Efektet e Kretës/Varrezë e re për ushtarët grekë të rënë në luftën italo-greke

Diskutimet e Kretës duket se kanë prodhuar lëvizjet e para në raportet mes Shqipërisë dhe Greqisë. Në mbledhjen e datës 13 dhjetor, qeveria ka vendosur të zbatojë marrëveshjen mes dy vendeve për ndërtimin e varrazave të ushtarëve grekë të rënë gjatë luftës italo-greke në territorin shqiptar. Pala shqiptare merr përsipër përmes Ministrisë së Mbrojtjes dhe Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë të ndjekin procesin e “shpronësimit të trojeve për ndërtimin e vendprehjeve të ushtarakëve grekë, të rënë gjatë luftës greko-italiane të viteve 1940-1941, të përcaktuar sipas marrëveshjes së bashkëpunimit, ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë së Republikës së Greqisë, për kërkimin, zhvarrimin, identifikimin dhe varrimin e ushtarakëve grekë, të rënë në Shqipëri gjatë luftës greko-italiane të viteve 1940-1941, dhe për ndërtimin e vendprehjes për ta brenda territorit të Republikës Shqipërisë…“.

Vendimi i referohet detyrimeve të ligjit nr. 10256 të vitit 2010, i cili njeh vetëm dy vendprehje për të rënët në luftën italo-greke, atë në Këlcyrë dhe atë në Bularat të Gjirokastrës. Nëse pala shqiptare do t’i qëndrojë strikt ligjit ajo i ka ndërtuar tanimë varrezat e kërkuara, ndonëse ligji në fjalë është në thelb një akt ratifikues i një marrëveshjeje mes Shqipërisë dhe Greqisë, e cila merr për bazë Traktatitn e Miqësisë të vitit 1996, të cilin dje Kotzias e deklaroi të mbyllur. Në diskutimin e komisionerin Hahn në Athinë, Kotizas tha se Greqia kërkon një Traktat të ri Miqësie, çka do të thotë se akti i vitit 1996 ka përfunduar afatin. Mbtetet për t’u parë se ku do të ndërtohet nja varrezë tjetër e cila në referim të ligjit nuk gjen mbështetje. 

Në vendimin e datës 13 dhjetor përcaktohet edhe shfuqizimi i një vendimi tjetër për këtë çështje, VKM-së nr. 496 të vitit 2011.

http://www.respublica.al/ 

Herodoti në shqip

Robert Thomanikaj

Prej dy-tre vjetësh Herodoti na flet edhe shqip, përmes përkthyesit Aleko Minga. Ndonëse nuk ka njeri që mos ta njohë babain e historisë, ai erdhi në gjuhën tonë pa bujë e zhurmë, a thua se i vinte turp që ishte vonuar. Ndonjë njoftim i rallë në shtyp, (e ndoshta edhe në ndonjë TV, -çfarë nuk e di), mbi botimin e Historive të tij, fleksoi vetëtimthi pa lënë gjurmë, gati po kështu edhe ndonjë shkrim aty-këtu tek ndonjë gazetë dhe faqe interneti. Për të ardhur keq!

   Është për të ardhur keq se, ndërsa 20 vjetët e fundit (1995-2015) masturbimi turbo-folkloristik –siç e kanë quajtur disa– i patriotëve tanë (në thonjza) kishte cituar papushim Herodotin, në provë të tezave të tyre të babait-popull shqiptar dhe mëmës-gjuhë shqipe në globin tonë, (pse jo edhe në galaksinë tonë), tani që nëntë historitë klasike u erdhën atyre në shqip, ky libër kaq i rëndësishëm u kaloi atyre përpara syve pa ndjerë e pa lënë gjurmë, -helbete, ata kanë mbaruar punë me Herodotin! Ca më tepër është për të ardhur keq se, përveç nja dy shkrimeve mbi këtë përkthim të Herodotit në shqip, që më kanë zën sytë deri më tani, edhe shtypi zyrtar dhe historianët e vendit nuk gjetën pakëz kohë t’ia bënin këtë përkthim të ditur publikut shqiptar me ndonjë shkrim të tyre, -helbete, probleme madhore të riorganizimit strukturor (kupto: luftë për poste) së Akademisë u kanë ngrënë atyre kohën! Dhe i vë vulën kësaj keqardhje mosgjetja e librit në thuajse të gjitha libraritë dhe bibliotekat e vendit, përfshi këtu edhe bibliotekat e shkollave, gjithashtu ky libër nuk është as në programet e historisë së shkollave 9-vjeçare dhe të mesme, dyshoj edhe për shkollat e larta, dega histori, –gjithkund ku babai i historisë duhej të zinte vend, nuk njihet fare; ai mund të gjindet vetëm tek libraria e firmës së tregëtimit të librave “Adrion”, tek Pallati i Kulturës, si dhe në Bibl. Komb. në Tiranë, po tek Pall. Kul., por tek kjo e fundit do të keni shumë vështirsi për ta gjetur librin tek skedarët onlajn! 

   “Herodoti i Halikarnasit paraqit këtu kërkimet e tij, që bëmave të njerëzve të mos u fashitet kujtimi me kohën,...” –nis libri i tij. Ashtu qoftë, -le ti premtojmë edhe ne në shqip historianit tonë helen të paharruar, përmes kësaj pune gjigante të Aleko Mingës. Dhe besoj se tregimet e tij do të gjejnë –në mos sot– nesër e pasnesër jehonë në shqipen e bukur, një gjuhë kjo jo shumë larg asaj që fliste edhe vetë autori i larguar nga kjo jetë rreth 2400 vjet më parë. Një gjuhë tërheqëse e autorit, një gjuhë e thjeshtë dhe e rrjedhshme e përkthyesit të tij, të mbajnë ngjitur pas librit. E biles, të bëjnë tu kthehesh mbrapsh faqeve të lexuara, për të rizbuluar edhe një herë ngjarjet dhe personat historikë, pse jo edhe simbolikat e fshehura pas tyre. E pas këtij rizbulimi të duket se je dhe ti vetë aty brenda atyre ngjarjeve, apo më e pakta, ato ngjarje të sillen dhe përzihen me ngjarjet e kohrave të sotme. Si në një labirinth pasqyrash, si në ëndrra hyjnore, apo siç i thonë në kohët e sotme “moderne”, si në një deja vu!

   Libri ka 609 e faqe, me gjithë parathënien e shkruar po nga vetë sjellësi i këtij libri në shqip, me gjithë disa harta të kohrave antike, me gjithë shënimet sqaruese dhe treguesin e emrave dhe vendeve. Pra, vetëm 9 historitë e Herodotit zenë aty tek rreth 530 faqe, çfarë na le të kuptojmë se shënimet dhe treguesi i emrave dhe vendeve –me ato 55 faqe të tyre –zenë një vend të vogël në librin shqip. E sidomos ato vetëm 28 faqe shënimesh (sqaruese) ta zvoglojnë diapazonin kërkues e qartësues, –sidomos atyre lexuesve që pak dhe aspak njohin nga historitë e lashta dhe antike. Në gjuhët e tjera, (ato kryesore të Europës), këto shënime sqaruese dhe treguesi i emrave tek ky libër zenë dy deri në trefishin e këtyre në shqip. Nuk e di përse përkthyesi ynë ka ardhur paksa i kursyer në këto shënime sqaruese! Ndoshta edhe janë hequr disa për të shkurtuar vendin! Ani paçka, do të thoja (në dialektin verior), e biles, po të kemi parasysh që është botimi i parë në shqip i këtij libri, këto shënime dhe tregues emrash janë njëher për njëher mjaftueshëm. Në një botim të dytë, padiskutim që këto duhet të zenë një vend më të gjërë, sidomos shënimet (sqaruese), çfarë një kualitet letre më i mirë mund ta mundësojë këtë edhe teknikisht, duke e nxjerrë librin edhe më të hollë nga botimi i parë.

    Mendoj, se në një botim të dytë do të kemi nga përkthyesi edhe sqarimin klasik të përkthimeve, –çfarë botimit të parë i mungon (!?)– atë se nga cila gjuhë është i përkthyer libri! (Mendoj se Aleko Minga do jetë bazuar tek ndonjë botim italisht apo anglisht.) Aq më tepër, siç mendoj, përkthimi i klasikve antikë nuk duhet të ketë të drejtë përkthimi dhe botimi, pra leje të veçantë. E aq më tepër, që në mbështetjen financiare të këtij botimi –siç sqaron libri në fillim– është pjesërisht edhe Min. Kult.! Po nejse, një lexuesi të ditur për dije, këto çingërima pak i tërheqin vëmëndjen.

   E rëndësishme është që në një botim të dytë të riparohen disa lapsuse të vogla, disa prej të cilave po i përmënd, si dhe dhjetra gabime gramatikore, të cilat nuk po i përmend, pasi cilido lexues i dallon menjëherë; disa nga këto lapsuse janë p.sh. ajo e emrit të tiranit të Korinthit, Kipselit, që jepet në ndonjë rast jo-korekt, në versionin latin, Cipselit (I/23), apo tek përgjigjia e orakullit drejtuar Krezit (I/55), në vend të: “Kur mbret i persianve të bëhet një mushkë”, duhet “kur mbret i medërve të bëhet një mushkë”, (medët/ madianët ngatërrohen edhe në një vend tjetër (III/136) me persët, ku në fakt flitet për anije mediane dhe jo perse; nuk e besoj se këto gabime na vijnë nga Herodoti), apo ngatërrohet Harpagu me Astiagun (I/129), “... kur ai, Harpagu, e kish gostitur Astiagun me mishin e të birit ...”, kur në fakt ishte Astiagu që e kish gostitur Harpagun me mishin e birit të vet (Harpagut), apo tek sa përmenden të tërë helenët (I/143) me fjalët “kombi helen”, do të ishte më e saktë të përdorej nga përkthyesi ynë termi “populli helen”, pasi fjala “komb” është jo vetëm e re, pra e një periudhe mjaft të vonë, por ky term (përcaktim/ definim) ka kritere më specifike se sa termi “popull”; mbi toponimet do ti kërkoja përkthyesit ca më tepër kujdes, pasi herë-herë ato janë shqiptarizuar më së tepërmi, apo edhe përshtatur kohës së sotme, duket për t’ia bërë lexuesit më të thjeshtë në të kuptuar ngjarjet. Lexuesi, që pak e njeh historinë antike, duhet të mësohet edhe me termat “Ellada”, “Ellas”, në vend të “Greqi” dhe “grek”, që na jep përkthyesi, pasi flitet për atë Elladë të asaj kohe dhe jo për atë Greqi të shekujve V deri XIX. Ky thjeshtësim i përkthyesit në shumë emra vendesh dhe qytetesh, ka bërë që ai të parakalojë pa u ndalur në ndonjë pasazh mjaft të rëndësishëm, si ai (II/114) kur flitet për ngjarjen e Helenës dhe Parisit, treguar kjo nga priftërinjtë egjyptianë. Këtu vërtet bëhet fjalë për trojanin Paris të sapo larguar nga Ellada, por Herodoti na e jep me një emërtim tjetër, Teukrer (≈ Thëjkrer), emërtim ky që i ka futur historianët dhe gjuhëtarët në diskutime të mëdha, pasi ky lloj emërtimi ka –sipas disa studjuesve– kuptimin “kok turku”, pra të njeriut që e ha kot, ndërkohë që ngatërresat e historisë së Helenës duhet të jenë ku e ku më të thella. Këto “çingërima” duhen patur kujdes, (siç thotë llafi i urtë: pas gjëmushës së vogël fshihet lepuri i madh), sepse na kujtojnë një shprehje mjaft të vjetër shqiptare, sinonime kjo e shprehjes “kok-turku”, që është ajo “thi-krer”; pra të mos çuditemi që Herodoti ka përdorur këtë pararendëse të shqipes së sotme, thikrer (kok-bagëtije). Po nejse, ky është një poblem tjetër, që e përmenda sa për të ndezur paksa kureshtjen.

    Këtu, në historinë e dytë (II) të librit, dua të sqaroj se gabimi i radhës, ai i vendosjes në fund të faqes (f.143) së dy shënimeve sqaruese 64 dhe 65, në vend që t’i vendosë ato në fund të librit, ku gjenden edhe shënimet e tjera sqaruese, ka bërë që numrat e këtyre shënimeve sqaruese në fund të librit të mos korrespondojnë me numrat që janë vendosur gjatë faqeve të mëtejshme të kapitullit II. Ky gabim duhet ndrequr në një ribotim.

   Nganjëherë edhe një mohuese e thjeshtë e vendosur gabim, mund ta çkapërthis tërësisht kuptimin e tregimit. Kështu, tek (III/138) historia e persianve në Itali (f.222), tek shprehja: “... sipas tij kjo qe sepse knidianët nuk kishin mardhënie të mira me tarentinët, ...” na çorodit së tepërmi, pasi në fakt tarentini Gilo donte të kthehej në Tarentin (prej nga ishte i përzënë) i shoqëruar prej disa knidianve, për faktin se këta kishin marrdhënie të mira me tarantinasit.

  Ka edhe të tjera lapsuse, por ato nuk ia humbin kuptimin librit, sidomos një syri të vëmëndshëm, por sidoqoftë duhet të riparohen në një botim të dytë; errare humanum est – gabimi është njerëzor, thonë romakët, gabimet për njerëzit janë, thonë shqiptarët. Puna e përkthimit është më e vështirë se ajo e krijimit, përmendet sa herë, dhe kjo është e vërtetë. Ndaj përkthyesi i Herodotit duhet falenderuar me gjithë zemër për këtë punë gjigande të tij. E biles inkurajuar të na sjellë me radhë, Thukiditin, Tacitin, Diodorin e Siçilisë, Apollidorin (ato pak që janë mbledhur prej tij), Diogjen Laertin, Apianin dhe Arrianin, pse jo edhe dy librat e Gaj Jul Çezarit, (ndonëse njëri prej tyre është i përkthyer në shqip këtu e 70-80 vjet më parë –në mos gaboj), e sa e sa historianë të kohrave antike dhe pas-antike ka, të cilët gjinden të përkthyer në thuajse të gjitha gjuhët europiane, por jo atë shqipe! Sa keq! Të humbësh nga brezi në brez atë dije të lashtë e antike, që pjesërisht na është transmetuar deri më tani përmes aforizmave dhe shprehjeve popullore, përmes mënyrës së jetesës, e cila –dhe kjo e fundit– po unifikohet me atë moderne (mediatike) botërore. Ndaj, sa më shpejt e fuqishëm duhet ndihmuar në përkthimin e kësaj dijeje në humbje e sipër, ndonëse me vonesë, më parë nga ana e shtetit përmes subvensionimit në përkthime librash klasikë filozofikë e historikë, një investicion ky me vlerë in perpetuum (të përjetshme), sepse dija është fuqi, thotë llafi i urtë, jo në kuptimin e sundimit dhe përfitimit të njëanshëm, por atë të afrimit të popujve tanë ballkanikë e europianë, siç thotë edhe historiani ynë unik, "aty ku hyn dija nuk hyn grindja".   

http://www.respublica.al/ 

«Για την Ομόνοια που χρειαζόμαστε και μας χρειάζεται» – Ανοιχτές Συναντήσεις

 

Ανακοίνωση

Στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ο Γενικός Πρόεδρος κ. Λεωνίδας Παππάς, πραγματοποιεί περιοδεία και συναντήσεις με τα μέλη της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας στην Βόρειο Ήπειρο και σε πόλεις της Ελλάδος.
Πέραν απ’ την ενημέρωση για τις τρέχουσες εξελίξεις, κύριο θέμα συζήτησης θα είναι οι προτάσεις και οι προβληματισμοί σχετικά με την αναδιοργάνωση του πολιτικού φορέα εκπροσώπησης των Ελλήνων στην Αλβανία.
Κορυτσά
Στην Κορυτσά η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2017, Ξενοδοχείο TIVOLI Ώρα 17:00
Λάρισα
Στη Λάρισα η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 16 Δεκεμβρίου 2017 (η ώρα και ο τόπος θα ανακοινωθεί σύντομα)
Αθήνα
Στην Αθήνα η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου 2017, στην αίθουσα ΕΡΜΗΣ του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, διεύθυνση Ακαδημίας 7, 6ος όροφος, πλησίον σταθμού Μετρό: ΣΥΝΤΑΓΜΑ Ώρα 11:00 π.μ.
Ιωάννινα
Στα Ιωάννινα η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου 2017, στην αίθουσα του Ιδρύματος Βορειοηπειρωτικών Ερευνών, Κουγκίου 1Α 6ος όροφος, Ώρα 17:30 π.μ.
Η έκκληση απευθύνετε σε κάθε Έλληνα της Βορείου Ηπείρου που αγωνιά για το μέλλον της ιδιαίτερής του πατρίδας.

Συγκλονίζει η επιστολή των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης στον Ερντογάν

 

Ανοικτή επιστολή στον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, απέστειλε ο Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών, μετά τις δηλώσεις του για την καταπιεστική διαβίωση των μουσουλμάνων της Θράκης. Ο Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών, αναφέρεται αναλυτικά σε όλες τις καταστάσεις που βίωσε τις δεκαετίες 1950 και 1960 ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης, που οδήγησαν στον σταδιακό αφανισμό του.

Διαβάστε την επιστολή αναλυτικά :

Αξιότιμε κ. Πρόεδρε,
Με έκπληξη σας ακούσαμε να λέτε στην ανταπάντησή σας προς τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας στις 7 Δεκεμβρίου 2017 ότι θα μιλήσετε με ειλικρίνεια, κάτι που βεβαίως επιβάλλει την μη απόκρυψη γεγονότων, και στη συνέχεια να παραλείπετε να αναφέρετε μια σειρά καταπιεστικών μέτρων και διώξεων εις βάρος της ελληνικής μειονότητας της Κωνσταντινούπολης διαχρονικά. Επειδή είμαστε βέβαιοι ότι πράγματι μιλήσατε με ειλικρίνεια, αντιλαμβανόμαστε ότι οι υπηρεσίες σας έχουν σκοπίμως αποκρύψει πολλά από όσα δεινά υπέστη ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης
Αναφέρατε ότι δήθεν έχουν σχεδιαστεί σύμβολα στις πόρτες μουσουλμάνων και ότι δεν επιτρέπεται η αναγραφή πινακίδων με την ένδειξη «τουρκικό» στην Θράκη. Δεν ξέρουμε τι σύμβολα είναι αυτά, ωστόσο, σίγουρα δεν ανέγραφαν «Πατριώτη, κάθε λίρα που αφήνεις σε αυτό το κατάστημα γίνεται σφαίρα που στρέφεται εναντίον των Τούρκων στην Κύπρο» όπως έγραφαν οι πινακίδες στην Πόλη την δεκαετία του 1960. Επιπλέον, δεν πιστεύουμε ότι κανείς στην Θράκη ξυλοκοπήθηκε επειδή μιλούσε τουρκικά στον δρόμο. Άλλωστε δεν υφίσταται κάτι ανάλογο στην Θράκη της σχετικής εντολής «Πατριώτη μίλα Τουρκικά» (επί ποινή ξυλοκοπήματος) που κυκλοφορούσε τότε στην Πόλη.
Είπατε για την μη αναγραφή πινακίδων με την ένδειξη «τουρκικό», ωσάν στην Πόλη να επιτρέπεται να αναγράφεται «ελληνικό». Σας πληροφορούμε ότι στην Κωνσταντινούπολη όχι μόνο ξηλώθηκαν οι ιστορικές επιγραφές στην ελληνική γλώσσα από όλα τα εξωτερικά των κτηρίων, αλλά και μέσα στα σχολεία ξηλώθηκαν ακόμη και τα μάρμαρα που ανέγραφαν τα ονόματα των δωρητών επειδή ήταν στην ελληνική. Στους Έλληνες μαθητές απαγορεύτηκε να μάθουν την ιστορία τους. Το μάθημα των Νέων Ελληνικών αφαιρέθηκε από το πρόγραμμα του Γυμνασίου.
Είπατε ότι οι μουφτήδες στην Θράκη διορίζονται ενώ ο Πατριάρχης στην Κωνσταντινούπολη εκλέγεται. Εκλέγεται μεν αλλά από ένα κατάλογο στον οποίο η τουρκική διοίκηση έχει το δικαίωμα ασκήσεως »βέτο» αφαιρώντας όλα τα «ανεπιθύμητα» ονόματα. Δεν μπορούμε να μιλούμε λοιπόν για εκλογή. Πρέπει να σας υπενθυμίσουμε ότι οι μουφτήδες σε όλα τα μουσουλμανικά κράτη και αυτής της Τουρκίας συμπεριλαμβανομένης δεν εκλέγονται- όπως εσφαλμένα ισχυριστήκατε- αλλά διορίζονται από το κράτος. Ειδικά στην Ελλάδα, επειδή ασκούν διοικητικά καθήκοντα και μισθοδοτούνται από το ελληνικό κράτος είναι φυσικό να διορίζονται. Και βέβαια δεν θα περνούσε από το μυαλό ουδενός στην Τουρκία, κάποιοι να προέβαιναν σε αντιποίηση αρχής παριστάνοντας τους μουφτήδες και μάλιστα οι ιθύνοντες ξένου κράτους να επισκέπτονταν την περιοχή και να χαριεντίζονταν μαζί τους.
Οι μουσουλμάνοι της ελληνικής Θράκης, το ξέρετε καλά ότι δεν είναι όλοι τουρκογενείς, αφού μεταξύ τους υπάρχουν Πομάκοι και Ρομά. Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναφέρεται στο ατομικό δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού και όχι σε ομαδικό. Η απόφαση του δικαστηρίου δεν έρχεται σε αντίθεση με την Συνθήκη της Λωζάννης, καθ΄ όσον και δεν αναφέρεται εξάλλου σε αυτήν ώστε να απαιτείται αλλαγή της.
Μιλάτε για «επικαιροποίηση» της Συνθήκης της Λωζάννης αποβλέποντας, όπως αναφέρετε, δήθεν στα δικαιώματα των μουσουλμάνων της Θράκης. Η Τουρκία όμως κατάργησε μονομερώς τα άρθρα υπέρ των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου. Κατάργησε το ειδικό καθεστώς των νησιών αυτών, απέλασε ένα μεγάλο μέρος Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης που παρέμεναν εκεί βάσει της Σύμβασης περί Ανταλλαγής των Πληθυσμών της Λωζάννης και καταπάτησε τα δικαιώματα όλων των Ελλήνων που παρέμεναν στην Τουρκία με τον πιο βάναυσο τρόπο, ασκώντας πρωτοφανείς διωγμούς και εφαρμόζοντας εξοντωτικά μέτρα, με αποκορύφωμα το πογκρόμ του 1955 και τις απελάσεις του 1964. Συνέπεια όλων αυτών είναι η δραματική συρρίκνωση κατά 98% του ελληνικού πληθυσμού στην Τουρκία, ενώ αντίθετα ο μουσουλμανικός πληθυσμός της ελληνικής Θράκης αυξήθηκε περισσότερο από 50%, υπό καθεστώς πλήρους ελευθερίας που εγγυάται και εξασφαλίζει στους πολίτες της η Ελληνική Δημοκρατία στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τέλος, αναφέρατε ότι το μέσο εισόδημα στην ελληνική Θράκη είναι πολύ κατώτερο του μέσου όρου της Ελλάδας. Ωστόσο, τα στατιστικά στοιχεία δεν καταδεικνύουν διαφορές στο κατά κεφαλήν εισόδημα των κατοίκων της Ελλάδας, και πάντως η ελληνική Θράκη δεν είναι η φτωχότερη περιφέρεια της χώρας. Εξάλλου, ουδείς έχει επιβάλει φόρο περιουσίας (varlik vergisi) στους μουσουλμάνους της Θράκης, και ουδείς έχει απαγορεύσει την άσκηση δεκάδων επαγγελμάτων εκ μέρους τους, όπως έγινε στην Πόλη την δεκαετία του 1930. Επιπλέον, ουδείς έχει απαγορεύσει να μετοικίσουν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας αν θεωρούν ότι εκεί το εισόδημα τους θα είναι μεγαλύτερο.
Κύριε Πρόεδρε, η επιθυμητή και ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία Ελλάδος και Τουρκίας, καθώς και η διασφάλιση των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Τουρκία, προϋποθέτει εκ μέρους σας το σεβασμό και όχι την καταστρατήγηση του διεθνούς δικαίου.

Η Σουηδία ζητάει σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία

«Η βελτίωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μία από τις προτεραιότητες - κλειδιά, που η ΕΕ έχει ρητώς θέσει ως βασικό κριτήριο για την συνεχιζόμενη ενταξιακή πορεία της Αλβανίας», τόνισε η Σουηδή υπουργός Εξωτερικών

Οι συνεχιζόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία απασχολούν το υπουργείο Εξωτερικών της Σουηδίας, ενόψει της διαδικασίας διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Δυτικά Βαλκάνια. Απαντώντας σε πρόσφατη σχετική ερώτηση που  κατέθεσε ο ομογενής βουλευτής Σωτήρης Δελής, η υπουργός Εξωτερικών Μάργκοτ Βάλστρεμ επεσήμανε πως: «Η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνιστά  θεμελιώδη λίθο της σουηδικής εξωτερικής πολιτικής» δήλωσε, επισημαίνοντας πως: «Η βελτίωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μία από τις προτεραιότητες - κλειδιά, που η ΕΕ έχει ρητώς θέσει ως βασικό κριτήριο για την συνεχιζόμενη ενταξιακή πορεία της Αλβανίας».


Όσον αφορά τις παραβιάσεις και τις αυθαιρεσίες της κυβέρνησης Ράμα στην περιοχή της Χειμάρρας, η επικεφαλής της σουηδικής διπλωματίας τονίζει: «Η Αλβανία πρέπει να λύσει το πρόβλημα της πλημμελούς προστασίας του δικαιώματος ιδιοκτησίας στη χώρα καθώς και των ασαφειών σε σχέση με τις ανεπίλυτες διαφορές σε θέματα κυριότητας γης, μεταξύ αυτών, στην περιοχή της Χειμάρρας. Αυτό αποτελεί επίσης απαίτηση από πλευράς ΕΕ στο πλαίσιο της ενταξιακής πορείας της χώρας».
Οι τοποθετήσεις

Οι τοποθετήσεις της υπουργού εξωτερικών της Σουηδίας Μάργκοτ Βάλστρεμ και του ομογενή βουλευτή Σωτήρη Δελή, έχουν ως εξής:

Υπουργός Εξωτερικών: Ο Σωτήρης Δελής μου έθεσε το ερώτημα εάν η Σουηδία σκοπεύει να λάβει μέτρα είτε διμερώς είτε στο πλαίσιο της ΕΕ ή αμφότερα, προκειμένου να προστατεύσει την ελληνική μειονότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματά της στην Αλβανία γενικά και στην περιοχή της Χειμάρρας ειδικότερα. Η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνιστά  θεμελιώδη λίθο της σουηδικής εξωτερικής πολιτικής και, μαζί με τη δημοκρατία και τις αρχές του κράτους Δικαίου, αποτελούν βασικά σημεία της συνεργασίας μας με την Αλβανία στο μεταρρυθμιστικό της έργο.

Η κατάσταση στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη δημοκρατία και το κράτος Δικαίου, περιγράφεται στην Έκθεση για τη χώρα που το Σουηδικό Υπουργείο Εξωτερικών δημοσίευσε τον Απρίλιο τρέχοντος έτους.  Όπως και στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χώρα το 2016, διαπιστώνεται πως η Αλβανία έχει ένα τροπον τινά ικανοποιητικό νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το νομοθετικό αυτό πλαίσιο ευθυγραμμίζεται, εν πολλοίς, με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και η χώρα έχει επικυρώσει τις περισσότερες Συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ωστόσο, η πλημμελής εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου λόγω αδύναμων θεσμών, αποτελεί γενικό πρόβλημα.

Η Σουηδία υποστηρίζει την Αλβανία στο μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα , τόσο διμερώς όσο και στο πλαίσιο της ΕΕ. Επιπρόσθετα παρέχουμε σημαντική βοήθεια σε ΜΚΟ, οποίες δραστηριοποιούνται στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Για την Σουηδία, η ΕΕ αποτελεί κεντρικό πεδίο της δράσης στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και των αρχών του κράτους Δικαίου.  Στο πλαίσιο της διαδικασίας διεύρυνσης της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και οι «βασικές προτεραιότητες» επέχουν κυρίαρχο ρόλο στην διαδικασία μεταρρυθμίσεων και ενταξιακής πορείας, την οποία υποστηρίζουμε.

Η Σουηδία υποστηρίζει την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας, τόσο πολιτικά όσο και μέσω συνεργασίας στο τομέα των μεταρρυθμίσεων. Κατά τον προενταξιακό διάλογο, τονίσαμε τη σημασία της σύγκλισης με τα κριτήρια και το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ, προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος τόσο ως προς την ενταξιακή πορεία όσο και προς την δημοκρατική πορεία της χώρας, κυρίως στον τομέα της προστασίας  των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. 

Η βελτίωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μία από τις προτεραιότητες - κλειδιά, που η ΕΕ έχει ρητώς θέσει ως βασικό κριτήριο για την συνεχιζόμενη ενταξιακή πορεία της Αλβανίας. Υποδεχόμαστε ευμενώς την ψήφιση νομοθεσίας από την Αλβανία με στόχο την υιοθέτηση της Σύμβασης- Πλαισίου του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων. Το Συμβούλιο της Ευρώπης αναμένεται, περί τα τέλη του έτους, να εκφράσει την άποψή του για την νομοθεσία περί μειονοτήτων καθώς και την νομοθετική εργασία που υπολείπεται προκειμένου να διασφαλισθεί πως η Αλβανία ανταποκρίνεται στο διεθνές κεκτημένο.

Η κατάσταση στην περιοχή της Χειμάρρας πρέπει να τοποθετηθεί  στο πλαίσιο ενός ευρύτερου ζητήματος που χαρακτηρίζει την Αλβανία, εκείνου της πλημμελούς προστασίας του δικαιώματος ιδιοκτησίας και των ανεπίλυτων διενέξεων σε θέματα κυριότητας γης. Η Αλβανία πρέπει να λύσει το πρόβλημα της πλημμελούς προστασίας του δικαιώματος ιδιοκτησίας στη χώρα καθώς και των ασαφειών σε σχέση με τις ανεπίλυτες διαφορές σε θέματα κυριότητας γης, μεταξύ αυτών, στην περιοχή της Χειμάρρας. Αυτό αποτελεί επίσης απαίτηση από πλευράς ΕΕ στο πλαίσιο της ενταξιακής πορείας της χώρας.

Το πρόβλημα είναι ευρύ και πλήττει διάφορες κοινωνικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων της ελληνικής μειονότητας, των Ρομά καθώς και άλλων μειονοτήτων, κυρίως, εξαιτίας έργων ανοικοδόμησης, που λαμβάνουν χώρα σε διάφορες περιοχές της χώρας, όπως η Χειμάρρα. Είναι πολύ σημαντικό να γίνουν διαβουλεύσεις με τον τοπικό πληθυσμό, προκειμένου η ανοικοδόμηση να ακολουθεί το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.

Η Σουηδία συνεχίζει, τόσο διμερώς όσο και εντός της ΕΕ, να θέτει το ζήτημα της πραγματοποίησης από την Αλβανία των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων, που η ΕΕ θέτει στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Επιπρόσθετα σκοπεύουμε να ενεργούμε προκειμένου η χώρα να ακολουθεί τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως προς την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ αυτών, του δικαιώματος της ιδιοκτησίας και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων.

Η Σουηδία πρόκειται επίσης να συνεχίσει την υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων αυτών μέσω της αναπτυξιακής συνεργασίας με την Αλβανία, όπως μέσω στήριξης ΜΚΟ δραστήριων στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ αυτών και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων.

Βουλευτής Σωτήρης Δελής: Θα ήθελα να ευχαριστήσω την υπουργό Εξωτερικών για την απάντησή της! Θα ήθελα επίσης να σημειώσω πως ο Πρέσβυς της Ελλάδας βρίσκεται επί τόπου και παρακολουθεί τη συζήτηση. Η θέση η δική μου και του κόμματος των Μετριοπαθών είναι πως η Σουηδία πρέπει να δρα διεθνώς για την προστασία των μειονοτήτων που απειλούνται. Η ισοτιμία όλων των ανθρώπων είναι θεμελιώδης αρχή. Η Σουηδία πρέπει να προασπίζει μια συνεκτική Ευρώπη. Πρέπει να συνεχίσουμε να δρούμε για μια ελεύθερη, δημοκρατική και ενωμένη Ευρώπη. Πρέπει να εστιάσουμε στην Ανατολική Εταιρική Σχέση και στα Βαλκάνια.

Η ΕΕ πρέπει να είναι ανοιχτή σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη που επιθυμούν και μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που θέτει μια ένταξη. Η ενταξιακή πορεία είναι συχνά απαιτητική και περίπλοκη. Η ενταξιακή προοπτική αποτελεί  ωστόσο σημαντικό κίνητρο μεταρρυθμίσεων. Προάγει την σταθερότητα, την οικονομική και κοινωνική πρόοδο και την συνεχιζόμενη συμφιλίωση.

Εάν, απεναντίας, κλείναμε την πόρτα σε χώρες που επιθυμούν να γίνουν μέλη, και οι οποίες ανταποκρίνονται στις αυστηρές απαιτήσεις μιας διαδικασίας ένταξης, διατρέχουμε τον κίνδυνο οικονομικής ύφεσης και πορείας αποσταθεροποίησης εντός της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Η πλήρωση των κριτηρίων ένταξης της ΕΕ είναι, κατά βάση, το στοιχείο με την μεγαλύτερη αξία σε μια υποψηφιότητα. Η υποψηφιότητα μιας χώρας συνεπάγεται μια σειρά προϋποθέσεων προκειμένου αυτή να γίνει μέλος μιας κοινότητας ελεύθερων κοινωνιών και ανταγωνιστικών οικονομιών.

Τα Δυτικά Βαλκάνια αποτελούν ένα τμήμα της Ευρώπης, όπου οι εθνικές μειονότητες και οι διάφορες θρησκείες συνιστούν μελλοντικές προκλήσεις. Η Αλβανία αποτελεί υποψήφια προς ένταξη χώρα στην ΕΕ από το 2014, μετά από τέσσερεις προηγούμενες ανεπιτυχείς προσπάθειες. Η επίσημη αίτηση προσχώρησης της Αλβανίας υποβλήθηκε το 2009. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει. Απαίτηση το 2014 ήταν η πραγματοποίηση, από την Αλβανία, μιας σειράς μεταρρυθμίσεων, ειδικότερα στους τομείς της δημόσιας Διοίκησης και του συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Επιπρόσθετα, τέθηκαν οι απαιτήσεις για αύξηση δράσεων κατά της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος καθώς και υπέρ των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2016, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αλβανία ευθυγραμμίζεται με το γενικό ευρωπαϊκό κεκτημένο. Εντούτοις, σύμφωνα με την Έκθεση, η εφαρμογή των διατάξεων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι πλημμελής, μεταξύ άλλων, όσον αφορά στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας καθώς και στις συνθήκες διαβίωσης των μειονοτήτων, οποίες χρήζουν βελτίωσης.

Για το λόγο αυτό, θέλω να ρωτήσω την Υπουργό Εξωτερικών τι μπορεί να πράξει η ΕΕ προκειμένου να ενισχύσει την προστασία των μειονοτήτων στην Αλβανία στο πλαίσιο της ενταξιακής πορείας και προκειμένου να αξιολογήσει τη δράση της Αλβανίας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ειδικότερα;

Υπουργός Εξωτερικών: Ο Σωτήρης Δελής κι εγώ συμμεριζόμαστε την άποψη περί αναγκαιότητας και σημασίας της ενταξιακής διαδικασίας. Όταν επισκέφθηκα την Αλβανία, είμαστε σαφείς σε αυτό, το οποίο εμπεριέχεται και στις «βασικές προτεραιότητες». Αυτό σημαίνει πως εξετάζουμε πώς λειτουργεί μια δημοκρατία, υπάρχει προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ποια προβλήματα προκύπτουν κατά την ενσωμάτωση των μειονοτήτων; Αυτό είναι ένα εξαιρετικά καίριο σημείο στις διαδικασίες διεύρυνσης της ΕΕ, στις διαδικασίες προσχώρησης στην ΕΕ και κάτι στο οποίο εμείς ως κράτος-μέλος είμαστε πολύ δραστήριοι.

Όπως γνωρίζει ο Σωτήρης Δελής, είμαστε από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο που δημοσιεύουμε εκθέσεις για διάφορες χώρες, 135 τον αριθμό, όπου εξετάζουμε ενδελεχώς τις συνθήκες στον τομέα της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αρχών του κράτους δικαίου. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και θέλω να σε ευχαριστήσω, για μια ακόμη φορά, που έθεσες το ζήτημα των συνθηκών για την ελληνική μειονότητα στην Αλβανία, το οποίο είναι στη βάση του ένα ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Σουηδία παρέχει σημαντική υποστήριξη στις δράσεις αυτές. Ειδικότερα στην ενίσχυση του σεβασμού (για τα δικαιώματα αυτά), μέσω του διμερούς πακέτου στήριξης μεταρρυθμίσεων, συνεργαζόμαστε με πλήθος εταίρων στην αλβανική κοινωνία, οι οποίοι είναι υπέρμαχοι των ζητημάτων αυτών. Συνεργαζόμαστε με την οργάνωση Civil Rights Defenders ακριβώς στην ενίσχυση του σεβασμού προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επίσης, όπως προανέφερα, η κατάσταση στη Χειμάρρα συνδέεται με το ευρύτερο ζήτημα της πλημμελούς προστασίας του δικαιώματος ιδιοκτησίας και των ανεπίλυτων διενέξεων σε θέματα κυριότητας γης, τα οποία επικρατούν στο σύνολο της χώρας.

Η Κυβέρνηση της Αλβανίας, μέσω του Εθνικού Προγράμματος Χωροταξίας και Αστικού Σχεδιασμού, προσπαθεί να αναπτύξει και να βελτιώσει την κατάσταση σε διάφορες πόλεις της χώρας, μεταξύ αυτών και στη Χειμάρρα, η πλειοψηφία των κατοίκων της οποίας ομιλούν την ελληνική γλώσσα. Ως αποτέλεσμα των δράσεων αυτών, κατεδαφίστηκαν 9.000 κτίρια στη χώρα. Παρόλο που οι ιδιοκτήτες των κτιρίων αυτών έλαβαν αποζημίωση, η αποζημίωση αυτή ήταν χαμηλή, και η Σουηδία, κατά τις συνομιλίες με τον Πρωθυπουργό Ράμα, υπογράμμισε τη σημασία του δικαιώματος της ιδιοκτησίας και την ανάγκη διαλόγου με τις ομάδες αυτές στη Χειμάρρα, κυρίως καθώς αυτές ανήκουν σε μειονότητες και οι χαμηλές αποζημιώσεις προς τους ιδιοκτήτες αποτελούν πρόβλημα.

Επίσης, έχουμε συζητήσει για την Αλβανία εντός της ΕΕ, στο πλαίσιο της διαδικασίας προσχώρησης, και η ΕΕ έχει υπενθυμίσει στην Αλβανία την αναγκαιότητα θέσπισης διαδικασίας για την δημιουργία ενός κτηματολογίου και έχει προτρέψει τη χώρα να λάβει μέτρα για την προστασία του δικαιώματος στην ιδιοκτησία. Αυτά για την περίοδο 2012-2020. Επίσης η ΕΕ, κατά τις επαφές που γίνονται σε τακτική βάση, υπενθυμίζει την αναγκαιότητα για βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ διαφόρων θεσμικών οργάνων, διαφάνεια και σαφήνεια ως προς την πολιτική που ρυθμίζει το δικαίωμα ιδιοκτησίας. Όλα αυτά είναι καίρια σημεία, εάν κανείς αισθάνεται πως δεν μπορεί να προασπίσει την προσωπική του ιδιοκτησία ή το δικαίωμα στη γη του, αυτό είναι πολύ προβληματικό.   

Παράλληλα με την ΕΕ, υπάρχουν και άλλοι θεσμοί, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτού του εύρους των θεσμών και των επαφών σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αλβανία.
 Βουλευτής Σωτήρης Δελής: Θέλω να ευχαριστήσω την Υπουργό Εξωτερικών για την εμπεριστατωμένη απάντηση. Ανυπομονώ να παρακολουθήσω την εργασία αυτή και στη συνέχεια. Ευχαριστώ.

Παρουσία του Έλληνα πρέσβη

Την απάντηση της υπουργού Εξωτερικών της Σουηδίας Μάργκοτ Βάλστρεμ, προς τον ομογενή βουλευτή του κόμματος των Μετριοπαθών Σωτήρη Δελή, παρακολούθησε και ο Έλληνας πρέσβης στην Στοκχόλμη  Δημήτριος Τουλούπας. Ο Σωτήρης Δελής κατάγεται από την Πάτρα και από το 1977 ζει μόνιμα στη Σουηδία. Έχει πολυετή εμπειρία στα κοινά με αφετηρία την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και μακρόχρονη ενασχόληση με τα οικονομικά, με τραπεζική διευθυντική καριέρα 30 ετών. Το 2014 εξελέγη βουλευτής της περιφέρειας Γιέσεπινγκ, στο νότιο τμήμα της Σουηδίας και είναι ο πρώτος βουλευτής της περιοχής με ξένη καταγωγή. Ο ίδιος είναι μέλος και της επιτροπής των Εξωτερικών Υποθέσεων του σουηδικού κοινοβουλίου.

Έμπρακτη στήριξη της Ελληνικής Πρεσβείας στα σχολεία μας

Με τη φροντίδα της Πρεσβείας της Ελλάδος στα Τίρανα, δημιουργήθηκε ένα σύγχρονο εργαστήριο πληροφορικής, στο ελληνόφωνο Μειονοτικό Σχολείο «Παντελή Σωτήρη» στο Αργυρόκαστρο. Τον εξοπλισμό και την εγκατάσταση επιμελήθηκε ο υπεύθυνος επικοινωνιών και πληροφορικής της Πρεσβείας κ. Χρήστος Χαρόπουλος, με την ενθουσιώδη συμπαράσταση των μαθητών του σχολείου.

Επίσης, σε αντίστοιχα Σχολεία των χωριών Βουλιαρατίου και Δερβιτσάνης, προσφέρθηκαν ηλεκτρονικοί υπολογιστές και εκτυπωτές.

Στην τελετή παράδοσης του εξοπλισμού στο Σχολείο «Παντελή Σωτήρη», παρέστησαν Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στο Αργυρόκαστρο κ Βασίλειος Τόλιος, Γενικός Πρόεδρος της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑΣ κ Λεωνίδας Παππάς, Διευθυντής του σχολείου κ Παντελής Παππάς καθώς και το διδακτικό προσωπικό του σχολείου.

Οι διευθυντές και το διδακτικό προσωπικό των εν λόγω Μειονοτικών Σχολείων εξέφρασαν θερμές ευχαριστίες για τη γενναιόδωρη και άμεση στήριξη της Ελλάδος.

 http://tachydromos.org

Τα ΜΜΕ των Σκοπίων για την ημερίδα του ΚΕΑΔ

Εκπρόσωποι των κοινοτήτων των Σλάβων των Σκοπίων, των Ελλήνων, των Βλάχων και των Ρομά επιδιώκουν διεθνή υποστήριξη για την τροποποίηση του νόμου για τις μειονότητες στην Αλβανία, αναφέρει δημοσίευμα των Σκοπίων.

Οι μειονότητες αναφέρουν ότι «τα αιτήματά μας είναι για εγγυημένες έδρες στο Κοινοβούλιο των εκπροσώπων των μειονοτήτων στην Αλβανία, οι οικίες υπηρεσίες να εγγράφουν την εθνικότητα κάθε μέλους των μειονοτήτων, η παροχή εκπαίδευσης στη μητρική γλώσσα στην προσχολική και στοιχειώδη καθώς και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σε όλη την επικράτεια της Αλβανίας».

Να δοθεί, επίσης, η δυνατότητα για ξεχωριστό προϋπολογισμό που θα αφορά την ανάπτυξη των περιοχών όπου παραδοσιακά ζούνε οι μειονότητες, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης τους, επίσης στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να γίνεται η χρήση της γλώσσας της μειονότητας που απηχεί πάνω από το 20 εκατό του δημοτικού πληθυσμού.

Επίσης, τα συμβούλια στην τοπική αυτοδιοίκηση να εκδίδουν αποφάσεις στη δική τους γλώσσα και αλφάβητο, και θα έχουν την ίδια ισχύ με τις κρατικές αποφάσεις σε οποιαδήποτε τομέα του δημοσίου.

Τα αιτήματα αυτά παρουσιάσθηκαν και τονίσθηκαν με την ευκαιρία της Ημέρας των Ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα Τίρανα, όπως επισημαίνεται.

(Στοιχεία από sitel.com.mk)

http://www.echedoros-a.gr/

http://tachydromos.org/ 

Shën Spiridhoni dhe rrugëtimi i trupit të tij nga Kostandinopoja në Krujë, Durrës e deri në Korfuz

 Nga  Miron Çako

Shën Spiridhoni, një shenjtor i madh dhe mrekullibërës i Kishës Orthodhokse, lindi në Trimithundë të Qipros në vitin 270 nga prindër besimtarë dhe të pasur. Emri Spiridhon nënkupton nga greqishtja “një shportë me të mira”. U martua, por shpejt mbeti i ve. Për shkak të besimit dhe jetës së tij të shenjtë, banorët këmbëngulën të bëhej prift dhe më vonë episkop i Trimithundës së Qipros. U tregua bari (episkop) i vërtetë për delet (besimtarët) e Zotit. Për hir të përulësisë dhe përdëllimit ndaj të afërmit, Zoti e stolisi me shumë dhurata dhe veçanërisht me atë të mrekullibërjes. Me lutjet e tij u bënë shumë mrekulli që kanë mbetur të paharruara në memorien e krishterë. Në Sinodin e Parë Ekumenik në Nike, në vitin 325, shën Spiridhoni i çuditi të gjithë etërit e shenjtë me mrekullinë që bëri në sy të tyre (318 etër) dhe turpëroi Ariosin heretik dhe pasuesit e tij, të cilët mohonin Trininë e Shenjtë. Ai u shfaq para Ariosit dhe i tha: “Pse nuk beson që Perëndia është një në tre Persona!? Ja ta tregoj”. Dhe mori një tjegull dhe i tha:

– Sa kam në dorë?

– Një tjegull,- iu përgjigj Ariosi.

– Atëherë, shiko!

Dhe shën Spiridhoni bëri kryqin dhe tha: “Në emër të Atit”- dhe nga tjegulla doli zjarr; pastaj “në emër të Birit”- dhe nga tjegulla doli ujë dhe ra poshtë; “dhe të Shpirtit të Shenjtë.” – dhe në dorë i mbeti argjila. “Kështu si kjo tjegull, që ishte një, por në tre elemente: zjarr, ujë dhe argjilë; kështu dhe Perëndia është një në tre Hipostaza (Persona).

Kjo mrekulli qe vula e Sinodit I Ekumenik që mbrojti doktrinën trinitare të Perëndisë dhe Hyjninë e Krishtit si Biri i vetëmlindur nga Ati, Dritë prej Drite, Perëndi i vërtetë prej Perëndie të vërtetë. Për këtë arsye shën Spiridhoni pikturohet në ikona me një tullë në dorë të shpërbërë në tre element.

Shenjti bëri dhe shumë mrekulli të tjera, sipas sinaksarit ai shëroi perandorin Konstand (337-361), djalin e Kostandinit të Madh, nga një sëmundje e pashërueshme. Ngjalli birin e një vejushe, e cila, kur pa djalin e saj të gjallë, vdiq nga gëzimi; shenjti u lut përsëri dhe ngjalli nënën e djalit. Thirri nga varri të bijën, Irinin, që i vdiq papritur, që ajo t’i tregonte se ku e kishte vendosur byzylykun e artë të një fqinje, e cila ia kërkonte shenjtorit. E vdekura iu përgjigj nga varri dhe i tregoi vendin se ku e kishte vendosur stolinë. Pastaj shën Spiridhoni i tha: “Fli në paqe, bija ime, deri në ngjalljen e të vdekurve!”. Ndaloi rrjedhën e lumit për të kaluar. Zbulonte mëkatet e fshehta të njerëzve dhe i nxiste të pendoheshin. Kur meshonte, e ndihmonin në mënyrë të dukshme engjëjt që psalnin bashkë me të. Kthehu një gjarpër në flori dhe ia dha si peng një të pasuri për të shpëtuar një të varfër, që i kishte borxh të pasurit. Kur i varfri ia ktheu borxhin të pasurit, e mori gjarprin e florinjtë përsëri dhe me lutjet e shenjtit u kthye përsëri i gjallë dhe u fut në vrimën nga kishte dalë. Zgjidhi nga lidhjet e padukshme disa hajdutë që donin t’i vidhnin kopenë që e mbante për ekonominë e kishës, por mbetën të paralizuar gjithë natën. Në mëngjes, kur i gjeti ashtu, i zgjidhi me lutjen e tij dhe i këshilloi të mos vidhnin më, madje iu dha nga një dash si shpërblim për mundimin dhe ankthin e tyre.

Mbasi bëri shumë mrekulli, (vdiq) fjeti në Zotin, më 12 dhjetor të vitit 348 në Trimithundë. Lipsani (trupi) i tij mbeti i paprishur dhe mbante aromë të mirë, si një shenjë e shenjtërisë së tij të madhe. Në shekullin VII pas Kr, trupi i paprishur u vendos në Kostandinopojë deri në vitin 1453; por, kur më 29 maj 1453 Sulltan Mehmet II me ushtrinë e tij të madhe pushtuan Kostandinopojën, që ai e mbiquajti Instambul nga britmat e bizantinëve që thoshin për ushtrinë osmane që hyri në qytet: Is tin poli (brenda në qytet).

Kryeqyteti i Perandorisë Bizantine me 1100 vite mbretërie që nga koha e Kostandinit të Madh (337-361), i cili me një vizion nga një engjëll e ndërtoi në një vend të quajtur Bizant, Romën e Re (Nova Roma) për nder të nënës së Zotit; ky vend u inaugurua më 11 maj të vitit (330) pas Kr dhe mori emrin e Kostandinit: Kostandinopoli (qyteti i Kostandinit).

Në atë qytet madhështor ishin grumbulluar prej shekujsh thesaret dhe kulturat e gjithë botës së krishterë. Për tri ditë e net qyteti u la në dorë të ushtrisë barbare osmane për ta plaçkitur. Nuk mund të numëroheshin mizoritë, vrasjet, përdhunimet, plaçkitjet te popullata e krishterë, por ashtu edhe përdhosjet, shkatërrimet e kishave, manastireve dhe e gjërave të shenjta si: ikona, enë të shenjta, lipsane shenjtorësh dhe çdo vepër arti. Vetë Mehmeti II, kur hyri në qytet dhe pa pasojat e plaçkitjes, u pendua që e kishte lënë qytetin të shkatërrohej. Kisha e Shën Sofisë, vepër monumentale e Justinianit (482- 565), e ndërtuar gjatë viteve 532-537, që kushtoi më shumë se 145050 kg arë dhe ku shërbenin 500 priftërinj që në librin e Prokopit, ai shkruan: “Shën Sofia shkëlqen me një vezullim kaq mahnitës, sa njeriu do të thoshte se ajo nuk ndriçohet nga rrezet e diellit, por e mban në vetvete burimin e dritës”; me urdhër të Mehmetit, ajo u kthye në xhami.

Edhe lipsani i shën Spiridhonit rrezikohej të përdhosej. Sinaksari tregon se një prift i devotshëm, Grigori Paramithai, me origjinë nga Epiri, u vesh si fshatar dhe e ngarkoi lipsanin e shën Spiridhonit dhe të agustës (mbretëreshës) Theodhora të fshehur në një karrocë me bar dhe kaloi portën e qytetit pa u diktuar nga turqit. Duke kaluar nga rruga Egnatia që lidhte Lindjen me Perëndimin, lipsani i shën Spiridhonit erdhi në territoret e Epirit dhe Arbërit.

Një traditë, e ruajtur në ndërgjegjen e besimtarëve dhe e transmetuar gojarisht deri më sot, thotë se lipsani i shenjtorit qëndroi për disa kohë në qytetin e Krujës, qytet i çliruar nga Gjergj Kastriot Skënderbeu më 28 nëntor 1453. Kruja ishte një qytet me traditë të lashtë të krishterë, me shumë kisha, thuajse kishte 365 kisha, sa ditët e vitit. Po ashtu princi i kastriotajve, Gjergji dhe udhëheqësi i popullit Arbëror ishte krishterë i devotshëm i ritit lindor orthodhoks, dhe kishin një lidhje shpirtërore me Patriarkanën e Kostandinopojës dhe Malin e Shenjtë (Athosin), të cilit i ati Gjon Kastrioti i kishte dhënë dy fshatra nga principata e tij, madje dhe Reposhi, vëllai i Gjergjit, ka qenë murg në Athos, vdiq 25 korrik 1431 dhe u varros aty në manastirin orthodhoks të Ilandarit. Shën Nifoni, patriarku i Kostandinopolit, “vëllami i Skënderbeut” (1482 – 1486), ka shërbyer si prift dhe atë shpirtëror në Krujë deri në vitin 1466, dy vjet para vdekjes së Skënderbeut.

Vendi ku u vendos dhe qëndroi i mbrojtur lipsani i shën Spiridhonit ishte mali i Krujës në një shpellë, që sot njihet si teqeja e Sarisalltikut. Kjo vërtetohet nga fakti se krutanët (bektashinj), në shtëpitë e tyre mbajnë ikonën e shën Spiridhonit, me rroba kryepriftërore ngjyrë jeshile e me kryqe dhe e quajnë Sarisalltiku dhe e festojnë në 12 dhjetor, në ditën e shën Spiridhonit.

Gojëdhënat që qarkullojnë edhe sot e kësaj dite thonë, se Sari Salltëku vrau një kuçedër, duke shpëtuar vajzën e princit të Krujës dhe çliroi ujin e qytetit, ndërkohë gjurmë këmbe misterioze në shkëmb tregojnë se me tre hapa Sari Salltëku ka kaluar në Korfuz ku atje ka edhe varrin. Kjo legjendë ka një gërshetim ngjarjesh edhe personash. E para lidhet me shën Gjergjin, i cili njihet si luftëtar i krishterë që vrau kuçedrën edhe shpëtoi vajzën e mbretit. Por shën Gjergji ka jetuar në shekullin III dhe është martir i madh, që u martirizua për Krishtin në Antioki nga perandori romak Dioklecian (284-305).

Por ajo që lidh shën Gjergjin me Krujën është fakti se edhe emri i Skënderbeut ishte Gjergj dhe shën Gjergji ka qenë shenjti mbrojtës i Gjergj Kastriotit, zot i arbërit, frymëzues dhe udhëheqësi i shqiptarëve kundër turqisë, e cila personifikohej me kuçedrën që kërkonte të vriste vajzën e Mbretit Krishtit (Kishën) dhe qytetërimin e krishterë). Shqiptarët i lidhën kaq shumë kujtimet e këtyre, sa Gjergj Kastrioti kujtohej në ditën e shën Gjergjit 23 prill. Ky nderim për shën Gjergjin vazhdon edhe sot e kësaj dite dhe festohet si shenjt edhe nga shqiptarët që u konvertuan në bektashi në shekullin e XVII, një rrymë e Islamit. Bektashinjtë vetë hyrjen e tyre në Shqipëri e zbrisnin deri në figurën e dëgjuar legjendare të Sari Salltëkut. Legjenda për Sari Salltikun që ka qëndruar në shpellë për disa kohë dhe me tre hapa ka kaluar në Korfuz, të kujton shën Spiridhonin, lipsani i të cilit qëndroi deri më 1456 në shpellën e malit të Krujës dhe ka qenë mbrojtje, ngushëllim dhe mrekullibërës për ato kohë të vështira.

Pra, duket se kujtimi i këtyre dy shenjtorëve shën Gjergj dhe shën Spiridhoni ka mbetur e pashlyer në vetëdijen e krutanëve që nga koha e lavdishme e Gjergj Kastriotit edhe ka ardhur deri në ditët tona,duket i deformuar përgjatë shekujve nën ndikimin e një tjetër feje.

Meqenëse Arbëria dhe Kruja ishte vende të pasigurta nga sulmet e turqve, që përpoqën ta pushtonin me tre rrethime dhe më në fund me rrethimin e katërt të Krujës në vitet 1476-1478, në vitin 1456, prift Grigori Paramithioti e transferoi lipsanin në Durrës. Atje ka qëndruar një natë derisa e morën me anije në mëngjes, për në Korfuz (në greqisht apo Κέρκυρα, Κόρκυρα; në latinisht Corcyra; në italisht Corfù) që ishte një vend i lirë në juridiksionit e Venedikut.

Para rrezikut osman, Venediku dhe mbretëria e Napolit lidhën marrëveshje vasaliteti me Skënderbeun, prandaj për lipsanin e shën Spiriodhonit u mendua të strehohej në një vend të krishterëve orthodhoksë, afër me Epirin, por edhe më i sigurt për momentin.

Thuhet nga gojëdhënat se besimtarët që shoqëronin lipsanin, kërkuan një anije që ta çonte lipsanin në Korfuz, por kapiteni nuk pranoi sepse kishte ngarkesë për në Itali. Sapo doli në det, i kapi një furtunë e papritur që i detyroi të ktheheshin në Durrës të shkarkonin ngarkesën dhe të merrnin lipsanin dhe ta çonin në Korfuz, të shoqëruar edhe nga shumë besimtarë nga Durrësi.

Në vendin ku qëndroi lipsani për një natë, afër molit, tregtarët e Durrësit që bënin tregti në Korfuz, ndërtuan aty një kishë për nder të shenjtorit, sipas modelit të Kishës së shenjtit në Korfuz rreth viteve 1800, në krah ku sot është banka e qytetit. Kisha u prish nga regjimi ateist-komunist në vitin 1967 dhe u ndëruan aty zyrat e Alb.kontrollit. Aty në pronën historike të Kishës Orthodhokse mbas 1996 u vendos SHIK-u (Shërbimi Informativ Kombëtar) sot SHISH-i. Kisha Orthodhokse u interesua herët që kjo pronë e grabitur edhe e tjetërsuar nga dy pushtete komunist dhe demokrat ti kthehet komunitetit orthodhoks. Pavarësisht se nga AKP sot ATP-ja (Angjesia e Trajtimit të Pronave) që nga viti 2000 kjo pronë i është njohur Kishës Orthodhokse, por përsëri si shumë vonesa të tjera të tërzgjatura për të korigjuar padrejtësitë e shtetit ateist komunist kundër komuniteteve fetare dhe Kishës Orthodhokse, kjo pronë ende nuk po këthehet apo kompesohet financiarisht apo fizik sipas ligjit dhe marveshjes të Shtetit me Kishën. Do ishte një gëzim për të krishterët dhe nder për qytetin e Durësit, që përsëri të ndërtohet një kishë në kujtim të shejntorit mrekullibërës Spiridhonit, cili kur kaloj lipsani i tij dhe qëndroj një natë në Durrës, e la nga pas një bekim të përhershëm si në gjithë ato vënde të rrugëtimit të gjatë nga Kostandinopoja deri në Korfuz.

Në vitin 1590, në Korfuz u ndërtua një kishë e madhe për nder të shenjtorit, në të cilën ndodhet lipsani i tij i paprishur, që nderohet prej shekuj nga besimtarët dhe është burim mrekullish.

Për gati 1700 vjet lipsani i shën Spiridhonit është i paprishur, jo i balsamosur; është Hiri i Perëndisë që nuk e lejon të dekompozohet, ashtu si dhe lipsanet e shumë shenjtorëve të tjerë në Kishën Orthodhokse. Trupi i shën Spiridhonit ka mbetur i paprekur përgjatë shekujve. Ai ruan temperaturën e një trupi të gjallë dhe mishi është i zhdërvjellët. Fenomeni i gjendjes së lipsaneve u studiua nga shkencëtarë nga e gjithë bota, por nuk gjetën shpjegime përtej asaj të një mrekullie. Tabanët e këpucëve në këmbët e shenjtit janë gjetur të përdorura, si të veshura herë pas here. Ekziston një legjendë që shenjtori lëviz me trup në botë dhe ndihmon njerëzit në vuajtjet e tyre. Kështu, këpucët ndryshohen herë pas here, dhe ato të vjetrat shpërndahen në kisha të ndryshme dhe te besimtarët si bekim.

Edhe në Korfuz, shën Spiridhoni bëri dhe vazhdon të bëjë shumë mrekulli duke qenë edhe pika e referimit të jetës shpirtërore për popullin besimtar, por edhe për turistët e shumtë që nuk e lënë pa vizituar dhe mrekullohen e çuditen nga lipsani i tij i paprishur.

Banorët e ishullit e nderojnë në mënyrë të veçantë shenjtorin, sepse ai e ka shpëtuar shumë herë ishullin dhe banorët e tij nga fatkeqësi, sëmundje dhe nga pushtues të ndryshëm.

Në vitin 1630, i shpëtoi banorët e ishullit nga sëmundja e murtajës dhe në vitin 1855 i shpëtoi nga kolera.

Në vitin 1716, shën Spiridhoni, me anë të një mrekullie, shpëtoi ishullin nga agarinët (turqit). Ata rrethuan Korfuzin nga toka dhe deti. Rrethimi zgjati nga 24 qershor deri në 11 gusht. Ushtria agarine përbëhej nga 50.000 veta. Banorët e Korfuzit kërkuan ndërmjetimin e shën Spiridhonit, i cili iu shfaq në të gdhirë të 11 gushtit të vitit 1716. Njerëzit panë shën Spiridhonin duke mbajtur në dorë një shpatë të zjarrtë. Papritmas, në det filloi një furtunë e madhe, e cila i mbyti anijet. Kjo ngjarje e popullit u përjetësua në vargjet e këngës:

“Se Korfuzi ka të zon, shën Spiridhon;

Spiridhoni është shenjt i gjallë,

re në det e dole mbanë,

shpëtove Korfuz, kalanë.”

Ai nuk lejoji që sundimtari venecian, Andrea Pizani, të ndërtonte altar latin në kishën e tij të ritit orthodhoks. Shën Spiridhoni iu shfaq Pizanit në një ëndërr dhe i tha: “Pse më shqetësoni? Altari i besimit tuaj është i papranueshëm në tempullin tim! “Natyrisht, Pizani dhe kardinali latin nuk ndaluan. Atëherë shën Spiridhoni ndërhyri atë mbrëmje: një stuhi e tmerrshme me rrufe shkatërruan fortesën veneciane, duke bërë shumë dëme. Por fakti më i pabesueshëm ishte se në të njëjtën natë dhe orë, një tjetër rrufe ra në Venecia, në shtëpinë e Pizanit, dhe dogji portretin e tij të varur në mur.

Çuditërisht, asgjë tjetër nuk u dëmtua. Kjo ishte një ndërhyje pedagogjike e shenjtorit si mbrojtës i flaktë i Besimit dhe i Kishës Orthodhoke, që e ka ruajtur të pastër doktrinën e krishterë, që u mësua nga goja e Krishtit e u transmetua nga apostujt, u ruajt nga Etërit e shenjtë hyjmbajtës në VII Sinode Ekumenike, një ndër më të spikaturit është dhe Sinodi i I (325) ku mori pjesë dhe shën Spiridhoni.

Një tjetër mrekulli është shpëtimi i kishës së tij në Korfuz nga sulmi gjerman në vitin 1943. Asnjë predhë nuk e goditi kishën e shenjtit dhe njerëzit panë që shën Spiridhoni mbante predhat në ajër që të mos godisnin kishën.

Në kujtim të këtyre mrekullive që kanë lidhje me ishullin, bëhen katër litani të mëdha gjatë vitit për nder të shenjtorit. Kleri, populli besimtar i shoqëruar nga banorët e ishullit bashkë me shumë turistë transportojnë trupin e shenjtorit në rrugët e Korfuzit, të sëmurët shtrihen në rrugë që arka me lipsanin t’iu kalojë sipër që të shërohen dhe kleri lutet për shërimin e tyre si dhe për bekimin e ishullit, i cili vërtet ka një begati të veçantë,”pranverë të përhershme” me bekimin e shenjtorit të gjallë. Shën Spiridhoni shëron të sëmurët, çliron besimtarët nga vuajtjet e tyre, ndihmon në kapërcimin e vështirësive dhe situatave të vështira. Ndihma e shpejtë e shën Spiridhonit është e njohur nga gjithë besimtarët në mbarë botën, të cilët e nderojnë kujtimin e tij të shenjtë më 12 dhjetor.

Kisha Orthodhokse i psal me nderim e mirënjohje të madhe këtij shenjtori të madh:

“Përluftar i Sinodit të parë u tregove; dhe çudibërës hyjprurës, o Spiridhon i shenjtë. I fole së vdekurës në varr,dhe gjarprin e zi e bëre ar; në altarin ku shërbeje për Zotin Krisht me engjëjt tok meshoje. Lavdi Atij që të lavdëroi; lavdi Atij që të dha kurorë; lavdi Atij që veproi me anën tënde shërime”.

(Përlëshorja e Shenjtorit, shkëputur nga Libri “Kremtore”, përkthyer nga Noli)