Ο Ηρωικός Θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη - Vdekja heroike e Marko Bocarit

8-9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1823: Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ-(ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟ) ΚΑΙ Ο ΗΡΩΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ Η Μάχη του Κεφαλόβρυσου (ή Μάχη του Καρπενησίου) έλαβε χώρα κοντά στο Καρπενήσι, το βράδυ της 8ης Αυγούστου προς 9η Αυγούστου 1823, μεταξύ δύναμης επαναστατημένων Ελληνών ατάκτων και των Οθωμανικών στρατευμάτων (τουρκαλβανων). Οι Έλληνες πολέμησαν υπό την καθοδήγηση του Σουλιώτη Μάρκου Μπότσαρη. Τα μεσάνυχτα 8 προς 9 Αυγούστου του 1823, πέντε ώρες μετά το βασίλεμα του ήλιου, ο Μάρκος Μπότσαρης με 350 μπαρουτοκαπνισμένους Σουλιώτες, εκ των οποίων οι 20 Ευρυτάνες, χωρισμένοι σε μικρές ομάδες, εισβάλουν στο στρατόπεδο του Κεφαλόβρυσου από την ποταμιά. Οι Σουλιώτες, για την αναμεταξύ τους αναγνώριση (για την αποφυγή σύγχυσης), φοράνε μαντίλια στο κεφάλι, ανασκουμπώνουν τα μανίκια τους, και χρησιμοποιούν το σύνθημα «ποιός είσαι συ;» και ως παρασύνθημα το «σίδερο». Με αυτόν τον τρόπο εισέβαλαν στο κέντρο του στρατοπέδου, χωρίς να τους πάρουν είδηση. Οι περισσότεροι Τουρκαλβανοί κοιμόντουσαν και οι υπόλοιποι, αμέριμνοι από την ήσυχη νύχτα του Αυγούστου, δεν υποψιάζονται το κακό που τους περιμένει. Οι Σουλιώτες, σαν τα ξωτικά της νύχτας, διαβαίνουν ανάμεσά τους και μέσα απ' τις φορεσιές τους, σιγά-σιγά, φανερώνονται τα αστραφτερά γιαταγάνια τους. Ξάφνου, την γαλήνη της νυχτιάς την αναστατώνει η σάλπιγγα της επίθεσης. Τα σουλιώτικα γιαταγάνια δε γυαλίζουν πια από το φεγγαρόφωτο της νύχτας, αλλά από το αίμα των τρομοκρατημένων Τουρκαλβανών, που προσπαθούν να κρυφτούν ακόμη και από την ίδια τους την σκιά. Το Κεφαλόβρυσο, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, μετατρέπεται σε ένα απέραντο σφαγείο ανθρώπων. Οι Σουλιώτες, αλαλάζοντας σαν τρελοί, δεν ανασαίνουν ούτε στιγμή. Ήταν ένας αγώνας δρόμου, για να μην προλάβουν οι Τουρκαλβανοί να συνέρθουν και ο κάθε Σουλιώτης έσφαζε τους εχθρούς του τον έναν πίσω από τον άλλον. Βλέποντας τους "αήττητους" του Μουσταή Πασά της Σκόνδρας πανικοβλημένους και πνιγμένους στο αίμα, ορμούν με ακόμα περισσότερη μανία και ατέλειωτο πάθος. Μεγάλος είναι ο πανικός και η σύγχυση που επικρατεί στους Τουρκαλβανούς. Δεν ξέρουν από ποιον να φυλαχτούν και σφάζονται μεταξύ τους. Ο Μάρκος, που δεν χορταίνει τον πανικό που έσπειρε, ψάχνει για αξιωματούχους προς σφαγή. Με το βλέμμα του αετού που αναζητεί το θήραμά του και με το αιματοβαμμένο σπαθί στο χέρι του, τραυματίζεται κοντά στα σκέλια του από βόλι, αλλά αδιαφορεί και απτόητος συνεχίζει. Σώνει και καλά, ψάχνει να βρει το θύμα του. Ξάφνου βρίσκεται στο "κουλούρι του Καραγιάννη" που πίστεψε, ότι υπήρχαν αξιωματικοί και γεμάτος πάθος ορμά στον μαντρότοιχο. Δεν τα κατάφερε όμως. Ένα βόλι τον βρίσκει πάνω από το δεξί του μάτι και έγειρε, γονάτισε, έπεσε καταγής. Το λιοντάρι της Ηπείρου κείτεται πια νεκρό! Ο Θανάσης Τούσιας Μπότσαρης, ο ξάδερφος του Μάρκου, βλέποντάς τον πεσμένο στο χώμα, τον αρπάζει στις πλάτες του και με γρήγορες κινήσεις εγκαταλείπει το διαλυμένο πλέον στρατόπεδο. Σε λίγο ξημερώνει και το σύνθημα της αποχώρησης σηματοδοτεί το τέλος της μάχης. Καθώς οι πρώτες αχτίδες του ήλιου διαπερνούν τον αχνό της πρωινής υγρασίας, ανακατεμένον μ' εκείνον του καμένου μπαρουτιού και του αίματος που αχνίζει, οι Σουλιώτες αποχωρούν χωρίς τον κίνδυνο να τους ακολουθήσει κανείς. Εξάλλου, οι Τουρκαλβανοί, δεν συνειδητοποίησαν ακόμη τι τους συνέβη και συνεχίζουν να σφάζονται μεταξύ τους. Λουσμένοι πατόκορφα απ' το εχθρικό αίμα γελούν με το κατόρθωμά τους. Μαζί τους, εκτός τα πολλά λάφυρα, σέρνουν αιχμάλωτο και τον διοικητή του στρατοπέδου, τον Άγο Βασιάρη. Όταν απομακρύνονται αρκετά από το διαλυμένο στρατόπεδο και χάνονται οι κραυγές του πόνου και της απελπισίας, φτάνουν σε ένα αναπάντεχο θέαμα. Σε ένα πλάτωμα του Κώνισκου, βλέπουν τον αρχηγό τους, τον Μάρκο, νεκρό. Δίπλα του, οι συνοδοί του σκυφτοί και αμίλητοι. Η χαρά της νίκης μετατρέπεται σε οδύνη και το μίσος της εκδίκησης τρελαίνει το μυαλό τους. Με μιας γονατίζουν τον αιχμάλωτο Άγο Βασιάρη μπρος στο σώμα του αρχηγού τους και τον σφάζουν. Η είδηση του χαμού του Μάρκου Μπότσαρη ακούγεται σαν στρίγγλα και σχίζει βουνά και λαγκάδες σέρνοντας μοιρολόγια σε όλη την επαναστατημένη Ελλάδα. Ο Μάρκος Μπότσαρης, εκεί, στο Κεφαλόβρυσο, διάβηκε την πύλη της αιωνιότητας. Μαζί και 60 σύντροφοί του. Οι συμπολεμιστές του Μάρκου τον τοποθέτησαν όρθιο επάνω εις το άλογό του, σαν να ίππευε, στήριξαν το κεφάλι του σε μία φούρκα, τον μετέφεραν κατ’ αρχάς στην μονή του Προυσσού και ακολούθως στο Μεσολόγγι, όπου έγινε μέσω γενικού πένθους η κηδεία του. Το μίσος του Μουσταή Πασά της Σκόνδρας, έπειτα από το χαλασμό που του προξένησαν οι Σουλιώτες, δεν περιγράφεται. Περί τους χίλιους οι νεκροί αντάμα με τους τραυματίες, χώρια αυτοί που σκόρπισαν και δεν επέστρεψαν από τον πρωτόγνωρο τρόμο που έζησαν. Μα πάνω απ' όλα καταρρακώθηκε το ηθικό του στρατού του. Από τους δυο ομήρους του πασά, ο μεν Γιάννης Ράμος απαγχονίστηκε αμέσως, ο δε παπα-Γιώργης, την νύχτα του χαλασμού, κατάφερε να δραπετεύσει. Η μάχη του Κεφαλόβρυσου στο Καρπενήσι ήταν επιτυχής. Το αποτέλεσμά της, όμως, θα ήταν καλύτερο, αν δεν υπήρχε η αδικαιολόγητη καθυστέρηση συμμετοχής στην μάχη του τμήματος από την ανατολική πλευρά. Μόνο ο Κίτσος Τζαβέλλας με τους πολεμιστές του ενήργησε έγκαιρα, πράγμα που αποδείχτηκε σωτήριο για την έκβασή της. Η σύγχυση μεταδόθηκε και στα υπόλοιπα εχθρικά στρατόπεδα, τα οποία, μη γνωρίζοντας τι συμβαίνει, καθηλώθηκαν στις θέσεις τους. Το νεκρό οπλαρχηγό συνόδευσαν στο Μεσολόγγι, 100 παλικάρια του, όπου στις 10 Αυγούστου, την επομένη του θανάτου του, κηδεύτηκε με εξαιρετικά μεγάλες τιμές.

8-9 Gusht  1923: Betja e Karpenisit (Kefalovriso) dhe vdekja heroike e Marko Bocarit Beteja në Kefalovrisi (Beteja e Karpenisit) u zhvillua në Karpenis, mbrëmjen e 8-të Gushtit duke u gëdhirë 9-të Gusht të vitit 1823, ndërmjet forcave të kryengritësve Grekë dhe  Ushtrisë Osmane të përbërë nga turkoshqiptarë (shqiptarë myslymanë me ndërgjegjie turke) . Helenët luftonin nën udhëheqjen e Suliotit Marko Bocari. Në mesnatë të datës 8 për 9 Gusht të vitit 1923, pesë orë pas perëndimit të djellit, Marko Bocari me 350 Suliotë të mbushur me barut, ndër të cilët dhe 20 evritanë, të ndarë në grupe të vogla, hynë në kampin ushtarak të Kefalovrisos nga lumi. Suliotët, për tu dalluar me njëri tjetrin (dhe të mos ngatërroheshin) kishin vënë shami në kokë, kishin mbledhur mëngët dhe kishin vendosur për sinjal fjalët “kush je ti?” përgjigjia duhet të ishte “hekur”. Në këtë mënyrë hynë në qendër të kampit ushtarak, pa e kuptuar dikush. Shumica e Turkoshqiptarëve, flinin ndërsa të tjerët, të pa preokupuar nga nata e qetë e Gushtit, nuk dyshuan në asnjë moment për të keqen që i priste. Suliotët si zana të natës, kaluan ndërmjet tyre e veshjeve të tyre, me ngadalë shfaqen jataganët e tyre të ndritshëm. Papritur, qetësinë e natës e prish sinjali i sulmit. Jataganët e suliotëve nuk ndriçojnë mënga drita e hënës së natës, por nga gjatku i turkoshqiptarëve të terrorizuar, të cilët përpiqen që të fshehen akoma dhe nga vetë hija e tyre. Kefalovriso, brenda pak minutash u ktyhe në një therrtore të vërtetë njerëzish. Suliotët, duke thirrur si të çmendur, nuk merrnin frymë në asnjë momen. Ishte një garë që të mos arrinin që turkoshqiptarët të vijnë në vete dhe çdo Suliot vriste armiqtë njëri pas tjetrit. Duke parë “të pamundëshmit” e Mustai Pasha të Shkodrës, nën panik e të mbytur në gjak u vërsulën akoma me më tepër furri dhe pasion të tmerrshëm. Paniku dhe ngatërresa ishte shumë e madhe ndër turkoshqiptarët. Nuk dinin nga të rruheshin dhe filluan po vriteshin me njëri-tjetrin. Markoja që nuk ngopej nga ky panik që mbolli, kërkonte për oficerë që ti vriste. Me shikim prej shqiponje që kërkon viktimën e saj dhe me shpatën e tij të përlyer me gjak në dorë, u plagos në mes të trupit nga një plumb, por nuk donte t’ia dinte, kështu indiferent dhe i pashqetësuar vazhdon. Kërkon që të gjejë viktimën e tij. Papritur gjendet në “kulura e Karajanit” që besoi se atje do të kishte oficerë dhe gjithë vrrull u sul tek murri. Por nuk ja doli mbanë. Një plumb e zuri mbi syrin e tij të djathtë dhe u përul, u gjunjëzua, ra në tokë. Luani i Epirit ishte tashmë i shtrirë! Thanas Tusha Bocari, kushëriri i Markos, duke e parë të rënë në tokë, e rrëmbeu e hipi mbi shpinën e tij dhe lëvizje të shpejta braktisi kampin ushtarak të shkatërruar tashmë. Pas pak gëdhihet dhe sinjali i tërheqjes shënoi dhe fundin e betejës. Gjatë kohës që rrezet e para të djellit depërtojnë igrasinë e mëngjesit, të nakatosura me atë të barutit të djegur dhe të gjakut që mpikset, Suliotët tërhiqen pa u rrezikuar ti ndjekë dikush. Turkoqshiptarët, nuk e kishin marrë vesh akoma se çfarë ju kishte ndodhur dhe vazhdonin të luftonin me njëri- tjetrin. Të lyer nga maja e kokës deri në fund të këmbëve me gjakun e armikut, qeshin me bëmat e tyre. Bashkë me ta, përveç plaçkës së luftës, tërhiqnin si rrob dhe komandantin e kampit, Ago Vasiarin. Kur u larguan mjaftueshëm nga kampi i shkatërruar dhe po  thirrjet e dhimbjes e të dëshpërimit nuk dëgjoheshin më, u gjendën përballë një pamjeje të pa imagjinueshme. Në një prej rrapeve të Koniskut shikojnë udhëheqësin e tyre, Markon, të vdekur. Pranë tij, shoqëruesit e tij me kokën poshtë dhe të heshtur.  Gëzimi i fitores shndërrohet në indinjatë dhe urrejtja për hakmarrje po çmend mendjen e tyre. Menjëherë gjunjëzojnë Ago Vasiarin para trupit të udhëheqësit të tyre dhe i presin kokën. Lajmi i vdekjes së Marko Bocarit  dogjohet si ulërrimë dhe çan fusha e male duke marrë me vete dhe vajtimet në të gjithë Greqinë. Marko Bocari, atje, në Kefalovriso, kaloi derën e përjetësisë. Bashkë me 60 bashkëluftëtarët e tij. Bashkëluftëtarët e Markos e vendosën më këmbë në kalin e tij, sikur të kalëronte, mbështetën kokën e tij në një furkë, e morën si fillim në manastirin e Prusut dhe më pas në Mesologj, ku dhe u prit në zi dhe vaj të përgjithshëm varrimi i tij. Urrejta e Mustai Pashait të Shkodrës, pas shkatërrimit që i shkakëtuan Suliotët, nuk përshkruhet.  Rreth njëmijë të vdekur së bashku me të plagosurit përveç atyre që ja mbathën nga tmerri  i paparë që jetuan. Por mbi të gjitha u shkatërrua morali i ushtrisë së tij. Nga dy rrobërit e pashait, Jani Ramoja u varr në litar menjëherë, ndërsa papa Jorgji, natën e shkatërrimit ja doli që t’ia mbathte. Beteja e Kefalovrisos në Karpenis ishte e suksesshme. Por, rezultati i saj, do të ishte më i mirë nëse nuk do të ishte vonesa e pajustifikueshme  në betejë e krahut lindor. Vetëm Kiço Xhavella me luftëtarët e tij luftuan në kohë, gjë e cila ishte shpëtimtare për suksesin e betejës. Udhëheqësin e vdekur e shoqëruan në Mesologj 100 trimat e tij,  dhe më 10 Gusht, të nesërmen e vdekjes së tij, u varros me nderime jashtëzakonisht të mëdha. ........ Konstatime: Për kë u vra Marko Bocari? Për Greqinë. Çfarë ndërgjegjie kishte ai dhe Suliotët? 100% Helene. Cilët e Vranë Markon? Shqiptarët myslymanë të cilët vazhdojnë të kenë ndërgjegjie turke.  Kush e nderoi dhe e nderon? Helenët Orthodhoksë.  A janë arvanitët shqiptarë? Le të shkojnë njëherë këta pseudohistrianët e ti pyesin do ta pësojnë si Ago Vasiari e nuk do të kthehen më.  Të gjithë orthodhoksët në perandorinë osmane kishin origjinë dhe ndërgjegjie helene dhe kjo nuk ka diskutim. Përrallat e sistemit komunist që i mbajnë gjallë sa trushplarë me mashtrime, keqinterpretime e tjetërsime deri në gafa të historisë nuk mund të fshehin të vërtetën.