ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΘΛΙΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - Ποίημα Αγίου Αυγουστίνου! - MBI MIZERJEN DHE DOBËSINË E NJERIUT- Poezi e Shën Avgustinit!

 

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΘΛΙΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ     Ιερός Αυγουστίνος     Αλλοίμονό μου τοῦ ταλαίπωρου! Πότε ἄραγε θὰ μπορέση ή στρεβλότητα ή δική μου νὰ ταιριάση κάπως μὲ τὴν εὐθύτητα τη δική σου; Ἐσὺ Κύριε χαίρεις σὰν ἀφιερώνεσαι στὴ μόνωσι, κι ἐγὼ προτιμῶ ἀντὶ γι' αὐτὴν τὴ μέριμνα τοῦ δίου. Ἐσὺ τὴ σιγή, κι ἐγὼ τὸ θόρυβο. Σὺ τὴν ἀλήθεια, ἐγὼ τὴ ματαιότητα. Σὺ τὴν καθαρότητα, κι ἐγὼ ἐπιδιώκω τὴν ἀκαθαρσία. Τι περισσότερο ν' ἀπαριθμήσω; Σὺ Δέσποτα εἶσαι ὁ πραγματικὰ ἀγαθός, ἐνῶ ἐγὼ εἶμαι πονηρός. Ἐσύ 'σαι συμπονετικός, κι ἐγὼ ἄπονος. Σὺ ἄγιος, κι ἐγὼ γεμᾶτος αἴσχη, ὁ ἐλεεινός. Σὺ δίκαιος, ἐγὼ ἄδικος. Ἐσὺ τὸ φῶς, κι ἐγὼ ὁ τυφλωμένος. Σὺ ἡ ζωή, κι ἐγὼ τώρα πιὰ νεκρωμένος. Σύ 'σαι ή γιατρειά, κι ἐγὼ νοσῶ. Σὺ ἡ χαρά, ἐγὼ ἡ ἀνία. Σὺ ἡ ἀκρότατη ἀλήθεια, ἐγὼ ἡ τέλεια ματαιότης, ὅπως καθένας σὲ τούτη τὴ ζωή. ᾿Αλλοίμονό μου! Τι νὰ εἰπῶ, λοιπόν, Δημιουργέ; ῎Ακουσε, Δημιουργέ μου: Είμαι δημιούργημα δικό σου καὶ ὅμως χάθηκα. Κτίσμα σου εἶμαι κι ὅμως πεθαίνω. Ἔργο δικό σου εἶμαι, καὶ στὸ μηδὲν ξαναγυρίζω τώρα. Πλάσμα σου εἶμαι. «Αἱ χεῖρες σου ἐποίησαν με καὶ ἔπλασὰν με». Τὰ χέρια σου λέγω ἐκεῖνα, ποὺ καρφωθήκαν στὸ ἱκρίωμα γιὰ χάρι μου. «Κύριε, τὸ ἔργο τῶν χεριών σου μὴν παραβλέψης». Ξανακύττα, σὲ παρακαλώ, τῶν χεριών του τις πληγές, Νά, μὲ κατάγραψες πάνω στα χέρια σου αὐτά, Κύριε ὁ Θεός μου. Διάβασε τὴν ἀπογραφὴ αὐτὴ καὶ σώσε με! Τώρα σ' ἐσέ, ἐγὼ τὸ ποίημά σου στενάζω: Εἶσαι ὁ κτίστης, ξανακτϊσέ με. Νὰ με, τὸ κτίσμα σου σὲ σένα ἀνακράζω: Ἐσύ 'σαι ἡ ζωή, δός μου ζωή, ζωοποίησέ με. Τώρα, ποὺ μὲ τὰ μάτια μου σὲ σένα καταφεύγω ἐγὼ τὸ πλαστούργημά σου, ἐσὺ ὁ πλαστουργός μου, ξανάπλασέ με. Λυπήσου με, Κύριε! Γιατὶ ἔφτασαν οἱ ἡμέρες μου στὸ μηδέν. ★ Τι 'ναι ὁ ἄνθρωπος, ὥστε νὰ μιλάη, τέτοιος ποὺ εἶναι, πρὸς τὸ Θεό, τὸν ποιητή του; Λυπήσου με Κύριε, ποὺ σοῦ μιλῶ τόσο κοντά! Δείξου συγκαταβατικὸς στὸ δοῦλο σου, μιᾶς καὶ τολμᾶ ν᾿ ἀνοίξη χείλη, στὸν τόσο μεγάλον Κύριό του! Σὲ ὥρα ἀνάγκης δὲν ἰσχύει νόμος. Τ᾿ ἀπαίσιο βάρος μὲ φέρνει στὴν ἀνάγκη νὰ μιλήσω. Ἡ ἀθλιότης ἀπὸ τὴν ὁποία πάσχω, μὲ βιάζει ἔντονα νὰ κράξω. Άρρωστος είμαι, τὸ γιατρὸ ἐπικαλούμαι. Τυφλὸς εἶμαι, στὸ φῶς προστρέχω. Νεκρώθηκα, πρὸς τὴ ζωὴ στενάζω ἐπικλητικά. Σὺ εἶσαι ὁ γιατρός, ἐσὺ τὸ φῶς, σὺ ἡ ζωή Ἰησοῦ Ναζαρηνέ, δείξε μου οἶκτο! Υἱὲ Δαβίδ, ἐλέησόν με. Πηγὴ τοῦ ἐλέους, ἐπάκουσε τι ὁ ἄρρωστος πρὸς ἐσένα ἀναχρη  Σὺ φῶς περαστικό, πρόσμεινε τὸν τυφλωμένο, ἅπλωσέ του ἕνα χέρι, νὰ φτάση ὡς ἐσένα καὶ στὸ δικό σου φῶς νὰ ἰδὴ τὸ φῶς. Ἐσὺ ζωντανὴ ζωὴ ξαναζωντάνεψε τὸ νεκρωμένο! Ποιός εἶμ᾿ ἐγὼ ποὺ ἀπευθύνομαι σε σένα; ᾿Αλλοίμονό μου, Κύριε. Λυπήσου με! Ἐγὼ εἶμαι σαπισμένο πτώμα, τροφὴ τῶν σκουληκιῶν, βρωμερό σκεῦος, ἄχυρο γιὰ τὴ φωτιά. Τί εἶμ᾽ ἐγὼ ποὺ ὁμιλῶ μαζί σου; ᾿Αλλοίμονό μου, Κύριε, λυπήσου με! "Ανθρωπος εἶμ᾿ ὁ ταλαίπωρος ἐγώ, ἄνθρωπος ἀπὸ γυναῖκα γεννημένος, μὲ λιγοστὰ τὰ χρόνια τῆς ζωῆς μου, γεμᾶτος ὡς ἐπάνω ἀπὸ κακοτυχιά. ῎Ανθρωπος, τὸ ἐπαναλαμβάνω, ποῦγινα ἕνα μὲ τὴ ματαιότη ποὺ παραβγῆκα μὲ τὰ κτήνη τὰ ἀνόητα, καὶ παραπλήσιος μ' αὐτὰ κατάντησα. Τι 'μαι πάλιν ἐγώ; "Αβυσσος ζοφερή, ἄθλια γῆ, γυιὸς τῆς ὀργῆς, σκεθος τῆς ἀτιμίας, κυοφορήθηκα μ' ἀκάθαρτες διαθέσεις, ζῷ σὲ ταλαιπωρία, καὶ θὰ πεθάνω μέσα σε στενοχώρια. Κρίμα ὁ ἐλεεινός! Τι ἄρα εἶμαι; Καὶ τὶ θὰ ἀπογίνω; Κοπριᾶς ἀγγεῖο, γωνιά σαπίλας, γεμάτος δυσωδία καὶ ἀηδία καὶ σιχασιὰ φρικτήν Τυφλός, φτωχός, γυμνός, ποὺ ὑπόκειμαι σε μύριες ἀνάγκες, καὶ ἀγνοῦ τόσο πῶς μπήκα, ὅσο καὶ πῶς θὰ ἐβγῶ ἀπ' τὴ ζωή. Οἰκτρός, θνητός, ποὺ οἱ ἡμέρες μου φεύγουν σαν σκιά, κι ο βίος μου ἐξαφανίζεται σὰν κάποιο σκοτάδι φεγγαριού. Σὰν ἄνθος τοῦ φυτού προβάλλει καὶ στὴ στιγμὴ μαραίνεται, φυτὸ ποὺ τώρα δὰ ἀνθεῖ γιὰ λίγο, καὶ νὰ, σὲ λίγο ξηραίνεται καὶ πάλι. Ἡ ζωή μου, λέγω, εἶναι εὔθραυστη ζωή, ζωὴ ποὺ φεύγει εὔκολα, ζωὴ ποὺ ὅσο πιὸ πολὺ αὐξάνεται τόσο καὶ πιὸ πολὺ σιγανοτελειώνει. Ζωὴ ποὺ ὅσο μᾶλλον προχωρεῖ, τόσο πιὸ κοντὰ στὸ θάνατο ἐγγίζει, ἀπατηλὴ ζωή, ζωὴ σκιώδης, ὅλη γεμάτη θανατερές παγίδες. Νά, τώρα χαίρω καὶ στὴ στιγμή, βουτιέμαι στὴν ἀνία, ἐκεῖ ποὺ εἶμαι σὲ ἀκμή, ἐκεῖ ἀρρωσταίνω. Τώρα, νά, ποὺ ζω, τώρα δὰ καὶ πεθαίνω. Ἐκεῖ ποὺ νομίζω πὼς εὐδαιμονῶ, παρευθύς νοιώθω σὰν κακορίζικος. Τώρα γελῶ, σὲ λίγο κλαίω. Καὶ ἔτσι ὅλα μου ρέπουν πρὸς τὴ μεταβολή, ὥστε κατὰ τὴν ἴδια ώρα μόλις ποὺ μένει ἁμετάβλητο κάτι ἀπ᾿ ὅλ᾽ αὐτὰ. ᾿Απ᾿ ἐδῶ φόβος καὶ ἀπὸ κεῖ τρόμος. Ἀπὸ δὲ πεῖνα κι ἀπὸ κεῖ δίψα. ᾿Ἀπὸ δὲ ζέστη ἀφόρητη, ἀπὸ κεῖ ρίγος. Ἐδῶ ἀτονία κι ἐκεῖ πόνοι παραπανιστοί. Καὶ σ᾿ ὅλ᾿ αὐτὰ ἀκολουθεῖ στενὰ καὶ φορτικά ὁ θάνατος ποὺ τοὺς ἐλεεινοὺς ἀνθρώπους, μέρα μὲ τὴν ἡμέρα, μὲ μύριους τρόπους, στὰ καλὰ καθούμενα ἀρπάζει. Γιατὶ ἄλλον τὸν σκοτώνει μὲ πυρετούς, κι ἄλλον μὲ πόνους τὸν καταπιέζει. Αὐτὸν τὸν ἐξαντλεῖ μὲ πεῖνα τὸν ἄλλο τὸν σβύνει μὲ τὴ δίψα. Αὐτὸν τὸν πνίγει μέσα στὰ νερά, κι αὐτὸν τὸν χάνει μὲ ἀγχόνη. Ἐκεῖνον μέσα σὲ φλόγες τόνε λιώνει, κι ἄλλον τὸν κάνει ἄγριο σπάραγμα, στὰ δόντια τῶν θηρίων. Αὐτὸν τὸν κατασφάζει μὲ σιδερικό, κεῖνον μὲ δηλητήριο φαρμακερό τὸν καταστρέφει, ἄλλον μὲ κάποιον τρόμο ξαφνικό, ἐνῶ τὸν ἄλλον μέσα σὲ ταλαιπωρίες, τὸ βίο του νὰ τελειώσει τὸν καταναγκάζει. Καὶ πρόσθετα σε ὅλ᾽ αὐτὰ ἔρχεται ἀπανωτὴ μιὰ ἀθλιότητα ὅλο δεινά, διότι τίποτε δὲν εἶναι ἀπὸ τὸ θάνατο βεβαιότερο. Κι ὅμως ὁ ἄνθρωπος ὅλο καὶ ἀγνοεῖ τὸ τέλος του. Ἐνῶ νομίζει πὼς καλὰ στέκει, ἀφαρπάζεται. Καὶ φεύγει μακρυὰ ἡ ἐλπίδα του ματαιωμένη. Γιατὶ δὲν ξέρει ὁ ἄνθρωπος πότε καὶ ποῦ καὶ πῶς θὰ ἀποθάνη, καίτοι ξέρει, ὅτι πάντως τοῦ μέλλεται νὰ πεθάνη. Ἰδοὺ Κύριε, πόση εἶναι τοῦ ἀνθρώπου ἡ ἀθλιότης, μέσ' στὴν ὁποία περνῶ τὶς ώρες μου καὶ δὲν πτοοῦμαι. Πόση ἡ ταλαιπωρία μου, ἀπ᾿ τὴν ὁποία πάσχω, κι οὔτε ἀλγῶ, οὔτε σ᾽ ἐσένα ἀνακράζω. Θὰ κράξω ὅμως Κύριε προτοῦ παρέλθω. Μὰ κι ἂν τυχὸν δὲν παρέλθω, ἀλλὰ ἐξακολουθῶ νὰ μένω ἀναμένοντάς σε, θὰ εἰπῶ, θὰ τὴν εἰπῶ τὴν κακοδαιμονία μου. Θὰ τὴ διακηρύξω, καὶ δὲν θὰ ντραπώ, ἐνώπιόν σου τὴν ἀσθένειά μου. Βοήθησέ με, σὺ δύναμί μου, μὲ τὴν ὁποία ὅλο καὶ ἀνακουφίζομαι. Συναρμόσου μὲ μένα ἰσχὺς μου ἐσύ, μὲ τὴν ὁποία ὑποβαστάζομαι ψηλά. Ἔλα τὸ φῶς ἐσὺ μὲ τὸ ὁποῖον βλέπω. Δόξα, μέσ' στὴν ὁποία κατευφραίνομαι, ἐμφανίσου. Κύριε ὁ Θεός μου φανερώσου μου, ἑσύ, ἡ ζωή μου, μέσ' στὴν ὁποία καὶ θὰ ζήσω. Ετοίμασε για το Πελασγό Κορυτσάς B.T

MBI MIZERJEN DHE DOBËSINË E NJERIUT       Shën Augustini       Mjerë unë, i mjerë dhe i shumëvuajtur! Kur vallë do të mundë gjymtësia ime të pajtohet disi me drejtësinë tënde? Ti, o Zot, gëzohesh kur të kushtohemi vetmisë, ndërsa unë parapëlqej shqetësimet e jetës. Ti do heshtjen, unë zhurmën. Ti të vërtetën, unë kotësinë. Ti pastërtinë, unë ndjek ndyrësinë. Çfarë më tepër të numëroj? Ti, o Zot, je vërtet i mirë, unë jam i lig. Ti je mëshirëplotë, unë pa mëshirë. Ti i shenjtë, unë i mbushur me turp, mjerani. Ti i drejtë, unë i padrejtë. Ti dritë, unë i verbër. Ti jetë, unë tashmë i vdekur. Ti shërim, unë i sëmurë. Ti gëzim, unë mërzi. Ti e vërteta më e lartë, unë kotësia e përsosur – siç është secili në këtë jetë. Mjerë unë! Ç’të them, pra, o Krijues? Dëgjo, o Krijuesi im: Jam vepra jote, por u humba. Jam krijimi yt, por po vdes. Jam arti yt, por po kthehem në hiç. Jam krijesë e dorës sate: «Duart e tua më formuan e më përgatitën». Po, ato duar – që u shpuan mbi kryqin për mua. «Zot, mos e shpërfill veprën e duarve të tua». Shiko përsëri, të lutem, plagët në duart e Tij. Ja, më ke shkruar mbi duart e tua, o Zot, Perëndia im! Lexoje këtë shkrim,– dhe shpëtoje shpirtin tim!     Tani, ty, poezinë tënde unë vajtoj me psherëtimë: Ti je Krijuesi – më rikrijo! Ja ku jam, krijesa jote – ty të thërras me britmë: Ti je Jeta – jepma jetën, më ngjall! Tani që me sytë e mi tek Ti drejtohem, unë, vepra e duarve të tua, Ti – Krijuesi im, më rikrijo sërish! Ki mëshirë për mua, o Zot! Sepse ditët e mia arritën në asgjë.   Çfarë është vallë njeriu që të guxojë të flasë – ashtu siç është – me Perëndinë, Krijuesin e vet? Ki mëshirë për mua, o Zot, që të flas me kaq afrimitet! Trego dhembshuri për shërbëtorin tënd, që merr guximin të hapë buzët përpara Zotit të vet të madh! Në orën e nevojës nuk vlen ligji. Pesha e tmerrshme e mjerimit më shtyn në këtë domosdoshmëri për të folur. Pikërisht mjerimi që vuaj, më detyron fuqishëm të thërras. Jam i sëmurë – dhe thërras Mjekun. Jam i verbër – dhe vrapoj drejt Dritës. Jam i vdekur – dhe i përgjërohem Jetës me psherëtimë. Ti je Mjeku, Ti je Drita, Ti je Jeta! Jezus Nazarenas, më ki mëshirë! Bir i Davidit, mëshirë për mua! Burim i mëshirës, dëgjoje këtë të sëmurë që të thërret. Ti, Dritë që kalon, ndalo për të verbërin, shtriji dorën tënde, që ai të mund të të prekë – dhe në dritën tënde të shohë dritën! Ti, jetë e gjallë – ringjalle të vdekurin! Por kush jam unë që të drejtohem Ty? Mjerë unë, o Zot – ki mëshirë për mua! Jam një kufomë që ka nisur të kalbet, ushqim për krimbat, enë e ndotur, kashtë për zjarrin. Çfarë jam unë që flas me Ty? Mjerë unë, o Zot – ki mëshirë për mua! Jam njeri – i mjeri unë – njeri i lindur prej gruaje, me pak ditë në jetë dhe i mbushur me fatkeqësi. Njeri – e përsëris – që jam bërë njësh me kotësinë, që jam barazuar me kafshët pa mend dhe i ngjashëm u bëra me to. Çfarë jam sërish unë? Një humnerë e errët, një tokë e mjerë, biri i zemërimit, enë turpi, i ngjizur në ndyrësi, jetoj në vuajtje dhe do të vdes në hidhërim. Mjerë për mua, i mjeri! Çfarë jam, pra? Dhe çfarë do të bëhem? Një enë e plehut, një qoshe kalbjeje, plot erë të ndyrë dhe neveri dhe një pështirosje e tmerrshme. Jam i verbër, i varfër, i zhveshur, që vuaj nga mijëra nevoja, dhe nuk e di as si hyra në këtë jetë, as si do të dal prej saj. I mjerueshëm, i vdekshëm, ditët e mia ikin si hije, dhe jeta ime tretet si një re e errët nën dritën e hënës. Si lulja që çel mbi bimë – dhe në një çast vyshket, si bimë që tani për pak lulëzon – dhe ja, pas pak thahet përsëri. Jeta ime, pohoj, është jetë e brishtë, jetë që ikën lehtë, jetë që sa më shumë rritet, aq më shumë në heshtje shkon drejt fundit. Jetë që sa më shumë ecën përpara, aq më shumë i afrohet vdekjes – jetë mashtruese, jetë hije, plot kurthe vdekjeprurëse. Ja, tani gëzohem – dhe menjëherë bie në mërzi, atje ku jam në kulmin tim – atje sëmurem. Tani, ja që jetoj – dhe menjëherë pas pak, vdes. Aty ku mendoj se jam i lumtur – menjëherë ndihem i mjerë. Tani qesh – pas pak qaj. Dhe kështu, gjithçka tek unë shkon drejt ndryshimit, saqë në të njëjtin çast mezi mbetet diçka e pandryshuar. Nga njëra anë frikë, nga tjetra tmerr. Këtu uria, atje etja. Këtu vapë e padurueshme, atje të dridhura. Këtu lodhje, atje dhimbje të tepruara. Dhe mbi të gjitha këto vjen rëndë dhe pa mëshirë vdekja – që njerëzit e mjerë, ditë pas dite, në mijëra mënyra, i rrëmben papritur. Njërin e vret me ethe, tjetrin e shtyp me dhimbje. Njërin e rrënon nga uria, tjetrin e shuan nga etja. Njërin e mbyt në ujë, tjetrin e humb në litar. Njërin e tret në zjarr, tjetrin e copëton në dhëmbët e bishave. Njërin e ther me hekur, tjetrin e shkatërron me helm. Njërin e godet me një tmerr të papritur, tjetrin e detyron të shuhet mes vuajtjesh dhe mundimesh. Dhe mbi të gjitha këto shtohet një mjerim i pafund plot vuajtje, sepse nuk ka gjë më të sigurt se vdekja. E megjithatë, njeriu vazhdon të mos e njeh fundin e vet. Ndërsa beson se është i qëndrueshëm – merret befas, dhe shpresa e tij largohet e shuar. Sepse njeriu nuk di – as kur, as ku, as si do të vdesë – edhe pse e di me siguri se një ditë do të vdesë. Ja, o Zot, sa e madhe është mjerimi i njeriut, në të cilin kaloj orët e mia – dhe nuk tronditem! Sa të mëdha janë vuajtjet e mia, nga të cilat vuaj, por as dhimbë nuk ndiej, as tek Ti nuk thërras. Por do të thërras, o Zot, para se të iki. Dhe nëse nuk iki, por qëndroj, duke të pritur, do ta them – do ta shpall mjerimin tim. Do ta rrëfej dhe nuk do të turpërohem, do të shpalos dobësinë time përpara Teje. Ndihmomë, Ti, fuqia ime, me të cilën gjithnjë ndiej lehtësim. Bëhu një me mua, o forcë ime, me të cilën mbahem lart. Eja Ti, drita me të cilën shoh! Shfaqu, lavdia ime, në të cilën gëzohem thellë. Zot, Perëndia im, zbuloju vetes sime, Ti – jeta ime – në të cilën do të jetoj vërtet! Përktheu përgatiti: B. T