Το μυστήριο της καταγωγής των Αλβανών
Ο χάρτης του Πτολεμαίου που δείχνει την περιοχή των Αλβανών,στην περιοχή του Καυκάσου
Πολλοί ακαδημαϊκοί και ιστορικοί, μάλιστα και αρκετοί διάσημοι, αναλύοντας το ζήτημα της πληθυσμιακής σύνθεσης των σημερινών Αλβανών, τους συνδέουν άμεσα με τους αρχαίους Ιλλυριούς.
Αντιθέτως κατά καιρούς η Ελληνική φυλή έχει μπει στο “μικρόσκοπιο” της ιστορίας και δεν είναι και λίγοι αυτοί που αμφισβητούν έντονα την Ελληνικότητα των σημερινών Ελλήνων.
Εκτός από την ουσία όλων αυτών των θεωριών που είναι ιστορικά ατεκμηρίωτες, είναι απορίας άξιον πως εφόσον αυτό μπορεί να ισχύει για το Ελληνικό έθνος, ωστόσο δεν μπορεί να ισχύει για τους επιδρομείς μας οι οποίοι κατόπιν και μας νόθευσαν. Ανεξερεύνητη παραμένει η προέλευση των σημερινών Αλβανών, η σημερινή ονομασία τους -διεθνής και ντόπια- καθώς και η γλώσσα τους.
Παρά την εντύπωση που επικρατεί ότι αυτοί οι πληθυσμοί υπήρξαν απόγονοι των αρχαίων Ιλλυρικών φύλων που ωστόσο κατά καιρούς επηρεάσθηκαν από Έλληνες και Ρωμαίους, υπάρχουν ισχυρότατες ενδείξεις πως οι σημερινοί Αλβανοί, η πλειοψηφία τους τουλάχιστον, προέρχονται όπως και οι Βούλγαροι, από περιοχές της Ασίας. Αυτή η υπόθεση ενισχύεται από το γεγονός της γλωσσικής ασυνέχειας αλλά και από την ποικιλομορφία της πληθυσμιακής σύνθεσης αυτών που σήμερα ονομάζονται Αλβανοί.
Αρκετοί συγχέουν την Αλβανία των Βαλκανίων με το Άλβανον κοντά στη Ρώμη. Άλλοι πάλι, θέλοντας να αιτιολογήσουν την διεθνή ονομασία της γειτονικής μας Αλβανίας, φέρνουν ως παράδειγμα την πόλη Ελμπασάν που ονομάζεται έτσι και από τους ίδιους τους Αλβανούς, χωρίς ωστόσο αυτοί οι ισχυρισμοί να έχουν μεταξύ τους καμία σχέση. Άλλωστε, οι ίδιοι οι Αλβανοί την χώρα τους δεν την αποκαλούν Αλβανία ,αλλά Shqiperia, όνομασία η οποία φαίνεται να προέρχεται από τον αετό, λέξη που ωστόσο είναι μοναδική μεταξύ όλων των άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών και όχι μόνον (Αλβανικά: shqiponjë, Ελληνικά: αετός, Αγγλικά: eagle, Γερμανικά: Adler, Γαλλικά: aigle, Ιταλικά: aquila, Ισπανικά: águila).
Σκοπός του άρθρου είναι να αναδείξει την πληθυσμιακή και πολιτιστική ανάμειξη των ασιατών Αλβανών με τα Ιλλυρικά φύλλα, ανάμειξη από την οποία προέκυψε το σημερινό έθνος των Αλβανών.
Ξετυλίγοντας το μίτο
Είναι στα χρόνια της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπου για πρώτη φορά καταγράφεται ιστορικά ένα -εχθρικό- έθνος με την ονομασία Αλβανοί, και με τη χώρα τους να βρίσκεται στη δυτική όχθη της Κασπίας. (Αρριανός).Τις ίδιες αναφορές συναντάμε στον Πλούταρχο, τον Στράβωνα, τον Κλαύδιο Πτολεμαίο, τον Διόδωρο το Σικελιώτη, τον Διονύσιο τον περιηγητή, καθώς και τον Στέφανο Βυζάντιο. Λίγο αργότερα, με την παρακμή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και την ανάδειξη του Βυζαντίου, το ίδιο έθνος εμφανίζεται μακριά από την κοιτίδα του στην περιοχή του Καυκάσου, φτάνοντας μέχρι την καρδιά του Βυζαντίου. Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα φυλών που προέρχεται από την ασιατική Αλβανία ,το σημερινό Dagestan. Το όνομα αυτών: Άβαροι. Η πρώτη κάθοδος τους γίνεται σταδιακά με κατάληξη νότια του Δούναβη, ενώ στη συνέχεια εγκαθίστανται μόνιμα στην Παννονία και την Παιονία. Μέχρι τον 5ο και 6ο αι. μ. Χ οι Άβαροι αναμιγνύονται με τους Σκορδίσκους και εγκαθίστανται στην περιοχή Σάλωνα της Δαλματίας, σημερινό Solin.Τότε ξεκίνησε και η ανάμιξη των Αβάρων με τα βόρεια Ιλλυρικά φύλλα, που λίγο παλαιότερα είχαν σπρώξει νοτιότερα γότθοι επιδρομείς. Ωστόσο η ονομασία Αλβανοί και Αλβανία παγιώθηκε πολύ αργότερα με αναφορές από την Άννα Κομνηνή καθώς και άλλους βυζαντινούς ιστορικούς. Και ενώ φαίνεται να μην υπάρχει καμία σχέση μεταξύ της παλαιάς Καυκάσιας Αλβανίας με τη σημερινή, στην πραγματικότητα η ιστορία μας δείχνει πως μερικές φορές οι φαινομενικές πλάνες συστήνουν εν τέλει η ιστορική αλήθεια περιοχή της αρχαίας Ιλλυρίας και της σημερινής Αλβανίας, έχει άμεση σχέση με τους Άβαρους. Δεν γνωρίζουμε το μέγεθος της επιρροής που άσκησαν αυτοί στην περιοχή, ωστόσο μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ήταν μεγάλο λόγω του πληθυσμιακού όγκου μετανάστευσης από την Αλβανία του Καυκάσου.
ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ
Οι Αλβανοί απέκτησαν τη γραφή τους και το αλφάβητο τους, πολύ πρόσφατα και πάντως μετά τον 19ον αι. Μέχρι και τους ελληνιστικούς χρόνους αλλά και αρκετά αργότερα, οι πληθυσμοί της τότε οικουμένης γνώριζαν την Ελληνική γλώσσα και εφόσον δεν είχαν γραφή την οικειοποιούνταν. Ως τρανταχτό παράδειγμα μπορουμε να σκεφτούμε την γλώσσα στην οποία γράφτηκαν τα ιερά βιβλία του χριστιανισμού (Ευαγγέλια κ.ά.) καθώς και οι μεταφράσεις στην Ελληνική άλλων σημαντικών, ιερών και μη, βιβλίων όπως τα ιερά βιβλία των εβραίων (μετάφραση των Ο’) κ.λ.π.
Αλλά ακόμα και άλλα έθνη που δεν είχαν γραφή “υποχρεώθηκαν” να έχουν, όπως για παράδειγμα οι Σλάβοι που απέκτησαν μέσω του Κυριλλου την γνωστή γραφή που διατηρούν μέχρι και σήμερα.
ΟΙ ΣΛΑΒΟΙ ΕΛΑΒΑΝ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ… ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ, ΟΧΙ !!!
Είναι λοιπόν απορίας άξιον. Όταν οι Σλάβοι που προήλθαν απο πολύ μακρια μετά το 8ον αι. εκχριστιανίστηκαν και τους δόθηκε από έξωθεν γραφή, τότε πραγματικά ξενίζει το γεγονός, πώς ένα έθνος συγγενικό ή τουλάχιστον άμεσα γειτονικό στους Έλληνες και στον πολιτισμό τους, καθως και στην παγκοσμίως διαδεδομένη Ελληνική γλώσσα, όπως ήταν το Ιλλυρικό έθνος, να έμεινε εντελώς αποκομμένο απο τις τότε πολιτιστικές εξέλίξεις, αλλά και αργότερα οταν στα πλαίσια του χριστιανισμού δεν έγινε καμία προσπάθεια να γίνει κυριάρχη η Ελληνική γραφή ή έστω να τους δοθεί ένα αντίστοιχο όπως των σλάβων αλφάβητο.
Επίσης, η Ελληνική γλώσσα κατά την Ρωμαιο-Βυζαντινή περίοδο απο τα τέλη του 4ου μέχρι και τον 14ον αι. αποτελούσε, αν όχι την επίσημη γλώσσα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, με βεβαιότητα όμως την κύρια γλώσσα όλων των τότε λεγόμενων ρωμιών, από τα Θέματα της κάτω Ιταλίας μέχρι και τα ανατολικότερα βυζαντινά Θέματα της Ασίας.
Είναι λογικό επομένως να τίθεται το ερώτημα. Πώς η σημερινή Αλβανία, παρά το ότι υπήρξε τόσο γειτονική στους Έλληνες και τόσο συγγενική σε αυτούς αλλά και τόσο στενα συνδεδεμένη με το Βυζάντιο., να έχει σήμερα άλλη γλώσσα και γραφή;
Η λογική επεξεργασία δεν βρίσκει άλλη απάντηση πέρα από την υπόθεση ότι κάτι συνέβη την περίοδο της Βυζαντινής εποχής που αλλοίωσε εθνολογικά και γλωσσολογικά την ευρύτερη περιοχή της σημερινής Αλβανίας.
Έτσι επιχειρώντας να προσεγγίσουμε την λύση αυτού του “προβλήματος”, δεν μπορούμε παρά να αντιπαραβάλουμε την λιγοστή είναι αλήθεια βιβλιογραφία γνωρίζοντας ωστόσο πως στην έρευνα μας οι πηγές είναι και λίγες και ασαφείς.
ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑΝ ΜΟΝΟ ΣΛΑΒΟΙ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΡΟΥΛΟΙ ΚΑΙ ΑΒΑΡΟΙ.
Κατά τη Βυζαντινή περίοδο και ιδιαίτερα μετά την εγκατάσταση των Βουλγάρων στα νοτιότερα τμήματα της Βαλκανικής άρχισαν πολεμικές αναμετρήσεις μεταξύ των νεοφερμένων και της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Στην αρχή και πριν από την είσοδο σλάβων και βούλγαρων στην Ανατολική-κεντρική Ευρώπη, είχαν αρχίσει τις επιδρομές τους οι Άβαροι και πριν από αυτούς οι Έρουλοι. Ωστόσο, κοινή αφετηρία στην πορεία των Βούλγαρων των Ερούλων και Αβάρων υπήρξε η ίδια γεωγραφική περιοχή, η περιοχή μεταξύ Μαύρης θάλασσας και Κασπίας, ενώ χρονολογικά η μετανάστευση τους προς τη Δύση άρχισε με πρώτους τους Ερούλους (Ελούρους κατα άλλους) τον 4ο αιώνα (300+ μ.Χ.) και συνεχίστηκε με τους Αβάρους. Ακολούθησαν οι Σλάβοι γενικότερα και η μετανάστευση ολοκληρώθηκε με τους Βούλγαρους, οι οποίοι κακώς συγκαταλέγονται στα σλαβικά φύλλα, εφόσον (όπως οι Άβαροι) ήταν Ούννοι στην καταγωγή.
ΟΙ ΑΒΑΡΟΙ ΠΡΟΗΛΘΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΝΤΑΓΚΕΣΤΑΝ
Το σημερινό Νταγκεστάν βρίσκεται δυτικά της Αρμενίας και αποτελεί ανεξάρτητη δημοκρατία της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Επίσης η ονομασία Νταγκεστάν σημαίνει ‘υψηλά ευρισκόμενη χώρα’, ή όπως θα λέγαμε και στα ελληνικά ‘Αλπική χώρα’.
Σήμερα ο πληθυσμός του Νταγκεστάν σύμφωνα με την επίσημη απογραφή του 2002 αποτελείται απο 30% Αβάρους (Avars), ακολουθούν οι Dargins με 16% οι Kumiks οι Lezgins με 13% καθώς και άλλες μικρότερες εθνότητες.
Το Νταγκεστάν απο την εποχή της Ρωμαϊκης αυτοκρατορίας μέχρι και τα πρωϊμα χρόνια του Βυζαντίου αποκαλούνταν Αλβανία οι δε κάτοικοι της Αλβανοί, γεγονός που είναι γνωστό από τις αναφορές των μεγάλων Ελλήνων και Λατίνων ιστορικών και γεωγράφων της κλασικής και ελληνιστικής περιόδου.
Ιστορικές αναφορές και αποδείξεις.
Ο Πλούταρχος (βίοι παράλληλοι) γράφει:
“Καταλιπών δέ φρουρόν Αρμενίας Αφράνιον αυτός εβάδιζε δια τών περιοικούντων τον Καύκασον εθνών άναγκαίως έπϊ Μιθριδάτην. Μέγιστα δε αυτών εστίν έθνη, Αλβανοί και Ίβηρες
Στράβωνος Γεωγραφία.
Εν αυτή δέ τη Αρμενία πολλά μέν όρη, πολλά δέ οροπέδια, έν οις ουδ αμπελος φύεται ραδίως. Πολλοί δε αύλωνες οί μέν μέαως, οι δέ και σφόδρα εύδαίμονες.. Καθάπερ τό Άραξηνόν πεδίον, δι ού ο Άράξης ποταμός ρέων εις τά άκρα της Αλβανίας και την Κασπίαν εκπίπτει θάλασσαν.
Άλλες αναφορές για την Αλβανία της Κασπίας γίνονται από τον Αρριανό στο έργο του ‘Αλεξάνδρου Ανάβασις ‘, όπου οι Αλβανοί βρίσκονται αντιμέτωποι ως εχθρικό τμήμα ενταγμένο στις περσικές δυνάμεις του Δαρείου κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. ”Ώς δέ ομού ήδη τά στρατότεδα έγίγνετο, ώφθη Δαρείος και οί άμφ΄ αυτόν, οί τε μηλοφόροι Πέρσαι και Ινδοί και Αλβανοί και Κάρες οι ανάσπαστοι και οί Μαρδοι τοξόται κατ΄ αυτόν Άλέξανδρον τεταγμένοι και την ίλην την βασιλικην.”
Από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο διαβάζουμε : Αλβανοί, Σκύθαι.
Από τον Στέφανο Βυζάντιο, φιλόσοφο και γεωγράφο (4ου αιώνα μ.Χ.). διαβάζουμε:
Αλβανία χώρα προς τοις ανατολικοίς Ίβηρσιν. Εκεί δε και το έθνος οι Αλβανοί, ποιμενικοί και μετρίως πολεμικοί μεταξύ Ιβήρων και Κασπίας. Υπόκειται δε τη Σαρματία προς μεν τω Πόντω η Κολχική προς δε τή Κασπία η Αλβανία.
Υποστηρίζεται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της Παννονίας υπήρξαν οι Ιλλυριοί (πελασγικός λαός και συγγενής των Ελλήνων). Η Παννονία σήμερα περιέχεται στα εδάφη των κρατών της Σερβίας, Βοσνίας, Μαυροβουνίου, Κοσσυφοπεδίου και βορείου Αλβανίας.
Ωστόσο από το βιβλίο “Ιστορία του Βασιλείου της Βαυαρίας και του εν αυτή Άρχοντος Οίκου” (επιτομή της Ιστορίας του Μιλβιλέρου, αρχές 19ου αιώνα), διαβάζουμε:
Ή των Λογγοβάρδων μετανάστασις παρέσχεν εις την Βοϊαρίαν νέους γείτονας διότι εις τά εν Παννονία οικητήρια των Λογγοβάρδων εισεχώρησαν οί Άβαροι, άγριον Ούννικον έθνος. Προεχώρουν οί Άβαροι επί μάλλον καί μάλλον εξ ανατολών ώστε περί τα μέσα της ογδόης έκατονταετηρίδος ειχον ηδη έκταθη μέχρι τοϋ Ένσου ποταμου έν Αυστρία. Τούτοις παρηκολούθησαν οί Σλάβοι, έθνος Σαρματικόν κατοικήσαντες την σημερινήν Καρινθίαν, Καρνίαν και Στυρίαν, και τελουντες ύπό τον Χάνην των Άβάρων Από την Μενάνδρου Ιστορία ‘ Έρουλοι και Άβαροι’, μαθαίνουμε
Οτι έδέξατο Ιουστινιανός παρά Αβάρων πρέσβεις, έφ ώ σφάς περιαθρήσαι γήν οποί το φύλον θήσονται τας οικήσεις. Και ο μεν βασιλεύς Ιουστίνου του στρατηγού σημήναντός οι, έν βουλή έποιήσατο ές την Έρούλων χώραν κατοικίσαι το έθνος, ένθα προ του ώκουν οι Ερούλοι. δευτέρα δε προσαγορεύεται Παιονία…
Ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος για την εποχή του Ηράκλειου γράφει:
…”Και επειδή η νυν Σερβλία καί παγανία καί η ονομαζομένη Ζαχλούμων χώρα καί Τερβουνία καί η των Καναλιτών υπό την εξουσίαν του βασιλέως Ρωμαίων υπήρχον, εγένοντο δε αι τοιούιαι χώραι έρημαι παρά τών Αβάρων από των εκείσε γαρ Ρωμάνους τους νύν Δελματίαν καί τό Δυρράχιον οίκούντας απήλασαν”…
Εδώ περιγράφεται η ερήμωση της Ιλλυρίας μέχρι και του Δυρραχίου και ο εποικισμός υπο των Αβάρων.
Ο Λαονικος Χαλκοκονδύλης (1430-1490), γράφει: Ουδόλως φρονώ ότι οί Αλβανοί ύπάρχουσιν Ίλλυρικόν γένος ώς τίνες λέγουσιν …
Απο την Γαλλική εγκυκλοπαίδεια, γραμμένη από επιτροπή Σοφών υπό την εποπτεία του Ιππότη D’ Arteau, μεταφρασμένη κατ΄ επιτομή από τη Γαλλική, το έτος 1862, διαβάζουμε:
ΑΛΒΑΝΙΑ: υπό των νεωτέρων γεωγράφων καλείται μία των επαρχιών της Ευρωπαϊκής Τουρκίας εκτεινομένη παρά το Αδριατικόν και το Ιόνιον πέλαγος και περιλαμβάνουσα δύο διακεκριμένας Επαρχίας των αρχαίων γεωγράφων την Ιλλυρίαν και Ήπειρο Η χώοα αυτή κατά τόν μεταίωνα εκαλείτο Αρβανέσση νύν δε καλείται Αρναούτ μέν υπο των Οθωμανών, Σκίπερη δέ υπό τών εγχωρίων ήτοι των Αλβανών οίτινες και εαυτούς όνομάζουσι σκιπετάρους. Οί κάτοικοι της εκτεταμένης ταύτης επαρχίας διαφέρουσιν από αλλήλων κατά τε την εθνικότητα την γλώσσαν και την θρησκείαν διότι το μέν μεσημβρινόν μέρος της Αλβανίας ήτοι την κυρίως Ήπειρον οικούσιν οί Ηπειρώται, όντες ομόγλωσσοι και Ομόθρησκοι με τους λοιπούς Έλληνας, το δε αρκτικόν ήτοι την Ιλλυρίαν, ήτις και δύναται νά ονομασθεί κυρίως Αλβανία κατοικούσιν οί Αλβανοί ανάμικτοι οντες μετά Σέρβων καϊ Οθωμανών καί Έλλήνων. Εκτός της αλβανικής γλώσσης η οποία διαιρείται εις πολλάς διαλέκτους και ιδιώματα, λαλείται έτι εν τη Αλβανία καί η Ελληνική, η τουρκική κλπ
Στις αρχές του 20αι. ο πρωθυπουργός της Σερβίας Πάσιτς δήλωνε περί του Αλβανικού ζητήματος, σε συνέντευξη που έδωσε στην Γαλλική εφημερίδα “Χρόνος”:
“Οι Αλβανοί ουδέποτε είχον ιστορικόν βίον και ουδέποτε υπήρξε Αλβανία με την γεωγραφική έννοιαν ήν δίδουσι σήμερον οι εν Ευρώπη, μάλιστα δε οι προπαγανδισταί. Ανεξαρτήτως απο το ζήτημα περί καταγωγής και γλώσσης των Αλβανών, είναι βέβαιον ότι είτε Ιλλυριοί ήσαν ούτοι αρχαιώθεν είτε μετανάστες εξ Ασίας, πολιτικόν βίον ουδέποτε έσχον”.
Βεβαίως τα λεγόμενα του Σέρβου πολιτικού και μάλιστα πρωθυπουργού, ο καθένας θα περίμενε να κρύβουν πολιτικές σκοπιμότητες.
Ωστόσο σε αυτό που πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή είναι η αναφορά του Πάσιτς στην Ασιατική καταγωγή των Αλβανών.
Στο Βιβλίο “Χρονογραφία της Ηπείρου και των όμορων Ελληνικών και Ιλλυρικών”, Ο Παναγιώτης Αραβαντινος επικεντρώνοντας στους Βούλγαρους, γράφει:
Βούλγαροι: Εθνος σκυθικόν κατοικούν παρά τον Βόλναν ποταμόν της Σαρματίας, τον παρά Ελλησι Βορυσθένην. Κατά το έτος 485 το βάρβαρον αυτό έθνος άγρίως και ληστρικώς έπεσκέφθη την Θράκην και κατά της ιδίας αυτής επαρχίας επανέλαβε τάς λεηλασίας και έπιδρομάς του, κατά τα έτη 479 και 501. Μετά ταϋτα συνενωθέντες μετά των Αβάρων καί Σλαβίνων συγκατώκουν εις Παιονίαν και Δακίαν. Εν έτει δε 538 έπι της βασιλείας του Ιουστιανού επιδραμόντες μετά των Αβάρων την Μοισίαν…
Πηγές:
Πλουταρχος, Βίοι παράλληλοι
Στράβωνος Γεωγραφικά
Κλαύδιος Πτολεμαίος
Στέφανος Βυζάντιος
Ιστορία του Βασιλείου της Βαυαρίας
Μενάνδρου Ιστορίαι
Κωνσταντινος Πορφυρογέννητος
Λαόνικος Χαλκοκονδύλης
Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια
Γαλλική Εφημερίς “Παρισινός χρόνος”
Παναγιώτης Αραβαντινος
