Ο Άγιος Νήφων, ο Γεώργιος Καστριώτης και η πνευματική του ζωή! - Shën Nifoni, Gjergj Kastrioti dhe jeta e tij shpirtërore

Άγιος Νήφων ο Β΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (+1508) Ο κατά κόσμον Νικόλαος γεννήθηκε στην Πελοπόννησο στα μέσα του 15ου αιώνος από επιφανείς κι ευσεβείς γονείς. Τα πρώτα γράμματα τα διδάχθηκε στην πατρίδα του. Δασκάλους είχε τον Ευθύμιο και τον ιερομόναχο Ιωσήφ. Τον δεύτερο ακολούθησε στην περιοδεία του. Στην Επίδαυρο συνάντησαν τον ενάρετο ασκητή Αντώνιο. Ο Νικόλαος υποτάχθηκε σε αυτόν και μετά από καιρό εκάρη μοναχός κι ονομάσθηκε Νήφων. Είχε ως εργόχειρο την καλλιγραφία. Μετά την κοίμηση και τον ενταφιασμό του Γέροντός του Αντωνίου θέλησε να υποταχθεί σε άλλο Γέροντα. Πληροφορήθηκε για τον ενάρετο και σοφό Αγιορείτη ιεραπόστολο Ζαχαρία και πήγε να τον συναντήσει στην Ήπειρο. Ο ιερομόναχος Ζαχαρίας τον πήρε στη συνοδεία του. Ο Νήφων τον ακολούθησε πιστά στις ιεραποδημίες του στην Ηπειρο, Βόρεια Ηπειρο, Μακεδονία κι Αχρίδα, όπου κήρυττε μαζί του. Στην Αχρίδα κλήρος και λαός ζήτησαν να γίνει ο σεβαστός κι αγαπητός Ζαχαρίας επίσκοπός τους. Εκείνος παρά τις αντιρρήσεις του τελικά δέχθηκε. Τότε ο Νήφων ζήτησε να αναχωρήσει σε ήσυχο μέρος. Ο Γέροντάς του δεν ήθελε να τον αποχωρισθεί, γιατί τον ήθελε συμπαραστάτη και συνεχιστή του έργου του. Μόνο κατόπιν θείου οράματος ο Ζαχαρίας του επέτρεψε να φύγει λέγοντας: «Ύπαγε, ω τέκνον, όπου σε οδηγήση ο Κύριος, τον όποιον παρακαλώ ο ανάξιος να με αξιώση να σε δω πάλιν εις την παρούσαν ζωήν, όταν θέλη ή θεία πρόνοια». Ο Κύριος τον οδήγησε στό Άγιον Όρος. Κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη: «Ο Μακάριος Νήφων λαβών συνοδοιπόρον την ευχήν του Αρχιερέως έτρεχεν εις το Άγιον Όρος, ως αετός υπόπτερος, και πηγαίνωντας εις την σεβασμίαν μονήν τού Βατοπαιδίου, και προσκυνώντας τα ιερά θαυμάσια της Υπεραγίας Θεοτόκου, εζήτησε και ήβρεν εκεί πολλούς εναρέτους άνδρας, των οποίων έγινε πρόθυμος ζηλωτής». Πόσο διάστημα έμεινε στη μονή Βατοπαιδίου δεν γνωρίζουμε. Κατόπιν επισκέφθηκε τις μονές Παντοκράτορος, Μεγίστης Λαύρας και τις Καρυές, όπου βρήκε πολλούς ενάρετους άνδρες και τον Πρώτο Γαβριήλ. Στη μονή Διονυσίου, χειροτονήθηκε διάκονος και ιερεύς. Ήταν πολύ αγαπητός από όλους τους Αγιορείτες για τη σπάνια σοφία του και ταπείνωση. «Όλοι εθαύμαζαν την σύνεσιν των λόγων του· ότι τόσον γλυκύς ήτον εις το λέγειν, όπου δεν εδύνατο τινάς να τον χωρισθή αλλά από την γλυκύτητα των λόγων του αλησμονούσε και την σωματικήν τροφήν». Η φήμη του ως ενάρετου και σοφου ανδρός έφθασε και στη Θεσσαλονίκη. Μετά τον θάνατο του εκεί μητροπολίτου Παρθενίου κλήρος και λαός ζήτησε ποιμένα του τον Νήφωνα. Εξελέγη μητροπολίτης Θεσσαλονίκης παρά τη θέλησή του το 1482. Κήρυττε καθημερινά, αποκρούοντας τα δόγματα των λατινοφρόνων, παρηγορούσε τους καταδυναστευμένους από τους κατακτητές, παρακινούσε τους πλούσιους να βοηθούν τους φτωχούς και ο ίδιος επισκεπτόταν τους ασθενείς και ανήμπορους. Η ιλαρά διδασκαλία του συχνά μετέβαλλε και τους απίστους. Ως μέλος της πατριαρχικής συνόδου ο Νήφων συνάντησε στην Κωνσταντινούπολη τον Γέροντά του αρχιεπίσκοπο Αχριδών Ζαχαρία, ο οποίος απεβίωσε εκεί κι εκηδεύθη από τον αφοσιωμένο του μαθητή. Μετά τον θάνατο του πατριάρχη Συμεών προβιβάσθηκε ο Νήφων στον πατριαρχικό θρόνο το 1486. Παρέμεινε σε αυτόν επί διετία συνεχίζοντας το πλούσιο κηρυκτικό και αγαθοεργό του έργο. Μετά παραίτησή του κατέληξε στη μονή του Τιμίου Προδρόμου Σωζοπόλεως. Το 1497 εκλήθη πάλι στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως. Το επόμενο έτος εξορίσθηκε λόγω ταραχών και μέσω Αδριανουπόλεως έφθασε στη Βλαχία. Του ζητήθηκε να επανέλθει για τρίτη φορά στον πατριαρχικό θρόνο το 1502 αλλά δεν δέχθηκε. Στη Βλαχία μετέβη κατόπιν επίμονης προσκλήσεως του ηγεμόνος Ράδουλου του Μεγάλου (1496-1508), για να διορθώσει τα εκκλησιαστικά πράγματα και να διορθώσει τα ήθη του λαού. Όλοι τον δέχθηκαν «ως από Θεού πεμπόμενον». Τον συνόδευαν οι όσιοι μαθητές του Μακάριος και Ιωάσαφ. Συγκάλεσε τοπική σύνοδο και έλαβε σημαντικές αποφάσεις για την καλύτερη διοργάνωση της Εκκλησίας. Για το μελίρρυτο κήρυγμά του, τον ονόμασαν νέο Χρυσόστομο. Έσωσε τη Ρουμανική Εκκλησία από την παπική προπαγάνδα, την ηθοφθορία κι αμέλεια του κλήρου και του λαού. Όλοι δόξαζαν τον Θεό για την ευεργετική παρουσία και το σωστικό έργο του. Επειδή όμως ο ηγεμόνας στράφηκε σε παράνομες πράξεις και ο άγιος δεν τις ανεχόταν, αλλά σθεναρά τις ήλεγξε, στράφηκε εναντίον του με σφοδρότητα. Έτσι ο δίκαιος και ομολογητής άγιος αναγκάσθηκε να αναχωρήσει και να επιστρέψει με τους δύο μαθητές του στό Άγιον Όρος. Άπό όπου περνούσε κήρυττε τον λόγο του Θεού στους χριστιανούς. Στό Άγιον Όρος πήγε πρώτα στη μονή Βατοπαιδίου, όπου «τον εδέχθησαν μετά πάσης ευλαβείας και χαράς οι εκείσε πατέρες, δοξάζοντας τον Θεόν όστις τους ηξίωσε να απολαύσουν τοιούτον φωστήρα και διδάσκαλον. Ακούοντες δεν τον ερχομόν του οι ασκηταί τού Όρους έτρεχον καθ΄εκάστην πρός αυτόν διά να λαμβάνουν την ευλογίαν του, και να ακούουν τας ψυχωφελείς διδασκαλίας του. Εν όσω δε ήτο εν τή Μονή τού Βατοπαιδίου, εκοιμήθησαν εκείνοι οι δύο μαθηταί, τους οποίους είχεν αφήσει εκεί το πρότερον, και ενεταφίασεν αυτούς, μόνος του». Κατά τη δεύτερη αύτη παραμονή του στη μονή Βατοπαιδίου ο άγιος Νήφων με τους αγίους μαθητές του Μακάριο και Ιωάσαφ πρέπει να έμειναν αρκετό διάστημα, αφού στό Άγιον Όρος ήλθε το 1505 και ο Μακάριος μαρτύρησε το 1507. Το μαρτύριό του ανακοίνωσε ο άγιος Νήφων στον Ιωάσαφ, καθώς βρισκόταν στό Βατοπαίδι και πολλοί τον τιμούσαν. Γι΄ αυτό «παραλαβών τον Ιωάσαφ ανεχώρησεν από την ιεράν Μονήν τού Βατοπεδίου κρυφίως, χωρίς να τον ηξεύρη τις». Μετέβη στη μονή Διονυσίου ως άγνωστος και του ανατέθηκε το διακόνημα του βουρδουνάρη. Σύντομα όμως απεκαλύφθη ότι ήταν ο πρώην πατριάρχης. Με θαυμασμό, συγκίνηση και κατάνυξη προσέτρεχαν όλοι οι μοναχοί κοντά του, για να ακούνε την ψυχωφελή διδασκαλία του. Ζώντας ως απλός μοναχός δίδασκε με το παράδειγμα της ταπεινώσεώς του. Η προσευχή του θαυματουργούσε. Με τον θεάρεστο αυτόν βίο και τις θεόπνευστες διδαχές του τελείωσε οσιακά τη ζωή του στη μονή Διονυσίου. Μετά την κοίμηση του αγίου ο κατά πνεύμα υιός του ηγεμόνας Νεάγκος Βασσαράβας (1512-1521) ζήτησε να μεταφερθούν τα τίμια λείψανα του αγίου στη Βλαχία πρός ευλογία του λαού και ειρήνευση της ταραγμένης χώρας. Κατά την ανακομιδή πλημμύρισε τη μονή ευωδία και πολλά θαύματα τελέσθηκαν. Το ίδιο συνέβη και κατά την προσκύνησή τους στη Βλαχία. Σήμερα στη Ρουμανία φυλάγεται ευλαβικά ή κάρα και το χέρι του αγίου. Στη μονή Διονυσίου βρίσκονται ο σάκκος, ή ράβδος, το κελλί και το ασκητήριό του. Τα υπόλοιπα τίμια λείψανά του φυλάσσονται σε θαυμάσια λειψανοθήκη, πού δώρησε ο ηγεμόνας Νεάγκος. Ο τάφος του αγίου βρίσκεται πλάϊ στον κοιμητηριακό ναό της μονής Διονυσίου. Υπάρχει επίσης παρεκκλήσι πρός τιμή του αγίου, κτίσμα του 1782, ενώ έξω από τη μονή κάθισμα του αγίου Νήφωνος και το ιστορικό προσκυνητάρι, όπου του έγινε ή υποδοχή ως πατριάρχη, ιδιότητα πού αποκαλύφθηκε στον ηγούμενο με όραμα, γιατί την είχε αποκρύψει. Πρώτος βιογράφος του αγίου είναι ο μαθητής του και Πρώτος του Αγίου Όρους ιερομόναχος Γαβριήλ, του οποίου ο βίος σύντομα μεταφράσθηκε στα ρουμανικά και γνώρισε πολλές εκδόσεις. Στην ιερά μονή Διονυσίου υπάρχουν αρκετοί κώδικες, πού αναφέρονται στον βίο του θαυματουργού αγίου. Ωραία βιογραφία συνέγραψε και ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στό Νέο Εκλόγιο, στην οποία βασίζονται όλοι οι νεώτεροι συναξαριστές. Την ακολουθία του έγραψε ο γνωστός ιατρός Ιωάννης Κομνηνός, ο μετέπειτα μητροπολίτης Δρύστρας Ιερόθεος. Η μνήμη του τιμάται στις 11 Αύγουστου.  Άγιος Νήφων και Γεώργιος Καστριώτης  Μεταξύ άλλων στο βίο του Αγίου Νήφων βρίσκουμε και αρκετές ιστορικές πληροφορίες. Έτσι στο Μεγάλο Συναξάρι της Εκκλησίας μας διαβάζουμε στην σελίδα  185: «Δεν προήλθε πολύς καιρός και  ο αοίδιμος Αντώνιος εκοιμήθη εν Κυρίω, ο δε Νύφων έκλαιεν απαρηγόρητα την στέρησιν του πνευματικού του πατρός. Ενταφιάσας δε αυτόν και κάμνων ικανόν καιρόν εις την ησυχίαν, ήκουσεν ότι εις την πόλιν της Νάρδας υπήρχεν είς σοφώτατος διδάσκαλος, κατά πολλά ενάρετος, Ζαχαρίας, ονόματι, όστις πρό ολίγων ημερών είχεν έλεθει από το Άγιον Όρος, ποθών δε να απολαύση από αυτόν καρπούς σοφίας και να μάθη και του Όρους τας τάξεις, επήγεν εις αυτόν και εξομολογηθείς παρακάλει αυτόν να μείνη εις την συνοδείαν του, ο δε Ζαχαρίας, αποδεξάμενος αυτόν, εδίδασκε την ποθούμενην σπουδήν. Αλλά επειδή  τον καιρόν εκείνων ήτο μεγάλη σύσγχυσις και ταραχή εις τας Εκκλησίας, δια την ψευδοσύνοδον που έγινε τότε εις Φλωρεντίαν υπό Ιωάννου του Παλαιολόγου, και οι Ανατολικοί δεν ήθελαν να την δεχθούν παντελώς, δια τούτο ο σοφός Ζαχαρίας ομού με τον ιερόν Νήφωνα μετέβησαν εις την Ασκαλώνα, διδάσκοντες επ’ Εκκλησίας τους Χριστιανούς να ιστανται στερεοί εις την Ορθοδοξίας και εις τους όρους των Αγίων Αποστόλων και των οικουμενικών Συνόδων. Εκείθεν αναχωρήσαντες επήγαν εις την πόλιν Κρόγιας, ο δε αυθέντης του τόπου Γεώργιος ο Σκενδέρμπεης εδέχθη αυτούς μετά πάσης τιμής και ευλαβείας, ότι και πρότερον είχεν ακούσει την φήμην των και με μεγάλην του χαράν περιποιηθείς αυτούς εκράτησε μαζί του εις το παλάτιον του, κάμνων και πνευματικόν του πατέρα και σοφώτατον Ζαχαρίαν» Η τελευταία πρόταση που διαβάσαμε περιέχει συνοπτικά όλη την ιστορία της Ηπείρου αλλά και της ορθοδοξίας. Όπως διαπιστώνουμε μας δίνει δύο σημαντικές πληροφορίες με πολλαπλά νοήματα. Πρώτον ότι ο Άγιος Νήφων και ο Αγιορείτης  Ζαχαρίας (ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αχρίδως) επισκέφτηκαν τον Σκενδερμπέη. Γεννάται εύλογο το ερώτημα για την γλώσσα με την οποία επικοινωνούσαν αυτοί. Από τι φαίνεται και οι δύο, ο Άγιος Νήφων και ο Αγιορείτης Ζαχαρίας κατάγονταν από ελληνικές περιοχές ήταν έλληνες στην καταγωγή, άρα μιλούσαν Ελληνικά . Αν και από αλβανούς μελετητές ο Άγιος Νήφων θεωρείται αλβανικής καταγωγής δεν υπάρχει κάποια πραγματική επιστημονική απόδειξη περί αυτού, ούτε έγραψε τίποτα στα αλβανικά ούτε είπε ο ίδιος πως είναι αλβανός, ούτε τον άκουσε κανείς να μιλάει αλβανικά. Μάλλον συμβαίνει το αντίθετο . Η επαφή του με το Γεώργιο Καστριώτη με τον οποίο το συνέδεε δυνατή φιλία προέρχεται όσο από τις πνευματική ορθόδοξη ζωή του Γ Καστριώτη, τόσο και από την καταγωγή του τελευταίου, ο οποίος δήλωνε παντού πως ήταν Ηπειρώτης, δηλαδή έλληνας ορθόδοξος. Αυτό ενισχύεται και από το γεγονός πως ο Άγιος Νήφωνας επισκέφτηκε με τον Αγιορείτη Ζαχαρία τον ίδιο τον Σκενδερμπέη. Οι Αλβανοί ιστορικοί εδώ, εξαιτίας της παντελής έλλειψης θρησκευτικής, ορθόδοξης παιδείας  αδυνατούν να κατανοήσουν τις διαστάσεις της πνευματικής  αυτής , επαφής. Αδυνατούν να κατανοήσουν ή καλύτερα δεν τους συμφέρει να ομολογήσουν πως από την στιγμή που οι δύο αυτοί φιλοξενούμενοι  τον επισκέπτονται η μόνη γλώσσα με την οποία συνεννοούνται ήταν η Ελληνική, πως τους συνέδεε η ίδια καταγωγή και γλώσσα ή Ελληνική και  το τελευταίο  αποδεικνύεται και από τις πολλές επιστολές του Γεώργιου Καστριώτη  που συντάχθηκαν και υπάρχουν στα Ελληνικά. Το σημαντικότερο βέβαια είναι η κοινή τους πίστη που για τους ίδιους ήταν το σημαντικότερο από όλα τα άλλα, κατά την εποχή εκείνη.    Ως επακόλουθο θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα πως η κοινή τους πίστη, γλώσσα και καταγωγή τους είχε δέσει πολύ μεταξύ τους . Το δεύτερο σημαντικό ιστορικό στοιχείο είναι το γεγονός που αναφέρεται ξεκάθαρα στο βίο του Αγίου Νήφων. Ο Γεώργιος Καστριώτης είχε πνευματικό πατέρα τον Αγιορείτη Ζαχαρία. Τι όμως σημαίνει αυτό στην πραγματικότητα; Κατά την ορθόδοξη πίστη το Μυστήριο της Εξομολογήσεως είναι ένα από τα βασικότερα μυστήρια. Κάθε πιστός μέσω της εξομολόγησης καθαρίζεται από τις αμαρτίες του, πράγμα απαραίτητο για την πνευματική του προκοπή και ανάπτυξη. Η εξομολόγηση είναι γνώρισμα των πραγματικών ορθοδόξων πιστών που βιώνουν καθημερινά τι σημαίνει ορθόδοξη ζωή και πως αυτή σώζει, πως αυτή μεταμορφώνει και αλλάζει όχι μόνο τον πιστό αλλά και τους γύρω του και όλη την κοινωνία. Άρα ο Γεώργιος Καστριώτης δεν ήταν ένας απλός πιστός, ήταν ένας πραγματικά ορθόδοξος πιστός,, σε καμία περίπτωση καθολικώς (ο πνευματικός του πολεμούσε το παπισμό),  που γνώριζε πολύ καλά το τι έπρεπε να κάνει για την πνευματική του σωτηρία, γνώριζε τις αμαρτίες του και τον εαυτό του, γνώριζε την ματαιότητα αυτού του κόσμου, πράγμα που μας βεβαιώνει πως ο αγώνας του δεν ήταν για τον κόσμο τούτο, αλλά πολύ ανώτερος. Επομένως ακόμα και ο αγώνας εναντίων των Οθωμανών κατακτητών έχει άλλες βάσεις πολύ πιο βαθιές. Βασίζεται σε αρχές και ιδανικά που μόνο με τον όρο «ρωμιοσύνη» θα μπορούσαν να εκφραστούν. Η ορθοδοξία και ο ελληνισμός όπως αυτά ενσαρκώθηκαν στα πλαίσια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήταν βαθιά ριζωμένες στην ψυχή του, στην καταγωγή του,  και από τι φαίνεται ο Γεώργιος Καστριώτης δεν είδε ποτέ τον εαυτό του έξω από αυτά τα δύο, μάλλον το αντίθετο. Ο ίδιος στα πλαίσια του πνευματικού του αγώνα, μέσα στα κοινωνικό-πολιτιστικά πλαίσια της εποχής είχε αναλάβει τον αγώνα της προάσπισης της ορθοδοξίας και του ελληνισμού της περιοχής. Όποιος λέει το αντίθετο μάλλον εξυπηρετεί άλλους σκοπούς γιατί το διαψεύδουν τα παραπάνω γεγονότα και  φυσικά δεν μπορεί να κατανοήσει σε καμία περίπτωση αυτή την νοοτροπία που το έχουν βαθιά μέσα τους μόνο οι πραγματική Ηπειρώτες, όπως ο Γεώργιος Καστριώτης. Πολλοί πολεμούν αυτή την αλήθεια προβάλλοντας διάφορες θεωρίες φαντασίας, εθελοτυφλώντας σκόπιμα γιατί το παραπάνω γεγονός θα κατέστρεφε όλο αυτή την ψεύτικη ιστορία, με σαθρά θεμέλια,  που τόσα χρόνια έχει δημιουργηθεί για να δικαιολογήσει την ύπαρξη μιας χώρας που έφτιαξαν οι μεγάλες δυνάμεις από το πουθενά.  Μόνο η πρόταση αυτή από το βίο του Αγίου Νύφων είναι αρκετή για να μας αποδείξει πως ο Γεώργιος Καστριώτης ήταν ένας πραγματικά ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ πιστός, είχε βυζαντινή, ελληνορθόδοξη συνείδηση  και φυσικά τα ιδανικά και οι αρχές του εμπνέονταν από τα παραπάνω. Όλοι μας μπορούμε να διαπιστώσουμε τα παραπάνω αν σκεφτούμε και την σημαία που χρησιμοποιούσε και που σήμερα έχει το Αλβανικό κράτος, ήταν  η σημαία του Βυζαντίου, αυτή που η ένδοξη Αυτοκρατορία κρατούσε εν καιρώ πολέμου. Μπ.Μ.Θ Θεολόγος. Για το Πελασγός Κορυτσάς.    Βιβλιογραφία: Φωτογραφίες κάτω

Shën Nifoni i II-të, Patriku i Konstandinupojës (+1508). I njohur për botën me emrin Nikolla u lind në Peloponez në mes të shekullit të 15-të nga prindër besimtarë dhe njohur për kohën. Njohuritë e tij të para i mori në atdheun e tij. Mësues kishte Efthimin dhe Jeromonakun Josif. Të dytin e ndoqi gjatë udhëtimit të tij. Në Epidhavro takuan  asketin e virtytshëm Andon. Nikolla u “nënshtrua”  tek ai dhe pas pak kohësh u qeth murg dhe u quajt Nifon. Kishte si punëdore, kaligrafinë. Pas fjetjes dhe varrimit të Jerondit të tij Andon, donte që të nënshtrohej tek një Jerond tjetër. U informua për misionarin e virtytshëm dhe të mençur Zaharia dhe shkoi  që ta takonte në Epir. Jeromonaku Zaharia e mori me vete si një prej shoqëruesve të tij. Nifoni e ndoqi në të gjitha rrugëtimet misionare të tij në Epir, Vorio Epir, Maqedoni dhe Ahridha (Ohër), ku dhe predikoi me të. Në Ohër populli dhe kleri kërkuan që të bëhej Episkop i tyre Zaharia i dashur dhe i virtytshëm . Ai pranoi me vështirësi. Atëhere Nifoni kërkoi që të largohej në një vend të qetë. Jerondi i tij nuk donte që ta linte, sepse e donte mbështetës dhe vazhdues të veprës së tij. Vetëm pas një vegimi hyjnor Zaharia e lejoi që të largohej duke i thënë: “Shko, o bir, atje ku do të çojë Zoti, të cilit i lutem unë i padenji që të të bëjë të denjë të të shoh sërish në këtë jetë, kur të dojë vullneti hyjnor”. Zoti e çoi në Malin e Shenjtë. Sipas shën Nikodhimit Agjioritit: “Nifoni i Bekuar duke marrë si bashkëudhëtar bekimin e Kryepriftit, vrapoi në Malin e Shenjtë (Athos), si një shqiponjë njëkrahëshe, duke shkuar në manastirin e shenjtë të Vatopedhit dhe duke u falur tek të shenjtat e së Tërëshenjtës Hyjlindëse, kërkoi dhe gjeti atje shumë burra të virtytshëm, i të cilëve u bë një zelltar gjithmonë i gatshëm”. Për sa kohë qëndroi në manastirin e Vatopedhit nuk e dimë. Më pas vizitoi manastirin e Pantokratorit, të Lavrës së Madhe dhe Karies, ku dhe u takua me shumë burra të virtytshëm me të parin Gabrielin. Në Manastirin e Dhionisiut, u dorëzua dhiakon dhe klerik. Ishte shumë i dashur ndër të gjithë Agjioritët për shkak të mençurisë së tij të madhe por dhe përulësisë . “Të gjithë u admironin maturinë e fjalëve të tij, ishte kaq i ëmbël në të folur sa ishte e pamundur për dikë që të ndahej prej tij dhe për shkak të fjalëve të tij të ëmbla harronte dhe ushqimin trupor”. Fama e këtij burri të virtytshëm dhe të mençur arriti në Thessaloniki. Pas vdekjes së Mitropolitit të atjeshëm Partheniu, kleri dhe populli kërkoi si bari të tij, Nifonin. U zgjodh Mitropolit i Thessalonikit pa u marrë parasysh dëshira e tij, në vitin 1482. Predikonte çdo ditë, duke u përgjigjur dhe dogmave të atyre që mendonin si latinët, ngushëllonte të dërmuarit nga pushtuesit dhe shtynte të pasurit që të ndihmonin të varfërit dhe ai vetë vizitonte të sëmurët dhe të pamundurit.  Doktrina e tij e qetë shpesh ndryshonte dhe vetë jo-besimtarët. Si anëtar i Sinodhit Patriarkal takoi në Kontandinupojë Jerondin e tij Kryepiskopin e Ahridhës Zaharia, i cili ndëroi jetë atje dhe u varros nga nxënësi i tij i përkushtuar. Pas vdekjes së Patrikut Simeon, Nifoni u ngjit në fronin patriarkal më 1486-ën. Qëndroi atje për dy vjet duke vazhduar veprën e tij të madhe predikuese dhe bamirëse. Pas dorëheqjes së tij përfundoi në manastirin e Prodhromit të Nderuar në Sozopoli. Më 1497 u thirr sërish në fronin patriarkal të Konstandinupojës. Vitin që pasoi u internua për shkak të  rrëmujrave dhe nëpërmjet Andrianupojës arriti në Vllahi. Ju kërkua që të ngjitej për herë të tretë në fronin Patriarkal më 1502 por nuk pranoi. Në Vllahi shkoi pas këmbënguljes dhe ftesës së udhëheqësit Radhulu të Madhit (196-1508), që të korrigjojë çështjet kishtare, moralin dhe zakonet e popullit. Të gjithë e pranuan “si të dërguar të Zotit”. E shoqëruan nxënësit oshënar Makarios dhe Joasaf. Mblodhi një sinodh lokal dhe mori vendime të rëndësishme për një organizim më të mirë të Kishës. Për predikimin e tij të ëmbël si majltë e quajtën Krisostom i ri. Shpëtoi Kishën Rumune nga propaganda papike/katolike, nga degjenerimi moral dhe indiferenca e klerit dhe e popullit. Të gjthë lavdëruan Zotin për prezencën e tij të dobishme dhe veprën e tij shpëtuese. Por meqënëse udhëheqësi filloi të kryente veprime të pahijëshme që shenjtu nuk i toleronte, por me forcë i kontrrollonte, u kthye kundër tij me egërsi. Kështu i pohuesi i drejtë dhe shenjtor  u detyrua që të largohej dhe të kthehej me dy nxënësit e tij  në Malin e Shenjtë. Nga kudo që kalonte predikonte fjalën e Zotit tek të Krishterët. Në Malin e Shenjtë shkoi në fillim në Manastirin e Vatopedhit, ku dhe e pranuan me respekt dhe gëzim, etërit e atjeshëm duke lavdëruar Zoti që i denjësoi  shijonin një ndriçonjës dhe mësues të tij. Duke dëgjuar për ardhjen e tij asketët e Malit të Shenjtë vraponin secili drej tij që të merrnin bekimin dhe të dëgjonin mësimet e tij të dobishme shpirtërore. Për sa kohë ishte në Manastirin e Vatopedhit, ndërruan jetë dy nxënësit, të cilët i kishte lënë atje më parë dhe i varrosi vetë. Gjatë këtij qëndrimi të tij të dytë në Vatopedhi, shën Nifoni me nxënësit e tij të shenjtë Makarion dhe Joasafin duhet të kenë qënë atje për mjaft kohë, pasi në Malin e Shenjtë më 1505 erdhi dhe Makario u martirizua më 1507. Martirizimin e tij e shpalli shën Nifoni tek Joasafi, pasi gjendej në Vatopedhi  dhe shumë e nderonin. Për këtë “ mori Joasafin dhe u largua nga Manastiri i shenjtë i Vatopedhit, fshehur, pa e ditur dikush” Shkoi në manastirin e Dhionisiut si një i panjohur dhe ju ngarkua dhiakonia e shoqëruesit të kafshëve të ngarkuara. Shpjet  u zbulua që ishte ish Patriku. Me admirim, mallëngjim dhe përulje shkonin të gjithë murgjit pranë tij, për të dëgjuar mësimet e tij të dobishme. Duke jetuar si murg i thjeshtë predikonte me shembullin e përulësisë së tij. Me jetën e tij të pëlqyeshme nga zoti dhe mësimet e tij të frymëzuara hyjnore të tij përfundoi në mënyrë oshënare jetën e tij në manastirin e Dhionisiut. Pas fjetjes së shenjtorit biri i tij shpirtëror, udhëheqësi Neango Vassarava (1512-1521) kërkoi që të transferoheshin lipsanët e tij të shenjtë në Vllahi për bekim të popullit dhe qetësimin e vendit me probleme të shumta. Gjatë mbledhjes së lipsanëve u mbush me aromë të këndëshme ambjenti dhe shumë mrekulli ndodhën. E njejta gjë ndodhi dhe në Vllahi. Sot në Rumani ruhet me respekt kafka dhe dora e shenjtorit. Në manastirin e Dhionisiut gjenden, sakoja (veshje priftërore), shufra (bastuni baritor) , dhoma dhe vendi ku asketonte. Pjesa tjetër e lipsanëve ruhen në një arkë të mrekullueshme që dhuroi udhëheqësi Neago. Varri i shenjtit gjendet në anë të Kishës së varrezave në manastirin e Dhionisiut. Ekziston gjithashtu dhe pareklis për nder të shenjtorit, ndërtim i vitit 1782, ndërsa jashtë manastirit një ndënjëse e shën Nifonit dhe proskinitar, falëtore e shenjtë, ku dhe ju bë dhe pritja si patrik, një cilësi që u zbulua nga igumeni me vegim, sepse ai nuk e kishte  treguar. Biografi i parë i shenjtit ishte nxënësi dhe i Pari i Malit të Shenjtë hieromonaku Gabriel,  jeta e të cilit shpjet u përkthye në rumanisht dhe njohu mjaft botime. Në manastirin e shenjtë të Dhionisiut ekzistojnë mjaft kodikë, të cilat përmendin jetën e shenjtit mrekullibërës. Një biografi të bukur shkroi dhe shën Nikodhim Agjiorit në Neo Eklogjio ku dhe bazohen të gjithë shkruesit e rinj biografë, sinaksarë. Shërbesën e tij e shkroi mjeku i njohur Joan Komninos, Mitropoliti i mëvonshëm i Dhristras. Ne e kujtojmë atë në datën 11 Gusht. Shën Nifoni dhe Gjergj Kastrioti Ajo që është interesante dhe jo pa arsye u zgjatëm kaq gjatë, është se ndër të tjera në jetën e Shën Nifonit gjejmë dhe mjaft të dhëna të rëndësishme historike. Kështu në Sinaksarin e madh të Kishës lexojmë në faqen 185: “Nuk kaloi dhe shumë kohë kur i ndjeri Andon fjeti më Zotin, ndërsa Nifoni qante i pangushëlluar për mungesën e atit të tij shpirtëror.  Pasi e varrosi atë dhe pas një kohe të mjaftueshme qetësia, dëgjoi se në qytetin e Nardhës ekzistonte një mësonjës i mençur, shumë i virtytshëm, me emrin Zaharia, i cili para pak ditësh kishte erdhur nga Mali i Shenjtë (Athos), duke dashur që të provojë nga frutat e mençurisë dhe të mësojë rendin në Malin e Shenjtë, shkoi tek ai dhe duke u rrëfyer iu lut atij që të qëndrojë pranë tij si shoqërues, Zaharia pasi e pranoi atë, e mësonte me njohuritë e shumë dëshiruara. Por meqënëse në atë kohë mbizotëronte një zymtësirë dhe rrëmujë e madhe në Kishë, për pseudosinodhin që u bë në Firenze nën Joan Paleologun, dhe Lindorët nuk donin që ta pranonin në asnjë mënyrë dhe aspak, për këtë dhe Zaharia i meçur së bashku me Nifonin e shenjtë shkuan në Askalona, duke mësuar në Kisha të Krishterët që të qëndrojnë fort në Orthodhoksi , në mësimet e Apostujve të Shenjtë dhe të Sinodheve Ekumenike. Pasi u larguan prej atje, shkuan në qytetin e Krojës (Krujës), dhe zoti i vendit Gjeorgjio Skëndërbeu i pranoi ata me çdo nderim dhe respekt, se dhe më parë kishte dëgjuar për famën e tyre, me gëzim të madh u kujdes për ta dhe i mbajti ata në pallatin e tij, duke bërë dhe ‘Atë shpirtëror Zaharian e mençur”. Fjalia e fundit të cilën sapo lexuam përmbledh me pak fjalë të gjithë historinë e Epirit dhe orthodhoksisë. Ashtu siç konstatuam së bashku na jep dy informacione me shumë kuptime. E para: Shën Nifoni dhe Agjioriti Zaharia (Kryepiskopi i mëvonshëm i Ahridhës) vizituan Skëndërbeun, Gjergjin. Lindet natyrshëm pyetja, për gjuhë me të cilën ata komunikonin. Me sa duket, qartë, që të dy, si Shën Nifoni dhe Agjioriti Zaharia kishin prejardhje nga zonat helene dhe ishin grekë në prejardhje dhe si rrjedhim flisnin GREQISHT. Me gjithë se është aluduar mbi prejadhjen e shën Nifonit si shqiptar nuk ekziston asnjë vërtetim real historik që të vërtetojë këtë fakt, as ai nuk shkroi ndonjë gjë në shqip as e dëgjoi dikush që të fliste shqip. Me sa duket ndodh e kundërta. Kontakti i tij me Gjergj Kastriotin, me të cilin i lidhte një miqësi e fortë, vjen sa nga jeta shpirtërore orthodhokse e Gjergj Kastriotit, sa dhe nga preardhja e tij, i cili në çdo rast deklaronte se ishte Epirot, dmth greko-orthodhoks. Kjo përforcohet dhe nga fakti se Shën Nifoni vizitoi me Agjioritin Zaharia vetë Skëndërbeun. Historianët shqiptarë këtu, për shkak të mungesës absolute të edukimit fetar orthodhos, e kanë të pamundur që të kuptojnë qoftë dhe pak, dimensionet e këtij kontakti shpirtëror. E kanë të pamundur që të kuptojnë ose më mirë nuk ju intereson që të pohojnë se nga momenti që këta dy miq e vizitojnë, e vetmja gjuhë me të cilën komunikonin ishte ajo greke dhe kjo e fundit vërtetohet dhe nga shumë dokumentat e shkruar nga Gjergj Kastrioti të cilat u shkruan dhe janë akoma në greqisht. Sigurisht që ajo e cila ishte gjëja më e rëndësishme është besimi i tyre i përbashkët i cili mbizotëron ndja gjithçkaje, sidomos gjatë asaj periudhe. Si rrjedhim do të  mund të themi me siguri se besimi i tyre i përbashkët, gjuha dhe prejardhja e tyre i kishte lidhur shumë. E Dyta: Po ashtu një element shumë i rëndësishëm historik përbëjnë ato sa përmenden në jetën e Shën Nifonit. Gjergj Kastrioti kishte si ‘Atë shpirtëror, agjioritin Zaharia. Por çfarë do të thotë kjo realisht? Sipas Besimit Orthodhoks Misteri i Rrëfimit, Pendimit është një prej mistereve më të rëndësishme. Çdo besimtar nëpërmjet rrëfimit pastrohet nga mëkatet e tij, gjë e cilë është e domosdoshme për zhvillimin dhe prokopinë e tij shpirtërore. Rrëfimi është një prej karakteristikave të kryesore të orthodhoksëve të vërtetë të cilët përjetojnë çdo ditë frutat e jetës orthodhokse dhe se si ajo shpëton, si ajo shndërron dhe ndryshon jo vetëm besimtarin por dhe ata sa janë rreth tyre dhe të gjithë shoqërinë. Pra Gjerorgjio Kastrioti nuk ishte një besimtar i thjeshtë, i përciptë orthodhoks. Ai ishte një besimtar i vërtetë orthodhoks , në asnjë rast katolik (ati i tij shpirtëror luftonte katoloiçizmin) që e dinte shumë mirë se çfarë duhet që të bënte për shpëtimin shpirtëror, njihte mëkatet e tij dhe veten e tij, njihte kotësinë e kësaj bote, gjë të cilën na e vërteton se beteja e tij nuk ishte për këtë botë, por shumë më e lartë. Si rrjedhim akoma dhe beteja ndaj pushtuesve Osman ka rrënjë shumë më të thella. Bazohet në principe dhe ideale që vetëm me përkufizimin “romiosini” do të mund të shpreheshin. Orthodhoksia dhe helenizmi ashtu siç u mishëruan në kontekstin e Perandorisë Bizantine ishin thellësisht të rrënjosura në shpirtin e tij, në prejardhjen e tij,dhe me sa duket Gjergj Kastrioti nuk   e pa kurrë veten e tij jashtë këtyre të dyjave, me sa duket e kundërta. Ai vetë në kontekstin e betejës së tij shpirtërore, brenda kontekstit shoqëror-kulturor të kohës, kishte marrë përsipër si detyrë mbrojtjen e orthodhoksisë të romiosinit të zonës. Ai i cili pretendon të kundërtën apo diçka tjetër, nacionaliste, iu shërben qëllimeve të tjera, sepse qartazi e përgënjeshtrojnë faktet e mësipërme dhe natyrisht nuk mundet që të kuptojë në asnjë rast këtë lloj mentaliteti i cili ekziston, thellë, brenda, vetëm tek Epirotët e vërtetë si Gjergj Kastrioti. Shumë e luftojnë këtë të vërtetë, duke bërë qëllimisht të verbërin, sepse fakti i mësipërm do të shkatërronte të gjithë atë histori të gënjeshtër, me themele inekzistuese, që kaq vjet është krijuar për të justifikuar të pajustifikueshmet ( ekzistencën e një vendi që u krijua nga fuqitë e mëdha nga asgjëkundi.) Vetëm kjo fjali nga jeta e Shën Nifonit është e mjaftueshme që të na vërtetojë se Gjergj Kastrioti ishte një besimtar ORTHODHOKS, kishte ndërgjegjie, bizantine,  greko-orthodhokse dhe natyrisht idealet dhe principet e tij frymëzoheshin nga këto dy aspekte. Të gjithë mundemi të konstatojmë ato sa u përmendëm nëse mendojmë dhe flamurin që ai përdori dhe që sot mban dhe shteti shqiptar, që ishte flamuri i Bizantit, ai flamur që Perandoria e Lavdishme  e përdorte në kohë lufte. Mp.M.T Teolog Për Pelasog Koritsas Përktheu Pelasgos Koritsas. Të gjitha të drejtat e rezervuara. Nuk lejohet publikimi nëse nuk merret leje nga faqja që e ka publikuar. Bibliografi. Fotot Poshtë Sinaksari i Madh i Kishës Orthodhokse fq 185

Η καταστροφή και η λεηλασία της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους - Shkatërrimi i Konstandinupojës nga kryqëtarët gjatë Kryqëzatës së IV!

Βασανιστήρια, βιασμοί και πόρνες που χόρευαν στην Αγία τράπεζα της Αγίας Σοφίας. ...  H Δ΄ Σταυροφορία υπήρξε ίσως το βαρύτερο πλήγμα που δέχθηκε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία στη χιλιόχρονη ιστορική της πορεία. Μια σειρά οξύτατων ανταγωνισμών της βυζαντινής αριστοκρατίας, με έπαθλο τον αυτοκρατορικό θρόνο, επέτρεψαν σε μια ορδή θρησκόληπτων δυτικών να επιτεθεί εναντίον της Κωνσταντινούπολης. Οι αρχηγοί της σταυροφορίας ήθελαν να μοιραστούν το βυζαντινό κράτος, αλλά οι άνδρες τους αδημονούσαν να λεηλατήσουν τους παραμυθένιους θησαυρούς της πλουσιότερης πόλης της ανθρωπότητας. Η σταυροφορία ξεκίνησε για τους άγιους τόπους, αλλά δεν προσπέρασε ποτέ την Πόλη. Όταν διαπίστωσαν πόσο αδύναμη είχε γίνει η άμυνα της, ο τυφλός Δόγης της Βενετίας, έπεισε τους ηγέτες της Δύσης να καταλάβουν ό,τι πολυτιμότερο υπήρχε μπροστά στα μάτια  τους. Τη Βασιλεύουσα. Στις 12 Απριλίου του 1204 οι σταυροφόροι και οι σύμμαχοι τους Βενετοί επιτέθηκαν εναντίον της Βασιλεύουσας την οποία υπεράσπιζε ο αυτοκράτορας Αλέξιος Ε΄ο Μουρτζουφλός. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, μετά από σκληρή μάχη, οι πολιορκητές πέτυχαν την κατάληψη τεσσάρων πύργων του θαλάσσιου τείχους, την παραβίαση τριών πυλών και την είσοδο ικανής δύναμης στην πόλη. Οι Βυζαντινοί περιήλθαν σε δύσκολη θέση. Ωστόσο, διέθεταν ακόμη τις δυνάμεις για αντεπίθεση. Ο Μουρτζουφλός όμως προτίμησε τη φυγή, εγκαταλείποντας την πρωτεύουσα του κράτους του στις αρπακτικές διαθέσεις των σταυροφόρων. Οι Βυζαντινοί άρχοντες εξέλεξαν νέο αυτοκράτορα τον Κωνσταντίνο Λάσκαρη. Ο τελευταίος προσπάθησε να οργανώσει την άμυνα. Ωστόσο ο λαός της πρωτεύουσας δεν έδειχνε ιδιαίτερη διάθεση αντίστασης. Παράλληλα, η αυτοκρατορική φρουρά των Βαράγγων εκμεταλλεύτηκε την περίσταση για να διεκδικήσει αύξηση των αμοιβών της. Απελπισμένος από την διάλυση των πάντων, ο Λάσκαρης επέλεξε και αυτός τη φυγή. Είχε παραμείνει στον θρόνο λίγες μόνο ώρες, διεκδικώντας τον διόλου επίζηλο τίτλο, της πιο σύντομης αυτοκρατορικής θητείας στη βυζαντινή ιστορία. Κατόπιν αυτών των εξελίξεων οι εκκλησιαστικοί άρχοντες αποφάσισαν να παραδώσουν την πόλη στους επιτιθέμενους, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν τη σφαγή του πληθυσμού και τη λεηλασία. Τα περίφημα χάλκινα άλογα που στολίζουν την είσοδο του ναού του Αγίου Μάρκου στη Βενετία αποτελούν λάφυρο της Δ” Σταυροφορίας από τη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης Αφού φόρεσαν τα λαμπρότερά τους άμφια, οι ιεράρχες κατευθύνθηκαν στο σημείο που βρίσκονταν οι εισβολείς. Οι τελευταίοι είχαν παραταχθεί για μάχη. Ξαφνικά αντίκρισαν, αντί για πάνοπλους στρατιώτες, μια ομάδα μητροπολιτών με σταυρούς και ιερές εικόνες στα χέρια. Οι Βυζαντινοί ιεράρχες απευθύνθηκαν στον ουσιαστικό ηγέτη των σταυροφόρων, τον Βονιφάτιο του Μονφερά. Αυτός δέχθηκε την παράδοση της Βασιλεύουσας, αλλά με τους υπόλοιπους ηγέτες των σταυροφόρων διέταξαν τη λεηλασία της. Έτσι ήταν τα ήθη τους και με τις λεηλασίες και τους βιασμούς ανταμείβονταν οι τυχοδιώκτες που αποτελούσαν τον στρατό τους. Πώς μπορούσαν να κάνουν κάτι διαφορετικό από το να δώσουν την εντολή για τριήμερο πλιάτσικο; Άλλωστε ήταν πρακτικά αδύνατο να τους συγκρατήσουν. Οι σταυροφόροι είχαν δει τους προηγούμενους μήνες την Κωνσταντινούπολη και είχαν μείνει άναυδοι με τον πλούτο της. Ακόμα και οι πιο υποβαθμισμένες συνοικίες της ήταν κατά πολύ ανώτερες από τους οικισμούς με καλύβες που έμεναν οι ίδιοι στη Δυτική Ευρώπη. Η εικόνα αυτή ενίσχυε τον θρύλο που υποστήριζε ότι, ακόμη και αν κανείς συγκέντρωνε όλα τα πλούτη του κόσμου, αυτά θα ήταν λιγότερα από εκείνα της Πόλης. Τώρα τα πλούτη αυτά ήταν μπροστά τους και κανένας δεν μπορούσε να τους εμποδίσει να τα αρπάξουν. Οι ηγέτες της Σταυροφορίας αρκέστηκαν στην κατάληψη των δύο αυτοκρατορικών ανακτόρων του Βουκολέοντα και των Βλαχερνών, αφήνοντας την υπόλοιπη πόλη στο έλεος των ανδρών τους. Οι σταυροφόροι όρμησαν με μανία στα σπίτια, ψάχνοντας για πολύτιμα αντικείμενα. Πολλοί Βυζαντινοί βασανίστηκαν προκειμένου να αποκαλύψουν  τις κρυψώνες των θησαυρών τους. Ανάμεσά τους και πολλοί φτωχοί καθώς οι κατακτητές πίστευαν ότι όλοι οι κάτοικοι μιας τέτοιας πόλης θα ήταν πλούσιοι. Εξίσου επίζηλο έπαθλο ήταν και οι γυναίκες. Καταγράφηκαν πάρα πολλά περιστατικά βιασμών και γυναικών μοναχών. Καθώς οι σταυροφόροι περιφέρονταν στις συνοικίες της πόλης, ανακάλυψαν πολλά κελάρια με κρασί. Η μέθη επιδείνωσε την κατάσταση. Πολλοί άτυχοι πολίτες έχασαν τη ζωή τους στα χέρια των μεθυσμένων εισβολέων. Από τη μανία τους δεν γλύτωσαν ούτε οι εκκλησίες. Μοναδικής καλλιτεχνικής αξίας τέμπλα και ιερά ευαγγέλια καταστράφηκαν προκειμένου να αποσπαστούν τα πολύτιμα υλικά από τα οποία ήταν κατασκευασμένα. Παράλληλα σπάνια αρχαία χειρόγραφα πετάχτηκαν στις φλόγες.  Η λεηλασία της Αγιάς Σοφιάς Ο ναός της Αγίας Σοφίας δεν γλύτωσε από την μανία των σταυροφόρων. Βεβηλώθηκαν επίσης οι αυτοκρατορικοί τάφοι στον ναό των Αγίων Αποστόλων. Οι χρυσές λειψανοθήκες αρπάχτηκαν και τα λείψανα των αυτοκρατόρων σκορπίστηκαν. Οι εισβολείς δεν σεβάστηκαν ούτε τον ναό της Αγίας Σοφίας. Εισήλθαν σ’ αυτόν έφιπποι, σφάζοντας όσους ικέτες είχαν αναζητήσει εκεί καταφύγιο. Στη συνέχεια κατέστρεψαν με μανία τα πάντα και τη μετέτρεψαν σε στάβλο. Κάθισαν επίσης μια γυμνή πόρνη στον πατριαρχικό θρόνο για να τραγουδήσει. Ούτε ο Τίμιος Σταυρός δεν γλύτωσε από τη σταυροφορική μανία. Το ιερό κειμήλιο τεμαχίστηκε προκειμένου να διαμοιραστεί στους αρχηγούς των εισβολέων. Τις τραγικές εκείνες ώρες της καταστροφής πολλοί καθολικοί ιερείς προσπαθούσαν να διασώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα λείψανα αγίων και ιερά κειμήλια, προκειμένου να τα μεταφέρουν στις χώρες τους. Τα επόμενα χρόνια έφθασαν σε περιοχές της Γαλλίας η κάρα του Αγίου Στεφάνου, λείψανα του Αγίου Θωμά, τμήμα του κρανίου του Αγίου Μάρκου, το ακάνθινο στεφάνι του Χριστού, η ζώνη της Παρθένου, ο βραχίονας και η κάρα του Ιωάννη του Βαπτιστή κ.α. Παράλληλα οι Βενετοί μετέφεραν πολλά καλλιτεχνήματα της Πόλης, προκειμένου να στολίσουν τη δική τους  πόλη και αρκετά την κοσμούν ακόμη και σήμερα. Το μεγαλύτερο μέρος ωστόσο είχε ήδη καταστραφεί από τους άξεστους σταυροφόρους. Πέρα από τους θρησκευτικούς θησαυρούς καταστράφηκαν και πολλά αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά αγάλματα τα οποία είχαν μεταφερθεί στη Βασιλεύουσα τα χρόνια μετά την ίδρυσή της. Η πολιτιστική καταστροφή που συντελέστηκε εκείνες τις ημέρες είναι αδύνατο να υπολογιστεί. Το σίγουρο πάντως είναι πως η «Βασιλίδα των πόλεων» δεν συνήλθε ποτέ από το πλήγμα. Δυόμισι αιώνες αργότερα οι νέοι εισβολείς, οι Τούρκοι, εισήλθαν σε μια σχεδόν έρημη πόλη, απογυμνωμένη από τους θησαυρούς που της είχαν χαρίσει τον τίτλο της λαμπρότερης πόλης του κόσμου. Νίκος Γιαννόπουλος ιστορικός...  Διαβάστε όλο το άρθρο http://www.mixanitouxronou.gr/

Tortura, përdhunime dhe prostituta kërcenin në mbi hieroren e të Shën Sofisë. Kryqëzata e katërt ishte ndoshta goditja më e madhe që mori Perandoria Bizantine në rrugëtimin e saj njëmijëvjeçar. Një seri me konkurrenca të thelluara të perandorisë bizantine me shpërblim fronin perandorak lejuan një orde me fanantikë fetarë perendimorë që të sulmonte kundër Konstandinupojës. Udhëheqësit e kryqëzatës donin që të ndanin shtetin bizantin, por burrat e tyre mezi po prisnin që të plaçkitnin thesaret prallore të qytetit më të pasur të njerëzimit. Kryqëzata filloi me vendet e shenjta, por nuk tejkaloi kurrë QYTETIN/POLIN. Kur konstatuan se sa e dobësuar ishte mbrojtja e saj Duka i verbër i Venetikut, bindi udhëheqësit e Perëndimit që të merrnin çdo gjë të çmuar që do të dilte para syve të tyre.Kryeqytetin.Më 12 Prill të 1204-ës kryqëtarët dhe aleatët e tyre Venecianët u turën kundër Kryeqytetit  të cilën e mbronte Perandori Aleksi i V-të Mourtzouflos. Mbasdite të të njejtës ditë, pas një beteje të egër, pushtuesit arritën që të merrnin katër kullat e murrit nga deti, thyhen tre dyer dhe futën një forcë të mjaftueshme në qytet. Bizantinët u ndodhën në pozitë të vështirë. Por mgjh atë dispononin akoma fuqitë për kundërsulm. Por Mourtzouflosi preferoi t’ia mbathte, duke braktisur kryeqytetin e shtetit të tij në dëshirat e egra të kryqëtarëve. Arkondët Bizantinë zgjodhën si Perandor të ri Konstandin Laskarin. Ky i fundit u përpoq që të organizonte mbrojtjen. Ndërkaq populli i kryeqytetit nuk tregonte ndonjë predispozitë të veçantë për rrezistencë. Paralelisht, rojet perandorake e Varagkon shfrytëzoi rastin që të kërkonte rritje të rrogës. I dëshpëruar nga degjenerimi i gjithçkaje, Laskari zgjodhi dhe ai ikjen. Kishte qëndruar në fron vetëm për pak orë,duke fituar titulli aspak të bukur, të qëndrimit më të shkurtër në fronin perandorak. Pas këtyre zhvillimeve udhëheqësit kishtarë vendosën që të dorëzojnë qytetin tek agresorët, në një përpjekje për të shmangur masakrimin e popullatës dhe plaçkitjen. Kuajt e famshëm prej bakri që zbukuronin hyrjen e kishës së Shën Markut në Venedik janë plaçkë lufte nga Kryqëzata e IV dhe plaçkitja e Kontandinupojës. Pasi veshën rrobat e tyre më të ndritëshme klerikale, hierarkët u drejtuan në pikën ku ndodheshin pushtuesit. Të fundit ishin përgatitur për luftë. Pa pritur panë në vend të ushtarëve, një grup me Mitropolitë me kryqe dhe ikona të shenjta në duar. Hierarkët Bizantinë u drejtuan drejt udhëheqësit të kryqëtarëve, Bonifatit Monfera. Ai pranoi dorëzimin e Vasilevusas, por së bashku me udhëheqësit e tjerë të kryqëtarëve urdhëruan plaçkitjen e saj. Kështu ishin zakonet e tyre,me plaçkitje si dhe me përdhunimet kënaqeshin aventurierët të cilët përbënin ushtrinë e tyre. Si mund të bënin diçka tjetër nga dhënia e urdhërit për një plaçkitje treditore? Sigurisht që ishte e e pamundur që t’i përmbanin. Kryqëtarët  kishin parë muajt e kaluar Konstandinupojën dhe kishin mbetur pa gojë nga pasuria e saj. Akoma dhe lagjet më të varfëra  të saj ishin shumë më lart nga komunitet me kasolle ku banonin ata vetë në Evropën Perendimore. Këtë pamje e përforconte dhe legjenda që thoshte se dhe sikur dikush të mblidhte të gjitha pasuritë e botës ato do të ishin shumë më të pakta se ato të Konstandinupojës. Tani këto pasuri ishin para tyre dhe askush nuk mund t’i ndalonte që t’i rrëmbenin. Udhëheqësit e Kryqëzatës u mjaftuan me pushtimin e dy pallateve perandorake të Vukoleonta dhe të Vlahernon, duke lënë të gjithë pjesën tjetër të qyteti në mëshirën e burrave të tyre. Shumë bizantinë u torturuan vetëm që të tregonin se ku kishin fshehur thesaret e tyre. Ndër ta dhe shumë të varfër pasi pushtuesit besonin se të gjithë banorët e një qyteti të tillë ishin të pasur. Një shpërblim ishin dhe gratë. U rregjistruan shumë raste përdhunimesh  akoma dhe të murgeshave. Pasi kryqëtarët vërtiteshin në lagjet e qytetit zbuluan shumë qilarë me verë. Dehja përkeqësoi situatën. Shumë qytetarë të pafat humbën jetën nga pushtuesit e dehur. Nga mania e tyre nuk shpëtuan as kishat. Ungjijtë e shenjtë, ikonastaset me vlera unikale artistike u shkatërruan me qëllim që të shkëputeshin materialet me vlerë  me të cilat ishin ndërtuar. Në të njejtën kohë dorëshkrime të rralla u dogjën. Plaçkitja e Shën Sofisë Kisha e Shën Sofisë nuk shpëtoi nga mania e kryqëtarëve. U përdhosën gjithashtu varrezat perandorake në Kishën e Shën Sofisë. Arkate lipsanëve/eshtrave  u rrëmbyen  dhe lipsanët e perandorëve u hodhën sa andej këndej. Pushtuesit nuk respektuan as Kishën e Shën Sofisë. Hynë tek ajo me kuaj , duke therrur të gjithë ata sa ju luteshin për mëshirë dhe që ishin strehuar atje. Ulën një prostitutë lakuriqe  në fronin patriarkal që të këndonte. As vetë Kryqi i Nderuar nuk shpëtoi nga mania e kryqëtarëve. Objekti i Shenjtë u coptua që të ndahej ndër udhëheqësit e pushtuesve. Në ato orë tragjike të shkatërrimit shumë klerikë katolikë përpiqeshin që të shpëtonin sa të ishte  mundur sa më tepër lipsanë të shenjtë dhe objekte të shenjta që ti çonin në vendet e tyre. Vitet që pasuan arritën në zonat e Francës kafka e Shën Stefanit, lipsanët e Shën Thomait, pjesë nga kafka e Shën  Markut, kurora prej gjëmbi e Krishtit, brezi i Virgjëreshës, kyçi dhe kafka e Shën Joan Prodhromit etj. Paralelishte Venedikasit trasferuan shumë vepra arti të Qytetit, që të zbukuronin qytetet e tyre objekta të cilat deri më sot zbukurojnë dhe sot ato qytete. Ndërkaq pjesa më e madhe  ishte shkatërruar nga kryqëtarët kokëtrashë. Përtej thesarëve fetarë u shkatërruan dhe shumë statuja të lashta greke dhe romake të cilat ishin sjellë në këtë qytet vitet pas themelimit të saj. Shkatërrimi  kulturor  që ndodhi gjatë atyre ditëve ishte e pamunudur që të llogaritej. Por është e sigurt që “Mbretëresha e qyteteve” nuk erdhi kurrë në vete nga kjo goditje. Dy shekuj e gjysëm më vonë pushtuesit e rinj, Turqit, hynë në një qytet pothuajse të shkrretuar, të zhveshur nga thesarët e saj që i kishin dhuruar titullin e qytetit më të ndritshëm të botës. Nikos Giannopoulos Historian.

NE JEMI BIZANTINË, VËLLEZËR!

Για όσους ξέρουν αλβανικά αξίζει κανείς να το διαβάσει

Në këtë hapësirë të lirë komunikimi, që e ofrojnë rrjetet sociale, turmës së mbushur me urrejtje ndaj pushtetit e autoritetit, duket sikur i ndërmendet trashëgimia bizantine e rrënimit të pushteteve e të autoriteteve, mes fyerjesh, kërcënimesh, mallkimesh, e ulërimash , që dilnn nga mijëra gurmaze në të njëjtin çast e me të njëjtin qëllim, në hapësirën publike të hipodromit të dikurshëm.

Shpërthimet e egra të fyerjeve, etiketimeve dhe gjuhës së urrejtjes në rrjetet sociale në Kosovë dhe në Shqipëri, po edhe në medie përgjithësisht, kanë vënë në siklet edhe teoricienët e komunikimit, sepse nuk po arrijnë ta kuptojnë se nga buron gjithë ai shpërthim iracional, që si gaz nëntokësor po kontaminon gjithçka para vetes. Po përpiqen ta shpjegojnë, por ende nuk i kanë dhënë dum kësaj pune. Gjasat janë që as do të mund t’i japin me këtë mënyrë hulumtimi, pasi që problemi nuk ka të bëjë me teori të komunikimit, pra as të raportit të participuesve me medie e rrjete sociale. Në fakt, problemi nuk ka të bëjë direkt me komunikimin e me mediet sit ë tilla, po ka të bëjë me botëkuptimin tonë të trashëguar dhe aktiv bizantin, në sferën e komunikimit publik. Ky histerizëm në komunikim është dëshmi që ne shqiptarët, sa i përket qëndrimit ndaj pushtetit dhe autoritetit, më shumë kemi trashëgimi nga Bizanti, se sa nga Perandoria Osmane. Perandoria Osmane nga ana e saj ka trashëguar edhe vetë jo pak elementë të trashëgimisë bizantine, që kanë pasur të bëjnë me pushtetin dhe autoritetin, por me kohë i ka mpiksur me agjens të tjerë, veçmas me vazhdimësinë e familjes sulltanore, që nuk ka qenë një praktikë e pastër bizantine. Prej këndej pastaj Perandoria Osmane  e ka krijuar një hierarki më të ndryshme edhe lidhur me qëndrimin e masave ndaj pushtetit e autoritetit, duke sforcuar ceremonialitet e përulësisë, të seleksionimit më të sigurt të elitave ushtarake, fetare e kulturore, etj. 

E pra, ajo mënyrë e ndërtimit të pushtetit dhe autoritetit osman kurrë nuk ka ngjitur te shqiptarët. Përkundrazi, ka mbetur aktive trashëgimia bizantine e hallakatjes së masave, e mërisë dhe armiqësisë tinëzare të masave ndaj pushtetit e ndaj autoritetit, një armiqësi që vazhdimisht pret në pusi që të godet cakun e saj. Është me interes të kuptohet që kjo trashëgimi bizantine e shpërthimeve histerike e iracionale të masave në momente të ndryshme ndaj pushtetit dhe autoritetit, ka mbetur njësoj aktive mbi gjithë arealin shqiptar, pavarësisht nga përkatësia fetare a konfesionale. Pra, nuk është shtresë mirëfilli fetare, po  është një botëvështrim mbarëshqiptar i rrënjosur, lidhur me qëndrimin ndaj publikes, pushtetit e autoritetit, që me kohë ka marrë tipare etnike, natyrisht specifike në rrethanat shqiptare.

Fjala vjen, meqë shqiptarët nuk kanë pasur hipodrom si bizantinët, që aty t’i shkarkonin shpërthimet e tyre egërshane, kanë adoptuar gjakmarrjen, si mekanizëm shpërthimesh të tilla egërshane. Edhe ideja themelore e gjakmarrësve shqiptarë, që të vriteshin më të mirët nga familjet ose fiset në hasmëri, mund të jetë në një lidhje me prirjen bizantine për të zhdukur reformuesit potencialë në mesin e familjeve sunduese. Ndonëse disi paradokalsisht, duket që edhe kuvendet e pajtimeve, si një formë disi më publike në jetën sociale shqiptare, mund të kenë qenë një imitim i deformuar në realitetet shqiptare primitive, të ceremonive periodike të sundimtarëve bizantinë, në kërkim të një pajtimi ose e pakta koekzistence pak më paqësore me opozitën. Sidoqoftë, në Bizant mediumi dhe institucioni publik më gjigand dhe më kryesorë ishte hipodromi. Aty bëheshin ceremoni familjare, shtetërore, fetare, sportive e kulturore. Aty shpërfaqej madhështia e sundimit, po aty bëhej edhe batërdia e tij ndaj masave. Aty shfryhej edhe urrejtja e vulgut ndaj sundimtarëve, disa nga të cilët përfundonin jo vetëm të shfronëzuar, po edhe të masakruar. Si duket njëri nga popujt më dëshmues të asaj trashëgimie të dhunshme bizantine, përevç grejëve, jeemi edhe ne shqiptarët. 

Në fakt, po të ndiqet historia e këtyre dy kombeve dhe dy shteteve, që nga formimi i tyre, mund të identifikohet reagimi tipik me prejardhje bizantine, jo vetëm i pushteteve dhe autoriteteve, po edhe i masave ndaj pushteteve e autoriteteve. Asnjëherë nuk është arritur në një stad të krijimit të një konsensusi, e lere më të një harmonie ndërmjet pushtetit/autoritetit e masave. Madje as në periudhat e mbretërive, që në shumë kombe e shtete të Evropës edhe sot janë shtylla të koncensusit e të harmonisë sociale, kulturore e nacionale. Te grekët e te shqiptyarët jo. Te këta dy kombe ende alternohen nënshtrimi i plotë ndaj pushtetit autoritar,  (diktaturës ushtarake në Greqi, dikaturës komuniste në Shqipëri) me rebelime të ashpra që i shpiejnë drejt luftës civile. 

Meqë këtu nuk është vendi që të përshkruhet e gjithë kjo histori, vetëm po e skicojmë, për ta kuptuar disi më mirë konteksitn ku edhe sot po zhvillohet konfrontimi iracional publik, si në Shqiqëri ashtu edhe në Kosovë. Gjithsesi për ta kuptuar më mirë edhe kontekstin në të cilin gjallon  e po kutërbon histerizmi i tashëm i masave shqiptare në komunikim publik, në medie e rrjete sociale. Shkurt e shqip. pa e kuptuar që kjo virulencë e fyerjeve dhe kërcënimeve në medie e veçmas në rrjetet sociale, shkaktohet nga trashëgimia byzantine, e rigjallëruar në realitetet e sotme, nuk ka teori komunikimi e as teori politike, që e shpjegon se çfarë është duke ndodhur. Pa e kuptuar se demokracia e proklamuar, bashkë me mediet e lira dhe rrjetet sociale anarkike, nga shumë pjesëtarë të këtyre dy shoqërive të shqiptarëve përjetohen si ambient i favorshëm për ta shpënë në nivele të reja pasionin e vjetër bizanitn të hakmarrjes ndaj autoritetit. nuk mund të kuptohet kjo mënyrë barbare komunikimi. Hakmarrja (gjithsesi iracionale) e jo komunikimi janë në plan të parë të kësaj mase të egërsuar edhe nga liria e shprehjes në medie e në rrjete sociale. Si në kodin e gjakmarrjes, në plan të parë të goditjes së kësaj vale të gjuhës së urrejtjes do të jenë më të mirët, më të suksesshmit, më të fortët, më të guximshmit. Pra, ata që bëjnë ferk nga të tjerët, që nuk i përkasin grixhes së injorantëve dhe kopesë së mediokriteteve. Ata përzgjedhen që të jenë flitë e kësaj histerie kolektive, që shpërthen brutalisht në medie e në rrjetet sociale. Në këtë hapësirë të lirë komunikimi, që e ofrojnë rrjetet sociale, turmës së mbushur me urrejtje ndaj pushtetit e autoritetit, duket sikur i ndërmendet trashëgimia bizantine e rrënimit të pushteteve e të autoriteteve, mes fyerjesh, kërcënimesh, mallkimesh, e ulërimash , që dilnn nga mijëra gurmaze në të njëjtin çast e me të njëjtin qëllim, në hapësirën publike të hipodromit të dikurshëm. 

Vërtet ka raste kur duket sikur kjo turmë e hallakatur po synon që rrjetet sociale dhe gjithe komunikimin publik, ta bëjnë si zëvendësues të hipodromit gjigand, ku edhe pse vetëm virtualisht,  tentojnë që kundërshtarët, armiqtë, t’i masakrojnë, t’i bëjnë  copa-copa, si në periudhën e heraklideve. Pra, vetëm brenda këtij konteksti mund të kuptohet  edhe hallakatja e kohëve të fundit kundër Ardit Gjebresë, Rudina Gjungës, Ismail Kadaresë, Fatos Lubonjës, Artan Fugës, Gilman Bakallit, Hashim Thaçit, Ilir Metes e shumë të tjerëve, sepse kjo vërtet është një hallakatje e mendjes bizantine brenda nesh. E drejta, për të gjithë këta njerëz dhe për secilin participues në sferën publikee pushtetore, mund të diskutohet publikisht, mund të kritikohen, mund t’u kontestohen idetë e veprat, por me argumente, me debat të hapur e jo me fyerje, jo me shpifje, jo me etiketime, jo me kërcënime nga më të ndyrat e fantazisë së sëmurë. Ndërsa, kundër këtyre dhe shumë të tjerëve (ku bën pjesë edhe vogëlsia ime) janë ndërmarrë fushata të egra linquese, ku ka munguar vetëm masakrimi dhe copëtimi i trupave fizike dhe valvitja e tyre nëpër hipodrom, ashtu si e praktikonin masat e egërsuara bizantine, kur masakronin edhe bazilejtë e tyre.            

Fatkeqësisht, me këtë mënyrë komunikimi në sferën mediatike, në rrjete sociale, po edhe në politikë, ne po dëshmojmë që kulturalisht nuk jemi plotësisht evropian. Pse? Nuk jemi plotësisht evropianë, më së shumti për shkak të bizantinitetit tonë në të menduar, në sjellje, në komunikim e edhe në veprim. Thjesht, për shkak të tendencës tonë aktive për vetëshkatërrim.      

4 mars 2016 

express

Η Ρωμανία: Μοιρολογούν τα εκκλησιάς, κλαίγνε τα μαναστήρεα

Ναϊλί εμάς και βάι εμάς, 

οι Τούρκ την Πολ επαίραν.

Επαίραν το βασιλοσκάμ, 

κι ελάεν η Αφεντία.

Μοιρολογούν τα εκκλησιάς, 

κλαίγνε τα μαναστήρεα. 

Κι ο Αϊ-Γιάννες ο Χρυσόστομον, 

κλαίει και δερνοκοπάται.

Μη κλαίς, μη κλαίς Αϊ Γιάννε μου, 

και μη δερνοκοπάσαι.

Η Ρωμανία πέρασεν, 

η Ρωμανία πάρθεν.

Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, 

ανθεί και φέρει κι άλλο.

Βυζάντιο: αναπαράσταση… - Bizanti një improvizim, kthim në histori