Ο ΨΕΥΔΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΦΑΝ – ΝΟΛΗΣ- “PSEUDOEPISKOPI FAN - NOLIS

«Εκκλησιαστική Αλήθεια», τόμος 42, εν Κωνστανιπόλη 1922 Ο ΨΕΥΔΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΦΑΝ – ΝΟΛΗΣ Πολλά πολλάκις ανεγράφησαν περί τινός αλβανού κληρικού Θεοφάνους (Φαν Νόλη) εαυτόν αποκαλούντος επίσκοπον, αλλ’ ουδέν περί τούτου απαντητικώς εδημοσιεύσαμεν μη προσδώσαντες σημασίαν και με θεωρήσαντες τον ισχυρισμόν τούτον άξιον προσοχής. Αλλ’ εξ αφορμής της παρατηρούμενης κατ’ αυτάς εν Αλβανία κινήσεως περί ιδρύσεως αυτοκεφάλου ορθοδόξου Εκκλησίας, εθεωρήσαμεν καλόν να φέρωμεν εις φως το κατά τον Φαν – Νόλη προς γνώσιν των κατ’ αυτόν. Ο Θεοφάνης (Φαν – Νόλη), ευρισκόμενος κατά την 12 Φεβρουαρίου 1919 ως προϊστάμενος της εν Αμερική Αλβανικής ορθοδόξου αποστολής, προσήχθη υπο των ιερέων αυτού εις την τότε εν Cleveland συνελθούσαν Εκκλησιαστικολαϊκήν Ρωσσικών συνέλευσιν, ως άξιος υποψήσιος δια το επισκοπικόν αξίωμα. Η συνέλευσις πράγματι εξέφρασε την επιθυμίαν όπως συνερχομένων των αντιπροσώπων κλήρου κα λαού της Αλβανικής ορθοδόξου Εκκλησίας εκλεγή επίσκοπος. Τοιαύτη συνέλευσις εγένετο κατά Ιούνιον 1919 εν Βοστώνη και ομοφώνων εκλεγείς παρόντος και του Ρώσσου Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Αλεξάνδρου γονυπετής προσήλθε προ αυτού και εξητήσατο τας ευλογίας της Α. Σεβασμιότητος , ας και επεδαψίλευσε προθύμως. Το γεγονός τούτο ήρκεσεν όπως αυθυμερόν εξαπολυθώσιν τπό Αλβανών τηλεγράφηματα προς την Α. Μακαριότητα τον πατριάρχην Μόσχας κ. Τύχωνα φέροντα την υπογραφή του Ρώσσου Αρχιεπισκόπου Β. Αμερικής κ. Αλεξάνδρου εξαιτουμένων την άδειαν της εις Αρχιερέα χειροτονίας του εις το επισκοπικόν αξίωμα εκλεγέντος κατά τον ως άνω τρόπον Θεφάνους (Φαν Νόλη) νέα δεν τοιαύτα επανελήφθησαν ότε μετά παρέλευσιν δύο μηνών δεν έτυχον σχετικής απαντήσεως. Κατά Οκτωβρίαν του 1919 ότε εν Νέα Υόρκη ευρίσκετο ο Σεβ. Μητροπολίτης Οδυσσού κ. Πλάτων παρόντος και του Ρώσσου Σεβ. Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Αλεξάνδρου, προσήλθεν ο τότε Συνοδικός επίτροπος Επίσκοπος Ροδοστόλου και νυν αρχιεπίσκοπος Β. και Ν. Αμερικής κ. Αλέξανδρος, όστις κατήγγειλε τον εν λόγω κληρικόν συν άλλοις και ως επί αθεϊα φωραθέντα και χλευάσαντα πολλάκις την ορθοδοξίαν. Κληθείς ίνα έλθη εις Νέαν Υόρκην δια να δώση εξηγήσεις τραχύτατα αρνούμενος να προσέλθη και προσυπογράφων ως «Επίσκοπος Θεοφάνης (Φαν – Νόλης)» αυτός δε εαυτόν ανεκήρυξεν επίσκοπον εν τη Εκκλησία της Βοστώνης κατά τον εξής τρόπον. Εν τω ναώ ευρισκόμενος εξεφώνηε λόγον μεθ’ ον ηρώτησε τον λαόν, αν ήθελε να προϊσταται αυτών ως επίσκοπος ή ως ιερεύς. Του λαού εν επευφημίαιας δηλώσαντος ότι θέλει αυτόν ως επίσκοπον, ούτος συμμορφούμενος, ως εδήλωσε προς την θέλησιν του λαού ενεδύθη υπό δύο ιερέων την αρχιερατικής στολήν και ως αρχιερεύς ετέλεσε την θείαν λειτουργίαν και την ωρισμένην στιγμήν εχειροτόνησε διάκονον Αλβανόν τινα και αργότερον ιερέα. Έκτοτε δε εκ των 7 Αλβανών ιερέων, οι μεν τρεις έμειναν πσιτοί εις την Ρωσσικής Εκκλησίαν διό και εξεβλήθησαν υπό των Αλβανικών αρχών, οι δε λοιποί τέσσαρες ηκολούθησαν τον αυτόκλητον επίσκοπον. Επωφελούμενος ο ψευδεπίσκοπος της παρασχεθείσης αυτώ ευλογίας εν προειρημένη συνεδρία υπό Σεβ. Ρώσσου Αρχ. Αμερικής κ. Αλεξάνδρου διέδωσεν ότι υπ’ αυτού εχειροτονήθη παρά τας επανειλημμένας διαψεύσεις τας οποίας έκαμεν ο Σ. Ρώσσος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής εν Αλβανικαίς και Αγγλικαίς εφημερίσι και εν επιστολή δημοσιευθείση εν τη “Siving Church” εν ή η Α. Σεβ. διεσαφήνιζεν ότι η επιδαψιλευθείσα ευλογία ήτο απλή συγκατάθεσις ουχί δεν χειροτονία δι ην απαιτούνται δύο επίσκοποι, η τελέσις της θείας λειτουργίας συνεπώς η ύπαρξης ναού, ενώ η εκλογή έγινε τη 5 ώρα μ.μ. εν συνήθει αιθούση, του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Αμερικής φέροντος ράσον και επανωκαλύμμαυχον. Ότι δε και αυτός ούτος και το ποίμνιόν του ηννόησαν, ότι η επίθεσις των χειρών του δεν ήτο χειροτονία αποδεικνύεται α) εκ του ότι παρεκάλεσων τον Σεβ. Αρχιεπίσκοπον Αμερικής να ζητήση τηλεγραφικώς την άδειαν προς χειροτονίαν παρά του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Τύχωνος, β) μεταφράσας εις την Αλβανικήν την διάταξιν της εις αρχιερέα χειροτονίας εξαπέστειλεν αυτήν εκτυπωθείσαν εις τους σπουδαιοτέρους Αλβανούς και επισκοπιανούς τους οποίους προσεκάλει εις την χειροτονίαν, γ) παρεκάλεσεν αυτός ούτος τον Σεβ. Πητ/λίτης Πλάτωνα να τον χειροτονήση και εξέφρασε την χαράν αυτού διότι θα τον εχειροτόνει ο εις ιερέα αυτόν χειροτονήσας. Κατά τους πρώτους δε μήνας του 1920 ο Σεβάσμ. Ρώσσος Αρχιεπίσκοπος Β. Αμερικής εξαπέλυσεν εγκύκλιον προς τα πιστά τέκνα της ορθοδόξου Αλβανικής Εκκλησίας προς προφύλαξιιν αυτών υπό του αυτοκλήτου επισκόπου.

Revista “EKKLISIASTIKI ALITHEIA” (E Vërteta Kishëtare), vol. 42, Konstandinopojë 1922 Shumë dhe shpeshherë u shkruajtën për një farë kleriku shqiptar Theofan (Fan Noli) që i thotë vetes episkop, por  që në përgjigje të kësaj asgjë nuk kemi botuar duke mos i dhënë rëndësi dhe duke mos e konsideruar këtë pretendim të denjë të vëmendjes. Por duke marrë shkas prej njëfarë lëvizjeje që nis prej këtij, në Shqipëri, për krijimin e Kishës orthodhokse autoqefale, e konsideruam të dobishme të sjellim në dritë sa i përket Fan Nolit, dhe që ta njohin më mirë atë. Theofan (Fan Noli), i ndodhur më 12 Shkurt 1919 si kryesues i një delegacioni orthodhoks Shqiptar, në Amerikë,   u fut prej priftërinjve të tij në Konferencën keriko-laike Ruse që ishte mbledhur në atë kohë në Cleveland, si kandidat i denjë për gradën episkopale. Kjo konferencë në fakt e shprehu dëshirën që sipas përfaqësuesve të klerit dhe popullit të Kishës orthodhokse Shqiptare të zgjidhet episkop. Kjo konferencë u mblodh gjatë Qershorit 1919 në Boston dhe njëzëri i zgjedhur dhe në prezencë të Kryepiskopit Rus të Amerikës z. Aleksandër, i rënë në gjunjë ju paraqit atij duke kërkuar bekimet e Hirësisë së Tij, i cili edhe e ledhatoi me predispozicion. Ky fakt mjaftoi që brenda ditës të lëshohen prej shqiptarësh telegrame drejtuar Fortlumturisë së Tij Patrikut të Moskës Imzot Tihonit duke sjellë edhe firmën e Kryepiskopit Rus të Amerikës së Veriut Imzot Aleksandrit dhe duke kërkuar ata lejen  për hirotoninë në gradën e Kryepriftërisë së të zgjedhurit për episkop në mënyrën e përshkruar më sipër të Theofan (Fan Noli) që u përsëritën me telegrame të reja, kur pasi kaluan dy muaj nuk morrën përgjigje. Gjatë Tetorit 1919 kohë kur në Nju Jork ndodhej Hirësia e Tij Mitropoliti i Odesës, Imzot Platon, në prani edhe të Hirësisë së Tij Kryepiskopit Rus të Amerikës z. Aleksandër, u paraqit Epitropi në atë kohë Sinodik, Episkopi i Rodhostolit dhe aktualisht Kryepiskop i Amerikës së Veriut dhe Jugut Imzot Aleksandri, i cili edhe denoncoi klerikun në fjalë mes të tjerave dhe për propagandë atesite dhe në mënyrë të përsëritur tallje me orthodhoksinë. I thirrur për të ardhur në mënyrë urgjente në Nju Jork për të dhënë shpjegime u përgjegj me refuzim për të ardhur i poshtënënshkruari si “Episkop Theofani (Fan – Noli), ai që shpalli veten e vet episkopo në Kishën e Bostonit në mënyrën si vijon. I ndodhur në kishë mbajti fjalim përmes të cilit pyeti popullin, nëse dëshironte t’i kryesonte ata si episkop apo si prift. Popullit që u përgjιgj me brohoritje se e donte atë si episkop, ky duke u bindur, siç deklaroi, dëshirës së popullit u vesh prej dy priftërinjëve me stolinë arkieratike dhe si kryeprift kreu liturgjinë hyjnore dhe në momentin e caktuar hirotonisi dhjakon një shqiptar që më vonë e bëri prift. Që në atë kohë prej 7 priftërinjsh Shqiptarë, 3 mbetën besnikë në Kishën Ruse dhe për këtë arsye u dëbuan prej autoriteteve shqiptare, ndërsa katër të tjerët pasuan të vetëthirrurin episkop. Duke përfituar pseudoepiskopi të bekimit që ju dha në konferencën e sipërpërmendur nga ana e Hirësisë së Tij Kryepiskopit Rus të Amerikës Imzot Aleksandër, hapi fjalë se prej tij u hirotonis, pavarësisht përgënjështrimeve të përsëritura të cilat ka bërë Hirësia e Tij Kryepiskopi Rus i Amerikës, në gazeta Shqiptare dhe Angleze dhe në një letër të botuar në “Siying Church” në të cilën Hirësia e Tij sqaronte se bekimi me ledhatim ishte një pranim i thjeshtë dhe në asnjë mënyrë nuk përbën hirotoni për të cilën kërkohen dy episkopë, kryerja e Liturgjisë Hyjnore dhe për pasojë ekzistencë e një kishe të hirshme, ndërsa zgjedhja ishte bërë në orën 5 pasdite në një sallë të zakonshme, dhe ndërsa Hirësia e Tij Kryepiskopi i Amerikës kishe të veshur vetëm raso dhe epikalimaf. Se edhe ky vetë edhe grigja e tij e kanë kuptuar se vendosja e dorës mbi krye nuk është hirotoni faktohet a) nga fakti se kërkoi prej Hirësisë së Tij Kryepiskopit që të kërkojë me telegram lejen për hirotoni prej Fortlumturisë së Tij Patrikut Tihon, b) duke e përkthyer në shqip tipikonë (rendin) e hirotonisë në kryeprift duke e dërguar atë të shtypur tek Shqiptarët më në zë dhe episkopianët të cilët edhe i ftoi në hirotoni, c) ju lut vetë ai Hirësisë së Tij Mitropolitit Platon që ta hirotonis dhe shprehu gëzimin e tij sepse do ta hirotoniste ai i cili e kishte hirotonisur atë në prift. Gjatë muajve të parë të vitit 1920 Hirësia e Tij Kryepiskopi Rus i Amerikës së Veriut, Imzot Platoni, qarkulloi qarkore për bijtë besimtarë të Kishës Orthodhokse Shqiptare që t’i ruajë ata prej episkopit të vetëthirrur (vetëshpallur)”.