Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2016

Όρραον: Η άγνωστη πέτρινη πόλη της Ηπείρου - Orraoni qyteti prej guri i Epirit

ORRAON

Όρραον: Η άγνωστη πέτρινη πόλη της Ηπείρου όπου διασώζονται τα καλύτερα διατηρημένα σπίτια της ελληνικής αρχαιότητας

Orraoni qyteti prej guri i Epirit ku janë shëptuar dhe shtëpitë në gjendjen më të mirë prej guri që prej lashtësisë greke.


Από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο διασώζονται, σε σπάνιες περιπτώσεις μοιάζοντας κιόλας άθικτα από τον χρόνο, κτίρια και αρχιτεκτονήματα διαφόρων ειδών- ναοί, αμφιθέατρα, στάδια, μαντεία, αγορές, νεκροπόλεις. Όχι όμως και ιδιωτικές οικίες, παρά μόνο τα θεμέλιά τους και αυτό όταν η αρχαιολογική σκαπάνη σταθεί τυχερή.
Στον ελλαδικό χώρο, τα καλύτερα διατηρημένα σπίτια των αρχαίων Ελλήνων, διατρέχοντας όλη την χρονική περίοδο από τα κλασικά έως και τα ελληνιστικά χρόνια, δε βρίσκονται στις υπώρειες της Ακρόπολης των Αθηνών, ούτε σε κάποιον φημισμένο αρχαιολογικό χώρο- αλλά σε έναν γυμνό, πετρώδη λόφο της Ηπείρου, ακριβώς στα σύνορα των νομών Άρτας και Πρέβεζας.
Είναι το αρχαίο Όρραον, μια κωμόπολη των Μολοσσών της Ηπείρου- εκεί στέκουν ακόμη όρθια 4 κτίρια της ύστερης κλασικής περιόδου, τρεις ιδιωτικές κατοικίες και (μάλλον) ένα δημόσιο κτίριο. Και μόνο η ύπαρξη των κτιρίων αυτών, με τους τοίχους τους να στέκουν όρθιοι μέχρι το ύψος της στέγης του δευτέρου ορόφου τους, μεταμορφώνει τον άσημο λοφίσκο των 345 μέτρων ύψος, σε ένα εντυπωσιακό αρχαιολογικό τοπόσημο.

Το Όρραον ιδρύθηκε (πιθανότατα) στο δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ., από τουςΜολοσσούς σε θέση με στρατηγική σημασία, καθώς φρουρούσε την κυριότερη διάβαση από τον Αμβρακικό προς την ενδοχώρα τους- ήταν ένας σχετικά μικρός οικισμός, με περίπου 100 σπίτια, όλα τους κτισμένα από ντόπιο ασβεστόλιθο, όπως και το ισχυρό, διπλό πέτρινο τείχος που προστάτευε την αρχαία πολίχνη. Ο πολεοδομικός της σχεδιασμός είχε σαν πρότυπο αυτόν της γειτονικής Αμβρακίας (σημερινή Άρτα) - δώδεκα στενοί, παράλληλοι δρόμοι, διασταυρώνονται με δύο κάθετους, σχηματίζοντας ορθογώνια οικοδομικά «τετράγωνα».
Ο οικισμός υδρευόταν από μια πηγή που βρισκόταν εκτός των τειχών του- ένα μονοπάτι που ξεκινούσε από την ανατολική πύλη οδηγούσε εκεί. Εκτός της φυσικής πηγής, οι κάτοικοι του οικισμού διασφάλισαν την ύπαρξη πόσιμου νερού και με την κατασκευή μιας μεγάλης δεξαμενής όπου συγκεντρωνόταν το βρόχινο νερό. Η δεξαμενή ήταν έργο δημόσιο- ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα είναι μια κατασκευή άρτια τεχνικά. Μια πέτρινη κλίμακα από 19 σκαλοπάτια οδηγεί και τον σημερινό επισκέπτη στον πυθμένα της, που ήταν φτιαγμένος από πήλινα όστρακα. Περπατώντας τον αρχαίο οικισμό, παρατηρώ το άψογο λάξευμα των μεγάλων πέτρινων όγκων, τα απολύτως ευθετισμένα και (ακόμη) άρρηκτα μεταξύ τους «δεσίματα» και αναλογίζομαι την τεχνογνωσία των μηχανικών, μαστόρων και τεχνιτών που εργάστηκαν χιλιάδες χρόνια πριν στον ίδιο τόπο- το περφεξιονιστικό μεράκι και τον κόπο τους. Τα παράθυρα των σπιτιών υπάρχουν ακόμα- μέσα από αυτά διαγράφεται ο ίδιος ορίζοντας με τα χρόνια που στα σημερινά πέτρινα κουφάρια έδιναν ζωή πολυμελείς οικογένειες. Τα ίδια τα σπίτια ήταν διώροφα- στους τοίχους τους χάσκουν ακόμα οι τρύπες (δοκοθήκες) που «κούμπωναν» τα δοκάρια του πάνω πατώματος.,
Η κ. Ανθή Αγγέλη, είναι προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, αρχαιολόγος που έχει συμμετάσχει στις ανασκαφές του Όρραον.«Το Όρραον έχει την εξής ιδιαιτερότητα: γενικά τα αρχαία σπίτια κτίζονταν ως ένα επίπεδο 70- 80 εκατοστών με λίθινα θεμέλια αλλά από εκεί και πάνω η δόμηση συνεχιζόταν με πλίνθινα τούβλα, για αυτό και σώζονται μέχρι ένα μικρό ύψος. Επειδή, όμως, στη γύρω περιοχή του Όρραον αφθονεί, όπως και σήμερα, ο ασβεστόλιθος και η εξόρυξη του είναι σχετικά εύκολη, οι κάτοικοι εδώ έχτισαν τα σπίτια τους εξολοκλήρου από πέτρα, μέχρι και το ύψος της στέγης. Στον ελλαδικό χώρο δεν υπάρχουν άλλα τέτοια διατηρημένα σπίτια και αυτά στο Όρραον μας δίνουν μια πολύ καλή εικόνα για την αρχιτεκτονική των ιδιωτικών κατοικιών εκείνης της περιόδου. Υπήρχε ένας προθάλαμος και μια εσωτερική αυλή που γύρω της διατάσσονταν αρκετά δωμάτια. Ένα τμήμα του σπιτιού μπορεί να ήταν μονώροφο για να εξασφαλίζει καλύτερο φωτισμό αλλά τα σπίτια του Όρραον ήταν δύο ορόφων. Στην «Οικία Α» διασώζεται και η βάση της πέτρινης κλίμακας που οδηγούσε πάνω».

Ερείπια τοίχος, στο βάθος η Ιονία Οδός
Ρωτάω την κυρία Αγγέλη για το κίνητρο των Μολοσσών- ενός ελληνικού φύλου που από την βορειοδυτική Μακεδονία μετακινήθηκε στο οροπέδιο των Ιωαννίνων περίπου το 1.200 π.Χ.- να κτίσουν αυτή την πέτρινη πολίχνη. «Το Όρραον φύλασσε το πέρασμα από τον Αμβρακικό κόλπο προς το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων. Γνωρίζουμε από αρχαίες πηγές ότι οι Μολοσσοί είχαν πρόσβαση στον Αμβρακικό, μάλιστα κατείχαν μια μικρή έκταση περίπου 80 σταδίων στις ακτές του. Κανείς δεν μπορούσε να περάσει από τον Αμβρακικό και την πεδιάδα της Άρτας χωρίς να γίνει αντιληπτός από το Όρραον. Επίσης, φύλασσε το πέρασμα από την κοιλάδα του Αράχθου, που ήταν το όριο της επικράτειας των Μολοσσών».
Ήταν λοιπόν το Όρραον ένα οχυρό- παρατηρητήριο; «Ο φρουριακός του χαρακτήρας είναι σαφής. Διακρίνεται από την ισχυρή οχύρωση, τους στενούς δρόμους, ώστε ακόμα και αν οι εχθροί εισέβαλαν από τα τείχη να εγκλωβίζονταν, όπως επίσης από τα κτερίσματα που βρέθηκαν στις ταφές. Σχεδόν σε όλες βρέθηκαν όπλα, σε αντίθεση με την Αμβρακία, όπου μόνο σε ελάχιστους από τους χιλιάδες τάφους που ανασκάφηκαν, βρέθηκαν όπλα».
Τι γνωρίζουμε σήμερα για την αρχαία ζωή στον μικρό οικισμό; Πόσοι άνθρωποι ζούσαν εκεί, πως κατάφερναν να βιοπορίζονται; «Ο πληθυσμός του Όρραον εκτιμάται, βάση των περίπου 100 σπιτιών που περικλείονται από τα τείχη (εκτός βρισκόταν μόνο η νεκρόπολη), σε δύο χιλιάδες κατοίκους. Σε κάποιους χώρους των σπιτιών υπάρχουν ενδείξεις ότι σταβλίζονταν ζώα- σίγουρα λοιπόν ήταν ποιμένες και κτηνοτρόφοι, ενώ και ένας μικρός κάμπος στον γειτονικό Αμμότοπο, μάλλον καλλιεργούνταν από αυτούς τους ανθρώπους. Και σίγουρα κατοικούσαν εδώ αρκετοί στρατιώτες. Οι σχέσεις τους με την κοντινή Αμβρακία, που ήταν το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Ηπείρου αλλά αποτελούσε αποικία των Κορινθίων και όχι τμήμα της «χώρας» των Μολοσσών, πιθανότατα ήταν φιλικές. Και εμπορικά αναπτυγμένες. Προϊόντα της Αμβρακίας, όπως αγγεία, αλλά και νομίσματα έχουν βρεθεί σε τάφους στο Όρραον. Η Αμβρακία ήταν μια τυπική πόλη- κράτος, που γύρω από το άστυ είχε μια αγροτική περιοχή που ήλεγχε για να εξασφαλίζει την επάρκεια της σε αγαθά. Το Όρραον δεν ανήκε στην επικράτεια της Αμβρακίας, αλλά είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι κάτοικοι του είχαν εμπορικές σχέσεις με την πόλη- θα διακινούσαν εκεί τα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα τους, αγοράζοντας μετά ότι τους έλειπε».

Αντικείμενα από το Όρραον
Η ταύτιση του αρχαίου οικισμού- που είχε εντοπίσει τη δεκαετία του ’30 ο Βρετανός αρχαιολόγος Νίκολας Χάμοντ- με το Όρραον που αναφερόταν στις αρχαίες πηγές, επιτεύχθηκε βάσει ανασκαφικών ευρημάτων στη σημερινή Άρτα. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 σε ανασκαφές στον Ναό του Απόλλωνα, βρέθηκαν τμήματα ενεπίγραφης στήλης που καθόριζε τα όρια της χώρας της Αμβρακίας. Εκεί αναφερόταν και το Όρραον και σύμφωνα με τα τοπογραφικά στοιχεία που προέκυπταν- απόσταση από Αμβρακία, προς ποια κατεύθυνση- έγινε η ταύτιση του οικισμού με το Όρραον των αρχαίων πηγών.
Η μικρή αυτή αγροτική πολίχνη κρύβει και μια ηρωική ιστορία, που σχεδόν συμπίπτει με την παρακμή και το τέλος της. Το Όρραον υπήρξε μια από τις 4 μόνο πόλεις της Ηπείρου (του «Κοινού των Ηπειρωτών») που αντιστάθηκαν στους Ρωμαίους, το 168 π.Χ., έτος της ρωμαϊκής εισβολής.«Για αυτό οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν ολοσχερώς τα τείχη της πόλης. Όχι όμως και τα σπίτια της- ήταν μια πόλη που πολιορκήθηκε και κατακτήθηκε, υπήρξαν σίγουρα καταστροφές αλλά δεν ήταν ολοσχερείς. Οι Ρωμαίοι της επέτρεψαν να συνεχίσει να υπάρχει, ατείχιστη όμως, σαν ένδειξη της δικής τους, πλέον, εξουσίας στην περιοχή. Η πόλη τελούσε υπό την ρωμαϊκή κυριαρχία, δεν μπορούσε να έχει δική της άμυνα», σχολιάζει η κα Αγγέλη.
Στα τέλη του 1ου αι. π.Χ., τα χρόνια που ακολούθησαν τη ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.), οι εναπομείναντες κάτοικοι του Όρραον μεταφέρθηκαν αναγκαστικά από τους Ρωμαίους του Οκταβιανού Αύγουστου στη νεοϊδρυθείσα Νικόπολη. Η ανθρώπινη παρουσία στο Όρραον έγινε παρελθόν.
Έμειναν, μέχρι και σήμερα, οι σωροί από τις πέτρες του τείχους που γκρέμισαν οι λεγεωνάριοι, τα κουφάρια των σπιτιών αυτών των περήφανων ανθρώπων με το «αγύριστο, ηπειρώτικο κεφάλι» τους, η δεξαμενή που φύλασσε το νερό τους, η νεκρόπολη των προγόνων τους. Στο σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο της Άρτας, μια προθήκη είναι αφιερωμένη στο Όρραον- αγγεία, κοσμήματα, μικροπράγματα καθημερινής χρήσης, αγροτικά εργαλεία.
Σήμερα, από το παράθυρο της οικίας Α. διακρίνεται ένα αποπερατωμένο τμήμα της Ιόνιας Οδού και αν προχωρήσεις προς το άκρο του οικισμού, παράλληλα με τα πεσμένα τείχη, ο κάμπος της Άρτας και στο βάθος ο Αμβρακικός.
Φεύγοντας από τον οικισμό, στη δύση ενός ηλίου, καλοκαίρι του 2016, τους σκεφτόμουνα σεβαστικά- εκείνους τους Ηπειρώτες προπάτορες, να συσκέπτονται με τα βόρεια δωρικά τους για την στάση που θα κρατούσαν, βλέποντας από τα ίδια σπίτια τις ρωμαϊκές λεγεώνες να έρχονται. 
Që prej botës së lashtë greke janë ruajtur, në disa raste të rralla, në dukje të paprekura nga koha, ndërtesa dhe krijime arkiteturore të disa llojeve- tempuj, amfiteatre, stadiume, mandia, agora dhe nekropolis. Por jo dhe shtëpi private, nga të cilat kanë mbetur vetëm themelet e tyre dhe kjo kur vegla arkeologjike është thjesht me fat.
Në ambjentin helen, shtëpitë të ruajtura në gjendjen më të mirë të grekëve të lashtë, duke përshkruar të gjithë periudhën kohore që prej periudhës klasike deri tek ajo helenistike, nuk gjenden në zonën e Akropolit të Athinës, as në ndonjë vend tjetër të njohur arkeologjik, por në një kodër guri të zhveshur në Epir, pikërisht në kufijtë e Artës dhe Prevezës.
Është Orraon-i i lashtë, një qytezë e Molosëve të Epirit – atje qëndrojnë akoma më këmbë katër ndërtesa të periudhës së vonët klasike, tre shtëpi private dhe (me sa duket) një ndërtesë publike. Vetëm ekzistenca e këtyre ndërtesave, me murret e tyre që qëndrojnë më këmbë deri në lartësinë e çatisë të katit të dytë  të tyre, e shndërron kodrën prej 345 metorsh të lartë në një vend arkeologjik impresionues.


Orraoni u themelua (me sa duket) pjesën e dytë të shekullit të 4-ët para Krishtit nga Molosenjtë në një pozicion strategjik, pasi ruante kalimin e gjirit Ambrakik për në brendësi të vendit të tyre – ishte një komunitet i vogël me rreth 100 shtëpi, të gjitha të ndërtuara me gur gëlqeror të vendit, si dhe  murrin dyfish të fortë që ruante vendbanimin e lashtë. Planifikimi i ndërtimit të saj kishte si shembull atë të Ambrakisë fqinje (Artën e sotme)- dymbëdhjetë rrugë të ngushta paralele, kryqëzohen me dy pingule, duke krijuar blloqe drejtkëndëshe banimi.
Vendbanimi merrte ujë nga një burim i cili gjendej jashtë murreve të tij- një monopat që fillonte nga hyrja lindore të çonte atje. Përveç burimit natyral, banorët e vendbanimit siguronin ekzistencën e ujit të pijshëm dhe me ndërtimin e një depoje të madhe  ku mblidhej uji i shiut. Kjo depo ishte një vepër publike – dhe me të dhënat e sotme është një ndërtim i përsosur nga pikëpamja teknike. Një shkallë guri prej 19 shkallë udhëzon dhe vizitorin e sotëm në fundin e saj, që është i bërë prej guckash balte. Duke ecur në një vendbanim të lashtë, vërej gëdhendjen e shkëlqyer të gurëve të mëdhenj, lidhjet e tyre plotësisht në vijë të drejtë me “lidhjet” e  tyre të përsosura dhe mendoj njohuritë mekanike të inxhinierëve, mjeshtrave dhe teknikëve që punohen mijëra vite më parë në të njejtin vend- merakun e tyre perfekt dhe lodhjen e tyre. Dritaret e shtëpive ekzistojnë akoma- nëpërmjet tyre përshkruhet i njejti horizont me vitet që në trupat e sotëm prej guri jepin jetë në familjet e mëdha. Vetë shtëpitë ishin dykatëshe- në murret e tyre gjen akoma vrima (vendet e kërcunjëve) që “kopsitnin” kollonat e katit të sipërm.


Anthi Angjeli, është udhëheqësja e Zyrës së Objekteve të Lashta të Prevezës, arkeolgoe që ka marrë pjesë në gërmimet e Orraon-it. “Orraoni ka këto veçanti: në përgjithësi të gjitha shtëpitë ndërtohen në nivelin e 70-80 centimetra me themele gurri por dhe prej atje e sipër ndërtimi vazhdohet me tulla plithari, për këtë dhe janë ruajtur deri në një lartësi të vogël. Por, mqs në zonën përreth Orraon-it është me shumicë, ashtu si dhe sot, gurri gëlqeror dhe nxjerrja e tij është diçka e lehtë, banorët këtu ndërtuan shtëpitë e tyre nga fillimi me gur, deri në lartësinë e çatisë. Në ambjentin helen nuk ekzistojnë të tilla shtëpi të ruajtura dhe ato në Orraon na japin një ide të mirë për arkitekturën e ambjenteve private të asaj periudhe. Ekzistonte një paradhomë dhe një oborr i brendshëm që rreth saj rënditeshin disa dhoma. Një pjesë e shtëpisë mund të ishte një katëshe që të siguronte ndriçim më të mirë por shtëpitë e Orraonit ishin dy katëshe. Në “Shtëpinë A” ruhet dhe baza e një shkalle gurri që të çon sipër”.


Murr i shkrretuar në thellësi rruga Ioniane.

Pyes znj Angjeli për shkakun e Molosenjëve- të një fisi helen i cili nga zona e Maqedonisë veriperendimore u zhvendos në fushën e Janinës rreth vitit 1200 para Krishtit- që të ndërtojnë këtë qytet prej guri. “Orraoni ruante kalimin nga gjiri Ambrakik drejt pellgut të Janinës. E dimë nga burime të lashta që Molosenjtë kishin hyrje në Ambrakik, bile zotëronin një zonë të vogël rreth 80 stadesh në brigjet e tij. Askush nuk mund të kalonte nga Ambrakiku në fushën e Artës pa u vënë re nga Orraoni. Gjithashtu, ruante kalimin nga fusha e Arahthoit, që ishte dhe kufiri i zonës ku mbizotëronin Molosenjtë”.
Ishte pra Orraoni një vend mbrojtjeje dhe vrojtimi? “Roli i tij mbrojtës është i qartë. Dallohet nga fortifikimi i fortë, rrugët e ngushta, në mënyrë që edhe sikur të hynin armiqtë nga murret do të bllokoheshin, si dhe nga objektet që u gjendën në varreza. Pothuajse në të gjitha u gjendën armë, në kundërshtim me Ambrakinë, ku vetëm në pak nga mijëra varre që u gërmuan, u gjendën armë”.

Çfarë dimë sot për jetën në lashtësi në këtë komunitet të vogël? Sa njerëz jetonin atje, si ja dilnin mbanë të jetonin?
“Popullata e Orraonit vlerësohet, me bazë 100 shtëpitë që rrethohen nga murret (jashtë ishte vetëm nekropoli) në dy mijë banorë. Në disa ambiente të shtëpive ka tregues se kishte stalla bagëtish- me siguri pra ishin barinj dhe blektorë, ndërsa një fushë e vogël në Amotopo, me sa duket punohej nga ata njerëz. Me siguri që banonin dhe mjaft ushtarë. Marrdhëniet e tyre me Ambrakinë e afërt, që ishte qëndra më e madhe qytetare e Epirit por përbënte koloni të Korinthasve dhe jo pjesë të “vendit” të Molosenjëve, me shumë gjasa ishin miqësore. Ishin dhe të zhvilluara ekonomikisht. Produkte të Ambrakisë, si enë balte, por dhe monedha u gjendën në varrezat e Orraon-it. Ambrakia ishte një qytet shtet tipik, që rreth qytetit kishte një zonë bujqësore që kontrrollonte për të siguruar mjaftueshmërinë e ushqimeve. Oarroni nuk i përkiste zonës së Ambrakisë, por është pothuajse e sigurt se banorët që kishin marrdhënie tregëtare me qytetin – do të tregëtonin atje produktet e tyre bujqësore dhe blektorale, duke blerë më pas ato sa ju mungonin”.


Objekte nga Orraoni.

Përputhja e vendbanimit të lashtë – të cilin e kishte gjetur gjatë dhjetvjeçarit të viteve 30 arkeologu bretanik Nikolas Hamond- me Orraoni-in që përmendej nga burimet e lashta, u arrit me bazë gjetjet arkeologjike në Artën e sotme. Në fillimet e dhjetëvjeçarit të viteve 80 në gërrmimet e Tempullit të Apollonit, u gjendën pjesë nga mbishkrimet e një kollone që caktonte kufijtë e Ambrakisë (në Greqisht). Atje përmendej se se Orraoni sipas të dhënave topografike që dilnin në pah- distanca nga Amrakia, në cilin drejtim- u bë përputhja e vendodhjes së vendbanimit të Orraonit me burimet e lashta.

Ky vendbanim rural  fshehën dhe një histori heroike, që pothuajse përputhet me rënien dhe fundin e saj. Orraoni ishte një prej vetëm 4 qyteteve të Epirit (të “Unitetit Epirot”) që rrezistuan ndaj Romakëve në vitin 168 para Krishtit  vit i invazionit romak.
“Për këtë Romakët shkatërruan plotësisht murret e qytetit. Por jo dhe shtëpitë e saj – ishte një qytet i cili u rrethua dhe u pushtua dhe me siguri pati dhe shkatërrime por nuk ishin nga themelet. Romakët  i lejuan që të vazhdonte të ekzistonte, por pa murre, si një tregues i pushtetit të tyre në zonë. Qyteti ishte nën pushtimin romak dhe nuk mund të kishte mbrojtje të saj”, komenton znj Angjeli
Në fund të shek të 1-rë, vitet që pasuan betejën detare të Aktios (31 para Krishtit) banorët e mbetur të Orraonit u transferuan detyrimisht nga Romakët e August Oktavianoit në Nikopolin e sapo themeluar. Prezenca e njerëzve në Orraon ishte tashmë diçka që i përkiste të kaluarës. Qëndruan deri më sot, grumbujt me gurë të murreve që rrëzuan legjeonarët, trupat e shtëpive të atyre njerëzve krenarë me “kokën e tyre të fortë Epirote”, depoja që ruante ujën e tyre, nekropoli i pararendësve të tyre. Në muzeun modern të Artës, një ambjent i është dedikuar Orronit, enë balte, bizhuteri, gjëra të vogla të përdorimit të përgjithshëm, vegla bujqësore. Sot nga dritarja e banesës A. Dallohet një pjesë e përfunduar e rrugës Ioniane dhe nëse vazhdon më drejt anës së vendbanimit, paralelisht me murret e rënë, fusha e Artës dhe në thellësi gjiri Ambrakik.
Duke u larguar nga vendbanimi, në perëndim të djellit mendoja me respekt- ata Epirot pararendës, që mblidheshin me dhorikasen e tyre veriore për pozicionin që do të mbanin duke parë nga vetë shtëpitë e tyre legjeonet romake që po afroheshin.

Shënim i Pelasgos: Të gjithë pseudohistorianët shqiptarë dhe ata sa fantazojnë duke interpretuar historinë si të duan mund ta marrin dhe këtë arrtikull dhe ta bëjnë çfarë të duan por një gjë nuk ndyshojnë dot, TË VËRTETËN që është akoma më këmbë.
orraon
orraon
orraon

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Ενισχύστε οικονομικά την προσπάθεια μας!

Ετικέτες

ενημέρωση (2161) ενημέρωση-informacion (1416) Αλβανία (904) ορθοδοξία (422) ιστορία-historia (373) Εθνική Ελληνική Μειονότητα (366) ελληνοαλβανικές σχέσεις (311) ορθόδοξη πίστη - besimi orthodhoks (277) Εθνική Ελληνική Μειονότητα - Minoriteti Etnik Grek (251) Β Ήπειρος (238) ορθοδοξία-orthodhoksia (231) ορθόδοξη πίστη (222) εθνικισμός (195) διωγμοί (162) τσάμηδες (122) shqip (119) Κορυτσά-Korçë (118) Κορυτσά Β Ήπειρος (103) informacion (100) Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος (97) ορθόδοξη ζωή (96) ορθόδοξη ζωή- jeta orthodhokse (75) διωγμοί - përndjekje (60) ορθόδοξο βίωμα (59) εθνικισμός-nacionalizmi (56) ορθόδοξη εκκλησία της Αλβανίας (55) Ελλάδα-Αλβανία (48) ανθελληνισμός (44) Ελληνικό Σχολείο Όμηρος (43) πολιτισμός - kulturë (43) Ι.Μ Κορυτσάς - Mitropolia e Shenjtë Korçë (42) besimi orthodhoks (40) Γενικό Προξενείο Ελλάδος Κορυτσά (39) Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας - Kisha Orthodhokse Autoqefale Shqiptare (37) ιστορία ορθοδοξίας (36) βίντεο (34) Shqipëria (32) ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821 (32) κομμουνισμός- komunizmi (30) πνευματικά (27) Μητρόπολη Κορυτσάς - MItropolia e Korçës (23) απόδημος ελληνισμός-helenizmi i diasporës (22) πολιτική-politikë (22) αλβανικά (21) εκπαίδευση (21) Αρχαία Ελλάδα (20) helenët-Έλληνες (19) κομμουνισμός (19) Greqia (17) Βλαχόφωνοι Έλληνες (15)