ΑΓΙΟΣ ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΚΑΓΚΑΣΤΑΘΗΣ- I SHENJTI ATË DHIMITRI GAGASTATHIS

 

ΑΓΙΟΣ ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΚΑΓΚΑΣΤΑΘΗΣ «Φῶς τῶν ἐν σκότει…» (Ρωμ. 2, 19) Μητροπολίτου Αὐλῶνος ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Ὅπως ἡ ὡραιότητα τοῦ οὐρανίου στερεώματος ποτέ δέν κουράζει μέ τίς λεπτές καί πολυποίκιλες ἀνταύγειες καί ἀποχρώσεις της, ἀλλά πάντοτε παραμένει τό μέγα τοῦ Σύμπαντος μυστήριο, ἔτσι καί τοῦ νοητοῦ στερεώματος τό πολύφωτο ἀστέρι, ὁ ἅγιος παπᾶ-Δημήτριος Γκαγκαστάθης, ὁ ἀγγελοφρούρητος καί ἀγγελομίμητος ἱερέας τοῦ χωριοῦ Πλάτανος τῶν Τρικάλων καί ἀπό τή μέρα τῆς γέννησής του (1-8-1902) μέχρι τή μέρα τῆς ὁσιακῆς κοίμησής του (29-1-1975) καί στό ἑξῆς παραμένει στήν ἀέναη ροή τοῦ χρόνου πηγή ἀνεξάντλητης πνευματικῆς ὡραιότητας καί μυστικῆς γοητείας. Μέ τήν ὁσιακή κοίμησή του ὑψώθηκε ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό καί μέ τήν ὕψωσή του αὐτή ἀνέβασε τόν κόσμο στόν Θεό. Γι’ αὐτό εἶναι πνευματικός φάρος, ὁρόσημο τῆς χάρης, τῆς χαρᾶς καί τῆς ἀλήθειας τοῦ Θεοῦ. Ἐκείνη τήν ἁγία ἡμέρα (29-1-1975) ὁ οὐρανός χαμήλωσε, ἄνοιξε τίς πύλες του, γιά νά δεχθεῖ τήν ψυχή τοῦ ὁσίου ἱερέα. Ἐκείνη τήν ἡμέρα οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ἀνέβαιναν καί κατέβαιναν τήν κλίμακα τοῦ οὐρανοῦ, κρατώντας τόν ἀμαράντινο στέφανο τῆς ἁγιότητας τοῦ ἱερέα καί τόν ἐγκωμίαζαν. Σήμερα γιορτή τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν, τῶν φρουρῶν καί φίλων τοῦ ἁγίου Παπᾶ-Δημήτρη χαίρει καί εὐφραίνεται μαζί τους στόν Παράδεισο, γιατί καί ‘κείνου ἡ ζωή στή γῆ ἦταν παράδεισος. Γι’ αὐτό καί τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀναγνώρισε τήν ἁγιότητά του στίς 9 Ἰουλίου τ. ἔ. Ἡ Ἱερά Μονή ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Ζάρκου, ὅπου εἶναι θησαυρισμένα τά ἱερά λείψανα, δώρησε ἱκανό τεμάχιο στόν Ἱερό Μητροπολιτικό μας Ναό. Ὦ! Ποία τιμή! Ὦ! Ποία δόξα!  Ὦ Ποία πνευματική εὐφροσύνη, ἀλλά καί εὐθύνη μᾶςἐπεφύλαξε τοῦ Θεοῦ ἡ ἀγάπη! Ἄς γονατίσουμε ὑπαρξιακά ἐνώπιόν του, γιατί ἔχει νά μᾶς διδάξει πολλά. Ὁ ταπεινός αὐτός λευΐτης τοῦ Πλατάνου ἦταν, εἶναι καί θά εἶναι: 1. Τό φῶς τοῦ κόσμου Ὁ ἄνθρωπος μᾶς διδάσκει μέ τή βιοτή καί τή διδασκαλία του ὁ ἅγιος δέν εἶναι αὐτόφωτος. Πηγή τοῦ πνευματικοῦ του φωτός εἶναι ὁ αἰώνιος Θεός. Ὁ ἀνθρώπινος λόγος, χωρίς τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ, εἶναι χλωμός, ἀδύνατος καί πενιχρός, γι’ αὐτό καί δέν μπορεῖ νά φωτίσει τά κολοσσιαῖα ὑπαρξιακά προβλήματα τῆς ζωῆς, τά ὁποῖα θά ἔμεναν ἄλυτα δίχως τό φῶς τοῦ Χριστοῦ καί συγκεκριμένα γιά τόν ἁπλοϊκό τελευταῖο ἅγιό μας καί χωρίς τή μέγιστη παρρησία πού εἶχε στούς Παμμέγιστους Ταξιάρχες του, τούς φίλους του Ταξιάρχες, πού ἀκούγοντας τίς προσευχές του, πόσες φορές δέν τόν προστάτεψαν σέ δύσκολες στιγμές ἀπό ποικιλονύμους ἐχθρούς τῆς πίστεως καί τῆς πατρίδος τῆς ἐποχῆς του. Ὁ Χριστός «φῶς εἰς τόν κόσμον ἐλήλυθεν». Καί τό φῶς Του αὐτό δέν εἶναι ἀόριστο, εἶναι συγκεκριμένο. Εἶναι τό Εὐαγγέλιό Του! Εἷναι ὁ Ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος πού ἔμεινε μετά τήν Ἀνάληψή Του παρών στήν Ἐκκλησία «ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι». Αὐτό τό Θεῖο Φῶς, τόν Ἰησοῦ Χριστό, δέχθηκε ὁ ἅγιος Παπᾶ-Δημήτριος Γκαγκαστάθης, γι’ αὐτό καί ἔγινε ὁ πνευματικός καθρέφτης πού τό διέθλασε στούς συγχωριανούς του πρῶτα καί μετά σέ ὅλο τόν κόσμο Ἑλλάδα καί Ἐξωτερικό. Μά ὁ ἅγιος παπᾶ-Δημήτριος καί πρίν ἀκόμη ἐκπληρώσει τό κοινό χρέος (θάνατο) εἶχε γίνει ἀκλόνητος στῦλος καί πύργος τῆς Ἐκκλησίας. Ὅλοι ζητοῦσαν τήν συμβουλή του, τήν προσευχή του στόν Κύριο καί στούς φίλους του ἁγίους Ταξιάρχες. Καί μόνο πού τόν ἔβλεπε κάποιος ἔτρεχε νά πάρει τήν εὐχή του, φιλώντας τό ἅγιο χέρι του καί τά παιδάκια τίς καραμέλες πού εἶχε πάντα στή τσέπη του ὄχι γιά ‘κεῖνον, ἀλλά γιά τά παιδάκια πού μέ τόν τρόπο αὐτό τά ὁδηγοῦσε στήν Ἐκκλησία. Αὐτή εἶναι ἡ ἐξατομικευμένη ποιμαντική. Μέ ὅλες του τίς ἅγιες πράξεις καί κυρίως τήν ἐλεημοσύνη στούς φτωχούς ἔγινε ὁδοδείχτης στήν πορεία τῶν χριστιανῶν του. 2. Ἀναγκαιότητα τοῦ θείου φωτός Ὁ ἅγιος Πενταπόλεως Νεκτάριος σέ κάποια βραδινή σύναξη εἶπε σέ μία δόκιμη ἀδελφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Τριάδος στήν Αἴγινα τά ἑξῆς: Παιδί μου πήγαινε στήν Ἐκκλησία καί χωρίς νά ἀνάψεις κάποιο φῶς, φέρε μου ἀπό τό Ἀναλόγιο τό τάδε βιβλίο. Ἐκείνη, φυσικό ἦταν νά μή τό βρεῖ λόγῳ τοῦ σκοταδιοῦ, τοῦ εἶπε: Γέροντα δέν τό βρῆκα, γιατί δέν ἔβλεπα. Καί τότε ἐκεῖνος ὁ μέγας ἅγιος μίλησε σ’ αὐτές γιά τή θεία φώτιση! Καί ὁ ἅγιος παπᾶ-Δημήτριος δέν λησμονοῦσε νά διαβάζει στόν ἅγιο Νεκτάριο τούς χαιρετισμούς του. Καμμιά ἀλήθεια τῆς ζωντανῆς πίστης μας δέν εἶναι δυνατή χωρίς τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, γιατί, ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἡ ἁμαρτία «σκοτοῖ τόν λογισμόν καί ἀμαυροῖ τήν διάνοιαν». Ἐάν τό φῶς τῆς λυχνίας μᾶς ὁδηγεῖ μέ ἀσφάλεια στόν δρόμο μας, τό πνευματικό φῶς εἶναι ἐκεῖνο πού δίνει νόημα καί σκοπό στή ζωή μας. Ὁ ἅγιος παπᾶ-Δημήτριος εἶχε αὐτό τό φῶς, γι’ αὐτό καί φώτιζε ὅλον τόν κόσμο. 3. Πῶς ἀποκτιέται τό θεῖο φῶς; Ἡ γλώσσα τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, ἡ γλώσσα τῆς πίστης, εἶναι μυστική. Δέν διαβάζεται μέ τά μάτια, ἀλλά μέ τήν ψυχή. Γι’ αὐτό ὁ ἄνθρωπος θά πρέπει πάντοτε νά ζητάει τή συνδρομή τῆς θείας χάρης μέ τά θεοποιά μυστήρια. Μέ τή χειραγώγηση τῶν ἀγαπημένων του ἁγίων, μέ τήν ταπείνωση, τήν προσευχή, διότι ὁ Κύριος σέ ‘κείνους πού ἀφήνουν ἐλεύθερους τούς ἑαυτούς τους στή χάρη Του, χαρίζει «νοῦν Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. 2, 16). Ὁ ἅγιος πατέρας μας παπᾶ-Δημήτριος πρίν μιλήσει γιά τόν Θεό στό ποίμνιό του καί σ’ ὅλο τόν κόσμο, εἶχε μιλήσει ὁ ἴδιος μαζί Του καί μέ τίς πρεσβεῖες ταυτόχρονα τῶν ἀγαπημένων του ἁγίων Ταξιαρχῶν, γι’ αὐτό καί τά λόγια του καί τά ἔργα του εἶναι ἀθάνατα! Ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι τό φῶς καί οἱ χριστιανοί οἱ καλεσμένοι σ' αὐτό τό φῶς, οἱ φωτισμένοι ἀπ’ αὐτό τό φῶς, τό φῶς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ πού φωτίζει τόν Παράδεισο καί τῆς Ἀναστάσεώς Του πού εἶναι τό φῶς τῆς Βασιλείας Του. Ἄς ἀκολουθήσουμε τά διαβήματα τοῦ ἁγίου παπᾶ-Δημητρίου καί ὡς πρός τήν πίστη-διδασκαλία του καί ὡς πρός τά ἔργα του καί, εἴθε, ὡς πρός τήν ἁγιότητά του. Καί τοῦτο γιατί τά δικά μας «εἶναι ὅλα ἀξιομνημόνευτα ὄχι, ὅμως, καί ὅλα ἀξιομίμητα». Μή, πρός Θεοῦ, οἱ ἱερεῖς, κυρίως, δώσουμε τήν ἐντύπωση στόν λαό μας, ὅτι δέν πιστεύουμε. Προσωπικά δέν ἀποδέχομαι αὐτή τήν κατηγορία. Πιστεύουμε, ἀλλά, δυστυχῶς, ἔχουμε χάσει τόν δρόμο μας. Τί θά μᾶς συμβούλευε ὁ ἅγιος παπᾶ-Δημήτριος, ὁ ὀλιγογράμματος αὐτός ἱερέας; Ἐπιστρέψατε στή γνήσια ὀρθόδοξη Παράδοσή μας καί προχωρήστε ἄφοβα τήν ὁδό της. Μή πρός Θεοῦ συμβεῖ αὐτό πού ἔχει λεχθεῖ γιά κάποιον βασιλιά πού ἤθελε ὁ ἀξιότερος γιός του νά τόν διαδεχθεῖ. Ἔδωσε στόν καθένα ἀπό μία ἄδεια ἀποθήκη καί τούς εἶπε ὁ καθένας νά γεμίσει τή δική του. Ὁ ἕνας τή γέμισε μέ μπάλες ἄχυρο. Ὁ ἄλλος κρέμασε στή μέση μία λάμπα καί φωτίστηκε ὅλη ἡ ἀποθήκη. Ἐμεῖς τί θά ἐπιλέγαμε τά ἄχυρα ἤ τό φῶς; Ὁ ἅγιος παπᾶ-Δημήτριος τί θά μᾶς συμβούλευε; Τό φῶς! Τό φῶς! Στίς 29 Ἰανουαρίου 1975 ὁ ἅγιος ἔφυγε γιά τόν οὐρανό. Κηδεύτηκε τήν ἑπομένη 30 τοῦ ἴδιου μήνα καί θάφτηκε πίσω στό Ἱερό τοῦ ναοῦ τῶν ἁγίων Ταξιαρχῶν. Ἡ ἀνακομιδή τῶν ἁγίων λειψάνων του ἔγινε στά μέσα –πάντως πρίν τίς 21– Ὀκτωμβρίου 1981. Τά πῆρε ἡ μοναχή, τότε, κόρη του Ἰσιδώρα καί τά πῆγε στή μονή Κορμπόβου, ὅπου μόναζε. Στίς 20 Φεβρουαρίου 1995 ἡ μοναχή Ἰσιδώρα ἔγινε ἡγουμένη στήν Ἱερά Μονή ἁγίου Ἰωάννου Θεολόγου Ζάρκου καί τώρα βρίσκονται ἐκεῖ. Ἅγιε παπᾶ-Δημήτριε πρέσβευε γιά ὅλον τόν κόσμο. Ἔχεις καί τή δύναμη καί τή χάρη. Τήν εὐχή Σου ἅγιέ μας.

I SHENJTI ATË DHIMITRI GAGASTATHIS «Drita e atyre që janë në errësirë…» (Rom. 2, 19) Nga Mitropoliti i Avlonës HRISTODHULI Ashtu si bukuria e kupës qiellore nuk lodh kurrë me fijet e saj të holla dhe shumëngjyrëshe, por mbetet gjithmonë misteri i madh i Universit, po kështu edhe ylli shumëdritësh i kupës shpirtërore – shenjti Atë-Dhimitri Gagastathis – prifti i mbrojtur nga ëngjëjt dhe i ngjashëm me ata i fshatit Platanos të Trikalës, që nga dita e lindjes së tij (1 gusht 1902) e deri në ditën e ndarjes së tij të shenjtë (29 janar 1975) dhe më tej, mbetet në rrjedhën e pafundme të kohës një burim i pashtershëm bukurie shpirtërore dhe magjie mistike.     Me ndarjen e tij të shenjtë nga jeta, ai u ngrit nga toka në qiell dhe me këtë ngjitje e ngriti botën drejt Zotit. Për këtë arsye është një kandil shpirtëror, një pikë orientimi e hirit, e gëzimit dhe e së vërtetës së Zotit. Në atë ditë të shenjtë (29 janar 1975) qielli u përkul dhe hapi portat e tij për të pritur shpirtin e priftit të shenjtë. Atë ditë, engjëjt e Zotit ngjiteshin e zbrisnin në shkallët e qiellit, duke mbajtur kurorën e pavdekshme të shenjtërisë së tij dhe e lavdëronin. Sot, në festën e Kryeengjëjve të Mëdhenj, rojeve dhe miqve të shenjtit Atë Dhimitri, ai gëzohet dhe ngazëllohet bashkë me ta në Parajsë, sepse edhe jeta e tij në tokë ishte një parajsë. Për këtë arsye, Patriarkana Ekumenike njohu shenjtërinë e tij më 9 korrik të këtij viti. Manastiri i Shenjtë i Shën Joan Teologut në Zarko, ku ruhen lipsanet e tij të shenjta, dhuroi një pjesë të tyre të vlefshme për Katedralen tonë Mitropolitane. Oh! Çfarë nderi! Oh! Çfarë lavdie! Oh, çfarë gëzimi shpirtëror, por edhe përgjegjësie që dashuria e Zotit na rezervoi! Të përkulemi me gjithë qenien tonë para tij, sepse ka shumë për të na mësuar. Ky prift i përulur i Platanos ishte, është dhe do të jetë përjetësisht.         1. Drita e botës Njeriu na mëson me jetën dhe mësimin e tij se i shenjti nuk është i vetëndriçuar. Burimi i dritës së tij shpirtërore është Zoti i përjetshëm. Fjala njerëzore, pa ndriçimin e Zotit, është e zbehtë, e dobët dhe e varfër; prandaj nuk mund të ndriçojë problemet kolosale ekzistenciale të jetës, të cilat do të mbeteshin të pazgjidhura pa dritën e Krishtit. Veçanërisht për shenjtorin tonë të thjeshtë, të fundit në kohë, pa ndërmjetësinë e madhe që kishte tek Kryeengjëjt e Mëdhenj, miqtë e tij të dashur, që dëgjonin lutjet e tij, sa herë nuk e mbrojtën në çaste të vështira nga armiq të shumëllojshëm të fesë dhe të atdheut të tij të periudhës që jetonte. Krishti “erdhi si dritë në botë”. Dhe kjo dritë e Tij nuk është e paqartë, por konkrete. Është Ungjilli i Tij! Është vetë Hyj-Njeriu, i cili pas Ngjitjes së Tij mbeti i pranishëm në Kishë “nëpërmjet Shpirtit të Shenjtë”. Këtë Dritë Hyjnore, Jezusin Krisht, e pranoi i shenjti Papë-Dhimitri Gagastathis, dhe për këtë u bë pasqyra shpirtërore që e përçoi këtë dritë fillimisht tek bashkëfshatarët e tij dhe më pas në mbarë botën, në Greqi dhe jashtë saj. Por shenjti Atë Dhimitri, edhe para se të përmbushte detyrimin e përbashkët të çdo njeriu (vdekjen), ishte bërë tashmë një shtyllë e patundshme dhe një kështjellë e Kishës. Të gjithë kërkonin këshillën e tij, lutjen e tij drejtuar Zotit dhe miqve të tij të shenjtë, Kryeengjëjve. Edhe vetëm ta shihje, nxitoheshe t’i merrje bekimin, duke puthur dorën e tij të shenjtë, ndërsa fëmijët gëzoheshin me karamelet që mbante gjithmonë në xhep – jo për veten e tij, por për fëmijët, që me këtë mënyrë i drejtonte drejt Kishës. Kjo është baritoria e personalizuar. Me të gjitha veprat e tij të shenjta, dhe mbi të gjitha me mëshirën e tij ndaj të varfërve, ai u bë udhërrëfyes në rrugëtimin e të krishterëve të tij.             2. Domosdoshmëria e dritës hyjnore Shën Nektari i Pentapojës, gjatë një mbledhjeje të mbrëmjes, i tha një motre të re të Manastirit të Shenjtë të Trinisë në Egjina këto fjalë: “Bijë, shko në Kishë dhe, pa ndezur ndonjë dritë, më sill nga analogjioni atë libër...” Ajo, natyrshëm, nuk mundi ta gjente për shkak të errësirës dhe i tha: “At, nuk e gjeta, sepse nuk shihja.” Atëherë ai shenjtor i madh foli për ndriçimin hyjnor! Dhe shenjti Atë Dhimitri nuk harronte kurrë t’i lexonte lutjet dhe përshëndetjet Shën Nektarit. Asnjë e vërtetë e besimit tonë të gjallë nuk mund të kuptohet pa dritën e Krishtit, sepse, siç thekson Shën Joan Gojarti, mëkati “errëson mendimin dhe turbullon mendjen”. Nëse drita e kandiles na udhëheq me siguri në rrugën tonë, drita shpirtërore është ajo që i jep kuptim dhe qëllim jetës sonë. Shenjti Atë Dhimitri kishte këtë dritë, prandaj ndriçonte mbarë botën.   3. Si fitohet drita hyjnore?   Gjuha e Shenjtë e Ungjillit, gjuha e fesë, është gjuhë mistike. Ajo nuk lexohet me sy, por me shpirt. Prandaj njeriu duhet gjithmonë të kërkojë ndihmën e hirit hyjnor përmes sakramenteve të shenjta, me ndërmjetësimin e shenjtorëve që i do, me përulësi dhe lutje, sepse Zoti atyre që i dorëzojnë plotësisht veten në hirin e Tij, u dhuron “mendjen e Krishtit” (1 Kor. 2,16). Ati ynë i shenjtë, Atë Dhimitri, para se të fliste për Zotin te grigja e tij dhe në mbarë botën, kishte folur vetë me Të dhe me ndërmjetësimin e Kryeengjëjve të tij të dashur. Për këtë arsye, fjalët dhe veprat e tij janë të pavdekshme! Jezu Krishti është Drita, dhe të krishterët janë të thirrur në këtë Dritë, të ndriçuar nga kjo Dritë – drita e Kryqit të Shenjtë që ndriçon Parajsën dhe e Ngjalljes së Tij që është drita e Mbretërisë së Tij. Le të ndjekim hapat e shenjtorit Atë Dhimitri – në besim, në mësim dhe në vepra – dhe, nëse është e mundur, edhe në shenjtërinë e tij. Sepse, siç thuhet, “të gjitha janë të denja për t’u përmendur, por jo të gjitha për t’u imituar.” Zot na ruaj që, veçanërisht ne priftërinjtë, t’i japim popullit përshtypjen se nuk besojmë. Personalisht nuk e pranoj këtë akuzë. Ne besojmë, por fatkeqësisht kemi humbur rrugën tonë. Çfarë do të na këshillonte shenjti Atë Dhimitri, ky prift i pakulturuar? “Kthehuni në Traditën tonë të vërtetë ortodokse dhe ecni pa frikë në udhën e saj.” Zot na ruaj të ndodhë ajo që thuhet për një mbret që donte ta trashëgonte fronin te biri më i denjë. U dha secilit nga bijtë një hambar bosh dhe u tha që ta mbushnin. Njëri e mbushi me kashtë, ndërsa tjetri vendosi në mes një llambë vajguri që ndriçoi të gjithë hambarin. Çfarë do të zgjidhnim ne – kashtën apo dritën? Çfarë do të na këshillonte shenjti Atë Dhimitër? Dritën! Dritën! Më 29 janar 1975, shenjti u nis për në qiell. U varros të nesërmen, më 30 të po atij muaji, pas altarit të kishës së Kryeengjëjve. Zbulimi i lipsaneve të tij të shenjta u bë diku në mes – por sigurisht para 21 – tetorit 1981. Ato i mori e bija, motra murgeshë Isidora, dhe i çoi në Manastirin e Korbovës, ku ishte murgeshë. Më 20 shkurt 1995, murgesha Isidora u bë igumene e Manastirit të Shenjtë të Shën Joan Teologut në Zarko, ku edhe ndodhen tani lipsanet. O Atë i shenjtë Dhimitër, ndërmjetëso për mbarë botën. Ke edhe fuqinë edhe hirin. Na jep bekimin tënd, o shenjti ynë!