 |
| Faqja e parë e Gazetës Greko- Shqiptare SOTIRIA-SHPËTIMI, të botuar nga Ismail Qemali. Pjesë nga artikulli i dytë mbi Destinacionin e Helenizmit do ta gjeni më poshtë. |
 |
| Faqja e fundit e Gazetës në Shqip. |
Ισμαήλ Κεμάλ, ο μέγας φιλέλληνας
Ο Ισμαήλ Κεμάλ, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος πρωθυπουργός του Αλβανικού κράτους, ήταν μέγας φιλέλληνας και ήθελε την ένωση της Αλβανίας με την Ελλάδα ως μια Ελληνοαλβανική Ομοσπονδία και υπέγραψε μάλιστα και Ειδικό Πρωτόκολλο για Ελληνοαλβανική Ομοσπονδία με Έλληνες στις 22 Μαρτίου του 1907.
Ο Ισμαήλ Κεμάλ είχε αποφοιτήσει από τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων και ομιλούσε και έγραφε απταίστως τα Ελληνικά. Έτρεφε φιλικά αισθήματα προς τους Έλληνες και τον Ελληνικό πολιτισμό. Το 1901 στις Βρυξέλλες εξέδωσε μια αλβανική εφημερίδα, αλλά σε ελληνικά γλώσσα, που την έγραφε ο ίδιος και μόνο η τελευταία της σελίδα, από το δεύτερο φύλλο που κυκλοφόρησε ήταν γραμμένη στην αλβανική γλώσσα. Ο τίτλος αυτής της εφημερίδας ήταν: ΣΩΤΗΡΙΑ-ΑΛΒΑΝΙΑ (ΕΛΛΗΝΟ-ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΗ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΤΟ ΜΗΝΑ). Συνολικά εξέδωσε μόνο πέντε φύλλα. Χαρακτηριστικό των φιλελληνικών του αισθημάτων είναι το άρθρο που δημοσιεύει στην πρώτη σελίδα του δεύτερου φύλλου της εφημερίδας ΣΩΤΗΡΙΑ-ΑΛΒΑΝΙΑ με τίτλο Ο ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, το οποίο είναι ένας πραγματικός ύμνος για την Ελλάδα. Όλα τα τεύχη της εφημερίδας του έχουν δημοσιευθεί στο βιβλίο ‘Ελλάς και Αλβανία στις αρχές του εικοστού αιώνα’ του Θάνου Αναγνωστόπουλου- Παλαιολόγου, εκδοτικός οίκος Κυρομάνος. Ας δούμε τι ο Ισμαήλ Κεμάλ γράφει για την Ελλάδα, τους Έλληνες και τον Ελληνικό πολιτισμό. ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Έθνος έχον αναμφισβήτητον μεγαλείον παρελθόν και δικαίωμα προσδοκίας μεγάλου μέλλοντος εν Ανατολή είναι το Ελληνικό. Αφίνομεν κατά μέρος τας υπηρεσίας, τας οποίας το μέγα τούτο έθνος έκαμεν εις όλην εν γένει την ανθρωπότητα, διαδίδον εις τα απώτερα μέρη της υφηλίου τον πολιτισμόν και την επιστήμην ως ουσίαν ευεργετικήν και δικαίως αποκτών τίτλους διά την ευγνωμοσύνην της ανθρωπότητος. Αλλά τοιούτον ως υπάρχει την σήμερον, το Ελληνικόν έθνος αποτελεί το κυριώτερον και σπουδαιότερον στοιχείον της Ανατολής. Εν πρώτοις ως πληθυσμός η Ελληνική φυλή μετά τους Τούρκους και Άραβας υπερτερεί όλας τας άλλας της Ανατολής φυλάς. Γεωγραφικώς δε κατέχει την πρώτην και πρωτίστην θέσιν εν Ανατολή. Το ωραιότερον μέρος της Μεσογείου είναι θάλασσα Ελληνική. Η Προποντίς είναι σχεδόν όλη Ελληνική. Όλαι αι νήσοι του Αρχιπελάγους, του Αιγαίου, του Ιονικού κόλπου, της Προποντίδος είναι Ελληνικαί. Όλαι σχεδόν αι παραλίαι της Μικράς Ασίας από των προπόδων του Ταύρου μέχρι της Ηρακλείας του Πόντου είναι Ελληνικαί. Η Ιλλυρική χερσόννησος, υφ’ όλας τας εισβολάς των ξένων εθνών και ορδών διετήρησεν όλας τας προς τας δύο θάλασσας χώρας, από του στομίου του Δουνάβεως μέχρι του Αμβρακικού κόλπου Ελληνικάς. Έθνος ως το Ελληνικόν, έχον ένδοξον μέλλον, κατέχον τας σπουδαιοτέρας χώρας της Ανατολής, δικαιούται ενεργώς να μεριμνά περί της τύχης της Ανατολής, ης είναι ιστορικώς και γεωγραφικώς ο πολυτιμότερος συγκύριος. Είμεθα βέβαιοι ότι πας Έλλην έχει συνείδησιν του δικαιώματος τούτου, όπερ αποτελεί τον προορισμόν του Ελληνισμού, και εν ταυτώ της συνεπαγομένης υποχρεώσεώς του. Όταν λέγομεν Ελληνισμόν δεν εννοούμεν τους εν τω Ελληνικώ κράτει ευρισκομένους Έλληνας, εννοούμεν όλους τους Έλληνας, ων ο πληθυσμός υπερβαίνειν τους εν Ανατολή ευρισκομένους λαούς, των Τούρκων και των Αράβων εξαιρουμένων. Ημείς, οι μη Έλληνες, επιθυμούμεν και από καρδίας ευχόμεθα να ίδωμεν τον Ελληνισμόν ως τον ισχυρότερον παράγοντα της Ανατολής. Τι εξετάζομεν ημείς; Ποίος ο προορισμός του Ελληνισμού. Ο Έλλην έχει συνείδησιν του προορισμού του; Ποία τα μέσα διά την πραγματοποίησιν αυτού; Κατά τόσον δε μάλλον μας ενδιαφέρει το ζήτημα, καθ όσον είμεθα πεπεισμένοι ότι ο προορισμός του Έλληνος είναι και προορισμός του ομαίμου Αλβανού και ότι η τύχη του ενός εξαρτάται εκ της τύχης του άλλου. Δεν έχομεν την απαίτησιν να δώσωμεν ψυχολογικήν ανάλυσιν έθνους ως το ελληνικόν ούτε τολμώμεν ν’ αποφανθώμεν περί τούτου. Εκείνο όμως, όπερ μετά πεποιθήσεως δυνάμεθα να κηρύξωμεν εκ των προτέρων είναι ότι ποτέ ο Έλλην δεν θα υποπέση εις τον εκφυλισμόν. Η ιστορία τους ήτις είναι και η ιστορία της ανθρωπότητος παρουσιάζει όλα τα εχέγγυα της διασώσεως της ελληνικής φύσεως και πάσης ηθικής διαφθοράς και εκφυλισμού. Η ιστορία της ανθρωπότητος μας παρουσιάζει πολλά έθνη άπερ συρόμενα παρά της ορμής των μεγάλων εισβολών ηδυνήθησαν να διασώσωσι την εθνικήν των ατομικότητα. Κανέν όμως τούτων δεν δύναται να παραβληθή με το ελληνικόν έθνος. Ο Έλλην, κατά πρώτον, είναι ο τύπος της τελειότητος και της μορφής και της ψυχής του ανθρώπου. Ουδέν έθνος προ αυτού ηδυνήθη να σχηματίση ιδέαν περί του ωραίου και του καλού. Ουδέν έθνος προ αυτού ηδυνήθη να καθέξη και εκτιμήση το αίσθημα της ελευθερίας. Οι διαδεχθέντες τους Μακεδόνας Ρωμαίοι κατέκτησαν μεν την Ελλάδα, εκηρύχθησαν δε προστάται του ελληνικού πολιτισμού, και διά της υλικής ισχύος των κατώρθωασν να πραγματοποιήσουν ό, τι η ηθική των Ελλήνων δύναμις δεν είχε κατορθώσει. Οι Ρωμαίοι δεν ήσαν εχθροί του Ελληνισμού, ήσαν μάλλον οι συμπληρωταί του. Εις όλας τας ρωμαϊκάς κτήσεις η ελληνική γλώσσα, τα ελληνικά γράμματα ήσαν σεβαστά, οι Έλληνες καίτοι υποτελείς εθεωρούντο ως ανώτεροι των Ρωμαίων. Ρήτορες, φιλόσοφοι, ποιηταί, στρατηγοί και αυτοί οι αυτοκράτορες δεν εθήρευον άλλην δόξαν παρά την παρομοίωσιν μετά τινος των Ελλήνων και δεν εθεωρούντο ικαναποιημένοι παρά ότε η αρετή των επεβεβαιούτο παρά των Ελλήνων. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία κατήντησεν επί τέλους Ελληνική Αυτοκρατορία. Έθνος λοιπόν μη εκφυλιζόμενον απέναντι τόσων συμφορών και περιπετειών δεν δύναται να εκφυλισθή ούτε να θεωρηθή υποκείμενον εις εκφυλισμόν. Ο Έλλην και ο ομαίμων αυτού Αλβανός διετήρησαν, ο εις μετά περισσοτέρας λεπτότητος, ο άλλος μετά κάποιας τραχύτητος, την ψυχικήν υπεροχήν και την ιδιότητα του συζήν μεθ΄όλων των εθνών και εγκλιματίζεσθαι εις όλους τους τόπους και εις όλα τα κλίματα. Υπάρχουν έθνη μεγάλα τα οποία διά της υπεροχής και της καρτερίας επεβλήθησαν εις όλα τα μέρη της υφηλίου και εσχημάτισαν κολοσσιαία κράτη, όπως οι Αγγλο-Σάξωνες. Κανέν όμως έθνος δεν ομοιάζει τους Έλληνας. Ο Έλλην το πάλαι και την σήμερον μεταβαίνει εις όλας τας ζώνας, εις όλα τα κλίματα του κόσμου, όπου αποκαθίσταται όχι ως ξένος αλλά ως οικείος. ΜΑΡΙΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ |
Ismail Qemali, Filogreku i Madh.
Ismail Qemali i cili ishte dhe kryeministri i parë i shtetit Shqiptar, ishte një filogrek i madh dhe donte bashkimin e Shqipërisë në një Federatë Greko-Shqiptare. Ai nënshkroi një Protokoll të Posatshëm me Grekët më 22 Mars të 1907.
Ismail Qemali kishte mbaruar studimet në Shkolla Zosimea e Janinës . Fliste dhe shkruante në mënyrë të përsosur Greqisht. Ushqente ndjenja miqësore kundrejt Helenëve dhe kulturës Helene.
Më 1901 në Bruksel publikoi një gazetë shqiptare, por në gjuhën greke, që e shkruante ai vetë dhe vetëm faqja e fundit nga gazeta e dytë që qarkulloi ishte e shkruar në shqip. Titulli i kësaj gazete ishte: SHPËTIMI-SHQIPËRI =ΣΩΤΗΡΙΑ-ΑΛΒΑΝΙΑ (GAZETË GREKO-SHQIPTARE QË BOTOHET DY HERË NË MUAJ). Në total publikoi vetëm pesë numra. Shprehje karakteristike e ndjenjave të tij filogreke ishte artikulli që publikon në faqen e parë të numërit të dytë të gazetës Shpëtimi-Shqipëri me titullin “DESTINACIONI I HELENIZMIT”, i cili përbënte një himn të vërtetë për Greqinë.
Të gjithë numrat e gazetës të tij janë të publikuara në librin “Greqia dhe Shqipëria në fillimet e shek të 20-të” të Thano Anagnostopoulo-Palaiologu, shtëpia e botimit Kiramanos
Le të shohim se çfarë Ismail Qemali shkruan për Greqinë, grekët dhe Kulturën Greke.
DESTINACIONI I HELENIZMIT
(Po ju prezantojmë disa nga pjesët kryesore të artikullit i cili më lart në fotografi ndodhet i gjithi)
Një komb që ka një të kaluar madhështore të padiskutueshme dhe të drejtën për pritshëmri të një të ardhme madhështore është ai Grek. Lemë mënjanë shërbimet që ky komb i madh i ka bërë të gjithë njerëzimit, duke përhapur në pikat më të largëta të globit kulturën dhe shkencën si esencë të dobishme dhe me të drejtë marrin tituj nëpërmjet mirënjohjes së njerëzimit. Por kjo është prezente dhe sot, kur kombi Grek përbën elementin më kryesor dhe më të vlefshëm të Lindjes. Si fillim si popullatë raca Greke me Turqit dhe Arabët i tejkalon të gjitha racat e tjera të Lindjes. Ndërsa Gjeografikisht mban vendin e parë dhe parësor në Lindje. Vendi më i bukur i Mesdheut është det Grek. Proponti është pothuajse i gjithi Grek. Të gjithë ishujt e Detit Egje, të gjirit Jonik të Propondidhës (Emërtimi i Detit Marmara hyrja për në Evksino Ponto) janë pothuajse të gjitha Greke.
Të gjitha pothuajse brigjet e Azisë së vogël nga këmbët e Tavrut deri në Heraklia të Pontit janë Greke. Gadishulli Ilirik, me gjithë invazionet e kombeve dhe ordhive ruajti të gjitha vendet në të dyja detet që nga gryka e Danubit deri në Gjirin Ambrakik, Greke.
Komb si helenët duke pasur një të ardhme të ndritshme duke pasur vendet më të mira të Lindjes, i takon në mënyrë aktive të kujdeset mbi fatin e Lindjes, mqs është historikisht dhe gjeografikisht bashkëzotëruesi më i çmuar.
Jemi të sigurt që çdo Helen ka në ndërgjegjie këtë të drejtë e cila përbën dhe destinacionin e Helenizmit, dhe si rrjedhim të kësaj dhe të detyrimeve të tij.
Kur themi Helenizëm nuk kuptojmë Grekët që ndodhen brena shtetit Helen, nënkuptojmë të gjithë Helenët, të cilët si popull i tejkalojnë popujt që gjenden në Lindje, duke përjashtuar Turqit dhe Arabët. Ne, jo helenët, dëshirojmë me zemër të shohim Helenizmin si faktorin më të fortë të Lindjes.
Çfarë analizojmë ne? Cili është destinacioni i Helenizmit. Çdo Helen e ka në ndërgjegjie destinacionin e tij? Por cilat janë mjetet për realizimin e këtij qëllimi? Kaq shumë na intereson çështja pasi jemi të bindur se destinacioni i Helenit është destinacion i Shqiptarit që ka të njejtin gjak me të dhe fati i njërit varet nga tjetri.
Nuk kërkojmë që të japim një analizë psikologjike të një kombi si ai helen, as guxojmë që të nxjerrim rezultate mbi këtë. Por atë, të cilën me bindje mund të shpallim më përpara është se Heleni nuk do të degjenerojë. Historia e tyre e cila është dhe historia e njerëzimit paraqet të gjitha garancitë e shpëtimit të natyrës helene dhe të çdo korruptimi moral dhe degjenerim. Historia e njerëzimit na paraqet shumë kombe të cilat të tërhequra nga vrulli i invazioneve të mëdha mundën të shpëtojnë personalitetin e tyre kombëtar. Por asnjë nga këto nuk mund të krahasohet me kombin helen.
Heleni, pikë së pari, është tipi i përsosmërisë si i formës ashtu dhe i shpirtit të njeriut. Asnjë komb para tij nuk mundi të krijonte idenë mbi të bukurën dhe të mirën.
Asnjë komb para tij nuk mundi të lindë dhe të vlerësojë ndjenjën e lirisë. Trashëguesit e tyre Maqedonas dhe Romakë vërtet e pushtuan Greqinë, por u shpallën mbrojtës së kulturës helene, dhe nëpërmjet forcës materiale të tyre ja dolën mbanë që të realizojnë atë që morali i forcës Greke nuk kishte arritur.
Romakët nuk ishin armiq të Helenizmit, ishin më tepër plotësues të tij. Në të gjtiha zonat e pushtuara nga romakët, gjuha greke, shkronjat greke, ishin të respektuara, Helenët mgjth se të nënshtruar konsideroheshin më të ngritur se Romakët. Oratorët, filozofët, poetët, gjeneralët dhe vetë Perandorët nuk ndoqën tjetër lavdi përveç asaj që do të ti bënte të ngjashëm me Helenët dhe nuk do të konsideroheshin të kënaqur përveç se kur virtyti i tyre do të konfirmohej nga vetë Helenët.
Perandoria Bizantine u katandis më në fund Perandori Helene.
Komb pra që nuk degjeneroi para të gjitha këtyre të këqijave dhe aventurave nuk mundet të degjenerojë as të konsiderohet objekt degjenrimi/tjetërsimi.
Heleni dhe Shqiptari që është me të njejtin gjak me atë, rujatën, me hollësitë më të shumta, i dyti me një farë trashësie, superioritetin shpirtëror dhe cilësinë e bashkëjetesës me të gjithë kombet dhe familjarizohet në të gjitha vendet dhe në të gjitha klimat.
Ekzistojnë kombe të mëdha të cilat nëpërmjet superioritetit dhe durimit mbizotëruan dhe u imponuan në të gjitha vendet e globit dhe krijuan shtete kolosale si Anglo – Saksonët. Por asnjë komb nuk ngjan me Helenët. Helenët si më parë dhe tani shkon në të gjitha zonat, në të gjitha llojet e klimave të botës, ku vendoset si i huaj por dhe si vendas...
|
