ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΉ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΟΡΘΌΔΟΞΗ ΤΩΝ ΚΟΡΥΤΣΑΙΩΝ ΗΠΕΙΡΩΤΏΝ - GAZETË ELEKTRONIKE, KULTURORE, HISTORIKE, ORTHODHOKSE E KORÇARËVE EPIROTË
Κυριακή 24 Μαΐου 2020
Σ’ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ, ΘΕΕ ΜΟΥ
Σ’ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ, ΘΕΕ ΜΟΥ
Ὅταν
τριγύρω βλέπω τῆς φύσεως τὰ κάλλη,
τὸν
ἥλιο, τὴ σελήνη, τ’ ἄστρα τὰ φωτεινά,
τὴ
θάλασσα, π’ ἀφρίζει κι ἁπλώνεται μεγάλη,
τοὺς
ποταμούς, τὰ δένδρα, τοὺς κάμπους, τὰ βουνὰ
καὶ τ’
ἄνθη, ποὺ στολίζουν ἀγροὺς καὶ μονοπάτια,
Σ’
εὐχαριστῶ, Θεέ μου, ποὺ μοῦ δωκες τὰ μάτια.
***
Κι
ὅταν ἀκούω τὸ φλοῖσβο στὴν ἥσυχη ἀμμουδιὰ
κι
ὅταν ἀκούω στὸ δάσος τὸ ζηλεμμένο ἀηδόνι
κι
ὃταν ἀκούω τ’ ἀγέρι στοῦ δέντρου τὰ κλαδιὰ
κι ὅταν
ἀκούω ἀκόμη τοὺς στεναγμοὺς τοῦ γκιώνη
καὶ τὴ
φωνὴ τοῦ γρύλλου στὴ σκοτεινὴ νυχτιά,
Σ’
εὐχαριστῶ, Θεέ μου, ποὺ μοῦ ᾽δωκες τ’ αὐτιά.
***
Κι
ὅταν στὸ δρόμο βρίσκω γέρο, τυφλό, ζητιᾶνο
ἢ κι
ὀρφανὰ παιδάκια, ποὺ τρέμουν καὶ πεινοῦν,
καὶ
σταματῶ μ’ ἀγάπη κι ἐλεημοσύνη κάνω
κρυφὰ
ἀπ’ τοὺς διαβάτες, ποὺ δίπλα μου περνοῦν,
κι
εὐφραίνετ’ ἡ ψυχή μου κι ἀγάλλεται καὶ χαίρει,
Σ’
εὐχαριστῶ, Θεέ μου, ποὺ μοῦ ’δωκες τὸ
χέρι.
.
᾽Ιωάννης Πολέμης
Ο ΤΥΦΛΟΣ
Ο ΤΥΦΛΟΣ
Τὶ εἶν' ἡ βοὴ στὸ Γολγοθᾶ ποὺ κόσμος τρέχει ἀπάνω;
-Πηγαίνουν νὰ σταυρώσουν δυὸ μαζί μὲ κάποιον πλᾶνο.
-Ποιοὶ νἆν οἱ δυὸ, ποὺ ἐκδικητής ὁ χάρος τοὺς προσμένει;
-Κλέφτες, φονιάδες, ἄρπαγες, κακούργοι ξακουσμένοι.
-Καὶ ποιὸς ὁ πλᾶνος ποὺ κι αὐτὸς θὰ σταυρωθῇ μαζὶ τους;
-Τοὺς Φαρισαίους ρώτησε, εἰναι δουλειὰ δικὴ τους!
-Θὰ πάω νὰ δῶ... Εἶπα «νὰ δῶ» κι ἦρθαν στὸ νοῦ μου πάλι.
Τὰ χρόνια ποὺ ἤμουνα τυφλός. Τυφλός! Ἐσεῖς οἱ ἄλλοι
δὲν ξέρετε πόσο ἡ ψυχή μέσα στὰ στήθη εἶν' ἄδεια,
ὅταν μὲ μάτια ὁρθάνοιχτα βαδίζει στὰ σκοτάδια!
Πῶς τὴ θυμοῦμαι τὴ στιγμή ποὺ ἐστάθη αὐτός μπροστὰ μου
καὶ μ' εὐσπλαχνίσθη, κ’ ἔσκυψε, πῆρε πηλὸ ἀπὸ χάμου
κι ἀλείφοντας τὰ μάτια μου μὲ τὸν πηλό ἐκεῖνο,
μοῦ εἶπε νὰ πάω στοῦ Σιλωάμ τὴ στέρνα νὰ τὰ πλύνω!
Ὅταν τὸν πρωτοακτίκρυσα τὸν Φωτοδότη ἐμπρός μου,
στὴν ὄψη του εἶδα ὅλες μαζὶ τὶς ὀμορφιὲς τοῦ κόσμου. Μοσχοβολοῦσε κ’
ἔλαμπε τὸ κάθε κίνημά του...
Φῶς καὶ τὰ χείλη, κ’ ἡ φωνή, τὰ μάτια κ’ ἡ ματιά του.
Στὰ χείλη του ἡ παρηγοριά, στὰ μάτια του ἡ ἐλπίδα...
Ἔστρεψα τότε ὁλόγυρα τὰ δυὸ μου μάτια κι εἶδα
κάθε ποὺ ζεῖ καὶ ποὺ δὲν ζεῖ, κ’ εἶδα παντοῦ γραμμένη
τὴν ὄψη του, λὲς κ’ ἤτανε καθρέπτης του ἡ οἰκουμένη.
Φῶς ἡ ζωή, χαρὰ τὸ φῶς! … Ἂς πάω νὰ δῶ τὸν πλᾶνο
ποὺ θὰ καρφώσουν στὸ Σταυρό. Κατὰ τὸ λόφο ἐπάνω
κόσμος, περιγελάσματα, κι ὀχλοβοή, κ’ ἀντάρα,
χίλιες φωνὲς σὰν μιὰ φωνή, κι ὅλες σὰν μιὰ κατάρα.
Ποῦ πάει; Σπρώχνει καὶ σπρώχνεται καὶ πνίγεται καὶ πνίγει,
καὶ σταματᾶ προσμένοντας. Παράμερα ξανοίγει
τρεῖς μαυροφόρες ποὺ κρατοῦν μιὰ λιγοθυμισμένη.
Θὲ νἆναι μάνα, ἡ δύστυχη! Ξάφνω, μὲ μιᾶς σωπαίνει
τὸ πλῆθος ποὺ ἀνταριάζονταν. -Γκάπ! Γκούπ!
Καρφώνουν, κρότοι πνιγμένοι μὲς στὰ βογγητά! Ὑψώνονται οἱ δυὸ πρῶτοι
σταυροί· κανείς δὲν στρέφεται. Γκάπ! Γκούπ! Ξανακαρφώνουν,
μὰ βόγγος δὲν ἀκούγεται. Νὰ, καὶ τὸν τρίτον ὑψώνουν.
… Πῶς; Σὺ ποὺ μοῦ ’δωσες τὸ φῶς, ἐσένα πλᾶνο λένε;
Κ’ ἦταν γραφτὸ τὰ μάτια μου νὰ βλέπουν γιὰ νὰ κλαῖνε;
Τί νὰ τὰ κάνω καὶ τῆς γῆς καὶ τ' οὐρανοῦ τὰ κάλλη;
Πάρε τὸ φῶς ποὺ μοῦ 'δωσες καὶ τύφλωσέ με πάλι!
Πέμπτη 21 Μαΐου 2020
ΕΚΔΗΜΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΠΑΚΟΥ
Η ΣΦΕΒΑ με συγκίνηση αποχαιρετά τόν Γεώργιο Μπάκο, τον εμβληματικό φύλακα και την “ψυχή” του στρατιωτικού νεκροταφείου των ηρώων του 1940, στο χωριό Βουλιαράτες του Αργυροκάστρου.
Γνήσιος Ηπειρώτης με καρδιά γεμάτη αγάπη για τον Χριστό και την Ελλάδα, αρετές που διδάχθηκε από την οικογένειά του στα δύσκολα χρόνια της αθεϊστικής δικτατορίας του Ενβέρ Χότζα ανέλαβε με υψηλό αίσθημα ευθύνης και παρά τον κίνδυνο, την διαφύλαξη της μνήμης των νεκρών αξιωματικών και οπλιτών, που έδωσαν τη ζωή τους είτε στις μάχες που έγιναν για την απελευθέρωση της Δρόπολης τον Νοέμβριο του 1940, είτε πέθαναν στο ορεινό νοσοκομείο που λειτουργούσε κατά την διάρκεια του πολέμου στο χωριό του, στους Βουλιαράτες. Ο πατέρας του Δημήτρης διέσωσε σε σχεδιάγραμμα τα ονόματα και τις θέσεις που είχαν ταφεί οι νεκροί, και όταν στη δικτατορία του Χότζα, καταστράφηκαν οι πρόχειροι σταυροί που είχαν στηθεί, πέτυχε με τη συνεργασία των κατοίκων του χωριού, να μην ανασκαφεί ο χώρος αλλά να διατηρηθεί προς μελλοντική κοινοτική εκμετάλλευση και στην ουσία να παραμείνει άθικτος. Αυτός είναι και ο λόγος που στην περίπτωση του νεκροταφείου στους Βουλιαράτες είχαμε από την πρώτη στιγμή τα ονόματα και την ακριβή θέση ταφής των περίπου 60 νεκρών που αναπαύονται εκεί, κάτι που δεν συνέβη πουθενά αλλού στα μέτωπα του πολέμου στη Βόρειο Ήπειρο,
Όταν πέθανε ο κ. Δημήτρης το 1972, έδωσε τα στοιχεία στον γιό του Γεώργιο, “ορκίζοντάς” τον να τα διαφυλάξει με κάθε θυσία, και να τα παραδώσει σε εκπρόσωπο του ελληνικού κράτους, όταν θα ερχόταν η κατάλληλη στιγμή. Η στιγμή αυτή ήλθε το 1991 όταν με την πτώση του καθεστώτος και το άνοιγμα των συνόρων, το υλικό παρεδόθη σε εκπρόσωπο της πρεσβείας για να αξιοποιηθεί κατάλληλα και να βρούνε οι ήρωες νεκροί την δικαίωση και την τιμή που τους άξιζε αλλά και να μπορούν οι συγγενείς τους να αποτίσουν τον οφειλόμενο φόρο τιμής μετά από 50 σχεδόν χρόνια.
Με πρωτοβουλία του χωριού και την αμέριστη στήριξη του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου (και λίγα χρόνια αργότερα και της ελληνικής κυβέρνησης) οριοθετήθηκε και διαμορφώθηκε κατάλληλα ο χώρος και οι τάφοι, ενώ κτίστηκε και το εκκλησάκι της Αγίας Σκέπης. Στην πορεία το στρατιωτικό νεκροταφείο στους Βουλιαράτες έγινε το κεντρικό σημείο τιμής και μνήμης του έπους του 1940 για την Βόρειο Ήπειρο και αυτό που ξεκίνησε με τη συμμετοχή μόνο των κατοίκων του χωριού και μετρημένων στα δάχτυλα Ελλαδιτών στη δεκαετία του 1990, είναι σήμερα μία μεγαλειώδης εκδήλωση μνήμης με τη συμμετοχή πολλών επισήμων και εκατοντάδων προσκυνητών από την Ελλάδα και άλλες περιοχές της Βορείου Ηπείρου.
Ο κ. Μπάκος πιστός στην υπόσχεση που έδωσε στον πατέρα του, ανέλαβε την ευθύνη της φύλαξης και περιποίησης του νεκροταφείου. Από τότε ως σήμερα, παρά τα 80 χρόνια που κουβαλούσε στην πλάτη του, και το γεγονός ότι δεν είχε αυτοκίνητο και το σπίτι του απείχε αρκετά από το νεκροταφείο, κάθε φορά που ένα λεωφορείο με προσκυνητές ερχόταν στο χωριό, οποιαδήποτε ημέρα και ώρα και κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες , ο κ. Γιώργος ήταν εκεί, εθελοντικά και με νεανική διάθεση, για να υποδεχθεί τους συμπατριώτες του στην ιδιαίτερη πατρίδα του , να τους ξεναγήσει στο ηρώο, και να ανάψει μαζί τους ένα κερί στη μνήμη των παλικαριών που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελευθερία. Δεκάδες φορές και εμείς, τα μέλη της ΣΦΕΒΑ είχαμε την χαρά να τον συναντήσουμε στο νεκροταφείο, να τον ακούσουμε να μας εξιστορεί με εθνική υπερηφάνεια τα γεγονότα εκείνης της εποχής αλλά και τα βάσανα του καθεστώτος του Χότζα, ενώ με συγκίνηση τον θυμόμαστε να δακρύζει συχνά για τους αξιωματικούς και οπλίτες που “αναπαύονται” στον ιερό εκείνο τόπο. Όταν τον ρωτούσαμε αν κουράζεται από το διακόνημά του αυτό, μας απαντούσε εμφατικά: Οι ήρωες αυτοί δώσανε τα νιάτα τους για την ελευθερία της Ελλάδος αλλά και τη δική μας και εγώ θα σκεφτώ την ώρα που θα αφιερώσω για να έλθω να ανοίξω το νεκροταφείο για να προσκυνήσετε; Όσο ζω και αναπνέω, θα έρχομαι εδώ να κάνω αυτό που δεν μπόρεσαν να κάνουν οι γονείς, οι σύζυγοι και τα παιδιά τους, που τους θρήνησαν και τους έκλαψαν από μακριά χωρίς να μπορούν να αφήσουν ένα λουλούδι στον τάφο τους και να τους ανάψουν το κανδήλι”!
Ας είναι αιωνία η μνήμη του κ. Γεώργιου Μπάκου! Είμαστε σίγουροι ότι οι ψυχές των ηρώων του 1940 που τόσο τους αγάπησε και τίμησε την μνήμη τους , θα τον υποδεχθούν με αγάπη και ο Άγιος Θεός, που με άδολη πίστη υπηρετούσε τόσα χρόνια στην τοπική ενορία, θα τον αναπαύσει από τους κόπους του!
ΣΦΕΒΑ, 15/5/2020
Τετάρτη 20 Μαΐου 2020
Οι 114 πεσόντες Κορυτσαίοι κατά τον Αυτονομιακό Αγώνα (1914)! - 114 helenët korçarë të rrënë në betejën për liri (1914)!
Την νύχτα
της 19 προς 20 Μαρτίου 1914 ημέρα Τετάρτη ξεκίνησε η επανάσταση, η εξέγερση των Ελλήνων της Κορυτσάς
ενάντια στους Αλβανούς και τους Ολλανδούς που τους βοηθούσαν. Δύο ώρες μετά την
έναρξη της επανάστασης δολοφονείται μπροστά από τον Ναό του Αγίου Γεωργίου ο
διάκων Βασίλειος Γκιώνης. Ένας άξιος επαναστάτης
από το Λάμποβο του Αργρυροκάστρου. Τον άφησαν άταφο για τέσσερις μέρες μέχρι
που έγινε αγνώριστος. Κατά τις
πενθήμερες μάχες όπου 5000 γέγκιδες
ήρθαν από την Άνω Αλβανία και περιέζωσαν την πόλη , έπεσαν 114 (μεταξύ των
οποίων και 7 γυναίκες) άτομα στην Κορυτσά. Ακολούθησε
άγριος διωγμός. Εκδιώχθηκαν οι Έλληνες και μόνο για έναν χαιρετισμό όπως
είναι το "καλημέρα" και οι Άθλιοι αλβανίζοντες χριστιανοί
χρησιμοποίησαν τα πάντα για να αλλάξουν την ιστορία του τόπου, να εισάγουν
την αλβανική ως την μόνη γλώσσα στην εκκλησία κ.α. Στις 24 Ιουνίου 1914 οι αυτονομιακές
δυνάμεις υπό την αρχηγία του ταγματάρχου
κ Γεωργίου Τσόντου Βάρδα και του λοχαγού Γεωργίου Μουρατζά μπήκαν στην
Κορυτσά θριαμβευτικά δίνοντας ένα τέλος στην Αλβανική αρχή στην Κορυτσά που
διήρκησε τέσσερεις μήνες και οκτώ ημέρες. Τα ονόματα
των ηρώων από όλη την περιοχή που έπεσαν στην μάχη για την ελευθερία είναι: |
Natën e 19 duke u gëdhirë 20 Mars 1914 ditë e Mërkurë filloi kryengritja e
helnëve të Korçës kundër forcave shqiptare dhe hollandeze që i ndihmonin. Dy
orë pas fillimit të kryengritjes u vra para Kishës së Shën Gjergjit dhiakon Vasil Gjioni një kryengritësi i
denjë. U qëllua nga një vrimë. Kishte
origjinë nga Labova e Gjirkoastrës. E lanë të pavarosur për katër ditë deri
sa nuk njihej më. Gjatë luftimeve pesëditore ku 5000 gegë erdhën nga Shqipëria e sipërme
dhe rrethuan qytetin, ranë në betejë 114 (ndërmjet tyre 7 gra) persona në
Korçë. Vrasjet u pasuan nga përndjekjet ndaj helenëve të qytetit të cilët u
mbyllën në burg dhe për fjalën “mirëmëngjes” në greqisht. Filoshqiptarët e
mjerë gjoja të krishterë përdorën çfarëdo që kishin mundësi që të ndryshonin
historinë e vendit dhe të futnin në kisha, si gjuhë të vetme, shqipen etj. Më 24 Qershor 1914 forcat autonome nën udhëheqjen e kolonelit Gjeorgjio
Tsontou Varda dhe oficerit Gjeorgi Muratza
hynë në Korçës triumfuese duke i dhënë fund udhëheqjes shqiptare e
cila zgjati 4 muaj dhe tetë ditë. Emrat e heronjëve që ranë nga e gjithë zona në luftë për liri janë: |
Tabelë e të vrarëve dhe e të maskaruarve nga shqiptarët gjatë kryengritjes së helenëve të Korçës | |||
1 | Heriodiakon Vasil | Gjoni | Epirot |
2 | Alip | Gjergji Fundo | Korçë |
3 | Nikola | Kotta | Korçë |
4 | Dhimitër | Kocijorgji | Korçë |
5 | Sokrati | Qirjako | Korçë |
6 | Grigor | Konstandin Orgocka | Korçë |
7 | Stavro | Adham Orgocka | Korçë |
8 | Theodhos | Vasil Lubonja | Korçë |
9 | Haralllamb | Ilia Qesaraka | Korçë |
10 | Lluka | Vasil Kuku | Korçë |
11 | Sotir | Mele | Korçë |
12 | Konstandin | Joan Alabashi | Korçë |
13 | Anastas | Krosnoridhi | Korçë |
14 | Nikola | Joan Rëmbeci | Korçë |
15 | Theodhos | Kristo Milonas | Korçë |
16 | Konstandin | Kovi Malaveci | Korçë |
17 | Petro | Puriki | Korçë |
18 | Nikola | Shipska | Korçë |
19 | Kristo | Maliqiari | Korçë |
20 | Dhionis | Kristo Maliqiari | Korçë |
21 | Llazar | Anastas Kashta | Korçë |
22 | Rafail | Anastas Boboshtica | Korçë |
23 | Ilia | Papasotiriu Gjyresi | Korçë |
24 | Efthim | Llazar Sovjani | Korçë |
25 | Grigor | Kristo Grabocka | Korçë |
26 | Andrea | Naum Mborja | Korçë |
27 | Apostol | Konstandin Bodhica | Korçë |
28 | Athanas | Karelis | Korçë |
29 | Vasil | Kristo Skorovoda | Korçë |
30 | Joan | Polena | Korçë |
31 | Konstandin | Vasil Gjançi | Korçë |
32 | Guri | Vani Rizo | Korçë |
33 | Gjergj | Athanas Lialiazis | Korçë |
34 | Nikola | Pula | Korçë |
35 | Vasil | Kristo Civici | Korçë |
36 | Joan | Treska | Korçë |
37 | Joan | Anastasiu | Korçë |
38 | Konstandin | Dhimitri | Kamenicë |
39 | Anastas | Dhimitri | Bellovodë |
40 | Irakli | Theodhosi | Bellovodë |
41 | Ilia | Mano | Bradvicë |
42 | Adam | Evangjel Sepi | Bradvicë |
43 | Kristo | Gargara | Bradvicë |
44 | Petro | Antoniu Dadi | Grapsh |
45 | Gjergj | Vasil Pipuli | Grapsh |
46 | Andon | Lionu | Grapsh |
47 | Nikola | Dhimitri | Malavec |
48 | Grigor | Joani | Malavec |
49 | Nikola | Kristo | Pendavinj |
50 | Nikola | Llambi | Pendavinj |
51 | Athanas | Tasi | Pendavinj |
52 | Kristo | Koçi | Pendavinj |
53 | Konstandin | Nasi | Pendavinj |
54 | Konstandin | Jani | Pendavinj |
55 | Papa Vasili | Pendavinj | |
56 | Efthim | Joani | Kalvarës |
57 | Nikola | Treni | Hoçisht |
58 | Jakov | Sotir Plaku | Hoçisht |
59 | Evangjel | Konstandin Tredu | Bilisht |
60 | Jakov | Vasili | Bilisht |
61 | Dhimitër | Sotiri | Pojan |
62 | Dhimitër | Kreshu | Pojan |
63 | Joan | Boiku | Pojan |
64 | Vasil | Kolie | Pojan |
65 | Perikli | Cega | Pojan |
66 | Llazar | Sotiri | Gjyrez |
67 | Haralllamb | Kovi | Rembec |
68 | Ilia | Kristo Nuni | Rembec |
69 | Athanas | Moni | Rembec |
70 | Efthim | Moni | Rembec |
71 | Andon | Nikolla | Tërova |
72 | Pavllo | Papakristo | Tërova |
73 | Apostol | Meliu | Tërova |
74 | Konstandin | Penu | Ormançiflig |
75 | Filip | Harallamb Viso | Ormançiflig |
76 | Dhiamand | Josif | Ormançiflig |
77 | Athanas | Taqe | Ormançiflig |
78 | Stavro | Luaresi | Mborje |
79 | Llazar | Theodhor Nasi | Shipskë |
80 | Gjergj | Anastas Miti | Shipskë |
81 | Efthim | Gjergj Gusho | Boboshticë |
82 | Themistokli | Anastasiu | Pumirë |
83 | Aleks | Vasili | Pumirë |
84 | Stavro | Gjergj Binziu | Osojë |
85 | Nikola | Anastasiu | Korçë |
86 | Thomai | Anastas Vasili | Korçë |
87 | Eleni | e veja e Josif Manos | Korçë |
88 | Ksanthipi | e veja e Dhimitër Piperit | Korçë |
89 | Sofia | Naum Bardhi | Korçë |
90 | Vasiliqi | bashkëshortja e Aleks Kristos | Korçë |
91 | Llazar | Nikolla | Skorovodë |
92 | Grigor | Qirici | Skorovodë |
93 | Argjir | Sotiri | Skorovodë |
94 | Llazar | Athanasi | Skorovodë |
95 | Aleks | Mihail | Skorovodë |
96 | Aleks | Kristo | Bellush |
97 | Pandeli | Gjeorgjiu | Bellush |
98 | Naum | Llazari | Orgockë |
99 | Gjergj | Anastasi | Gostivisht |
100 | Anastas | Evangjeli | Gozhdarasda |
101 | Josif | Gjergji Fundo | Gozhdarasda |
102 | Sotir | K. Dhimashi | Bezhan |
103 | Kristo | Athanas Dede | Bezhan |
104 | Llazar | Athanas Dede | Bezhan |
105 | Llazar | G. Shtragu | Bezhan |
106 | Athanas | Zatu | Bezhan |
107 | Haralllamb | V. Kristo | Lubonja |
108 | Kosta | Kristo | Lubonja |
109 | Spiri | Jo. Martini | Borovë |
110 | Kristo | Gjergj Lina | Borovë |
111 | Kristo | A. Qiriaqidhi | Rehovë |
112 | Anastas | Qiriaqidhi | Rehovë |
113 | Thoma | Panajotu | Rehovë |
114 | Vasil | Jako | Skorovodë |
Ενισχύστε οικονομικά την προσπάθεια μας!
-
Πέρασαν 30 χρόνια από την 18 η Απριλίου 1994, την «μαύρη νύχτα» στα χρονικά της μεταπολίτευσης στην Αλβανία σε βάρος της ...