Όσιος Ρώμυλος και η Αυλώνα. Ιστορικά στοιχεία για την Αυλώνα στο βίο ενός Οσίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας - Oshënar Romili dhe Vlora- Fakte historike për Vlorën e 1371 në jetën e një Shenjtori të Kishës Orthodhokse.

Όσιος Ρώμυλος - Oshënar Romilos

Γιορτάζει στις 18 Σεπτεμβρίου - Festohet më 18 Shtator

Με την βοήθεια μιας ορθόδοξης φίλης μας, ενημερωθήκαμε για κάποια ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν στο βίου του Οσίου Ρωμύλου για την Αυλώνα. Εμείς τα παραθέτουμε παρακάτω θεωρώντας πάντα πως η ιστορική αλήθεια πρέπει να είναι στην διάθεση όλων. Φυσικά θα δείτε κάποια χαρακτηριστικά τα οποία θα μπορούσαμε να τα βρούμε και σήμερα στην περιοχή αυτή. Πιστεύουμε πως ο καθένας είναι ικανός να κρίνει μόνος του.   Ο όσιος Ρωμύλος γεννήθηκε κατά το 1300 στην παραδουνάβια πόλι Βιδίνιο από ευσεβείς γονείς, πατέρα Έλληνα και μητέρα Βουλγάρα. Κατά το άγιο βάπτισμα ονομάσθηκε Ράϊκος. Από την παιδική του ηλικία έδειχνε πόθο για μάθησι και οι διδάσκαλοί του, θαυμάζοντας την σοφία και την σύνεσί του, τον αποκαλούσαν «παιδαριογέροντα». Όταν ανδρώθηκε, για να αποφύγη τον γάμο που εσκέπτοντο οι γονείς του, έφυγε κρυφά σε μοναστήρι της επαρχίας του Τιρνόβου. Εκεί, μετά την κανονική δοκιμασία, εκάρη μικρόσχημος με το όνομα Ρωμανός και διακονούσε με πολλή ευλάβεια στον ναό ως εκκλησιαστικός. Την ίδια εποχή ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναϊτης (βλ. 6 Απρ.) ανεχώρησε με τους μαθητάς του από το Άγιον Όρος και εγκαταστάθηκε στα Παρόρια (σημ. Στράντζα), στα βυζαντινοβουλγαρικά σύνορα. Όταν ο Ρωμανός άκουσε για τον διδάσκαλο αυτόν της νοεράς προσευχής και του ησυχαστικού βίου, ζήτησε ευλογία από τον ηγούμενο να τεθή υπό την καθοδήγησί του. Μαζί του πήρε και άλλον αδελφό, τον Ιλαρίωνα. Ο όσιος Γρηγόριος τούς δέχθηκε με πολλή χαρά και, καθώς ο Ρωμανός ήταν δυνατός, με ισχυρή κράσι, του ανέθεσε τις βαρύτερες και κοπιαστικώτερες υπηρεσίες, τις οποίες εκτελούσε με απόλυτη υπακοή. Μετέφερε ξύλα και πέτρες από το όρος, νερό από το ποτάμι που έρρεε στους πρόποδες, και έφτιαχνε τον πηλό για τις οικοδομές. Παράλληλα διακονούσε στο μαγειρείο και στο ζυμωτήριο της μονής και είχε την φροντίδα των ασθενών αδελφών. Του ανατέθηκε επίσης η περιποίησις ενός ηλικιωμένου μοναχού, ασθενούς και θυμώδους, ο οποίος ένεκα των ασθενειών του έπρεπε να τρώγη μόνον φρέσκα ψάρια. Ο Ρωμανός υπηρετούσε τον σκληρό εκείνον γέροντα με θαυμαστή πραότητα και μακροθυμία και ψάρευε στο ποτάμι. Τον χειμώνα, που τα νερά ήσαν παγωμένα, έσπαζε τους πάγους και με τα πόδια γυμνά στο ψυχρότατο νερό ψάρευε με την απόχη. Με τον τρόπο αυτόν ο Ρωμανός γινόταν μάρτυς κατά προαίρεσιν, καθώς θυσίαζε την ζωή του κάθε στιγμή υπέρ της αγάπης του πλησίον. Με τον θάνατο του ασθενούς γέροντος και του οσίου Γρηγορίου, ο Ρωμανός, τον οποίον όλοι αποκαλούσαν “καλορωμανό”, υποτάχθηκε μαζί με τον Ιλαρίωνα σε άλλον γέροντα. Οι λησταί όμως, που λεηλατούσαν τα μέρη εκείνα και κατατυραννούσαν τους μοναχούς, τους ανάγκασαν να αναχωρήσουν στην Στάρα Ζαγορά της Βουλγαρίας, όπου σύντομα εκοιμήθη ο γέροντάς τους. Έκτοτε ο Ρωμανός υποτάχθηκε στον Ιλαρίωνα, επειδή ήταν μεγαλύτερος στην ηλικία. Όταν ο τσάρος των Βουλγάρων Ιωάννης Αλέξανδρος (1331-1371) κατεδίωξε τους ληστάς, επέστρεψαν στην ερημική ησυχία των Παρορίων, για να συνομιλούν με τον Θεό διά της νοεράς προσευχής. Με τις αρετές, οι οποίες τού είχαν γίνει δευτέρα φύσις, και την αδιάλειπτη ευχή ο Ρωμανός αξιώθηκε να λάβη από τον Θεό πολλά χαρίσματα, ιδιαίτερα το χάρισμα των αειρόων δακρύων. Αργότερα με την ευλογία του Ιλαρίωνος αποσύρθηκε σε τέλεια μόνωσι, για να εντρυφά απερίσπαστος στις θείες θεωρίες. Αφού έζησε πολλά χρόνια κατ’ αυτόν τον τρόπο, εκάρη μεγαλόσχημος με το όνομα Ρωμύλος. Οι Τούρκοι όμως σε επιδρομές τους κατέστρεψαν το μοναστήρι, και ο όσιος Ρωμύλος με τον μαθητή του Γρηγόριο κατέφυγαν στο Άγιον Όρος, όπου εγκαταστάθηκαν στα Μελανά, κοντά στην Μεγίστη Λαύρα. Οι αγιορείτες μοναχοί σύντομα ανεγνώρισαν τις αρετές του και τον επεσκέπτοντο χάριν ψυχικής ωφελείας. Διέκοπταν όμως την αγαπημένη του ησυχία, και αναγκάσθηκε να αναχωρήση σε απομονωμένο κελλί, στους πρόποδες του Άθωνος. Την εποχή αυτή, μετά την ήττα του σερβοβουλγαρικού στρατού του Ιωάννη Ούγγλεση από τους Οθωμανούς και τον θάνατο του ίδιου στην μάχη του Έβρου (Μαρίτσα, 1371), ακολούθησε η εισβολή των ατάκτων οθωμανικών στρατευμάτων στην Θράκη και την Μακεδονία. Τότε πολλοί μοναχοί, φοβούμενοι την γενική ανασφάλεια των καιρών, έφυγαν από το Άγιον Όρος. Παρακινούμενος και ο όσιος Ρωμύλος ανεχώρησε στην Αυλώνα της Αλβανίας.. ………………………………. Δεν παρήλθεν όμως πολύς καιρός και εκινήθη ο υπό των Τούρκων κατά Βουλγάρων και Σέρβων πόλεμος, οπότε και ο χριστιανικώτατος εκείνος Ουγκλέσης εφονεύθη διό και πολλοί Μοναχοί του Αγίου Όρους και μάλιστα οι εκτός των Μανών ευρισκόμενοι, φοβηθέντες την σύγχυσιν, ανωμαλίαν και ακταστασίαν των πραγμάτων, ανεχώρησαν εκείθεν κατευθυνθέντες εις διάφορα μέρη. Τότε και ο Όσιος Ρώμυλος, παρακινηθείς υπ’ εκείνων, ανεχώρησεν εκ του Αγίου Όρους μεταβάς εις έτερον τόπον, Αυλώνα καλούμενον (ίσως την εν Αλανία κειμένην), ένθα εύρε λαόν αμαθή, απαίδευτον, βάρβαρον, και εις φόνους και ληστείας συνειθισμένον, πολλούς δε και εις την Ορθόδοξον και αληθή πίστιν σφάλλοντας. Οι τοπάρχαι και άρχοντες του τόπου εκείνου πολλάς αδικίας και φόνους ανθρώπων αθώων εποιούν, οι Μοναχοί εις πλάνας, μνησικακίας και πολλά άλλα πάθη ήσαν βεβυθισμένοι και πλείστοι Ιερείς αναξίως ιερουργούντες. Τούτους δε πάντας δια του κεχαριτωμένου αυτού λόγου εις ενότητα της αληθούς πίστεως και της υγιούς εν Χριστώ αναστροφής συνεκάλεσεν, ώστε πάντες μικροί τε και μεγάλοι να λέγουν «Δόξα σοι ο Θεός, ο εξαποστείλας, εις ημάς τον φωστήρα σου τούτον, όστις εκ του σκότους εις το φως συνήγαγε». Και παντώς δια τούτο απέστιελεν αυτόν εκεί ο Κύριος, ινά πολλάς ψυχάς διορθώση. ................................................................. Ποθώντας όμως την ησυχία, απομακρύνθηκε στην μονή της Θεοτόκου, στην Ραβάνιτσα της Σερβίας. Ο τόπος αυτός υπήρξε η τελευταία επίγεια διαμονή του, διότι ύστερα από λίγο καιρό απήλθε προς Κύριον. Ο τάφος, στον οποίον οι μαθηταί του ενεταφίασαν το πολύαθλο σώμα του, αναδίδει άρρητη ευωδία· επιτελούνται δέ συνεχώς πολλά θαύματα και ιάσεις στους προσερχομένους με πίστι. Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Μήνας Σεπτέμβριος, σελίδα 438. Ευχαριστούμε πάρα πολύ την αγαπητή εν Χριστό αδελφή μας εξ Ελλάδος που μας έστειλε τα στοιχεία αυτά.

Në saj të ndihmës së një mikeshe orthodhokse të faqes sonë, u informuam për disa të dhëna historike që përmenden në jetën e Oshënar Romilit për Vlorën (Avlonën). Ne do ti rënditim më poshtë duke e konsideruar si domsdoshmëri faktin që e vërteta historike duhet të jetë në dispozicion të të gjithëve. Natyrisht do të shikoni disa karakteristika  të cilat do të mund ti gjejmë dhe sot në atë zonë. Besojmë se secili është i aftë që të gjykojë vetë. Oshënar Romili u lind më 1300 në qytetin Vidino pranë brigjeve të Danubit nga prindër besimtarë, i ati ishte Grek dhe e ëma Bullgare. Në pagëzim mori emrin Raikos. Nga mosha e tij fëmijnore tregonte pasion për të mësuar nga mësuesit e tij, duke u mrekulluar nga mençuria dhe urtësia e tij e quanin “fëmijë i moçëm”. Kur u burrërua, që të shmangte martesën që mendonin prindërit e tij, u largua fshehur në një monastir të zonës së Tirnovës. Atje, pas një prove të rregullt, u qeth  murg (mikroskimos) me emërin Romanos dhe shërbente me shumë besim në kishë . Në të njejtën kohë Shën Grigor Sinaiti, u largua bashkë me nxënësit e tij nga Mali i Shenjtë dhe u vendos në Paroria (Stranxa e sotme), në kufirin bullgaro-bizantin. Kur Romanoja dëgjoi për këtë mësues të lutjes mendore dhe të jetë isikastike, kërkoi bekimin nga igumeni që të vendosej nën udhëzimin e tij. Me vete mori dhe vëllain tjetër Hilarionin. Oshënar Grigori, i pranoi me shumë gëzim dhe pasi Romanoi ishte i fortë, dhe trup i lidhur, i ngarkoi punët më të rënda dhe të lodhëshme, të cilat i kryente me një bindje të plotë. Mbarte dru dhe gurë nga mali, ujë nga lume që rridhte në këmbët, dhe bënte baltë për ndërtesat. Paralelisht shërbente në mencë dhe në vendin e brumosjes së manastirit dhe kishte përkujdesjen e vëllezërve të sëmurë. Ju ngarkua gjithashtu përkujdesja e një murgu të plakur, të sëmurë dhe të grindur, i cili për shkak të sëmundjes duhet të hante vetëm peshk të freskët. Romanoi i shërbente këtij jerondi të ashpër me një urtësi dhe durim të çuditshëm dhe peshkonte në lumë. Në dimër që ujërat ishin të ngrira, thyente akullin dhe me këmbët e zhveshura në ujën e ftohtë peshkonte. Në këtë mënyrë Romanoi u bë martir me dëshirë pasi sakrifikonte jetën e tij në çdo çast për dashurinë ndaj të afërmit. Me vdekjen e  jerondit të sëmurë dhe të oshënar Grigorit, Romanoi, të cilin të gjithë e quanin “romanoi i mirë”, kaluan së bashku me Hilarionin nën drejtimin e një Jerondi tjetër. Por hajdutët që plaçkitnin ato vende dhe stërmundonin murgjit, i detyruan që të ikin në Stara Zagora të Bullgarisë, ku shumë shpejt fjeti jerondi i tyre. Që prej atëhere Romanoi ishte nën Hilarionin, mqs ishte më i madh në moshë. Kur Cari i Bullgarisë Joani Aleksandër (1331-1371) përndoqi hajdutët u kthyen në qetësinë heremite që të bashkëbisedonin me Zotin nëpërmjet lutjes mendore (zemërore). Me virtytet të cilat i ishin bërë natyra e tij e dytë  dhe lutjen e tij të vazhdueshme, Romanoi u denjësua, që të merrte nga Zoti shumë dhurata, në veçanti dhuntinë e lotëve të vazhdueshme. Më vonë me bekimin e Hilarionit, u tërhoq në izolimin absolut, që të thellohej i  përqëndruar tek vizionet hyjnore. Pasi jetoi shumë vjet me këtë mënyrë , u qeth murg (megaloskim)  me emërin Romil. Por Turqit me sulmet e tyre shkatërruan manastirin, dhe oshënar Romili me nxënësin e tij Grigori shkuan  në Malin e Shenjtë, ku dhe u vendosën në Melana, pranë Lavrës së Madhe. Murgjit agjioritë shpejt dalluan virtytet e tij dhe e vizitonin për hir të përfitimit shpirtëror. Por ndërprisnin qetësinë e tij të dshuri dhe u detyrua që të shkojë në një qeli (dhomë murgërore)  në këmbët e Athonos. Gjatë kësaj kohe, pas mundjes së ushtrisë serbo-bullgare të Joan Uglesit nga Osmanët dhe vdekjen e tij në betejën e Evros, (Maritsa 1371), erdhi dhe depërtimi i forcave të armatosura turke në Thrakë dhe Maqedoni. Atëhere shumë murgj, të frikësuar nga pasiguria e kohëve, u larguan nga Mali i Shenjtë. Në këtë mënyrë dhe oshënar Romili  u nis për në Vlorë të Shqipërisë. Ja se çfarë shkruan biografii tij për këto çaste: Por nuk kaloi shumë kohë dhe filloi një luftë nga Turqit kundër Bullgarëve dhe Serbëve, kështu që dhe vetë ai besimtari i madh i krishter Uglesi u vra, kështu shumë murgjër nga Mali i Shenjtë dhe ata që ishin janë manastirëve, duke u frikësuar nga rrëmuja, çrregullimi dhe destabiliteti i gjërave, u larguan prej atje duke u drejtuar në vende të ndryshme. Kështu dhe Oshënar Romili, duke u shtyrë prej tyre, u largua nga Mali i Shenjtë dhe u transferua në një vend tjetër, i quajtur Avlona/Vlora ku gjeti një popull të pa shkolluar, të pa edukuar, barbar, dhe në vrasje dhe në vjedhje i mësuar, shumë prej tyre bënin gabim dhe në lidhje me besimin e vërtetë Orthodhoks. Udhëheqësit lokalë dhe fisnikët e vendit  kryenin shumë padrejtësi dhe vrasje të njerëzve të pafajshëm, Murgjit jetonin në mashtrim, me urrejtje me njëri tjetrin dhe të zhytur në shumë pasione dhe shumicën e klerikëve që kryenin padenjësisht misteret. Këta të gjithë nëpërmjet fjalës së tij të ëmbël i thirri dhe mblodhi nën unitetin e besimit të vërtetë dhe të shëndetshëm më Krishtin në mënyrë të tillë që të vegjël dhe të mëdhenj të thoshin “Lavdi më ty o Zot që na dërgove këtë të ndriçuarin tënd, i cili nga errësira na nxorri në dritë”. Dhe mbi të gjitha për këtë e dërgoi atë, atje Zoti, që të korrigjonte shumë shpirtra. .............. Duke kërkuar si gjithmonë qetësinë u largua nga manastiri i Hyjlindëses, në Ravanicë të Serbisë. Ky vend ishte dhe vendi i fundit që banoi sepse pas pak u largua drejt Zotit. Tek varreza e tij ku nxënësit e vendosën trupin e tij të stërçmuar, kundërmon aromë të paprëshkrueshme, kryhen vazhdimisht shumë mrekulli dhe shërime tek ata që afrohen me besim. Bibliografia: Sinaksari* i Madh i Kishës Orthodhokse, Muaji Shtator fq 483. *Libër Liturgjik i Kishës Orthdohokse i cilin përshkruan jetën (shkurtimisht ose me hollësi) të shenjtorëve të dhe martirëve të saj. Me fjalë të tjera, libër historik me biografinë e Shënjtorëve të saj. Koment: Me pak fjalë kontrolloni datat që të shikoni se sa vite më parë mbiztoronte orthodhoksia në zonën e Vlorës ku sot shumë pseudohistorianë dhe politikanë të paedukuar duan të krijonë një histori të gënjeshtër dhe të shtrembër. Fakte të tjera historike do të shtohen në faqen tonë shumë shpejt që do të bëjnë këdo të filloj të mendojë se historia që deri më sot ka mësuar ka shumë shtrembërime.