Για ποιους λόγους αυτοκτονούσαν στην Αλβανία επί κομμουνισμού! - Pse vetëvriteshin shqiptarët gjatë regjimit komunist!

 

Pse vetëvriteshin shqiptarët gjatë regjimit komunist Një nga statistikat që regjimet totalitare ruanin me fanatizëm si sekret shtetëror ishin vetëvrasjet. Sipas shumë të ish-burgosurve, në fillim të gjithë ata që arrestoheshin për politikë, kalonin në krizë të fortë nervore dhe arrinin deri atje sa të vetëvriteshin.   Por nuk ishin të rralla rastet, kur organet shtetërore të dënonin edhe pasi largoheshe nga kjo botë. Persekucioni kryesorë binte mbi familjen, sepse vetëvrasja si akt dëshpërimi, konsiderohej si pakënaqësi ndaj realitetit; revoltë ndaj udhëheqjes dhe sekretarit të parë.   Qëndrimi që ky i fundit dhe PPSh-ja mbanin ndaj vetëvrasjes do të sanksionohet dhe në të drejtën penale e Republikës Popullore Socialiste e Shqipërisë (pjesa e posaçme), Tiranë 1983, ku shkruhet se “Në vendin tonë socialist ku udhëheq një Parti marksiste-leniniste kaq e drejtë, kaq e dashur me popullin dhe me njerëzit, kaq e kujdesshme për të zgjidhur me drejtësi, urtësi e kujdes kur duhet, deri edhe problemet më të vogla, duhet të zhduket akti i vetëvrasjes. Ai nuk është akt që zgjidh gjë drejt, nuk është akt moral”. Kjo tregon se ai konsiderohej akt imoral. Pavarësisht kushteve që regjimi të impononte, duke të shtyrë drejt vetëvrasjes.   Për ta ilustruar qasjen e regjimit komunist ndaj këtij fenomeni do t`i referohemi disa burimeve arkivore dhe ndonjë rasti konkret. Më 18 shtator 1975 Sektori i Edukimit në Komitetin Qendror të PPSH-së i dërgoi të gjitha rretheve dhe reparteve ushtarake një informacion “Mbi disa probleme që dalin nga krimi i vetëvrasjes” me udhëzimin për të nxjerrë ato çka i interesonin për punën e tyre. Në këtë material thuhet se duke marrë shkas nga përhapja e këtij fenomeni sektori në fjalë kishte bërë një vështrim të përgjithshëm mbi këtë problem përgjatë vitit 1974 dhe gjashtëmujorin e parë të vitit 1975.   Në këtë hark kohorë ishin konstatuar 120 vetëvrasje në të gjith vendin (75 persona në vitin 1974 dhe 45 persona për gjashtëmujorin e parë të vitit 1975). Këto shifra tregojnë për një tendencë rritjeje. Prandaj problemi në fjalë ishte kthyer në shqetësim për vetë KQ.     Në këtë material nuk përfshiheshin rastet që kishin ndodhur në repartet ushtarake, ku ky fenomen, sipas mendimit tonë subjektiv (derisa ta konfirmojmë me fakte), ishte po aq i përhapur sa tek popullsia civile. Sipas këtij informacioni, vetëvrasjet e kryera kishin disa shkaqe, si: 21 nga sëmundjet psikologjike; 17 nga sëmundje të tjera; 11 nga thashethemet dhe zakonet prapanike; 9 nga kritikat dhe të metat në punë; 3 nga keqtrajtimet dhe 49 raste nga shkaqe të tjera, të kryera nga njerëz të shthurur, pijanecë, imoralë, xhelozë etj. Nga 120 vetëvrasje, 75 prej tyre ishin kryer në fshat dhe vetëm 45 në qytet.     Përsa i përket moshave që vetëvriteshin ato ndaheshin në:   13 raste të moshës 14-18 vjeç   20 raste të moshës 19-26 vjeç     22 raste të moshës 27-40 vjeç   65 raste të moshës mbi 40 vjeç   Rritja progresive e numrit të vetëvrarëve në raport me moshën është tregues se personat në fjalë ishin të vetëdijshëm për këtë veprim dhe shkaqet që i shtynin ata drejt këtij vendimi.   …. Për të fshehur të vërtetën, në informacionin e përgatitur nga Sektori i Edukimit i KQ thuhet se, shkaqet ishin të ndryshme, por më kryesoret që i çonin njerëzit drejt vetëvrasjes ishin:   Zakonet prapanike dhe thashethemet.   Kishte prindër që ende i fejonin vajzat pa dëshirën e tyre. Për ta ilustruar jepej rasti i një vajze nga Kanina e Vlorës, e cila ia kishte shprehur të afërmëve pakënaqësinë dhe kundërshtimin për fejesën. Për këtë arsye, prindërit e kishin penguar të dilte në punë.   Organizata e Rinisë dhe as ajo e partisë nuk kishin ndërhyrë për ta marë nën mbrojtje vajzën dhe për të vendosur në vend dinjitetin e saj. Duke mos gjetur më forca për të kundërshtuar këtë veprim ajo ishte vetëhelmuar.   Sipas këtij informacioni kishte shumë vajza që kur lidheshin me djem të caktuar hasnin pengesën e prindërve. Në një situatë të tillë, duke mos patur ndihmë në kohën e duhur, kishin vrarë veten dhe kishin tentuar për ta bërë një gjë të tillë disa të rinj e të reja. Ndërsa në disa raste të tjera kjo ishte rrjedhojë e keqtrajtimit që burrat u bënin grave të tyre. Në Mirditë një grua ishte vetëvrarë për shkak të thashethemeve dhe opinionit.   Sedra e sëmurë “mikroborgjeze”. Sipas Sektorit të Edukimit në KQ një nga shkaqet e vetëvrasjeve ishte se, disa individë ishin kritikuar për shkak se nuk i kishin realizuar detyrat. Por ky mekanizëm partiak harronte se kritika, autokritika dhe demaskimi i njeriut nga kolektivi ose organizata bazë, ishte një linçim publik.   Në raste të tilla të akuzonin për gjëra që ndoshta as i kishe menduar. Rivalët dhe smirxhinjtë gjenin rastin për të goditur pa mëshirë.   Shkarkimi ose zbritja në detyrë ishte një arsye tjetër që lëndonte sedrën e sëmurë.   Kishte edhe raste kur persona që kapeshin duke vjedhur nuk e duronin dot turpin dhe tentonin të vetëvriteshin. Një rast i tillë ishte ai i një 30 vjeçari nga Himara, i cili kishte tentuar të vetëvritej pas dënimit me 300 lek për vjedhje plastmasi.   Sipas këtij Sektori kishte ndodhur që disa persona të vrisnin veten për mos plotësim të dëshirave subjektive. Kështu, një i ri nga Karbunari i Vlorës kishte varur veten për shkak se nuk i ishte plotësuar dëshira për tu bërë shofer, që të shpëtonte nga puna në bujqësi. Prandaj mbyllja e çdo perspektive për tu larguar nga fshati dhe punët e rënda të bujqësisë, janë shkaqe objektive që e çonin njeriun pa asnjë shpresë për të jetuar në kushte normale, drejt vetëvrasjes.   Një arsye tjetër e vetëvrasjeve tek të rinjtë ishin edhe notat jo të mira, ngelja në klasë dhe mos dalja e së drejtës së studimit për të vijuar shkollën e lartë. A mund të konsiderohet kjo e fundit dëshirë subjektive? Apo e drejtë themelore e njeriut?   Sëmundjet e ndryshme dhe ato psiqike ishin një arsye më vete që i shtynin shumë individë drejt vetëvrasjes. Ato zinin 31.6% të numrit të përgjithshëm. Në kushtet e një shoqërie të mbyllur, ku presioni politik ndrydhte çdo të drejtë për të artikuluar shqetësimet personale dhe ekonomike, depresioni social dhe ai psikologjik ishte mjaft i përhapur. Prandaj përqindja e të vetëvrarëve tek ata që vuanin nga këto sëmundje ishte kaq e lartë.   Fenomeni i vetëvrasjes konsiderohej si tradhëti ndaj atdheut dhe partisë. Ai dënohej politikisht. Për shkak të numrit të lartë që ky fenomen do të ketë në mesin e viteve 70-të, KQ do t`i udhëzoi të gjitha Komitetet e Partisë në rrethe dhe organet drejtuese të organizatave të masave për ta vlerësuar më mirë këtë lloj krimi dhe për të forcuar më mirë si punën edukative ashtu dhe atë parandaluese.   Sektori i Edukimit në KQ kërkonte që të luftohej mendimi që e konsideronte vetëvrasjen si “akt të guximshëm” dhe epitetet që vendoseshin, duke i parë këta persona si të dyshimtë edhe pasi ishin sqaruar shkaqet dhe motivet. Kujdes i veçantë duhej treguar për invalidët dhe pensionistët, të cilët, kërkonin ngrohtësi për shkak të moshës, sëmundjeve dhe braktisjes nga fëmijët.   Ky raport mbyllej me udhëzimin se organet e PPSH-së në rrethe duhej të bënin një punë të kualifikuar edukative, me të rinjtë dhe të rejat, “për të luftuar prirjet dhe konceptet mikroborgjeze, shfaqjet e huaja borgjezo-liberale, që i shtyjnë disa të rinj të bëjnë veprime në kundërshtim me normat e moralit socialist”. Në këtë drejtim, një barrë e madhe binte mbi organizatat e rinisë, “që duhej të bënin më shumë për parandalimin dhe luftimin e shfaqjeve të huaja, për të ngritur më lart opinionin shoqëror, duke u kundërvënë shembujt e mrekullueshëm dhe inisiativat revolucionare të rinisë sonë”.   Sektori i Edukimit i KQ nuk arrinte të analizonte shkaqet e reale të numrit të lartë të vetëvrasjeve, por i mëshonte retorikës ideologjike. Kjo për shkak se ishte vetë PPSH-ja dhe regjimi komunist, që e kishte bërë jetën të padurueshme me atmosferën e krijuar dhe kushtet e vështira ekonomike; klimën e terrorit që dominonte shoqërinë shqiptare në mesin e viteve 70-të, me arrestime, ekzekutime, internime.   Për të parë sesi e lexonte regjimi komunist një akt vetëvrasjeje, por dhe pesimizmin që dominonte botën shpirtërore dhe psikologjike të një viktime, do t`i referohemi një rasti konkret. Një letre që një student i inxhinierisë nga një qytet verior i kishte dërguar një shokut të tij në Vlorë, para se të vriste veten:   “…Përpiqemi me sot e me nesër dhe për çfarë? Për asgjë, pa e ditur as vetë se ç`na pret. Themi hë të kalojë kjo ditë se do iki në shtëpi, hë të mbaroj këtë punë. I bëjmë qefin vetes, s`dijmë për çfarë jetojmë…Përse vuajmë kaq shumë shpirtërisht. Njerëzit thonë ah kur të vijë Viti i Ri, ah kur të vijë kjo ose ajo ditë, kur e di se kjo edhe ajo ditë erdhi si të tjerat, ai bëhet vrasës i vetes së tij. Një fund na pret të gjithëve. Trupi ynë do të shërbejë si pleh për tokën.   Pra del pyetja. A ia vlen të jetosh kur vetëm vdekja të ndan nga jeta dhe kjo e fundit të jep si shpërblim, shpërblimin që u jep bimëve dhe kafshëve? Edhe për atë që mund të më jepte shtytje spontane, për ta bindur veten se ke arritur diçka për mua ka marrë fund…   Nuk jam sentimental. Por jeta më ka bërë të egër dhe po më kthen në kafshë. Asnjë njeri nuk mund të më bind për atë që kërkoj të arrijë, të cilën askush nuk mund të ma ndalojë, sepse i vehtes jam zot vetë. Erdhe ti në Tiranë dhe un nuk u solla mirë ashtu siç duhej, sepse kam humbur çdo ndjenjë njerëzore dhe këtë të drejtë ma ka mohuar vetë jeta”.   Në letrën që Komiteti i Partisë së këtij rrethi i drejtonte KQ merrte në shqyrtim shkaqet e vetëvrasjes së studentit të mësipërm, duke u bazuar në letrën drejtuar shokut të tij, që tani ndodhej në duart e hetuesisë. Ky rast ishte përzgjedhur edhe për faktin, se i ati ishte drejtues i një ndërmarrje shtetërore dhe, vetëvrasja ishte kryer me armën e shtetit.   Sipas Komitetit të Partisë një nga shkaqet që e kishte shtyrë studentin drejt vetëvrasjes flitej se ishte dega e inxhinierisë. Një nga padrejtësitë më të mëdha që u bëhej të rinjve nga regjimi ishte mohimi i të drejtës së studimit ose, sakrifikimi i dëshirave personale “për nevojat që kishte vendi”. Kjo i shtynte disa të rinj drejt vetëvrasjes.   Në letrën e studentit, Komiteti i Partisë konstatonte “filozofi borgjeze”, “idealiste dhe antimarksiste” mbi jetën dhe kuptimin e saj. “Ky i ri,-vijonte analiza,-sikur nuk ka jetuar në mesin e rinisë tonë entuziaste, në mes gëzimit dhe vrullit të saj revolucionar. Ai në letër akuzon jetën tonë të bukur socialiste kur shkruan “jeta më ka bërë të egër dhe po më kthen në kafshë”. Ai ska patur asnjë arsye të “humbiste çdo ndjenjë njerëzore” siç thotë dhe për këtë ia paska fajin vetë jeta”. Ai konsiderohej idealist nihilist, duke arritur deri atje sa të deklaronte se njeriu duke pritur festat, gëzimet dhe Vitin e Ri, bëhej “vrasës i vetes së tij”.   Në mënyrë absurde ky Komitet deklaronte se në Shqipërinë komuniste, nuk ekzistonin kushte objektive për të kryer vetëvrasje. Ai sugjeronte që organizat e rinisë duhej të flisnin më tepër për vuajtjet e rinisë në vendet kapitaliste e revizoniste.   Meqenëse konceptet nihiliste, që e kishin çuar drejt vetëvrasjes këtë të ri, nuk edukoheshin në vendin tonë, atëherë lindte pyetja nga i kishte gjetur ai këto ide? Komiteti i Partisë ngrinte dyshime se në rrethe të ngushta nxënësish lexoheshin libra të verdhë, ose konceptet e filozofëve idealistë që mësoheshin nëpër shkolla për t`i demaskuar ata, interpretoheshin ndryshe.   Një problem tjetër për Komitetin e Partisë së këtij qyteti ishte vetëvrasja e ushtarëve, për shkak të kritikave ose raporteve të këqia mes tyre dhe oficerëve.   Në të gjitha rastet numri i vetëvrasjeve ishte sekret shtetëror dhe nuk bëhej asnjëherë publik qoftë edhe për arsye mjekësore./ Nga Hasan Bello

Για ποιους λόγους αυτοκτονούσαν στην Αλβανία επί κομμουνισμού Μία από τις στατιστικές που τα ολοκληρωτικά καθεστώτα κρατούσαν με φανατισμό ως κρατικό μυστικό ήταν οι αυτοκτονίες. Σύμφωνα με πολλούς πρώην κρατούμενους, στην αρχή όλοι όσοι συλλαμβάνονταν για πολιτικούς λόγους , περνούσαν μια δυνατή νευρική κρίση και έφταναν μέχρι την αυτοκτονία. Δεν ήταν σπάνιες οι περιπτώσεις , όταν τα κρατικά όργανα σε καταδίκαζαν και μετά θάνατον. Ο βασικός διωγμός έπεφτε πάνω στην οικογένεια, διότι η αυτοκτονία ως μια πράξη απελπισίας, θεωρούνταν ως έκφραση δυσαρέσκειας προς την πραγματικότητα, επανάσταση προς τους καθοδηγητές και του γενικού γραμματέα. Η στάση που ο τελευταίος και το ΚΚΑ κρατούσαν για την αυτοκτονία θα οριστεί και στο ποινικό δίκαιο της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας (ιδιαίτερο κομμάτι), Τίρανα 1983, όπου αναφέρεται πως: «Στην σοσιαλιστική μας χώρα όπου καθοδηγεί ένα μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα τόσο δίκαιο, τόσο αγαπητό με το λαό και τους ανθρώπους, τόσο προσεχτικό για να λύσει με δικαιοσύνη, σοφία και προσοχή όταν χρειάζεται, μέχρι και στα μικρότερα προβλήματα, πρέπει να εξαφανιστεί η πράξη της αυτοκτονίας. Πρόκειται για μία πράξη που δεν λύνει κάτι δίκαια, δεν πρόκειται για μια ηθική πράξ绨. Αυτό δείχνει πως θεωρούνταν μία ανήθικη πράξη ανεξάρτητα από το γεγονός πως το καθεστώς με όσα επέβαλλε σε οδηγούσε προς την αυτοκτονία. Για να απεικονίσουμε την προσέγγιση του κομμουνιστικού καθεστώτος προς αυτό το φαινόμενο  θα πρέπει να αναφερθούμε στις αρχειακές πηγές και κάποιας συγκεκριμένης περίπτωσης. Στις 18 Σεπτεμβρίου 1975 το Τμήμα Αγωγής στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΑ έστειλε προς όλα τα στρατόπεδα μία πληροφόρηση  «Σχετικά με κάποια προβλήματα που προκύπτουν με την πράξη της αυτοκτονίας» με την οδηγία να εξάγουν όσα χρειάζονται για την εργασία τους. Σ’ αυτό το υλικό αναφέρεται πως λαμβάνοντας αφορμή από την διάδοση αυτού του φαινομένου, το συγκεκριμένο τμήμα έχει αναφερθεί γενικά για το πρόβλημα αυτό κατά το 1974 και το πρώτο εξάμηνο του 1975. Κατά την περίοδο αυτή  είχαν διαπιστωθεί 120 αυτοκτονίες  σε όλη την χώρα (75 άτομα το 1974 και 45 άτομα για το πρώτο εξάμηνο του 1975). Αυτοί οι αριθμοί δείχνουν μια αυξητική τάση, για το λόγο αυτό το συγκεκριμένο πρόβλημα είχε μετατραπεί σε ανησυχία για την Κεντρική Επιτροπή. Στο υλικό αυτό δεν περιλαμβάνονταν οι περιπτώσεις που είχαν συμβεί στα στρατόπεδα, όπου το φαινόμενο αυτό, σύμφωνα με την υποκειμενική μας άποψη (έως την επιβεβαιώσουμε με πραγματικά γεγονότα), ήταν το ίδιο τόσο διαδεδομένο στον απλό πληθυσμό. Σύμφωνα με την πληροφορία αυτή , οι αυτοκτονίες είχαν γίνει για λόγους όπως: 21 από ψυχολογικές αρρώστιες, 17 από άλλες αρρώστιες, 11 από τις συκοφαντίες και τις παραδόσεις, 9 από τις δημόσιες κριτικές  και προβλήματα στην εργασία, 3 από την βία και άλλες 49 περιπτώσεις από άλλες αιτίες, από ανθρώπους εντελώς κατεστραμμένους, πότες, ανήθικους, ζηλιάρηδες κλπ. Από τις 120 αυτοκτονίες, οι 75 είχαν γίνει στο χωριό και μόνο 45 στην πόλη. Όσο αφορά τις ηλικίες που αυτοκτονούσαν οι ηλικιακές ομάδες είχαν ως εξής: 13 περιπτώσεις της ηλικίας 14-18 ετών 20 περιπτώσεις της ηλικίας 19-26 ετών 22 περιπτώσεις της ηλικίας 27-40 ετών 65 περιπτώσεις της ηλικίας πάνω των 40 ετών. Η προοδευτική αύξηση του αριθμού των ατόμων που αυτοκτονούσαν σε σχέση με την ηλικία δείχνουν πως τα πρόσωπα αυτά ήταν συνειδητοποιημένη για την πράξη και τους λόγους που τους ωθούσαν προς την απόφαση αυτή. Για να κρύψουν την αλήθεια, στην πληροφόρηση που είχε ετοιμάσει το Τμήμα Μόρφωσης της Κεντρικής Επιτροπής, αναφέρεται πως οι αιτίες ήταν διάφορες αλλά οι βασικότερες που ωθούσαν τους ανθρώπους στην αυτοκτονία ήταν: -         Οι παλαιές παραδόσεις, τα λόγια και οι δυσφημήσεις Υπήρχαν γονείς που αρραβώνιασαν  τα κορίτσια χωρίς την θέληση τους. Για να κάνουν σαφέστερη την εικόνα αναφέρανε την περίπτωση μιας κοπέλας από την Κανίνα της Αυλώνας η οποία είχε εκφράσει στους συγγενείς την δυσαρέσκεια της για τον αρραβώνα. Για το λόγο αυτό οι γονείς την είχαν σταματήσει και από την εργασία της. Ούτε η Οργάνωση της Νεολαίας ούτε αυτό του κόμματος δεν είχαν παρέμβει για την προστατέψουν την κοπέλα και την αξιοπρέπεια της. Μην βρίσκοντας πια δυνάμεις για να εναντιωθούν στην πράξη αυτή εκείνη είχε πιει δηλητήριο. Υπήρχαν πολλά κορίτσια που όταν έβρισκαν κάποιον σύντροφο αντιμετώπιζαν το εμπόδιο των γονέων. Σε μια τέτοια κατάσταση, μην έχοντας βοήθεια την κατάλληλη στιγμή, αυτοκτονούσαν και ήταν αρκετές οι περιπτώσεις. Υπήρχαν και περιπτώσεις που οι γυναίκες εξαιτίας της ενδοοικογενειακής βίας οδηγούνταν στην αυτοκτονία. Στην Μιρδύτα μια γυναίκα αυτοκτόνησε λόγο των συκοφαντιών που είχε υποστεί.   -         Η άρρωστη «μικροαστική» συνείδηση. Σύμφωνα με το Τμήμα Αγωγής στην Κεντρική επιτροπή μία από τις αιτίες των αυτοκτονιών, ήταν πως, μερικά άτομα είχαν υποστεί δημόσια κριτική διότι δεν είχαν καταφέρει να εκπληρώσουν τα καθήκοντα τους. Αυτός ο κομματικός μηχανισμός ξεχνούσε πως η κριτική, η αυτοκριτική και η δημόσια αποπομπή του ανθρώπου από το σύνολο του σώματος  των συναδέλφων ή την βασική οργάνωση ήταν δημόσιο λιντσάρισμα. Σε τέτοιες περιπτώσεις σε κατηγορούσαν για πράγματα που ίσως ούτε καν τα είχες σκεφτεί. Οι αντίπαλοι και οι ζηλιάρηδες έβρισκαν την ευκαιρία να σε χτυπήσουν χωρίς έλεος. Η απόλυση ή η αλλαγή σε κατώτερη θέση εργασίας ήταν ένας λόγος που η «άρρωστη συνείδηση» (σύμφωνα με το κόμμα) αντιδρούσε.   Υπήρχαν και περιπτώσεις που κάποιοι πιάνονταν κλέβοντας και δεν άντεχαν την ντροπή και προσπαθούσαν ν’ αυτοκτονήσουν. Μια τέτοια περίπτωση ήταν ενός τριαντάχρονου από την Χιμάρα που προσπάθησε ν’ αυτοκτονήσει αφού καταδικάστηκε με πρόστιμο 300 λεκ γιατί είχε κλέψει μουσαμά. Σύμφωνα με το τμήμα αυτό είχε συμβεί, κάποιοι άνθρωποι  να οδηγηθούν στην αυτοκτονία εξαιτίας της μη πραγματοποίησης υποκειμενικών τους επιθυμιών. Έτσι ένας νεαρός από το Καρμπουνάρι Αυλώνας είχε κρεμαστεί διότι δεν πραγματοποιήθηκε η επιθυμία του να γίνει οδηγός και έτσι να γλύτωνε από τις γεωργικές εργασίες. Η πλήρης έλλειψη κάθε προοπτικής για την απομάκρυνση από το χωριό και τις γεωργικές εργασίες, ήταν αντικειμενικοί λόγοι για να οδηγούσαν τον άνθρωπο χωρίς ελπίδα να ζήσει σε κανονικές συνθήκες, στην αυτοκτονία. Ένας άλλος λόγος της αυτοκτονίας στους νέους ήταν και οι χαμηλοί βαθμοί,  η παραμονή στην ίδια τάξη στο σχολείο, η μη έγκριση σπουδών το πανεπιστήμιο. Θα μπορούσε άραγε το τελευταίο να θεωρηθεί υποκειμενική επιθυμία (όπως έλεγε το κόμμα) ή θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου; Οι διάφορες αρρώστιες, φυσικές και ψυχικές, ήταν λόγοι που πολλοί οδηγούνταν στην αυτοκτονία. Αποτελούσαν το 31,6 % του γενικού αριθμού. Στις προϋποθέσεις μια κλειστής κοινωνίας, όπου η πολιτική πίεση καταπατούσε κάθε δικαίωμα για την έκφραση των προσωπικών και οικονομικών προβλημάτων, η κοινωνική και ψυχολογικής κατάθλιψη ήταν αρκετά διαδεδομένη. Για το λόγο αυτό το ποσοστό αυτόν που αυτοκτονούσαν σε όσους είχαν τέτοιες ασθένειες, ήταν τόσο υψηλό. Το φαινόμενο της αυτοκτονίας θεωρούνταν ως προδοσία προς την πατρίδα και το κόμμα. Καταδικάζονταν πολιτικά. Εξαιτίας του υψηλού αριθμού του φαινομένου κατά τα μέσα τις δεκαετίας του 70, η Κεντρική επιτροπή έδωσε οδηγίες σε όλες τις Επιτροπές του Κόμματος στις περιφέρειες και τα διοικητικά όργανα των οργανώσεων των μαζών για να αξιολογήσουν καλά αυτό το είδος του εγκλήματος και για την ενίσχυση της μορφωτικής και προληπτικής εργασίας. Αυτή αναφορά έκλεινε με την οδηγία πως τα όργανα του ΚΚΑ στους νομούς θα έπρεπε να κάνουν μια ποιοτική εργασία, με τους νέους και τις νέες, «για να καταπολεμηθούν οι μικροαστικές τάσεις και έννοιες, οι ξένες αστικές-φιλελεύθερες παραστάσεις, που ωθούν κάποιους νέους να κάνουν πράξεις αντίθετες προς τα πρότυπα της σοσιαλιστικής ηθικής». Υπό το πρίσμα αυτό, ένα μεγάλο βάρος έπεφτε στις οργανώσεις της νεολαίας «που θα έπρεπε να κάνουν περισσότερο στην πρόληψη και καταπολέμηση των ξένων παραστάσεων, για ν’ ανυψώσουν την κοινωνική άποψη, αναδεικνύοντας υπέροχα παραδείγματα και τις επαναστατικές πρωτοβουλίες της νεολαίας μας».   Το Τμήμα Αγωγής της Κεντρικής Επιτροπής δεν μπορούσε να αναλύσει τους πραγματικούς λόγους του υψηλού αριθμού των αυτοκτονιών, αλλά τόνιζε την ιδεολογική ρητορική. Αυτό γιατί το ίδιο το ΚΚΑ και το κομμουνιστικό καθεστώς που είχε κάνει ανυπόφορη την ζωή με το κλίμα που είχε δημιουργήσει και τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Το κλίμα της τρομοκρατίας που επικρατούσε στην αλβανική κοινωνία στα μέσα τις δεκαετίας του 70, με συλλήψεις, εκτελέσεις και εξορίες. Για να δούμε πως διάβαζε το κομμουνιστικό καθεστώς μια πράξη αυτοκτονίας, αλλά και την απαισιοδοξία που επικρατούσε στο πνευματικό και ψυχολογικό κόσμο ενός θύματος, θα αναφερθούμε σε συγκεκριμένη περίπτωση. Μια επιστολή που ένας φοιτητής του πολυτεχνείου από μια πόλη του βορά της Αλβανίας είχε στείλει σ’ ένα φίλο του στην Αυλώνα προτού αυτοκτονήσει. «… Προσπαθούμε σήμερα και αύριο για πιο πράγμα; Για το τίποτα, χωρίς να ξέρουμε τι μας περιμένει. Λέμε άντε να περάσει και αυτή η μέρα γιατί θα πάω στο σπίτι, άντε να τελειώσω αυτή την δουλειά. Παίρνουμε με το καλό τον εαυτό μας, δεν ξέρουμε για πιο πράγμα ζούμε… Γιατί υποφέρουμε τόσο πνευματικά. Οι άνθρωποι λένε, αχ.. πότε θα έρθει η Πρωτοχρονιά, αχ.. πότε θα έρθει εκείνη ή τούτη η μέρα, όταν ξέρεις πως εκείνη ημέρα ήρθε όπως όλες οι άλλες μέρες, αυτό γίνεται δολοφόνος του εαυτού του. Ένα τέλος μας περιμένει όλους. Το σώμα μας θα χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα για την γη. Δηλαδή γεννάτε το ερώτημα! Αξίζει να ζεις όταν μόνο ο θάνατος σε χωρίζει από την ζωή και αυτό το τελευταίο σε δίνει ως αμοιβή, αμοιβή που δίνει σε φυτά και ζώα; Και για αυτόν που θα μπορούσε να μου δώσει τυχαία ώθηση, για να πείσω τον εαυτό μου πως έχω πετύχει κάτι για μένα έχει τελειώσει. Δεν είμαι συναισθηματικός. Η ζωή όμως με έχει κάνει άγριο και με μετατρέπει σε ζώο. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να με σταματήσει, γιατί είμαι κύριος του εαυτού μου. Ήρθες εσύ στα Τίρανα και εγώ δεν σου συμπεριφέρθηκα καλά, έτσι όπως θα έπρεπε, γιατί έχω χάσει κάθε ανθρώπινο συναίσθημα και το δικαίωμα αυτό μου το αρνήθηκε η ίδια η ζωή» Στην επιστολή που η Επιτροπή του Κόμματος αυτής της πόλης απηύθυνε στην Κεντρική Επιτροπή ανέλυε τους λόγους της αυτοκτονίας του προαναφερθέντος φοιτητή, βασιζόμενοι στην επιστολή που έστειλε στον φίλο του, που τώρα ήταν στα χέρια της ανάκρισης.  Αυτή η περίπτωση είχε επιλεχθεί για το γεγονός πως ο πατέρας ήταν διευθυντής σε κρατική εργολαβία και η αυτοκτονία είχε γίνει με όπλο του κράτους. Σύμφωνα με το Κομιτάτο (Κεντρική Επιτροπή)  του Κόμματος ένας από τους λόγους που ώθησε τον φοιτητή στην αυτοκτονία λέγετε πως ήταν η Πολυτεχνική Σχολή. Μία από της  μεγαλύτερες αδικίες που γινόταν στους νέους από το καθεστώς ήταν η άρνηση του δικαιώματος των σπουδών ή η θυσία των προσωπικών επιθυμιών «για τις ανάγκες που είχε η χώρα». Αυτό ωθούσε κάποιους νέους στην αυτοκτονία. Στην επιστολή του φοιτητή, το Κομιτάτο του Κόμματος διαπίστωσε «αστική φιλοσοφία», «ιδεαλιστική και αντί-μαρξιστική» σχετικά με την ζωή και το νόημα της. «Αυτός ο νεαρός- συνέχιζε η ανάλυση- λες και δεν έχει ζήσει ανάμεσα στην ενθουσιώδης νεολαία μας, μέσα στην χαρά και την επαναστατική της ορμή. Αυτός στην επιστολή κατηγορεί την όμορφη σοσιαλιστική ζωή όταν γράφει «η ζωή με έκανε άγριο και με μετατρέπει σε ζώο». Αυτός δεν είχε ποτέ λόγο να «χάσει κάθε ανθρώπινο συναίσθημα» όπως λέει και για αυτό, σύμφωνα με αυτόν, φταίει η ζωή». Αυτός θεωρούνταν μηδενιστής ιδεαλιστής φτάνοντας στο σημείο να δηλώσει πως ο άνθρωπος περιμένοντας τις εορτές, τις χαρές και την Πρωτοχρονιά, γινόταν «δολοφόνος του εαυτού του». Με τρόπο  ακατανόητο το Κομιτάτο δήλωνε πως στην κομμουνιστική Αλβανία, δεν υπήρχαν αντικειμενικές προϋποθέσεις για να τελέσει κανείς αυτοκτονία. Πρότεινε μάλιστα πως οι οργανώσεις της νεολαίας θα έπρεπε να μιλήσουν περισσότερο για τις ταλαιπωρίες της νεολαίας στις καπιταλιστικές και ρεβιζιονιστικές χώρες. Μια και μηδενιστικές αντιλήψεις, που είχαν οδηγήσει αυτό τον νεαρό στην αυτοκτονία, δεν ήταν μέρος της αγωγής του τόπου, τότε γεννιόνταν το ερώτημα που είχε βρει αυτές τις ιδέες; Το Κομιτάτο του Κόμματος έγερνε υποψίες πως σε στενούς κύκλους μαθητών διαβάζονταν κίτρινα βιβλία ή αντιλήψεις των ιδεαλιστών φιλοσόφων που διδάσκονταν στα σχολεία για να τους  ξεσκεπάσουν ερμηνεύονταν αλλιώς. Ένα άλλο πρόβλημα τους Κομιτάτο του Κόμματος αυτής της πόλης ήταν η αυτοκτονία των στρατιωτών, εξαιτίας της κριτικής ή αρνητικών αναφορών μεταξύ των στρατιωτών  και των αξιωματικών. Σε όλες τις περιπτώσεις ο αριθμός των αυτοκτονιών ήταν κρατικό μυστικό και δεν δημοσιεύονταν ποτέ ούτε για λόγους υγείας.  Από τον Χασάν Μπέλλο   Μετάφραση, Απόδοση Β.Τ Για το © Πελασγό Κορυτσάς Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση χωρίς αναφορά στην πηγή.