Ενίσχυση του έργου!

Ενίσχυση του έργου!

Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2017

ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ – Η ΠΙΟ ΕΥΚΟΛΗ ΑΜΑΡΤΙΑ - Paragjykimi - Mëkati më i lehtë

Image result for κατάκριση
ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ – Η ΠΙΟ ΕΥΚΟΛΗ ΑΜΑΡΤΙΑ

   Ξέρεις πόσο μεγάλη αμαρτία είναι να κρίνεις τον πλησίον; Πραγματικά, τι μπορεί να είναι βαρύτερο απ’ αυτό; Όπως ακριβώς είπαν οι Πατέρες, δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα απ’ αυτήν.

Και όμως λένε ότι από αυτά τα μικροπράγματα φτάνει κανείς σ’ αυτό το τόσο μεγάλο κακό. Από το να δεχτεί μια μικρή υποψία για τον πλησίον, από το να λέει:  « Τί σημασία έχει αν ακούσω τί λέει αυτός ο αδελφός; Τί σημασία έχει αν πω και εγώ αυτόν τον λόγο; Τί σημασία έχει αν δω πού πάει αυτός ο αδελφός ή τί πάει να κάνει αυτός ο ξένος»; Αρχίζει ο νους να αφήνει τις δικές του αμαρτίες και ν’ απασχολείται με τη ζωή του πλησίον. Από εκεί φτάνει κανείς στην κατάκριση, στην καταλαλιά, στην εξουδένωση. Από εκεί πέφτει σ’ όσα κατακρίνει. Επειδή δεν φροντίζει για τις δικές του κακίες, επειδή δεν κλαίει, όπως είπαν οι Πατέρες, τον πεθαμένο εαυτόν του, δεν μπορεί σε τίποτα απολύτως να διορθώσει τον εαυτόν του, αλλά πάντοτε απασχολείται με τον πλησίον. Και τίποτα δεν παροργίζει τόσο το Θεό, τίποτα δεν ξεγυμνώνει τόσο τον άνθρωπο και δεν τον οδηγεί στην εγκατάλειψη, όσο η καταλαλιά, η κατάκριση και η εξουθένωση του πλησίον.

Γιατί άλλο πράγμα είναι η καταλαλιά και άλλο η κατάκριση και άλλο η εξουθένωση.

    Καταλαλιά είναι το να διαδίδεις με λόγια τις αμαρτίες και τα σφάλματα του πλησίον π.χ. ο τάδε είπε ψέματα, οργίστηκε ή πόρνευσε ή κάτι τέτοιο έκαμε. Λέγοντας όλα αυτά, ήδη κανείς «καταλαλεί», δηλαδή, μιλάει με εμπάθεια εναντίον κάποιου, συζητάει με εμπάθεια για το αμάρτημά του.
    Κατάκριση είναι το να κατηγορήσει κανείς τον ίδιο τον άνθρωπο, λέγοντας ότι αυτός είναι ψεύτης, είναι οργίλος, είναι πόρνος. Γιατί έτσι κατέκρινε την ίδια τη διάθεση της ψυχής του και έβγαλε συμπέρασμα για όλη τη ζωή του, λέγοντας ότι είναι τέτοια η ζωή του, τέτοιος είναι αυτός και σαν τέτοιο τον κατέκρινε. Και αυτό είναι πολύ μεγάλη αμαρτία. Γιατί είναι άλλο να πει κανείς ότι κάποιος οργίστηκε και άλλο να πει ότι κάποιος είναι οργίλος και να βγάλει συμπέρασμα, όπως είπα, για όλη του τη ζωή. Και τόσο πιο βαριά από κάθε άλλη αμαρτία είναι η κατάκριση, ώστε και ο ίδιος ο Χριστός να φτάσει να πεί: « Υποκριτή, βγάλε πρώτα από το μάτι σου το δοκάρι, και τότε κοίταξε να βγάλεις την αγκίδα από το μάτι του αδελφού σου» (Λουκ. 6, 42). Και παρομοίασε τη μεν αμαρτία του πλησίον με αγκίδα, τη δε κατάκριση με δοκάρι. Τόσο πολύ βαριά είναι η κατάκριση που ξεπερνάει σχεδόν κάθε άλλη αμαρτία…

Γιατί να μην κατακρίνουμε καλύτερα τους εαυτούς μας και τα ελαττώματα μας, που τα ξέρουμε πολύ καλά και που γι’ αυτά θα δώσουμε λόγο στο Θεό; Γιατί αρπάζουμε την κρίση από το Θεό; Τί ζητάμε από το πλάσμα Του; Γιατί θέλουμε να πάρουμε επάνω μας τα βάρη των άλλων; Εμείς έχουμε τι να φροντίσουμε, αδελφοί μου. Καθένας ας έχει το νου του στον εαυτόν του και στις αμαρτίες του. Μόνο ο Θεός μπορεί είτε να δικαιώσει είτε να κατακρίνει τον καθένα, γιατί Αυτός μόνο ξέρει του καθενός την κατάσταση και τη δύναμη και το περιβάλλον και τα χαρίσματα και την ιδιοσυγκρασία και τις ιδιαίτερες ικανότητές του και κρίνει σύμφωνα μ’ όλα αυτά, όπως Αυτός μόνον γνωρίζει. Διαφορετικά, βέβαια, κρίνει ο Θεός τα έργα του επισκόπου και διαφορετικά του άρχοντα, αλλιώς του ηγουμένου και αλλιώς του υποτακτικού, αλλιώς του νέου και αλλιώς του γέρου, αλλιώς του άρρωστου και αλλιώς του γερού. Και ποιός μπορεί να κρίνει σύμφωνα μ’ αυτές τις προϋποθέσεις παρά μόνον Αυτός που δημιούργησε τα πάντα, Αυτός που έπλασε τα πάντα και γνωρίζει τα πάντα;…

Τίποτα απολύτως δεν μπορεί να ξέρει ο άνθρωπος από τις βουλές του Θεού. Μόνον Αυτός είναι Εκείνος που καταλαβαίνει τα πάντα και είναι σε θέση να κρίνει τον καθένα, όπως μόνος αυτός γνωρίζει.

Πραγματικά, συμβαίνει να κάνει κάποιος αδελφός μερικά πράγματα με απλότητα. Αυτή όμως η απλότητα ευαρεστεί στο Θεό περισσότερο από ολόκληρη τη δική σου ζωή. Και συ κάθεσαι και τον κατακρίνεις και κολάζεις τη ψυχή σου; Και αν κάποτε υποκύψει στην αμαρτία, πως μπορείς να ξέρεις πόσο αγωνίστηκε και πόσο αίμα έσταξε, πρίν κάνει το κακό, ώστε να φτάνει να μοιάζει η αμαρτία του σχεδόν σαν αρετή στα μάτια του Θεού; Γιατί ο Θεός βλέπει τον κόπο του και τη θλίψη που δοκίμασε, όπως είπα, πρίν να κάνει το κακό, και τον ελεεί και τον συγχωρεί. Και ο μεν Θεός τον ελεεί, εσύ δε τον κατακρίνεις, και χάνεις τη ψυχή σου; Που ξέρεις ακόμα και πόσα δάκρυα έχυσε γι’ αυτό, ενώπιον του Θεού; Και συ μεν έμαθες την αμαρτία, δεν ξέρεις όμως τη μετάνοια. Μερικές φορές μάλιστα δεν κατακρίνουμε μόνο, αλλά και εξουθενώνουμε.

    Εξουθένωση είναι όταν, όχι μόνον κατακρίνει κανείς κάποιον, αλλά και τον εκμηδενίζει, σαν να τον αποστρέφεται και τον σιχαίνεται σαν κάτι αηδιαστικό. Αυτό είναι ακόμα χειρότερο και πολύ πιο καταστρεπτικό από την κατάκριση.

Όσοι όμως θέλουν να σωθούν δεν προσέχουν καθόλου τα ελαττώματα του πλησίον, αλλά προσέχουν πάντοτε τις δικές τους αδυναμίες και έτσι προκόβουν. Σαν εκείνον που είδε τον αδελφό του να αμαρτάνει και στενάζοντας βαθιά είπε: «Αλλοίμονο μου, γιατί σήμερα πέφτει αυτός, οπωσδήποτε αύριο θα πέσω εγώ». Βλέπεις με ποιό τρόπο επιδιώκει τη σωτηρία του, πως προετοιμάζει τη ψυχή του; Πώς κατάφερε να ξεφύγει αμέσως από την κατάκριση του αδελφού του; Γιατί λέγοντας ότι:  «Οπωσδήποτε θα αμαρτήσω και εγώ αύριο» έδωσε την ευκαιρία στον εαυτόν του ν’ ανησυχήσει και να φροντίσει για τις αμαρτίες που επρόκειτο δήθεν να κάνει. Και μ’ αυτό τον τρόπο ξέφυγε την κατάκριση του πλησίον. Και δεν αρκέστηκε μέχρις εδώ, αλλά κατέβασε τον εαυτόν του χαμηλότερα απ’ αυτόν που αμάρτησε λέγοντας: « Και αυτός μεν μετανοεί για την αμαρτία του, εγώ όμως δεν είναι σίγουρο ότι θα μετανοήσω, δεν είναι σίγουρο ότι θα τα καταφέρω, δεν είναι σίγουρο ότι θα έχω τη δύναμη να μετανοήσω».

Βλέπεις το φωτισμό της θείας αυτής ψυχής; Γιατί όχι μόνον κατάφερε να ξεφύγει από την κατάκριση του πλησίον, αλλά έβαλε τον εαυτό της πιο κάτω απ’ αυτόν.

Και εμείς οι άθλιοι, εντελώς αδιάκριτα, κατακρίνουμε, αποστρεφόμαστε, εξευτελίζουμε, αν δούμε ή αν ακούσουμε ή αν υποψιαστούμε  κάτι. Και το χειρότερο είναι ότι δεν σταματάμε μέχρι τη ζημιά που κάνουμε στον εαυτό μας, αλλά συναντάμε και άλλον αδελφό και αμέσως του λέμε: « Αυτό και αυτό έγινε». Και του κάνουμε κακό βάζοντας στην καρδιά του αμαρτίες… Αλλά ενώ κάνουμε διαβολικό έργο δεν ανησυχούμε κιόλας. Γιατί, τι άλλο έχει να κάνει ο διάβολος από το να ταράζει και να βλάπτει; Και γινόμαστε συνεργάτες των δαιμόνων και για τη δική μας καταστροφή και για του πλησίον…

Από ποιό άλλο λόγο τα παθαίνουμε αυτά, παρά από το ότι δεν έχουμε αγάπη; Γιατί αν είχαμε αγάπη και συμπαθούσαμε και πονούσαμε τον πλησίον μας, δεν θα είχαμε το νου μας στα ελαττώματα του πλησίον… Αν είχαμε αγάπη, η ίδια η αγάπη θα σκέπαζε κάθε σφάλμα, όπως ακριβώς έκαναν οι άγιοι, όταν έβλεπαν τα ελαττώματα των ανθρώπων. Γιατί μήπως είναι τυφλοί οι άγιοι και δεν βλέπουν τα αμαρτήματα; Και ποιός μισεί τόσο πολύ την αμαρτία όσο οι άγιοι; Και όμως δεν μισούν εκείνον που αμαρτάνει, ούτε τον κατακρίνουν, ούτε τον αποστρέφονται, αλλά υποφέρουν μαζί του, τον συμβουλεύουν, τον παρηγορούν, τον γιατρεύουν σαν άρρωστο μέλος του σώματός τους. Κάνουν τα πάντα για να τον σώσουν…Με την μακροθυμία και την αγάπη τραβούν τον αδελφό και δεν τον απωθούν, ούτε τον σιχαίνονται…

Ας αποκτήσουμε λοιπόν και εμείς αγάπη, ας αποκτήσουμε ευσπλαχνία για τον πλησίον. Και έτσι θ’ αποφεύγουμε να καταλαλούμε, να κατακρίνουμε, να εξουδενώνουμε τους άλλους. Ας βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον σαν να είμαστε μέλη του ίδιου σώματος…

Ο Θεός ας μας αξιώσει να προσέχουμε όσα μας συμφέρουν πνευματικά και να τα εφαρμόζουμε. Γιατί όσο φροντίζουμε και ενδιαφερόμαστε να εφαρμόζουμε όσα ακούμε, τόσο περισσότερο μας φωτίζει ο Θεός πάντοτε και μας διδάσκει το θέλημά Του.
Αββά Δωροθέου, Έργα Ασκητικά
Paragjykimi  - Mëkati më i lehtë

E di sa mëkat i madh është të gjykosh të afërmin? Me të vërtetë çfarë mund të ketë më të rëndë se kaq? Ashtu si dhe etërit e kishës sonë na thanë nuk ka gjë më të rëndë se kjo?

Por mgjth atë thonë se nga këto gjëra të vogla arrin dikush në këtë të keqe kaq të madhe . Nga pranimi i një dyshimi kaq të vogël për të afërmin, nga të thënit fjalë: “ Çfarë rëndësie ka nqs dëgjoj ç’ thotë ky apo ai vëlla? Çfarë rëndësie ka nqs them unë këtë fjalë? Çfarë rëndesie ka nqs shikoj ku shkon ky vëlla  ose çfarë po shkon të bëjë ky i huaj?” . Fillon mendja le mëkatet e saj dhe merret me jetën e të afërmit. Që atje nis dikush dhe arrin në paragjykimi, në fjalët e shumta, në  asgjesimi, që atje pra bie tek ato që paragjykon. Mqs nuk përkujdeset për të këqijat e tij, mqs nuk qan, ashtu siç thanë Etërit, veten e tij të vdekur, nuk mundet absolutisht tek asgjë të korrigjojë veten e tij,  por gjithmonë merret me të afërmin. Asgjë nuk “nevrikos” më tepër Zotin, asgjë nuk zhvesh më tepër njeriun dhe nuk e udhëzon në braktisja, sa fjalët e tepërta, paragjykimi dhe asgjesimi i të afërmit.



Tjetër gjë është të flasësh shumë tjetër të paragjykosh e tjetër asgjesimi.

Të flasësh tepër është të përhapësh nëpërmjet fjalës mëkatin dhe gabimet e të afërmit psh ai tha gënjeshtër, u nevrikos kurvëroi ose bëri diçka të tillë. Duke thënë të gjitha këto, e ke kryer mëkatin e “të folurit tepër”, dmth flet me urrejtje  kundër dikujt , flet me urrejtje për mëkatet e tij.
Paragjykimi është të akuzojë dikush vetë personin, duke ti thënë që je gënjeshtar, je nevrik , je kurvar. Sepse me këtë mënyrë gjykon predispozitën e shpirtit dhe nxorri rezultate për të gjithë jetën e tij, duke thënë se  është e tillë jeta e tij, i tillë është ai dhe si të tillë e paragjykoi. Ky është mëkat shumë i madh. Sepse është tjetër gjë të thotë dikush  u nevrikos dhe tjetër të thotë që dikush është nevrik dhe të nxjerrë rezultat, ashtu siç thashë, për të gjithë jetën  e tij. Kaq shumë më e rëndë se të gjitha mëkatet e tjera është paragjykimi, sa dhe vetë Krishti arriti të thotë: “ Hipokrit, hiq njëherë shtyllën që të kanë zënë sytë dhe pastaj shiko të heqësh ashklën nga syri i tit vëllai” (Luka 6, 42). Krahasoi mëkatin e vëllait me ashkël, ndërsa paragjykimin me shtyllë. Kaq më e rëndë është paragjykimi sa tejkalon pothuajse të gjitha mëkatet...



Pse të mos gjykojmë mëkatet dhe mangësitë tona që i njohim kaq mirë dhe për të cilat do të japim fjalë tek Zoti? Pse ja marrim gjykimin Zotit? Çfarë kërkojmë nga krijesa e tij? Pse duam që të marrim përsipër peshën e të tjerëve? Ne kemi me çfarë të përkujdesemi , vëllezërit e mi. Secili le të ketë mendjen tek vetja dhe tek mëkatet e tij. Vetëm Zoti  mundet ti japë të drejtën apo të gjykojë secilin nga ne për mëkatet e tij. Vetëm  Zoti  di gjëndjen e secilit, fuqinë, ambjentin, dhuntitë, temperamentin, aftësitë e veçanta  të tij dhe gjykon sipas asaj që vetëm Ai njeh. Natyrisht që ndryshe gjykon Zoti veprat e peshkopit dhe ndryshe të udhëheqësit politik, ndryshe të igumenit, ndryshe të murgut në nënshtrim, ndryshe të të riut ndryshe të plakut, ndryshe të të sëmurit ndryshe të të shëndetëshmit. Kush mund të gjykojë sipas këtyre kushteve  përveç se Atij që krijoi gjihtçka, Ai që krijoi gjithçka dhe njeh gjithçka?...





Asgjë nuk mund të dijë njeriu nga vullnetet e Zotit. Vetëm Ai  kupton gjithçka dhe është në pozitë të gjykojë secilin ashtu siç vetëm ai njeh.


Me të vërtetë ndodh që një vëlla të bëjë disa gjëra me thjeshtësi. Kjo thjeshtësi kënaq Zotin më tepër se gjithë jeta jote. Ndërsa ti rri e paragjykon  dhe ti shkatërron shpirtin tënd? Sikur ndonjëherë ti nënshtrohet mëkatit ku ta dish ti se sa betejë bëri dhe sa gjak derdhi, para se të bëjë keq, sa të arrijë të ngjasë mëkati i tij si virtyt para syve të Perëndisë? Sepse Zoti shikon lodhjen e tij dhe mërzitjen që provoi, ashtu siç thashë , para se të bëjë të keqen, dhe e mëshiron dhe e fal. Kështu që Zoti e mëshiron, ti e gjykon dhe humbet shpirtin tënd! Ku ta dish se sa lot ka derdhur për këtë arsye para Zotit? Ti e more vesh mëkatin, por se di pendimin. Disa herë jo vetëm parajykojmë por dhe asgjesojmë.





Asgjesim nuk është vetëm kur dikush paragjykon dikë por edhe e eliminon, sikur  do të mos ketë marrdhënie dhe i pështiroset i neveritet prej tij. Kjo është shumë më e dëmshme dhe shkatërruese se paragjykimi.


Por të gjithë ata që duan të shpëtojnë nuk i kanë kujdes fare  dobësitë e të afërmve, por vënë re gjithmonë dobësitë e vetes dhe kështu përparon. Si ai që pa vëllain e tij duke mëkatuar dhe duke rrënkuar thellë tha: “Mjerë unë sot bie ky, patjetër nesër do të bie unë”. E sheh me ç’ mënyrë do të arrijë shpëtimin e tij, si përgatit shpirtin e tij? Si arriti menjëherë ti shmanget paragjykimit kundrejt vëllait të tij? Sepse duke thënë se: “ patjetër do të mëkatoj unë nesër” i dha vetes një shans për tu shqetësuar e për tu marrë me  mëkatet që gjoja do të bëjë. Me këtë mënyrë arriti ti shmanget paragjykimit të të afërmit. Por su kënaq me kaq, por e zbriti veten e tij më poshtë se tjetri që mëkatoi  duke thënë: “ai po pendohet për mëkatin e tij ndërsa unë nuk është e sigurt nqs do të pendohem, nuk është e sigurt që do t’ ia dal mbanë, nuk e di nqs është e sigurt që do të kem fuqinë të pendohem”.





E sheh ndriçimin e këtij shpiritn hyjnor? Sepse jo vetëm që arriti ti shpëtonte nga gjykimi i të afërmit, por vendosi veten e tij më poshtë se ai.”

Ndërsa ne të mjerët, pa pasur pikë dallimi, gjykojmë, largohemi, turpërojmë, nqs shikojmë, dëgjojmë apo dyshojmë. Më e keqja është nuk ndalojmë vetëm tek dëmi që i bëjmë vetes, por takojmë një vëlla tjetër dhe menjëherë i themi: “ Kjo dhe kjo u bë”.  I bëjmë keq duke i futur në zemrën e ij mëkatet... Por mgjth se bëjmë vepër djallëzore nuk shqetësohemi, sepse çfarë tjetër ka për të bërë djalli nga  të shqetësojë e të dëmtojë? Bëhemi bashkëpunues  të djallit dhe për shkatërrimin tonë dhe për të afërmin.....



Nga çfarë arsye tjetër i pësojmë këto, përveç se që nuk kemi dashuri? Sepse po të kishim dashuri dhe të simpatizonim e të na dhimbsej i afërmi nuk do ta kishim mendjen tek dobësitë e të afërmit...
Po të kishim dashuri, vetë dashuria do të mbulonte çdo gabim, ashtu siç bënin shënjtorët, kur shihnin gabimet e njerzve. Pse se mos ndoshta janë të verbër shënjtorët dhe nuk shohin mëkatet e të tjerëve? Kush e urren më tepër mëkatin më tepër se shënjtorët? Por mgjth ata nuk e urrejnë atë që mëkaton, as e paragjykojnë, as i largohen, por vuajnë bashkë  me të, e këshillojnë, e ngushëllojnë, e shërojnë si një pjesë e sëmurë e trupit të tyre. Bëjnë gjithçka që ta shpëtojnë.... Me durim dhe dashuri tërheqin vëllanë e nuk e largojnë, as iu pështiroset...



Le të përfitojmë dhe ne pra dashuri, le të fiotjmë dhembshuri për të afërmin. Kështu do të mundemi ti shpëtojmë fjalëve të tepërta, të paragjykojmë, të asgjesojmë të tjerët. Le të ndihmojmë njëri tjetrin sikur të jemi anëtarë të të njejtit trup.

Perëndia le të na bëjë të denjë të përkujdesemi  për ato që janë konstruktive për shpirtin dhe ti vëmë në veprim. Sepse për sa përkujdesemi dhe interesohemi të vëmë në veprim ato që dëgjojmë aq më tepër na ndirçon Zoti gjithmonë e na mëson dëshirën e tij.
Aba Dhorotheu, Vepra Asketike.

Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2017

Μνήμες ζωντανές... Προσκύνημα για τους 49 προκρίτους της Παραμυθιάς


Οι μνήμες δεν έσβησαν ποτέ... Ο Σεπτέμβρης του 1943 έμελλε να σημαδέψει για πάντα την Παραμυθιά. Η πόλη βίωνε μία τριπλή κατοχή... Και οι 49 πρόκριτοι της Παραμυθιάς οδηγήθηκαν στον θάνατο.
Οι μνήμες δεν έσβησαν και τώρα βρήκαν τον δικό τους χώρο για να στεγαστούν.
Η Δημοτική Αρχή με ευλάβεια και σεβασμό στην μνήμη των ηρώων διαμόρφωσε την αίθουσα στο Δημοτικό Σχολείου Βούλγαρη και την αφιέρωσε σε κείνους.
Με την παρουσία συγγενών των 49 προκρίτων, της Δημάρχου Σουλίου, του προέδρου της Δημοτικης Κοινότητας Παραμυθιάς, δημοτικών συμβούλων, κατοίκων και εκπροσώπων της εκπαίδευσης πραγματοποιήθηκε το «προσκύνημα» στην διαμορφωμένη αίθουσα που φυλακίστηκαν επί 33 ώρες, μέχρι και την εκτέλεση τους οι 49 Πρόκριτοι της Παραμυθιάς.


Η Δημοτική Αρχή καλεί όλους όσους κατέχουν αρχείο, φωτογραφικό υλικό αλλά και προσωπικά αντικείμενα των 49 Προκρίτων, να τα καταθέσουν στο Δήμο Σουλίουπροκειμένου να ενισχυθεί από όλους η προσπάθεια και να πάρει σάρκα και οστά το «Μουσείο των 49 Προκρίτων».
Το ιστορικό
Τη νύχτα της 27ης Σεπτεμβρίου 1943 αποσπάσματα ένοπλων μουσουλμάνων με επικεφαλής Γερμανό αξιωματικό συνέλαβαν 53 άνδρες κάθε ηλικίας. Η έναρξη των συλλήψεων δόθηκε με τη ρίψη φωτοβολίδων, ενώ ταυτόχρονα η πόλη βούιζε από τους θρήνους γυναικών και παιδιών. Οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν στις υπόγειες αίθουσες του Δημοτικού Σχολείου. Σαν αιτιολογία προβάλλεται το γεγονός του φόνου έξι Γερμανών στρατιωτών στη θέση "Σκάλα" της Παραμυθιάς που τη φρουρούσαν αντάρτες του Ε.Δ.Ε.Σ. του λόχου Ποπόβου.


Οι δυνάμεις κατοχής είχαν ήδη θυροκολλήσει από τις 17-9-1943 στο οίκημα που στεγάζονταν τα γραφεία της τότε Κοινότητας Παραμυθιάς ανακοίνωση στην οποία αναφερόταν ότι "...για κάθε δολοφονία ή τραυματισμό Γερμανού στρατιώτη θα εκτελούνται δέκα χριστιανοί Έλληνες από την Παραμυθιά και τα πέριξ χωριά...", μέτρο που οι στυγεροί δολοφόνοι εφάρμοζαν σ' όλους τους κατακτημένους λαούς. Όμως η διεστραμμένη φιλοσοφία της φασιστικής ιδεολογίας στηρίζεται σε αυστηρά στατιστικά δεδομένα, εξαιρέθηκαν τρεις, γιατί έντεκα άλλοι πατριώτες είχαν δώσει το αίμα τους ως αντίποινο τις προηγούμενες μέρες για τον θάνατο έξι Γερμανών. Ανάμεσα στους 49 ο παπα-Βαγγέλης Τσαμάτος και ο Γυμνασιάρχης Κων. Σιωμόπουλος.
Στις 28-9-1943 με την εποπτεία των Γερμανών, 35 πατριώτες κρατούμενοι από τα γύρω χωριά άνοιξαν στο χωράφι ιδιοκτησίας Τσαμάτου, στη θέση «Άγιος Γεώργιος» (όπου σήμερα το Ηρώο των πεσόντων), τους ομαδικούς τάφους. Στις 29-9-1943 το χάραμα της μέρας, μεταφέρθηκαν στον προκαθορισμένο τόπο της εκτέλεσης οι μελλοθάνατοι φρουρούμενοι από μουσουλμάνους Τσάμηδες και λίγους Γερμανούς. Ακολούθησαν σκηνές φρίκης. Πατέρας παρακαλούσε ν' αφήσουν ελεύθερο το 16χρονο γιο του και ο γιος ικέτευε να σκοτώσουν αυτόν και να αφήσουν τον πατέρα να αναθρέψει τις μικρότερες αδελφές. Τελικά εκτελέσθηκαν πατέρας και γιος. Άλλοι προσπάθησαν με γενναιότητα να δραπετεύσουν αλλά χτυπήθηκαν από τις σφαίρες των μουσουλμάνων Τσάμηδων που είχαν περιζώσει την περιοχή. Ώρα 7 το πρωί το κροτάλισμα των πολυβόλων έσβησε το χαμόγελο των αγέρωχων ανδρών.
Η εκτέλεση τους ανακοινώθηκε αμέσως με έγγραφο του γερμανικού φρουραρχείου Παραμυθιάς που θυροκολλήθηκε στο οίκημα όπου στεγάζονταν τα γραφεία της τότε Κοινότητας Παραμυθιάς.Με την ηρωική θυσία των εκτελεσθέντων η Παραμυθιά αναγορεύτηκε σε μαρτυρική πόλη.


Παρουσίαση του βιβλίου «Ο ξύλινος σταυρός» στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Καστοριάς (φωτο)

 13-888x500.jpg
Το αδιαχώρητο  δημιουργήθηκε  χθες στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα όπου έγινε η παρουσίαση του βιβλίου της  Σταματίας Καραγεωργίου- Πάπιστα:  « Ο ξύλινος σταυρός».
Πρόκειται για ένα ιστορικό  μυθιστόρημα  στο οποίο  ξετυλίγονται άγνωστες στους πολλούς πτυχές , της ιστορίας της Βορείου Ηπείρου.
Την εκδήλωση  συντόνισε ο πρόεδρος του  Συλλόγου Φίλων Μουσείου Μακεδονικού  Αγώνα  Χρυσόστομος Παπασταύρος.
Για το  βιβλίο μίλησαν ο πρόεδρος  της Συντονιστικής  Φοιτητικής Ένωσης   Βορειοηπειρωτικού Αγώνα Θεσσαλονίκης (Σ.Φ.Ε.Β.Α) Φιλόθεος  Κεμεντζίδης, φιλόλογος   και εκδότης, η εκπαιδευτικός- συγγραφέας Σόνια  Ευθυμιάδου Παπασταύρου, η συγγραφέας  Σταματία Καραγεωργίου – Πάπιστα και ο πρόεδρος της  Δημοκρατικής Ένωσης  Εθνικής Ελληνικής  Μειονότητας    «Ομόνοια» Λεωνίδας Παππάς ο οποίος δεν παρέλειψε να αναφερθεί  στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες της  Βορείου Ηπείρου με κυρίαρχο το περιουσιακό.
«Η ρίζα που κρατάει τους Βορειοηπειρώτες που  ζουν στην Ελλάδα ή σε άλλες χώρες του  εξωτερικού, είναι οι περιουσίες τους. Αυτή τη  στιγμή, αντιμετωπίζουμε τη  μεγαλύτερη επιθετικότητα . Ότι θα πρέπει να αφαιρεθούν οι περιουσίες,  ώστε να μην έχουν κάτι που να τους συνδέει  εδώ με την ιδιαίτερη πατρίδα.
Το  Βορειοηπειρωτικό, είναι ένα εθνικό ζήτημα και αφορά όλο το έθνος. Πρέπει να αποφασίσουμε σαν Έλληνες αν αυτό το κομμάτι  θα μείνει ελληνικό ή θα πρέπει να αφήσουμε άλλο ένα κομμάτι του έθνους  να σβήσει . Η απόφαση είναι δική μας», τόνισε ο κ. Παππάς.
Η εκδήλωση έγινε στο πλαίσιο των  δράσεων του Σπουδαστηρίου Τοπικής Ιστορίας.

Το καθεστώς Ράμα απειλεί Ευρωπαίους και Αμερικανούς πολίτες στη Χειμάρρα – Προκλητικός ο Μπουσάτι

Το καθεστώς Ράμα απειλεί Ευρωπαίους και Αμερικανούς πολίτες στη Χειμάρρα – Προκλητικός ο Μπουσάτι Συνεχίζουν τις προκλήσεις οι Αλβανοί, εις βάρος της γηγενούς Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας, επιβαρύνοντας τη θέση τους και την ενταξιακή τους πορεία σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση,
Σε δηλώσεις του το βράδυ της Πέμπτης στην τηλεοπτική εκπομπή «Top Story» του Σοκόλ Μπάλα, ο Αλβανός ΥΠΕΞ, Ντιτμίρ Μπουσάτι, δήλωσε ότι οι εργασίες για το «αναπτυξιακό πρόγραμμα» στη Χειμάρραθα συνεχισθούν, αναφερόμενος στις κατεδαφίσεις ελληνικών κατοικιών και στην υφαρπαγή ελληνικών περιουσιών.
«Η θέση της αλβανικής κυβέρνησης σχετικά με το θέμα αυτό είναι σαφής και είμαστε υπέρ μιας ενιαίας επιβολής του νόμου, σε ολόκληρη την επικράτεια», δήλωσε ο Μπουσάτι.
Ο ίδιος τόνισε ότι οι δυσαρεστημένοι πολίτες μπορούν να προσφύγουν στο δικαστήριο για μια καλύτερη αποζημίωση.
Επίσης, οι Αλβανοί έκαναν λόγο για κάποιο «στρατιωτικό νόμο» που δήθεν υφίσταται στη Θεσπρωτία και ο οποίος απαγορεύει στους Τσάμηδες να επιστρέψουν στις περιουσίες τους.
Συγκεκριμένα, ο δημοσιογράφος Σοκόλ Μπάλα, ρώτησε τον Ντιτμίρ Μπουσάτι εάν η κατάργηση του «στρατιωτικού νόμου» από την ελληνική πλευρά θα μπορούσε να επηρεάσει το καθεστώς ιδιοκτησίας για τους Τσάμηδες.
«Η κατάργηση του στρατιωτικού νόμου επηρεάζει το καθεστώς ιδιοκτησίας που κατασχέθηκαν μετά τον πόλεμο σε άλλους Αλβανούς», είπε.
Όπως είναι γνωστό δεν υφίσταται κανένας στρατιωτικός νόμος στην ελληνική επικράτεια, οι δε Τσάμηδες εγκατέλειψαν τη χώρα μας μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου επειδή συνεργάστηκαν με τους ναζί κατακτητές.
Η προκλητική και αναληθής ρητορική των Τιράνων το μόνο που καταφέρνει είναι την απομόνωση της Αλβανίας, ενώ η οποιαδήποτε προσπάθεια του καθεστώτος Ράμα να εφαρμόσει την «ανάπλαση» της Χειμάρρας, θα έχει αυστηρές συνέπειες.
Οι Έλληνες της Χειμάρρας εκτός από την αλβανική υπηκοότητα έχουν και την ελληνική ή την αμερικανική. Η Χειμάρρα είναι ένας θύλακας Ευρωπαίων και Αμερικανών πολιτών και η επιμονή του Ράμα θα τον οδηγήσει σε περιπέτειες που δεν μπορεί να διανοηθεί.

Gjakmarrja një instinkt barbar, kundër drejtësisë së Zotit që dënon të gjallët dhe të vdekurit


Nga Miron ÇAKO

Gjakmarrje në kuptimin e përgjithshëm do të thotë të marrësh hakun me gjak. Sa dëgjon fjalën “gjakmarrje”, të shkon mendja te Kanuni i Lekë Dukagjinit, i cili është një përmbledhje të drejtash zakonore, ligjesh juridike, morale, kulturore dhe fetare, të praktikuara në trevat e Malësisë, që nga koha e Mesjetës gjatë pushtimit turk, më 1479, deri kur u krijua shteti shqiptar, më 1912. Kanuni ishte një ligj zakonor, paralel me ligjet e pushtuesve osmanë, madje edhe mbi të. Por jo vetëm Kanuni i Lekë Dukagjinit që u praktikua në Malësinë e Mbishkodrës, Dukagjin, por edhe kanune të tjera, të cilët praktikoheshin nga shqiptarët në krahina të ndryshme, si “Kanuni i Skënderbeut” në Shqipërinë Qendrore, që u quajt edhe “Kanuni i Arbërit”, ose “Kanuni i Labërisë” në jug të vendit deri në krahinën e Himarës etj., të gjitha këto kode zakonore me karakter juridik për kohën, lejonin dhe instrumentalizonin gjakmarrjen si një mënyrë që e drejta e nëpërkëmbur, nderi dhe jeta e humbur të viheshin në vend për të qetësuar të gjallët, por edhe shpirtrat e të vdekurve.
Por shohim se gjakmarrja në këto dy kanune të fundit ishte më tolerante. P.sh., “Skënderbeu, kur pa se po bëheshin shumë vrasje për gjakmarrje, la në kanun ‘gjaku nuk ngelet për faj’. Në praktikë, sipas këtij kanuni, në rast se faji shpaguhet me vrasje, kjo vrasje nuk mund të bëhet objekt i gjakmarrjes” (Wikipedia, Kanuni i Skënderbeut). “Ali Pasha(1740-1822) u përpoq të bënte organizimin gjyqësor në çdo qytet e krahinë dhe të zbatonte ligjet njëlloj si për myslimanët dhe të krishterët, sipas parimit të barazisë para ligjit. Me këto masa synonte të bënte një hap përpara sipas modelit të shteteve perëndimore. Gjithashtu ai kufizoi vrasjet për gjakmarrje dhe gjakmarrjen e zëvendësoi me dënime të tjera, si me pagimin e dietës (shpërblimin e gjakut) ose me dëbim, e deri me dënim me vdekje, siç veprohej në shtetet e tjera për vrasjet me dashje”. (Wikipedia, Kanuni i Labërisë)
Mbas vitit 1912, kur u themelua shteti shqiptar apo mbretëria e Ahmet Zogut I (1926-1939), Kanuni (kanunet) e humbi fuqinë dhe shteti praktikonte drejtësi me anë të ligjeve juridike. Në mënyrë absolute Kanuni u ndalua kategorikisht, madje u diskreditua si mesjetar në kohën e pushtetit ateist-komunist 1945-1990. Por mbas këtij viti, kur frika e diktaturës u zbe dhe në periudhën e gjatë të tranzicionit, të një shteti më të brishtë për nga autoriteti dhe të një ligji jo aq pedant kundër veprave penale si vrasja, por edhe abuzimeve dhe neglizhencës të organeve dhe personave përgjegjës për zbatimin e ligjit, përsëri Kanuni u rishfaq si fenomen social, jo vetëm në Veri, por në të gjithë vendin, dhe vetëgjyqësia, gjakmarrja nxori në sipërfaqe haqe të pamarra ndër vite dhe filloi gjakmarrja me gjak të pafajshëm, që paguan me jetën e tyre për faje që nuk i kishin bërë. Dhe nuk u vranë vetëm burra dhe të rinj si e përcaktonte Kanuni, por edhe fëmijë e gra, që çdo kanun ndalon të vriten. Edhe ndodh që të përballesh me një bisedë që mund të kalojë edhe në konfrontim, mund të bësh një aksident pa dashur, dëgjon të të thonë se “je në gjak me Kanun”. Sot ka mbi 1.200 persona të ngujuar nga frika e gjakmarrjes, dhe kjo gjë përbën një problem social që na kthen në një shoqëri primitive.
Por ajo që të shqetëson është se gjakmarrjen me Kanun e praktikojnë individë ose familje që besojnë se ka një Zot të drejtë. Ata mendojnë se gjakmarrja është e drejtë para Zotit, i cili e dënon vrasësin. Kjo i nxit ata të bëjnë vrasjen për gjak, me “ndërgjegje të qetë”, madje edhe me krenari, se po bëjnë para Zotit një vepër të shenjtë. Se sa e vërtetë është kjo, duhet t’i drejtohemi librit të Zotit, Biblës. Bibla na thotë se gjakmarrja u shfaqet si problem moral dhe juridik te njeriu me natyrë të rënë në egoizëm; kur u bë vrasja e parë, Kaini ziliqar vrau vëllanë e tij Abelin e drejtë. Në librin e Zanafillës lexojmë: “Kaini u ngrit kundër vëllait të tij Abelit edhe e vrau…” “Zoti i tha: Çfarë ke bërë? Zëri i gjakut të vëllait tënd më vëngon nga toka”. (Zan 4: 8-10) Pavarësisht se gjaku i Abelit (shpirti) kërkonte shpagim nga toka, çuditërisht Zoti i drejtë e ndalon gjakmarrjen. “Dhe Zoti i tha: ‘Prandaj, kushdo që vret Kainin, do të dënohet shtatë herë’. Dhe Zoti vuri një shenjë mbi Kainin, me qëllim që kushdo që ta gjente, të mos e vriste”. (Zan: 4-15) Kjo tregon se Zoti i drejtë nuk e do gjakmarrjen, e cila konsiston në shtimin e viktimave dhe zhdukjen e racës njerëzore.
Bibla e trajton përsëri gjakmarrjen te populli i Izraelit, i cili ndryshe nga popujt e tjerë paganë, kishte ligjin të shpallur nga vetë Zoti me anë të profetit Moisi. Në ligj thuhet: “Kush ia heq jetën një njeriu, do të vritet”. ( Lev24:17) Por shohim se përsëri tendenca e ligjit është që gjakmarrja të minimizohet dhe vrasësi të ketë mundësi të shpëtojë. Në ligj thuhet: “Kështu, kur dikush shkon me shokun e tij në pyll për të prerë dru dhe, ndërsa i bie një druri me sëpatë, sëpata del nga bishti dhe godet shokun që pastaj vdes, ai person do të strehohet në një nga këto qytete dhe do ta shpëtojë jetën; sepse hakmarrësi i gjakut, ndërsa zemërimi i vlon në zemër, të mos e ndjekë vrasësin dhe ta arrijë, kur rruga është shumë e gjatë, dhe ta vrasë edhe pse nuk e meriton vdekjen, sepse në të kaluarën nuk e kishte urryer shokun e tij”. (Lip 19:5-6) Po ashtu ligji nuk lejonte gjakmarrjen për njerëz të pafajshëm: “Nuk do të dënohen me vdekje etërit për bijtë e tyre, as do të vriten bijtë për etërit e tyre; secili do të dënohet me vdekje për mëkatin e vet.” (Lip 24:16)
Kanuni deri këtu duket se ka një përputhje me ligjet e Dhiatës së Vjetër edhe se formuluesit e tij të jenë mbështetur aty, te ligji i Talionit, i cili thotë: “Kur dikush i shkakton një dëmtim fqinjit të vet, ai do të pësojë po atë gjymtim që i ka bërë tjetri, sy për sy, dhëmb për dhëmb”. (Lev 24.. 19)
Por përsëri ky fakt nuk e përligj gjakmarrjen e Kanunit, sepse ligji i Talionit ishte i shkruar në Bibël gati 3000 vjet para Kanunit dhe i takonte një periudhe kur njerëzimi ishte në dekadencë morale dhe me zemër të ngurtësuar plot egoizëm dhe urrejtje për të afërmin, dhe jetonin në marrëdhënie fisnore plot egërsi për të tjerët që nuk ishin të gjakut të tyre. Ligji i Dhiatës së Vjetër në Bibël kishte për qëllim, në fillim të kontrollonte urrejtjen dhe dëshirën për hakmarrje brenda popullit, dhe dalëngadalë njerëzit të arrinin tk falja dhe dashuria midis tyre. Ja çfarë thotë ligji më pas: “Nuk do të hakmerresh dhe nuk do të mbash mëri kundër bijve të popullit tënd, por do ta duash të afërmin tënd si veten tënde. Unë jam Zoti”. (Lev 19:18)
Por si do të vendosej drejtësia, si do të shlyhej gjaku i derdhur si ai i Abelit ndër breza? Zoti thotë: “Mua më përket hakmarrja dhe shpërblimi”. ( Lip 32:35)
Besimtari duhet t’ia lërë drejtësinë Zotit, ashtu si thërret profeti Jeremia 650 PrK: “Por ti, o Zot… trego hakmarrjen mbi ta, sepse ty ta kam besuar çështjen time”. (Jer 20 12) “Kjo ditë për Zotin, për Zotin e ushtrive (krijesës) është ditë hakmarrjeje… Shpata do të shfarosë, do të ngopen me gjakun e tyre, sepse Zoti i ushtrive bën një flijim”. (Jer:46-10) Edhe psalmisti thërret në emër të atyre që i është bërë padrejtësi: “O Zot Perëndi i hakmarrjes shkëlqe… çohu o gjykatës i tokës dhe jepu shpërblimin mendjemëdhenjve… Vrasin gruan e ve dhe të huaj dhe vrasin jetimët dhe thonë Zoti nuk shikon. (Ps 94 1 6 )
Dhe kjo ditë hakmarrjeje e Zotit ka ardhur! Zoti Perëndi bëri drejtësinë e tij për çdo gjak të pafajshëm që është derdhur dhe do të derdhet deri në fund të botës, si ai i Abelit të drejtë, nga ata që i ngjajnë Kainit të lig. Perëndia e ngarkoi këtë mëkat të vëllavrasjes dhe të gjakut që mallkon tokën dhe kërkon hakmarrje, mbi Birin e tij Jisu Krishtin, që si njeri u kryqëzua dhe pagoi me gjakun e tij të pafaj, “që flet më mirë se ai i Abelit”(12:22-24), ashtu si shkruan apostull Pavli: “Sepse ai bëri të jetë mëkat për ne ai që nuk njihte mëkat, që ne të bëhemi drejtësia e Perëndisë në të”. ( 2 Kor. 5:21) Prandaj edhe Krishti, i cili kur e fyenin nuk fyente kur e kërcënonin nuk kërcënonte, urdhëron pasuesit e tij: “Ju keni dëgjuar se qe thënë: ‘Sy për sy dhe dhëmb për dhëmb’. Por unë po ju them: Mos i rezisto të ligut; madje, në qoftë se dikush të qëllon mbi faqen e djathtë, ktheja dhe tjetrën… Ju keni dëgjuar se qe thënë: ‘Duaje të afërmin tënd dhe urreje armikun tënd’. Por unë po ju them: Dojini armiqtë tuaj, bekojini ata që ju mallkojnë, u bëjini të mirë atyre që ju urrejnë, dhe lutuni për ata që ju keqtrajtojnë dhe ju përndjekin, për të qenë bij të Atit tuaj, që është në qiej, sepse ai bën të lindë diellin e tij mbi të mirët dhe mbi të këqijtë, dhe bën të bjerë shi mbi të drejtët dhe të padrejtët”. (Mat 5:38-45)
Vetëm nëpërmjet gjakut të Krishtit, i cili është Zoti i të gjallëve dhe i të vdekurve, lahet gjaku me gjak dhe vendoset drejtësia dhe paqja midis të gjallëve dhe qetësohen shpirtrat e të vdekurve.
Në të kundërtën, ata që nuk qetësohen me këtë drejtësi hyjnore, por ndjekin Kanunin si një “fe të dytë”, duke përligjur gjakmarrjen si drejtësi, kanë mbetur në gjendjen primitive të egër të marrëdhënieve njerëzore, kanë mohuar drejtësinë e Zotit nëpërmjet gjakut të Krishtit. Ata duke bërë vetëgjyqësi po bëjnë një krim të ri duke dënuar veten si vrasës, por në të njëjtën kohë duke trazuar dhe ngarkuar shpirtrat e të vdekurve, të cilëve krimi i gjakmarrjes në emër të tyre iu numërohet për vrasje. Kështu si të gjallët, edhe të vdekurit do përballen me gjykimin e Zotit që thotë: “Nuk do të vrasësh”. (Ek 20 19) Kjo është gjëja më e keqe që mund t’i bëjmë shpirtit të të vdekurit. Krishti i mësonte njerëzit: “Por në qoftë se ju nuk ua falni njerëzve gabimet e tyre, as Ati juaj nuk do t’jua falë juve gabimet tuaja”. ( Mateu 6:15)
Më ka mbetur në kujtesë rrëfimi i një prifti, i cili i tha popullit në meshë një histori e cila kishte ndodhur me të vërtetë. Ai tregon për një grua fisnike që ishte e ve dhe kishte vetëm një djalë. Në derën e kullës trokiti një njeri që kishte bërë një vrasje dhe i kërkoi besën që ta strehonte. Pa e ditur, ajo kishte strehuar gjakësin e djalit. Kur pa trupin e të birit që po ia sillnin në shtëpi, dëshira për hakmarrje e pushtoi zemrën e nënës. Gjithçka rreth u errësua dhe ishte gati ta nxirrte vrasësin nga vendi ku e kishte fshehur, por sytë i mbetën te kryqi me Krishtin e kryqëzuar dhe kujtoi fjalët e tij të fundit: “O Atë, fali ata sepse nuk dinë se ç’bëjnë”. (Luka 23:34) U lut me lot: “Më ndihmo o Zot ta fal edhe unë vrasin e djalit tim”, dhe me fuqinë e Krishtit vendosi ta falte gjakësin dhe nuk iu tregoi njerëzve vendin ku e kishte fshehur, por i çonte ushqim tinëz. Mbasi njerëzit u larguan, e përcolli jashtë rrezikut për ta vrarë të tjerët. Kur ajo po lutej për shpirtin e djalit, e pa shpirtin e tij, i cili me shumë mirënjohje i tha: “O nënë, si i ri që isha kisha edhe unë mëkatet e mia dhe nuk e meritoja Parajsën, por kur Zoti më bënte gjyq mua, ti e fale gjakësin dhe Ai për hir të faljes tënde më fali mua”. Kjo histori e vërtetë ilustron më së miri mësimin Biblik për gjakmarrjen (hakmarrjen).
Zoti dhe Kisha e krishterë nuk pajtohet me doket zakonore, kanunet, të kujtdo qofshin, të cilët përligjin vetëgjyqësinë dhe gjakmarrjen. Këta individë dënohen si vrasës dhe përjashtohen, shkishërohen, dhe pranohen në kishë si të krishterë vetëm mbasi pendohen dhe heqin dorë nga gjakmarrja.  Kur Bibla na mëson të falim armikun dhe të drejtën për hakmarrje t’ia lëmë Zotit, i cili do shpëtimin e të gjallëve dhe të të vdekurve, duke paguar për mëkatet e tyre me gjakun e Birit të tij, nuk do të thotë se në një shoqëri të civilizuar, shteti nuk duhet të veprojë për të dënuar vrasësit sipas ligjit. Por duhet të veprojë, si edhe apostulli Pavli shkruan: “Sepse (shteti) nuk e mban kot shpatën; sepse ai është shërbëtor i Perëndisë, hakmarrës plot zemërim kundër atij që bën të keqen. Prandaj është e nevojshme t’i nënshtroheni, jo vetëm nga druajtja e zemërimit, por edhe për arsye të ndërgjegjes”. (Romakët 13:2-5)
Pra, shteti ka për detyrë të praktikojë drejtësinë sipas ligjit dhe të mos lejojë pasigurinë e jetës dhe vetëgjyqësinë, po ashtu edhe çdo institucion me karakter social dhe fetar duhet të ndikojë që vetëgjyqësia dhe gjakmarrja të jenë mbetje të një shoqërie të egër primitive të kaluar, të minimizohen dhe të zhduken nga shoqëria jonë e civilizuar, që aspiron vlera të larta morale të tolerancës dhe faljes, duke shpresuar te drejtësia e ligjit dhe drejtësia e Zotit.