Φανταστικός διάλογος με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο - Dialog imagjinar me Odhise Andhrucon

 

Ενώ εμείς οι καπεταναίοι πολεμήσαμε και διώξαμε τους Τούρκους, τα ηνία τα πήραν τυχάρπαστοι και φαύλοι πολιτικοί από τη μια, ανάμεσά τους και Φαναριώτες, και από την άλλη καλαμαράδες, όλοι τους άκαπνοι κι ατσαλάκωτοι.   Βασίλης Νιτσιάκος   – Αξιολάτρευτε και αξιοσέβαστε Οδυσσέα,  είπα να επικοινωνήσω μαζί σου με αφορμή τα 200 χρονια από την Επανάσταση. Έχω ακούσει πολλά για σένα,  συχνά αντιφατικά, παρόλο που είσαι δικαιωμένος και θεωρείσαι από τους πλέον σημαντικούς ήρωες του έθνους. – Πες μου, αφού σου πω πρώτα πως χαίρομαι γι’ αυτό που ακούω, γιατί γνωρίζεις ποιο ήταν το τέλος μου, παρότι αγωνίστηκα με πάθος και αυταπάρνηση για την ελευθερία της πατρίδας… – Κατ’ αρχάς θα ήθελα να ξέρω εάν υπήρξες μουσουλμάνος μπεκτασής στα παιδικά σου χρόνια και αν γι’ αυτό σου βγάλανε το παρατσούκλι «Τουρκοδυσσέας» ή για κάποιον άλλο λόγο… – Κοίτα να δεις, πατριώτη μου. Εγώ μεγάλωσα στην αυλή του Αλή Πασά,  με τον οποίο ο πατέρας μου είχε καλές σχέσεις. Εκεί, λοιπόν, για κάποιο λόγο, μάλλον για να μη με πάρουν γενίτσαρο, οι δικοί μου με έβαλαν σε ένα μεκτασίδικο τάγμα. Και να σου πω την αλήθεια, δεν με αδικήσανε, γιατί οι μπεκτασήδες ήταν ανοιχτοί και ανεκτικοί και είχαν καλές σχέσεις με τους χριστιανούς. Ο ίδιος ο Αλής ήταν τέτοιος. Δεν είχε στην αυλή του τόσους χριστιανούς; Γιατρούς, γραμματικούς κλπ.; Εκεί έμαθα πολλά πράγματα….Το » Τουρκοδυσσέας»  μου το κόλλησαν όμως οι εχθροί μου, όταν με πρόδωσε ακόμα κι ο ψυχογιός μου, ο Γκούρας, και με ρίξανε στη φυλακή σαν προδότη. Ο λόγος, η πρόφαση δηλαδή, ήταν  ότι πήγα με τους Τούρκους ενάντια στον αγώνα μας….Ήταν μια συκοφαντία που τη στήριξαν στα γνωστά  «καπάκια», τις συμφωνίες συνεργασίας που συνήθιζαν να συνάπτουν κλέφτες και αμαρτολοί με τους εχθρούς και ήταν σχεδιασμένες με σκοπό να τους ξεγελάσουν και να μπορέσουν έτσι να βοηθήσουν τον αγώνα.  Αυτό ήταν κοινό μυστικό…Άλλωστε  ξέρεις ότι οι αρματολοί ήταν διορισμένοι, όπως και οι δερβεναγάδες, και συχνά άλλαζαν ρόλους. Από αρματολοί κλέφτες και το αντίθετο, ανάλογα με τις καταστάσεις. Όπως όλοι οι άλλοι, έτσι κι εγώ έκανα «καπάκια» με εναν στρατηγικό στόχο, που δεν ήταν άλλος από την παραπλάνηση του εχθρού και τη συμβολή στον αγώνα για τη λευτεριά… – Και γιατί όλες αυτές οι συκοφαντίες, οι κατηγορίες και το κυνήγι εναντίον σου; – Γιατί, ενώ εμείς οι καπεταναίοι πολεμήσαμε και διώξαμε τους Τούρκους, τα ηνία τα πήραν τυχάρπαστοι και φαύλοι πολιτικοί από τη μια, ανάμεσά τους και Φαναριώτες, και από την άλλη καλαμαράδες, όλοι τους άκαπνοι κι ατσαλάκωτοι. Αυτοί έγιναν τακίμια με τους κοτσαμπάσηδες και τα τζάκια, που τα είχαν καλά με τους κατακτητές και άφησαν στο περιθώριο τους πραγματικούς αγωνιστές. Άλλοι κατάντησαν ζητιάνοι, οι πιο τυχεροί, και άλλοι σύρθηκαν στις φυλακές και στα δικαστήρια με καταδίκες κ.λπ. Αυτή ήταν η «αμοιβή» τους για την προσφορά τους στον Αγώνα! Τελικά, άλλοι πολέμησαν και άλλοι κυβέρνησαν. Και πώς κυβέρνησαν…Δεν θα πω τίποτα άλλο. Σκέψου τις φατρίες, τους φατριασμούς, τις διαιρέσεις σε αγγλόφιλους, γαλλόφιλους και ρωσόφιλους… Σκέψου τη φαγωμάρα ανάμεσά τους, τις ίντριγκες, τις δολοπλοκίες, τις δολοφονίες….Κωλέττηδες, Μαυροκορδάτους κ.λπ. Τον Κωλέττη τον ήξερα από την αυλή του Αλή Πασά, ήταν γιατρός του…. Και αυτοί όλοι τέτοιοι ήταν από τα γεννοφάσκια τους.  Αυτό που με πόνεσε πολύ ήταν η προδοσία από δικούς μου ανθρώπους.  Κυρίως από το Γκούρα, που πουλήθηκε σαν τον Ιούδα. Με πρόδωσε….Τι να πω για άλλους αγωνιστές καπετάνιους…τον Καραϊσκάκη, τον Κολοκοτρώνη, το Μπότσαρη … Ακόμα ακόμα και για το λόγιο τον Κοραή, που του έγραψα…Αλλά άλλοι έκαναν κουμάντο.  Αργυρώνητοι δυστυχώς και πρώην προσκυνημένοι. Το ξαναλέω, πιότερο από όλα με σφάζει η μπαμπεσιά του συντρόφου, του ψυχογιού, του μπράτιμου. Ολίγη μπέσα! Αυτό ήταν ο καημός μου. Με αυτόν παρέδωσα ψυχή…. -Λυπάμαι για όλα αυτά καπετάνιε… – Δεν μου ταιριάζει καμιά λύπη . Έπραξα το χρέος μου και είμαι ήσυχος εδώ που είμαι. Να λυπάσαι, αν αυτά συνεχίζονται στην πατρίδα μας. Αν βασιλεύει η φαυλότητα, η αναξιοκρατία, η φαγωμάρα, τα τζάκια, ο φθόνος, ο φατριασμός και όλες οι πληγές της Ρωμιοσύνης, που εμείς οι αγωνιστές τις πήραμε μαζί μας σαν χτικιό…σαν ένα αμάρτημα συλλογικό, που μας τυραννά ακόμα κι εδώ στον άλλο κόσμο… -Καπετάνιε, αλήθεια δεν ξέρω αν πρέπει να σου πω την αλήθεια… Πάντως υπάρχουν ακόμα Έλληνες που σε θαυμάζουν και σε δοξάζουν ειλικρινά. Να κοιμάσαι ήσυχος τουλάχιστον για αυτό! in.gr

Vasilis Niciakos*   Fort i dashur dhe i nderuar Odhise Andhruco, -Mendova të komunikoj me ty duke marrë shkas nga 200 vitet e Revolucionit grek. Kam dëgjuar shumë rreth teje, shpeshherë gjëra kontradiktore, pavarësisht se më vonë të është dhënë drejtësia e munguar dhe konsiderohesh nga heronjtë më të rëndësishëm të kombit. -Më thuaj! Më lejo së pari të të them, që gëzohem për atë çka do më thuash, sepse ti e di se cili ishte fundi im, ndonëse luftova me zjarr e vetëmohim për lirinë e atdheut… -Fillimisht, do desha të dija nëse ke qenë mysliman bektashi në vitet e fëmijërisë dhe ndaj të vunë nofkën “Odhise-turku” apo për ndonjë arsye tjetër. -Dëgjo patriot. Unë u rrita në oborrin e Ali Pashës, me të cilin im atë kishte marrëdhënie të mira. Me shumë mundësi, të mitë më futën atje në një togë bektashiane, që të mos më merrnin jeniçar. Dhe me thënë të drejtën, nuk më doli për keq, se bektashinjtë ishin të hapur dhe tolerantë, kishin marrëdhënie të mira me të krishterët. Vetë Aliu ishte i tillë. A s’kishte në oborrin e tij kaq të krishterë? Doktorë, të lëçitur, etj? Atje mësova shumë gjëra… “Odhise-turku” ma ngjitën nofkën armiqtë e mi, kur më tradhtoi dhe biri im shpirtëror, Guras, dhe më rrasën në burg si tradhtar. Gjetën si pretekst, që shkova me turqit kundër luftës sonë… Ishte një shpifje, që u bazua në të ashtuquajturat “kapakë”, marrëveshjet e njohura të bashkëpunimit, që zakonisht lidheshin nga kleftët e armatolët me armiqtë, me qëllim që t’i manipulonin, për të ndihmuar revolucionin. Ky ishte sekret i përbashkët. Për më tepër armatolët ishin të emëruar, sikurse dhe dervenagallarët, dhe shpesh ndërronin rolet. Nga armatolë kleftë dhe e kundërta, në varësi të situatave. Sikurse gjithë të tjerët, edhe unë bëja “kapakë” me një qëllim strategjik, që s’ishte tjetër, përveç mashtrimit të armikut dhe kontributit në luftë për lirinë… -Dhe përse gjithë këto shpifje, akuza e kjo përndjekje ndaj teje? -Sepse ndërkohë, që ne kapedanët luftuam e dëbuam turqit, frerët i morën politikanë oportunistë e të pandershëm, nga njëra anë fanariotët, nga ana tjetër kallamaradhët*, të gjithë të parregjur e që s’patën luftuar ndonjëherë. Ata u bënë palë me koxhabashët e oxhaqet, të cilët kishin marrëdhënie të mira me pushtuesit dhe margjinalizuan luftëtarët e vërtetë. Disa prej nesh u katandisën lypsarë e disa përfunduan në burgje e gjyqe, etj. Ky ishte “shpërblimi” për kontributin tonë në luftë! Të tjerë luftuan e të tjerë qeverisën. Dhe si qeverisën… S’po them më tepër. Mendo klanet dhe ndarjet në filoanglezë, filofrancezë e filorusë…. Mendo kacafytjet e tyre, intrigat, konspiracionet, vrasjet… Koletët, Mavrokordhatët, etj,. Koletin e njihja nga oborri i Ali Pashës, ishte doktori i tij. Këta të tillë ishin, që në shpërgënj. Ajo që më dhembi më shumë, është tradhtia nga njerëzit e mi. Sidomos nga Gura, që u shit sikurse Juda. Më tradhtoi.. Ç’ të them për kapedanët.. Karaiskaqin, Kolokotronin, Boçarin.. madje edhe për të lëçiturin Korai, që i shkruajta… Të tjerë komandonin. Të shiturit për para dhe ish sahanlëpirësit. E rithem, më shumë nga të gjitha më therri në shpirt pabesia e shokut, e birit shpirtëror, e vëllamit. Pak besë desha! Kjo ishte brenga ime. Ma mori edhe atë pak frymë të mbetur!  -Më vjen keq  për të gjitha këto kapedan.. -Nuk më shkon për shtat mëshira. Bëra detyrën time dhe jam i qetë këtu ku jam. Është më mirë të merakosesh për çka vazhdon të ndodhë në atdheun tonë. Nëse vazhdojnë të sundojnë imoraliteti, oxhaqet, cmira, klanet dhe gjithë plagët e romiosinit*, që ne luftëtarët i mbartim me vete si sëmundje, si mëkat kolektiv, që vazhdon të na mundojë edhe në botën tjetër… -Kapedan, nuk e di nëse mund të të them të vërtetën…Ka ende shumë grekë, që të adhurojnë dhe ta mbajnë lart lavdinë. Prehu i qetë! *Kallamaradhes: Vjen nga fjala “kallamar” dhe përdoret në formë pexhorative për grekët e lëçitur. Ende kjo fjalë vazhdon të përdoret në Qipro nga qipriotët kundrejt grekëve në formë përçmuese.  *Romiosini: Term më i gjerë se greqizmi, që i referohet popullatave ortodokse të perandorisë, romakëve të lindjes, por që kanë si bazë vetëdijen greke, fenë ortodokse dhe luftrat e pëbashkëta për krijmin e shtetit të sotëm grek.  *Autori është pedagog i studimeve folklorike në Universitetin e Janinës Nga libri “Etno-Oiko-Topika” Përktheu: Eleana Zhako http://www.respublica.al/