Rreth nevojës së përkthimeve të reja të teksteve liturgjike në shqip.

Teksti i mëposhtëm është marrë nga hyrja e librit liturgjik "Mujori". Mendojmë se ja vlen të lexohet pasi trajton nevojën e ekzistencës së përkthimeve të reja të teksteve liturgjike pasi përkthimet e vjetra nuk janë mjaftueshëm të sakta. 

Mujori është përkthyer nga Atë Justin Anthimiadhi i cili u kthye në Manastirin e Hirshëm të Paraklitit Oropos Atikë, pas një punë kolosale në Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë. 

Arsyet e kthimit të këtij njeriu kaq të vlefshëm për Kishën Orthodhokse të Shqipërisë kanë dritëhijet e tyre por ne i urojmë që Zoti ta ndriçojë e ta bekojë për të gjitha veprat e mira që ka bërë. 

Rreth nevojës së këtij përkthimi

Himnologjia në Shqipëri përdor "përkthimin... nga Gërqishtja" që u bë "lirisht, pas kuptimit edhe jo fjalë pas fjale" (Kremtore, Parathënje). Por ka raste që u bë absolutisht lirisht. P.sh. Pas Ungjillit të Mëngjesores së shën Dhimitrit (Kremtore, fq. 273):

Origjinali Εἰς τὰ ὑπερκόσμια σκηνώματα, τὸ πνεῦμά σου Δημήτριε Μάρτυς σοφέ, Χριστὸς ὁ Θεὸς προσήκατο ἀμώμητον· σὺ γὰρ τῆς Τριάδος γέγονας ὑπέρμαχος, ἐν τῷ σταδίῳ ἀνδρείως ἐναθλήσας ὡς ἀδάμας στερρός, λογχευθεὶς δὲ τὴν πλευράν, τὴν ἀκήρατόν σου πανσεβάσμιε, μιμούμενος τὸν ἐπὶ ξύλου τανυσθέντα, εἰς σωτηρίαν παντὸς τοῦ κόσμου, τῶν θαυμάτων εἴληφας τὴν ἐνέργειαν, ἀνθρώποις παρέχων τὰς ἰάσεις ἀφθόνως. Διό σου σήμερον τὴν κοίμησιν ἑορτάζοντες, ἐπαξίως δοξάζομεν, τὸν σὲ δοξάσαντα κύριον.

Përkthimi i lirë; sipas "Ikos tu Efratha" Popullin na e mbro, Dëshmor i math Shën Mitër, nga drithmat e tërmetit, nga zia dhe murtaja, dhe shkeljet e barbarëve.

Sqarojmë se ekzistojnë rreth 100 himne "aftomele", d.m.th. "modele", "kallëpe", sipas të cilavepsalen mijëra himne ("Prosomia", "të Pëmgjashme"). "Ikos tu Efratha" është ndër më të vegjlit (ka 2 më të vegjël se ai) dhe përdoret pak, zakonisht në ditë paskremtore. Por shumica e himneve ishte kthyer në këtë'model".

Në fushën letrare, përsëri ka fjalë jo të përshtatshme. P.sh. në himnin e mëpar­shëm shën Dhimitri kthehet në shën Mitri, edhe pse gjuha kishtare (dhe naty­risht himnologjia) nuk përdor emra përkëdhelës.

Ose: Miroprurëset "nuk e gjetnë dot kufomën" e Jisuit (Kremtore, fq. 137). Askund në Bibël nuk karakterizohet kështu Krishti në varr, madje nuk përdoret as fiala "lipsan", por vetëm "trupi" i Tij. As trupat e shenjtorëve nuk quhen "kufoma" dhe natyrisht as ai i Perëndilindëses ("kufomën ju ma van^-osni", fq. 70).

Ose: Në Përlëshoren e Fjetjes së Perëndilindëses shkruhet: "Në fjetjen tënde s'e neverite botën" (fq. 742), ndërsa origjinali thotë: "s'e braktise botën".

Përkthimi i lirë disa herë ka katandisur në tekst të ri. P.sh. në Lavdërimet e shën Joan Theologut (fq. 244), sipas O tu paradhoksu thavmatos.

Origjinali Θεολογίας τὰ νάματα, ἐπὶ τοῦ στήθους πεσών, τῆς σοφίας ἐξήντλησας, καὶ τὸν κόσμον ἤρδευσας, Ἰωάννη μακάριε, τῇ τῆς Τριάδος, γνώσει τὴν θάλασσαν, καταξηράνας τῆς ἀθεότητος, στῦλος γενόμενος, καὶ νεφέλη ἔμψυχος, καθοδηγῶν, πρὸς τὴν ἐπουράνιον, κληροδοσίαν ἡμᾶς.

Përkthimi i saktë Pasi re1 mbi gjoksin2 e urtësisë,3 nxore4 rrjedhat5 e theologjisë6 dhe vadi­te' botën,8 o Joan9 i tërë­shkëlqyer;1° me njohjen11 e Trinisë12 thave krejt de­tin13 e ateizmit,14 pasi u bëre15 shtyllë16 dhe re" e gjall&-8 duke na19 udhë­hequr2° drejt trashegimi­se2.1 përmbiqiellore.22

Përkthimi i lirë Ç'është kjo çudi dhe kjo habi! Na e dërgoj Zot' i Math, Shën Joanin prej qiellit [!?], dele midis uj­qëve, po ay nuk u tremp aspak, bishat i bëri shqe­rra me bes' e fe, botën e tërë, me predikim e ndroj. Sa vepra pa tregim, na ke bër', o Ungjillor i Zotit Krisht. Pra atë e lushim sot, me brohori dhe mall.

D.m.th. vetëm një element (nr. 9) kaloi në përkthim. Ne në pak herë detyrohe­mi të humbasim një pikë, rrallë dy, që t'i përshtatim në "modelet".

Ndërkohë, ana letrare është çështje dytësore. Çfarë bëhet me theologjinë, me dogmat e besimit dhe, në radhë të parë, me njohjen e Shkrimit të Shenjtë? P.sh. në Zbritësoret e Kryqit thuhet se Moisiu që kishte ndarë Detin e Kuq me shkopin e tij, "prapë e bashkoi, me një tjatër shkop" (fq. 211).

Nuk flitet askund për një tjetër shkop (Eks. kap. 14), nuk kishte dy shkopinj, madje shkopi i tij u bë i famshëm, meqë me këtë kreu shumë nga mrekullitë e tij.

Dhe nëse shkopi i profetit kolosal, që ishte diçka materiale, nuk njihet mirë, Marjama, motra e tij, është tepër e njohur dhe përmendet shpesh; mirëpo në Zbritësoret e Perëndilindëses, përkthimi (gabimisht) nuk i drejtohet asaj, por Perëndilindëses, duke thënë: "Kujtimi yt, Mari Hyjlindëse, thirri çdo besnik këtu... Ti në krye dhe ne pas me valle dhe me timpane, dhe me këngë..." (fq. 747). Origji­nali nuk lejon ngatërrim: Ishte Marj ama që pas kalimit të Detit të Kuq doli për­para me timbane dhe pas asaj gratë, duke kënduar dhe vallëzuar (Eks. 15.20-21).

Më 30 janar (fq. 568) Tre Hierarkët e Mëdhenj, Vasili, Grigori dhe Joan Gojarti, "kalorësit e Orthodhoksëve" [!?], përcaktohen si "të tre Apostujtë prej Dymbë­dhjetëve"!? Ata jetuan disa shekuj pas apostujve, s'mund të bëhet fjalë për metempsikozë-ide të feve lindore, që besojnë se njeriu lind dhe jeton mjaft herë, mundet edhe si dru, edhe si qen etj

Në fq. 487: "Ne pra të ndriçuar thërresim: Krisht i Trinisë mëshirona"!? Disa heretikë kishin concept të gabuar për Shën Trininë (Antitriaditet), por "Shën Katërshja" përbën një risi. Nga ana tjetër në Hyjninë Trinisore (Atin, Birin dhe Shpirtin e Shenjtë) nuk futet natyra njerëzore. Vetëm Personi i dytë i Saj u bë edhe njeri.

Në fq. 738 "u dëgjua zëri nga qielli", d.m.th. zëri i Atit, gjatë Metamorfozës së Shpëtimtarit, i Cili e "lëçiti Bir më të dashurin"!? Sa bij kishte Ati?

Për më tepër: P.sh. "Adhurimi i Vargonjve të shën Pjetrit" (fq. 522). Adhuri­mi ynë, në kundërshtim me ata që adhurojnë idhuj, i përket ekskluzivisht Hyjnisë, as shenjtorëve dhe, për më tepër, as materies. Atyre u japim nderim, respekt ose falje vetëm. Asnjëherë fjala "adhurim" nuk ka pasur një tjetër kuptim.

Nga ana e sasisë, pak himne (rreth 6%) nga pasuria e mrekullueshme qiello­re ishin të përkthyera. P.sh. një nga të dy të kremtet e mëdha të shën Joan Pagëzorit (Prerja e kokës së tij, 29 gusht) ka vetëm një tropar.

Dhe natyrisht fjalori është i vjetër, dhe vështirëson sot kuptimin. P.sh. "Ne që u kthyem prej mospietitetit në pietet [...] dyke hedhur tej besën mospietoze të liklavdoreve" (Triodhi i Vogël, fq. 54).

Megjithatë, përkthimi ka vlerë si përpjekja e parë, meqenëse deri atëherë nuk ekzistonin përkthime në shqip.

Në lidhje me Tipikonin (rregulloren e shërbesave), psalti ishte në konfuzion, kur binin dy ose tri festa në të njëjtën ditë. P.sh. në këtë volum Tipikoni i Ungjillëzi­mit (25 mars) ka 21 raste!

Mendojmë se s'do të thuhet për përkthimin tonë se "hyri brenda, po doli përja­shta" (Triodhi dhe Pesëdhjetorja fq. 242, në vend të Jonai "u kap, por nuk u shkllavërua" nga peshku i madh). Sigurisht, nuk pretendojmë se puna jonë është e përsosur, pra vërejtje dhe sugjerime janë të mirëpritura. Nga ana tjetër kemi konstatuar se në nisjen e punës sonë, d.m.th. në volumin I, ekzistojnë dobësi.

Shënojmë se është më e lehtë relativisht ta krijojmë që nga fillimi himnologjinë e një shenjtori, e cila nuk ekziston [p.sh. në këtë volum, kemi shkruar atë të shën Isidorës (1 maj) dhe të shën Joan Vladimirit (22 maj)], sesa ta  përkthejmë saktësisht dhe absolutisht të përshtatur me "modelet" - dhe kryesisht tropare dogmatike, "Triadike", - pra me mund e lodhje! Herë pas here një tropar mund të na merrte treçerek ore!

Dhe në tropare dogmatike bëhej shpesh "akrobaci", që të ruhej edhe saktësia letrare, si edhe muzika sipas metrit poetik ("tonik"), pa rënë në herezi. Nëse ekziston ndonjë gabim, nuk u bë me vetëdije, por na shpëtoi neve ose shtypshkronjës; pra, kërkojmë falje paraprakisht.

Burimi.

Mujori: Dhuratë për vëllezërit tanë të dashur klerikë dhe psaltë të Kishës së Shqipërisë - Manastiri i Hirshëm i Paraklitit, Oropos Atikë, Greqi. fq 3,4,5,6

Ο φίλος των Βορειοηπειρωτών Άγγελος Συρίγος υποψήφιος με την ΝΔ

Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος ανακοίνωσε την υποψηφιότητα του στις ερχόμενες βουλευτικές εκλογές με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, αναρτώντας το παρακάτω κείμενο στο προφίλ του στο Facebook. Ο Άγγελος Συρίγος είναι ένας πραγματικός φίλος του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού και μάλιστα πολύ καλός γνώστης των προβλημάτων που μαστίζουν την κοινότητα μας. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο και η επίλυση σημαντικών θεμάτων μας όταν ο ίδιος κατείχε σημαντική κυβερνητική θέση στο υπουργείο Εσωτερικών (2012-2015). Ενώ από το 1999 έχει ασχοληθεί με την ελληνική εξωτερική πολιτική από θέσεις ευθύνης και παρείχε σημαντικές συμβουλές στην διαχείριση των ελληνοαλαβανικών σχέσεων και ιδιαίτερα στα προβλήματα της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας.

Στην αγωνία αυτού του τόπου για ζωή

«Που πας να μπλέξεις με την πολιτική; Εσύ είσαι ένας καταξιωμένος επιστήμονας. Τι θέλεις με αυτούς;»
«Μπαμπά, είναι αλήθεια ότι οι πολιτικοί είναι πουλημένοι;»
«Όλοι όσοι δεν έχουν μπάρμπα στην Κορώνη, περνούν δύσκολα σε αυτή τη χώρα»
«Κύριε καθηγητά, βρήκα δουλειά στο εξωτερικό»

* * *

-«Λαός, δεν είναι ο “μόνιμος πληθυσμός” ετερόκλητων πληθυσμιακών στοιχείων που έτυχε να συνυπάρχουν σε μία εδαφική περιοχή. Η έννοια του λαού είναι πιο κοντά στην έννοια της κοινότητας. Είναι οι άνθρωποι που έχουν κοινή αντίληψη συλλογικής ταυτότητας, κοινές προσδοκίες και κοινά οράματα για το μέλλον». 
[από την παράδοση του μαθήματος Διεθνούς δικαίου]

-Τί σημαίνει αυτό κ. καθηγητά;
-Η πρώτη φορά που κατάλαβα ότι είμαι τμήμα αυτού του λαού ήταν, όταν μικρό παιδάκι, παρακολούθησα, βίωσα την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Η πλέον πρόσφατη ήταν το αίσθημα της βουβής απελπισίας μετά την καταστροφή στο Μάτι.

* * *

Στις ερχόμενες εκλογές θα είμαι υποψήφιος με τη Νέα Δημοκρατία στην Α΄ περιφέρεια Αθηνών. 
Εδώ γεννήθηκα, πήγα σχολείο, εργάζομαι και ζω. 
Πολλοί φίλοι με ενεθάρρυναν. 
Αρκετοί άλλοι προβληματίστηκαν. Φοβήθηκαν για εμένα και τους ευχαριστώ.

Η απόφαση έχει πλέον ληφθεί. 
Θα είναι ουτοπία η προσπάθεια που ξεκινάει; Ή θα καταφέρουμε να κάνουμε κάτι, να βάλουμε τουλάχιστον ένα λιθαράκι απανωτό; όπως έλεγε ένας φίλος.

Ο αφέτης έδωσε την εκκίνηση. Στο τέλος της διαδρομής θα γίνει ο λογαριασμός. Τώρα προέχει ο αγώνας. 
Ζητώ τη βοήθειά σας.

Άγγελος Συρίγος

Γεννημένος το 1966 στην Αθήνα, ο Άγγελος Συρίγος αποφοίτησε από τη Νομική Αθηνών το 1988, χρονιά που έφυγε για μεταπτυχιακά στην Αγγλία. Το 1994 αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ. Σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Ασχολείται συστηματικά με τις ελληνοαλβανικές και ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό, το Δίκαιο της Θάλασσας, τις μειονότητες και τους μετανάστες, ενώ μετά το 1999 έχει ασχοληθεί με την ελληνική εξωτερική πολιτική από θέσεις ευθύνης.
https://www.himara.gr/

Πηγή: Himara.gr | Ειδήσεις απ' την Βόρειο Ήπειρο