Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου συνέλαβαν από τα βουνά κάποιον αντάρτη
—
τον ξέρουν οι παλαιοί Κοζανίτες — και δεμένο τον έσερναν μέσα στην πόλη.
Κάποιοι άνανδροι Κοζανίτες, που όταν εκείνος ήταν στα πράγματα κάθονταν κλαρίνο
μπροστά του, τώρα βλέποντάς τον σαν χτυπημένο σκυλί να τον μεταφέρουν στην
πόλη, τον έφτυναν.
Τον πιάσανε
λοιπόν και σε άθλια κατάσταση τον έριξαν στη φυλακή.
Όταν
το έμαθα στενοχωρήθηκα (παρόλο που με είχε πολεμήσει άγρια). Πήγα στις φυλακές
για να τον δω. Οι υπεύθυνοι των φυλακών δεν με επέτρεπαν να μπω.
— Σε
αυτόν έρχεσαι και του φέρνεις φαγητό; Όχι φαγητό, αλλά δηλητήριο να τού δώσεις,
μου είπαν.
—
Όπως ερχόμουν σε εσάς και έφερνα φαγητό στη φυλακή και όχι δηλητήριο, το ίδιο
θα κάνω και σε αυτόν τον φυλακισμένο,
τους
απάντησα.
Με
άφησαν και μπήκα.
Όταν
άνοιξε η πόρτα και με είδε, έκλαψε.
Ήταν
σε άθλια κατάσταση. Και είπε:
—
Πάτερ Αυγουστίνε, εσύ ήλθες να με δεις! Ούτε η γυναίκα μου, ούτε τα παιδιά μου
δεν με επισκέφτηκαν.
Η
σελίδα μας σας προσφέρει ένα μοναδικό ιστορικό βίντεο με ελληνικούς
υπότιτλους από το Αλβανικό Αρχείο- Ταινιοθήκη.
2
Ιουλίου 1978. Ομάδα Ελλήνων Καλλιτεχνών επισκέπτονται την Αλβανία στα πλαίσια
βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Χορευτές και τραγουδιστές
αποτελούν την ομάδα. Μεταξύ αυτών, ο Γιώργος Κατσαρός, ο Γιάννης Πάριος, η
Πολίνα, Θεόδωρο Κρίτα, Στυλιανός Μπέλλος και τον Θανάση Πολυκανδριώτηκ.α.
Η
περιοδεία ξεκίνησε από τους Αγίους Σαράντα και συνεχίστηκε στο Αργυρόκαστρο,
Δρόπολη, στην υπόλοιποι Αλβανία και έκλεισε στην Κορυτσά.
Φυσικά
την διαδρομή αυτή το Κομμουνιστικό Καθεστώς το χρησιμοποίησε προπαγανδιστικά
στο εσωτερικό της χώρας καθώς σε κάθε πόλη πήγαιναν τους επισκέπτες σε
διάφορα σημεία όπως μουσεία κ.α για να θαυμάσουν τα θαύματα και τα
επιτεύγματα του κομμουνισμού. Την ίδια στιγμή ο κόσμος υπέφερε. Αυτή είναι η
όψη του κομμουνισμού δεν υπάρχει χειρότερο πολιτικό σύστημα και πρέπει να
εξαφανιστεί από προσώπου γης αυτή η ιδεολογία που στρέφεται ενάντια στον ίδιο
τον άνθρωπο και την ελευθερία του. Εμείς το βιώσαμε σε κανέναν δεν το ευχόμαστε
να το βιώσει.
Faqja jonë ju ofron një video historike
me titra greqisht nga Arkvi i Filmit Shqiptar.
Në dt 2 Korrik 1978, një grup artistësh
Grek vizituan Shqipërinë në kontekstin e përmirësimit të marrdhënieve
ndërmjet dy vendeve. Kërcimtarë dhe këngëtarë janë pjesë të këtij grupi. Ndër
ta Jorgo Kacaros, Jani Parios, Polina, Theodhor Krita,
Stilianos Bello , Thanasi Polikandhrioti etj.
Kjo vizitë filloi në Sarandë dhe
vazhdoi në Gjirokastër, Dropull në të gjithë Shqipërinë me stacion të fundit
Korçën. Natyrisht ky udhëtim u përdor për propagandë të brendshme nga sistemi.
Në çdo qyteti vizistorët vizitonin pika të rëndësishme si muzeun etj me
qëllim që vizitori të mrekullohej me mrekullitë e komunizmit. Në të njejëtn
kohë populli vuante. Ky është aplikimi dhe fytyra e vërtetë e komunizmit i cili është sistemi më i keq politik dhe do
të ishte mirë të zhdukej nga faqja e dheut kjo ideologji antihumane që
kthehet kundër njeriut dhe lirisë së tij. Ne e jetuam, urojmë që askush tjetër
të mos e jetojë.
Nga Eleana Zhako I nderuar bashështetas shqiptar i Top Channelit, Të shtunën u transmentua në Top Channel një emision për fshatin
Derviçan të Dropullit, nga seria “Fshatra në Shqipëri”, me titullin
“Derviciani, fshati që refuzon shqipen” nga gazetarja Ilnisa Agolli.
Porsa pashë titullin bombastik në linkun e kanalit në youtube,
mendova ububu, kush ishte ky gjëmëmadh apo gjëmëmadhe, që na nxori
bojën. Kjo fjalë, më është fiksuar nga leximet e hershme të veprave të
Kadaresë, atëherë kur lexoja pothuajse shqip dhe pakëz greqisht.
Në përshkrimin e vendosur në link, i cili brenda pak orëve pati më
shumë se 10.000 shikues, thuhet: “Për shkak të minoritetit etnik grek në
zonën e Dropullit të qarkut Gjirokastër, ngjall jo pak interes për t’u
vizituar fshati më i madh aty. Derviciani! E çuditshme është se aty
hasesh me vështirësi të mëdha komunikative edhe pse je në tokë
shpiptare. Banorët njohin të dyja gjuhët, por shqipen e refuzojnë.
Megjithatë, aty ka ende kode komunikimi”. Gazetaren në fjalë nuk e njoh,
as di nëse, para se të nisej për Dropull, kish marrë udhëzime të qarta,
se ku ta fokusonte emisionin. Fjalët kyçe “tokë shqiptare”, “minoritet
etnik grek”, “vështirësi të mëdha komunikative”, do të mjaftonin për të
joshur me mijëra shikues.
Në ndryshim nga emri zyrtar, derviçanjotët i thonë fshatit të tyre
Derviçan, pa i- mes ç-së dhe a-së. Gazetarja i drejtohet një burri të
moshuar me pyetjen “Flisni shqip?”. Shoh se kalimtari i parë ishte Mili,
i cili për t’iu shmangur kamerës, parapëlqeu të mos bëzante. Ky ishte i
dyshuari i parë, agjenti i parë grek. Më pas kamera ndalet te një
tjetër kalimtar, i cili me një shqipe të rrjedhshme, u tregua më
kavalier ndaj pyetjeve të gazetares. Gazeterja e fillon komunikimin me:
“Tani ju jeni minoritet etnik grek, si është kjo puna”. Kalimtari i
përgjigjet, që “si çdo shtet, që ka minoritet”, për t’i lënë të kuptojë,
që Shqipëria nuk përbën ndonjë përjashtim. Rënien e një borie dhe
trembjen, që shkaktojnë dritat e makinës, kur bien mbi fytyrën e të
intervistuarit, gazeterja e interpreton si “refuzim për të folur shqip”
ose “frikë për të folur shqip”. Çdo komunikim me shikuesin e paraprin me
“Banorët e Dervicianit nuk lejojnë të flitet shqip”. E tronditur nga ky
zbulim ngjethës, gazetarja interviston një sërë plakash pa dhëmbë, të
cilat qëllimisht s’kuptonin fjalorin e thjeshtë të gazetares, dhe
largoheshin tinëz. E vendosur për ta kryer misionin deri në fund, arrin
të gjejë ish-mësuesin e fshatit, tashmë 85 vjeçar, për t’u marrë vesh me
të si shqiptarja me shqiptarin. Ai i flet për historinë e Derviçanit,
marrëdhënien me fshatin fqinjë Lazaratin, ku ai kishte punuar si mësues,
dhe detaje të tjera rreth dropullitëve. Por, ndoshta mësuesi Masho s’e
pa të udhës që të fliste për vitet e tij të burgut në kohën e
komunizmit.
Gazetarja, disi e shqetësuar, që s’po ndeshte ndonjë kope bagëtish,
për t’i përçuar shikuesit ndjesinë që ndodhet në një fshat të
mirëfilltë, ndesh më në fund një fshatar – bariun. Për fatin e mirë a të
keq të gazetares, fshatari jo vetëm, që iu përgjigj pa mëdyshje pyetje
të saj në shqip, por edhe i dha, që të përkëdhelte qengjin e tij
minoritar. I vetmi etyd paqësor dhe i një bukurie të veçantë, ishte
vizita në kishën e fshatit, rreth së cilës gazetarja kishte një
informacion të admirueshëm nga një shoqërues vendas.
Shpresoja që ndoshta gazetarja do shkonte edhe në shkollën e fshatit,
e cila është shkolla më e madhe e zonës së Dropullit, por nxënësve nuk
iu desh të kalonin testin linguistik dhe gjenetik të Top Channel-it. Në
të njëjtën shkollë dikur ka dhënë mësim edhe Sterjo Spasse, një prej
shkrimtarëve më të njohur shqiptarë, që i përkiste pakicës maqedonase të
Shqipërisë. Mund të kërkonin të filmonin një orë mësimi në shqip ose
greqisht, të intervistonin ndonjë prej mësuesve, por kamera dukej sikur
orientohej vetvetiu në pamje gjysmë të errëta dhe mbi fytyra të
trembura.
Gjithashtu, në hyrje të fshatit, ngrihet statuja e një prej
futbollistëve më të njohur derviçanjotë dhe yjeve të kombëtares
shqiptare të atëhershme, Lefter Millos, i cili humbi jetën në një
aksident rrugor në Greqi, në vitin 1997. Nëse Millo do të ishte ende
gjallë, pyetjet alla dedektive të gazetares, do ta shndërronin në
statujë të heshtur. Për një çast i përfytyrova topkanalistët të
drejtohen për te varrezat e fshatit, dhe të shokuar nga zbulimi i emrave
dhe mbishkrimeve pothuajse ekskluzivisht në gjuhën greke, të kërkojnë
të gjejnë qoftë edhe një emër të vetëm në shqip.
Desha t’i thoja, që shumë vite të shkuara, në Derviçan dhe në fshatin
ngjitur, në Goranxi, janë bërë xhirimet e filmit të njohur shqiptar, Vitet e Pritjes.
Si ide alternative, mund t’i propozoja të kërkonte të shkonte në një
nga shtëpitë tradicionale, ku u xhiruan skenat e famshme të kumteve
kobzeza, ku tre burra nga fshati u dorëzonin familjarëve, lajmin e
vdekjes së të afërmit të tyre në emigracion; të kërkonte ish-kafenenë
historike afër kishës, ku u xhirua i njëjti film; të fliste me njerëz të
administratës lokale, por edhe me njerëz të thjeshtë, për
shpërfytyrimin e arkitekturës tradicionale të Derviçanit, dhe nëse po
merren gjë masa mbrojtëse; të shkonte në pallatin e kulturës, që ndodhet
në qendër të fshatit, në piaca, siç i thonë vendasit, i cili
dikur ka shërbyer edhe si kinema dhe vend koncertesh nga ansamble të
ndryshme kombëtare; të intervistonte Jorgo Konomin, një nga shoferët e
paktë të autokinemasë të asaj kohe në Shqipëri; të shkonte në ambulancën
e fshatit, ku mund të fliste shumë lirshëm shqip me personelin
mjekësor; të pyeste për lidhjet e banorëve të Derviçanit me
Gjirokastrën, që i ndan një distancë prej më pak se shtatë kilometra,
dhe që pjesa më e madhe e burrave të fshatit punonte në qytet gjatë
kohës së komunizmit; mbi lidhjet me Janinën, që është qyteti më i afërt i
Greqisë, dhe që tradicionalisht këto dy qytete kanë qenë qendrat më të
afërta urbanistike me krahinën e Dropullit.
Por, në të kundërt, qëllimi i topkanalistëve, nuk ishte rrëfimi i
këtij fshati, i zakoneve lokale, i kuzhinës tradicionale, veshjeve dhe
gjithfarë kurioziteti tjetër, që lidhet me gazetarinë e udhëtimit, por
ekspertiza e vetëdijes së tyre gjuhësore dhe kombëtare në thembër të
Shqipërisë.
Emisione të tilla, që zgjedhin në mënyrë kaq të përciptë dhe tinëzare
njëkohësisht, të çorientojnë shikuesin, duke u përqendruar në detajin e
etnisë së huaj dhe duke i prezantuar banorët e një fshati të caktuar,
si bukëshkalë, armiqësorë dhe të bujtur në tokën e shqiponjave, nuk
synojnë në njohjen e tjetrit dhe bashkekzistencën e kulturave të
ndryshme, por në kultivimin e një race të veçantë: atë të klikuesve
militantë.
Εκφράζουμε
τη βαθύτερη ανησυχία μας, για την πύκνωση των περιπτώσεων και την
αύξηση της εντάσεως του προσβλητικού και προκλητικού περιεχομένου σε
τηλεοπτικές εκπομπές, ηλεκτρονικές ανακοινώσεις και αναρτήσεις σε μέσα
κοινωνικής δικτύωσης που αναφέρονται στην Εθνική Ελληνική Μειονότητα
στην Αλβανία.
Ειδικότερα, στο τηλεοπτικό κανάλι με εθνική κάλυψη κι εμβέλεια, TopChannel,
στη χρονική διάρκεια ολίγων μηνών, υπήρξαν τέσσερις εκπομπές οι οποίες
ξεπέρασαν τα εσκαμμένα και τα όρια της ομαλής επικοινωνίας, στο σημείο
που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως προσβολή για τα μέλη και τις
κοινότητες της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας. Η γραμμή του καναλιού, οι
σχέσεις και οι γνωστές διασυνδέσεις αυτού του μιντιακού ομίλου με την
Κυβέρνηση, προκαλούν τη δικαιολογημένη ανησυχία, ότι η καμπάνια
πρόκλησης εντάσεως στους κόλπους και στις κοινότητες της Εθνικής
Ελληνικής Μειονότητας, αλλά και της κοινωνίας μας ευρύτερα, δεν είναι
μία τυχαία σύμπτωση.
Καταγγέλλοντας
δημόσια τις περιπτώσεις αυτές, απευθύνουμε έκκληση να επανεξετάσουν τη
στάση τους και να εισέλθουν σε αποδεκτές επιλογές δημόσιας
επικοινωνίας, οι οποίες, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τηρούν
αποστάσεις από φαινόμενα που προσβάλλουν το καθεστώς της Εθνικής
Ελληνικής Μειονότητας, την ισχύουσα νομοθεσία κατά των διακρίσεων και,
ειδικά, την φιλότιμη προσπάθεια για τη συνέχεια της ειρηνικής
συνύπαρξης.
Από
πλευράς μας, πάντως, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός να απευθυνθούμε
στις ανεξάρτητες αρχές που έχουν καθήκον την επιτήρηση των τηλεοπτικών
παραγωγών και την παραβίαση της ισότητας των πολιτών με μεθόδους
προσβολής και διακρίσεων.
Εκ του Γραφείο Τύπου κι Ενημέρωσης
ΔΕΕΕΜ – ΟΜΟΝΟIA
Bashkimi Demokratik i Minoritetit Etnik Grek
ΟΜΟΝΟΙΑ
KOMUNIKATË PËR SHTYP
Sarandë, më 15 janar 2020
Shprehim
shqetësimin e thellë, për shpeshtimin në raste dhe rritjen e
intensitetit të përmbajtjes irrituese dhe provokative në emisione
televizive, publikime dhe postime elektronike, ne portale ose rrjete
sociale qe i referohen Minoritetit Etnik Grek në Shqipëri.
Veçanërisht,
në kanalin televiziv me mbulim kombëtar, Top Channel, vetëm në harkun
kohor të pak muajve, pati katër emisione të cilat kapërcejnë pragun e
komunikimit normal dhe mund të karakterizohen si denigruese për
pjesëtaret dhe komunitetet e MEG. Linja editoriale, lidhjet dhe
ndërlidhjet e njohura të këtij grupi mediatik me Qeverinë ngjallin
shqetësimin e justifikuar se kjo fushatë tensionimi në gjirin dhe në
komunitetet e MEG dhe trazimi i marrëdhënies të tij me shoqërinë më
gjerë, nuk është një koincidencë e rastësishme.
Duke
i denoncuar publikisht këto raste bëjmë thirrje qe te rishikojnë
qëndrimet dhe zgjedhjet e pranuara të komunikimit publik qe duhet të
qëndrojnë larg fenomeneve qe cenojnë pozitën e MEG, kuadrin ligjor
antidiskriminim dhe, sidomos, përpjekjen sfiduese për vijimin e
bashkekzistencës paqësore.
Rezervohemi
sidoqoftë, në të drejtën tonë për t’iu drejtuar autoriteteve të
pavarura qe e kanë për detyrë mbikëqyrjen e emetimeve televizive dhe
shkeljen e barazisë së shtetasve me metoda denigrimi dhe diskriminim.
Με μια άκρως
επιθετική και αισχρή συμπεριφορά γνωστό τηλεοπτικό κανάλι της Αλβανίας,
σε σχετική του εκπομπή εξαπέλυσε επίθεση κατά των Ελλήνων της Ελληνικής
Εθνικής Μειονότητας στην αλβανική επικράτεια, με επίκεντρο τη
Δερβιτσάνη, το μεγαλύτερο χωριό του Δήμου Δρόπολης στην περιφέρεια
Αργυροκάστρου.
Η «δημοσιογράφος» μη σεβόμενη ούτε τα
στοιχειώδη της δημοσιογραφικής συμπεριφοράς, χαρακτήρισε τους Έλληνες
κατοίκους του χωριού, ως «αρνητές στην ομιλία της Αλβανικής» καθώς όπως
έκρινε η ίδια: «Γνωρίζουν την Αλβανική, αλλά την απορρίπτουν για κάποιον
ανεξήγητο λόγο!» Ενώ η αναφορά της συνεχίζει και στον προσωπικό της
λογαριασμό στο Facebook, όπου και συμφωνεί σε σχόλια φίλου της, που
θέλει τους Έλληνες της Μειονότητας, «φοβισμένους και πουλημένους για το
ελληνικό επίδομα των 300 Ε».
Επιπλέον κατά την παραμονή της στο
χωριό συνέχιζε να «ανακρίνει» γριές και γέρους, οι οποίοι και ενώ της
είπανε πως η αλβανική γλώσσα χρησιμοποιείται όταν είναι απαραίτητο και
όταν οι κάτοικοι έρχονται σε επαφή με την επίσημη πολιτεία, αλλά και
τους αλλοεθνείς Αλβανούς επισκέπτες.
Παρά τα όσα της είπανε, η
ίδια θεώρησε πως ο βυζαντινός αετός στην Εκκλησιά του χωριού αποτελεί
σύμβολο παράξενο για ένα χωριό όπου «δε θέλει» να ομιλήσει τη γλώσσα της
Αλβανικής Δημοκρατίας και πιθανόν να θεωρεί το σύμβολο του αετού ως
μοναδικό προνόμιο της Αλβανίας. Η εν λόγω εκπομπή όπως πολύ εύκολα
διαφαίνεται, έχει εγείρει σειρά από άρθρα υπέρ και κατά της Ελληνικής
Εθνικής Μειονότητας, με πλήθος «πατριωτών» του διαδικτύου, να καταριέται
και να θέλει τη μετοίκηση των αυτοχθόνων Ελλήνων της χώρας, στην
Ελλάδα.
Σχετικές επιθέσεις όλο και πληθαίνουν τελευταία, παρά την
προεδρία της Αλβανίας στον Ο.Α.Σ.Ε. και ενόψει της γενικής απογραφής του
πληθυσμού στη χώρα. Μην ξεχνάμε όμως πως η συνέχιση στη χρήση τέτοιων
μεθόδων συμπεριφοράς όλο και περισσότερο τρέφει και θα τρέφει το μίσος
και το φόβο στη μεγαλύτερη εθνική μειονότητα σε όλη την επικράτεια. Ενώ
μέχρι στιγμής κανένας επίσημος φορέας εκ μέρους των Ελλήνων, δεν έχει
λάβει μια επίσημη θέση σε ένα τόσο σοβαρό θέμα. Ίδωμεν λοιπόν τι μας επιφυλάσσει το μέλλον…
«Η Ελληνική Πολιτεία είναι
έτοιμη να στηρίξει κάθε δράση προς την κατεύθυνση της ευημερίας και
προκοπής και της εν γένει υποστήριξης του Ελληνισμού της Αλβανίας, στο
πλευρό του οποίου θα συνεχίσει να στέκεται, αταλάντευτη, και στο μέλλον»
τονίζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος στον
χαιρετισμό του, που εστάλη στην Ελληνική Πρεσβεία στα Τίρανα, για την
Επέτειο 29 ετών από την Ίδρυση της «ΔΕΕΕΜ-ΟΜΟΝΟΙΑΣ» και θα αναγνωσθεί
στη σχετική εκδήλωση από την Πρέσβη κα Σοφία Φιλιππίδου. Όπως
σημειώνει ο κ. Παυλόπουλος «Όλα αυτά τα χρόνια, η «ΟΜΟΝΟΙΑ», συχνά υπό
εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, κατόρθωσε να εκπροσωπεί επάξια τον
Ελληνισμό της Αλβανίας, δίνοντας αγώνες για την υπεράσπιση των
απαράγραπτων Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του». Παράλληλα, υπογραμμίζει
ότι σήμερα, η προστασία των μειονοτικών και περιουσιακών δικαιωμάτων της
Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των
προϋποθέσεων, που η ίδια η ΕΕ έχει θέσει στην Αλβανία σε σχέση με την
Ευρωπαϊκή της πορεία και ταυτόχρονα τονίζει ότι «Η Ελλάδα παρακολουθεί
στενά το ζήτημα και προβαίνει στις κατάλληλες ενέργειες για την
διασφάλιση των δικαιωμάτων των μελών της ΕΕΜ». Ακολούθως,
αναφέρει, ότι «Αποφασιστικής σημασίας, όμως, για την αντιμετώπιση των
προκλήσεων που αντιμετωπίζετε, είναι και η δική σας δραστηριοποίηση, οι
δικές σας ενέργειες. Για την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών σας,
βεβαίως, απαιτείται δημιουργία συναινέσεων, συνεννόηση καθώς επίσης
συντονισμός κινήσεων και δράσεων, στοιχεία που, σε ορισμένες τουλάχιστον
περιπτώσεις, έλειψαν τα προηγούμενα χρόνια». Καταλήγοντας,
εκφράζει την βεβαιότητά του, ότι άπαντες συνειδητοποιούν την σημασία και
τον επείγοντα χαρακτήρα της αποκατάστασης συνθηκών ενότητας και
ομοψυχίας στους κόλπους της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας στην Αλβανία
και ότι θα πράξουν τα δέοντα, πολύ δε περισσότερο υπό τις σημερινές
συνθήκες. Δήμητρα Κατσιμεντέ - ΑΠΕ-ΜΠΕ Πηγή: Himara.gr | Ειδήσεις απ' την Βόρειο Ήπειρο
Στα συρτάρια της εισαγγελίας Αργυροκάστρου βρίσκεται ο φάκελος της εν
ψυχρώ δολοφονίας του Κωνσταντίνου Κατσίφα από άνδρες των ειδικών
δυνάμεων της αλβανικής αστυνομίας πριν από σχεδόν ενάμιση χρόνο.
Σύμφωνα
με πηγές της εισαγγελίας, η Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς και
του Οργανωμένου Εγκλήματος (SPAK), η οποία είναι κεντρική υπηρεσία των
Τιράνων, αποφάσισε "πρόσφατα" την μετάθεση του φακέλου στην εισαγγελία
Αργυροκάστρου ως υπεύθυνης για την περιοχή της δολοφονίας.
Σύμφωνα
με τα δημοσιεύματα των αλβανικών ΜΜΕ, η εισαγγελία Αργυροκάστρου
διαθέτει μόλις δύο εισαγγελείς και αυτός είναι ο λόγος που δεν έχει
βρεθεί ακόμη κάποιος να αναλάβει την υπόθεση.
Τα στελέχη της ΕΕΜ
πάντως θεωρούν κατευθυνόμενα τα δημοσιεύματα και αναφέρουν
χαρακτηριστικά πως μετά από όλο αυτό το διάστημα κατά το οποίο δεν
υπήρξε καμία επίσημη ή μη, ενημέρωση ή διαρροή για την εξέλιξη της
υπόθεσης, μόνο ως αποτέλεσμα δημοσιογραφικής έρευνας δεν μπορούν να
χαρακτηριστούν τα σημερινά δημοσιεύματα τα οποία καταγράφουν επίσης την
θέση των αλβανικών αρχών για την δολοφονία.
Σας προσφέρουμε ένα πολύ ωραίο ντοκιμαντέρ από την τηλεόραση Alpha το οποίο αναλύει τις ελληνοαλβανικές σχέσεις και τις ανθρώπινες ιστορίες πίσω από αυτές. Έχει δύο βασικά μέρη:
Α Μέρος) Ο χωρισμός ενός ελληνικού χωριού της Κοσοβίτσας σε δύο μέρη όταν ορίστηκαν τα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Β Μέρος) Τα εγκλήματα των τσάμηδων
Απολαύστε το.
Ju ofrojmë një emision, dokumentar të televizionit Alpha në Greqi me titra shqip. Tema e emisionit është:
Marrdhëniet shqiptarogreke dhe historitë njerëzore prapa tyre. Ky dokumentar është i ndarë në dy pjesë:
Pjesa A) Historia e fshatit Koshovicë të cilin kufiri shqiptaro-grek e ndau në dy pjesë.
Θέμα:
Πραγματοποιήθηκε η Επετειακή Εκδήλωση για τη συμπλήρωση 29 χρόνων απ’
την Ίδρυση της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ. Συμμετοχή και επιβεβαίωση του ηγετικού
ρόλου της Οργάνωσης στη συνέχιση του αγώνα για πρακτική βελτίωση της
θέσης και της προοπτικής της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας.
Πραγματοποιήθηκε χθες (Κυριακή, 12 Ιανουαρίου 2020) στη Δερβιτσάνη, η
Επετειακή Εκδήλωση για την Ίδρυση της Δημοκρατικής Ενώσεως Εθνικής
Ελληνικής Μειονότητας ΟΜΟΝΟΙΑ, σύμφωνα με την απόφαση και υπό την αιγίδα
του Γενικού Συμβουλίου της Οργάνωσης.
Δεκάδες μέλη των δομών της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ από όλες τις περιοχές που
δραστηριοποιείται κι έχει συγκροτημένα Παραρτήματα: Κορυτσά, Αυλώνα,
Τίρανα, Αγ. Σαράντα, Δέλβινο, Χιμάρα, Αργυρόκαστρο κ.α., ιστορικά
στελέχη και πολίτες της περιοχής παραβρέθηκαν τόσο στον ι. Ναό της
Κοιμήσεως της Θεοτόκου όσο και στο Πολιτιστικό Κέντρο στη συνέχεια. Ο
Μητροπολίτης Αργυροκάστρου που ιερούργησε στη Θεία Λειτουργία κι
ευλόγησε την Βασιλόπιτα της Οργάνωσης σε σύντομο χαιρετισμό του κι εξ
ονόματος του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου ειδικά επεσήμανε την ανάγκη ώστε
στη δύσκολη χρονιά που ξεκινάει να υπάρξει πολύ μεγαλύτερη διάθεση για
ευρύτερη κατανόηση μεταξύ μας, για περισσότερη συγνώμη πράγμα που με τη
σειρά του θα επηρεάσει θετικά την προσπάθεια για σύμπνοια και ενότητα.
Πρέπει ειδικά να υπογραμμιστεί η παρουσία στις εκδηλώσεις του
Υφυπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Κώστα Βλάση, πράγμα που δεν
σηματοδοτεί απλά την αναγνώριση του ρόλου που διαδραματίζει η ΔΕΕΕΜ
ΟΜΟΝΟΙΑ στην οργανωμένη προσπάθεια των μελών της ΕΕΜ για βελτίωση των
συνθηκών διαβίωσης αλλά επί το πλείστον την ουσιαστική υποστήριξη της
Μητέρας Πατρίδας προς τη δοκιμαζόμενη κοινότητα μας. Ο κ. Βλάσης
χαιρέτησε την Εκδήλωση αναφερόμενος στην αντίληψη της ελληνικής
κυβέρνησης ώστε τα ζητήματα παραβιάσεων των δικαιωμάτων της ΕΕΜ να
αποτελούν κριτήριο στην ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας αλλά και καίριο
θέμα στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας, τις οποίες η Αθήνα
επιθυμεί να αναβαθμίζονται συνεχώς. Ειδικά ο κ. Υφυπουργός ανέφερε το
θέμα της Απογραφής Πληθυσμού, η οποία αφενός θα πρέπει να γίνει με
νομοθετικές πράξεις και πρακτικές που θα σέβονται την αρχή του
αυτοπροσδιορισμού της εθνικής ταυτότητας των πολιτών και αφετέρου θα
πρέπει να εξασφαλιστεί η συμμετοχή όσο περισσότερων μελών της ΕΕΜ σ’
αυτή.
Στην Εκδήλωση αναγνώστηκε το Μήνυμα του Προέδρου της Ελληνικής
Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο, του Πρωθυπουργού της Ελλάδας κ.
Κυριάκου Μητσοτάκη, του Υπουργού Εξωτερικών κ. Νικολάου Δένδια, με
κοινός παρανομαστή την εκδήλωση εμπιστοσύνης στην ΟΜΟΝΟΙΑ αλλά και την
υποχρέωση της ώστε μέσω των διεργασιών της να εξασφαλίζει κλίμα
συναινέσεων και ευρύτερης συμμετοχής στους αγώνες της ΕΕΜ. Επί το
πλείστον δε η διαβεβαίωση ότι η Ελληνική Κυβέρνηση παρακολουθεί και
υποστηρίζει την Εθνική Ελληνική Μειονότητα σε όλο το πλαίσιο για την
διαιώνιση της παρουσίας της στις ιστορικές πατρογονικές εστίες.
Χαιρετισμό του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλέξη Τσίπρα μετέφερε ο βουλευτής
της Θεσπρωτίας κ. Μάριος Κάτσης ενώ επίσης αναγνώστηκε σχετική επιστολή
της Προέδρου του ΚΙΝΑΛ κ. Φώφης Γεννηματά. Στην Εκδήλωση συμμετείχε
επίσης ο βουλευτής Θεσπρωτίας της ΝΔ κ. Β. Γιόγιακας.
Τους παρευρισκόμενους χαιρέτησε επίσης η Πρέσβης της Ελληνικής
Δημοκρατίας στα Τίρανα κ. Σοφία Φιλιππίδου η οποία συμμετείχε μαζί με
τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στο Αργυρόκαστρο κ. Λάμπρο Κακίση στη
δραστηριότητα. Η κα. Πρέσβης επεσήμανε το δίκαιο των προσπαθειών της
ΟΜΟΝΟΙΑΣ σε θέματα όπως ο πρακτικός σεβασμός της αρχής του
αυτοπροσδιορισμού, της πρακτικής εφαρμογής των προνοιών του περί
Μειονοτήτων Νόμου της Δημοκρατίας της Αλβανίας, της κατοχύρωσης ακινήτου
περιουσίας για τα μέλη και τις κοινότητες της ΕΕΜ, την αναβάθμιση της
παρεχόμενης παιδείας για τα μέλη της ΕΕΜ κ.α.
Ουσιαστικού πολιτικού περιεχομένου ήταν η ομιλία του Προέδρου του
Κόμματος Ένωση για Ανθρώπινα Δικαιώματα – ΚΕΑΔ, πολιτικού βραχίονα της
ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ, κ. Βαγγέλη Ντούλε. Ο κ. Ντούλες κάλεσε όλους τους
παρευρισκόμενος για τη διαμόρφωσης ενός νέου πλαισίου αγώνα και
προσπάθειας της ΕΕΜ υπό την ηγεσία της ΟΜΟΝΟΙΑΣ που να κάνει την
υπέρβαση απ’ την αμυντική τακτική διαχείρισης της κατάστασης σε
διεκδίκηση και αναβάθμιση στόχων. Μέσα στην χαώδη πολιτική κατάσταση στη
χώρα, τον ανθελληνισμό τον οποίο κατήγγειλε σε συγκεκριμένες πρακτικές
διαστάσεις κι εκφάνσεις, στην δημογραφική και οικονομική δυσπραγία, ο
αγώνας θέλει πολύ μεγαλύτερες θυσίες και διάθεση συμμετοχής σ’ αυτόν
προειδοποίησε ο κ. Ντούλες.
Την κεντρική Ομιλία της Εκδήλωσης είχε ο Πρόεδρος της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ κ.
Βασίλης Κάγιος αναφερόμενος ειδικά στο γεγονός ότι η Οργάνωση αντέχει,
29 χρόνια μετά την ίδρυση της, μένει πιστή στους πολιτικούς της στόχους
και στο πρόγραμμα, συνεχίζει να αποτελεί βασικό μοχλό για τους αγώνες
της ΕΕΜ σε ένα ασταθές πολιτικό τοπίο και ειδικά στην αντιμετώπιση
πολιτικών των Τιράνων που πολλές φορές στόχο έχουν την εκδίωξη των
ελλήνων απ’ τη γενέθλια γης τους.
Δεδομένου ότι το πολιτικό έτος 2020, έχει μπροστά του την βασική
πρόκληση της Απογραφής αλλά και ενδεχόμενα πολιτικών απροόπτων καθώς η
εσωτερική κρίση στη χώρα βρίσκεται σε εξέλιξη και όξυνση η χθεσινή
Επετειακή Εκδήλωση έχει σπουδαία σημασία για την αναβάθμιση του ρόλου
της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ.
Πωγώνι: δίπλα στα ελληνοαλβανικά σύνορα - Σύντομη γεωγραφική
περιγραφή - Η μακραίωνη ιστορία του Πωγωνίου και η αναμφισβήτητη
ελληνικότητα των κατοίκων του - Τα χωριά του Πωγωνίου που δόθηκαν,
τελείως άδικα στην Αλβανία - Κοσοβίτσα: το χωριό που μοιράστηκε σε δύο
κράτη!
Στο βορειοδυτικό άκρο του νομού Ιωαννίνων, στα ελληνοαλβανικά
σύνορα, βρίσκεται η περιοχή του Πωγωνίου. Διοικητικά, υπάγεται στον νομό
Ιωαννίνων, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα της, ανήκει στον Δήμο Πωγωνίου, όπως
αυτός συγκροτήθηκε με το σχέδιο «Καλλικράτης».
Ως το 1997, υπήρχε η επαρχία Πωγωνίου. Ο τωρινός Δήμος, δεν
περιλαμβάνει όλα τα χωριά του Πωγωνίου, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι η
πρωτεύουσα του, το ιστορικό Καλπάκι, πουθενά στη βιβλιογραφία δεν
αναφέρεται ότι ανήκει στο Πωγώνι. Ιστορική έδρα του Δήμου Πωγωνίου,
είναι το Δελβινάκι, το οποίο ανήκει στο Πωγώνι. Συγγνώμη αν σας
μπερδέψαμε λίγο, αλλά ο «Καποδίστριας» και ο «Καλλικράτης», δεν είναι
δικά μας δημιουργήματα!
Γεωγραφική θέση του Πωγωνίου
Το Πωγώνι βρίσκεται στο ΒΔ άκρο του νομού Ιωαννίνων, μεταξύ Ζαγορίου,
Κόνιτσας, Δρόπολης, Κουρέντων και Θεσπρωτίας. Περιλαμβάνει δύο τμήματα,
το βόρειο, γνωστό στο παρελθόν ως Καραμουρατία και το νότιο, γνωστό και
ως «Παλιοπωγώνι».
Για την ετυμολογία της λέξης Πωγώνι, υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Ας δούμε τις κυριότερες.
Ο Ιωάννης Λαμπρίδης, γράφει το 1886:
«Το όνομα του τμήματος είναι Σλαβικόν, ουχί όμως τόπου σημαντικόν, ως
σημειοί και ο Α. Πάλλης (Μελ. Περί Ηπείρ. σελ.38), αλλά κύριον ηγέτου
επήλυδος (ξένου, αλλοδαπού) εγκατασταθάντος αυτόθι, όπερ ου μόνον η
γλώσσα του λαού διετήρησε Πογώνη το τμήμα τούτο αποκαλούσα, αλλά και οι
κατακτηταί, οι ακριβείς ούτοι των Βυζαντινών απομιμηταί (ενν. οι
Οθωμανοί), Ναχιγέ Πογώνη επισήμως και ανέκαθεν αυτό αποκαλούντες».
Η Ήπειρος, όπως και η Μακεδονία, δέχτηκε αναμφίβολα σλαβικές επιδρομές.
Στην πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τους Σλάβους (677-681), μεταξύ των
φυλών που πήραν μέρος , αναφέρονται και οι Βαϊουσίτες ή Βαϊουνίτες, που
κατοικούσαν στην περιοχή της σημερινής Θεσπρωτίας. Άλλη εκδοχή, αναφέρει
ότι αυτοί κατοικούσαν κοντά στη Θεσσαλονίκη και μετά την αποτυχία της
πολιορκίας της πόλης, εγκαταστάθηκαν στη Θεσπρωτία και στη Βόρειο
Ήπειρο, κοντά στα παράλια. Η περιοχή που εγκαταστάθηκε η σλαβική αυτή
φυλή, ονομαζόταν ως τα τέλη του 13ου αιώνα, Βαγενετία. Κατάλοιπα του
τοπωνύμιου αυτού, υπάρχουν μέχρι σήμερα στην Ήπειρο.
Μια άλλη εκδοχή, θέλει το όνομα «Πωγώνι» να προέρχεται από τον
βυζαντινό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Δ’ Πωγωνάτο (668-685). Σύμφωνα με την
παράδοση, κατά την επιστροφή του από τη Σικελία, όπου κατέπνιξε την
επανάσταση του Μιζίζιου, τον οποίο και σκότωσε, πέρασε από την περιοχή
του Πωγωνίου, όπου και ίδρυσε τη μονή Μολυβδοσκέπαστου στη Διπαλίτσα
(σήμερα Μολυβδοσκέπαστο). Εκεί, λέγεται ότι υπήρχε η μεσαιωνική πόλη
Πωγωνιανή, η οποία έδωσε το όνομα της στην Αρχιεπισκοπή Πωγωνιανής,που
ιδρύθηκε από τον Πωγωνάτο.
Και αυτή η εκδοχή όμως αμφισβητείται. Νεότεροι ιστορικοί, θεωρούν ότι
Πωγωνάτος, ονομαζόταν όχι ο Κωνσταντίνος Δ’, αλλά ο πατέρας του Κώνστας
Β’ (641-668). Θεωρούν, επίσης, ότι ο Κωνσταντίνος Δ’, επέστρεψε από τη
Σικελία στην Κωνσταντινούπολη με πλοία και όχι μέσω Ηπείρου-Μακεδονίας
και Θράκης.
Βέβαια, ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, γράφει ότι ο Κωνσταντίνος Δ’,
δεν είχε την επωνυμία «Πωγωνάτος» όταν πέρασε από την Ήπειρο,
επιστρέφοντας από τη Σικελία. Όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη «ο
δήμος εχαιρέτησεν αυτόν δια της του Πωγωνάτου επωνυμίας ην (=την οποία)
φέρει εν τη ιστορία διότι, ότε προ μακρού ανεχώρησε, το πρόσωπον αυτό
ήτο έτι (=ακόμα) παντελώς αγένειον, ενώ ήδη άρχισε να υποφαίνεται ο
πώγων (=γένια) αυτού».
Ο Σ. Γκατσόπουλος, θεωρεί ότι υπήρξε πόλη Πωγωνιανή που έδωσε το όνομά
της στην Αρχιεπισκοπή Πωγωνιανής. Γράφει μάλιστα, ότι στη μονή
Μολυβδοσκέπαστου, υπήρχε θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου, γνωστή με το
όνομα «Παναγία Πωγωνιάτισσα», η οποία όμως καταστράφηκε κατά τον Β’
Παγκόσμιο Πόλεμο. Άλλοι, υποστηρίζουν ότι η εικόνα χρονολογείται απ’ το
1531.
Κατά την άποψή του Σπύρου Στούπη, στο βιβλίο του «Πωγωνιακά και
Βησσανιώτικα», πιθανότατα το όνομα Πωγώνι, προέρχεται από πόλη, με το
όνομα Πωγωνία-Πωγωνιανή (κατά το Απολλωνία, από τον Απόλλωνα, Κασώπη,
από τον Κάσιο Δία κ.ά.)
Μετά τη φήμη(;) για τον Πωγωνάτο, το όνομα πήρε νέα ώθηση και
επαναλήφθηκε το φαινόμενο, κατά το οποίο οι Χριστιανοί των πρώτων
χριστιανικών αιώνων, αντικαθιστούσαν τα ονόματα των ειδώλων με
χριστιανικά ονόματα.
Η εκδοχή του Λαμπρίδη για το όνομα Ναχιγέ Πωγώνι επί τουρκοκρατίας, δεν
γίνεται αποδεκτή από τον Π. Αραβαντινό, ο οποίος μελετώντας τα
οθωμανικά αρχεία, τονίζει ότι η περιοχή του Πωγωνίου επί τουρκοκρατίας
ονομαζόταν Ισαΐμ Βιλαέτ, δηλαδή χώρα του κυρίαρχου και κατακτητή Ισαΐμ. Ο
αρνησίθρησκος Ισαΐμ, συνοδευόμενος από τουρκικές δυνάμεις, κατέλαβε τη
γενέτειρά του, το Λεσκοβίκι και όλη τη γύρω περιοχή. Από εκεί, με
συνεχείς επιθέσεις, υπέταξε και το Πωγώνι, του οποίου έγινε ισόβιος
πασάς, με έδρα το Λαχανόκαστρο (από το 1954 Ωραιόκαστρο). Τις απόψεις
του Αραβαντινού, ενστερνίζεται και ο Ζώτος Μολοσσός.
Την ύπαρξη πόλης με το όνομα Πωγωνιανή, δέχεται κι ο Πουκεβίλ, ο οποίος
την τοποθετεί στην περιοχή της Μονής Βελλάς, λίγο έξω από τα ιστορικά
όρια του Πωγωνίου.
Φαίνεται ότι η μονή Μολυβδοσκέπαστου, έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο και
στη διατήρηση της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των κατοίκων του
Πωγωνίου. Το παράδοξο είναι, ότι η μονή αυτή και το ομώνυμο χωριό,
ανήκουν σήμερα στον Δήμο Κόνιτσας!
Η Διπαλίτσα, που βρισκόταν παλαιότερα κοντά στο Μολυβδοσκέπαστο, κατά
την ακμή της, είχε 8.000 οικογένειες, 200 εκκλησίες και 44 βρύσες και
φαίνεται ότι καταστράφηκε στα μέσα του 16ου αιώνα.
Ο Δελβινακιώτης Ν. Πατσέλης, αναφέρει ότι η Διπαλίτσα καταστράφηκε από
τους Οθωμανούς το 1430. Πάντως στην περιοχή, υπάρχουν σήμερα πολλά
ερείπια, που πιθανότατα είναι απομεινάρια της άλλοτε κραταιάς αυτής
πόλης.
Η ιστορία της Ηπείρου, έχει πολλές σκοτεινές περιόδους. Έτσι και για το
Πωγώνι, υπάρχουν άγνωστες πτυχές. Η άποψη μας είναι, ότι το όνομα
Πωγώνι, είναι ελληνικό. Σλάβοι έκαναν την εμφάνισή τους εκεί τον 6ο
αιώνα και παρέμειναν, κατά περιόδους, ως τον 10 αιώνα. Δεν αποκλείεται
ορισμένοι να ζούσαν στο Πωγώνι ως τον 13ο αιώνα. Κατά την κατάκτησή του
όμως από τους Οθωμανούς, δεν υπήρχαν Σλάβοι στο Πωγώνι. Εμφανίζονται
τότε βέβαια άλλοι επιδρομείς, οι Αλβανοί.
Και για όσους σκέφτονται ότι οι Σλάβοι θα άφησαν πίσω τους τοπωνύμια
και λέξεις στην περιοχή του Πωγωνίου, τους παραπέμπουμε στο εξαίρετο
βιβλίο του Κώστα Οικονόμου «ΣΛΑΒΙΚΑ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΙΔΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» (ανάλογο βιβλίο έχει γράψει και για τα αλβανικά
λεξιλογικά δάνεια.) Τέλος, στη Λάκκα Πωγωνίου, στο νότιο τμήμα της
περιοχής, όπως γράφει ο Κ.Δ. Παπανικολάου στο βιβλίο του «Η ΛΑΚΚΑ
ΠΩΓΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΨΗΛΟΚΑΣΤΡΟ ΠΩΓΩΝΙΟΥ», «… σ’ ένα σύνολο 105 σλαβικών
λέξεων, που υπάρχουν στο λεξιλόγιο της Λάκκας Πωγωνίου, οι 25 είναι και
πανελλήνιες, 45 υπάρχουν και στην αλβανική γλώσσα, 36 και στη βλάχικη,
ενώ 19 είναι και στην αλβανική και στη βλάχικη». Σύντομη ιστορία του Πωγωνίου από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.
Όπως έχουμε αναφέρει και σε παλαιότερο άρθρο μας, στη σημερινή περιοχή
του Πωγωνίου, στην κοιλάδα του Δρίνου και μέχρι το Αργυρόκαστρο, ζούσαν
οι Ατιντάνες, που ήταν αναμφίβολα ελληνικό φύλο (Κώστας Ν. Νικολαΐδης,
«ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ») και που αναφέρονται ονομαστικά από τον
Στράβωνα, ο οποίος είχε επισκεφτεί την Ήπειρο. Μάλιστα, ο Τρύφων
Ευαγγελίδης, στο βιβλίο του «Η Βόρειος Ήπειρος» (1919), γράφει ότι στο
Πωγώνι εγκαταστάθηκαν και αρχαίοι Αθηναίοι, με τους οποίους οι Μολοσσοί,
ένα από τα σημαντικότερα φύλα της αρχαίας Ηπείρου είχαν ιδιαίτερες
σχέσεις και αυτοί, οι Αθηναίοι δηλαδή, μετέφεραν τον πολιτισμό τους σε
μεγάλο μέρος της Ηπείρου.
Σε πολλά σημεία του Πωγωνίου, υπάρχουν ερείπια που μαρτυρούν ότι στο
παρελθόν η περιοχή ήταν πυκνοκατοικημένη. Βέβαια, η περιοχή δεν
ονομαζόταν τότε Πωγώνι. Ο Ζώτος Μολοσσός, γράφει ότι ονομαζόταν
Τριφυλλία, γιατί κατοικούσαν εκεί οι Τριφύλλιοι ή Τριποφυλίσιοι. Ο
μητροπολίτης Κορυτσάς Ευλόγιος, συμφωνεί με το όνομα Τριφυλλία, το οποίο
όμως το ετυμολογεί από την ύπαρξη στο σημερινό Πωγώνι τριών φυλών: των
Ηπειρωτών Μολοσσών, των Ορεστών και των Ατιντάνων.
Κατά μια παράδοση, το Πωγώνι λεγόταν Ορεστιάς, επειδή εδώ εγκαταστάθηκε
για έναν διάστημα καταδιωκόμενος, ο μητροκτόνος Ορέστης. Κατά τον Λ.
Βασιλειάδη, η περιοχή ονομαζόταν Μηλωτίς, από ένα είδος μάλλινης κάπας
γνωστής μέχρι και τον 18ο αιώνα, ως μαλλιότα. Μηλωτίς δηλαδή, είναι ο
τόπος που φορούν τη μαλλιότα. Πρόκειται για το γνωστό και ως ταλαγάνι
(από το οποίο έχει πάρει το όνομά του και το ομώνυμο τυρί, όπως μας έχει
αναφέρει ο ιδιοκτήτης της τυροκομικής εταιρείας που το παράγει, κύριος
Αποστόλου!)
Αν όμως η περιοχή ονομαζόταν Μηλωτίς, πιθανότατα οφείλει το όνομά της
στο ότι αποτελούσε μέρος της κυρίως Μολοσσίας ή Μολοττίας. Σχετικά, ο Α.
Ζάχος γράφει ότι κατά την αρχαιότητα το Δέλβινο, το Αργυρόκαστρο και το
Πωγώνι ήταν το κέντρο της Μολοσσίας, ενώ κατά τον γεωγράφο Μελέτιο, η
Μολοσσία ταυτίζεται με την περιοχή της Δρυϊνουπόλεως.
Το Πωγώνι, ακολούθησε σε γενικές γραμμές την ιστορία της Ηπείρου. Μετά
τη ρωμαϊκή κατάκτηση και την ένταξή του στη Βυζαντινή αυτοκρατορία,
δέχθηκε σλαβικές επιδρομές (6ος-10ος αι., όπως αναφέραμε). Ακολούθησαν
Νορμανδοί, Ιταλοί και Σέρβοι.
Είχε βέβαια προηγηθεί, από το 1204, η ίδρυση του Δεσποτάτου της Ηπείρου.
Οι Οθωμανοί, εμφανίστηκαν στο Πωγώνι στις αρχές του 14ου αιώνα, αλλά η
κατοχή τους ήταν προσωρινή, γιατί το 1378, Κεφαλλονίτες κόμηδες,
λατινικής καταγωγής, με τη βοήθεια των Γκίνου Μπούα, Σπάτα κ.ά.
ανακατέλαβαν το Αργυρόκαστρο, που κατά τον Λαμπρίδη είχε πέσει στα χέρια
των Τούρκων από το 1344. Ωστόσο, οι Οθωμανοί κυρίευσαν και πάλι το
Αργυρόκαστρο το 1390.
Φαίνεται ότι τον 14ο αιώνα, άρχισαν οι εξισλαμισμοί στην περιοχή.
Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα του Ισαΐμ, στον οποίο αναφερθήκαμε
και του επίσης φυλάρχου Κωστή που κι αυτός εξισλαμίσθηκε. Γύρω στο 1380,
κάτω από τις οδηγίες του Τούρκου αρχιστράτηγου Εβρενόζ, οι δύο αυτοί
αρνησίθρησκοι, έκαναν επιδρομές στο Πωγώνι.
Οι κάτοικοι του Πωγωνίου, διατήρησαν ακόμα και μετά την τουρκική
κατάκτηση (1430-1431), την ελληνικότητά τους. Σαφώς υπήρχαν κάποιοι
εξισλαμισμοί, αλλά ήταν ελάχιστοι.
Όπως γράφει ο Κ. Βακαλόπουλος, «το βόρειο τμήμα του Πωγωνίου που
βρίσκεται στα νότια της Πρεμετής, συγκροτούνταν από 22 χριστιανικά χωριά
και 28.000 κατοίκους, ενώ το νότιο, στα νότια της Λιντζουρίας-είναι η
περιοχή με τα χωριά στους πρόποδες του Λύγγου-συγκροτούσε το μεγαλύτερο
τμήμα της σημερινής επαρχίας (ως το 1997) Πωγωνίου, δηλαδή 44 χωριά,
μερικά από τα οποία βρίσκονται σήμερα σε αλβανικό έδαφος. Κατά το
τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα το Πωγώνι αριθμούσε 3.594 σπίτια (204
αλβανικά και 6 αθιγγανικά μουσουλμανικά καθώς και 3.154 ελληνικά, 141
αλβανοβλαχικά, 76 αλβανικά (αθιγγανικά) και 13 αθιγγανικά χριστιανικά
σπίτια».
Τα χωριά του Πωγωνίου που δόθηκαν στην Αλβανία
Από τις αρχές του 20ου αιώνα, φαινόταν ότι η οθωμανική αυτοκρατορία
κατέρρεε. Στις 31/12/1912, η Ιταλία και η Αυστροογγαρία υπέγραψαν
μυστική συμφωνία για τον διαμοιρασμό της Αλβανίας (που είχαν οι
«μεγάλοι» αποφασίσει να δημιουργηθεί, σε βάρος της Ελλάδας αλλά και της
Σερβίας), σε ζώνες επιρροής. Στις 17 Δεκεμβρίου του 1913, με το
Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, καθορίστηκαν τα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Ανάμεσα σε όλες τις αδικίες που έγιναν σε βάρος της Ελλάδας ήταν και η
παραχώρηση οχτώ χωριών του Πωγωνίου στην Αλβανία.
Οχτώ ελληνικότατων χωριών. Η οριοθέτηση των συνόρων, και σ’ αυτή την
περίπτωση, έγινε με τη χάραξη συνοριακής γραμμής σε χάρτη, χωρίς να
λαμβάνεται υπόψη κανένα εθνικό, ιστορικό, γλωσσικό ή άλλο κριτήριο και
παρά τις αγωνιώδεις εκκλήσεις, προς τους εκπροσώπους των Μεγάλων
Δυνάμεων, των Ελλήνων που έβλεπαν να εντάσσονται στο αλβανικό κράτος.
Τα χωριά αυτά, είναι: Πολίτς(ι)ανη, Σέλτσι, Σκωριάδες, Σωπική, Χλωμό,
Μαυρόγερο(ς), Τσάτιστα και Οψάδα. Για τα χωριά αυτά, θα βρείτε ελάχιστα
στοιχεία στο διαδίκτυο. Ο Ιωάννης Λαμπρίδης, έγραφε το 1886: «Σωπική εν
τω μέσω της οδού Πρεμετής και Δελβινακίου, μνημονευομένη και εν
Υπομνήματι Ανδρονίκου του Νεοτέρου υπό το όνομα Σίπκα, ακμάσασα δε επί
των ημερών του Αλή (πασά), Σκωριάδες, εκ των ευποροτέρων χάριν της
αυστηράς των κατοίκων οικονομίας, Πολίτσιανη, δίκην προμαχώνος του
Ελληνισμού ισταμένη, ης (της οποίας) το θήλυ φύλον πολυπληθέστερον του
άρρενος η δε δίαιτα των γυναικών αβροτέρα των άλλων κοινοτήτων και οι
κάτοικοι γενναίοι, εύποροι και οικονόμοι εις τας νοτίους επίσης της
Νεμέρτσικας (όρος, γνωστό και ως Μερόπη) κλιτύας, Σέλτση (χωρίδιον),
Χλωμόν, ου (του οποίου) οι κάτοικοι πολυτελείς, τρυφηλοί και
πολυδάπανοι. Μαυρόγερος, Τσιάτιστα (αναγνωστήριον, προφανώς ευνοεί ότι
υπήρχε τότε εκεί), ης οι κάτοικοι το πλείστον χωλοί, αγράμματοι και
πονηροί, ανδρείοι όμως, εις τας βορείους κλιτύας του όρους Λιμποχόβου
(Σκίμπ, Κούκι).
Για να γράψει τα «Πωγωνιακά» ο Λαμπρίδης, επισκέφθηκε τα χωριά της
περιοχής. Το 1882, βρέθηκε σε πανηγύρι στη μονή Τσιάτιστας. Γράφει
σχετικά: «… ουδέποτε θα λησμονήσω την διάχυσιν και φαιδρότητα εις ην
(στην οποία) περιήλθον εν τω μέσω αρχαίων φίλων λογίων και παντός
εκλεκτού. Τα δάση αντήχουν υπό ασμάτων, τυμπάνων και μουσικής εγχωρίου
(σημ: και στις μέρες μας τα πανηγύρια στο Πωγώνι είναι φανταστικά!). Και
οι Λιάπηδες εκ των ορέων κατελθόντες και εν ιδίω δωματίω
συμπανηγυρίζοντες συνηυθύμουν μεθ’ ημών αδελφικότατα».
«Η Πολίτσιανη δύο ώρες υπέρ την Σωπικήν εις το βορειότερον του τμήματος
μέρος, ίσταται δίκην προμαχώνος του ελληνισμού. Ηρίθμει οικογέν. 659,
εκκλησίας δεν 24, εξ ων τρεις δι΄αψίδων κοσμούνται…», αναφέρει ο
Λαμπρίδης για το κεφαλοχώρι της περιοχής. Αναλυτική είναι και η
παρουσίαση της ενδυμασίας των γυναικών των χωριών αυτών, με αναφορά στη
χαρακτηριστική ομπόλια, είδος κεφαλομάντιλου, βασικό τμήμα της
παραδοσιακής φορεσιάς των γνωστών του Πωγωνίου.
Το 1989, η Πολίτσανη είχε 559 κατοίκους, το Σέλτσι 152, οι Σκωριάδες
394, η Σωπική 499, το Χλωμό και ο Μαυρόγερος (μαζί) 385 και η Τσάτιστα
και η Οψάδα (μαζί) 599. Όλοι ήταν ελληνικής καταγωγής εκτός από τους
κατοίκους του χωριού Σέλτσι, που ήταν Βλάχοι και Αλβανοί, Χριστιανοί στο
θρήσκευμα. Συνολικά, 2.548 κάτοικοι δηλαδή. Με θλίψη, διαβάσαμε στη
Βικιπαίδεια, ότι σήμερα ζουν στα χωριά αυτά μόνο 432 κάτοικοι, από τους
οποίους οι 410 είναι Έλληνες… Κοσοβίτσα: το χωριό που μοιράστηκε σε δυο χώρες!
Κλείνουμε το σύντομο αυτό αφιέρωμα στο Πωγώνι (θα μπορούσε να γράψουμε
και βιβλίο με τα στοιχεία που διαθέτουμε…), με μια απίστευτη ιστορία.
Πώς ένα χωριό με 1.000 κατοίκους, όλους Έλληνες, η Κοσοβίτσα μοιράστηκε
το 1923 σε δύο κράτη, την Ελλάδα και την Αλβανία.
Η Κοσοβίτσα είναι χτισμένη στις πλαγίες του όρους Μουργκάνα. Αν και
διοικητικά ανήκει στη Δερόπολη, έχει περισσότερους δεσμούς με τα χωριά
του Πωγωνίου.
Το 1923, χαράχτηκαν τα οριστικά σύνορα ανάμεσα σε Ελλάδα και Αλβανία
(δείτε σχετικό άρθρο μας για τη δολοφονία του Ιταλού Στρατηγού Τελίνι).
Η Κοσοβίτσα, μέχρι τότε έφτανε ως την περιοχή της Κάτω Λάβδανης και της
ιστορικής Μονής Μακρυαλέξη. Η συνοικία της Κοσοβίτσας που βρισκόταν
εκεί, ονομαζόταν Βατσουνιά. Σ’ αυτήν υπήρχαν δύο εκκλησίες, η Αγία
Μαρίνα και οι Άγιοι Απόστολοι, αγροικίες, στάνες και αχούρια. Οι
ανεγκέφαλοι που καθόρισαν τα σύνορα, άφησαν την Κοσοβίτσα σε αλβανικό
έδαφος και τη Βατσουνιά σε ελληνικό!
Μετά το 1928, οπότε τα σύνορα έκλεισαν οριστικά, πολλοί κάτοικοι της
Κοσοβίτσας, εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα, στη Βατσουνιά. Το νέο χωριό,
ονομάστηκε Αγία Μαρίνα. Βασικό χαρακτηριστικό της, είναι η μεγάλη
απόσταση μεταξύ των σπιτιών της. Το χωριό θρήνησε τρεις νεκρούς (από
τους 7 συνολικά), στις μεγάλες πυρκαγιές του 2000 (επί υπουργίας, Μ.
Χρυσοχοΐδη), για τις οποίες ακόμα και στο διαδίκτυο υπάρχουν ελάχιστες
αναφορές…
Οι περισσότερα κάτοικοι της Κοσοβίτσας μετά το 1923, έφυγαν για την
Αθήνα , την Κων/πολη και την Αμερική. Το 1926, με πρωτοβουλία της
Αδελφότητας Κοσοβίτσας που είχε ιδρυθεί στην Αθήνα το 1925 και των
αποδήμων της Αμερικής, εξαγοράστηκαν όλα τα κτήματα του χωριού που ως
τότε ήταν τσιφλίκια Αργυροκαστρινών μπέηδων…
Πηγές: (Ενδεικτική αναφορά) «ΗΠΕΙΡΟΣ: 4000 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ», Εκδοτική Αθηνών 1997
