Ενίσχυση του έργου!

Ενίσχυση του έργου!

Δευτέρα 15 Αυγούστου 2016

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ- FJETJA E HYJLINDËSES

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ +Πρωτοπρεσβυτέρου Αλεξάνδρου Σμέμαν ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΣΕ ¨ΟΛΟΥΣ
FJETJA E HYJLINDËSES  Protopresviter Aleksandër Shmeman
PËR SHUMË VJET GËZUAR TË GJITHËVE


Τον Αύγουστο η Εκκλησία τιμά το τέλος της επίγειας ζωής της Παρθένου Μαρίας, τον θάνατο της, την κοίμηση της όπως είναι πια γνωστή και σε αυτή τη λέξη περικλείονται το όνειρο, η ευλογία, η ειρήνη, η ηρεμία και η χαρά.

Δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τις συνθήκες της κοίμησης της Παναγίας, της Μητέρας του Κυρίου. Διάφορες ιστορίες και διηγήσεις, γεμάτες αγάπη και τρυφερότητα διασώθηκαν μέχρι τις μέρες μας από την εποχή της πρώτης Εκκλησίας, ακριβώς όμως λόγω της ποικιλότητας τους, δεν είμαστε υποχρεωμένοι να υποστηρίξουμε την «ιστορικότητα» καμιάς από αυτές. Με τη γιορτή της Κοιμήσεως η μνήμη και η αγάπη της Εκκλησίας επικεντρώνονται όχι στην ιστορικότητα και πραγματικότητα του γεγονότος, την ήμερα και τον τόπο όπου αυτή η μοναδική γυναίκα, η Μητέρα όλων των μητέρων συμπλήρωσε την επίγεια ζωή της. Όπου και όποτε και αν συνέβη, η Εκκλησία αντίθετα τονίζει την ουσία και το νόημα του θανάτου της, μνημονεύοντας τον θάνατο αυτής της οποίας ο Υιός, σύμφωνα με την χριστιανική μας πίστη, νίκησε τον θάνατο, αναστήθηκε εκ των νεκρών και υποσχέθηκε σε μας την τελική ανάσταση και τη νίκη της αιώνιας ζωής.

Ο θάνατος της ερμηνεύεται με τον καλύτερο τρόπο μέσα από την εικόνα της Κοιμήσεως που τοποθετείται στα προσκυνητάρια των εκκλησιών μας εκείνη την ημέρα, ως το κέντρο της όλης γιορτής. Η Μητέρα του Θεού έχει πεθάνει και βρίσκεται ξαπλωμένη στο νεκροκρέβατο. Οι απόστολοι του Χριστού είναι συγκεντρωμένοι γύρω της και πάνω ψηλά, στο κέντρο, βρίσκεται ο Χριστός, ο οποίος κρατά στα χέρια του τη Μητέρα του, ζωντανή και αιώνια ενωμένη μαζί του. Εδώ βλέπουμε μαζί τον θάνατο και αυτό που ξεπεράστηκε με τον συγκεκριμένο θάνατο της Θεοτόκου: όχι το διχασμό αλλά την ένωση· όχι τη λύπη αλλά τη χαρά και κυρίως όχι τον θάνατο αλλά τη ζωή. «Εν τη γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας, εν τη κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε…»., ψάλλει η Εκκλησία ατενίζοντας αυτή την εικόνα.

Μου έρχονται στο μυαλό τα λόγια του βαθύτερου και πιο ωραίου ύμνου που απευθύνεται στην Θεοτόκο: «Χαίρε, αυγή μυστικής ημέρας!» (Ακάθιστος Ύμνος). Το φως που εκχύνεται από την Κοίμηση προέρχεται ακριβώς από αυτή την ατελεύτητη, μυστική ήμερα. Μελετώντας αυτό τον θάνατο και βλέποντας αυτό το νεκροκρέβατο καταλαβαίνουμε ότι πλέον δεν υπάρχει θάνατος, ότι το γεγονός του θανάτου ενός προσώπου έγινε γεγονός ζωής, είσοδος εκεί όπου βασιλεύει η ζωή. Αυτή που έδωσε τον εαυτό της ολοκληρωτικά στο Χριστό, που τον αγάπησε μέχρι τέλους, συναντιέται μαζί του μπροστά στις λαμπρές πύλες του θανάτου και τότε ο θάνατος μετατρέπεται σε ευφρόσυνο συναπάντημα, η ζωή θριαμβεύει, η χαρά και η αγάπη κυριαρχούν πάνω σε όλα.

Για αιώνες η Εκκλησία ατενίζει και εμπνέεται από το θάνατο εκείνης που στάθηκε η μητέρα του Ιησού, που έδωσε ζωή στο Σωτήρα και Λυτρωτή μας, που έδωσε τον εαυτό της ολοκληρωτικά σ’ εκείνον μέχρι το τέλος, μένοντας μόνη κάτω από το σταυρό. Μελετώντας την Κοίμηση της η Εκκλησία ανακαλύπτει και βιώνει τον θάνατο όχι πλέον ως φόβο και τρόμο και τέλος, αλλά λαμπρή και αυθεντική αναστάσιμη χαρά «Εν τη γεννήσει σου σύλληψις άσπορος, εν τη κοιμήσει σου νέκρωσις άφθορος…». Εδώ, σ’ ένα από τους πρώτους ύμνους του όρθρου της γιορτής, βλέπουμε να εκφράζεται η ουσία αυτής της χαράς: «νέκρωσις άφθορος». Ποιό είναι όμως το νόημα αυτής της αντίθεσης των λέξεων; Κατά την Κοίμηση της Θεοτόκου, αποκαλύπτεται σε μας και γίνεται δική μας χαρά όλο το ευφρόσυνο μυστήριο αυτού του θανάτου, διότι η Παναγία, η Παρθένος Μαρία είναι μια από μας.

Αν θάνατος είναι ο φόβος και η θλίψη του χωρισμού, η κάθοδος στην απαίσια μοναξιά και το σκοτάδι, τότε τίποτα από όλα αυτά δεν τα συναντούμε στο θάνατο της Παναγίας, αφού η Κοίμησή της, όπως και ολόκληρη η ζωή της ήταν συνάντηση, αγάπη, κίνηση προς το αμάραντο και άδυτο φως της αιωνιότητας και είσοδος μέσα σ’ αυτό. Η τελεία αγάπη «έξω βάλλει τον φόβον», γράφει ο Ιωάννης ο Θεολόγος, ο ευαγγελιστής της αγάπης (Α’ Ιωάν. δ’ 18). Συνεπώς δεν υπάρχει φόβος στην άφθορο και αθάνατο κοίμηση της Παρθένου Μαρίας. Εδώ, ο θάνατος κατέρρευσε εκ των ένδον, απαλλάχτηκε από όλα αυτά που τον γεμίζουν με τρόμο και απελπισία. Ο ίδιος ο θάνατος μετατρέπεται σε θρίαμβο ζωής. Ο θάνατος γίνεται «αυγή μυστικής ημέρας». Γι’ αυτό η γιορτή δεν έχει καθόλου πόνο, νεκρώσιμους θρήνους και θλίψη, αλλά μόνο φως και χαρά. Είναι σαν να πλησιάζουμε τις θύρες του δικού μας αναπόφευκτου θανάτου και ξαφνικά τις βρίσκουμε ορθάνοικτες, γεμάτες φως από τη νίκη που πλησιάζει, από την ανατολή της βασιλείας του Θεού που είναι εγγύς.

Στη λάμψη αυτού του ασύγκριτου εόρτιου φωτός, σ’ αυτές τις αυγουστιάτικες μέρες που ο φυσικός κόσμος φτάνει στο αποκορύφωμα της ομορφιάς του και γίνεται ύμνος δοξολογίας και ελπίδας, σημείο του ερχομού ενός άλλου κόσμου, αντηχούν τα λόγια από τους ύμνους της Κοίμησης. «Νενίκηνται της φύσεως οι όροι εν σοι, παρθένε άχραντε· παρθενεύει γαρ τόκος, και ζωήν προμνηστεύεται θάνατος. Η μετά τόκον παρθένος και μετά θάνατον ζώσα, σώζοις αεί, Θεοτόκε, την κληρονομίαν σου» (Ωδή θ’). Ο θάνατος δεν είναι πια θάνατος. Ο θάνατος καταυγάζεται από την αιωνιότητα και την αθανασία. Ο θάνατος δεν είναι πια διχασμός αλλά ένωση, όχι λύπη αλλά χαρά, όχι ήττα αλλά νίκη. Αυτό λοιπόν γιορτάζουμε την ήμερα της Κοίμησης της πανάχραντου Μητέρας, αληθινή προτύπωση και πρόγευση και σκίρτημα χαράς για την ανατολή της μυστικής και ατελεύτητης ημέρας.

Μετάφραση: ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Θεολόγος, Εκπαιδευτικός


Në gusht Kisha nderon fundin e jetës tokësore të Virgjëreshës Mari, vdekjen e saj,  fjetjen e saj ashtu siç është tashmë e njohur dhe në këtë fjalë përmblidhen ëndërra, bekimi, paqja, qetësia dhe gëzimi.


Nuk dimë hollësira për kushtet e fjetjes së Tërëshënjtës, të Nënës së Zotit. Histori të ndryshme dhe tregime plot me dashuri butësi u shpëtuan deri në ditët tona nga kohët e para të Kishës, por pikërisht falë larmishmërisë së tyre, nuk jemi të detyruar të mbështetim “vërtetësinë historike” të asnjërës prej tyre. Me festën e Fjetjes kujtimi dhe dashuria e Kishës përqëndrohen jo tek realiteti historik i ndodhisë, ditën dhe vëndin ku kjo grua unikale, Nëna e të gjitha nënave plotësoi jetën e saj tokësore. Kudo dhe kurdo që të ketë ndodhur, Kisha jonë në kundërshtim thekson esencën dhe kuptimin e jetës së saj, duke kujtuar vdekjen e asaj i së cilës i Biri, sipas besimit të krishter, mundi vdekjen, u ngjall së vdekurish dhe premtoi tek ne ngjalljen përfundimtare dhe fitoren e jetës së përjetëshme.





Vdekja e saj interpretohet me mënyrën më të mirë nëpërmjet ikonës së Fjetjes  që vendoset në faltoret e Kishave tona në atë ditë, si qëndër e të gjithë festës.  Nëna e Zotit ka vdekur dhe gjendet e shtrirë në krevatin e vdekjes. Apostujt e Krishtit janë të përqëndruar rreth saj dhe lart, në qëndër, gjendet Krishti, i cili mban në duart e tij Nënën e tij, të gjallë dhe përjetësisht e bashkuar me të. Këtu shohim bashkë vdekjen dhe atë që u tejkalua me vdekjen konkretet të Hyjlindëses: jo përçarjen por bashkimin, jo keqardhjen por gëzimin dhe kryesisht jo vdekjen por jetën. “ Në lindje virgjërinë e ruajte, në fjetjen botën nuk e braktise Hyjlindëse...” psallën Kisha duke vështruar këtë ikonë.




Më vijnë në mendje disa fjalë të të himnit më të thellë dhe më të bukur  që i drejtohet Hyjlindëses: “ Gëzohu,  mëngjes i ditës mistike!” (Hymni Akathist). Drita që derdhet nga Fjetja  ka si prejardhje pikërisht nga kjo ditë mistike e pambarueshme. Duke studiuar këtë vdekje dhe duke parë këtë krevat vdekjeje kuptojmë që tashmë nuk ekziston vdekja, që ndodhia e vdekjes e një personi u bë ndodhi jete, hyrje atje ku mbretëron jeta.
Ajo që dorëzoi plotësisht veten e saj tek Krishti, që e deshi deri në fund, bashkohet me atë, para dyerve të ndritëshme të vdekjes dhe atëhere vdekja, shndërrohet në një takim të gëzueshëm, jeta triumfon, gëzimi dhe dashuria mbizotërojnë mbi të gjitha.



Për shekuj Kisha vështron dhe frymëzohet nga vdekja e asaj që u bë nëna e Jesuit dhe i dha jetë Shpëtimtarit dhe Çliruesit tonë, që dha veten e saj plotësisht tek ai deri në fund duke qëndruar vetë nën kryqin. Duke studiuar Fjetjen e saj Kisha zbulon dhe përjeton vdekjen jo tashmë si frikë, tmerr dhe fund, por si një gëzim i ndritshëm, origjinal dhe ngjallor. “Në lindjen tënde ngjizje pa farë, në fjetjen tënde vdekje që s’ dekonpozon..”. Këtu , në një nga himnet e para të  të mëngjesore të festës, shikojmë të shprehet esenca e këtij gëzimi: “Vdekje që s’dekonpozon”. Por cili është kuptimi i këtij  kontradiksioni fjalësh? Gjatë Fjetjes së Hyjlindëses, zbulohet tek ne dhe bëhet e jona gëzim i gjithë  misterit të gëzueshëm të kësaj vdekjeje, sepse e Tërëshënjta, Virgjëresha Mari është njëra nga ne.




Nqs vdekja është frikë dhe mërzitja e ndarjes, zbritja në vetminë e shëmtuar dhe errësira , atëhere asgjë nga të gjitha këto nuk e takojmë në vdekjen e Hyjlindësese, pasi Fjetja e saj, ashtu si dhe gjithë jeta e saj ishin takim, dashuri, lëvizje drejt dritës të përjetësisë që nuk perëndon, që nuk zbehet  dhe hyrje brenda saj.
Dashuria e përsosur “largon jashtë frikën”, shkruan Joan Theologu, ungjillori i dashurisë (1 Joanit 4:18). Si rrjedhim nuk ekzistonte frikë në fjetjen  e pavdekshme dhe që s’grryen  të  Virgjëreshës Mari. Këtu, vdekja u rrëzua nga brenda, u çlirua nga të gjitha ato që e mbushin me frikë dhe dëshpërim. Vetë vdekja shndërrohet në një triumf jete. Vdekja bëhet “mëngjes i ditës mistike”. Për këtë festa nuk ka aspak dhimbje, vajtime apo mërzitje vdekjeje, por vetëm dritë dhe gëzim. Është sikur të afrohemi tek dyert e vdekjes sonë të pashmangëshme dhe papritur i gjejmë të hapura plotësisht, të mbushura me dritë nga fitorja që afron, nga lindja e mbretërisë së Zotit që është pranë.



Ndriçimi i kësaj drite të pakrahasueshme festive, tek këto ditë gushti që bota natyrale arrin në majën e bukurisë së saj bëhet himn lavdërimi dhe shprese, shënjë  e ardhjes së një bote tjetër, kumbojnë fjalët nga himnet e Fjetjes.

“U munbën ligjet e natyrës nga ty, virgjëreshë e kulluar, duke qënë e virgjër lindem dhe vdekja të solli jetën. Pas lindje e Virgjër  dhe pas vdekjes e gjallë, shpëto gjithmonë o Hyjlindëse trashëgimninë tënde” (Oda 9’). Vdekja nuk është më vdekje. Vdekja largohet nga përjetësia dhe pavdekshmëria. Vdekja nuk është më ndarje por bashkim, jo hidhërim por gëzim, jo mundje por fitore. Këtë pra festojmë ditën e Fjetjes së përmbikulluarës Nënë,  paraprintim, parashijimin dhe thirrje gëzimin për lindjen e ditës mistike e të pambarueshme.


Në greqisht përktheu:Niko Hristodhuli
Teolog, Mësues

Përtkheu Pelasgos

Δεν υπάρχουν σχόλια: