhe gëzimin që plotëson gjithçka? Sa e papritur, sa në mënyrë të paprëshkrueshme e bukur është që drita e shumëpritur dhe gëzimi vjen tek Simeoni i moshuar me një fëmijë! Imagjinoni duart që dridheshin të Simeonit plak pasi merr në kraharor foshnjën dyzetditëshe kaq butësisht dhe me kujdes duke soditur krijesën e vogël dhe duke u mbushur nga dhoksologjia thotë: " Tani, o Zot, përlëshoje shërbëtorin tënd, sipas fjalës sate, me paqe, sepse sytë e mi panë shpëtimin tënd, ". Simeoni priste. Priste gjatë gjithë jetës së tij, dhe është e sigurt që mendohej, lutej dhe thellohej gjatë kohës që priste kështu, sa në fund e gjithë jeta e tij të ishte një "Pritje" e vazhdueshme e takimit të gëzueshëm. Nuk është koha që të pyesim se çfarë presim? Çfarë këmbëngul zemra jonë që të na kujtojë vazhdimisht? Shndërrohet gradualisht jeta jonë në një pritje, kur presim që të takohemi me esencialet? Këto janë dhe pyetjet që ngre "Ipapantia". Këtu, në këtë festë jeta e njeriut zbulohet si një bukuri e patejkalueshme e një shpirti të pjekur, i cili është çliruar, është thelluar dhe pastruar nga çdo gjë e vogël, e pavlerë dhe e rastësishme. Akoma dhe pleqëria dhe vdekja, fati tokësor që të gjithë ndajmë, paraqiten këtu kaq thjesht dhe në mënyrë bindëse si zhvillim dhe ngjitje drejte atij momenti, kur me të gjithë zemrën time, në plotësinë e falenderimit, do të thoja: "tani përlësho". Pashë dritën që tejkalon botën. Pashë "Fëmijën", që sjell në botë kaq dashuri hyjnore, dhe që më dorëzohet mua. Asgjë nuk shkakëton frikë, asgjë nuk është e panjohur, të gjitha tani janë paqe, falenderim, dashuri. Këto sjell Ipapantia e Zotit. Feston takimin e shpiritit me Dashurinë, takimin me Atë i cili më dha jetën dhe që më dha kurajo që ta shndërroj në pritje. Përktheu. Pelasgos Koritsas.

ΦΟΡEΣΙEΣ ΚΟΡΥΤΣΑΣ - Veshjet e Korçës

Nxënësit e shkollës Qytetare të Korçës

ΦΟΡEΣΙEΣ ΚΟΡΥΤΣΑΣ `H Κορυτσά έχτίστηχε, άγνωστο πότε, στά χρόνια τής Τουρκοκρατίας καί λίγο - λίγο, όπως όλα τά άστικα κέντρα άπό κατοίκους χριστιανούς, πού έφεύγαν τίς καταδρομές τών γειτονικών εχθρών τους Τουρκαλβανών, Πρόσφυγες ισως τών ερημωμένων μεγαλοπόλεων, τής 'Εμπορίας (Μπόριας) Μπαρτσίον, Σελασφόρου (Σβέσδας) Βυθικουκίου, Μοσχοπόλεως, Σίπισκας, Λινοτόπου, Νιχολίτσας Μπομποστίτσας, όπου δέ βλέπει κανείς παρά ή ερείπια ή λίγες δεκάδες οικογενειών. Μέσα σέ μιά κοιλάδα μήκους δέκα ώρών κα πλάτους δύο ωρών (άπο­στάσεις πεζοδράμου βέβαια) έχει άνατολικά κλάδους τής Πίνδου, δυτικά τά βουνά τής Γχόρας καί Μοσχοπόλεως καί στό βοριά τό Ξηροβούνε. 'Ανα­πτύχθηκε γρήγορα, ώστε στά 1859 νά έχη πληθυσμό 10.000 κατοίκους άπό τούς όποίους 1000 Τουρκαλβανοί 1. Στήν έλληνική έπανάστασι έλαβε μέρος ή Κορυτσά μέ θυσίες τών τέκνων της. Μόνο άπό τήν πόλε τής Κορυτσάς συμμετειχαν 20 νέοι- άλλοι έπεσαν, άλλοι γύρισαν πίσω κι άλλοι έμειναν στήν Ελλάδα : Φίλιππος Γάρος, Σταύρος Υρίας, Χατζή 'Αδάμοc, Ντάσχης Μήτρος Ζαγραντίστης, Χρ. 'Ιωάν. Μήτχος Χα. Βελής τού Τζεμπελή, Τέρπος Ταντσιόλης, Μπάζης Καραμέτας, Λάμπρος Νούχος, Πρεβεζάρης, Κώστα Κόκες, Γρίζης, Βάσος Γιάρης, Κώτσιος Χα. Μπάνης, Κολιοπότσης, Κοτόρης, Κ. Συτόσης, Στήρ­γος, Ντούμης. 'Εξ άλλου άπό τήν επαρχία τής Κορυτσάς πολέμησαν στήν 'Επανά­στασι περί τούς πεντακοσίους. Στις 1822 (19 'Ιουνίου) μεγάλη πυρκαϊά αποτέφρωσε όλη τήν αγορά καί ή πυρκαϊά δέν ήταν τυχαία. Οί τουρκαλβανοί γείτονες τήν ύπέβαλαν σέ φορολογία, άγγαρεία, στρα­τιωτική στάθμευσι καί σέ πρόστιμο, τιμωρία γιά τή συμμετοχή της στόν ελληνικό 'Αγώνα καί δότι εϊχε έξαγοράσει τη λεία από τά χέρια τους 500 άθλιούς πρόσφυγες άπό τή νότιο Ελλάδα. Τό Φεβρουάριο τού 1824 οί έπαρχιώται Τουρκαλβανοί τήν διήρπασαν καί πάλι. Κάτω άπό τό φόβο τών καθημερινών καταδρομών πολλοί φεύγουν γιά τήν Αίγυπτο κατ τή Μολδοβλαχία καί δέν ξαναγυρίζουν. Μέ τίς συνδρομές τούς καί τίς συνεισφορές τών κατοίκων άνεγείρεται στα 1849 ή Μητρόπολις, διορθώνεται τό ύδραγωγείο καί γίνονται τό Ελληνικό Σχολείο, τό άλληλοδιδαχτικό και τό Παρθε­ναγωγείο. Στις 12 'Απριλίού 1858 νέα πυρκαϊά άπετέφρωσε τήν άγοράν καί κατέστρεψε τά συμφέροντα τών χριστιανών εμπόρων άξίας 500.000 άγγλι­κών λιρών. Ο διοικητής της 'Ισέν Βέης απέτρεψε τήν κατάσβεσι τού πυρός άπό αντιπάθεια πρός τούς Χριστιανούς. Όμως η Κορυτσά μέσα απο τις πυρχαϊες και τους σεισμούς (γιατι και άπό τούς σεισμούς έχει δοκιμασθή) άναγεννάται σαν τόν φοίνικα, χάρις στή φιλεργία τών κατοίκων της πού δούλεύαν σ' δλη τή Βαλκανική. Τό αρχαίο Σχολείο τής Κορυτσάς έχτισε στις αρχές τού περασμένου αιώνος ό βαθύπλούτος στήν Πολωνία Κορυτσαίος Παύλος 'Ατζιάς. Στις 8 Αύγούσαου 1859 άπέθνησχε στήν "Ανω Αϊγυπτο ό Γεώργιος Μπάγκας Κορυτσαίος. 'Από τήν περιουσία του άφηκε 50.000 γρόσια γιά τά σχολεία τής πατρίδος του καί 25.000 εις 'Αθήνας. Τή δωρεά συμπληρώνει αργότερα ό 'Ιωάννης Μπάγκας (1885, 1889). * *                            α) 'Ανδρική φορεσιά άίρχοντα - βαροσλή . Ντονλαμάς μακρύς άπό σιαμέζικο ϋφασμα. Τζονμπές μέ καμηλό γούνα (κιούρκ). Ζώνη μεταξωτή. Σελεάχι επάνω άπό τή ζώνη. Σ' αυτό έμπαιναν ασημένια πιστόλια, μακρύ τσιμπούκι και κρεμιόταν άπό λουρί μαχαίρι (μπιτσάκ). Κάλτσες πλεχτές μαύρες. Τσαρούχια τελατίνι μέ φούντες μεγάλες. Φέσι κόκκινο μέ φούντα γεμάτη μαύρη. 'Ωρολόγι κρεμασμένο άπό άσημένια χιοστέχια πού πιανόταν στούς ώμους. Μακρύ κομπολόγι. Οί Κορυτσαίοι άρχοντες διατηρούσαν μακρυά μαλλιά, πού έβγαιναν έξω άπό τό φέσι καί μεγάλα μουστάκια (κ α π α ν τ α ή δ ε ς) 3. β) 'Ανδρική άστο (δάσκαλοι κλπ.) Ντονλαμάς (τσεμπούνι) μακρύς άπό λεπτό σαγιάκι σέ χρώμα καρυδιού.  Φερμελές (ζακέττα) άπό καλή τσόχα μέ μαύρα σούμπουλα (κουμπιά ντυμένα στρογγυλά — κόκκούς) . Ζώνη μάλλινη σέ σκούρες αποχρώσεις. Σελιάχι έπάνω στή ζώνη. Τσιμπούκι μακρύ περασμένο στό σελιάχι άπ' όπου κρέμεται ένα με­γάλο μαντήλι καί τό μαχαιράκι δεμένο μέ ψιλό λουρί. Τουζλούκια (κάλτσες) άπό τσόχα ή σαγιάκι σέ χρώμα λιλά. Παπούτσια γιαννιώτικα ή μέ χαμηλό λαιμό (παντοφλέ). Φέσι κοντό μέ χοντρή φούντα. γ) Νέον παλληκαριο. Φονστανέλλα μέχρι τό γόνατο. Τουζλούκια (κάλτσες) άσπρα. Τζαμαντάνι (γελέκι) μέ χρυσοκέντητες τσέπες. ΙΙοκάμισο φαρδομάνιχο. Σελιάχι μέ πιστόλι. Παλάσκες δυό. `Ωρολόγι κρεμασμένο άπό κιοστέκεα. Κομπολόγι κόκκινο στό χέρι. Τσαρούχια μέ φούντες. Φέσι κοντό μέ φούντα πλατειά δ) Γυναικεία. Φουστάνι απο εκλεχτο υφασμα φερμένο συχνά απο τη Ρωσσία (στο Βυθικούκι ώνομάζονταν μαλεκωφ,) όλοπράσινο. Γελέκι σερμαχέζικο, δηλ. άσημοχέντητο μέ  άσημένια σούμπουλα.  Μπεντένι (μπλούζα) χωρίς μανίκια. Ποκάμισο φαρδομάνικο. Ποδιά άπό σαγιάκι πράσινο. Ζώνη (κολάν) πλατείά σερμακέζικη πάνω άπό τή φούστα καί πάνω άπ' αύτήν παυτες μέ άλυσσιδίτσες. Τσουράπια άσπρα. Παπούτσια (μέστια) πράσινα μέ μύτη πρός τά πάνω γυρισμένη, μέ γραμμές χρωματιστές τού ουράνιου τόξου (άλιβέρε). Φέσι κόκκινο κοντό μέ φλωριά. Η φούντα τόυ άπό μεταξωτό μπρι­σίμι, λιλά, δεμένη άπό τό φέσι μέ χρυσαφένιο κορδόνι., Κάτω απο το φέσι βγαίνει μεταξωτό μαντήλι, πού πέφτει πίσω στο λαιμό. Από το βιβλίο: Αλεξ. Χ Μαμμόππουλου- Ήπειρος Αθήνα 1964, Τόμος Β' σελ 233,234,235 Αποκλειστικά για το Πελασγός Κορυτσάς  Μ. Θ

Veshjet e Korçës Korça u ndërtua, nuk dihet kur ekzaktësisht, në vitet e Perandorisë Osmane dhe pak e nga pak ashtu si të gjitha qëndrat qytetare nga banorët e krishterë, të cilët iknin nga fushatat e armiqëve të afërm, tukoshqiptarëve, refugjatë ndoshta të qyteteve të mëdha të shkatërruara si Mborja, Barçi, Selasfori (Zvezda e sotme), Vithkuqi, Moskopoli (Voskopoja), Shipska, Linotopi, Nikolica, Boboshtica, ku nuk shikon dikush asgjë përveç gërmadhave dhe disa dhjetra familje. Në një fushë prej dhjetë orëve gjatësi dhe dy orëve gjërsi (distanca rruge më këmbë natyrisht) në degëzimin lindor të Pindit, në perëndim malet e Gorës dhe Voskopojës dhe në veri Mali i Thatë, u zhvillua shpejt, në mënyrë të tillë që në vitin 1859 kishte 10.000 banorë nga të cilët 1000 turkoshqiptarë. Gjatë kryengritjes helene mori pjesë Korça me sakrificat e bijëve të saj. Vetëm nga qyteti i Korçës merrnin pjesë 20 të rinj disa ranë në fushën e betejës disa u kthyen prapa dhe të tjerë qëndruan në Greqi: Filip Garo, Stavro Iria, Haxhi Adhamo, Daskë Mitro Zagradishti, Kr. Joani, Mitko Ha. Veliu i Xhembelit, Terpo Tanciolli, Bazi Karameta, Lambro Nuho, Prevezari, Kosta Koka, Grizi, Vaso Jari, Koço Ha. Bani, Kolipoçi, Kotori, K Sitosi, Stirgoja, Dumi. Përveç kësaj nga zona e Korçës luftuan në kryengritje rreth 500 persona. Në vitin 1822 (19 Qershor) një zjarr i madh dogji gjithë tregun dhe zjarri nuk ishte i rastësishëm. Fqinjët turkoshqiptarë i imponuan taksa, punë të rëndomta (angari), stacion ushtark dhe gjoba, ndëshkimi për pjesmarrjen në kryengritjen Helene dhe sepse kishin blerë nga duart e tyre 500 emigrantë të mjerë nga Greqia e jugut. Në shkurt të viti 1824 turkoshqipëtarët e fshatrave e plaçkitën sërish. Nën frikën e sulmeve të përditëshme shumë ikën për në Egjipt në Moldovllahi dhe nuk u kthyen. Me kontributet e tyre dhe ndihmat e banorëve u ngrit në vitin 1849 Mitropolia dhe u rikonstrukturua ujësjellsi  si dhe u krijua Shkolla Greke, alilodidaktikja dhe Shkolla e Vashave. Në 12 Prill 1858 një zjarr i ri bëri hi tregun dhe shkatërroi interesat e tregëtarëve të krishterë në një vlerë prej 500.000 lirave angleze. Komandanti Hysen Beu, nuk lejoi që të shuhej zjarri nga antipatia ndaj të Krishterëve. Por Korça nëpërmjet zjarreve dhe tërmeteve (sepse kishte kaluar dhe tërmete)  ringjallet si Finiksi, falë dashapunësisë së banorëve të saj të cilët punonin në të gjithë Ballkanin. Shkollën e lashtë të Korçës e ndërtoi në fillimet e shekullit të 19-të pasaniku i madh në Poloni, Korçari Pavlos Axhias. Në 8 Gusht të vitit 1859 Vdiq në Egjiptin e Epërm Gjeorgjios Bangas korçari. Nga pasuria e tij la 50.000 grosh për shkollat e vendlindjes së tij (Korçës) dhe 25.000 në Athinë. Dhuratën e plotësoi më vonë Joan Banga (1885-1889). a) Veshja e burave fisnikut-varoshliut (ai që banonte në Varosh në qëndër të qytetit) Dulama e gjatë me copë siameze. Xhonbesh me gunë gamileje (qyrk) Brez prej mëndafshi shallak mbi brez. Në këtë hynin koburet prej argjendi, çibuku i gjatë dhe varej me një ripkë thika (biçaku). Çorape të thurrura të zeza. Caruhia (opinga) lëkure me xhufka të mëdha. Fesi të kuq me xhufkë të zezë e të plotë. Orë të varur me një zinxhir prej argjendi që kapej mbi supe. Një tespie të gjatë. Fisnikët Korçarë mbanin flokë të gjata, që dilnin jashtë fesit dhe mustaqe të mëdha (kapadainj). b) Veshja qytetare (mësues etj) Dulama (cibun) i gjatë prej një shajaku ngjyrë are. Fermelesh (zhaqetë) prej cope të mirë me sumbulla të zeza (kopsa të veshura rrethore - si fara). Brez prej leshi me ngjyra të errëta. Shallak mbi brez. Çibuku i gjatë dhe i kaluar në shallak nga ku varej një shami e madhe dhe me thikën e vogël të lidhur me një ripkë të hollë. Xhuzluke (çorape) prej cope ose prej shajaku në ngjyrë lila. Këpucë janjiote ose me qafë të ulët (pandofle). Fesi të shkurtër me fundë të trashë. c) Djemtë e rinj. Fustanellë deri në gjuri. Tuzlluke (çorape) të bardha. Xhamadan (jelek) me xhepe të qepura me flori. Këmishë me mëngë të gjëra. Shallak me kobure Pallaska dy. Orë të varur nga qiostekët. Tespie të kuqe në dorë. Caruhia (opinga) me xhufkë. Fesi të shkurtër me një xhufkë të gjërë. d) Gratë Fustan nga copë e zgjedhur e sjellë nga Rusia ( në Vithkuq quhej malekof) e gjitha me ngjyrë jeshile. Jeleku sermankez dmth i qëndisur me argjënd me sumbulla të argjënda. Benten (bluza pa mëngë. Këmishë me mëngë të gjëra. Mësallë prej shajaku jeshil. Brez (kolan)  të gjërë sermakez mbi fustanin dhe mbi të pafta me zinxhirka. Çorape të bardha. Këpucë ( mesatare) jeshile me hunë të kthyer për lart, me vija me ngjyra si të ylberti (alibere). Fesi të kuq të shkurtër me monedha. Xhufka e tij ishte prej brisimi (fije mëndafshi) ngjyrë lila, të lidhur nga fesi me kordon të artë. Nën fesin del shamia prej mëndafshi, e cila bie prapa qafës. Libri, Aleks. K Mammopoulou, Epiri, Vëllimi B', Athinë 1964  fq 233,234,235 Përktheu Pelasgos Koritsas Nuk lejohet ripublikimi apo kopjimi pa vendosur burimin.

Η απαγόρευση Για την απόφαση του Πολεμικού Μουσείου

DE AGOSTINI / S. LOMBARDI VALLAURI VIA GETTY IMAGES

Το είδαμε και αυτό: Εκδήλωση με τίτλο «Μακεδονία μια και Ελληνική» απαγορεύτηκε αιφνιδιαστικά με ένα άκομψο τρόπο που θυμίζει άλλες, πολύ θλιβερές για την δημοκρατία, εποχές. Το ιστορικό:

Το InternationalHellenicAssociation, ένας μη κερδοσκοπικός, μη κομματικός, μη κυβερνητικός οργανισμός με έδρα το Delaware των Ηνωμένων Πολιτειών και μέλη 4.000 περίπου Έλληνες ακαδημαϊκούς, καθηγητές διαφόρων ειδικοτήτων και διανοούμενους από ολόκληρο τον κόσμο (μεταξύ των οποίων και η ταπεινότητα μου), σε συνεργασία με τρείς Ενώσεις Απόστρατων Αξιωματικών (Στρατού, Ναυτικού, Αεροπορίας) αποφάσισαν, στις αρχές Ιανουαρίου 2019, να συν-διοργανώσουν μια εκδήλωση με θέμα «Μακεδονία μια και ελληνική».

Το Σκοπιανό, εν όψει της επικείμενης συζήτησης του στο Ελληνικό Κοινοβούλιο ήταν στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας και για τον λόγο αυτό αποφασίστηκε, ανεξάρτητα από την τελική του έκβαση, να γίνει μια εκδήλωση στις 29 Ιανουαρίου ώστε να καταγραφεί το παρόν και το μέλλον του Σκοπιανού προβλήματος.

Η συν-διοργανώτρια Ένωση Απόστρατων Αξιωματικών Στρατού, έκλεισε την μεγάλη αίθουσα του Πολεμικού Μουσείου για την εκδήλωση αυτή, όπως έχει κάνει για δεκάδες άλλες εκδηλώσεις τις οποίες έχει οργανώσει κατά το παρελθόν στον ίδιο χώρο.

Προετοιμάστηκε ειδικό βίντεο διάρκειας δέκα λεπτών με δηλώσεις επώνυμων τα τελευταία 25 χρόνια σχετικά με το Σκοπιανό. Ορίστηκαν οι ομιλητές - ο ιστορικός ερευνητής Γιώργος Ρωμανός και ο Πρέσβης ε.τ. Περικλής Νεάρχου. Η εκδήλωση τέθηκε υπό την αιγίδα των Παμμακεδονικών Ενώσεων Υφηλίου και η συντονίστρια τους Κυρία Νίνα Γκατζούλη απέστειλε ειδικό μήνυμα, το οποίο έγραψε αμέσως μετά την κύρωση της «Συμφωνίας των Πρεσπών». Τέλος, απεστάλη εγκαίρως ένας μεγάλος αριθμός προσκλήσεων.

Εν τω μεταξύ το Σκοπιανό συνέχιζε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός (13/1/2018) συνέχισε να χαρακτηρίζει «γνωστούς ακροδεξιούς» και «εθνικιστικούς κύκλους» όσους παρέμειναν αντίθετοι στην συμφωνία (σχετικό άρθρο 18/1/2018 Ο ακροδεξιός Μίκης και ο εθνικιστής Ελύτης), στις 20 Ιανουαρίου 2019 πραγματοποιήθηκε το μεγαλειώδες συλλαλητήριο της Αθήνας το οποίο διαλύθηκε από μυστηριώδεις αλλά πολύ καλά οργανωμένες ομάδες που δρούσαν ανενόχλητες (η Αμερικανική Πρεσβεία προανήγγειλε τα επεισόδια με μια προειδοποίηση που συνήθως εκδίδει μόνο τις παραμονές της 17ης Νοεμβρίου Demonstration Alert – U. S. Embassy Athens, Greece - January 18, 2019).

Η «Συμφωνία των Πρεσπών» ψηφίστηκε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, την Παρασκευή 25 Ιανουαρίου 2019. Την ίδια μέρα, με μια ταχύτητα που θα ζήλευαν και τα πιο προηγμένα κοινοβούλια σε ολόκληρο τον κόσμο, η «Συμφωνία των Πρεσπών» απεστάλη στο Προεδρικό Μέγαρο, υπεγράφη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και δημοσιεύτηκε αυθημερόν, άρον-άρον, σε Φύλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης (Ν. 4588, Τεύχος Πρώτο, Αριθμός 9, 25 Ιανουαρίου 2019)!

Το απόγευμα της 28ης Ιανουαρίου 2019, μόλις 24 ώρες πριν από την προγραμματισμένη εκδήλωση «Μακεδονία μια και ελληνική», η συν - διοργανώτρια Ένωση Απόστρατων Αξιωματικών Στρατού δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από το Πολεμικό Μουσείο, το οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, με το οποίο ενημερώθηκε ότι ακυρώνεται η κράτηση της αίθουσας και ότι η εκδήλωση δεν θα πραγματοποιηθεί. Έτσι απλά, κοφτά και «στρατιωτικά».

Ακολούθησε πραγματικός σάλος. Η ουσιαστική απαγόρευση της εκδήλωσης με εντολή που έφθασε στο Πολεμικό Μουσείο από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, θυμίζει έντονα τους αυλικούς που είναι βασιλικότεροι του βασιλιά και δεν διστάζουν να υιοθετούν πρακτικές «αποφασίζω – διατάζω» παλαιών και σκοτεινών εποχών.

Υπάρχει βέβαια και το άρθρο 6, παράγραφος 3 της «Συμφωνίας των Πρεσπών» το οποίο απαγορεύει ακόμα και ιδιωτικές εκδηλώσεις, αρκεί κάποιος να κρίνει εντελώς αυθαίρετα πως «πιθανόν υποδαυλίζουν τον σωβινισμό, την εχθρότητα, τον αλυτρωτισμό και τον αναθεωρητισμό ενάντια στο άλλο Μέρος».

Όλα αυτά όμως φαίνεται πως εφαρμόζονται αποκλειστικά και μόνον εναντίον των Ελλήνων. Οι Σκοπιανοί απαλλάσσονται από κάθε υποχρέωση, αφού ο πρωθυπουργός τους μιλάει ασταμάτητα για (ψευτο) «Μακεδονία» και όχι για «Βόρειο Μακεδονία» που υπέγραψε ο ίδιος!

Δεν του φτάνουν τα ανέλπιστα κέρδη από την «βάφτιση» μιας σλαβοβουλγαρικής διαλέκτου σαν «μακεδονικής» γλώσσας και την «απονομή» σε Τούρκους, Ρομά, Αλβανούς και Σλάβους «μακεδονικής» εθνότητας, θέλει να μονοπωλήσει και την λέξη «Μακεδονία» κατ΄ αποκλειστικότητα! Και το δηλώνει συνεχώς απροκάλυπτα – με πιο «φρέσκο» παράδειγμα (31/1/2019) τις δηλώσεις του στον τηλεοπτικό σταθμό «H1» της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης («Κανείς δεν μπορεί πλέον να μας αρνηθεί το δικαίωμά μας να είμαστε ‘Μακεδόνες’ που μιλούν τη ‘μακεδονική’ γλώσσα σε αυτό το έδαφος!». Όλα αυτά χωρίς βεβαίως, κατά την Συμφωνία των Πρεσπών, να «υποδαυλίζει σωβινισμό, εχθρότητα, αλυτρωτισμό ή αναθεωρητισμό»!

Και άντε ο Σκοπιανός πρωθυπουργός βρίσκεται στα Σκόπια και λέει ότι θέλει. Τα τυφλά προπαγανδιστικά του όργανα όμως βρίσκονται μέσα στην Ελλάδα και απολαμβάνουν απεριόριστη ασυλία και απαλλαγή από τις υποχρεώσεις της «Συμφωνίας των Πρεσπών»: Το «Ουράνιο Τόξο», το επίσημο όργανο της Σκοπιανής προπαγάνδας με έδρα την Φλώρινα στις 29/1/2019 ανακοίνωσε με απύθμενος θράσος, πως «Είναι καιρός η ελληνική Πολιτεία να ζητήσει συγγνώμη για τα οργανωμένα εγκλήματα που διέπραξε εναντίον του μακεδονικού λαού». Είχαν προηγηθεί άλλες δηλώσεις περί «μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα» - η Ελληνική μειονότητα των Σκοπίων που κατατρομοκρατείται είναι σαν να μην υπάρχει! Ούτε φυσικά, όλες αυτές οι εμπρηστικές δηλώσεις υποδαυλίζουν, σύμφωνα με την «Συμφωνία των Πρεσπών», «σωβινισμό, εχθρότητα, αλυτρωτισμό ή αναθεωρητισμό»! Μπα τέτοιο πράγμα!

Μέσα στο ειδυλλιακό αυτό πολιτικό τοπίο, ο Έλληνας πρωθυπουργός συνεχίζει να ζει μέσα στον δικό του κόσμο: Σε σύντομο διάλογο με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, στα πλαίσια 5ης Συνόδου των Χωρών του Νότου της ΕΕ που πραγματοποιήθηκε στην Λευκωσία (30 Ιανουαρίου 2019), τον διαβεβαίωσε με απόλυτη φυσικότητα πως οι διαδηλωτές που ήταν αντίθετοι στην συμφωνία των Πρεσπών ήταν «ακροδεξιοί λαϊκιστές» (όπως π.χ. ο Γ.Γ. του ΚΚΕ και οι οπαδοί του κόμματος, οι οποίοι, στις 24/1, διαδήλωσαν κατά της συμφωνίας των Πρεσπών). Πως ήταν μόλις 70.000 άνθρωποι στο συλλαλητήριο της Κυριακής 20 Ιανουαρίου 2019 (και ας ανέφερε το Reuters σε ανταπόκριση του από την Αθήνα «… το συλλαλητήριο εκτιμάται σαν το μεγαλύτερο της τελευταίας δεκαετίας…»). Πως η πλειοψηφία των ανθρώπων είναι υπέρ της συμφωνίας, χωρίς να σκεφτεί καθόλου την πιθανότητα να ερωτηθεί «Αφού η πλειοψηφία είναι υπέρ, γιατί δεν έκανες ένα δημοψήφισμα και έψαχνες απελπισμένα να αποσπάσεις βουλευτές από άλλα κόμματα;»

Συμπέρασμα: Δυστυχώς πολλά στραβά, ανορθόδοξα και αντιδημοκρατικά συμμάχησαν προκειμένου η «Συμφωνία των Πρεσπών» να φθάσει έως εδώ. Και πολλά ψέματα. Απροκάλυπτα, χωρίς ίχνος ενός στοιχειώδους φύλου συκής.

Πολλοί πιστεύουν πως η «Συμφωνία των Πρεσπών» άνοιξε περισσότερες πληγές από αυτές που έκλεισε. Πληγές που θα επιδεινωθούν και θα κακοφορμίσουν στο μέλλον από την δράση αδίστακτων φανατικών της άλλης πλευράς -ουράνιου ή υπόγειου τόξου ή άλλων ευφάνταστων ομάδων που υπηρετούν πιστά τον ίδιο στόχο, με πλουσιοπάροχη χρηματοδότηση από σκοτεινά αλλά πολύ πλούσια και ισχυρά κέντρα.

Όμως, το χειρότερο όλων είναι η απροκάλυπτη παραβίαση των δημοκρατικών μας κανόνων. Η σταδιακή απαξίωση απαράβατων αξιών της δημοκρατίας και της Ελλάδος. Η πλήρης αδυναμία μας να πούμε «Συμφωνούμε ότι διαφωνούμε, ας δούμε πώς θα βάλουμε από πάνω μας το εθνικό συμφέρον της Ελλάδας προκειμένου να συγκλίνουμε». Η υιοθέτηση αντιδημοκρατικών, επιεικώς ύποπτων, μεθόδων για την κατεπείγουσα κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών και ας καταγράφεται στο σύνολο όλων ανεξαιρέτως των δημοσκοπήσεων η καθολική αντίθεση των Ελλήνων στην συμφωνία αυτή.

Είναι γνωστό και πολλαπλά αποδεδειγμένο, ότι όσοι ηγέτες φθάνουν στο σημείο να πιστέψουν πως διαθέτουν «το αλάθητο του Πάπα» δεν καταστρέφουν μόνο τον εαυτό τους αλλά και την χώρα τους.

Μέχρι σήμερα το βλέπαμε πολύ καθαρά δίπλα μας και στην γειτονιά μας, τώρα το διακρίνουμε όλο και πιο έντονα, μέσα στο ίδιο μας το σπίτι…

https://www.huffingtonpost.gr/