Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων - Martiri i madh dhe i shenjtë Theodhor Tironi

Ο Αγιος Θεόδωρος ο Τήρων καταγόταν από το χωριό Αμάσεια στη Μαύρη Θάλασσα, που ονομαζόταν Χουμιαλά, και έζησε κατά τους χρόνους των αυτοκρατόρων Μαξιμιανού (286 - 305 μ.Χ.), Γαλερίου (305 - 311 μ.Χ.) και Μαξιμίνου (305 - 312 μ.Χ.). Ονομάζεται Τήρων, διότι κατετάγη στο στράτευμα των Τηρώνων, δηλαδή των νεοσυλλέκτων, διοικούμενο υπό του πραιπόσιτου Βρίγκα. Διαβλήθηκε στον πραιπόσιτο ως Χριστιανός και εκλήθηκε σε εξέταση. Εκεί ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό χωρίς δισταγμό. Ο διοικητής Βρίγκας δεν θέλησε να προχωρήσει στην σύλληψη και τιμωρία του Αγίου Θεοδώρου, αλλά τον άφησε να σκεφτεί και να του απαντήσει λίγο αργότερα. Πίστευε ότι ο Θεόδωρος θα άλλαζε και θα θυσίαζε στα είδωλα. Ο Μεγαλομάρτυς όχι μόνο παρέμεινε αδιάσειστος στην πίστη του, αλλά έκαψε και το ναό της μητέρας των θεών Ρέας μετά του ειδώλου αυτής. Αμέσως τότε συνελήφθη και ρίχτηκε από τους ειδωλολάτρες σε πυρακτωμένη κάμινο, όπου και ετελειώθηκε μαρτυρικά. Η Σύναξη του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Θεοδώρου του Τήρωνος ετελείτο στο αγιότατο Μαρτύριό του, το οποίο βρισκόταν στην περιοχή του Φωρακίου ή Σφωρακίου, το Σάββατο της Α' εβδομάδος των Νηστειών, δηλαδή την ημέρα που ο Άγιος έκανε το θαύμα των κολλύβων σώζοντας τον ορθόδοξο λαό από τα μιασμένα ειδωλόθυτα, τα οποία επρόκειτο από άγνοια να φάει. Στην Αγιογραφία, ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων εμφανίζεται σε τεσσάρων ειδών μορφές. Είτε μόνος με στρατιωτική στολή, είτε αντιμετωπίζοντας ένα φίδι-δράκο και μαζί με τον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη όρθιοι ή πάνω σε άλογα. Πάντα φέρει στρατιωτική στολή. Ο Ιουλιανός ο παραβάτης, γνωρίζοντας ότι οι χριστιανοί καθαρίζονται με τη νηστεία στη πρώτη εβδομάδα της αγίας Σαρακοστής - γι' αυτό την λέμε καθαρά εβδομάδα - θέλησε να τους μολύνει. Διέταξε λοιπόν, κρυφά, όλες οι τροφές στην αγορά να ραντισθούν με αίματα ειδωλολατρικών θυσιών. Όμως με Θεία ενέργεια, φάνηκε στον ύπνο του τότε Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Ευδόξίου, ο μάρτυρας Θεόδωρος και φανέρωσε το πράγμα. Παρήγγειλε να ενημερωθούν όλοι οι χριστιανοί, να μην αγοράσουν καθόλου τρόφιμα από την αγορά και για να αναπληρώσουν την τροφή να βράσουν σιτάρι και να φάνε τα λεγόμενα κόλλυβα, όπως τα έλεγαν στα Ευχάϊτα. Ετσι και έγινε και ματαιώθηκε ο σκοπός του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα. Και το Σάββατο τότε, ο ευσεβής λαός που διαφυλάχθηκε αμόλυντος στην καθαρά εβδομάδα, απέδωσε ευχαριστίες στον μάρτυρα. Από τότε γύρω στα μέσα του Δ΄ αιώνα, η Εκκλησία τελεί κάθε έτος την ανάμνηση αυτού του γεγονότος σε δόξα Θεού και τιμή του μάρτυρα αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.

Theodhori, martiri i Krishtit, ishte nga Amasia, në Pont, dhe shërbente në ushtrinë romake në kohën e persekutimit të Maksimianit (rreth 330). I krishterë që në fëmijëri, e mbante besimin të fshehtë, jo nga frika, por sepse ende nuk kishte marrë nga Perëndia shenjën për t’u blatuar si martir. Kur ushtria e tij ishte strehuar pranë qytetit të Efkditës (Elenopont), ai mësoi se banorët e krahinës ishin të terrorizuar nga një dragua i tmerrshëm, i cili fshihej në pyll. Kuptoi se atje ishte prova nëpërmjet së cilës Perëndia do t’i tregonte momentin kur duhej të ofrohej si martir, prandaj shkoi atje dhe kërkoi në pyll. Shkoi deri në fshatin e braktisur nga banorët dhe ku qëndronte një princeshë e krishterë, e rangut perandorak, Eusebia. Shenjti u armatos me shenjën e kryqit, shkoi drejt bishës që lëshonte flakë nga goja dhe e mundi me një goditje me heshtë. I bindur tani se mund të mundte edhe dragoin shpirtëror, djallin, shën Theodhori shkoi në fushë pa druajtur ta zbulonte veten si të krishterë. Komandanti i trupës urdhëroi që t’u sakrifikonin idhujve, Theodhori qëndroi në tendën e tij. Erdhën ta kërkonin duke e detyruar të merrte pjesë në aktin idhujtar.Por ai u përgjigj: “Jam i krishterë, vetëm Krishtin adhuroj. Ai është Mbreti të cilit i shërbej, dhe vetëm atij i ofroj blatë!” Pyetën edhe të tjerë, por Theodhori i inkurajoi të ishin të denjë deri në fund për Krishtin. Natën shkoi në tempullin pagan dhe shkatërroi me zjarr tempullin e perëndeshës Rea, nënën e perëndive duke shkaktuar një trazirë në qytetin e Efkaidës. Një nga shërbëtorët e tempullit e kapi shenjtin dhe e çoi para qeveritarit Puplius. Ai iu përgjigj me qetësi të tij duke thënë se ishte absurde të konsiderosh perëndi një copë dru, pa shpirt. E kërcënuan me tortura të dhunshme, por nuk e frikësuan. E futën në qeli dhe e lanë pa bukë. Natën iu shfaq Krishti për ta ngushëlluar. Kështu, Theodhori e kaloi kohën atje me himne, i shoqëruar nga engjëjt.E morën dhe e varën me kokë poshtë, por kur panë rezistencën e shenjtit, vendosën ta digjnin të gjallë. Flakët nuk e prekën, por formuan një hark rreth tij, teksa shenjti po jepte frymën e fundit tek Perëndia. Eusebia e perëndishme arriti ta blejë trupin e tij dhe e transportoi në Efkaida, ku edhe u ndërtua një kishë e madhe për nder të Theodhorit.  Më 361, Julian Apostati, i cili përpiqej me çdo mjet t’i restauronte ritet pagane, kishte vënë re se të krishterët e kishin zakon ta shenjtëronin javën e parë të Kreshmës së Madhe me lutje dhe agjërim. Mizori dha urdhër në prefekturën e Konstandinopojës të spërkateshin gjithë prodhimet me gjakun e flijimeve të idhujve, që asnjë i krishterë të mos i shpëtonte ndotjes së idhujtarisë. Por Zoti nuk e braktisi popullin e tij të zgjedhur. Dërgoi shërbëtorin e tij Theodhor, i cili iu shfaq në vegim patriarkut Eudhoks (360-364) që të zbulohej kurthi i tiranit dhe porositi të krishterët që të mos blinin asgjë nga prodhimet e tregut, por ata do të përgatisnin grurë për t’u ushqyer. Falë ndërmjetimit të martirit të shenjtë Theodhor, populli i krishterë u mbrojt nga idhujt. Që atëherë, Kisha e kremton çdo vit këtë mrekulli javën e parë të Kreshmës së Madhe, që t’u mësojë besnikëve se kreshma dhe vetëpërmbajtja kanë pushtet të pastrojnë çdo ndotje të mëkatit. Shën Theodhor Tironi kryen edhe shumë mrekulli të tjera për ata që e kërkojnë me besë. Një ditë ai u shfaq tërë shkëlqim mbi kalin e tij të bardhë duke i sjellë një vejushe birin e saj të vetëm të zënë rob nga sarrazinët. Ai çliron edhe ata që janë në furtunë, ai zbulon hajdutët, i ndihmon zotërinjtë të gjejnë shërbëtorët e tyre.