Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος - Grigor Theologu i Konstandinopojës.

Grigor Theologu i Konstandinopojës. Ishte fryt i Shën Grigorit, episkopit të Nazianzit në Kapadoqi të Azisë së Vogël (1 janar) dhe i shën Nonës (5 gusht), e cila më vonë bëhet hallë e shën Amfilokut, episkopit të Ikonisë (23 nëntor). Çifti nuk lindte fëmijë për shumë vjet por falë lutjeve të bashkëshortes lindën shën Gorgoninë (23 shkurt), shenjtorin tonë Grigorin dhe shën Qesarin (9 mars). Grigori u lind në vitin 328 në Arianzi, afër Nazianzit të Kapadoqisë. I ndjeshëm dhe poetik studioi filologji dhe retorikë në Qesari, Aleksandri dhe Athinë (350-359). Atje studentët, sipas rregullit të atëhershëm, e shpallën profesor. Kur u kthye në Nazianz u pagëzua dhe dha mësime të retorikës, por duke qenë “teoricien”, misticist, i la të gjitha ashtu si edhe veproi në vazhdim, për t’u bërë asket në Pont në vitin 360, me shën Vasilin e Madh (1 janar). U kthye shpejt dhe bindi babain e tij shumë të moshuar filoarian të kthehej në besimin e vërtetë, i cili e mori të birin për ndihmës, duke e hirotonisur prift (361 ose 362). Por vitin tjetër shkon sërish te miku i tij, i cili e bindi të kthehej dhe të ndihmonte babain e moshuar. Në vitin 370, duke iu bindur të atit, shkoi në Qesari dhe kontribuoi në hirotonisjen e Vasilit të Madh, i cili e vendosi episkop të Sasimit në vitin 372 pa dëshirën e tij, një fshat i vogël por i rëndësishëm. Grigori e vizitoi këtë fshat por nuk meshoi. Në vitin 374 fjeti episkopi i Nazianzit dhe Grigori, që të mos ia ngarkonin atij episkopatën, iku në manastir ku qëndroi derisa sinodi i mbledhur në Antioki e dërgoi në Konstandinopojën e atëhershme ariane. E ribëri orthodhokse për dy vjet me fjalët e tij theologjike në kishën e vogël të vetme “Anastasia” (d.m.th. ngjallja e besimit), që kishin në fillim orthodhoksët. I trishtuar nga një komplot kundër tij, organizuar nga një njeri të cilin e kishte ndihmuar shumë u largua, por lotët e besimtarëve e sollën përsëri. U shpall zyrtarisht Kryepiskop i Konstandinopojës (381) nga Sinodi i Dytë Ekumenik, të cilin ai e drejtoi. Ndërkohë si diplomat i ngathët shkaktoi reagime. Kështu për çudinë e të gjithë Sinodit dha dorëheqjen, përshëndeti grigjën e vet në mënyrë prekëse me një fjalim të famshëm dhe u tërhoq në vendlindjen e tij, ku fjeti në vitin 391.Kremtohet dhe më 30 janar së bashku me Vasilin e Madh (1 janar) dhe Joan Gojartin (13 nëntor). Më 19 janar kremtohet transferimi i lipsanit të tij (në Konstandinopojë në shekullin e 10-të). Koka ruhet në Malin e Shenjtë, ndërsa trupi afër Kavallës, në Greqi (ose në Romë nëse në Kavallë është trupi i të atit).Mësuesi ynë Ekumenik ishte më letrari ndër Etërit. Ruhen 45 fjalime të tij, 240 letra, 17.000 vargje, si dhe fjalimi i përmortshëm para kufomës së të atit në prani edhe të Vasilit të Madh. Gjithashtu ai mbajti edhe dy fjalime të përmortshme për dy vëllezërit e tij. Në mënyrë origjinale ai theologoi për Trininë e Shenjtë dhe ndikoi mbi shumë himnshkrues dhe dogmatikë. Grigor, greqisht = i shpejt, i gatshëm.

Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού (1η Ιανουαρίου) και την Νόννα (5 Αυγούστου). Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο (βλέπε 9 Μαρτίου) και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία (βλέπε 23 Φεβρουαρίου). Στη Ναζιανζό, διδάσκεται τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του Μέγα Βασίλειο (βλέπε 1 Ιανουαρίου). Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών). Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μονολότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή. Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα. Έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της. Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. Μετά απ’ αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη (378 μ.Χ.), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη. Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης. Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου. Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381 μ.Χ.). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390 μ.Χ. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης. Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος ενώ το ιερό σκήνωμα του φυλάσσετε στον ομώνυμο Ναό του στην Νέα Καρβάλη.