Η ΚΑΤΑΛΗΨΙΣ ΤΗΣ ΚΟΡΥΤΣΑΣ
`Η
ΙΧ μεραρχία συνέχισε καί τήν άλλη μέρα (19 Νοεμβρίου) τίς προσπάθειές της. Μέ
τό 65 σύνταγμα κινήθηκε έπιθετιχώς πρός τήν διάβασι Ντάρζας καί, πρός τό
βράδυ, επέτύχε νά καταλάβη ένα ύψωμα στά βόρεια τής διαβάσεως αυτής. Μέ τό 25
σύνταγμα, έδρασε ή μεραρχία κατά μήκος τής πρός βορράν κορυφογραμμής τον
Μάροβα. Τέλος μέ τμήματα τού 18 και 23 συνταγμάτων τής ΧΙΙΙ μεραρχίας
επετέθη πλευριχώς καί μετωπικώς καί κατώρθωσε νά. σημειώ·ση καί άλλα εδαφικά
κέρδη.
Μ' αύτόν τόν τρόπο, οί
εχθρικές δυνάμεις παν βρίσκονταν επάνω στόν Μάραβα καί συγκεκριμένως στό νότιον
σκέλος τής στενωποϋ Τσαγχόνι,.. περιεσφίγγοντο άπό νότον, πλευρών καί
μετωπικώς άπό τήν μεραρχία αύτή.
Λόγω, όμως, τής πυκνής
δμίχλης, ή δραστηριότης τής ΙΧ μεραρχίας, τήν άλλη μέρα (20 Νοεμβρίόυ)
περιωρίσθηκε σέ μικροεπιχειρήσεις 'γιά τήν βελτίωσε τών θέσεων, πού ειχαν
ήδη καταχτηθή. Τό 65 σύνταγμα κινήθηκε σέ έπίθεσι εναντίον τών όψωμάτων πρός
τά· δyτικά τού Λάτο, νοτιότερα τής Ντάρζας, "γιά νά διευχόλυνθή ή
μετωπική επίθεσις τού συγκροτήματος Κ. Βορειότερα
τα
32 σύνταγμα κατέλαβε τό υψωμα Χόστιτσε καί τό 33 σύνταγμα τής ΧΙ μεραρχίας τό
χωριό Μπαμπάν.
"Ετσι ή
περέσφιξις τον έχθρον, στά νότια τής διαβάσεως Τσαγχόνι, έγινε ακόμα πιό
στενή καί ασφυχτική, καί έ- πομένως, ή πτώσις τής τοποθεσίας περισσότερο
βέβαιη. 'Επειδή, όμως, οι Ιταλοί αμύνονταν έντονα στα νότια τής Ντάρζας, τό Γ'
Σώμα Στρατού διέθεσε στήν ΙΧ μεραρχία ένα τάγμα τού 22 συντάγματος καί τήν
ομάδα άναγνωρέσεως τής ΧΙΙΙ μεραρχίας, γιά νά "χρησιμοποιηθούν στήν
Πρόπα πρός ύπαστήjριξι τού αγώνος, στόν όποίον εΙχεν άποδυθή τό συγκρότημα Κ.
Μιά πολύ πυκνή όμίχλη
ελάττωνέ τήν ορατότητα καί τό πρωί τής 20 Νοέμβρίου_ Μ' όλον τούτο, τό 53ό
σύνταγμα τής Χ μεραρχίας δρούσε ζωηρά πρός τήν κατεύθννσι Ντάρζά—Μπομπόστιτσα,
βοηθόύμενο καί από τά πυρά αυτομάτων _ όπλων, 'όλμων καί ουλαμού τού 65 συντάγματος
Παπαβασιλείου. Η μάχη εξελιχθηχε ευνοϊκα. και το μεσημέρι περίπου, τμήματα
τοϋ ΙΙ τάγματος τού 27- προωθήθηκαν στό ϋψωμα. 1700, -στά νότια τής Μπίγκλας,
ένω τα τμήματα τοϋ·. V τάγματος τού 53 προχώρη
σαν
πρός τό Σχίλ, στά δυτικά τού Σβέτε 'Ατανάς. `Η Ιταλική δύναμις . πού ύπήρχεν
έχεί άνετράπη ύστερα άπο "μικρή προσπάθεια καί, πρός τό βράδυ, ό αγώνας
έληξε μέ την έπιχράτησι τών έλληνικών όπλων.
Ή Ιταλική αεροπορία
σημείωσε τήν ήμέρα αύτή πολύ μέτρια δράσι. 'Εξ άλλου τό γενικό στρατηγείο
γνωστοποίησε πρός τό Τ.Σ.Δ.Μ. μιά πληροφορία γιουγχοσλαβιχής πηγής, σύμφωνα
μέ τήν όποία μιά Ιταλική φάλαγξ, πού έκτινόταν σέ μήκος είκοσι χιλιομέτρού,
έκινείτα άπό τήν Κορυτσά πρός τό Πόγραδετς. Τήν πληροφορία αυτή μετέδωσε ό
αξιωματικός διοικητής τού γιουγχοσλαβιχοϋ μεθοριακού φυλακίου τού `Οσίου
Ναούμ.
'Ολα τά σημεία
έδειχναν πώς ή τελευταία μέρα γιά τήν ολοκλήρώση τής καταλήψεως τον Μόροβα·
— Ιβάν, καί γιά τήν άπελεύθερωσι τής Κορυτσάς, εΙχε ξημερώσει. Τά Γ' Σώμα
Στρατου μετέδιδε τις πληροφορίες του αύτές πρός τις ύπό τις διαταγές του
μεραρχίες, καί άκομα μετέδιδε τήν έντύπωσί του ότι ό έχθράς βρισκόταν στήν
τελευταία φά-σι του τής αντιστάσεώς του έπί τού Μόροβα. Και έδινε τις άναγκαίες
διαταγές γιά νά μήν έπιτραπή στούς - Ιταλούς νά απαγκιστρωθούν χωρις
ενόχλησι.
'Η νύχτα τής 21 πρός
τήν 22 Νοεμβρίου πέρασε ήσυχη και άδιαταρακτη σέ όλους σχεδόν τούς τομείς
τού μετώπου. Τό πρωι, άπό όλα τά σημεία τής γραμμής ϋπήρχαν πληροφορίες γιά
άπραξία. Τό γενικό στρατηγείο μετέδωσε έκπομπη τού ραδιοφωνικού σταθμού τού
Βερολίνου, σύμφωνα μέ τήν όποία -ή Κορυτσά εΙχεν έγχαταλειφθή άπό τον ήττή θέντα
Ιταλικόν στρατό. ' H ΙΧ μεραρχία 'διατάχθηκε νά έτοεμάση καί να άποστείλη
ένα τάγμα γιά τήν κατοχή καί τήν φρούρηση τής Κορυτσάς, ένώ το ΧΥ μεραρχία
διετάσσετο νά έχη έτοιμα αποσπάσματα άπό ένα σύνταγμα πυροβολικού καί μιά
ορειβατική μοίρα, πού νά μπορούν τέσσερες ώρές μετά τήν λήψι τής διαταγής νά
κινηθούν πρός έχμετάλλευσι τής επιτυχίας.
''Ετσι κατελήφθησαν τό
'Ιβάν καί η Σβέντζα άπό τά τμήματα τής ΧΥ μεραρχίας, πού δρούσαν βορείως τού
Δε
βόλη,
ένω τά τμήματα πού δρούσαν στα νοτια τού ποταμού αυτού κυριευαν το Τσαγκόνι
και τό ύψωμα 1136.
`Η ΙΧ μεραρχία
προώθησε τήν διάταξί της στις χαμηλότερες δυτικές κλιτύες τού Μόροβα,
διέταξε τό ΙΙΙ τάγμα τού 32 συντάγματος νά προχωρήση νοτιοδυτικώς τής
Κορυτσάς, γιά τήν εξασφάλισε τής καλύψεως τής διατάξεώς της, και έστειλε τό
Ι τάγμα τού συντάγματος, πού τό ενίσχυσε μέ ένα λόχο τού Ι τάγματος τού 27
συντάγματος, νά κάταλάβη τήν πόλι τής Κορυτσάς.
`Η Γ' όμάς
αναγνωρίσεως είχεν ύπερβή τήν στενωπό Τσαγκόνι και έφθασε στήν περιοχή Σεμπλάχ,
άπό όπου έξέπεμψεν αναγνωρίσεις πρός τά βορείως τής λίμνης δρομολόγια, πού
τά βρήκε αδιάβατα, γιατι οί Ιταλοί είχαν φροντίσει νά καταστρέψουν τις
γέφυρες τού Δεβόλη.
Στις 5.45' άκρηβώς, τό
απόγευμα μπήκαν στήν πόλι τής Κορυτσάς τά άνήκοντα στό απόσπασμα τής ΙΧ
μεραρχίας Ι τάγμα τού 53 συντάγματος τού Παλαιοδημόπουλου και ό λόχος τού Ι
τάγματος τού 27 συντάγματος, τού. Σιακαβάρα, μέ άντεπρόσωπο τής διοικήσεως
τον Δ. Χατζήν. Τό απόσπασμα άνήγγειλε μ' αυτό τό λακωνικό μήνυμα τό γεγονός στην
μεραρχία:
«ΙΧ μεραρχίαν, ώρα
17.50'. Διενθυνσιν πεζικού.
'Αναφέρω ώραν 17.45'
σήμερον τό ύπ' έμέ απόσπασμα είσελθόν Κορυτσάν, άπrλενθέρωσε τα.την.
Σ ννταγ ματά ρχης Μπεγ έτη ς» .
"Ετσι ή Κορυτσά,
τό όρμητήρεο τών Ιταλών πρός τήν Φλώρινα κατ τήν Θεσσαλονίκη, περιήρχετο για
τέταρτη .φορά στά χέρια τών έλλήvων. Χίλιοι πεντακόσιοι περίπού αίχμάλωτοι,
πολλά πυροβόλα κάθε διαμετρήματος και άπειρο πολεμικό ύλικό κάθε ειδους
άπετέλεσαν τήν πλούσια συγκομιδή τού Γ' Σώματος Στρατού άπό τήν μεγάλην τον αύτή
επιτυχία, πού κατήγαγε εναντίον δυνάμεων κατά πολύ ανωτέρων, οί όποίες ήταν
ταμπουρωμένες σέ μιά αμυντική 'τοποθεσία ύποδειγματικώτατα ώργανώμένη, πού
έπροστατευετο φυσικώς κατ γιά τήν έκπόρθησι τής όποίας χρειά
σθηκε
νά. πολεμήση πολύ σκληρά ό έλληνικός στρατός.
`Η αγαπημένη πόλις
δέχθηκε τόν έλληνικό στρατό κυριολεκτικά πλημμυρισμένη στις ελληνικές
σημαίες. Μεγάλη
δοξολογία τελέσθηχε
στόν μητροπολιτικο ναό για την περιφανή εκεινη ελληνική νίκη, καί οί
κάτοικοι, έλληνες
καί αλβανοί, συγχαίρονταν ό ένας τόν
άλλον γιά τό εύτυχισμένο περιστατικό.
Εν τό μεταξύ, οί
έγκατασταθείσες στήν πόλι οι ελληνικές αρχές έπετυχαν - έκπληκτιχές πράγματι
έξακρεβώσεις πληροφοριών. 'Επί δεκαχοκτώ ολόκληρους μήνες, έλεγαν οί
έξακρβωθείσες πληροφορίες, οί ίταλοί της Κορυτσάς προετοιμάζονταν
πυρετωδώς. Καί όσοι μπορούσαν νά παρακολουθούν αύτές τις εργασίες, καταλάβαιναν
ότι ό πόλεμος εναντίον τής Ελλάδος έπέκειτο. `Η Κορυτσά ειχε μεταβληθει σέ
ένα κολοσσιαίο κέντρο εφοδιασμού, πού μπορούσε νά ικανοποιήση τις ανάγκες
σέ κάθε τί ενός μεγάλου εκστρατευτικού σώματος. Οί στρατιωτικές έγκαταστάσεις
στήν πόλι αύτή καί οί μεγάλες οχυρώσεις στόν Μόροβα καί στό 'Ιβάν δέν
μποροϋσαν μέ κανένα μέτρο νά χαρακτηρησθούν σάν απλά έργα προκαλύψεως.
'Έδειχναν αντίθετα ότι έπρόχεcτο γιά τήν οργάνωση ένάς ισχυρότατου
ορμητηρίου, πού εΙχε σάν αντικειμενικό του σκοπό τήν Μακεδονία καί όπως
έλεγαν οι ίταλοί άξιωματικοί σέ διάφορα φιλικά καί συγγενικά των πρόσωπα,
μέ τά όποία - έπικοινωνούααν, καί τά Δαρδανέλλια πέραν αυτης.
Εξ άλλου, πολλοί
άλβανοί καί έλληνες πρόκριτοι ειχαν φυλακισθή άπο τις ίταλικές, άρχές, γιά
νά απελενθερωθούν τώρα, μέ τήν εiσοδο τών έλληνικών _στρατευμάτων στήν πόλι.
Οί ίταλοί αιχμάλωτοι ήταν πραγματικά άνβρώπινα ράκη. `Ικέτευαν
τόν οίκτο τών ελλήνων στράτιωτών, γιατί ειχάν τόσο τρομοκρατηθή, ώστε νόμιζαν
πώς και εκείνοι θά τούς κακοποιούσαν. Καί δέν πίστεύαν
σχεδόν στά μάτια τούς, όταν έβλεπαν τήν καλή μεταχείρισι, τής ό ποίας
έτύγχαναν. Οί πιό πολλοί καταφέρονταν εναντίον τών ήγετών τους καί
ισχυρίζονταν πώς στήν 'Ιταλία κανένας δέν ηθελε τό πόλεμο, στόν. όποίο η
χώρα τούς ειχε συρθή γιά νά ίκανοποιηθούν τά
μεγαλομανή σχέδια τον Μουσσολίνι.
"Οσο γιά τά ιταλικά
τμήματα. πού είχαν ύποχωρήσει καί έχαταλείψεε τήν πόλι καί τήν περιοχή της,
αύτά φρόντισαν καί λεηλάτησαν καί πυρπόλησαν τά χωριά τού Μόροβα, πού οί
κάτοικοί τους, έπtατρέφοντες τά εύρισκαν ριγμένα σέ ερείπια.
Τό ανακοινωθέν τού
Γενικού Στρατηγείου γιά τήν ήμέρα αύτη, πού άνήγγελλε τήν κατάληψι τής
Κορυτσάς, ήταν συντεταγμένο ώς έξής. :
"Kaτa τήν
σημερινήν ήμέραν τά στρατεύματά μας έπέτυχον τήν όλοκλήρωσιν τής καταλήψεως
τον ορεινού όγκου τού Μόροβα, τήν κατάληψι τον όρους 'Ι βάν καί τού αύχένος
Κάφ—έ—Καρίτ. Κατελήφθη ή Κορυτσά.
Νοτιώτερον, εις ταν
τομέα τής Πίνδου, τά στρατεύματά μας κατέλαβον τα Λεσκοβίκι καί έπροχώρησαν
πέραν τής 'Ερσέκας και Μπόραβας.
Είς τήν "Ηπειρον
τά στρατεύματά μας άνακατέλαβον τήν πόλιν τών Φιλιατών καί απώθησαν τον έχθρον
πέραν τών συνόρων.
`Η άεροπορέα
έβομβάρδισεν έχθρικάς φάλαγγας έν- υποχωρήσει μετά μεγάλης επιτυχίας, παρά
τήν δραστηρίαν άντίδρασιν τής εχθρικής άεροπορίας.
Κατά τήν μάχην τής
Κορυτσάς, ·τις διήρκεσεν επί εννέα ημέρας, τά στρατεύματά μας, παρά τήν ίσχυροτάτην
άντίδρασιν τής εχθρικής αεροπορίας, κατήγαγον λαμπράν νίκην, άνατρέψαντα μεγάλης
. δυνάμεις τον έχθρον, έγκατεστημένας έπί οχυρών θέσεων, ένισχυομένων έν
πολλοίς ύπο ανθεκτικών οργανώσεων έκ σιδηροπαγούς σκυροδέματος μετά
συρματοπλεγμάτων.
Τήν Κορυτσάν τήν ύπερήσπιζαν
αί έξής δυνάμεις : ή 11 μεραρχία αλπινιστών Τριεστένο, ή 19 μεραρχία Βενέ-τσια,
ή 29 μεραρχία Π ιεμόντε, ή 49 μεραρχία Πάρμα, ή 53 μεραρχία 'Αρέτζο, τά
ανεξάρτητα τάγματα Τομόρι καί Ταραμπός, τά 109 , καί 166: τάγματα .μελανοχιτώνων,
τo 4 σννταγμα Βερσαλλιέρων, Τo 101 τάγμά πολυβόλων θέσεων,
διαθέτουσαι έπίπλέον ως σύμπληρωματικά,
καί πολλάς πυροβολαρχίας βα
ρεος
πυροβολικου καί σημαντικόν άριθμον αρματων μάχης.
Ο κατά τήν μάχην
περιελθόντες ες χείρας μας αιχμάλωτοι καί τά κυριευ-θέντα ύλικά δέν κατεμετρήθησαν
είσέτι.
'Οσον άφορά τούς μέχρι
τούδε, άτιά τής έναρξεως των έπιχειρήσεων καί έφ' όλου τού άλβανικού μετώπου,
περιελθόντας είς χείρας μας αιχμαλώτους καί τα κιριεθεντα υλικά, οι μεν
πρώτοι ανέρχονται εις μεγάλον άριθμόν άξιωματικων καί χιλιάδας οπλιτών, τά
δέ ύλικά ες 80 έλαφρά καί βαρέα πυροβόλα, 55 αντιαρματικά πυροβόλα, ύπέρ 300
έλαφρά καί βαρέα πολυβόλα, 20 άρματα μάχης, ϋπέρ τά - 250 αύτοκίνητα, ύπέρ τάς
1500 μοτοσυκλέττας καί ποδήλατα και σημαντικας ποσότητας πυρομαχικών, καυσίμων,
ύματισμού, καί έτέρον ύλικού πάσης φύσεως».
Πηγή: Η ιστορία του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-1941
σελ 327-330.
© Πελασγός Κορυτσάς
|
Çlirimi i Korçës nga
forcat naziste.
Divizioni i
IX-të vazhdoi dhe ditën tjetër (19
Nëntor) përpjekjet e tij. Me batalionin e 65-të, sulmoi, drejt kalimit të
Dardhës dhe nga mbrëmja, arriti që të pushtonte lartësinë në veri të saj. Me
batalionin e 25-të, veproi divizioni përgjatë saj në veri të majës së
vargmalit të Moravës. Në fund me pjesë të batalionit të 18-të dhe 23-të të
Divizionit të XIII u krye një sulm
anësor dhe ballor dhe arriti që të realizonte disa fitore në terren.
Në këtë mënyrë,
forcat armiqësore që gjendeshin mbi Moravën dhe konkrretisht në pjesën jugore
të ngushticës së Cangonjit po
rrethoheshin nga jugu, si nga ana
ballore dhe ajo anësore nga ky divizion.
Por, për shkak, të
mjegullës së dendur, aktiviteti i divizionit të IX-të, ditën tjetër (20
Nëntor) u kufizua në veprime ushtarake të vogla për përmirësimin e
pozicioneve që ishin tashmë në kontrroll. Divizioni i 65-të lëvizi për sulm
kundër lartësisë në perëndim të Latos më në jug të Dardhës "që të mund
të bëhej më i lehtë sulmi ballor i konstruktit K. Më në veri Batalioni i i
32-të zotëroi lartësinë e Hoçishtit dhe batalioni i 33-të i Divizionit të XI në fshatin
Baban.
Kështu rrethimi i
armikut, në jug të ngushticës së Cangonjit u bë dhe më e ngushtë dhe më e
vështirë, dhe si rrjedhim rrënia e pozicionit më e sigurt. Por, mqs,
italianët mbroheshin fort në jug të Dardhës Trupi i III-të i Ushtrisë vuri në
dispozicion Divizionin e IX një batalion të regjimentit të 22-të dhe të grupit të zbuluesve të Batalionit të
XIII që të përdoreshin në Propa në mbështetje të luftës, në të cilën merrte
pjesë struktura K.
Një mjegull shumë e dendur zvogëlonte shikimin
dhe në mëngjes të 20 Nëntorit me gjithë këto, regjimenti i 53-të i Divizionit
të X vepronte fort në drejtim të vijës Dardhë -Boboshticë, të ndihmuar dhe
nga zjarri i armëve automatike e të
gjyleve të skuadriljes së regjimentit të 65-të Papavasiliu.
Beteja u zhvillua
pozitivisht dhe pothuajse nga dreka , pjesë të batalionit të II-të, të 27-ës
ecën pëpara në lartësinë 1700, në jug të Bigllës, ndërsa pjesë të batalionit të V-të të 53-eshit për nga Skil,
në perëndim të Sveti Atanasit. Forca italiane, që ishte atje përmbys pas "një përpjekje të vogël
dhe nga mbrëmja beteja përfundoi me mbizotërimin e armëve helene.
Aeroporia Italiane
gjatë kësaj dite pati një aktivitet tepër mesatar. Ndër të
tjera komanda e përgjithshme informoi tek T.S.D.M një informacion nga një
burim jugosllav, sipas të cilit një autokolonë italiane, që shtrihej në
gjatësi 20 km, po drejtohej nga Korça
për në Pogradec. Këtë informacion e transmetoi oficeri në kombandë e pikës
kufitare të Oshënar Naumit.
Të gjitha
pikat tregonin se dita e fundit për të
përfunduar pushtimin e Moravës -Ivan dhe për çlirmin e Korçës kishte gëdhirë.
Trupa e III-të
ushtarake transmetonte këto informacione drejt divizioneve nën urdhërat e
saj, dhe gjithashtu krijonte përshtypjen që armiku ishte në fazën e tij të
fundit të rrezistencës të tij në Moravë. Gjithashtu jepte urdhërat e
nevojshëm që të mos iu lejohej italianëve që të shkëputeshin pa shqetësim.
Nata e 21 për 22
Nëntor kaloi e qetë dhe pa probleme në të gjitha, pothuajse pikat e frontit.
Në mëngjes, nga të gjitha pikat e frontit kishte informacione për mungesë
lëvizjeje. Komanda e përgjithëshme transmetoi një emision radiofonik të
Berlinit, sipas të cilit - Korça ishte braktisur nga ushtria e mundur
Italiane. Divizioni i IX-të u urdhërua
që të përgatitë dhe të dërgojë një batalion për zotërimin dhe ruajtjen e
Korçës, ndërsa divizioni i XY u urdhërua që të ketë fragmente nga një regjiment artilerie dhe një skuadër
alpinistësh, që të mundeshin në katër orë pas marrjes së urdhërit të lëvizin
për të shfrytëzuar suksesin.
Kështu u vendosën
në zotërim Ivani dhe Zvesda nga pjesë të divizionit XY, i cili vepronte në
veri të Devollit, ndërsa pjesë që vepronin në jug të këtiju lumi morënnë
zotërim Cangonjin dhe lartësinë 1136.
Divizioni i IX
zhvendosi rënditjen e saj në pllajat
më të ulëta të Moravës, urdhëroi batalionin e III-të të regjimentit të 32-të
që të përparonte në jugperëndim të Korçës që të siguronte mburojë të
vendosjes së saj dhe dërgoi Batalionin e I-rë të regjimentit të cilin e
përforcoi me pjesë të batalionit i të regjimentit të 27-të që të merrte në
zotërim qytetin e Korçës.
Grupi i tretë i
zbuluesve kishte kaluar ngushticën e
Cangonjit dhe mbërriti në zonën e Zëmblakut nga ku dhe kreu misione zbulimi
në rrugët në veri të liqenit, ku dhe të gjitha i gjeti të pakalueshme sepse
Italianët ishin kujdesur që të shkatërronin urrat e Devollit.
Në orën 5:45 fiks
mbasdite hynë në qytetin e Korçës pjesë që iu përkisnin divizionit të IX,
batalionit I të regjimentit të 53-të të Papadhimopoulos dhe kompania e
batalionit I të regjimentit të 27, të Siakavaras, me përfaqësues të komandës
Dh Hatzi. Kjo përfaqësi shpalli këtë mesazh lakonik tek Divizioni
"Divizioni i IX, ora 17:50 Komanda e këmbësorisë. Raportoj ora 17:45 sot
nën kryesinë time një përfaqësi hyri në Korçë dhe e çliroi atë.
Kolonel
Begeti".
Kështu Korça,
pikënisja e Italianëve drejt Follorinës dhe Thessalonikit binte për herë të
katërt në duart e helenëve. 1500 pothuajse rrobër, shumë armë të rënda të
diametrave të ndryshme dhe material i pafund luftarak të çdo lloji ishin
përfitimet e pasura së Trupës së III-të të ushtrisë nga ky sukses i madh që u
arrit ndaj forcave shumë më të mëdha, të cilat ishin të vendosura në një
vendodhje mburojë dhe të organizuar në mënyrë shëmbullore e cila ruhej në
mënyrë natyrale dhe për mundjen e së cilës u desh që të lufonte shumë ashpër
ushtria helene.
Qyteti i dashur priti ushtrinë helene me gjithë kuptimin e fjalës të mbytur nga flamujt grekë. Një
dhoksologji e madhe u krye në Mitropoli për atë fitore krenare helene, dhe
banorët, grekë dhe shqiptarë, përgëzonin njëri-tjetrin për këtë ngjarje të lumtur.
Në të njejtën
kohë, autoritetet greke në qytet arritën në kohë shumë të shkurtër të
siguronin të dhëna në veçanti tepër të sakta. Për 18 muaj me radhë, thoshin
këto informacione të sigurta, italianët e Korçës përgatiteshin vazhdimisht.
Të gjithë ata sa mundën që të shikonin këto përgatitje, e kuptonin që lufta
kundër Greqisë po afronte. Korça ishte
kthyer në një qëndër kolosale furnizimit, ku mund të kënaqte nevojat,
në çdo gjë, për një ushtri të madhe.
Këto impiante ushtarake në këtë qytet dhe fortifikimet në Moravë dhe në Ivan nuk mundeshin me
asnjë masë që të quheshin si vepra të thjeshta mbrojtjeje. Tregonin të
kundërtën, se bëhej fjalë për organizimin e një baze ushtarake tepër të fortë
që kishte si qëllimin e tij kryesor Maqedoninë dhe siç thoshin oficerët
italianë tek persona të ndryshëm të afërt me të cilët komunikonin dhe përtej
Dardaneleve.
Përtej të
gjithave, shumë udhëheqës shqiptarë dhe grekë ishin burgosur nga autoritetet italiane
që të lirohen tani me hyrjen e ushtrisë helene në qytet. Rrobërit italianë
ishin me të vërtetë lecka njerëzore. Përgjëroheshin për mëshirën e ushtarëve helene,
sepse ishin terrorizuar kaq shumë, sa kujtuan se ata do t'i keqtrajtonin .
Pothuajse nuk ju besonin syve kur shikonin trajtimin e mirë të cilin patën.
Më të shumtët prej tyre akuzonin udhëheqësit e tyre dhe pretendonin se në
itali askush nuk e donte luftën, në të cilën vendi i tyre kishte hyrë që të
kënaqte planet megalomane të Musolinit.
Për sa i përket
pjesëve të ushtrisë italiane që ishin tërhequr dhe kishin braktisur qytetin
dhe zonën rreth saj, ato u kujdesën që të plaçkisin dhe të djegin fshatrat e
Moravës të cilat banorët e tyre kur u kthyen i gjetën të kthyera në gërmadha.
Deklarata e
Komandës së Përgjithshme të Ushtrisë për këtë ditë që lajmëroi marrjen e
Korçës ishte e formuluar si mëposhtë:
"Gjatë ditës
së sotme forcat tona arritën që të përfundojnë zotërimin e vëllimit malor të
Moravës, zotërimin e malit Ivan dhe të Qafës së Qarit. U vendos nën zotërim
dhe Korça.
Më herët në pjesën
e Pindit, forcat tona morën në
zotërim Leskovikun dhe përparuan
përtej Ersekës dhe Borovës.
Në Epir forcat
tona rimorën qytetin e Filiatës dhe shtynë armikun përtej kufijve.
Aeroporia
bombardoi forcat armiqësore në tërheqje e sipër me sukses, mgjth
reagimin e fortë të aeroporisë armiqësore.
Gjatë betejës së
Korçës, e cila zgjati nëntë ditë, forcat tona ushtarake, pavarësisht reagimit
tepër të fotë të aeroporisë armiqësore, arritën një fitore të madhe, duke
përmbysur forcat e shumta të armikut
të cilat ishin të vendosura në pozicione të fortifikuara, të përforcuara në
më të shumtën e rasteve me beton të lidhur me hekur dhe rrjeta
teli.
Korçën e mbronin
forcat e mëposhtme: Divizioni i 11-të i alpinistëve Triesteno, Divizioni i
19-të i Venecias, Divizioni i 29 të Piemonte, Divizioni i 49-të Parma, Divizioni
i 53-të Aretzo, Batalionet Tomorri dhe
Tarabosh* Batalionet e Këmishëzinjëve
109 dhe 166, Regjimenti i 4-ët Versalieron, Batalioni i 101-të i pozicioneve
mitraliere, e cila funksiononte si mbështetje dhe shumë bateri të artilierisë
së rëndë dhe një numër i madh mjetesh të blinduara.
Armiqtë që gjatë
betejës ranë në duart tona si rrobër por dhe materialet e konfiskuara nuk u
numëruan atje për atje.
Përsa iu përket atyre,
rrobërve dhe materialeve, që kanë rënë
në duart tona nga fillimi i fushatës ushtarake deri tani në të gjithë frontin
shqiptar, përsa iu përket të parëve
janë të shumtë në numër oficerët dhe me mijëra ushtarët, ndërsa materialet
ushtarke në 80 armë zjarri të rënda dhe të lehta, 55 armë anti-tank dhe mbi
300 mitraliozë të rëndë e të lehtë 20
tanke, mbi 250 automjete, mbi 1500 motoçikleta dhe biçikleta dhe një numër i
madh municionesh, karburanti,
veshjesh, dhe material tjetër i çdo lloji"
* Batalinet
Tomorri dhe Tarabosh përbëheshin nga shqiptarë.
Burimi: Historia e
Luftës Italo-Greke 1940 -1941 fq 327-330
Përktheu Përgatiti Pelasgos Koritsas.
|
